Nivon - Toorts - Herfst - 2023

Het belang van inclusie

Nivon is een open vereniging waarin mensen met en voor elkaar werken aan een samenleving die eerlijk is en groen. Ik denk dat het waar is dat iedereen welkom is bij Nivon. Maar de afgelopen jaren rees bij mij soms de vraag: vóelt iedereen zich ook welkom?

Laten we wel wezen: Nivon is een hoofdzakelijk witte vereniging, met leden die bovengemiddeld vaak theoretisch opgeleid zijn. De Natuurvriendenhuizen en campings staan op prachtige plekken in de natuur. Dat is fantastisch, maar kan lastig zijn als de weg naar de ingang een stormbaan is van zand en boomwortels.

Het idee voor dit themanummer Iedereen is welkom begon met een mail die ik ontving van een dame in een rolstoel. Ze zegde haar Nivon-lidmaatschap op, omdat ze zich in de accommodaties “extra gehandicapt” voelde: ze had veel hulp nodig bij het openen van deuren en kon in de kamers moeilijk haar rolstoel keren.

Of misschien begon het al eerder, toen mijn dochter, sinds twee jaar uit de kast als trans vrouw, bij een van de doucheruimtes gevraagd werd “of ze niet verkeerd zat”.

Of nóg iets eerder: als mij, bij het zoeken naar beeldmateriaal voor de Toorts, weer opviel dat er bijna altijd witte mensen op de foto’s staan.

Veel dingen gaan goed. JUMP deelt kinderen bij de zomerkampen niet in in jongens- of meisjestenten. Bij inschrijving hoeven nieuwe leden geen m/v op te geven. Nivon biedt een gereduceerd tarief voor minima. Sommige huizen hebben een kamer voor mensen met een fysieke beperking. Bij het PiKa-Festival zag ik kinderen met het Downsyndroom volop meedoen aan activiteiten. Er zijn plannen om de teksten op de website eenvoudiger te maken. En zo

Kort nieuws

Pods!

Marcel heeft er een leuke vakantiebesteding aan tijdens de zomer van 2023; in het zweet des aanschijns zet hij op natuurkampeerterrein De Meenthe twee zogenoemde pods in elkaar. “Mensen bellen nu al om te reserveren,” vertelt hij verbaasd. “Ze staan nog niet eens op onze website…!”

Deze tonvormige trekkershutten bestaan uit een slaapgedeelte met twee losse eenpersoonsbedden, een kleine zitruimte met twee bankjes en onder de luifel

kan ik nog even doorgaan.

Veel dingen gaan goed. En tegelijkertijd kunnen dingen altijd beter. Onderzoeksjournalist Zoë Papaikonomou schreef twee boeken over het belang van inclusiviteit en diversiteit (“Het onderwerp is niet altijd gezellig”), en Toorts mocht haar interviewen. Een Nivonlid met handicap reisde enkele accommodaties af om te zien in hoeverre deze rolstoelproof zijn, en desgevraagd stuurden Nivonleden tips hoe Nivon inclusiever kan zijn voor iedereen.

Inclusiviteit is nooit ‘af’. We zullen nooit alles perfect doen en dat is niet erg; mensen en organisaties kunnen blijven leren. Ik denk dat alles begint met bewustzijn. En het mooie is: voor inclusiviteit hoef je niets in te leveren (nou ja, een klein aantal mensen misschien een beetje ego en eigenwijsheid), alleen maar ervoor open te staan.

Dit is de eerste en waarschijnlijk laatste keer dat het voorwoord geschreven is door de hoofdredacteur in plaats van een Centraal Bestuur-lid. Dat is omdat dit mijn laatste Toorts is, en over een onderwerp dat mij erg aan het hart gaat. Diversiteit in de samenleving is een feit. Dus laten we, zoals een ander Nivonlid heel mooi schreef, streven naar een vereniging die open is, groen én divers. •

twee krukjes. Het geheel is op en top eco: duurzaam - van geïmpregneerd berkenhout, geheel opgebouwd uit natuurlijk materiaal, dus zonder dat er plastic in is verwerkt. Door de vorm blijft alle warmte binnen. Voor wc, kookgelegenheid en dergelijke kunnen de kampeerders terecht in de gemeenschappelijke ruimtes op het fraaie natuurkampeerterrein vlakbij het Drentse Noordwolde.

Al eerder zijn vier pods neergezet bij natuurvriendenhuis De Kleine Rug, in de Biesbosch. Wie volgt? •

Iconisch Drenthepad

Het Drenthepad was bijna vijftig jaar geleden de eerste langeafstand wandelroute die werd gerealiseerd door Nivon. Het pad kruist drie Drentse Nationale Parken en het UNESCO Global Geopark De Hondsrug. Toch lijkt de groep langeafstand wandelaars andere gebieden in Nederland beter te kunnen vinden dan Drenthe. Om hier verandering in te brengen krijgt het iconische Drenthepad een impuls. Website,

— Eindredacteur Toorts 2018-2023

bewegwijzering en informatiemateriaal worden verbeterd én er worden dertig Drenthepad-bankjes geplaatst. In Borger, bij het Hunebedcentrum, is inmiddels het allereerste bankje gepresenteerd door Nivon en Recreatieschap, samen met de Provincie Drenthe die het project financieel mede mogelijk maakt. •

In Memoriam

Op 21 juli 2023 is de heer Klaas Kroonenburg na een periode van ziekte op de leeftijd van 93 jaar overleden. Klaas is tientallen jaren als vrijwilliger verbonden geweest aan het Hunehuis te Darp, bij Havelte. In de jaren zestig van de vorige eeuw is hij officieel door Nivon aangesteld als ‘beheerder van het Hunehuis’. Dat is hij tot het laatst toe geweest. Tot kort voor zijn overlijden kwam hij wekelijks een of meerdere keren in het Hunehuis voor het verrichten van allerlei onderhoudswerkzaamheden. Het Hunehuis was ‘zijn’ huis. Zijn inzet en het werk dat hij vrijwillig al die jaren voor het Hunehuis heeft gedaan zijn van onschatbare waarde. We zijn hem hiervoor heel veel dank verschuldigd. •

Schrijfster Inclusiemarathon Zoë Papaikonomou over Nivon-vakanties in haar jeugd: Buitensluiten

is makkelijker dan verwelkomen

Wij Nivonners houden van de natuur en willen graag ieder mens de kans geven die groene liefde te ervaren. Daarom hebben we ook de Natuurvriendenhuizen, waar je voor een schappelijke prijs er even tussenuit kunt. Of zoals het in onze statuten staat: ‘Nivon is een open vereniging waarin mensen met en voor elkaar werken aan een samenleving die eerlijk is en groen.’ En daarmee zijn we lekker inclusief, toch?!

Helaas niet. Of misschien beter gezegd: nog niet. Kauthar

Bouchallikht en Zoë Papaikonomou schreven De Inclusiemarathon: het managementboek over diversiteit, inclusiviteit en gelijkwaardigheid. Daarvoor spraken zij met 41 deskundigen, die beroepsmatig bedrijven en instellingen helpen een diverse, inclusieve en gelijkwaardige omgeving te creëren. Toorts sprak met schrijfster en onderzoeksjournaliste Zoë Papaikonomou om meer te leren over inclusiviteit. Maar natuurlijk ook om te onderzoeken hoe inclusief onze eigen organisatie is. Kunnen we tevreden op de lauweren rusten of hebben we nog wel wat werk voor de boeg?

