Nivon - Toorts - Winter - 2023

en

he e w

t wa r m

Samen h

ou

d

Winter 2023 - 2024

Pieterpad

Warm welkom

op de fiets en als roman

in natuurvriendenhuizen

2

TOORTS

Column

Van toen naar toekomst

D

ertien jaar was ik, toen ik met mijn ouders en twee broers op vakantie ging naar natuurvriendenhuizen in Nederland en Duitsland. Ik herinner mij het huis Am Kapfelberg, bij Fellbach.

Bij het betreden ervan moest je sloffen aantrekken. Die stonden voor iedereen klaar. Een warm welkom dus.

Ik werd Nivon-lid. Vanaf mijn vijftiende bezocht ik activiteiten van de Rotterdamse Nivon-jongeren. In een oude kleuterschool aan de Noordsingel. Plaatjesdraaien, instuif, ontmoeting, gezellig kletsen.

We gingen kamperen, met de fiets en later op mijn Puch naar kampeerterrein Solleveld bij Den Haag. Ik werd bestuurslid en later voorzitter van Nivon-jongeren Rotterdam. Langs die weg maakte ik kennis met bestuurders van andere afdelingen en samen met Rotterdam, Den Haag en Amsterdam organiseerden we tal van jongerenactiviteiten in Ons Honk in Lage Vuursche. Als student op de Sociale Academie liep ik stage bij het tv-programma ‘De Ombudsman’ van de VARA. Na mijn studie werd ik de eerste beheerder van Ons Honk. Met andere actieve leden vormden we een heuse commune in Het Probleem, een woning op het terrein van Ons Honk.

Muziek, discussiebijeenkomsten en de organisatie van talrijke activiteiten waren onze vaste bezigheden. En tussendoor losten wij alle wereldproblemen in een handomdraai op. We bepaalden alles zelf en lieten ons niet leiden, wij wisten alles beter.

Nu, zestig jaar later, tref ik die houding nog steeds binnen Nivon aan. Gekscherend zeg ik wel eens dat veel Nivon-leden in een T-shirt rondlopen met de tekst: “Ik weet het beter”. Eigenzinnigheid is een eigenschap van de gemiddelde ‘Nivonner’, maar wel met het hart op de goede plaats; aandacht voor de wereld om je heen en voor elkaar. Ook al levert ´t soms een fel debat op, ik hoop dat die eigenheid binnen onze vereniging blijft voortleven. Ik heb geleerd, ik ben getraind en gevormd door en in Nivon. Kortom: dankbaarheid.

Kort nieuws Geslaagd experiment Op een leeg kampeerveldje van natuurkampeerterrein Het Hallse Hull, bij Eerbeek, doet een jongen met korte dreadlocks een pittige work-out. Geïnteresseerd kijken een paar mannen toe en doen ook een lacherige poging. Wat vrouwen met overduidelijk Afrikaanse wortels wandelen, vriendelijk groetend, vanuit het ABK-huis naar het deel van het kampeerterrein met slaaptenten, kooktenten en een paar gasbarbecues. Daar verblijft het grootste deel van de groep van zo'n veertig personen die met ASKV uit Amsterdam voor een midweek naar dit fraaie terrein van het Nivon zijn gereisd, een kleiner gedeelte van de groep slaapt in het naastgelegen ABKHuis. Het is een experimenteel groepsuitje voor de mensen waar ASKV in Amsterdam mee optrekt en die ze ondersteunt.

Voor ongedocumenteerde vluchtelingen die niet terug kunnen of durven keren naar hun thuisland bestaan in Nederland nauwelijks voorzieningen. Daarom werden in 1987 het Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelin-

Nu, eind 2023, telt Nivon bijna 30.000 leden! Toen ik acht jaar geleden aantrad als lid van het Centraal Bestuur waren dat er nog slechts 16.000. Mijmeren over hoe goed het vroeger was is makkelijk, maar willen we Nivon levend houden dan moeten we vooruitkijken. Er is al hard gewerkt aan het versterken van onderlinge contacten met accommodaties, geledingen en afdelingen Beheercommissies van de huizen en kampeerterreinen en afdelingsbesturen ontwikkelen een visie over hoe Nivon er over pakweg tien jaar moet uitzien. Eind 2024 zullen we in een grote conferentie de plannen gezamenlijk concreet maken. Om ons waardevol bezit te behouden, om afdelingen en werkgroepen te ondersteunen: daarvoor zijn veel actieve Nivonners nodig.

Nog even terug naar mijn beginjaren. Ik was actief bij de Pinksterkampen speciaal voor jongeren. Ik herinner mij de festivals met het eerste theaterprogramma van Herman van Veen, optredens van Q65, The Dream, Thijs van Leer, Action-paintings, de vele discussies, het bewegingsspel Xoelapepel. En het Pinksterkamp bestaat nog steeds, nu PiKa geheten. In 2024 bestaat Nivon honderd jaar.

Op het PiKa festival vieren we dit eeuwfeest. Dan ben ik inmiddels afgetreden als CB-lid, en mag ik puur als deelnemer ervan genieten. Ik hoop samen met vele honderden andere Nivonvrienden.•

— Lid Centraal Bestuur

gen (ASKV) en het Steunpunt Vluchtelingen de Pijp opgericht. In 1997 fuseerden zij tot ASKV/Steunpunt Vluchtelingen. Zo zetten ze zich al ruim dertig jaar in voor vluchtelingen en uitgeprocedeerde asielzoekers.

Het kampeerexperiment is geslaagd, vertelt een van de begeleiders: “Het samen kamperen, fietsen en koken blijkt een welkom uitje voor iedereen. En, waar we heel blij om zijn: het zorgde voor een gelijkwaardiger band tussen begeleiders en ‘cliënten’. Dit gaan we zeker nog eens doen.” Bij de receptie van Het Hallse Hull bladert een jonge vrouw in een folder waar alle Nivon-natuurvriendenhuizen en -kampeerterreinen op staan: “O, jullie hebben ook een huis aan zee! Dat is óók leuk!”•

Zonnepaneel nummer 1000!

In oktober is het duizendste zonnepaneel op een Nivongebouw geplaatst. Dat gebeurde bij het Zeehuis in Bergen aan Zee. Nadat een aantal jaren geleden (onzichtbare) zonnepanelen op het dak van het hoofdgebouw van het Zeehuis zijn geplaatst, zijn nu ook de schuur en fietsenstalling van panelen voorzien.

Het bijzondere aan dit project is dat het geheel is uitgevoerd door vrijwilligers (onder professionele begeleiding). Al onze huizen en terreinen hebben inmiddels zonnepanelen, want dit jaar is deze duurzaamheidsslag ook doorgevoerd bij natuurkampeerterreinen de Meenthe en de Gronselenput.•

TOORTS

3

Inhoud Winter 2023

4

6

9

Accepteer de ander en waardeer elkaars kwaliteiten

100 jaar Nivon Een eeuw lang voor & door leden

IYNF: een warm bad

12

15

28

Warm welkom in Natuurvriendenhuizen

Zomerreizen en –kampen

30

32

Sociale Groepsvakantie: Onvergetelijke positieve ervaring

Met een (wandel)boek op de bank

Winterkamperen, word jij er warm van?

En verder...

Activiteiten

7 Jubileumactiviteiten 2024 8 Vrijwilliger in de spotlight 10 Warmte in het doucheputje 11 Eerlijk en Groen 14 Prikbord 15 Kaartje Nivon logeren, kamperen en wandelen

27 December 28 Januari 28 Februari 30 Maart

4

TOORTS

Reportage

Ans Verdonschot, nieuw bestuurslid Centraal Bestuur:

“Accepteer de ander en waardeer elkaars kwaliteiten”

Tekst: Jet Kooderings Foto's aangeleverd door Ans Verdonschot

Ans Verdonschot (71) maakt sinds het voorjaar deel uit van het Centraal Bestuur (CB). Zij heeft als taak om de Beheercommissies (BHC) van de natuurvriendenhuizen te ondersteunen en te begeleiden. Een taak die haar op het lijf is geschreven, want Ans heeft veel bestuurlijke ervaring en ook een duidelijke visie. De vraag ‘Waar moeten we naar toe en wat willen we?’ vindt Ans daarom ook heel interessant. Om tijd te maken voor deze nieuwe rol binnen Nivon heeft Ans haar functies bij natuurvriendenhuis Morgenrood doorgegeven aan anderen. Ze heeft er zin in.

Ans woont in Reusel en is vorig jaar getrouwd met Arnold, die ook een actieve ‘Nivonner’ is. Ze heeft twee kinderen en twee kleinkinderen. Leuk detail: ze woont in de achtertuin bij haar dochter. Op de toekomst voorbereid dus.

Juweeltjes Over haar nieuwe functie in het bestuur vertelt Ans heel enthousiast. “Tien jaar geleden was er een crisis en gingen er mensen weg. Daardoor werden veel taken bij vrijwilligers neergelegd. Er zijn toen veel leuke initiatieven genomen, maar die zijn niet goed afgewerkt. Er zat weinig kracht in omdat niemand eindverantwoordelijk was, met name bij de BHC’s. Het is heel noodzakelijk dat daar een lijn in komt,” aldus Ans. “Of anders samengevat: Er zijn mooie juweeltjes gebreid, maar er is nog geen deken van gemaakt.” Het is de bedoeling dat Ans één keer per jaar contact heeft met alle Beheercommissies. Een prima formule om de kwaliteit te waarborgen en te ontwikkelen. Ook komt er een boek met richtlijnen voor de BHC’s - om wat meer handvatten te krijgen. Nadrukkelijk gaat het over richtlijnen, want

Ans is niet van de strenge en strakke regels.

Ze vindt het belangrijk dat vrijwilligers de vrijheid hebben om hun functies in te vullen zoals ze zelf willen.

Ja-cultuur Tot voor kort was Ans voorzitter van de Beheercommissie bij natuurvriendenhuis Morgenrood in Oisterwijk. Nu heeft ze het stokje doorgegeven. Daarnaast doet ze de planning voor de huiswachten daar - een functie die ze binnenkort ook hoopt over te dragen. Nog tijdens haar werkzame leven, als wijkverpleegkundige, meldde ze zich samen met twee vriendinnen als huiswacht bij Morgenrood. Omdat ze een drukke baan had, wilde ze graag worden ingeroosterd op rustige momenten. Later kreeg ze beleidsfuncties op allerlei niveaus

TOORTS

Reportage

en runde een eigen bureau. Ook was ze gemeenteraadslid en wethouder. Die huiswachtweekenden waren voor Ans ontspanning. En na haar pensionering nam ze het voorzitterschap van de BHC van Morgenrood op zich. “Ik heb de ‘ja-cultuur’ ingevoerd in het huis en op het kampeerterrein,” vertelt Ans. “Dat wil zeggen dat er veel mogelijk is als je je soepel opstelt. Ik ben zelf van de rekkelijken en soms zijn er regels die knellen. Dan wordt flexibiliteit gevraagd.” Ans is ervan overtuigd dat het op die manier veel leuker is om huisof terreinwacht te zijn.

Vluchtelingen en statushouders Op het moment dat de oorlog uitbrak in Oekraïne en er vluchtelingen naar Nederland kwamen, moest er onderdak gevonden worden voor deze mensen. Vanuit gemeente Oisterwijk kwam het verzoek of het Nivon-huis in Morgenrood misschien plaats had voor vluchtelingen. Het is een groot huis met tachtig bedden, dus de vraag was voor de hand liggend.

“Toch was het een groot dilemma. We konden totaal niet overzien wat de gevolgen zouden zijn,” geeft Ans aan. Er werd besloten om vijf kamers ter beschikking te stellen en er werden met de gemeente afspraken gemaakt. Onder andere over wat te doen als het niet werkte, maar ook dat er 24 uur per dag iemand beschikbaar moest zijn voor eventuele problemen. Daarnaast zorgde de gemeente voor een tolk, waardoor de communicatie goed zou verlopen.

Het warme welkom bleek een groot succes. Er zijn vriendschappen uit ontstaan en nog steeds is er veel contact met de Oekraïners, die inmiddels in de buurt wonen. Daarna zijn de vijf kamers ter beschikking gesteld aan statushouders, op voorwaarde dat er niet alleen mannen zouden komen. Op dit moment is er een mix: drie kamers zijn voor statushouders en twee voor Oekraïense gezinnen. En voorlopig blijft dit zo want het contract met de gemeenten voor het gebruik van die vijf kamers loopt tot 2025. Gelukkig zijn er geen incidenten

geweest en hoefde er nooit een beroep te worden gedaan op de 24-uurs achterwacht.

Naamsbekendheid Ans is ervan overtuigd dat Nivon hierdoor meer naamsbekendheid heeft gekregen. Ook zijn veel mensen na corona blijven hangen, in de zin dat ze regelmatig terugkomen.

“Nederland ontdekte dat op vakantie gaan in eigen land heel goed kan en de natuurvriendenhuizen varen daar wel bij. Ook heeft onderzoek uitgewezen dat jongeren tussen de 15 en 25 jaar graag actief zijn in de natuur en daarvoor kunnen ze uitstekend terecht bij Nivon. Het aantal overnachtingen stijgt fors en dat trekt ook weer vrijwilligers aan. “Nivon is een mooie organisatie met voldoende vrijwilligers. Met z’n allen zetten we de schouders eronder. En ook werkenden schuiven aan als vrijwilliger. Dat is een goed teken. Gesomber over de toekomst, dat houdt alleen maar dingen tegen,” is de overtuiging van Ans. Beetje zen Ans heeft ook een duidelijke boodschap. “Waardeer elkaar en geef elkaar de ruimte. Wees mild naar elkaar en laat iedereen zijn eigen weg lopen. Kijk ernaar en laat het, heb geen oordeel.

Accepteer de ander en waardeer de kwaliteiten. Wees een beetje zen, laat het gaan.”•

5

6

TOORTS

Uit de vereniging

100 jaar Nivon Een eeuw lang voor én door leden In 2024 bestaat Nivon Natuurvrienden 100 jaar! Nivon, voluit het Nederlands Instituut voor Volksontwikkeling en Natuurvriendenwerk, is in 1924 opgericht als het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO), met als belangrijkste doel scholing en vorming van arbeiders. In 1929 fuseerde IvAO met de Nederlandse Arbeiders Reisvereniging en werd het ook onderdeel van de Natuurvrienden Internationale (NFI).

Na een eeuw heeft Nivon nog altijd een groen en rood hart, met passie voor sociale verbindingen en voor de natuur. Niet voor niks is onze slogan: eerlijk, groen, sociaal en verdraagzaam. Nivon heeft bijna 30.000 leden, negentien accommodaties (natuurvriendenhuizen en kampeerterreinen) op de mooiste plekken in Nederland, en duizenden vrijwilligers die de vereniging draaiend houden. Zo onderhouden en beheren Nivon-vrijwilligers de terreinen, zijn gastheer en gastvrouw van de accommodaties, coördineren verschillende langeafstandswandelroutes en organiseren activiteiten en reizen voor jong en oud. Van een middag vogelhuisjes timmeren tot wekenlange wandel-, klim- of kano-avonturen, en alles daartussen.

100 jaar Nivon laten we niet onopgemerkt voorbij gaan. We gaan samen vieren en aan iedereen laten zien wat Nivon allemaal te bieden heeft. In de loop van 2024 vinden door het hele land feestelijke activiteiten plaats en in mei – de maand van PiKa festival – verschijnt een jubileumboek.•

TOORTS

Uit de vereniging

Jubileumactiviteiten

Nivon in 2024 7 april Open dag bij alle accommodaties, afdelingen en werkgroepen. Zet het in je agenda, tref voorbereidingen met je afdeling of Nivon-kampeerterrein of natuurvriendenhuis, laat je vrienden/familie kennis maken met de mogelijkheden of grijp de kans om te ontdekken wat Nivon voor jou nog meer te bieden heeft.

1 mei Koos Vorrink-lezing bij het Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche, Utrecht.

17 t/m 20 mei PiKa festival, een weekend lang feest en bezinning voor Nivon-leden, op natuurkampeerterrein het Hallse Hull in Hall, Gelderland.

Rond 16 september Internationale Natuurvriendendag: viering op verschillende locaties in het land met o.a. wandeltochten en het gastheerschap voor de jaarlijkse internationale Natuurvriendenconferentie.

16 en 17 november Afsluitende conferentie ‘Nivon 2030 en verder’.

Meer informatie over de verschillende landelijk, regionale en lokale activiteiten vind je op 100jaar.nivon.nl

7

8

TOORTS

Uit de vereniging

Tekst: Jet Kooderings

Vrijwilliger in de spotlight

Wie? Leo van Manen (87) uit Elst.

Zes jaar geleden stond hij al eens in de Toorts: Leo van Manen, ‘Nivonner’ in hart en nieren. Inmiddels is hij 87 jaar en tot voor kort actief in de archiefgroep van afdeling Arnhem. Vorig jaar heeft hij die werkzaamheden afgesloten en nu doet hij het wat rustiger aan. Maar het Nivon is en blijft een belangrijke ader in zijn leven. Leo van Manen (1936) is geboren in Arnhem en woonde daar min of meer zijn hele leven.

Tegenwoordig woont hij in Elst, samen met Nolda met wie Leo al drieënzestig jaar getrouwd is. Ze hebben twee kinderen en drie kleinkinderen. Het eerste achterkleinkind is op komst, daar kijkt hij naar uit.

Welke rol speelt Nivon in je leven?

Best een bijzondere: ik heb bijna zeventig jaar archief van Nivon Arnhem in mijn hoofd.

De afgelopen jaren is dat geordend volgens

de regels van het archief. Dat hebben we met eerst vijf, later vier personen gedaan.

Onlangs hebben we alles tot en met het jaar 2013 bij het Gelders Archief ingeleverd. We hadden geen idee waar we aan begonnen in 2016, maar een van de groepsleden wist hoe dat aan te pakken. Door alles te sorteren kwam er heel geleidelijk een lijn in, ook in dingen waarin de regels niet voorzagen.

Overal moesten de nietjes en de paperclips uit, en al het plastic moest worden verwijderd. We maakten een inventarislijst en hebben alles per periode gedateerd in archiefdozen gedaan. Al met al was het een echte zoektocht die zes jaar heeft geduurd.

Hoe begon jouw verenigingscarrière?