Omgaan met verscheidenheid

Zoë meent dat laatste: “Mensen buitensluiten gaat een stuk makkelijker dan mensen binnen verwelkomen. En daarin is Nivon zeker niet de enige. Het eerste waarnaar iedere organisatie moet kijken, is wat de toepasselijke definitie is van inclusie. Als diversiteit de verscheidenheid van mensen is, dan is inclusie de manier waarop je met die verscheidenheid omgaat. Behandel je mensen gelijkwaar-

dig? Hebben ze dezelfde toegang? Kun je ze dezelfde beleving of veiligheid bieden? De betekenis van inclusie en diversiteit is belangrijk. Het geeft inhoud aan het voornemen. Zonder inhoud blijven het loze woorden en daarmee slechts een voornemen. Een mooi voornemen, dat wel. Maar wel een beetje nattevingerwerk. Geen strategie.”

De onderzoekster roept niet zomaar wat van de buitenkant van de vereniging. Als kind van een Griekse vader en Nederlandse moeder spendeerde zij menig vakantie in de natuurhuizen. En toen haar moeder 70 jaar werd, vierde de familie uit jeugdsentiment deze verjaardag wederom in een Nivon-huis. Zoë weet uit ervaring hoe inclusief Nivon echt is. En kan nu, als volwassene, duiden hoe zij de sfeer niet alleen destijds als kind beleefde maar vandaag de dag nog steeds proeft.

“Even voor de duidelijkheid: het was prima. Er waren altijd kinderen om mee te spelen en ik kan me herinneren hoe ik me op het strand kon vermaken. Voor ons was het laagdrempelig, want mijn moeder

is Nederlands en was toevallig bekend met Nivon. Maar daar zit ook meteen de eerste horde. Nivonners zijn best een homogene club; hoe makkelijk is Nivon te vinden als je daar niet ‘van huis uit’ toe behoort? Heb je dan nog steeds die laagdrempelige toegang?“

Hoe een kind regels beleeft

Het is een valide vraag, waarop we het antwoord niet meteen paraat hebben. Daar verschijnt het eerste deukje al in het inclusieve beeld, dat we zelf van onze vereniging hadden. En er volgen er meer. “Wat ik mij ook nog zo goed kan herinneren, waren de regels van de huizen. Laatst, op mijn moeders verjaardag, viel het mij op dat dát niets veranderd was. Ik kreeg meteen weer die bevoogdende indruk: het vingertje opgestoken, heen en weer tegen de bezoeker. Natuurlijk zijn er regels nodig. Maar zijn alle regels en hoe ze zijn opgesteld, strikt noodzakelijk?

Laat ik een voorbeeld geven: die regels beleefde ik als kind vooral rond etenstijd. Met de prachtige natuur om ons heen moest je per se eten aan de tafels of op andere aangewezen plekken. Terwijl je, zeker als kind, zo’n verbondenheid voelt met de natuur. Hoe leuk had ik het gevonden als we ook hadden mogen picknicken op kleden her en der verspreid. Nu moet ik erbij zeggen: dat was mijn beleving als kind. Het kan zijn dat dit toevallig op die locatie was, en/of tegenwoordig anders is. Maar destijds het had iets stijfs, iets rigides waar niet ieder mens en iedere cultuur zich bij thuisvoelt. Dat je niet vrij bent om te eten waar je zou willen eten, dat is misschien iets kleins. Maar voor sommige mensen is de gezamenlijke maaltijd juist het belangrijkste van de vakantie. Als daar te veel of te strenge voorschriften omheen hangen, dan is het vakantiegevoel of de vrije beleving van de natuur er wel vanaf.”

“

Diversiteit staat voor de verscheidenheid van mensen ten opzichte van elkaar. Inclusie is de manier waarop we met die verscheidenheid omgaan.”

Rigiditeit kan mensen buitensluiten

De maaltijdregels illustreren hoe je met regels, sfeer en mentaliteit sommige mensen aantrekt en verwelkomt, maar tegelijkertijd anderen afstoot en buitensluit. Je daarvan bewust zijn, vormt een belangrijke sleutel tot het bouwen van een inclusieve vereniging, benadrukt de schrijfster. “Het is belangrijk om achter je basiswaarden te blijven staan. Maar een basiswaarde is niet hetzelfde als een regel. Je kunt je basiswaarden behouden, maar die op een andere manier communiceren. Door mensen anders aan te spreken, kun je de waarden van de vereniging én die van de leden respecteren.”

Organisaties hebben echter ook ongeschreven regels. Die in beeld brengen en evalueren is nog geen sinecure. Terwijl juist de interne cultuur niet zomaar verandert in een inclusief walhalla. Maar het uitgangspunt is er wel, merkt Zoë op: “Nivon heeft wel dat ideaal, en dat is gunstig. In dat opzicht heb je goud in handen met het nastreven van eerlijk en groen zijn. Klimaatrechtvaardigheid is immers maatschappelijk zeer relevant. Wil je echter veranderen, dan heb je zelfreflectie, moed en een strategie nodig. Kom bovendien met een lange adem, want gelijkwaardigheid vergt geduld. Het is met recht een marathon.”

"Mijn broer en ik in Nivonhuis"

Omschrijving foto

Omschrijving foto Omschrijvingfoto

Vrijwilliger in de spotlight

en zo ben ik bij het genderteam in Amsterdam terecht gekomen. Nu ik als vrouw door het leven ga, ben ik veel minder snel aangebrand en sta ik positief in het leven. Ik heb mijn levensverhaal ‘Meer dan een jurk’ opgeschreven en daar is in de plaatselijke krant aandacht aan besteed. Daarna werd ik meer geaccepteerd.

Wat doe je voor Nivon?

Al vijftien jaar ben ik huiswacht. Eerst samen met mijn overleden vrouw en nu met Janke. Ik ben begonnen in De Bosbeek in Bennekom, daarna zijn we naar Eikhold in Heerlen gegaan en vorig jaar zijn we bij Allardsoog begonnen.

Hoeveel tijd kost je dat?

miniloco, daarnaast doe ik aan diamond painting, kussens knopen met Smyrna en maak in fases een treinbaan klaar. Lezen doe ik graag, en ik fiets en wandel veel. Zo heb ik dit jaar voor de 4e keer de Vierdaagse van Nijmegen gelopen – voor het eerst na de operatie waarbij mijn nier is verwijderd vanwege kanker.

Verder ben ik een echte eventmaker; ik vind het heerlijk om festivals te organiseren, zoals het Oranjewoud met Pinksteren en ik organiseer ook sportevenementen. Janke en ik helpen allebei graag als we kunnen.

Heb je nog suggesties voor Nivon?

Wie?

Yessica Vermeer (61) uit Leeuwarden, woont samen met vriendin Janke, een hond en drie katten.

Vertel eens iets over jezelf?

In het dagelijks leven ben ik postbode, daarnaast doe ik veel andere dingen. Ik ben altijd bezig, heb meerdere hobby’s en doe al sinds mijn achttiende veel vrijwilligerswerk.

Waarin onderscheid je je van anderen?

Sinds 2010 staat er officieel in mijn paspoort dat ik een vrouw ben. Daar ging een proces van jaren aan vooraf. Eigenlijk had ik altijd al het gevoel dat er iets niet klopte aan mij; ik was vaak snel gepikeerd en had een enorm kort lontje. Ik was niet gelukkig, maar zocht de oorzaak altijd ergens anders. Een opmerking van een klein kind over het feit dat ik als man borsten had, zette me aan het denken

Riksja’s met happy passagiers in Koos Vorrinkhuis

Afgelopen zomer ontving het Koos Vorrinkhuis een niet alledaagse delegatie: acht moderne riksja’s draaide het terrein op, met op elke ‘voorzit’ twee lachende gezichten die zich lekker lieten rijden. Voor het fietsen en besturen zorgden de vrijwilligers van de stichting ’Fietsen alle jaren’ uit Nijmegen, en ook een aantal uit Limburg hadden zich aangesloten bij dit initiatief. Een unieke gebeurtenis want het betrof een 3-daagse tocht vanuit Nijmegen via Bennekom naar Lage Vuursche. Normaal verzorgt de stichting fietsritjes van een uur in of rondom de

We doen dat twee keer per jaar een week, daarvoor neem ik vrij van mijn werk. We gaan er een dag van tevoren op de fiets naartoe, dus we zijn daar dan acht dagen. Als huiswacht ben je toch al gauw honderd uur achter elkaar in touw. Daarnaast volg ik zo nu en dan een cursus.

Hoe ben je ertoe gekomen?

Iemand van mijn werk ging altijd op vakantie naar Natuurvriendenhuizen en vertelde daar heel enthousiast over. Ik ben toen een keer een weekend gaan kijken en was ook meteen enthousiast. Mijn vrouw had wat meer aarzelingen; het leek haar heel belastend. Maar we hebben een goede taakverdeling gemaakt en zo is het gelukt. Ook nu met Janke zijn de taken goed verdeeld.

Je zei dat je meerdere hobby's hebt. Wat doe je zoal?

Dat is nogal wat. Lego vind ik leuk en

Jazeker. Ik vind dat er vanuit Nivon meer waardering zou moeten komen voor de vrijwilligers. Het is moeilijk om aan nieuwe vrijwilligers te komen, dus moet je de huidige meer aandacht geven. Je bent lang achter elkaar aan het werk; dan zou een compensatie, bijvoorbeeld in de vorm van een tegemoetkoming in de kosten van het eten, een mooi gebaar zijn. Nu alles zoveel duurder is geworden zou het stimulerend werken om als vrijwilliger wat boodschappengeld te krijgen.

(Wie belangstelling heeft voor het boek ‘Meer dan een jurk, het levensverhaal van een transgender’ kan dit via internet bestellen bij Uitgeverij Boekscout.)

woonplaats, maar nu stonden er grotere afstanden en twee overnachtingen op het programma.

De stichting Fietsen Alle Jaren heeft als doel om personen die niet meer zelf kunnen fietsen van tijd tot tijd tóch een fietstochtje aan te bieden, waarbij ze van omgeving en buitenlucht kunnen genieten. “Onze slogan is dan ook ‘met de wind door de haren’,” vertelt Frans Eppink, coördinator van deze rit én Nivon-lid. Het idee van fietstochten met en voor minder mobiele personen is overgewaaid uit Denemarken. Intussen zijn in Nederland zo’n twintig initiatieven opgestart. Dit mogen er van Frans nog veel meer worden: “Als je ziet hoeveel plezier onze passagiers hebben, gun je alle mensen zulke tochtjes!” •

In deze rubriek zetten we elke keer een  Nivon-vrijwilliger in het zonnetje. Wil je iemand aanmelden? Mail een korte toelichting naar toorts@nivon.nl•

Uit de vereniging

Muzikale samenwerking

Nivon en Sarmuse Producties zijn dit jaar een samenwerking aangegaan rondom de tweedaagse muziekworkshop Neem je koffer mee . Het Koos Vorrinkhuis had begin dit jaar de primeur: drieëntwintig deelnemers ontmoetten elkaar én de inhoud van elkanders koffer. Inmiddels staat hier een vervolg gepland – op 16 t/m 18 februari 2024. Daarnaast is Sarmuse in contact met o.a. Morgenrood en het Zeehuis om ook daar dit workshopweekend te organiseren. Hou de activiteitenkalender in de gaten!

schijnbare chaos van klanken. Zelf had hij al een drumstel, piano's en verzameling aan 'klein spul' klaargezet in de grote zaal. Al snel pikte hij er enkele muzikale pareltjes uit waarop werd doorgebouwd aan nieuwe muziek. Het concept van deze workshop is om vanuit 'het schijnbare niets' samen te musiceren. Alle instrumenten en stemmen worden zo optimaal mogelijk ingezet, en iedere muzikant en/of zanger krijgt open uitdagingen. Zo werd in het Koos Vorrinkhuis een eenvoudig akkoordenschema een uitgebreide song met teksten van iedereen; vanuit slechts drie tonen ontstond een modern klassiek, bijna symfonisch werk. Eenieder kon meedoen naar eigen kunnen en energie, met als afsluiting een open, ontspannen concertje voor vrijwilligers en gasten.

Zang - en muziek weekend in de herfst

In november (10 t/m 12 november) is er weer zo'n fijn muzikaal weekend van het Zang- en muziekgilde, in het ABKhuis op de Veluwe. Deze samen-speelweekenden staan open voor iedereen die graag met anderen wil musiceren en zingen. Telkens zijn er nieuwe gezichten te verwelkomen, en sommigen ontmoeten elkaar daar al jarenlang. Voorzitter

Hanneke Hijmans: “De vaste deelnemers zijn gemiddeld 75 jaar, maar er komen steeds vaker wat jongere ouderen, van 60 plus. En ik denk dat je het ook naar je zin kan hebben als je een stuk jonger bent; het zijn allemaal zeer enthousiaste mensen! Aansluiting zal geen enkel probleem zijn. Elk weekend is er een andere koordirigent en een andere orkestdirigent. Zij nemen zelf muziek mee of maken gebruik van de bergen muziek die op de zolder van het ABK-huis liggen. Altijd heel verrassend.”

Adembenemend

Het vorige zang- en muziekweekend vond in maart plaats, in Allardsoog.

Vraag je je ook wel eens af wat iemand in zijn koffer meesleept?

Een viool, saxofoon, trompet, (bas) gitaar, ukelele, djembé... Iedere muzikant – en zelfs ieder mens – heeft een muzikale koffer, ook figuurlijk gezien. Dat is de overtuiging van Anneke en Grigori Sarolea van Sarmuse. Van daaruit is de workshop Neem je koffer mee ontstaan. Tijdens dit muzikale weekend worden Nivon-leden en andere belangstellenden uitgedaagd om muziekinstrument(en) mee te nemen. (Je stem is ook een heel bruikbaar muziekinstrument!) “En ook vooral je innerlijke muzikale koffer. Al is het twee tonen, een flard van een lied of een eigen nummer wat nog nooit geklonken heeft...” Workshopleider Grigori Sarolea van Sarmuse laat uit alle letterlijke en figuurlijke koffers fijne, verbindende muziek groeien. Voor alle niveaus, alle gezindten en elk pluimage!

Hoe was het?

Grigori liet iedereen uitpakken, stemmen, inspelen, vocaal opwarmen in een

Bij alle deelnemers leverde dit weekend (her)ontdekkingen op: “Ik ga weer cello spelen!”, “Ik speel nu veel meer ontspannen”. “Zó durf ik wel te improviseren” en “Nu wil ik echt een drumstel!” Verbinding en verwondering - en dat in de gezellige goedverzorgde setting van een Natuurvriendenhuis.•

Hanneke: “Adembenemend was het daar toen, met een dik pak sneeuw en volop zon. Ruim veertig mensen zongen in het koor, speelden in het orkest, kookten, deden corvee en hadden heel veel plezier, onder leiding van twee superdirigenten en idem kookploeg.”

Op 10 t/m 12 november organiseert het Zang- en muziekgilde weer zo'n fijn muzikaal weekend; dit keer in het ABK-huis. Kom ook! Meld je aan via: zangenmuziekgilde.nivon.nl

Programma 2023/2024

De Zang- en muziekweekenden zijn in 2023: 10-11-12 november. In 2024: 12-13-14 januari, 8-9-10 maart en 8-9-10 november. Ook organiseert het Zang- en muziekgilde de zogenoemde fluitenzaterdagen. Van september tot en met april kunnen enthousiaste ‘fluiters’ eens per maand op zaterdagmiddag terecht in Utrecht, met fluiten in allerlei maten en kleuren. Er wordt enthousiast gemusiceerd onder leiding van een vaste dirigent. De data van seizoen '23/'24 zijn: 23 september, 28 oktober, 18 november, 9 december, 20 januari, 10 februari, 30 maart en 13 april. •

“Het was een heerlijk weekend voelen, ervaren, proberen en genieten!”