Begin 1946 ben ik bij de AJC gekomen Mijn eerste ervaring was bij het Paasvriendschapsfeest van de Jeugdbeweging in Amsterdam, gestoeld op sociaaldemocratische normen. Ik was 10 jaar en ik had geen idee. We kwamen net uit de oorlog en de bestuurders van voor de oorlog pakten de draad op uit 1940 en wilden op dezelfde voet doorgaan. Tot 1958 was ik bij de AJC en heb verschillende bestuursfuncties bekleed, bijvoorbeeld die van penningmeester. Ik was toen 16, jongvolwassen dus, en had daar nog geen kaas van gegeten, maar ik had wel geleerd verantwoordelijkheid voor elkaar te nemen. Dus deed ik het gewoon. Ik heb veel profijt gehad van het bekleden van die functie. Daarmee is de basis gelegd voor al mijn latere Nivon-activiteiten.

Wat heb je zoal gedaan voor het Nivon?

Het begon in de Natuurvriendencommissie van afdeling Arnhem. We maakten daar het zomerprogramma. Ik heb goede herinneringen aan excursies naar Neeltje Jans, de Haringvlietdam, nachtelijke droppings en het pinksterkamp van de afdeling. Toen al hield ik de penningen bij van die commissie.

In 1960 werd ook in Arnhem Nivon-jongeren

opgericht met een eigen bestuur, Voor mij was dat het moment om in het afdelingsbestuur te komen, met als taak adviseur en contactpersoon te zijn tussen jongeren en volwassenen. Daarna kwam ik bij Mededelingen terecht, het maandblad van afdeling Arnhem. We hebben daar nog veel van teruggevonden in het archief. In het begin was er een keurig gedrukt blad, De Poort.

De tekst daarvoor moest twee maanden van tevoren worden ingeleverd. Dat was onwerkbaar, dus zijn we dat allemaal zelf gaan stencillen. Later werd ik penningmeester in het bestuur, wat ik heel lang heb gedaan.

Wat is er nog meer belangrijk in je leven?

Politiek heeft me altijd erg geïnteresseerd.

Ik ben lid van de Partij van de Arbeid en ben links georiënteerd. Maar er is wel veel veranderd. Vroeger waren er zuilen. Dan zat je bij de Vara en het FNV en wist je waar je aan toe was; het was jouw rode familie. Maar al bij de heroprichting van afdeling Arnhem na de oorlog waren er geen banden meer met de politiek en het FNV. Op dit moment ben ik positief over de samenwerking tussen de Partij van de Arbeid en GroenLinks. Hopelijk kunnen we op die manier iets doen voor het klimaat. We moeten allemaal een beetje anders gaan denken en doen.

Hoe ervaar je het om ouder te worden?

Het is heel fijn om ouder te worden, maar niet fijn om het te zijn. Je merkt dat er steeds meer afgaat, maar er komt niets meer bij.

Daar zijn we wel mee bezig. Als je overal hulp bij nodig hebt en zelf niets meer kunt, dan hoop ik dat ik via het NVVE mijn levenseinde krijg. Maar ik realiseer me dat het moeilijk is daar uitvoering aan te geven.

In deze rubriek zetten we elke keer een Nivon-vrijwilliger in het zonnetje.

Wil je iemand aanmelden? Mail een korte toelichting naar toorts@nivon.nl•

Internationale Natuurvrienden bijeen Zestig vertegenwoordigers van natuurvrienden-organisaties wereldwijd troffen elkaar afgelopen oktober voor het 25ste NFI-congres in Spital am Pyhrn in Oostenrijk. De gedelegeerden waren afkomstig uit vijftien landen, zelfs uit Afrika en uit de Verenigde Staten. Nivon heeft zich 100 jaar geleden aangesloten bij de internationale beweging die zich sterk maakt voor de natuur, duurzaamheid

en internationale solidariteit. Nivon is de op twee na grootste vereniging, qua ledenaantal (Duitsland en Oostenrijk gaan voorop). We waren dit keer sterk vertegenwoordigd met vijf vertegenwoordigers: Ron ManuelBeneker (directeur landelijk bureau),

Juul Mous (namens NivonJong, tevens bestuurslid van de IYNF – het internationale jongerenbestuur), Han Verschuur (portefeuillehouder internationalisering Centraal Bestuur), Hugo Snabilie (lid Financiële Commissie en Ed Smit (penningmeester).•

TOORTS

Column NivonJong

IYNF: een warm bad Een schreeuw, uitgestoken armen en een knuffel die het duo laat struikelen. Dat is het eerste wat ik zie wanneer ik aankom bij mijn eerste activiteit van International Young NatureFriends, afgekort IYNF. Er is overduidelijk zoveel waardering en warmte tussen deze mensen. Ik ben er helemaal door ontroerd.

Het afgelopen jaar heb ik meegedaan aan een cyclus van activiteiten, georganiseerd door IYNF. Vanuit heel Europa doen er per keer ruim twintig jongeren mee. Elke week heeft een ander thema en vindt steeds op een andere locatie in Europa plaats. Het overkoepelende thema van de cyclus is “Extremism, a danger for climate justice?" Het Oostenrijkse berglandschap was het decor van de tweede week. Deze week worden er workshops georganiseerd, maar er is ook veel ruimte om onze eigen ervaringen en emoties te delen.

Over klimaatstress, de toekomst en de situatie in onze verschillende landen van herkomst.

Een hele week met zijn allen in een bubbel. Na deze week voelt iedereen daar als familie.

De derde activiteit vindt plaats in Duitsland. Naast workshops over rechts-populisme, dekolonisatie en ecofascisme worden we deze week ook opgeleid om zelf training te geven. Opnieuw voelt het als een warm bad en samen kijken we uit naar de laatste activiteit van de cyclus.

Drie maanden later, in Italië, vindt een zelfde begroeting plaats, net als op m'n allereerste moment bij IYNF. Een schreeuw, uitgestoken armen en een hele dikke knuffel. Maar nu ben ik zelf degene die omver geblazen wordt door de omhelzing. Om me heen zie ik dezelfde herenigingen’deelnemers die elkaar maanden of zelfs een jaar niet hebben gezien, maar elkaar als oude vrienden begroeten.

Deze laatste activiteit staat in het teken van het festival Terra Lenta. Een festival gefocust op het vieren van verbindingen. De deelnemers krijgen de kans om zelf een workshop te geven, waaraan de overige deelnemers kunnen meedoen. Een mooie kans om te laten zien wat er dit jaar allemaal geleerd is.

Leerzaam is het zeker: diverse activiteiten met verschillende thema's, maar allemaal met hetzelfde principe. Door middel van informele educatie worden we opgeleid, geïnspireerd en gemotiveerd om zelf aan de slag te gaan. Om acties op te zetten, plannen te maken en zelf weer andere mensen op te leiden en te motiveren. Natuurlijk is er naast het leerzame aspect ook tijd en ruimte voor een hoop lol. Oneindig veel potjes weerwolven, wandelingen, zwemmen, dansen, zingen en samen genieten. Die momenten dragen extra bij aan dat warme gevoel.

Een gevoel van avontuur, maar ook van thuiskomen. Van uitdaging en vertrouwen. Dat is iets wat me dit jaar steeds vaker is opgevallen, bij IYNF, maar ook binnen Nivon en NivonJong.

Wanneer je het contact warm houdt, is de volgende ontmoeting altijd weer een warm bad.

— Paki Daman•

NivonJong is de jongerenafdeling van Nivon.

Speciaal voor iedereen tussen de 15 en 30 jaar organiseert NivonJong adembenemende evenementen. Check hiervoor: nivonjong.nl

9

10 TOORTS

Duurzaamheid

Warmte in het doucheputje Ruim 25 procent van het gasverbruik in Nederland gaat op aan het verwarmen van tap- en douchewater. Milieu Centraal berekent dat de gemiddelde Nederlander dagelijks 7,4 minuten onder de douche staat. Voor deze warme waterval is veel gas nodig met de bijkomende CO2uitstoot (Elke dag vijf minuten douchen kost 72 kubieke meter gas per jaar per persoon). Wat de douche betreft kun je natuurlijk het eerst besparen door korter te douchen. In Nivon-huizen zie je een sticker op douches, die oproept om niet langer dan vijf minuten te douchen. Veel mensen douchen overigens korter, een enkeling langer. Maar er is meer besparing mogelijk.

Tekst en foto’s: Kees Hogervorst

Warmte-terugwinning douche Het is eigenlijk zonde om de warmte van het douchewater zomaar in het doucheputje te laten verdwijnen. Met een douche-wtw (warmteterugwinning) kun je de warmte van het wegstromende douchewater gebruiken om het koude douchewater wat voor te verwarmen. Dat scheelt zo’n 40 tot 50 procent minder gas of stroom voor het douchen!

Er zijn verschillende systemen. Zo is op de Banjaert een experiment gaande met een wtw-unit waarvoor je niet hoeft te verbouwen. Met een speciaal koppelstuk kan je de warmteterugwinning-bak rechtstreeks aansluiten op de thermostatische mengkraan. Het warme water loopt eerst in de bak en verwarmt daar het koude toevoerwater dat door een koperen spiraal loopt.

Daardoor hoeft er minder heet water toegevoegd te worden om het water op douchetemperatuur te brengen. Om de wtw schoon te maken klep je het deksel aan de bovenkant open en spuit je de douchebak schoon. Hoe dat in de praktijk werkt zal nog moeten blijken.

Douchepijp-warmteterugwinning Als je niet opziet tegen een kleine verbouwing, dan zijn er ook andere mogelijkheden, zoals een verticale douchepijp-warmte-terugwinning. Als de badkamer op een verdieping ligt (dus niet op de begane grond!), kun je een douchepijp-wtw laten plaatsen. Dat is een dubbelwandige buis van ongeveer twee meter lang, met een koperen binnenpijp.

Deze komt in plaats van de gewone afvoerbuis en dient zo dicht mogelijk in de buurt van de douche te worden geplaatst. Het douchewater stroomt door de buitenste buis omlaag, het schone aanvoerwater stroomt in de binnenste buis omhoog. Voor het plaatsen van de buis is een kleine verbouwing nodig. De afvoerbuis zit namelijk niet recht onder het doucheputje, maar in of langs de muur van de verdieping eronder.

Opvoerpomp Een alternatief is warmteterugwinning met een opvoerpomp die in de muur naast de douche wordt ingebouwd. Dit werkt bijna hetzelfde als een douchepijpwtw, alleen wordt het afvoerwater eerst omhoog pompt. Het rendement is bijna net zo hoog als van een douchepijp-wtw.

De pomp verbruikt wel wat stroom, maar dat is verwaarloosbaar vergeleken met de energie die je bespaart.

Op de Banjaert is een experiment gaande met een warmteterugwin-unit waarvoor je niet hoeft te verbouwen.

Begane grond of gelijkvloers?

Zit de douche op de begane grond of woon je in een gelijkvloers appartement, dan is een verticale douchepijp-wtw niet mogelijk. De variant met de opvoerpomp kan wel. Of: een horizontale douchewarmteterugwinnaar,ingebouwd in de douchegoot of douchebak. Het handigste moment hiervoor is als je de badkamer verbouwt.

Meer informatie is te vinden op de site van Milieu Centraal: Milieucentraal/energie-

besparen/duurzaam-warm-water/douche-wtw/•

Het warme water loopt eerst door de bak en verwarmt zo het koude toevoerwater dat door een koperen spiraal loopt.

TOORTS

Reportage

Nivon is eerlijk en groen Nivon natuurvriendenhuizen en natuurkampeerterreinen kopen bewust in, serveren vegetarische maaltijden, en met elkaar wordt gewerkt aan energiebesparing. Ook afdelingen zijn bewust bezig. En samen lopen we mee in demonstraties voor de goede zaak.

Nivon Eerlijk & Groen, zo heet de werkgroep die bijdraagt aan een duurzame en sociale vereniging en samenleving.

Wil je meedenken en/of -doen? Een lezing geven bij een afdeling of natuurvriendenhuis? Of ons een lezing laten geven bij jou in de afdeling? Heb je een goed idee? Loop je mee in een demonstratie gericht op zorg voor klimaat en natuur en zou je dat graag met andere Nivonleden samen doen? Neem contact op met de werkgroep Eerlijk & Groen: info.eerlijkgroen@nivon.nl •

Als je niet langer dan 5 minuten doucht, dan hebben we allemaal warm water.

Samen werken aan duurzaamheid.

Duurzamer worden in kleine stappen

Precies wat je nodig hebt!

Beter leven

VOOR NIVON LEDEN

met minder

DIY: origineel, goedkoop, en Praktische tips om geld te

vaak beter voor het milieu

Genoeg Magazine

1 JAAR

50% Probeer korting

nu voor

15,00

besparen

Een magazine voor iedereen die meer wil doen met minder!

Scan de QR-codeer voor me e! informati

@genoegmagazine

abonnement.genoeg.nl/Nivon

Genoeg

11

12 TOORTS

Geschiedenis

Warm welkom in Natuurvriendenhuizen

Foto: Nationaal Archief

Tekst: Sjoerd Kemeling

Natuurvriendenhuizen zijn een rijk bezit. En daarmee kan je een warm, gastvrij gebaar maken. In het ABK-huis werden recentelijk een jaar lang vluchtelingen uit Oekraïne ondergebracht. In een deel van Morgenrood in Oisterwijk gebeurt dat ook. En ook in het verleden is een aantal malen een dergelijke beslissing genomen. Gewoon omdat het moest.

V

anaf 1928 (het begon met Krikkenhaar) is er door onze vereniging gebouwd aan een netwerk van prachtig gelegen huizen, op fietsafstand van elkaar. Van en voor de leden van de Natuurvrienden van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO, later Nivon) en al die jaren beheerd door actieve leden. Een besluit om een of meerdere accommodaties af te staan voor andere doeleinden is best lastig.

Watersnoodramp In 1953, in de nacht van 31 januari op zondag 1 februari braken in Zeeland en delen van Zuid-Holland de dijken door. Hele eilanden, landstreken inclusief steden en dorpen raakten overstroomd. Bij deze natuurramp kwamen ruim 1800 mensen om, en meer dan 100.000 mensen raakten dakloos. Daarvoor moest natuurlijk opvang komen. Zeer tijdelijk gebeurde dat in zogenoemde ‘doorvoercentra’ zoals de Rotterdamse

Ahoyhallen en de Jaarbeursgebouwen in Utrecht.

Van daaruit gingen de Nederlandse vluchtelingen naar andere opvangplekken, vaak ook bij particulieren. Veel organisaties boden hulp aan en stelden accommodaties beschikbaar, waaronder Nivon. “De Stichting Natuurvriendenhuizen van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling heeft de regering ten behoeve van het onderbrengen van evacués het gebruik aangeboden van de volgende natuurvriendenhuizen: Morgenrood bij Oisterwijk, Den Broam bij Buurse, de Hondsrug bij Noordlaren, het ABK-huis nabij Eerbeek, Banjaert te Wijk aan Zee en Ons Honk, Lage Vuursche,” zo staat te lezen in het Vrije Volk van 5 februari 1953.

De meeste huizen stonden op dat moment weliswaar toch leeg, want tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw, nog voor de aanleg van centrale verwarming, waren de Nivon-huizen in de winter veelal gesloten. Het

TOORTS 13

Geschiedenis gebaar is er echter niet minder hartelijk om. Van het aanbod werd overigens geen gebruik gemaakt. Wel stuurde de regering een keurige bedankbrief.

Veiliger dan thuis Iets dergelijks gebeurde ook al eens in 1938. Toen was de aanleiding geheel anders. Joden in Duitsland kregen het na de machtsovername van Adolf Hitler in 1933 steeds zwaarder. Een normaal leven werd hen bijna onmogelijk gemaakt. Vreemd was het dus niet dat er een vluchtelingenstroom op gang kwam richting het buitenland. Een jaar later verscherpte de regering de toelating; vluchtelingen mochten alleen nog naar binnen als ze aannemelijk konden maken dat er voor hen ‘onmiddellijk lijfsgevaar’ was. In 1938 draaide de minister van Justitie de poorten van Nederland nog verder dicht. Vluchtelingen waren vanaf dat moment helemaal niet meer welkom. De politie maakte zelfs volop jacht op deze ‘ongewenst elementen’.

Na de beruchte Kristallnacht - een dagen durende pogrom die begon in de nacht van 9 op 10 november 1938 - werden in Duitsland tientallen Joden vermoord en winkels en synagoges in brand gestoken. Wel duizend Duitse Joden per week meldden zich bij de Nederlandse grensposten en onder grote maatschappelijke druk werden uiteindelijk zevenduizend Joodse vluchtelingen toegelaten. Echter wel onder de voorwaarde dat ze zouden worden ondergebracht in een kamp. Dat kwam er, bij Westerbork. Daarnaast mochten vijftienhonderd Joodse kinderen met ‘kindertreinen’ naar Nederland komen. Hun ouders hoopten dat de kinderen in Nederland veiliger zouden zijn dan thuis.

Onder begeleiding van vrijwilligers kwamen de kinderen aan bij onder meer Oldenzaal en Zevenaar. Het Comité voor hulp aan buitenlandsche kinderen deelde publiekelijk mee dat ze een zo overweldigend aantal brieven hebben ontvangen, waarin hulp en huisvesting wordt aangeboden, dat het ondoenlijk was voor het Comité om overal op te reageren. Op de lijst staan diverse jeugdherbergen en kamphuizen, het Centraal Genootschap voor uitzending van kinderen naar Gezondheidskolonies meldt meerdere huizen aan - en ook de natuurvriendenhuizen ontbreken niet. Nivon, dan nog het IvAO, stelt in totaal 643 bedden beschikbaar. In de natuurvriendenhuizen is echter geen begeleiding voor de kinderen aanwezig. Ook van dit aanbod is geen gebruik gemaakt, maar de bedoeling was overduidelijk warm menselijk.•

Opvang voor 60 Oekraïeners in ABK-huis Hall HALL – De gemeente Brummen gaat samen met Nivon Natuurvrienden maximaal 60 Oekraïense vluchtelingen opvangen in het ABK-huis in Hall. De opvang is vanaf 20 april beschikbaar en in principe voor een jaar. Vrijwilligers van het ABK-huis zorgen voor de facilitaire zaken, zoals zij dat ook doen voor vakantiegasten.