Een Winterswijkse meester

Jaap Rooke was een aardige schoolmeester met een heleboel onderwijsbevoegdheden, maar orde houden kon hij niet. Tekenen en schilderen echter, dat kon hij als de beste, terwijl hij op dat terrein autodidact was. Portretten van leerlingen en collega's, Achterhoekse landschappen en studies van paddenstoelen... door zijn werk als kunstenaar en natuurvriend zullen vooral veel Winterswijkers hem herinneren.

Jaap Rooke (1899-1984) volgt in Amsterdam de opleiding tot onderwijzer en krijgt onder andere les van Jac. P. Thijsse, medeoprichter van Natuurmonumenten en bekend van de Verkade-albums. In 1932 besluit Jaap te solliciteren op een vacature in Winterswijk. Daar zal hij tot 1955 blijven.

Idealist

Rooke kan met een gerust hart een idealist genoemd worden, een man van principes. Hij is lid van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en van de vakbond voor onderwijzers. Daarnaast sluit hij zich aan bij de Nederlandse Bond voor Arbeiders Esperantisten en is hij lid van de Nederlandse Vegetariërsbond. Op latere leeftijd is hij veganist.

En Jaap wordt lid van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO), de voorloper van Nivon. Dit instituut beoogde de arbeiders meer te ontwikkelen en te scholen. Belangrijk onderdeel van het werk was het zogenoemde natuurvriendenwerk: wandelen, kamperen en overnachten in Natuurvriendenhuizen in binnen- en buitenland. Daarbij maakte het overbrengen van ‘kennis der natuur’ deel uit van het programma.

Wondere planten

De IvAO-afdeling Winterswijk was heel actief en organiseerde lezingen over tal van maatschappelijke en culturele onderwerpen. Jaap voelt zich daar thuis en is er jaren secretaris en ook waarnemend voorzitter. Als afgevaardigde van de afdeling woont hij congressen en andere landelijke bijeenkomsten bij. Hij verzorgt niet alleen keurig de notulen maar houdt ook lezingen over uiteenlopende onderwerpen als ontkerkelijking en het leven van Troelstra, en hij leidt excursies en natuurwandelingen. Paddenstoelen hebben zijn bijzondere belangstelling. “Omdat er zoveel verschillende zijn, wat vorm, kleur, reuk betreft is het de moeite waard studie te maken van deze wondere planten.” Jaap is ook de organisator van een van de familiedagen op de Hermanshoeve, een Natuurvriendenhuis in het buurtschap Meddo, net buiten Winterswijk. Onderdeel van het programma was een “amusante causerie” van Jaap Rooke over het woord en het begrip Natuurvriend: “Getracht moet worden liefde voor de natuur op te wekken,” en “Natuurvrienden zijn voor alles vrije mensen en praktische idealisten.”

Ingezonden brieven

Na de oorlog wordt Rooke ook actief als voorzitter van de afdeling Winterswijk van de Nederlandse

Onderwijzersvereniging. Tekenen blijft zijn passie en hij maakt inmiddels deel uit van de Achterhoekse Kunstkring. Een aantal vakanties brengt hij door in buitenlandse natuurvriendenhuizen.

Dan, in 1955, vertrekt Jaap Rooke uit Winterswijk en verhuist naar Roden, naar een eigen woning (tot die tijd heeft hij als vrijgezel steeds ‘op kamers’ gewoond). In die periode ontpopt Rooke zich als een vaste ingezondenbrieven-schrijver in zijn lijfblad Het Vrije Volk . Hij irriteert zich bijvoorbeeld mateloos aan het toenemend aantal woorden die uit een andere taal worden overgenomen: “Zweefbal of eventueel netbal voldoen toch uitstekend. Waarom dan ‘volleyball’?”

Na zijn pensioen vestigt Jaap zich in Ermelo. Ook daar blijft hij tekenen en schilderen en legt zich toe op abstract werk. Tot zijn dood blijft hij Esperantist en idealist. Hij is voor de onafhankelijkheid van Guinee-Bissau, tegen de modernisering van de kernbewapening en tegenstander van het apartheidsregime in Zuid-Afrika.

Vereniging Het Museum in Winterswijk beheert een grote collectie werken van Jaap Rooke. •

Bronnen: Freriks Nieuws nr.23, 1982 - Jaap Rooke door W. Pelletier, De Toorts, ledenblad van het IvAO, jaargangen 1932 t/m 1940, Diverse dag- en weekbladen via Delpher, De Vegetariërsbode.

Uit

PiKa -festival ’ 23 en 24 Op naar de toekomst

al bij Nivon, en daar is de afgelopen jaren verder in geïnvesteerd. Ook de afdelingen draaien nu weer als vanouds, met een aantrekkelijk aanbod van vrijetijdsbesteding en natuurbeleving. Het resultaat is een groei naar bijna het dubbele ledenaantal, in slechts zeven jaar.

”Maar we zijn er nog niet,” waarschuwt Jos Bras. “Hou vast aan die kernwaarden: betaalbare en zinvolle vrijetijdsbesteding, dat is belangrijk! Hou daarnaast contact met de maatschappij en pas het Nivon voortdurend aan. Maar vooral, doe leuke dingen met elkaar en word actief.” •

Trefveld

Dit was het weer: PiKa 2023. Een geslaagd PiKa kunnen we wel zeggen: een weekend vol plezier en samenzijn, vol kamperen, dansen en nieuwe mensen ontmoeten. PiKa Festival 2024 beloofd extra bijzonder te worden omdat Nivon Natuurvrienden dan honderd jaar bestaat. Vooruitlopend op dit naderende jubileumjaar blikte Jos Bras alvast vooruit, tijdens de opening van het PiKa Festival van dit jaar.

Het jaarlijkse festival van Nivon tijdens het pinksterweekend in Eerbeek was weer een groot succes. Rond 650 mensen hebben genoten van een meerdaags programma voor jong en oud. Onder het motto ‘De kracht van aandacht’ werd het een zonnig en lang weekend vol ontmoetingen – met optredens en workshops, een springkussen, schminken, poppentheater, een koffer vol verhalen, kleinkunst en nog veel meer.

Toekomst

Tijdens de opening van het PiKa 2023 stond de toekomst van Nivon centraal. Wat kunnen we verwachten van de komende honderd jaar? Jos Bras, voormalig penningmeester van het Centraal Bestuur en actief Nivon-lid, waagde zich aan wat prikkelende prognoses. “Ik kan nu al voorspellen dat een heel jong Nivon-lid, nu nog een baby of een peuter en waarschijnlijk een meisje, het 200-jarig bestaan van Nivon Natuurvrienden gaat meemaken,” laat hij weten. En dat was al zijn tweede voorspelling. Zijn eerste voorspelling ging over het leden-

aantal: “Nivon is een bloeiende vereniging en heeft op dit moment bijna 28.500 leden. Een derde daarvan is de afgelopen vijf jaar lid geworden. Als die groei doorzet dan halen we die 30.000 wel,” aldus Jos Bras. Jos kijkt optimistisch naar de toekomst, want hij verwacht dat rond 2030 het ledenaantal zelfs weer op 40.000 staat: “En dan zijn we terug op hetzelfde aantal als rond de eeuwwisseling.” Het dieptepunt van 16.000 leden in 2015 ligt daarmee achter ons. Destijds speelde het afschaffen van subsidies en het verlies aan maatschappelijke relevantie ons parten. Als die trend zou hebben doorgezet zou Nivon in 2025 de deur achter het laatste lid hebben kunnen sluiten...