De keuze voor het ABK-huis lag volgens burgemeester Alex van Hedel voor de hand: “Het is snel beschikbaar en er hoeven niet veel aanpassingen aan het pand te worden gedaan, zoals in bijvoorbeeld leegstaande kantoorpanden wel het geval is.” Het landelijk bestuur van Nivon, eigenaar van het ABK-huis, heeft het verzoek van de gemeente Brummen bij de lokale vrijwilligers neergelegd. Marleen van Noort vertelt: “We vinden het spannend, een avontuur. Maar we hebben wel besloten dit met zijn allen te gaan doen.

Het is te belangrijk.”

De opvang heeft wel gevolgen. Zo heeft Van Noort alle staande reserveringen moeten afbellen. “Niet leuk natuurlijk, maar de meeste mensen zijn gelukkig begripvol.” Daarnaast zijn ze nu druk met alle voorbereidingen om het huis klaar te maken voor de Oekraïeners. “Dat zijn heel praktische zaken, zoals het nalopen van alle technische installaties of het splitsen van de voorraden van het ABK-huis en kampeerterrein Het Hallse Hull, dat gewoon open blijft.”

De vrijwilligers zijn gevraagd of zij volgens het al geplande rooster in het ABK-huis willen verblijven en de meeste doen dat.•

Bron: Opvang voor 60 Oekraïeners in ABK-huis Hall » Regiobode (regiobodeonlinew.nl) 15 april 2022

14 TOORTS

Uit de vereniging

Prikbord Het prikbord is bedoeld voor iedereen die iets wil delen met andere 'Nivonners': een oproep, een compliment of juist een kritische noot, een korte anekdote of een mooie foto. Stuur jouw inzending naar @sillyruns

toorts@nivon.nl en vermeld 'prikbord' in het onderwerp.

#trekvogelpad #depadenopdelanenin #gelderland

Hartenwensen Toorts belt even met Irene Granneman. Ze is helemaal verguld met deze enthousiaste reactie en verteld dat het ook voor haar een fantastische week was met de 21 gasten. De groep bestond uit 60plussers met een fysieke beperking, maar ook uit krasse 90plussers zoals de briefschrijfster. “We hebben het inderdaad over een andere boeg gegooid, met een keuzeprogramma voor de deelnemers: hartenwensen die ze konden inleveren aan het begin van de week. Daar hebben we toen een heel divers programma mee in elkaar geknutseld. Het is zeker voor herhaling vatbaar!”

@corines_creations #lettelbert #kamperen #vakantiedagboek

Verrassende Verwenweek 60+

hebben. De bedden waren opgemaakt en er was heerlijk eten. We mochten zelfs niet afwassen en genoten van een geweldig programma.

“In oktober was ik naar de Verwenweek 60+ in natuurvriendenhuis Morgenrood, en ik rekende op hooguit wat busreizen,” schrijft de 90-jarige mevrouw Dikken-Wenkenbach. In een brief naar de redactie van Toorts. En ze vervolgt: “Maar wat een verrassing was deze week! De verwenweek stak in een nieuw jasje dankzij Irene Granneman en haar man Henk, die ons – samen met zes vrijwilligers – met enthousiasme, liefde en aandacht op alle fronten verwend

Het was een prachtig compromis tussen oud en nieuw. Oud, en nog altijd gezellig: kampvuur, bingo, sjoelen en zingen. Nieuw: keuze uit diverse excursies (voor zover de vrijwilligers voor vervoer per auto konden zorgen), onder andere naar het Textielmuseum in Tilburg, de Sint Jan in Den Bosch, Kamp Vught, Kasteel Heeswijk, naar de beroemde Heel-Hollandbakt-bakker Robert van Beckhoven,

Eigenwijze rolstoelgebruikster laatste Toorts las ik over de toegankelijkheid van natuurvriendenhuizen. Zelf ben ik een eigenwijze rolstoelgebruikster die in haar elektrische rolstoel op wandelvakantie gaat.

Van 2002 tot en met 2005 heb ik het Pieterpad ‘gewandeld’. Daarna volgden het Zuiderzeepad, Friese Kustpad, Wad- en Wierdenpad, de Koninklijke Weg, het Drenthepad en het Nederlands Kustpad. En dit jaar september ben ik aan het Elfstedenpad begonnen.

Twee vriendinnen lopen met mij mee en helpen mij met persoonlijke verzorging.

Onderweg moeten we natuurlijk regelmatig van de route afwijken omdat over hekken, door weilanden, over stranden of mulle zandpaden niet mogelijk is, maar meestal kunnen we via fietsknooppunten of andere alternatieven later de route weer oppakken.

Veel moeilijker is het om langs de route rolstoeltoegankelijke overnachtingsadressen en aangepaste toiletten te vinden. Gelukkig is daar Nivon: ik heb in meerdere natuurvriendenhuizen van het Nivon gelogeerd: Koos Vorrinkhuis, de Hondsrug, het ABK-huis, het Hunehuis en de Banjaert. Alle huizen hebben

een goed toegankelijke badkamer waar ik heerlijk onder de douche kon, en een aangepast toilet. In de Banjaert kreeg ik zelfs een zender om de kamerdeur automatisch te openen. Ik vind het altijd erg fijn om in een natuurvriendenhuis van het Nivon te logeren met andere natuurvrienden!

Hartelijke groet, Enith de Putter

Enith de Putter bij het ABK-huis 20 jaar geleden

2024

Zomerreizen en –kampen

Zeilkampen

Nivon Zomertreffen

voor kinderen en jongeren

Nieuwe avonturen in 2024

16 NIVON REIZEN

Reizen Grand Combin zijn er nog flink wat 4000-ers in de omgeving. ‘s Avonds kunnen we heerlijk bijkomen in de mooie en hooggelegen hutten die Zwitserland rijk is.

Word je enthousiast van alle mooie reizen die Spring aanbiedt? Vind je het leuk actief bezig te zijn met de route en de groep? En ben je tussen de 25 en 38 jaar? Dan is de opleiding tot reisbegeleider voor jou! Schrijf je in voor 17 december in voor onze opleiding. Alle informatie is online te vinden op onze site: springreizen.nl/over-spring/ word-reisbegeleider. Twijfel je nog, of heb je vragen, mail dan naar: spring.opleidingsco@gmail.com

LES ÉCRINS, FRANKRIJK trektocht langs hutten en gites d’etape*** 10 aug t/m 18 aug JV2409 incl. treinreis, overnachtingen o.b.v. halfpension , Spring-reisbegeleiding Ontspannen wandeltocht door de bergen.

We lopen over goed begaanbare paden met uitzicht op de 4000 meter hoge pieken en gletsjers van de Ecrins. Regelmatig staan we oog in oog met bergmarmotten. De etappes bloemen rijzen rotswanden van 1500 meter

zijn niet lang zodat er voldoende tijd is om

steil omhoog. Daar middenin tuimelt de

van al het moois te genieten. ’s Avonds

hoogste waterval van Europa 423 meter naar

wordt in de gîte of hut een heerlijke maaltijd

beneden. Het hoogtepunt van onze hutten-

geserveerd.

tocht door de Franse Alpen is de Cirque de

Tadaa! Het Spring-aanbod van 2024.

Lekker afwisselend, van avonturen in de Schotse wildernis tot wildkamperen in de Italiaanse en Franse Zee-alpen. De prijzen zijn te vinden op onze website (en waren nog niet geheel bekend bij het ter perse gaan van deze Toorts).•

Gavarnie, een van de meest spectaculaire natuurlandschappen van Europa.

HÖGA KUSTEN, ZWEDEN kampeer trektocht langs de Zweedse kust*** 16 t/m 25 aug JV2410

LECHWEG, OOSTENRIJK trektocht langs hostels en hotels*** 19 t/m 28 jul JV2406

incl. trein vanaf Stockholm, lokaal vervoer,

incl. vervoer per trein, overnachtingen obv half-

Kust. Tijdens deze kampeertocht genieten

pension, vervoer ter plaatse, Spring-reisbegeleiding.

we van de bossen en prachtige uitzichten

De Lechweg volgt de loop van één van de

over de Botnische Golf. Aan het eind van de

APPENIJNEN, ITALIË trektocht langs hostels en hotels*** 27 apr t/m 5 mei JV2402

laatste wildwaterrivieren van Europa. De route

dag zoeken we een mooi plekje voor onze

loopt door het unieke botanische landschap

tenten en koken we ons eigen maaltje.

incl. overnachtingen, vervoer ter plaatse,

van de bekende langeafstand wandelroutes

Spring-reisbegeleiding.

uit Europa. Wil jij deze route ontdekken, ga dan

In het voorjaar erop uit in de bergen, kijk dan

mee op deze prachtige tocht.

Spring-reisbegeleiding.

Ga mee op avontuur naar de Zweedse Hoge

van het Lechtal en is daarom niet voor niets één

binnenkort voor meer details op de site spring-

SCHLADMINGER TAUERN HÖHENWEG, OOSTENRIJK trektocht langs berghutten**** 23 aug t/m 1 sep JV2411

ZEE-ALPEN, FRANKRIJK/ITALIË kampeertrektocht**** 26 jul t/m zo 4 aug JV2407,

incl. overnachtingen obv halfpension, vervoer

incl. treinreis, overnachtingen, maaltijden op

de rijkdom aan planten- en diersoorten en

trekkingdagen, Spring-reisbegeleiding.

het bijzondere karakter van de omringen-

Incl. Spring-reisbegeleiding, maaltijden op

Heerlijk weer, uitdagende bergpaden en verre

de bergwereld, is de Schladminger Tauern

alle wandeldagen en de rustdag, vervoer ter

uitzichten! We wandelen zowel in Frankrijk als

Höhenweg een van de mooiste wandeltoch-

plaatse, overnachtingskosten op campings

Italië, de grenskam door de zuidelijke Alpen

ten in de Alpen. Van lieflijke alpenweide tot

of in accommodaties.

volgend, langs verlaten forten hoog in de

technisch alpien terrein, we komen het alle-

Heb jij zin in een wildernis avontuur? Dan is

bergen. Het gebied leent zich perfect voor

maal tegen in deze uitdagende huttentocht.

deze reis precies wat je zoekt. Spring gaat

kamperen in het wild, dus na een inspannende

terug naar de Cape Wrath Trail. Dit jaar

dag wandelen zetten we onze tentjes op bij

lopen we een deel van de route ten noor-

een van de vele bergmeren. En sluiten de dag

den van Shiel Bridge. We gaan met elkaar

af met een verfrissende duik!

reizen.nl voor meer informatie over deze reis.

CAPE WRATH TRAIL, SCHOTLAND wildkamperen**** 17 mei t/m 26 mei JV2403

genieten van de ruige wildernis, Munro’s, wildkamperen, rust, ruimte en ontspanning door inspanning. Ga mee en je zult versteld staan van het Schotse natuurschoon!

ZWITSERSE ALPENREUZEN, ZWITSERLAND huttentocht***** 3 t/m 11 aug JV2408 incl. overnachtingen obv halfpension, vervoer ter

De Spectaculaire Pyreneeën, Frankrijk trektocht langs berghutten**** 12 t/m 21 jul JV2405

plaatse, Spring-reisbegeleiding.

incl. overnachtingen obv halfpension, vervoer,

Een week lang struinen we door het zuidelijke

Spring-reisbegeleiding.

deel van de Zwitserse Alpen en worden we

Rond een groene alpenweide met berg-

beloond met prachtige panorama’s - naast de

Ga deze zomer mee op een uitdagende en spectaculaire tocht rond de Grand Combin!

Ben je benieuwd naar alles van Spring, of wil je een keer een weekendje weg?

Kijk dan op de site voor alle wandelavonturen die Spring organiseert: springreizen.nl

ter plaatse, Spring-reisbegeleiding.

Door zijn unieke geologische kenmerken,

NIVON REIZEN 17

Reizen

TREQ Kanoreizen Treq organiseert kanoreizen en -weekenden voor verschillende leeftijdsgroepen. Kanoën is een buitensport die zowel actief als rustgevend is. Je kan in gedachten verzonken peddelen, of gezellig kletsend met je medereizigers. Vanaf het water beleef je de natuur bovendien op een unieke manier en laat je minder sporen achter. Lees verder en boek op treqkanoreizen.nl• Voorjaar op de Great Glen 24 mei t/m 2 juni 25 t/m 40 jaar, KR2401

Op deze lange kanotocht verkennen we het

ons, dus eind september kleuren de berken daar

Glaskogen natuurreservaat en de omliggende

al oranjerood. Wij gaan daar optimaal van genie-

meren, daarvoor strekken we een paar keer de

ten terwijl we kanoën op de meren die door de

Een nieuw avontuur, we gaan naar Schotland!

benen voor een wat langer landtransport. We

Jösseälven verbonden worden. We kamperen in

Peddel de Great Glen Canoe Trail met ons mee

kamperen op een paar eilandjes en kanoën door

het wild, genieten van de avond bij het kampvuur

van Fort William naar Inverness. Midden tussen

een kloof. Ga je mee op avontuur?

en hopen dat we het noorderlicht te zien krijgen.

Mazurische meren 9 t/m 19 augustus 20 t/m 27 jaar, KR2406

Semois mei 2024 20 t/m 40 en 40+ jaar

de bergen en over verschillende meren waaronder Loch Ness. Wil jij oog in oog staan met het monster, ontspannen kanoën en wildkamperen?

Ga dan mee op avontuur!

Ga je komende zomer mee kanoën over de Pool-

In mei gaan we twee keer een lang weekend naar

Trekken over de Hårkan 1 t/m 13 juli 55 t/m 70 jaar, KR2402

se meren? We maken een prachtige tocht over de

de Belgische Ardennen waar we over de Semois

heldere Krutynia rivier en de verschillende meren

gaan kanoën. Dit is een wat sneller stromende

van Mazurië. We wisselen het kamperen op cam-

rivier met hier en daar stroomversnellingen en

We beginnen deze kanotocht middenin Zweden.

pings af met rustige wildkampeerplekken. Geniet

dammen die we moeten passeren. We kamperen

Via verschillende meren tussen de heuvels

van het afwisselende landschap en een gezellige

op campings. Klinkt dit als jouw avontuur?

van Jämtland kanoën we naar de Hårkan, die

groep mensen op deze populaire kanotocht.

we af peddelen terug naar de camping nabij Östersund. Onderweg kamperen we midden in de natuur op plekken die we zelf uitzoeken.

Telemarkkanalen 17 t/m 30 augustus 40 t/m 55 jaar, KR2407

Mecklenburger Seenplatte 1 t/m 15 juli 25 t/m 40 jaar, KR2403

Ontdek de schoonheid van Scandinavië op

Een afwisselende kanotocht door het mooiste

schakeling van meren. Peddel op een ontspan-

merengebied van Duitsland. Over stroompjes,

nen tempo tussen de schilderachtige natuur en

meren en langs sluizen, met uitzicht op bossen,

karakteristieke Noorse houten huisjes. Het ka-

weiden en soms een dorpje is elke dag anders.

naal kenmerkt zich ook door de vele authentieke

Ontspan ’s avonds na een duik in het meer op

sluizen, waaronder de legendarische Vrangfoss

een camping. We kanoën een stukje door NP

sluis, door velen beschouwd als het achtste

Müritz waar o.a. de zeearend leeft. Ga je mee?

wereldwonder van Europa. Sluit je zomer eind

een indrukwekkende kano-kampeerreis door Zuid-Noorwegens Telemarkkanaal, een aaneen-

augustus in stijl af met deze onvergetelijke reis.

Kanoën rond Filipstad 20 juli t/m 2 augustus 20 t/m 27 jaar, KR2404 Eind juli maken we een kanotocht over de meren,

Weerribben-Wieden 31 augustus t/m 7 september 55+ jaar, KR2408

kanalen en rivieren rond het Zweedse Filipstad,

Begin september verkennen we het grootste

een klein stadje in een oorspronkelijk mijnbouw-

laagveenmoeras van Noordwest-Europa: Natio-

gebied. We kamperen tijdens de tocht in het

naal Park Weerribben-Wieden. In zes dagen tijd

wild, soms bij een windshelter en een enkele

verkennen we dit 100 km² grote natuurgebied.

keer op een camping. Geniet van de rustgevende

Voorafgaand aan de reis volgen we een kano-

natuur en een gezellige groep mensen op deze

cursus bij HerbieBird. Ga je mee?

avontuurlijke reis.

Grote Glaskogen tour 3 t/m 17 augustus 25 t/m 40 jaar, KR2405

Herfst op de Noors-Zweedse grens 21 september t/m 4 oktober 25 t/m 40 jaar, KR2409 De herfst begint in Scandinavië eerder dan bij

Lees verder en boek op treqkanoreizen.nl

Vacatures reisbegeleiding (v/x/m) Ben je tussen de 23 en 69 jaar, heb je affiniteit met kanoën, (wild) kamperen en durf je de uitdaging aan om, samen met een medereisbegeleider, een groep van tien mensen te begeleiden? Wordt dan reisbegeleider bij Treq! We kunnen altijd nieuwe vrijwilligers gebruiken om (meer) mooie activiteiten te kunnen blijven organiseren. Op dit moment hebben we extra behoefte aan begeleiders tussen de 40-65 jaar. Aanmelden kan nog t/m zondag 14 januari via: treqkanoreizen.nl/vacature

18 NIVON REIZEN

Reizen

Vitaal Reizen 50+ Moeilijk hè, kiezen…

In deze laatste Toorts van 2023 presenteren wij graag ons reisprogramma voor 2024. We bezoeken steden, gaan fietsen of wandelen en ook kun je tekenen, aan yoga doen of uitwaaien op Vlieland. Vanuit het klooster Zin tenslotte, kan je je bezinnen tijdens een bezinningsweek! Kortom, voor elke vitale 50plusser valt er ook in 2024 weer wat te kiezen.

Hieronder staan de kernpunten van elke reis. Op de website Nivon.nl/vitaal-reizen staat alle relevante informatie per reis, inclusief de mogelijkheid om aanvullende informatie te vragen.• Wintersport in Winterberg 4 t/m 11 februari Duitsland

lopen we zes dagen ca. 20 km per dag over de

pakket zijn inclusief en maken we zelf klaar.