Betaalbaar en zinvol

“Als je een groot probleem hebt en je het niet meer weet, zoek dan iemand waarvan je denkt dat die je misschien kan helpen,” weet Jos Bras. Een professor van de afdeling Sociologie van de Universiteit van Utrecht adviseerde Nivon destijds: “Zoek naar de kernwaarden, waardoor het Nivon vroeger succesvol was.” Het eerste wat daaruit kwam was: betaalbare vrijetijdsbesteding

De regeling ‘kinderen gratis’ vloeide daaruit voort. De tweede kernwaarde was: zinvolle vrijetijdsbesteding. Het was niet moeilijk om hier invulling aan te geven, want het veelvoud aan reismogelijkheden, groepsreizen voor alle leeftijden, de ontwikkeling van wandelpaden en -gidsen, fietsroutes langs alle Natuurvriendenhuizen, goedkoop kamperen in de natuur... Het was er allemaal

Het Trefveld was een nog groter succes dan andere jaren! Veel mensen die hun eerste PiKa beleefden of alleen naar PiKa gekomen waren, hebben elkaar hier ontmoet en nieuwe vriendschappen werden gesloten. Ook organiseerden we dit jaar meer activiteiten op dit veld. Zo introduceerden we zaterdagochtend de ‘Fika op PiKa’ - elkaar ontmoeten onder het genot van een heerlijke kop koffie met traditionele Zweedse zoetigheden. Ook de Kleinkunst, zondagmiddag op het Trefveld, was een groot succes. En wat hebben we nog veel andere leuke dingen gedaan: stokbrood bakken, ultiem dansen en zingen, Bout Big, zingen met Dubravka, en de spellen van Jump en NivonJong werden ook druk bezocht. Ook nieuwe activiteiten vielen in de smaak, zoals bijvoorbeeld de kennismaking met therapiehond Seia. Te veel leuke, mooie, leerzame en vooral gezellige activiteiten om allemaal op te kunnen noemen. We kijken dan ook met een grote glimlach terug op de afgelopen editie van het Pika Festival.

Terugkijken & vooruit zien

Kan jij ook geen genoeg krijgen van het PiKa en wil je nog even de sfeer proeven van PiKa 2023? Kijk dan snel op onze socials en onze website voor de aftermovie van Pika 2023!

Over de gave programmering van 2024 kunnen we nog niet zoveel kwijt, behalve dat we er al druk mee bezig zijn. Tijdens Pika 2024 gaan we namelijk het 100-jarig bestaan van het Nivon vieren.

Hou het weekend van 17 tot en met 20 mei 2024 alvast vrij in je agenda. PiKa 2024: here we come!

Tekst:

Groen Traineeship en Nivon: zelfontplooiing en

samenwerken voor de natuur

‘Into the Wild(plukken)’ is de smaakmakende titel van het nieuwe Groen Traineeship van Nivon/ NivonJong. Groen Traineeship staat voor een vrijwilligersproject bij een groene organisatie, waarmee jongeren tussen 16 en 30 jaar zich ontwikkelen en inzetten voor natuur, milieu en duur

zaamheid – een springplank voor jongeren die 'iets' willen doen voor een groenere toekomst.

-

Nivon bestaat als vereniging om mensen bij elkaar te brengen die met en voor elkaar werken aan een eerlijke en groene samenleving. Daarom is de samenwerking met Groen Traineeship een schot in de roos. Dit is de derde keer dat Nivon een Groen Traineeship organiseert waarin je vaardigheden verfijnt en leert hoe je werk maakt van je groene ambities. Eerder vond er een succesvol buitenproject plaats bij het ABK-huis en Het Hallse Hull: een lenteproject waar jongeren de handen uit de mouwen staken om van het terrein een natuurparadijs te maken. Het tweede project stond in het teken van het opzetten van interactieve lezingen voor jongeren: 'NivonJong Talks'. De trainees deden onderzoek naar de jongerendoelgroep en organiseerden deze Talks.

Into the Wild(plukken)

De Nederlandse natuur zit vol verrassingen en daar duiken we deze herfst vol in, vanuit het Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche. Midden in de prachtige bossen gaan de trainees in drie maanden een mooi product of een beleving creëren voor de gasten van dit Natuurvriendenhuis. Als trainee maak je kennis met de basis van het wildplukken en leer je medicinale en eetbare planten herkennen. Daarnaast krijg je trainingen van experts over het bedenken, testen en ontwikkelen van ideeën tot een eindproduct. Om goed samen te kunnen werken wordt er veel aandacht besteed aan teambuilding. Stap uit je comfortzone en kruip in verschillende rollen tijdens het project: ontwikkel je leiderschapskwaliteiten, breng de innerlijke organisator in jou naar boven of laat je communicatietalent spreken! Dit project is voor jongeren van alle achtergronden, met of zonder ervaring.

“Zo’n traineeship is een win-win-win. In dit Wildpluk-project willen we bijvoorbeeld de gasten van het Natuurvriendenhuis verrassen met een nieuwe blik op de natuur, hen stimuleren om dit door te geven én de trainees de handvatten en ervaring geven om in korte tijd een idee te ontwikkelen tot iets tastbaars.”

- Steffie Aldenkamp en Céline Steenbergen, projectbegeleiders.

Kijk voor meer info op groentraineeship.nl/project/into-the-wildplukken •

Tekst en foto's: Céline Steenbergen en Steffie Aldenkamp, NivonJong

Fika

Tijdens het schrijven van deze column bevind ik mij in Zweden. Het land van de DIY-bouwpakketten, Pippi Langkous, knäckebröd en… het land van fika.

Fika is iets wat ik meerdere keren per week doe. Wat dat precies is? ‘A moment to slow down and appreciate the good things in life’ . Fika is het moment dat je je werk, bezigheden of wat dan ook neerlegt en gaat genieten van een bakje koffie met een gebakje, samen met een collega of vriend. Het maakt niet uit met wie je die koffie drinkt; het is een manier om iemand op een vrije manier te kunnen spreken en nieuwe mensen te ontmoeten.

Tijdens het PiKa festival een paar maanden geleden merkte ik dat wij als Nivon toch een vrij uniforme club mensen zijn. Dit heeft zowel zijn voor- als ook zijn nadelen. Nadeel is dat we weinig diversiteit hebben binnen Nivon. Gedurende het koffiemoment op PiKa merkte ik hoe goed dat moment werkte: Je zet een paar kannen koffie met koekjes op tafel en je krijgt een grote groep mensen bij elkaar.

Na de opening van PiKa volgde een mooie discussie waarin we keken hoe Nivon verder gaat en nog vele jaren kan blijven bestaan. Tijdens deze discussie kwam naar voren dat wij misschien landelijk iets zichtbaarder kunnen worden in andere wijken in het land.

Zou het mogelijk zijn om het Zweedse fika ook in Nederland en het Nivon te krijgen? Dat een fika een vriendelijke open uitnodiging is voor een fijn gesprek. Dat wij onze buurman, verre vriend, hovenier of nieuwe collega uitnodigen voor een fika. Dit kan in de prachtige Nederlandse natuur, op een van de Nivon wandelpaden of binnen op de bank.

Op deze manier kunnen we elkaars verhaal aanhoren, nieuwe interessante mensen leren kennen en Nivon bekend maken in Nederland.

Dus rest ons nu nog eigenlijk één ding om te zeggen: ‘Zin in een bakje koffie?’

Rick Goes , Penningmeester NivonJong •

NivonJong is de jongerenafdeling van Nivon. Speciaal voor iedereen tussen de 15 en 30 jaar organiseert NivonJong adembenemende evenementen. Check hiervoor: nivonjong.nl

Kleurrijk familiefeest in natuurvriendenhuis

“Wat me opvalt bij de natuurbeweging: die is enorm wit, autochtoon. Daar is nog een belangrijke doorbraak te maken”, zei een vooraanstaand politicus vijf jaar geleden nog in Toorts. Is Nivon er inmiddels in geslaagd iets kleurrijker — inclusiever — te worden? Een grote Surinaamshindoestaanse familie heeft ten minste het oude patroon doorbroken. Een weekend lang vulden bijna honderd leden het Koos Vorrinkhuis.

Asha Kalloe-Dhanpat pakt mijn notitieblok over en begint er bedreven een schema in te schetsen. Een eerste vierkantje:

“Dit is Randaran. De stamvader van onze familie.” Exact 150 jaar geleden stapte hij op de boot naar Suriname. Een reis van drie maanden. “Er is werk voor jou in een land waar je een goed leven wacht”, zo spiegelde een Engelse bemiddelaar de toekomst voor. Hij was één van de 34.000 hindoestanen die vanuit Brits-Indië werden geworven als contractarbeider op de plantages in de Nederlandse kolonie, waar in 1873 de slavernij definitief was afgeschaft. Keti Koti! Na de vrijlating van tot slaafgemaakten was er behoefte aan nieuwe arbeidskrachten. “Wij stammen af van mensen die de durf hadden om hun land te verlaten en elders een nieuw bestaan op te bouwen. We mogen hen dankbaar zijn voor hun moed en doorzettingsvermogen.”

“Randaran is 106 jaar oud geworden. Ik heb ‘m nog gekend”, zegt Asha, terwijl zij verder tekent aan een harkstructuur met lijntjes, bolletjes (dochters) en vierkantjes (zonen). Het groeit uit tot een complete stamboom. Ze licht het overzicht toe: “Dit bolletje is mijn moeder, Irene Satjawatie-Ganpatsing, kleindochter van onze Indische voorvader.” Op 8 augustus vierde zij haar 82ste verjaardag. “Zij zal Irene heten”, zei de vroedvrouw in 1941 bij de geboorte, “naar de

prinses die deze week jarig was.” Samen met haar 86-jarige man Ramesh Chamdra Dhanpat vormt Irene nu het middelpunt van de familiereünie in het Koos Vorrinkhuis. Honderd nakomelingen zijn er, tot in de zesde generatie ná oervader Randaran.

Tante Es

Op zaterdagochtend opent tante Shakila Puttmann-Ramcharan de feestelijke bijeenkomst. De laatste reünie was in 2016 georganiseerd. “Eindelijk, na zeven jaar zijn we weer samen onder één dak. Familie, het is een bron van liefde, steun en troost. We stammen niet allemaal rechtstreeks af van Randaran, maar we voelen ons wel met elkaar verbonden door de hark van generaties.” Tantes en ooms; neven en nichten; broers en zussen; kinderen en kleinkinderen; aangetrouwde leden. Sommigen ontmoeten elkaar hier voor het eerst. “Doe als Tante Es, stap op de ander af en vraag maar: wie is je vader, wie je moeder? Iedereen heeft verhalen, ervaringen. Deel ze.” Nichtje Donna, lid van het Nederlands Studentenorkest, speelt een stukje op de viool. Neefje Max brengt met gitaar een liedje uit oma’s tijd, dat zelfs bekend was op Surinaamse scholen. Als hier een pot met bonen staan en daar een pot met brie… Huiswacht Lineke legt de huisregels uit. “Want als ’t dit weekend niet goed gaat, mogen we hier nooit meer komen”, grapt Asha Kalloe.

Tekst en foto’s: Henk Schaaf

Drie generaties in de grote Surinaams-hindoestaanse familie.

Karaoke

Het feest komt op gang. Groepjes vormen zich op de zonovergoten terrassen. Oom Bob kopieert met zijn outfit de reggae-artiest Bob Marley. De jongsten hebben de speeltoestellen bezet. Vanuit de keuken dringen exotische geuren door tot in de grote zaal. In de hal zoeken ouderen verkoeling. Op een tv-scherm verschijnt een muziekfilmpje. “Samjho, deewane ki zabaan. Dil dena seekho ji. Dil lene waalon”. Grootmoeder Irene krijgt een microfoon in handen en zingt regel voor regel mee in de karaoke-weergave. Neef Raymond legt uit: “Dit liedje is een soort smartlap over het leven. Je bent door vrienden verlaten, aangewezen op jezelf, ieder gaat zijn eigen weg, denk niet dat je nog op iemand kunt rekenen.”. Het zijn scènes uit Hindi-talige films, beter bekend als Bollywood.

Tante Erna vertelt hoe zij en haar man in 1975, na de onafhankelijkheid van Suriname, naar Nederland kwamen. De voormalige rijksgenoten werden verspreid over het land. Zij belandden na enige omzwervingen in Giethoorn. Het eerste gekleurde paar in een ‘wit’ dorp, nu tot in China bekend om zijn grachtjes en bruggetjes. “We zijn vanaf ‘t begin goed opgevangen. Ik nam zelf het initiatief en nodigde direct alle buren uit om kennis te maken.” Anderen kregen een huis toegewezen in Heerenveen, Zoetermeer, Veenendaal. Veel familieleden wonen in Den Haag, nog altijd de ‘hoofdstad’ van de hindoestaanse gemeenschap.

Tradities

De familie heeft Indiase, Surinaamse en Chinese roots. En intussen ook Nederlandse. Een witte echtgenoot voelt zich thuis in dit milieu. “Het zijn fantastische mensen. Zij houden hun tradities en religie in stand. Een rijke cultuur. Ze branden wierook en bidden als iemand een nieuw huis betrekt. Een familielid was pandit, die gezangen voordraagt bij rituelen. Een ander is als mandir actief in de hindoeïstische tempel.”

De vader van Asha Kalloe vond in eerste instantie onderdak bij een hospita in Den Haag. Toen hij uit het raam van zijn kamertje keek zag hij aan de overkant een fabriekspand. Hij meldde zich daar: “Ik ben machinebankwerker”, en kreeg als antwoord: “Dan kan je hier morgen beginnen”. Later verhuisde hij met zijn gezin naar Drachten. Dochter Asha volgde er de pabo en deed vervolgens een opleiding maatschappelijk werk. Als lerares stond zij voor een klas met hoofdzakelijk Friestalige kinderen en vond dat ze de leerlingen in de eigen taal moest kunnen onderwijzen. Zij behaalde de benodigde akte: “Zie je het voor je? Ik, als gekleurde Nederlander, ben misschien wel de eerste hindoestaanse die Fries spreekt!”

De kennismaking met Nivon is goed bevallen. “Hoe heb je dit huis gevonden?” vraagt Ramesh aan zijn dochter. Gewoon gegoogeld, is de nuchtere reactie. “Zelf werd ik meteen verliefd op Nivon. Het is een beetje als kamperen.” Waarna zij haar honderd gasten opriep om vooral lid te worden.•

Samen spelen, samen delen.

Achter het Koos Vorrinkhuis staan 100 familieleden opgesteld voor de grote groepsfoto

In de keuken maken de familiekoks een Surinaamse maaltijd klaar.

Struikelblokken wegnemen

Toegankelijk voor iedereen? We toetsen de situatie aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden en ontdekken dat er nog een wereld te winnen valt.

Is Nivon inclusief en divers genoeg?

Oeps! Daar sta je dan met je elektrische rolstoel. Wat nu? Jerry Lassche lijdt doorgaans niet aan drempelvrees, maar de drempel van het Nivongebouw in Rotterdam is hem echt te hoog. Een lichte helling in het trottoir brengt hem nog gemakkelijk tot bij de voordeur. Met enige kunstgrepen manoeuvreert hij zijn vervoermiddel hierna recht voor de entree. Maar de laatste hobbel –de stenen dorpel – is zonder hulp onneembaar.