GR34. We gebruiken het ov of taxi om elke dag

Heb je vroeger altijd gekampeerd en daar nog

Prijs: vanaf €459 incl. volpension

een ander mooi stuk te lopen.

steeds nostalgische gedachten bij? Nu krijg je de kans om op comfortabele wijze te kampe-

Ons onderkomen Savita ligt in Sauerland/ Ligt er sneeuw, dan kan je skiën, langlaufen of

Fietsen over het Pieterpad-noord 10 t/m 17 juni Nederland

sneeuwschoenwandelen. Ligt er geen sneeuw,

Prijs: vanaf € 245 incl. logies. Ontbijt en lunchpakket

dan ga je lekker ‘gewoon’ wandelen. Savita

zijn ook inclusief en maken we gezamenlijk klaar.

verzorgt prima vegetarische maaltijden.

Een trektocht op de fiets langs drie natuur-

Yoga-weekend Renkum 14 t/m 16 juni Nederland

vriendenhuizen, van Pieterburen naar Doetin-

Prijs: vanaf € 469 incl. volpension.

chem. In elk huis blijven we twee nachten en in

Voor beginners en gevorderden een verwen-

totaal fietsen we ongeveer 270 km.

weekend met drie yoga-sessies, natuurwande-

Duitsland en is goed bereikbaar met het ov.

Wandelen over het Stellingenpad – deel 1 24 t/m 29 maart Nederland

ren op camping Stortemelk, op het prachtige Waddeneiland Vlieland.

lingen en een diner bij het kampvuur!

Prijs: vanaf €269 incl. logies en dagelijks elektrisch busje. Ontbijt en lunchpakket zijn

Steden- en cultuurreis naar Krakau 31 mei t/m 9 juni Polen

ook inclusief en maken we gezamenlijk klaar.

Prijs: vanaf € 585 incl. logies en ontbijt, treinreis.

Vanuit het Hunehuis in Havelte lopen we

Krakau ligt in het zuiden van Polen en is de

Prijs: vanaf €519 incl. volpension.

vijf dagen ongeveer 15 km per dag over dit

voormalige hoofdstad van het land. Het sfeer-

Het natuurvriendenhuis Rahnenhof ligt midden

“mooiste pad van de Benelux 2023”. We komen

volle middeleeuwse centrum staat op de

in het grootste aaneengesloten bosgebied

onder andere in Giethoorn en de Weerribben.

UNESCO Werelderfgoedlijst. Door de vele stu-

van Duitsland, het UNESCO-biosfeerreservaat

denten heeft het een bruisend uitgaansleven.

Pfälzerwald tussen Ludwigshafen en Kaiser-

vervoer van en naar de dagwandeling met

Wandelen langs de Roze Granietkust 5 t/m 12 mei Bretagne, Frankrijk

Wandelen/fietsen in het Pfälzerwald 6 t/m 13 juli Duitsland

slautern. Een ideale locatie voor wandelen of fietsen en rust.

Prijs: vanaf €655 incl. logies en ontbijt.

Kamperen op waddeneiland Vlieland 1 t/m 8 juni Nederland

Vanuit ons hotel aan de kust in Perros-Guirec

Prijs: vanaf €399 incl. logies. Ontbijt en lunch-

Steden- en cultuurreis naar Kopenhagen 24 t/m 30 augustus Denemarken Prijs: vanaf € 585 incl. logies, ontbijt en treinreis.

Ontdek tijdens deze trip de leuke, trendy en gezellige stad Kopenhagen vol bezienswaardigheden. De paleizen, musea en kleurrijke huizen bieden een mooi contrast en geven de stad een bijzondere uitstraling.

Fietsen over het Trekvogelpad-west 31 augustus t/m 6 september Nederland Prijs: vanaf €399 incl. logies. Ontbijt en lunchpakket zijn inclusief en maken we gezamenlijk klaar.

Een trektocht op de fiets langs 3 natuurvriendenhuizen van Wijk aan Zee naar Zutphen.

In elk huis blijven we 2 nachten en in totaal fietsen we dan ca. 200 km.

Bergwandelen bij Clarezia 1 t/m 9 september Zwitserland Prijs: vanaf €1.039 incl. volpension en busvervoer.

Verre uitzichten, prachtige hellingen, heerlijke

Meer informatie:

nivon.nl/vitaal-reizen

NIVON REIZEN 19

Reizen

Wandelreizen voor actieve 60plussers Ouder dan zestig, en je houdt van pittige wandelingen van 12 tot 20 km, met ruimte voor eigen initiatief? Zie hier ons aanbod. En kijk ook de website wandel60plus.nivon.nl Inschrijven kan vanaf 1 januari 2024.•

bergluchten, mooie alpenbloemen en -weiden. Op 1100 m hoogte ligt het uitgebreide wandelgebied rondom hotel Clarezia in het gebied Surselva.

Steden- en cultuurreis naar de Hanzesteden langs de IJssel 7 t/m 14 september Nederland Prijs: vanaf €595 incl. logies en ontbijt.

1200 kilometer reizen om een mooie historische stad te bezoeken? Welnee, dat is echt niet nodig! Ontdek de prachtige Nederlandse Hanzesteden Deventer, Zutphen en Doesburg.

Lekker dichtbij, maar voor je gevoel toch heel ver weg. land Vlieland.

Zinvol weekend in Klooster Hotel te Vught 13 t/m 15 september Nederland Arimont 22 t/m 29 mei België, WA2401

op basis van zelfvoorziening, boodschappen en

rondleiding Sint-Jan's kathedraal en Jeroen Bosch Art Center.

Prijs: €425, niet-leden: €485

men. Je reist op eigen gelegenheid naar Arimont.

Van vrijdagavond 13 t/m zondag 15 sep-

Zelfverzorging. Afstand vanaf Utrecht: 250

tember a.s. (na het diner) verblijven we in het

km met eigen vervoer (samen reizen). De

prachtige Zin – Kloosterhotel te Vught. Wij

groep telt max. 16 personen.

Mollseifen 16 t/m 23 september Duitsland, WA2402

wandelen een gedeelte van het Kloosterpad,

Het natuurpark De Hoge Venen - Eiffel in België is

Prijs (onder voorbehoud): €599, niet-leden: €659

maar bezoeken ook wandelend de Sint Jan

een uniek natuurgebied met bossen, graslanden

Volpension. Afstand vanaf Utrecht 320 km met

in ’s-Hertogenbosch alsmede Jeroen Bosch

en veenmoerassen. Er zijn uitgebreide wandel-

eigen vervoer (samen reizen) of trein. De groep

Art Center. Al met al een heerlijk en zinvol

mogelijkheden. Aan de rand van de Hoge Venen

telt max. 16 personen. Toeslag voor 1-persoons-

wandel- en cultuurweekend op een prachtige

ligt ons natuurvriendenhuis. Hier verblijf je met 2

kamer: €42 (beperkt beschikbaar).

rustige locatie, waarbij het culinaire aspect

personen op 1 kamer. Een bezoek aan Malm-

Nazomeren in Hochsauerland in het Duitse

met een 100% biologische keuken een abso-

edy, het stuwmeer van Robertville of kasteel

Natuurvriendenhuis Mollseifen. Het huis ligt aan

lute meerwaarde is.

Reinhardstein is zeker de moeite waard. De reis is

de rand van het dorp vlak bij een bosrijk gebied.

Prijs: vanaf €475 incl. volpension en entree/

menu liggen klaar, koken en corvee doen we sa-

Vanuit het huis begin je zo aan een wandeldag.

Tekenen vanuit het Hunehuis 6 t/m 13 oktober Nederland

Rond Winterberg zijn veel uitgezette wandelin-

Prijs: vanaf €309 incl. logies en welkomst-

mers. Er zijn enkele 1-persoonskamers tegen

en afscheidsmaaltijd en tekenmateriaal.

extra betaling beschikbaar.

gen mogelijk. We verblijven op 2-persoonska-

Tekenen is goed kijken en zien. In en rondom het Hunehuis is alles voorhanden om samen een week lang lekker bezig te zijn. Ervaring?

Dat mag, maar hoeft beslist niet…

Bovenstaande kernpunten van onze reizen bieden een eerste indruk. Wij adviseren belangstellenden de hele webpagina van de betreffende reis te lezen alvorens te boeken:

Nivon.nl/vitaal-reizen

Meer informatie op:

wandel60plus.nivon.nl

20 NIVON REIZEN

Reizen

Nivon Watersport:

Zeilkampen voor kinderen en jongeren Aankomend jaar hebben we weer enorm veel activiteiten gepland staan! Naast onze supertoffe zomerkampen bieden we ook weer voorjaarszeilen. En speciaal willen we Expeditie Friesland uitlichten. Verder vind je hier genoeg informatie over de rest van de kampen. Heb je nog vragen, ga dan naar het Instagram-account van Nivonwatersport.•

Expeditie Friesland 20 t/m 27 juli 14 t/m 18 jaar Prijs: Niet-leden betalen €30 toeslag Heb jij zin om de Friese meren te ontdekken en een week lang te gaan en staan waar je wilt? Ervaar deze vrijheid tijdens Expeditie Friesland! Een week lang trekken we op valken door Friesland. Samen bepalen we de route van deze avontuurlijke tocht en gaan we op zoek naar de mooiste slaapplekken.

Onder begeleiding van onze ervaren instructeurs hijsen we de zeilen en varen we de juiste koers. Of je nu al volop zeilervaring hebt of juist nog nooit op een zeilboot hebt gezeten: we leren jou binnen no-time zeilen op elk gewenst niveau!

Deze week zeilen we naar de mooiste plekjes in Friesland, waarbij je optimaal kunt genieten van wind, zon en zeilen. Daarnaast worden jouw expeditievaardigheden getest en ga je samen de strijd aan tegen de andere boten!

Hoe snel kun jij een vlot bouwen of een vuurtje aan krijgen? Wees niet bang: je hoeft niet je eigen eten bij elkaar te sprokkelen of je eigen vis te vangen, want na een actieve dag op het

Naast het zeilen is er ook genoeg vermaak op

te leren! Van zeilen wordt je hongerig, daarom

water zorgen de gastlieden ervoor dat jullie

de kant en genoeg vrije tijd om met je nieuwe

zorgen wij ervoor dat ’s avonds de lekkerste ge-

honger wordt gestild met een heerlijk diner!

vrienden te zwemmen of te voetballen. Ook

rechten op tafel staan - van de beste pannen-

Als afsluiting van de avond kruipen we dicht

mag je altijd de kalfjes aaien en gaan we een

koeken en heerlijkste pasta’s tot een friettafel!

bij het kampvuur voor mooie verhalen en sla-

keer kijken hoe de koeien gemolken worden. ’s

pen onder een prachtige sterrenhemel.

Avonds verzorgen we grote spellen, droppings

De hele week zeilen we in valkjes met vier deel-

en natuurlijk op vrijdag een bonte avond. Kort-

nemers en één instructeur per boot en varen we

om: een fantastische week om met leeftijdsge-

naar omliggende dorpjes. Voor de gezelligheid

noten te beleven en nooit meer te vergeten!

veranderen we elke dag van bootindeling,

Expeditie Friesland 22 t/m 29 juli 9 t/m 13 jaar

waardoor geen dag hetzelfde is! Wanneer we

Prijs: Niet-leden betalen €30 toeslag

aankomen in een dorpje, zoals Grou, Sneek of

maximaal 24 enthousiaste deelnemers, drie

Expeditie Friesland 10 t/m 17 augustus 13 t/m 16 jaar

stuurlieden die jou leren zeilen, en vijf gastlie-

Prijs: Niet-leden betalen €30 toeslag

gaan. Als de wind goed staat, trekken we er wat

den zorgen voor heerlijke maaltijden en origi-

De zeilvakantie voor 13- tot 16-jarigen wordt

verder op uit zodat we één nacht op de boten

nele spellen op de kant. Elke dag het water op

begeleid door een enthousiast kader van

kunnen slapen. En soms gaan we zelfs nog even

met een vaste instructeur. Het maakt niet uit of

maximaal zes stuurlieden en twee gastlieden.

nachtzeilen! Behalve zeilen is er ook vermaak

je al kunt zeilen of nog nooit in een boot hebt

Het maakt niet uit of je nog nooit hebt gezeild

op de kant. En genoeg vrije tijd om samen te

gezeten: de instructeurs leren jou van alles bij!

of al veel ervaring hebt; er is altijd iets nieuws

relaxen. ’s Avonds verzorgen we de gekste spel-

Het zeilkamp voor 9-tot 13-jarigen bestaat uit

Joure, is er genoeg tijd om op verkenning te

NIVON REIZEN 21

Reizen len, droppings en natuurlijk op vrijdag de bonte

we ook een keer een langere tocht maken en

avond! Kortom: een fantastische week, om nooit

ergens overnachten, op de boten. Zo’n nacht

meer te vergeten!

in de natuur zorgt voor de beste kampvuurverhalen en avonturen!

Expeditie Friesland 27 juli t/m 3 augustus 16 t/m 20 jaar

Uiteraard is de week niet compleet zonder een

Prijs: Niet-leden betalen €30 toeslag

goed feestje. Hiervoor trekken we naar een

Volgens ons bestaat de ideale vakantie uit een

dorp in de buurt, maar ook op de boerderij

juiste mix van actie en ontspanning. Zeilen is

kunnen we het erg gezellig maken. Time flies

daar ideaal voor! Een week lang trekken wij er

when you’re having fun!

elke dag op uit met onze valken. We bezoeken

Elke dag zeil je met een andere instructeur en

Voorjaarszeilen Kijk voor de datum op de website!

Alle leeftijden, kinderen < 9 jaar samen met een volwassene.

deelnemers in een valkje de Friese wateren

Prijs: €10

over. Zo leer je iedereen goed kennen en

Het voorjaarszeilen is terug van weggeweest!

leer je elke dag weer nieuwe kneepjes van

Weet je nog niet zeker of zeilen iets voor jou is,

het zeilen. Aan het eind van de dag komt de

kan je niet wachten tot de zomerkampen begin-

hele groep weer bij elkaar en delen we onze

nen of wil je een leuk uitje weg met vriend(inn)en

nieuwe ervaringen, onder het genot van een

of familie? Dan hebben wij het voorjaarszeilen,

heerlijke maaltijd. De avonden besteden wij

waarbij we ons enthousiasme voor zeilen in één

het liefst met avondspellen, een theorieles-

dag met je gaan delen. Om iedereen de kans te

je of een dropping. Voelen we de wind nog

geven om voor één dag te komen, hebben we

waaien? Dan kunnen we misschien nog even

gekozen om te gaan zeilen op de Loosdrechtse

nachtzeilen. Afhankelijk van de wind willen

Plassen, midden in het land.

dorpjes in de omgeving of relaxen op een van de omliggende eilandjes.

Vanaf wanneer kan je inschrijven?

En wat kost het?

De inschrijvingen openen medio januari voor alle kampen. Het voorjaarzeilen zal wat later zijn.

Ook de prijzen voor alle kampen zijn nog niet bekend, maar ’t zal niet veel verschillen met de prijzen van vorig jaar (dus grofweg iets tussen 250 en 300 euro per week). Hierover kunnen we op dit moment nog geen informatie geven. Dit wordt zichtbaar op de socials en website staan als we meer weten, dus hou die goed in de gaten!

Nivonwatersport.nl

Meer weten en / of meteen inschrijven? Ga naar nivonwatersport.nl Volg ons op Facebook of Instagram: @nivonwatersport

22 NIVON REIZEN

Reizen

Nivon Zomertreffen Nieuwe avonturen in 2024 camping ligt aan een riviertje en heeft schaduwrijke kampeerplekken. Je kan er mountainbiken (huren op de camping), raften en een via ferrata klimmen. Er is een zwembad en een aparte plek voor de jeugd om elkaar te treffen. Op loopafstand ligt het schilderachtige dorpje Entracque, met terrasjes en restaurants. .

Meer info: campingvallegesso.com

Aosta - Saint-Georges, Grand Paradiso, Italië 21 juli tot 3 augustus Voor de vierde keer gaan we naar deze prachtige camping, midden in de natuur. Het schilderachtige, langgerekte Val Di Rhêmes ligt aan de rand van Gran Paradiso, het oudste nationale park van ltalië met de hoogste bergtop (4061 m). De natuur is adembenemend en er zijn veel mogelijkheden voor stevige bergwandelingen en huttentochten,maar ook voor mountainbiken, raften en via ferrata. Voor cultuur kun je o.a. terecht in de oude Romeinse stad Aosta. De camping heeft geen zwembad en ligt prachtig in de natuur en in de buurt van het kleine dorpje Rhêmes-Saint-Georges, op 1120 meter hoogte.

Daardoor is het overdag aangenaam warm en ’s avonds en ‘s nachts koel.

Meer info: campingvaldirhemes.com/nl Nieuw

Zomertreffen staat voor samen kamperen en je eigen gang gaan. Voor gezinnen, solo deelnemers en stellen. Wil je kamperen en samen met anderen uitdagende activiteiten doen, zonder gebonden te zijn aan een voorgekookt programma? Dan is Zomertreffen iets voor jou. We kamperen met een groep en elke avond treffen we elkaar om ervaringen, plannen en tips te delen. Iedereen kan meedoen met het plan van anderen, zelf een plan inbrengen of je gaat lekker je eigen gang. Aan initiatieven is nooit gebrek: (berg)wandelen, een huttentocht maken, zwemmen, raften, een burcht, stad of strand bezoeken. Dat maakt Zomertreffen geschikt voor alle deelnemers. Iedereen kiest z’n eigen activiteit en aan het eind heeft niemand precies dezelfde vakantie gehad! Veel afwisseling en voor elk wat wils.•

Zomertreffens 2024:

de. Op loopafstand is het stadshart met markt,

Guillestre – Hautes Alpes, Frankrijk 4 tot 17 augustus

bestelling. Meer info: campingguillestre.com

Aan de grote alpenroute in Frankrijk ligt het stadje Guillestre, levendige hoofdplaats in de

Entracque - Piëmont, Italië 28 juli tot 10 augustus

regio en perfecte uitvalsbasis voor deze streek

Wegens succes staat dit populaire Zomertreffen

rijk aan natuur en cultuur, zoals Forte Vauban in

in het prachtige natuurpark de Maritieme Alpen,

Mont Dauphin (UNESCO-Werelderfgoed). Bui-

met bergtoppen tot 2500 meter, weer op ons

tensporters kunnen wielrennen, mountainbiken

programma. Deze bestemming is al meer dan

of tochten maken door de Queyras en de Ecrins.

twintig jaar zeer geliefd onder onze deelnemers

Direct naast de camping is het gemeentelijke

en heeft veel mogelijkheden voor kleine, grote

zwembad met een groot buitenbad en zonnewei-

en meerdaagse wandelingen in de bergen. De

supermarkt, barretjes en restaurantjes. De camping verzorgt ook vers brood en croissants op

Aiguilles, Queyras, Frankrijk 28 juli tot 10 augustus Op een hoogte van 1450 m ligt de gemeente camping Le Gouret (Frankrijk). Deze camping ligt midden in het lariksbos van natuurpark Queras en vlakbij het dorp Aiguilles en ook dicht tegen de Italiaanse grens aan. De Queyras is een klein dal in de Franse Hautes-Alpes. Het dorpje Abriès ligt op 3 kilometer afstand in oostelijke richting.