Hoe toegankelijk zijn onze Nivonaccommodaties? Voelen mensen met een lichamelijke beperking zich welkom in de natuurvriendenhuizen, de eigen afdelingsgebouwen, bij verschillende evenementen en activiteiten? Klein onderzoek wijst uit dat er nog veel te verbeteren valt.

Hindernissen

In het Zeehuis in Bergen aan Zee is enkele jaren geleden een personenlift aangebracht, netjes weggewerkt in een hoek van de monumentale hal. Boven aangekomen ontdekken rolstoelgebruikers echter dat de kamers niet voor hun gemak zijn ingericht.

Het is nog altijd de makke in veel natuurvriendenhuizen. Het zand- of grindpad is ongelijk. De balie van de huiswacht is voor de bezoeker te hoog. Hier en daar vallen deuren dicht als een rolstoelgebruiker halverwege is. Eenmaal binnen in de eigen kamer stoot je met het rollend materiaal

tegen de kledingkast, de wastafel en de bedden. Verschillende Nivonhuizen hebben uitsluitend slaapkamers op de eerste verdieping. Als er geen traplift is en een invalidentoilet ontbreekt, kunnen fysiek beperkte personen daar niet terecht. Gelukkig, er zijn ook goede voorbeelden. Zo kunnen mensen met een handicap het ABK-huis in Hall gemakkelijk binnenkomen. De ingang is breed, de hal en zalen bieden een gastvrije indruk. Er is een invalidendouche en -toilet. Morgenrood in Oisterwijk heeft een traplift. In de kamers kan ruimte worden gemaakt voor rolstoelgebruikers. Meer beheercommissies proberen binnen de mogelijkheden het verblijf aan te passen aan de wensen van gebruikers.

Veilig gevoel

Met plezier heeft de 95-jarige Bep Rodenburg een week doorgebracht in De Banjaert in Wijk aan Zee. Dit huis beschikt over een aparte kamer voor minder validen. “Tante heeft er echt haar rust kunnen pakken”, zegt nicht Ria die haar begeleidde. Ria verbleef zelf in de aangrenzende kamer, met tussendeur. “Dat gaf een veilig gevoel.” De badkamer is ruim, bij de wastafel is een krukje. Er is een alarmsysteem. “Een fijne kamer; complimenten voor de beheercommissie”, aldus Ria Rodenburg. Maar helemaal perfect is het nog niet. “Met kleine ingrepen kan het comfortabeler worden gemaakt”, meent Ria. Zij noemt een

bewegingssensor voor de verlichting en een knop om op grotere afstand de deuren automatisch te openen.

Jerry is onderweg

Jerry Lassche (36) ziet dagelijks obstakels voor zijn wielen. Vanuit zijn woonplaats Spijkenisse neemt hij regelmatig de metro naar het centrum van Rotterdam. Als de trein het perron nadert, zwaait hij naar de bestuurder. Deze weet dan dat hij de deuren pas kan sluiten als Jerry veilig in de coupé is. Zijn route naar het Nivongebouw in Rotterdam-Crooswijk gaat daarentegen minder soepel, door opgebroken trottoirs met rijplaten en hinderpalen bij winkels. Opzij, opzij, opzij, maak plaats! Drempels te over. “De samenleving denkt te weinig aan mindervaliden die veel dingen niet kunnen”, is Jerry’s ervaring. De Nederlandse regering heeft een VN-verdrag ondertekend dat oproept tot betere toegankelijkheid op allerlei gebieden. Allereerst moet de overheid zelf voorzieningen treffen om personen met een handicap volledig te laten meedoen aan de maatschappij, maar het is ook een duidelijke boodschap aan bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Gesloten bolwerk

“We moeten hoe dan ook toe naar een inclusieve samenleving”, oordeelt Friso Teerink. In zijn woonplaats Schagen adviseert hij de gemeente over inclusie en diversiteit. Als bestuurder was hij lang

actief binnen Nivon. Toegankelijkheid is voor hem een breed begrip. “Het is veel meer dan goed bereikbare gebouwen. Voor buitenstaanders is Nivon een moeilijk te begrijpen gesloten bolwerk. Je moet de codes kennen om je er thuis te voelen. Bieden we in het kader van verdraagzaamheid een fijn huis aan mensen-meteen-vlekje? We onthalen bij Nivon wel alternatieve groepen: yoga-beoefenaars, mensen die bevlogen liederen zingen, cultuur- en natuurminaars. Maar het levert in individuele gevallen een probleem op om bijvoorbeeld mensen met een psychiatrisch verleden te ontvangen.”

Een Inclusief Nivon staat volgens Friso ook open voor non-binaire personen, voor genderbeleid zonder vooroordeel. “De vereniging, werkgroepen en accommodaties kunnen beginnen met het laaghangend fruit te plukken. Doe alvast wat direct binnen je bereik ligt. Het Nivonhuis Eikhold in Heerlen schakelt voor kluswerk personen met een verstandelijke handicap in. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt doen er ervaring op.” Goed bezig!, is de slogan die Friso steevast gebruikt.

Krappe wc

Jerry Lassche heeft niet-aangeboren hersenletsel, “maar ik noem mezelf toch vrij gezond. Ik heb een baan, doe mee in verenigingsverband en kan me verplaatsen naar waar ik wil”. Niettemin vormt het 19e-eeuwse schoolgebouw dat eigendom is van Nivon Rotterdam, een barrière. Als Jerry met een behendige draai de hal is binnengereden, wacht hem het volgende struikelblok. De deur naar de grote zaal lijkt te smal voor de rolstoel. Het vereist de nodige stuurmanskunst om het houtwerk heel te laten. Later komt in de koffieruimte zijn hoofd nauwelijks boven de rand van de bar uit. En de wc ten slotte is een hokje van nog geen 2½ vierkante meter. Een lift zal er niet komen. Dit zou afbreuk doen aan het authentiekeikenhouten trappenhuis.

Niks doen is geen optie, vindt Friso Teerink. “Je kan wel zeggen: er komen bijna geen rolstoelers in onze accommodaties, dus doen we maar niks. Is er geen vraag, dan ook geen aanbod. Nee, doe ’t andersom! Maak het aantrekkelijk voor iedereen. Wees creatief. Pas op korte termijn enkele huizen aan en breid het gaandeweg uit. We zijn het aan onze stand, aan onze missie en visie verplicht.” •

Tips vo o r Nivon

Via onze sociale media stelden we de vraag: ‘Hoe kan Nivon inclusiever zijn voor iedereen?’ We kregen onderstaande reacties. voor alle mensen die daar wel affiniteit mee hebben, de drempel om mee te doen zo laag mogelijk zou moeten zijn.

Fysieke toegankelijkheid

In de vorige ledenvergadering van de afdeling Rotterdam is besloten om met het onderwerp Inclusie aan de slag te gaan. Rob Visser, Han Verhulst en ondergetekende hebben een document aangeboden waarin we de noodzakelijkheid van inclusiviteit (zeker gezien vanuit de waarden van Nivon) beschreven hebben. We nemen vervolgstappen om de afdeling stap voor stap Inclusiever te maken, in de praktijk houdt dit in dat Rotterdam start met de verbetering van de fysieke toegankelijkheid van het gebouw.

Marina de Horn

Pronouns*

Het is al heel chill dat je bij je lidmaat- schap geen m/v hoeft op te geven. Een verbeterpuntje zou nog kunnen zijn om Nivon-vrijwilligers te herinneren aan het bestaan van trans mensen en hoe het beste met ze om te gaan. Dus bijvoor- beeld aanspreken met ‘meneer’ en ‘mevrouw’ te vermijden als je twijfelt, en de pronouns niet aan te nemen alleen op basis van uiterlijkheden waar je geen of weinig invloed op hebt (stem, ge- zichtshaar, borsten...). Misschien is het een idee om gewoon iederéén te vragen hoe ze graag worden aangesproken, en niet alleen mensen die ‘duidelijk trans’ zijn?