NIVON REIZEN 23

Reizen In Aiguilees en Abriès vind je winkels, restaurants met gezellige zitjes en mogelijkheden om te tennissen en te fietsen.

De camping staanplaatsen zijn voorzien van bomen. Op de camping is een meer dat de camping het waterlichaam noemt. Je kan hierin zwemmen (het is koud water dat rechtstreeks uit de rivier komt) en vissen. Aan de rand van de camping ligt de welbekende smeltwaterrivier ‘Le Guil’ waar raften en kanoën mogelijk is en ook mooie plaatjes oplevert! De gemeenschappelijke ruimte op de camping biedt een gezellige plek voor eten of borrelen. en er kunnen natuurlijk ook spelletjes gedaan worden.

Top: De camping is toegankelijk voor mensen met een beperkte mobiliteit. Tip: Op een hoogte van 1500m is het ’s nachts mogelijk koud. Kom goed uitgerust, met goede slaapzakken.

Zomertreffen zoekt begeleiders en organisatoren!

Nivon Zomertreffen is samen kamperen en

ge aan een goed samenspel in de groep.

avonturen beleven en ook doen waar je zelf

Dat kan op veel verschillende manieren. Je

zin in hebt. Het kernteam is vol enthousiasme

bent geen reisleider die voorop moet lopen

de Zomertreffens aan het versterken, zodat

en alles regelt; je bent de smeerolie in het

de Zomertreffens nu en later de plek zijn

proces, waardoor andere deelnemers de

waar de mooiste verhalen van komen.

ruimte krijgen en gestimuleerd worden om activiteiten te organiseren en in te brengen

De camping verstrekt tevens een cart d’hote

Ben jij iemand die het leuk lijkt om een

wat zij graag met andere deelnemers zouden

waarmee gratis van bussen in het gebied gebruik

Zomertreffen te organiseren of begeleiden?

willen doen. Het is ook je eigen vakantie en

kan worden gemaakt. Op ca. 1500 meter van de

We zoeken organisatoren (kernteamleden)

daarom doe je gewoon als deelnemer mee

camping ligt Aiguilles. Daar is een mooi zwembad.

en begeleiders.

aan die activiteiten waar je zin in hebt. Of je

Even geen zin om te koken? De camping ver-

Als organisator ben je welkom als teamlid,

kooopt ‘s morgens broodjes en bereidt lunch en

bijvoorbeeld voor promotie, sociale media en

Vergoeding

diner met onder andere huisgemaakte gerech-

website beheer, of gewoon om mee te denken

Als begeleider krijg je een (gedeeltelijke) ver-

ten, gebak, ambachtelijke bieren en natuurlijk ijs.

over hoe we het nog leuker kunnen maken. Je

goeding voor de reiskosten en (gedeeltelijke)

Het restaurant is elke avond geopend. Voor een

draagt eraan bij dat de treffens goed zijn ge-

vergoeding voor de campingkosten. Maar de

kopje koffie kan je de hele dag terecht. En dat

regeld en kijkt met het team naar aantrekkelijk

belangrijkste ‘vergoeding’ is de unieke ervaring

alles tegen een toegankelijke prijs!

aanbod en nieuwe kansen en activiteiten.

die je met elkaar maakt en deelt. Op 1 april 2024

In het gebied kan je de wolf, de adelaar, kleine

Als begeleider ben je het aanspreekpunt

slangen, de gems, de steenbok en de alpenmar-

voor de camping en de groep. Je organiseert

Meer info: zomertreffen.nivon.nl of bel met:

mot tegenkomen. Tal van bergwandelingen zijn

de (eerste) kring, waar mensen met elkaar

Pauline 0657163011

mogelijk, zoals de GR58 en tour de Mont Viso

kennismaken en waar de spelregels van een

die in Italië ook wel wordt beklommen vanuit de

treffen worden uitgelegd. En je verzorgt de

Queyras. Ook zijn er diverse hutten in de directe

inloopwandeling, waar de deelnemers elkaar

omgeving van Frankrijk en Italië.

beter kunnen leren kennen. Daarnaast regel

Meer info: campingvaldirhemes.com/nl

je een paar dingen en lever je een bijdra-

blijft lekker bij de tent.

staat de training voor de begeleiders gepland.

Meer informatie over de Zomertreffens: zomertreffen.nivon.nl

24 NIVON REIZEN

Een zomer om nooit meer te vergeten Al 50 jaar organiseert JUMP de leukste zomerkampen van Nederland! Met een werkgroep van negen vrijwilligers en een grote groep fantastische begeleiders zetten wij ons het hele jaar in om de allerleukste kampen neer te zetten. JUMP heeft een groot archief met originele en leuke spellen, mooi kampmateriaal en heel veel verkleedmateriaal. Wij trekken alles uit de kast om de zomer onvergetelijk te maken!

Een week op kamp met JUMP betekent een week eindeloze lol! Ook komende zomer gaan we weer rennen door de bossen, vrienden maken, mysteries oplossen, spellen spelen en 's avonds lekker opwarmen bij het kampvuur. Het worden weken bomvol met de vetste bosspellen, spooktochten, een uniek thema en nog veel meer te gekke activiteiten. Elke dag is het weer een verrassing wat we gaan doen. Aan het einde van de week wil je niet meer naar huis, want op kamp mag je lekker gek doen en helemaal jezelf zijn! Klinkt dit als de zomer die jij wil beleven en ben je tussen de 6 en 17 jaar? Schrijf je dan snel in voor één van de kampen van 2024!

Wil je altijd op de hoogte blijven? Volg ons dan op Instagram of Facebook. Daar zijn wij te vinden als @jumpzomerkampen. Of neem voor meer informatie een kijkje op onze site: jumpzomerkampen.nl•

Voor meer informatie over JUMP Zomerkampen? Ga naar jumpzomerkampen.nl Volg ons op Facebook, Twitter of Instagram: @jumpzomerkampen

NIVON REIZEN 25

Bergsport Trefkamp 14 juli t/m 9 augustus 2024 Prijs: Volwassenen €1, kids €0,50 p.p.p.d. plus kosten camping Het Bergsport Trefkamp strijkt elk jaar neer op een mooie plek hoog in de bergen. Iedereen komt er op eigen gelegenheid naartoe en geniet van de bergen, de bossen, de sterren. Alleen of met elkaar, wandelen, klimmen, trailrunnen, mountainbiken. Of gewoon bij de tent rondhangen. Een succesformule van al precies 50 jaar. Bij de treftent wordt elke avond koffie / thee gedronken en worden plannen gesmeed. Waar dit bergsport trefkamp in 2024 zal zijn, dat houden we nog even geheim. Houd onze website bergsport.trefkamp.nl in de gaten voor de details, want vol = vol. Wil je de nieuwsbrief ontvangen, zodat je zeker weet dat niets mist?

Stuur dan even een mailtje naar: bergsporttrefkamp@gmail.com

26 NIVON REIZEN

Logeren en kamperen bij de Natuurvrienden

Salto Reizen Actieve wandelreizen en weekenden voor en door 40-55 jarigen

Kies waar je wilt overnachten en boek!

4

Reserveer online via nivon.nl

4

5-3 1-1

5-3

9-I

20

Salto Reizen is opgericht als de 'oudere zus' van Spring Reizen. Wij richten ons op de leeftijdsgroep 40-55 jarigen. Op de website saltoreizen.nl vind je onze activiteiten. Of schrijf je via de site in voor de nieuwsbrief. Daar vind je onder andere nieuw aanbod en blogs. Je kunt ook bij Salto aanhaken als vrijwilliger. De interesse in Salto groeit boven verwachting; dus we kunnen alle hulp en mankracht gebruiken.

Lettelbert

19

4

De Hondsrug

Allardsoog

S

1-1

De Meenthe 8

5-2

14

14

14

6

15

10

8

Het Hunehuis

S 14

Het Zeehuis 4

12

8

9-I

1-2 8

Banjaert

2 15

9

11

4

2

7-1

16

8 3

3

ABK-huis Het Hallse Hull

Koos Vorrinkhuis

12

Langlaufen in de Bedafse Bergen 23 t/m zondag 25 februari Nederland

De Grutto

Krikkenhaar

3

5-2

12

2

Den Broam

13

1-3

2

8

De Bosbeek

1

9-II 6

5-1

Nivon ledenprijs vanaf €146 Een dag langlaufen (incl. instructie) en een dag wandelen

18

6

De Kleine Rug 1-3

15

10

4

3 7-1

GR5 13

5-1

17

Morgenrood 11

saltoreizen.nl

7-2

14

10 9-II

5

13

7-2

11 11

Nivon Natuurvriendenhuis

Hier start ook een wandeltweedaagse: nivon.nl/wandeltweedaagsen

Nivon Kampeerterrein

De Gronselenput 9-II

6

Nationale Streekpaden

De Gele Anemoon

Eikhold 7

7-2

Stellingenpad Lange-Afstand-Wandelpaden

6

ABK-huis - Hall (H)

De Hondsrug - Noordlaren (H, K)

abkhuis.nivon.nl, 088-0990970

dehondsrug.nivon.nl, 088-0990980

Allardsoog - Een-West (H)

Het Hunehuis - Darp (H, K)

allardsoog.nivon.nl, 088-0990971

hunehuis.nivon.nl, 088-0990981

Banjaert - Wijk a. Zee (H, K)

De Kleine Rug - Dordrecht (H, K)

banjaert.nivon.nl, 088-0990972 (na 19.00) banjaert.nivon.nl/kampeerterrein, 088-0990973

dekleinerug.nivon.nl, 088-0990982

De Bosbeek - Bennekom (H)

koosvorrinkhuis.nivon.nl, 088-0990983

bosbeek.nivon.nl, 088-0990974

Den Broam - Buurse (H, K) denbroam.nivon.nl, 088-0990975

Eikhold - Heerlen (H) eikhold.nivon.nl, 088-0990956

De Gele Anemoon - Wijlre (K) degeleanemoon.nivon.nl, seizoen: 088-0990957, overig 088-0990977

De Gronselenput - Wijlre (K) gronselenput.nl, 043-4591645

De Grutto - Delft (K) degrutto.nivon.nl, (18 - 19 u), seizoen: terrein 088-0990958, reserveren buiten seizoen: 088-0990978

Het Hallse Hull - Hall (K) hethallsehull.nivon.nl, 088-0990979

Kaart: BosmaGrafiek.nl

meer info:

Koos Vorrinkhuis - Lage Vuursche (H) Krikkenhaar - Bornerbroek (H, K) krikkenhaar.nivon.nl, 088-0990984

Lettelbert - Lettelbert (K) lettelbert.nivon.nl, 088-0990985

De Meenthe - Noordwolde (K) demeenthe.nivon.nl, 088-0990966

Morgenrood - Oisterwijk (H, K) morgenrood.nivon.nl, 088-0990987

Het Zeehuis - Bergen a. Zee (H) zeehuis.nivon.nl, 088-0990988 (telefonisch bereikbaar di 19-21 uur, vr 10-12 uur) Bel de contactpersonen of reserveer via de website voor een verblijf in een Nivon Natuurvriendenhuis (H) of op een kampeerterrein (K). nivon.nl

TOORTS 27

Uit de vereniging

Wintersport-aanbod Nivon Met veel interesse lees ik altijd Toorts. Een artikel over duurzaamheid is daarin vaste prik. Wel heb ik vraagtekens bij het feit dat ik vervolgens, bij het omslaan van de pagina, uw grote wintersport-aanbod aantref.

De laatste jaren is wintersport veel in het nieuws omdat het steeds milieuonvriendelijker wordt. Door klimaatverandering wordt inmiddels ca. 75% van de pistes in de Alpen met kunstsneeuw bedekt om de toeristensector koste wat het kost overeind te houden. En dat kost veel water en energie.

We moeten accepteren dat de meeste van onze pleziertjes, verworven door de twee à drie generaties voor ons, toch niet zo goed blijken te zijn voor de generaties na ons. Wintersport is een van die pleziertjes. Ik kan me inderdaad voorstellen dat het een gave sport is. Maar inmiddels weten we beter en moeten we keuzes maken.

Als Nivon-leden willen blijven skiën, doen ze dat toch wel. Maar dat hoeft niet via Nivon! Er zijn genoeg andere organisaties waarmee men op wintersport kan.

Nivon-leden die altijd op wintersport gingen, weten elkaar wel te vinden. Maar laten we niet meer mensen enthousiast maken!

Ik lees dat Nivon met de tijd mee wil gaan. Dan zou ik zeggen: wees je tijd vooruit en stop met het aanbieden van wintersport.

Reactie werkgroep Wintersport: Dank voor uw reactie op de publicatie van de Nivon wintersportreizen in de Toorts. U heeft een punt met als aanvulling dat niet in het algemeen wintersport milieuonvriendelijk is maar skiën en snowboarden op pistes met behulp van skiliften. Wandelen, langlaufen, toerskiën en sneeuwschoenwandelen behoren tot milieuvriendelijke takken van wintersport.

Dat Nivon zo veel mogelijk rekening houdt met het milieu, is een onontkoombare zaak heden ten dage. Onze wintersportreizen proberen wij daar waar het kan zo verantwoord mogelijk aan te bieden, dus niet met eigen auto’s maar met z’n allen in een bus en zeker niet vliegen naar verre oorden. We hebben wandelaars en langlaufers, maar de skiërs maken wel gebruik van de pistes.

Wij gaan in onze kerngroep wintersport en met de reisbegeleiders de discussie aan die u inbrengt. Het bestuur zal over het wel of niet aanbieden van ski-reizen een keuze moeten maken.

Koen Hulsbos

Nieuw lid

@mariekemaartjephotography

Taaadaa...! Op de foto het jongste Nivon-lid met een eigen lidmaatschapskaart: Fenna Brederveld, geboren 31 augustus 2023. Met het bijbrengen van het Nivongevoel kun je het beste maar vroeg beginnen, vinden Opa Chris en oma Carla. Zij zijn allebei meer dan 25 jaar lid en staan al te popelen om hun kleindochter mee te nemen naar een van de Nivon-huizen en de mooie natuurkampeerterreinen.•

#bosbeek #herfst #veluwe

@dievanbio

Ga je op avontuur met Nivon?

Tag @nivonnatuurvrienden en deel je ervaring!

#bosbeektrektocht #veluwe #Lunteren

28 TOORTS

Reportage

Winterkamperen, word jij er warm van?

Tekst: Corine Westerink

De verstokte winterkampeerders weten het natuurlijk al lang, maar voor de anderen ga ik nu wellicht iets heel geks zeggen: de winter is een heerlijke tijd om te kamperen.

W

aar ik in de zomer geniet van de comfortabele temperatuur en de reuring op de kampeerterreinen, biedt het winterkamperen een unieke ervaring die je dichter bij de natuur brengt. En deze ervaring is veel toegankelijker dan je zou denken, dus probeer het vooral eens uit!

Winterkamperen bij Nivon Nivon heeft verschillende terreinen waar je een winters kampeeravontuur kunt beleven. De Nivonnatuurkampeerterreinen Het Hallse Hull (Hall), Morgenrood (Oisterwijk), Banjaert (Wijk aan Zee) en De Bosbeek blijven het gehele jaar open. Daarnaast zijn ook de trekkersveldjes bij Nivonhuizen de Hondsrug, Den Broam en Krikkenhaar.

Nu vraag je jezelf vast af waarom je in vredesnaam zou overwegen om jezelf vrijwillig in de vrieskou te begeven, laat staan daarin te overnachten. In het vervolg van dit artikel hoop ik je daarvoor een paar redenen te geven.

Winterse sereniteit Een van de grootste voordelen van winterkamperen is wat mij betreft de serene rust die je op de kampeerterreinen en in de natuur zult vinden. De meeste mensen blijven binnen als de temperatuur daalt, waardoor je de natuur praktisch voor jezelf hebt. Zo kun je in alle rust genieten van het geruis van de wind

door de bomen, het geritsel van de dieren om je heen en – als je echt een bofkont bent – het geknisper van de sneeuw onder je voeten.

Meer rust op de kampeerterreinen betekent dat je meer ruimte en privacy zal ervaren. Dit maakt het mogelijk om echt één te worden met de natuur om je heen, en om te genieten van eenzaamheid in de wildernis.

Wil je ’s ochtends genieten van de rust en een mooie zonsopkomst in de natuur, maar ben je niet zo’n vroege vogel?

TOORTS 29

Reportage Dat komt goed uit: niet alleen komt de zon in de winter later op, vanuit de verschillende terreinen loop je zó de natuur in. Dat scheelt weer een paar kostbare minuten slaap en je komt zo op de mooiste plekjes. Vanaf Morgenrood loop je bijvoorbeeld in nog geen half uur over prachtige paadjes naar de Kampina!

En vanaf Banjaert sta je zo op het strand. Tijd voor een frisse ochtendduik?

Warme winteravonden De winterdagen zijn korter en het donker valt al vroeg in. Je zou natuurlijk balend diep in je slaapzak kunnen duiken, maar je kunt de mogelijkheden van deze lange nachten natuurlijk ook optimaal benutten. Zo zijn die lange donkere nachten de uitgelezen kans om de prachtige sterrenhemel te bekijken – zorg dan wel dat je op een terrein met weinig lichtvervuiling verblijft.

Of wat dacht je van een gezellige avond rondom het kampvuur?

Met warme chocomelk, marshmallows en misschien zelfs wel verse wafels uit het vuur?

Waar het stoken van een vuurtje in de zomer vaak beperkingen kent, geeft winterkamperen je de kans om warme en gezellige momenten rondom het vuur te beleven. Een kans die je op bijna alle in de winter geopende Nivon kampeerplaatsen kunt benutten: bij zowel bij Morgenrood, Banjaert, de Bosbeek, Krikkenhaar, als het Hallse Hull kun je een vuurtje stoken.

9 tips om verantwoord fikkie te stoken.

Helaas is het stoken van een houtvuurtje niet per se milieuvriendelijk. Maar als je de volgende tips in acht neemt, beperk je de schade zoveel mogelijk. Zo stook je verantwoord een kampvuur, met respect voor klimaat, natuur en niet te vergeten je campingbuur.

1

Gebruik natuurlijke aanmaakmiddelen i.p.v. chemische materialen.

Wist je bijvoorbeeld dat gedroogde berkenbast, lisdoddepluis of hars uitstekend dienst kunnen doen als tondel? Hierbij geldt uiteraard: beschadig geen levende bomen en planten om aan tondel (aanmaakmateriaal) te komen.

2

Het is natuurlijk een inkoppertje, maar beperk de grootte van het vuur. Door het vuur zo klein mogelijk te houden bespaar je brandhout en verminder je de uitstoot van rook en koolstof.

3

Gebruik droog hout en voorkom zo overmatige rookontwikkeling.

Nat hout produceert meer rook omdat het vocht verdampt tijdens de verbranding.

4

Gebruik brandstof die uit het juiste hout gesneden is. Kies houtsoorten die bekend staan om hun efficiënte verbranding en lage rookproductie, zoals eiken- of esdoornhout. Vermijd houtsoorten die veel hars bevatten, deze kunnen meer rook veroorzaken.

5

Plaats je brandhout strategisch om ervoor te zorgen dat er voldoende luchtcirculatie is. Zo zorg je voor rookafvoer en verhoog je tegelijkertijd de verbrandingsefficiëntie.

6

Wacht tot het hout volledig ontbrand is voordat je meer brandstof toevoegt. Dit minimaliseert de rookontwikkeling.

7

Voeg het hout geleidelijk toe, in niet te grote stukken. Dit zorgt ervoor dat het hout vollediger kan verbranden. Ook voorkomt dit overmatig roken en dat is goed voor de sfeer op de camping.

8

Aan ieder feest komt een einde, zo ook aan het kampvuur. Althans, dat is de bedoeling bij verantwoord fikkie stoken. Doof het vuur volledig voordat je het achterlaat. Dit kan bijvoorbeeld met water en het uit elkaar vegen van de gloeiende kooltjes. Wees je ervan bewust dat een smeulend vuur bosbranden kan veroorzaken.

9

Last, maar zeker niet least: houd lokale regels en voorschriften met betrekking tot het stoken in acht. Deze kunnen per locatie verschillen.•

Wees voorbereid!

Winterkamperen is natuurlijk niet alleen maar feest. Vanwege de kou is het belangrijk om te onthouden dat winterkamperen wel extra uitdagingen met zich meebrengt. Daarom is het essentieel om goed voorbereid te zijn, het juiste materiaal mee te nemen en je eigen veiligheid in het oog te houden. Pak gerust de Toorts van vorige winter – ook te lezen op nivon.nl – er nog eens bij, voor 10 goede tips om warm te blijven!

Kamperen in de winter levert je een extra avontuurlijke ervaring op. Dus waar wacht je nog op? Trek je warme jas aan, zet je muts op, pak je warmste slaapzak in en ga op kampeeravontuur in winterwonderland. Welk terrein kies jij uit?•

30 TOORTS

Reportage

Sociale Groepsvakantie:

Onvergetelijke positieve ervaring

Tekst: Werkgroep Sociale Groepsvakanties Foto's: Goedele Monnens i.o.v. VluchtelingenWerk

De eerste weken sociale groepsvakanties van de gelijknamige Nivon-werkgroep waren ooit in Allardsoog en het ABK-huis. In 2008 was dat. Toen richtten een aantal Nivon-leden de werkgroep Sociale groepsvakantie op, om vakanties voor vluchtelingen te organiseren rond Natuurvriendenhuizen. De werkgroep legde contact met VluchtelingenWerk Nederland en zo is een mooie samenwerking ontstaan die al vijftien jaar duurt.

D

e vakantieweken zijn bestemd voor moeders met hun kinderen tot 13 jaar. Deze gezinnen worden geworven door lokale mensen van VluchtelingenWerk. Voor elk deelnemend gezin ontvangt Sociale Groepsvakantie een bijdrage van deze landelijke organisatie. Daarnaast benadert de werkgroep jaarlijks een aantal organisaties voor een sponsorbijdrage, om de kosten te dekken voor deze vakantieweken voor tientallen gezinnen en zo'n twaalf uitvoerende vrijwilligers.

Uit hun beslommeringen Vluchtelingen zijn huis en haard ontvlucht vanwege onveiligheid door oorlog, politiek geweld, seksuele geaardheid, afkomst of religie. Samen met VluchtelingenWerk zet de werkgroep zich in om deze mensen een weekje uit hun beslommeringen te halen Ze komen als bewoner uit een AZC of zijn statushouders die net in een gemeente wonen, komen vanuit vele landen in de wereld en ze hebben maar een klein sociaal netwerk. Even ontsnappen aan alle zorgen en lekker spelen op vakantie: dat is ontzettend

Een van onze vrijwilligers (via een oproep in Toorts tot de werkgroep toegetreden): “Inspannend zo’n week maar wat je ervoor terugkrijgt, is niet te beschrijven. De kinderen bleven mij verbazen. Eén voorbeeld: aan het eind van de vakantie gaven we iedereen een herinneringsboekje, waarin ze berichtjes voor elkaar konden schrijven. In het schriftje van een van de meisjes had een jongen geschreven: Ik vind je zo leuk, maar durfde het niet te zeggen. Ik hoop dat er later iemand verliefd op je wordt die dat wel durft te doen.

Zulke grootse woorden. De jongen was nog geen twaalf jaar oud, maar veel volwassenen kunnen van hem leren.”

TOORTS 31

Reportage

Doe mee met de Sociale Vakantieweken 2024 Voor de zomervakantie van 2024 zijn we op zoek naar: • coördinatoren • begeleiders voor volwassenen • begeleiders voor kinderen • koks en kookhulpen Ontstressen en opbloeien belangrijk voor kinderen en hun moeders. In deze weken leren de moeders elkaar beter kennen en wij hebben ervaren dat zij dikwijls na afloop met elkaar in contact blijven en nieuwe vriendschappen ontstaan.

Goede herinneringen De ervaring van ‘Hollands vakantie vieren’ is op zich al een hele belevenis. En de onderbreking van het dagelijkse leven is van onschatbare waarde. Een week vakantie, met alle ontmoetingen, zorgt er bovendien voor dat een eventueel sociaal isolement wordt doorbroken. De kinderen ontstressen, en bloeien op. Ze kunnen avontuurlijk in de natuur spelen en genieten zonder zorgen. Ze doen frisse energie en een positieve en uitdagende ervaring op, die als goede herinnering bijdraagt aan hun leven.

Eenmaal thuis blijkt dat kinderen na deze vakantie meer willen deelnemen aan sociale activiteiten. En ze kunnen op school ook eens vertellen dat ze op vakantie zijn geweest...!•

Ik vond jullie leuke mensen en bedank jullie allemaal!

Het was gezelig. Doei doei!

Ontdek hoe leuk het is om samen met een team van vrijwilligers allerlei taken en rollen met elkaar te delen.

Doe je mee?! Reserveer dan alvast 7, 8 en 9 juni 2024 in je agenda!

Geef je op, online of telefonisch, en kom in 2024 naar het jaarlijkse introweekend in het Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche, op 7, 8 en 9 juni. Daar kan je aan interessante en handige workshops meedoen, krijg je meer informatie en kun je ervaren in welk team je past.

Sinds kort probeert de werkgroep Sociale Groepsvakantie ook een zomer- en kerstvakantie (midweek) te organiseren voor alleengaande tientjesleden van Nivon, samen met de Nijmeegse organisatie Quiet. Ook voor deze vakantieactiviteiten zijn we op zoek naar enthousiaste vrijwilligers.

Opgeven kan via de website socialegroepsvakantie.nl Dan nemen wij contact met je op. Of bel je liever? Bel dan met Doky Verhagen, voorzitter van de werkgroep, 06 54607912.•

Ik heb heel veel Nederlandse taal geleerd. Super!

Vakantie is herinnering.

Positieve herinneringen zijn de vitamines voor later!

Samen snoeien

32 TOORTS

Reportage

Met een (wandel)boek op de bank Winter voor de boeg. Opgekruld in een hoek van de bank met een kop thee en een lekker boek om bij weg te dromen. Over avonturen in het nieuwe jaar, nog onbewandelde wegen of terugkijken op reeds gebaande paden. We verzamelen wat opvallende uitgaven en lopen een stukje mee met wandelschrijver Wim Huijser.

Tekst en foto's: Marijke Katsburg

zijn tweede fictieboek. En op een mooie dag in september trekken schrijver Wim Huijser (1960) en ik (1962) onze wandelschoenen aan en lopen een stuk Utrechtpad, om het er eens over te hebben. Over de schoonheid van wandelen, over verrassende ontmoetingen onderweg, over wandelgidsen en veranderende landschappen, over boeken, de herkenbaarheid van romanfiguren en wat zich verder maar aandient.

Schrijver Wim Huijser op de Grebbelinie, onderdeel van het Utrechtpad tussen Scherpenzeel en Woudenberg.

A

fgelopen jaar 2023 was een heuglijk jaar voor het Pieterpad. Naast de viering van de veertigste verjaardag van dit beroemde pad zijn dit jaar ook een vernieuwde wandelgids, een fietsgids én een heuse reisroman verschenen.

Op Pieterpad 'Hé, wakker worden. We moeten gaan wandelen.’ Maarten opende zijn ogen. ‘Het regent,’ sprak hij gedempt. ‘Het giet.’ Ze bleven stil liggen, de ogen naar het plafond gericht. Het getik tegen de ramen zou iets intens huiselijks hebben gehad als er geen reden was om op te staan. ‘We moeten op Pieterpad. Van Millingen naar Beek.’ Nicolien draaide zich op haar zij. ‘Ook als het regent?’

Maarten en Nicolien, de twee literaire karakters die in de jaren zestig via het werk van J.J. Voskuil de Nederlandse literatuur binnenwandelden, zijn het lopen nog niet verleerd. Sterker nog, naarmate ze over meer vrije tijd beschikken, trekken ze er steeds vaker te voet op uit.

Wim Huijser heeft deze personages een voor wandelaars zeer herkenbaar vervolg gegeven.

In Aan de wandel doorkruisen ze het ganse land, en de titel Op Pieterpad spreekt voor zich.

Verrassende ontmoetingen Wim Huijser schrijft veel over wandelen en natuur. In zijn biografie staat hij benoemd als schrijver op het snijvlak van geschiedenis, literatuur en landschap. Het boek Op Pieterpad is

Beeldend Bij Huis Scherpenzeel ontmoeten we elkaar en zetten er flink de pas in. Wim Huijser heeft net het derde deel van zijn Maarten & Nicolien-trilogie afgerond, vertelt hij. Hij lijkt zelf verbaasd over het tempo waarin de avonturen van de personages Maarten en Nicolien bij hem opborrelden.

Dat het een trilogie zou worden had hij bij het voltooien van Aan de wandel, begin 2022, niet kunnen voorzien. Zelf ben ik zojuist in de trein onderweg naar onze wandelafspraak in het tweede boek, Op Pieterpad, aanbeland bij de etappe Venlo.

Het is zo beeldend geschreven dat ik me niet langer geroepen voel om het beroemde langeafstand wandelpad ooit écht te gaan lopen. Wel word ik nieuwsgierig naar de wandelbelevenissen van jongere generaties, dus hoop ik dat er over een paar jaar een Op Pieterpad 2 verschijnt, met de bevindingen en dialogen van bijvoorbeeld romanfiguren uit de 21ste eeuw. Huijser beschrijft een ontmoeting met zo'n jongere wandelaar, in het hoofdstukje Chill, waar Nicolien en Maarten in Gramsbergen arriveren.

Terwijl Maarten en Nicolien een beschouwend rondje om het beeld van de drie wandelaars maakten was een jonge wandelaarster naast hen komen staan. Ze had een piepklein rugzakje om en haar kleiding was wat tegenwoordig als hip werd beschouwd. Een strakke jeans met scheuren in de knie. Op haar hoofd droeg ze een gebreide muts. Tegelijk had ze haar wijde overhemd over één blote schouder laten zakken. Kennelijk had ze het warmer dan gedacht. ‘Wow, drie wandelaars!’ riep ze uit tot niemand in het bijzonder. ‘Zo, die staan

TOORTS 33

Reportage

Ledenactie!

Nivon geeft tien exemplaren van Op Pieterpad weg. Stuur voor het einde van de kerstvakantie een mailtje naar toorts@nivon.nl en vertel ons over de wandelontmoeting die jou nog altijd bij is gebleven. De eerste tien inzendingen krijgen het boek Op Pieterpad van Wim Huijser thuisgestuurd.

Utrechtpad-markeerder GertJan Hertog, verantwoordelijk voor de trajecten in en om Wijk bij Duurstede, ontmoet vlakbij de Wijkse veerpont Spaanse fietsers en helpt hen op weg. Ontmoetingen zijn een onmiskenbaar onderdeel van wandelingen.

te shinen, effe een selfie.’ Ze ging naast het beeld staan, zakte wat door de knieën en maakte een foto met haar smartphone. ‘Hallo, ben je er nog?’ Toen zag Maarten dat ze twee oordopjes in had. Ze was kennelijk verwikkeld in een telefoongesprek.

Het meisje vraagt of het echtpaar ook aan de wandel is en krijgt te horen dat ze het Pieterpad lopen. ‘Chill!’ sprak het meisje bewonderend. ‘Ik ook. Tenminste, ik loop vandaag proef. Maar in de vakantie ga ik het hele pad lopen.

Als challenge natuurlijk.’ ‘Wij hebben er al acht etappes op zitten,’ legde Nicolien uit. ‘En we lopen de komende twee dagen nog door tot Ommen.’ ‘Episch!’ riep het meisje uit.

Haar ogen zette ze op ongeloof.

In zijn meest recente boek Het Genootschap rondt Huijser de exercities van Maarten en Nicolien wat hem betreft af.

Alle boeken zijn onafhankelijk van elkaar te lezen.•

De andere delen van Huijsers trilogie - Aan de wandel en Het Genootschap - zijn te bestellen via noordboek.nl

Nieuw!

Pieterpad fietsgids, 2023 Leden € 13,30, niet-leden € 19,90 excl. verzendkosten Het Pieterpad is een begrip in Nederland.

Met deze kaartenset van de makers van het Pieterpad kun je nu een vergelijkbare tocht maken met de fiets, rolstoel of scootmobiel.

Tussen het uiterste noorden en het uiterste zuiden van het land leg je in totaal ca. 580 km af via het Pieterfietspad.

Groene Hartpad Leden € 13,30, niet-leden € 19,90 excl. verzendkosten

Foto: Polish Tourism Organisation

Wandelen door een oase van rust midden in de Randstad. 2023. Dit streekpad van ruim 200 kilometer neemt je mee langs weidse polders, vogelrijke plassen en pittoreske dorpjes.

Pieterpad wandelgids, deel 1 2023 Leden € 13,30, niet-leden € 19,90 excl. verzendkosten

Fiets en Wandelbeurs, natuurlijk!

Fietsen en wandelen is leuk, gezond en het voert je langs de mooiste plekjes in de natuur. Ontdek op de komende Fiets en Wandelbeurs (23, 24 en 25 februari in Jaarbeurs Utrecht) een wereld aan fiets- en wandelmogelijkheden in eigen land en buitenland, bekijk het nieuwste outdoormateriaal en test fietsen en e-bikes op het grote indoor parcours. Breng zeker ook een bezoek aan de info-markten en volg wel 100 lezingen en workshops van ervaren wandelaars en fietsers. Polen staat als themaland extra in de schijnwerpers tijdens deze editie.

Koop je kaartje met 5 euro korting in de voorverkoop via Nivon: fietsenwandelbeurs.nl/ticketshop/nivon

Het noordelijk deel van de bekendste wandelroute van Nederland die van Pieterburen in het uiterste Noorden naar het uiterste zuiden op de Sint Pietersberg loopt.

Pieterpad wandelgids, deel 2 2023 Leden € 13,30, niet-leden € 19,90 excl. verzendkosten Het Pieterpad is de bekendste wandel-route van Nederland en is bijna 500 km lang. Dit tweede deel van de route Pieterburen – Sint Pietersberg loopt 257 km van Vorden in de Achterhoek naar Maastricht.

34 TOORTS

Activiteiten december 2023 — maart 2024 Er wordt zoveel georganiseerd door Nivon-afdelingen, huizen en Nivon-werkgroepen, dat het maar goed is dat we tegenwoordig alles online, op de websites, kunnen bijhouden. Natuurlijk is het ook soms prettig om lekker te bladeren en een beetje te krassen: ‘O kijk, dat is een leuke workshop, daar zet ik even een kringeltje omheen!’ In deze Toorts zijn daarom zoveel mogelijk verzamelde activiteiten te vinden, tot ongeveer april. Maar op de websites van de afdelingen, van de werkgroepen, van de natuurvriendenhuizen staat altijd de meest actuele informatie. Of een workshop al volgeboekt is, bijvoorbeeld. Of dat er opeens een leuke nieuwe activiteit ingelast is. Dus ga lekker neuzen in dit overzicht, maar vergeet ook niet om eens uitgebreid te surfen in het online-landschap van Nivon.

Nieuw!

Thema-activiteiten in het ABK-huis

Creatief met papier!

Gedurende vier IVN-cursus-

organiseren rondom het thema

term “sumi” betekent “zwarte

‘Papier’. Aankomend voorjaar kan

inkt”, en “e” betekent schilderij.

je meedoen aan drie workshops,

Het verwijst naar een kunstvorm

met papier als basis. Ook voor het

waarin alle onderwerpen worden

najaar zijn er al grootse plannen,

geschilderd met zwarte inkt en met

met de fietstocht Tour de Papier en

alle mogelijke tinten ervan, varië-

workshops ruimtelijk vormgeven

rend van puur zwart tot de lichtst

met papier. Hou ze in de gaten,

mogelijke schakering vermengd

daar in het ABK-huis!

met water. In de beweging ontstaat

dagen hebben vrijwilligers van

de vorm, vanuit pure aandacht

het ABK-huis en Hallse Hull de

en concentratie. Een uitgebreide

Schrijven en Wandelen 9 t/m 12 april ABK-huis

omgeving goed leren kennen.

voorbereiding of schets, zoals bij

Prijs: €290, niet-leden €350

De gemeente Brummen

de traditionele schilderkunst, is

Incl. 3 overnachtingen, 3 x

strekt zich uit van de Veluwe

niet nodig; elk overbodig detail is

diner en materialen. Ontbijt

tot aan de IJssel; daartussen

weggelaten. Er wordt gewerkt met

en lunch op basis van zelf-

vind je zes verschillende

rijstpapier, penselen en zwarte inkt.

verzorging.

landschapszones, met elk

En je gaat met een bamboeschil-

hun eigen kenmerken; uniek

dering op rijstpapier naar huis!

Lopen en schrijven is een

voor zo’n kleine gemeente. In

Neem een kijkje op: www.sumi-e.

gelukkige combi, vooral in

it/nl/wat-is-sumi-e. Info en aan-

de bosrijke omgeving van

melden bij sonja@sumi-e.nl

Hall. Weersafhankelijk schrijf

een grote rol. De beken en

Workshop Sumi-e 6 t/m 11 februari 2024 ABK-huis

sprengen van de Oost-Veluwe

Prijs €620 (gedeelde kamer),

zorgen voor helder stromend

€740 (single kamer). De prijs van

water. Dat water is essentieel

deze zones speelt het water

je 's ochtends en trek je er 's middags op uit of omge-

de workshop is vastgesteld op

Durf jij te tekenen?

27 t/m 29 februari ABK-huis

voor de belangrijkste industrie

basis van overnachting voor het

Prijs: €200, niet-leden €240

mooie schrijfopdrachten van

van de regio: papier. Het

Nivon-leden-tarief. Er is geen

Incl. twee overnachtingen,

Marije Verbeeck, met een

dorp Eerbeek staat dan ook

aparte prijs voor niet-leden. Incl.

volledige verzorging en materialen.

afwisseling van lichte en wat

al eeuwenlang bekend als

5 overnachtingen, alle maaltijden,

'papierdorp'.

koffie/thee/ water, materialen

Sonja Wentzel leert je om nauw-

in groepsverband, met naar

en meditatiesessies (optioneel).

keurig te kijken en te tekenen wat

wens persoonlijke schrijfbe-

Voertaal is Engels/Nederlands.

je écht ziet. Juist als je denkt niet

geleiding. De dagelijkse wan-

te kunnen tekenen, maar wél iets

deling is ca 8-12 kilometer.

Aan het eind van de cursus werden de Nivon-vrijwilligers

keerd. Elke dag krijg je twee

serieuzere thema's. Werken

door IVN Brummen/Eerbeek

Beppe Mokuza, een Italiaanse

wil leren, is deze workshop voor

Info: marijeverbeeck.nl.

gecertificeerd als ‘Gastheer/

Zen monnik, komt soeciaal voor

jou bedoeld. Een basiscursus

Aanmelden: ams.abk@nivon.nl

gastvrouw van het Landschap’.

ons naar Nederland en geeft een

over lijnen, vormen, schaduwen,

En ook bracht alle informatie

zesdaagse workshop waar je ken-

kleuren, en kleur mengen. Je krijgt

die we over de streek

nismaakt met de grondbeginselen

‘een andere kijk op de wereld’.

hebben gekregen ons op

van Sumi-e, een Japanse medi-

Info: waterverven@gmail.com.

het idee om activiteiten te

tatieve schilderkunst. De Japanse

Aanmelden: ams.abk@nivon.nl

nivon.nl/activiteiten

TOORTS 35

Activiteiten Zang en muziek werkgroep presenteert: Zang- en muziekweekenden en ZaterdagFluitendagen

Zang- en muziekweekend maart 2024 8, 9, 10 mrt ABK-huis

Uit de afdelingen

eind april gaat een kleine groep

Wandel2daagse Het hele jaar door Banjaert

Expositie in Hengelo tot 4 januari 2024 Hengelo

nivon-enschede.nl of bel met Bert

Gratis. Wandel vanaf station

De teken- en schilderwerkgroep

Castricum 12 km door de duinen

van Nivon Hengelo organiseert een

naar Banjaert voor de overnach-

exposite van ongeveer vijftig werken

Basiscursus bergsport Januari tot april Arnhem

ting. De volgende dag loop je

in Atelier Z. Openstelling: op week-

Prijs: €120, niet-leden: €150.

15 km naar het station Sant-

dagen van 10.00 tot 15.00 uur, in de

Doel van deze cursus is om vaar-

poort-Noord. Op de website nivon.

weekenden van 12.00 tot 16.00 uur.

digheden te leren waardoor je met

nl staat meer informatie en is de

Een aantal van de werken is te koop.

plezier én veilig in de bergen op

routebeschrijving beschikbaar.

Een deel van de opbrengst komt

pad kunt gaan. Deze basiscursus

Overnachting boeken via ams.

ten goede van de Stichting Vrienden

is een goede voorbereiding op de

banjaert.h@nivon.nl / 088 099

Atelier Z en Nivon Hengelo. Atielr Z

wandel-klim- en klettersteigweek

0972. Meer informatie: Magda

is een voorziening voor dagopvang

of op de alpinecursus in juli in

Vodde, magdavodde@casema.nl,

van de Stichting Aveleijn. Adres:

Oostenrijk. Info: nivon-arnhem.nl/

0251 238289.

Steynstraat 16, 7551 GL Hengelo.

basiscursus-bergsport.

wandelaars op pad voor een korte tocht van ongeveer 5 à 7 km. Wil je mee? Welkom! Mail naar info@ van Eekelen: 06 51441149.

Informatie: wimjoost.licht@gmail.

Wandel2daagse Het hele jaar door De Bosbeek

com, 06 53326577.

Prijs: €135, niet-leden: €195 Je vitaliteit en je contact met

Met de routebeschrijving in de

anderen versterken. Veel

hand wandel je in twee dagen van

beweging, interactie, adem-

Ede naar station Wolfheze, met

Nieuwjaarsbijeenkomst 7 januari 2024 Drechtsteden en Kleine Rug

halingstechnieken, emotiere-

overnachting in De Bosbeek. Alle

De Nivon-afdeling Drechtsteden

gulatie, mindfullness, (stilte)

info op: nivon.nl/wandeltwee-

en natuurvriendenhuis de Kleine

wandeling en opdrachten;

daagsen/wandeltweedaag-

Rug houden op zondag 7 januari

alleen en samen. Zelfverzor-

se-bij-de-bosbeek-2

2024 hun traditionele gezamen-

Wandelgroep Nivon Fryslân Het hele jaar door Friesland

ging.Boeken: koosvorrinkhuis@

lijke sfeervolle goedbezochte

Iedere derde zondag van de

Nieuwjaarsbijeenkomst. Iedereen

maand lopen we maximaal 15

informatie: Dirk Keuning / dirk@

Wekelijks wandelen Enschede Het hele jaar door Enschede

is welkom vanaf 11 uur voor het

kilometer. Op zondag 17 december

grastraining.nl / 0683679031.

Gratis. Elke donderdag wandelt

vertrouwde recept: oliebollen,

gaan we naar Sneek. Bestem-

de wandelgroep ongeveer 10 à 15

glühwein en sap, een snert-lunch,

mingen voor 2024 zijn nog niet

ZaterdagFluitendagen 9 dec, 20 jan, 10 feb, 30 mrt en 13 apr Utrecht

km in de regio. Inmiddels ontvan-

toespraakjes, zang en muziek.

bekend. Gemiddeld wandeltempo

gen ruim 40 personen wekelijks

Aanmelden (gratis!) of meer infor-

is 5 km per uur, met meerdere

een e-mail met locatie van vertrek.

matie: e.zoomer@kpnmail.nl, tel:

pauzes onderweg. Soms kan

Prijs: €6, niet-leden: €12 per

Wil je mee, of meer informatie?

0181-621658

de wandeling worden ingekort.

keer Opgeven bij Laura van de

Stuur dan een mailtje naar info@

Iedere keer regelt iemand van

Bunt, 06 4325415.

nivon-enschede.nl of bel Bert van

onze groep de wandeling. Opgave

Eekelen: 06 51441149.

liefst uiterlijk op vrijdagavond voor

nivon.nl / 0880990983. Meer

de zondag waarop we wandelen.

We vertrekken om 10.00 uur en zijn weer terug rond 15.30 uur. Als de trein of bus iets later is, dan wachten we daarop, in overleg.

Wilgen knotten enzo 21 januari en 18 februari Kleine Rug

We nemen ons eigen eten en

Gezamenlijk een dag ontspannen

Verdere afspraken zijn: Op zon-

werkzaamheden verrichten in

dagochtend de mobiele telefoon

de griend, waaronder het wilgen

aanzetten i.v.m. mogelijke mede-

knotten. We beginnen 0m 9.00

delingen of ‘verdwalen’ tijdens de

uur, iedereen is welkom en na-

wandeling. Meerijden met andere

tuurlijk wordt voor de inwendige

wandelaars kan in overleg met de

mens gezorgd: koffie /thee en een

coördinator geregeld worden. De

snert-lunch. Aanmelden of meer

vergoeding voor het meerijden is

informatie: secr.dekleinerug@nivon.

p.p. € 0,10 per km. Meer informa-

nl, tel. 0639684875.

tie: Colette de Haas-van Harten,

drinken mee. Iedereen is welkom, ook leden van andere afdelingen.

0561 481407 of 06 37302196,

Wekelijks wandelen Enschede Oktober tot april Enschede Gratis. Iedere dinsdagmiddag in de periode begin oktober tot

colettedehaas@hotmail.com

36 TOORTS

Activiteiten

Uit de natuur-

vriendenhuizen dec

Prijs: €465, niet-leden: €555

0880990974. Meer informatie:

Geheel verzorgde wandel-

Aanmeldsecretaris / bosbeek@

midweek. We wandelen iedere

nivon.nl / 0880990974.

dag ongeveer 17 kilometer. We korter wandelen en met het OV

Mandala tekenen 2 t/m 4 feb Morgenrood

starten als groep en je kan altijd terugkeren naar Het Zeehuis.

Prijs: €170, niet-leden: €230

0880990971. Meer informatie: Anita

Boeken: zeehuis@nivon.nl /

Deze workshop is geïnspireerd

Vogel: vogelsatelier@gmail.com.

0880990988

op het werk en de kunstzinnige

Samen muziek maken (gitaar) workshop 15 t/m 17 dec De Bosbeek

Freestyle borduren 26 t/m 28 jan De Bosbeek

kunstenaar Hundertwasser.

Prijs: €120, niet-leden: €180

ieder toegankelijk. Geheel

Prijs: €140, niet-leden: €200

Freestyle borduren, daar heb je

verzorgd. Boeken: morgenrood@

Als je akoestische gitaar speelt

geen borduurervaring voor nodig!

nivon.nl / 0880990987. Meer

en het je leuk lijkt om met andere

Met een paar soorten steken en

informatie: Irene Granneman

muzikanten te spelen, is dit de

verschillende soorten draden

/ act.morgenrood@nivon.nl /

perfecte kans. Basiskennis van

maak je al een prachtig werkstuk,

0880990987.

akkoorden is handig, kunnen

bv. te gebruiken als broche of

notenlezen is niet noodzakelijk.

patch. Boeken: bosbeek@nivon.nl

Avondmaaltijden inbegrepen.

/ 0880990974. Meer informatie:

Scheppings-schilder-spel 4 t/m 9 feb De Hondsrug

activiteiten van de veelzijdige Een kleurrijk weekend. Voor

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

Aanmeldsecretariaat / bosbeek@

Prijs: €185, niet-leden: €245

Creatief ontspanningsweekend 8 t/m 10 dec De Bosbeek

0880990974. Meer informatie:

nivon.nl / 0880990974.

We gaan praten-mediteren en

Paul Bassant (coördinator

je schildert in stilte. Dagelijks

Prijs: €125, niet-leden: €185

activiteiten) / ac.bosbeek@nivon.

nieuwe meditaties. Alle

Een weekeind vol creatieve

nl / 0648160807.

voorwaarden zijn aanwezig om te genieten van creativiteit.

en ontspannende activiteiten:

Vijf dagen van 2,5 uur werken.

collage maken tot een yoga-

Kerst in Twente 23 t/m 27 dec Den Broam

en qi gongles. Op basis van

Prijs: €300, niet-leden: €360

Boeken: morgenrood@nivon.

zelfverzorging. Docent: Wilma

Traditioneel op Den Broam: een

nl / 0880990987. Meer

Kooijman. Boeken: bosbeek@

feestelijk verzorgde kerst! Voor

nivon.nl / 0880990974. Meer

wie gezelligheid zoekt en geen

informatie: Wilma Kooijman /

zin heeft in boodschappen doen

Tekenen en bewegen 30 jan t/m 1 feb Banjaert

zielekaarten@gmail.com.

en koken. Laat je verwennen

Prijs: €65, niet-leden: €95

van een schrijfworkshop en

Op basis van zelfzorg.

informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

in het mooie Buurse. Boeken:

Kan je niet tekenen, durf je het niet?

Health Qigong 11 t/m 14 dec Het Hunehuis

denbroam@nivon.nl / 088 0990

Grijp je kans. Marion is er vooral

Shinrin Yoku (bosbaden) 5 t/m 9 feb Morgenrood

975. Meer informatie: Onne

voor de beginners. Ook andere

Prijs: €92,50, niet-leden: €138,75

Prijs: €207, niet-leden: €267

Haitsma / denbroam@nivon.nl /

tekenaars zijn hartelijk welkom.

Tijdens deze 2-daagse retraite

Even aandacht voor jezelf

088 0990 975.

Ter afwisseling bewegen met en

dompel jezelf onder in de

en je lijf? Gun jezelf dan het

zonder muziek. Zelfverzorging.

natuur. Shinrin-yoku (bosbaden)

arrangement Health Qigong.

Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl

is ontstaan in Japan en is een

Deze eeuwenoude Chinese

/ 088 099 0972. Meer informatie:

speciale manier om te vertragen

bewegingskunst wordt dagelijks

Kees Fit / cfmfit48@gmail.com /

en te verstillen. Op basis van

0251 238289.

zelfzorg. Boeken: morgenrood@

beoefend door Chinezen ter bevordering van hun gezondheid.

jan

nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman

Incl. begeleiding, verblijf, thee/

/ act.morgenrood@nivon.nl /

koffie en diner. Ontbijt en lunch is Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-

Inloop quiltweek 7 t/m 12 jan Koos Vorrinkhuis

0990981. Meer informatie: Ruah

Inspireren en leren van elkaar

Tichelaar / ruahtichelaar@ziggo.nl.

en vooral met veel plezier

zelfverzorging. Deelnemers: 15.

feb

werken. Altijd weer verrassend

Kerstworkshop (2-daagse) 12 en 13 dec Allardsoog

wat voor mooie werkstukken

Prijs: €219, niet-leden: €279

0880990987.

50-60-70-80 plus?

Dansen dus!

6 t/m 9 feb Banjaert Prijs: €170, niet-leden: €230

zelfzorg. Er wordt gezamenlijk

Kunstzinnig Yoga- en Meditatieweekend 2 t/m 4 feb De Bosbeek

Na een inleiding over compositie-

gekookt. Boeken: morgenrood@

Prijs: €140, niet-leden: €200

docenten. Er is één avond met

leer gaan we wandelen en groen

nivon.nl / 0880990987. Meer

Een zelfverzorgend weekend

levende muziek. Ontbijt en lunch

verzamelen voor een kerststuk of

informatie: Irene Granneman

voor de fitte en soepele

op basis van zelfverzorging. De

guirlande. Spelen met glas voor

/ act.morgenrood@nivon.nl /

yogaliefhebbers. Hatha yoga in

warme maaltijden zijn inclusief.

kerstmozaïek op drager of een

0880990987.

combinatie met meditatie, een

Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl

stilte-wandeling en een workshop

/ 088 099 0972. Meer informatie:

door een lokale kunstenaar.

Kees Fit / cfmfit48@gmail.com /

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

025 1238289.

dat oplevert. Op basis van

kerstornament met Tiffany techniek.

Incl. Lunch. O.l.v. Anita Vogel.

Boeken: allardsoog@nivon.nl /

Midweek wandelen aan Zee 22 t/m 26 jan Het Zeehuis

Een afwisselend internationaal programma door verschillende

TOORTS 37

Activiteiten stiltewandeling in een prachtige

Doe ideeën op en inspireer elkaar!

omgeving en heerlijke maaltijden.

Het is steeds weer verrassend

Prijs incl. Maaltijden en

wat voor mooie werkstukken er

lakenpakket. Boeken: denbroam@

aan het eind van de week liggen.

nivon.nl / 088 0990 975. Meer

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

informatie: Wien Gerards /

0880990974. Meer informatie:

milieu.denbroam@nivon.nl / 06

Aanmeldsecretariaat / bosbeek@

23486953.

nivon.nl / 0880990974.

Durf jij te tekenen?

27 t/m 29 feb ABK-huis Prijs: €200, niet-leden: €240

Kennismaken met portrettekenen 5 t/m 7 mrt Koos Vorrinkhuis

Sonja Wentzel leert je om

Prijs: €65, niet-leden: €90

nauwkeurig te kijken en te

Verblijf op basis van zelf-

tekenen wat je écht ziet. Juist

verzorging. Leren kijken, zien

als je denkt niet te kunnen

en voelen. Oefenen met de

tekenen, maar wél iets wil

opbouw, verhoudingen, schaduw

leren, is deze workshop voor

enz. Eigen materiaal meenemen.

jou bedoeld. Een basiscursus

Indien gewenst is er gelegenheid

over lijnen, vormen, schaduwen,

tot bewegen binnen of buiten.

kleuren en kleur mengen. Je

Aanmelden: koosvorrinkhuis@nivon.

Sumi-e schilderen en Zen meditatie 6 t/m 11 feb ABK-huis

koosvorrinkhuis@nivon.nl / 088

krijgt ‘een andere kijk op de

nl , 088 0990983. Voor informatie:

0990983. Informatie: Grigori

wereld’. Incl. 2 overnachtingen,

Marion Sandee, 020-6133270.

Sarolea, sarmuse@kpnmail.nl, 06

volledige verzorging, materialen.

Prijs: €620 (gedeelde kamer) /

53625844.

Aanmelden: ams.abk@nivon.nl.

Info: waterverven@gmail.com

€740 (single kamer).

Schrijfweek 4 t/m 8 mrt Morgenrood

Ont-moet met Vedic art 19 t/m 23 feb De Bosbeek

Prijs: €92,50, niet-leden: €138,75

dompel jezelf onder in de natuur. Shinrin-yoku (bosbaden)

Prijs: €240, niet-leden: €300

thema”, onder leiding van Jannie

is ontstaan in Japan en is een

Schilderen volgens de 17

speciale manier om te vertragen

principes van Vedic art: niets

en te verstillen. Op basis van

moet, alles mag en het hoeft niets

zelfzorg. Boeken: morgenrood@

te worden. Gewoon schilderen

nivon.nl / 0880990987. Meer

door te luisteren naar je innerlijke

informatie: Irene Granneman

stem. Je bent welkom met

/ act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

Tijdens deze 2-daagse retraite

“Iedere reis een verrassend

mrt

van Maldegem. Dagelijks een schrijfmoment van twee uur en een creatieve workshop op een avond. Gezamenlijk koken, ontbijt/lunch zelfzorg.

Boeken: morgenrood@nivon.

of zonder ervaring. Boeken:

Swingdans-weekend 2 t/m 3 mrt Allardsoog

bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Prijs: €75, niet-leden: €112,50

informatie: Irene Granneman

Meer informatie: Margot Noordam,

Swingdans: 3 workshops (solo

/ act.morgenrood@nivon.nl /

Shinrin Yoku (bosbaden) 16 t/m 18 feb De Bosbeek

info@vedicartstudio.nl

Jazz, Lindy Hop, Rock ‘n Roll/

0880990987.

Prijs: €120, niet-leden: €180

Zangdagen met wereldmuziek 26 t/m 28 feb Banjaert

vier enthousiaste dansdocenten.

Tijdens deze 2-daagse retraite dompel jezelf onder in de

Prijs: €175, niet-leden: €235

Aansluitend vrij dansen.Min.14/

Tekenen volgens Hundertwasser 5 t/m 7 mrt Krikkenhaar

natuur. Shinrin-yoku (bosbaden)

Drie dagen wereldmuziek,

max 30 deelnemers. Op basis

Prijs: €180, niet-leden: €240

is ontstaan in Japan en is een

liederen uit alle windstreken.

van zelfverzorging. Boeken:

We krijgen drie dagdelen les van

speciale manier om te vertragen

Van uitbundig tot ingetogen.

allardsoog@nivon.nl / 088

Kitty van Pel. Zij is een ervaren

en te verstillen. Op basis van

Plezier staat voorop. De dagen

0990971. Meer informatie:

tekentherapeut en dankzij haar

zelfzorg. Boeken: morgenrood@

staan o.l.v. Hetty Kienhuis, Wim

Marianne Borgman / secr.

enthousiasme komt iedereen

nivon.nl / 0880990987. Meer

de Goede en Guus Hendriks.

allardsoog@nivon.nl

tot mooie resultaten. Zij zorgt

informatie: Irene Granneman

Ontbijt/lunch zelfverzorging,

voor de materialen, zoals papier,

/ act.morgenrood@nivon.nl /

incl. 3 x diner. Boeken: ams.

kleurpotloden en ecoline.

0880990987.

banjaert.h@nivon.nl / 088 099

Volledig verzorgd. Boeken:

0972. Meer informatie:

ams.krikkenhaar@nivon.nl , 06

Muziekworkshop ‘Neem je koffer mee…’

16 t/m 18 feb Koos Vorrinkhuis

banjaert.nivon.nl / Kees Fit /

18791152. Inlichtingen bij Maria van

0251 238289 / cfmfit48@gmail.com

Klingeren, act.krikkenhaar@nivon.

Prijs: €159, niet-leden: €219 stem mee. Met alle instrumenten

Midweek Ontspannen en Genieten 26 feb t/m 1 mrt Den Broam

én stemmen maken we in deze

Prijs: €270, niet-leden: €330

weekend-workshop nieuwe

Een week om helemaal bij te

Inloop handwerkinspiratie midweek 3 t/m 8 mrt De Bosbeek

fijne muziek o.l.v. Grigori Sarolea.

komen: met yoga en tai chi,

Prijs: €120, niet-leden: €180

verwendagen. Niks moeten, niets

Incl. volledige verzorging/

een fantastisch klankconcert,

Kom quilten, breien, haken en

hoeven en vooral doen waar je

lakenpakket. Aanmelden:

ontspannende handmassage,

borduren. Ieder met eigen werk.

op dat moment zin in hebt. Incl.

Ieder neemt eigen instrument of

nl / 0880990987. Meer

Boogie Woogie) van 1,5 uur, met Voor iedereen van 18 tot 80+.

nl, 06 12147992.

Verwendagen 5 t/m 7 mrt De Hondsrug Prijs: €100, niet-leden: €130 Vlak voor vrouwendag een paar

38 TOORTS

Activiteiten maaltijden en hand- of stoel-

zaterdagavond dansen we

massage, excl. overnachtingen.

op live muziek van de band

Boeken: info@hondsrug.nl.

Mista. Aanmelden en info:

Meer informatie: Willy Meijer,

folkloredansweekend@gmail.com

Colofon Toorts, verenigingsblad van Nivon Natuurvrienden 95e jaargang, nr. 1, winter 2023-2024 Verschijnt 4 x per jaar

willymeijer@hotmail.com

Art Journaling / Mixed Media 12 t/m 14 mrt Morgenrood

Lente wandelweek 17 t/m 21 mrt Morgenrood

Eindredactie: Marijke Katsburg

Prijs: €197,50, niet-leden: €257,50

Prijs: €135, niet-leden: €195

Vier dagen wandelen rondom

Ontspannen op een creatieve

Oisterwijk onder leiding van

manier, door middel van tekenen,

Ivan Crost, coördinator van

schilderen, stempelen, kleuren,

het Brabants Vennepad.

collage maken, doodlen en

Ongeveer 15 km per dag.

handletteren: Mixed Media.

Ontbijt/lunch zelfzorg, incl. 4

Inclusief materialen. Ontbijt/

x diner, een aperitief, koffie en

lunch zelfzorg. Twee keer

thee. Boeken: morgenrood@

diner en koffie/thee is inclusief.

nivon.nl / 0880990987. Meer

Boeken: morgenrood@nivon.

informatie: Irene Granneman

nl / 0880990987. Meer

/ act.morgenrood@nivon.nl /

haiku en andere vormen. Op zoek

informatie: Irene Granneman

0880990987.

naar beelden proberen we met

Aan dit nummer werkten mee: Herbert Boerendonk, Kees Hogervorst, Angela Huizinga Jet Kooderings, Sjoerd Kemeling, Marlou Saris, Han Verschuur, Corine Westerink, Bas Wetter en de Nivon-reiswerkgroepen en activiteitencoördinatoren van de Nivon-huizen.

Coverfoto: Unsplash Backcover: Hester Schaaf

zo weinig mogelijk woorden zo

Kopij & reacties:

0880990987.

Beeldhouwen in speksteen 17 t/m 22 mrt De Bosbeek

veel mogelijk zeggingskracht

Kookworkshop Surinaams/ Hindoestaans vegetarisch 12 t/m 14 mrt Morgenrood

Prijs: €200, niet-leden: €260

Aanmeldsecretariaat, ams.

Speksteen is een zachte

bosbeek@nivon.nl , 0880990974

Redactie: toorts@nivon.nl Nivon, Plantage Middenlaan 2F 1018 DD Amsterdam 088-0990900

Prijs: €105, niet-leden: €157,50

met een houtrasp, mesje e.d.

Lijkt het je leuk om de fijne

Ervaring is niet nodig en stenen

Wandelmidweek Twente 25 t/m 29 mrt Den Broam

kneepjes van de vegetarische

kunnen ter plekke worden

Prijs: €255, niet-leden: €315

Surinaams/Hindoestaanse

aangeschaft. Gereedschappen

Met twee begeleiders op pad

keuken te ontdekken?

zijn op De Bosbeek aanwezig.

en genieten van de Twentse

Twee dagen koken voor 20

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

lente. Je wandelt 15-20 km per

personen. Ontbijt/lunch o.b.v.

0880990974. Meer informatie:

dag, onderweg picknicken met

zelfzorg. Incl.koffie/thee en

Aanmeldsecretariaat / bosbeek@

zelfgemaakt lunchpakket en ’s

diner! Boeken: morgenrood@

nivon.nl / 0880990974.

/ act.morgenrood@nivon.nl /

te bereiken. Opgave bij:

steen die bewerkt kan worden

Deadline kopij winternummer: 3 januari 2024 (redactioneel) 10 januari 2024 (activiteiten & reizen) Verschijning volgende editie: Februari 2024

Art-directie & ontwerp: Dutch Portfolio, dutchportfolio.com

avonds een heerlijke maaltijd.

Productie:

nivon.nl / 0880990987. Meer

Prijs incl. Lakenpakket. Boeken:

Senefelder Misset, senefelder.nl

informatie: Irene Granneman

denbroam@nivon.nl / 0880990975.

/ act.morgenrood@nivon.nl /

Meer informatie: aanmeldsecretaris

0880990987.

/ denbroam@nivon.nl / 0880990975.

Wolvilten 14 t/m 17 mrt De Bosbeek

Dao De Qi Gong Natuurlijk samen bewegen 29 t/m 31 mrt Morgenrood

Prijs: €180, niet-leden: €240 Samen voor de mooiste

Prijs: €135, niet-leden: €195

voor ervaren wolvilters als

Verdwalen is balen, cursus kaart en kompas 22 t/m 24 mrt Morgenrood

voor beginners. Nodig is

Prijs: €110, niet-leden: €165

interactie, ademhalingstechnieken,

alleen wol, warm water, zeep

Leren omgaan met kaart,

emotieregulatie, mindfulness,

en beweging. Zelfverzorging.

kompas en gps voor beginners

(stilte)wandeling en opdrachten;

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

die zich de kennis van

alleen en samen. Zelfverzorging.

0880990974. Meer informatie:

verantwoord kompasgebruik

Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl /

Aanmeldsecretariaat / bosbeek@

eigen willen maken. Incl. warme

0880990983. Meer informatie:

nivon.nl / 0880990974.

maaltijd op zaterdagavond.

Dirk Keuning / dirk@grastraining.nl /

Boeken: bosbeek@nivon.nl /

06 83679031.

resultaten onder begeleiding van Jolanda Dufourne, zowel

Volksdansweekend 16 en 17 mrt Koos Vorrinkhuis

0880990974. Meer informatie:

Prijs: €100, niet-leden: €115

nivon.nl / 0880990974.

Je vitaliteit en je contact met anderen versterken. Veel beweging,

Aanmeldsecretariaat / bosbeek@

Contact: Nivon: info@nivon.nl Agenda & berichten: nivon.nl/activiteiten Regeladvertenties: nivon.nl/legeenlink Overige advertenties: communicatie@nivon.nl

Kleine lettertjes: Artikelen en berichten zijn welkom.

De redactie behoudt het recht bijdragen in te korten of te weigeren. Door en voor Nivongroepen mag alles uit Toorts worden overgenomen, behoudens foto's waarop copyright berust.

Voorwaarde voor elk gebruik is bron- en naamsvermelding van schrijver en/of fotograaf. Auteurs dragen bij publicatie de auteursrechten over aan Nivon. Nivon is niet aansprakelijk voor wijzigingen en drukfouten.

Vanaf 16 maart 13.30 tot 17 volksdansweekend in het

Kleine gedichten schrijven 22 t/m 24 mrt De Bosbeek

Koos Vorrinkhuis plaats. De

Prijs: €120, niet-leden: €180

maart 15.30 vindt het jaarlijkse

dansleiding is in handen

In dit weekend gaan we kleine

van Mirjam Bannink en

gedichten schrijven, zoals de

Meer informatie?

Ga naar nivon.nl/activiteiten

Toorts digitaal ontvangen?

Mail naar: leden@nivon.nl

TOORTS 39

Leg een link Regeladvertenties voor natuurvrienden.

Minimaal drie regels. Kosten €5 per regel €10 niet-leden).

Geef deze op via nivon.nl/legeenlink Leuk huisje in vogelgebied Extremadura (Spanje).

Ski-, Langlauf- en wandel busreis met hoge kinder-

Comfortabel chalet voor 4 volw (2 stellen) midden

Prima uitvalsbasis voor wandeltochten en uitstap-

korting. Kinderen tot 5 jaar gratis! Bestemming

in de natuur € 70,- p.n. omg. Dwingeloo-Diever.

jes. Ideaal voor natuurliefhebbers en vrienden van

Steeg in het Lechtal, Oostenrijk. Georganiseerd en

Boek nu vast: Bezoek chaletdeforet.nl.

het authentieke Spanje. In goede staat en volledig

begeleid door Nivonleden. Hotel met zwembad en

ingericht. Vraagprijs 36.000 euro. Voor meer info

wellness. Ontbijtbuffet, rauwkostbuffet, keuze-

Te huur: Authentieke Spaanse vakantiewoning

menu. Kamer met douche/wc. Kijk op

aan de voet van natuurpark de Montgo, Denia, 2,5

mailen naar huisjeeljas@gmail.com.

•

•

www.baasreizen.nl voor alle info.

Heerlijk vakantiehuis in Tsjechië. Een echte

•

km van zee, wifi, drie 2-pers.slpk, kindvriendelijk, prachtige tuin, binnen 2 km alle voorzieningen,

roubenka met ruimte voor 8-10 pers. Geweldig

Provence/L'Isle-sur-la-Sorgue 50m2 te huur voor

huur: 330 tot 430 p/wk, Info: www.bakkershuis-

wandelgebied aan de oostkant van het Reuzenge-

vakantie/overwinteren. Tuin/teras/parkeerplek/

denia.nl, 06-47812170.

bergte bij Trutnov. Grote tuin met beek. Info: www.

zwembad. Op loopafstand van station en bushalte.

•

•

snabilic.com, 0633628548.

2 pers. + baby. Info: 0622839653.

Nivonlid worden?

Contact

Meld je aan via nivon.nl/leden•

Mail naar leden@nivon.nl of bel ons op 088 - 0990 914•

Voordelen Nivonleden − deelname aan alle verenigingsactiviteiten − korting op overnachtingen in de natuurvriendenhuizen en op de kampeerterreinen, ook internationaal − korting op Nivonreizen en -kampen − korting op aanschaf Nivon wandelgidsen en publicaties − korting op Globetrotter Buitensportvoeding − korting in de Carl Denig buitensportwinkel en webshop − elk kwartaal de Toorts, het magazine vol activiteiten en verhalen van Nivon.

Meer info: nivon.nl/leden•

•

Ledentarieven 0 t/m 5 jaar gratis 6 t/m 15 jaar € 10 16 t/m 25 jaar € 20 26 jaar en ouder eerste lid € 40 26 jaar en ouder tweede lid € 30

Zie Algemene voorwaarden van het lidmaatschap: nivon.nl/leden•

Steun Nivon Vind jij het belangrijk dat Nivon zichtbaar is in de samenleving? Dat de ideeën, activiteiten en accommodaties bestaansrecht houden en de samenleving van dienst kunnen zijn? Dat de boodschap ‘eerlijk, sociaal, groen en verdraagzaam’ wordt uitgedragen? Steun Nivon op de manier die bij jou past.

Een huishouden met meerdere leden betaalt maximaal € 90 per jaar.

Je kunt Nivon steunen:

Volwassenen met een inkomen op bijstands- niveau kunnen in aanmerking komen voor een speciaal tarief. Neem voor meer informatie contact op via leden@nivon.nl.

− door jouw inbreng als vrijwilliger − als lid van de vereniging − met een financiële bijdrage door middel van een schenking, periodieke gift of door Nivon op te nemen als legataris Bankrekening Nivon: NL08TRIO0391049186 Meer info: nivon.nl/steun-nivon of finance@nivon.nl•

Vrijwilligers Dankzij de inzet van actieve vrijwilligers faciliteert Nivon mooie activiteiten. Ook jouw waardevolle inzet stellen wij als vereniging op prijs. Neem zelf contact op met een afdeling, Natuurvriendenhuis kampeerterrein of wandelgroep bij jou in de buurt als je zin hebt om mee te doen.

Of kijk eens op: nivon.nl/vacatures En wil je zelf wat organiseren?

Leuk, meld het maar!

Meer weten? nivon.nl/vrijwilligers•

Loop je wel eens een langeafstand wandelpad of streekpad? En ben je dan zo blij dat de route goed gemarkeerd is; gewoon de geel-rode of rood-witte bodjes volgen zonder steeds op Google maps of een verfrommelde kaart te moeten kijken… Dat is te danken aan mensen die zich als padmarkeerder of padcoördinator verantwoordelijk voelen voor ‘hun’ pad. Alleen al binnen Nivon zijn dat er grofweg driehonderd die zich inzetten voor de zes langeafstand paden (LAW’s) en vijf streekpaden die Nivon beheerd en verzorgd.

Daar kunnen altijd mensen bij! Als markeerder van een Nivon wandelpad ben je verantwoordelijk voor een stukje route van ongeveer 15 kilometer. Twee keer per jaar loop je ‘jouw etappe’. Je controleert dan in beide richtingen of de bewegwijzering nog duidelijk zichtbaar is en de route nog onveranderd en goed begaanbaar. En eerst krijg je een ‘markeerderscursus’!

Kijk eens op het overzichtskaartje of er een pad door jouw favoriete streek gaat, of vlak langs je huis.

ikwilmarkeren@nivon.nl

PostNL Port betaald Retouradres: Plantage Middenlaan 2F, 1018 DD Amsterdam