Julia van der Kris

Eerlijk, groen én divers

Het motto dat iedereen welkom is, is natuurlijk mooi, maar of men dat ook zo voelt hangt van vele factoren af. Misschien helpt het al enigszins om het woord 'divers' toe te voegen: "Nivon is een open vereniging waarin mensen met en voor elkaar werken aan een samenleving die eerlijk is, groen èn divers."

Judith van Woudenberg

Uniseks

Wat leuk dat jullie hier mee bezig zijn. Ik denk dat Nivon over het algemeen erg inclusief is! Ik heb een klein puntje: het valt mij op dat er vaak onderscheid wordt gemaakt tussen toiletten voor mannen en vrouwen. Ik denk dat veel non-binaire personen (en sommige transgender personen) zich prettiger zouden voelen bij uniseks toiletten. In veel Natuurvriendenhuizen zitten de toiletten al in één sanitairruimte, dus het is alleen een kwestie bordjes weghalen!

Mirla Schaeffer

MiVa-kamers

Toevalligwasikditjaarmetmijn mindervalidetantebijdeBanjaert. DeMiVa-kamerdaarisprachtigen comfortabel,maarhetbediseen gangbaarbed.Hetzoufijnennogbeter aangepastzijnalserindeMiVa-kamer eenverstelbaarhoog-laagbedmet papegaai(bedheffer)zoustaan.

bedhefferenbedbeugellenenen meenemen,zodatzijzichkanredden. Demogelijkheidvooralarmeringzou ookbeterkunnen,meteenbelof anderetechnischevoorziening.

RiaRodenburg

Duurzaamheidsgehalte van Nivon in internationaal perspectief

Voor dit herfstnummer kregen de vaste medewerkers van Toorts van vertrekkend redacteur Hester Schaaf het thema inclusiviteit & diversiteit aangedragen. Hiermee demonstreert zij haar verbondenheid met onze vereniging en ons ledenblad, en onze sociaal bewogen leden zullen de aandacht voor dit thema waarderen. Maar houden de verenigingsstatuten van Nivon Natuurvrienden ook stand bij een nadere screening op die ambitie. Hoe staat het met ons engagement voor duurzame ontwikkeling?

Het thema inclusiviteit & diversiteit is afgeleid van de Sustainable Development Goals 2030, zoals door alle lidstaten van de Verenigde Naties vastgesteld in Parijs, in 2015. In hoeverre hebben wij, Nivon, deze sustainable development goals in ons beleid geïmplementeerd, vooral met betrekking tot sociale ongelijkheid?

A-status

Bij de NFI is de boodschap uit Parijs aangekomen. En bij ons als Nederlandse sectie van de NFI? Wij hebben ons immers als lid met A-status gecommitteerd de hoofddoelen van de NFI over te nemen en deze in de praktijk te brengen (statuten NFI, art. 1). Wat is er überhaupt terug te vinden in onze statuten van de VN-duurzaamheidsagenda 2030? Niets. Ook begrippen als duurzaamheid en solidariteit ontbreken in het tamelijk gedateerde document. Nu zou het kunnen zijn dat wij, in de Nivon-praktijk, ver uitstijgen boven ons niet-benoemde ambitieniveau, maar zouden juist niet bij Nivon deze doelstellingen luid en duidelijk benoemd dienen te worden.

In de omschrijving van de doelstellingen van de Natuurvrienden Internationale (NFI) staat vermeld:

Artikel 3: Doelen van de Natuurvrienden Internationale:

De integratie en inclusie bevorderen van mensen met een andere cultuur, religie of etnische afkomst, evenals van sociaal achtergestelde mensen en mensen met een handicap.

Internationale inspiratie

Kijken wij naar de daden van onze zusterorganisaties, dan is bij hen het noemen van doelen als inclusiviteit en diversiteit zeker niet plaatsvervangend voor een gebrek aan engagement. Bij de Natuurvrienden in Wenen bijvoorbeeld kunnen leden met een handicap deelnemen aan kajaktrainingen. Wie een mobiliteitsprobleem heeft, ondervindt die handicap niet bij het kajakvaren. Een blinde kan met een buddy ook deelgenoot zijn van deze sportsensatie. In de opleiding voor kajaktrainer krijgt inclusie dan ook specifiek aandacht.

De Natuurvrienden in Graz werken samen met een belangenorganisatie voor gehandicapten door Natuurvrienden kennis te laten maken met het begeleiden van gehandicapten op een ruim 3 km lange panoramaroute, die bereikbaar is met barrièrevrije gondels Ook het pad zelf en de pleisterplaatsen op de route zijn min of meer barrièrevrij met ondersteuning van begeleiders.

In Wilhelmshaven beheren de Natuurvrienden een inclusief water-

sportcentrum. Het terrein, de uitrusting en de cursussen zijn afgestemd op inclusiviteit.

In München hebben Natuurvrienden in de coronatijd het boomklimmen ontwikkeld als alternatief voor indoor-klimmen. In de buitenlucht kunnen zo low budget klimcursussen worden aangeboden voor minder draagkrachtige doelgroepen, zoals kinderen uit vluchtelingengezinnen. Inmiddels geven de Beierse Natuurvrienden ook cursussen voor de trainers, met aandacht voor inclusie.

Via een eigen Klimaatfonds engageert de NFI zich in het kader van haar doelstelling m.b.t. klimaatrechtvaardigheid voor kleinschalige solidariteitsprojecten in Afrika. Zo sponsoren wij een jaarlijkse fruitbomencampagne in Senegal en Gambia. Het gaat dit jaar om 3000 citroen-, mango- en sapotaboompjes inclusief gereedschap, transport en follow up.

Achterstallig onderhoud

Als het onze ambitie is om niemand buiten te sluiten van ons aanbod, dan hebben we nogal wat achterstallig onderhoud, die begint bij de hoognodige actualisering van onze doelen, zodat de duurzame ontwikkelingsagenda 2030 daarin doorklinkt. Daarnaast zou inclusie ook meer plaats moeten krijgen in onze hoofden.

Kleine stapjes zijn ook stapjes. Wellicht een idee om inclusie & diversiteit te kiezen als thema voor de invulling van de Internationale Natuurvriendendag. Welke verbeteringen kunnen wij aanbrengen in de toegankelijkheid van onze accommodaties? Hoe kunnen wij onze activiteiten rond die dag (16 september) zodanig aanbieden, dat deze voor iedereen toegankelijk zijn? Wellicht kunnen wij bewust een doelgroep bij onze activiteit op de Natuurvriendendag betrekken, die wij normaal nauwelijks bereiken. Is dat allemaal lastig te realiseren of te kort dag, dan is het misschien een optie om een activiteit te organiseren, die een afdracht – hoe gering ook – aan het NFI-klimaatfonds mogelijk maakt.

De zeventien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zoals aangenomen in 2015.

Duurzaam duurt het langst

De hoge energieprijzen hebben de meesten van ons geholpen om te kijken of het niet goedkoper kan. Eens goed kijken of een ander energiebedrijf lagere prijzen rekent, of een dynamisch contract geen voordelen biedt. En soms rekenen we dan ook wel eens mis. Eind van het liedje is toch dat blijvende bezuiniging alleen door energiebesparing, zonnepanelen of warmtepompen te bereiken valt.

Wat energiebesparing betreft hebben alle Natuurvriendenhuizen dubbel of zelfs driedubbel glas, zijn spouwmuren voor zover mogelijk gevuld, en is er vaak ook vloerisolatie. Vrijwel alle verlichting is nu led. En gedurende de eerste helft van 2023 is een groot aantal zonnepanelen bijgeplaatst: 168 op het dak van het Koos Vorrinkhuis, 86 panelen op het campinggebouw van de Gronselenput, en op de Kleine Rug en Eikhold zijn respectievelijk 27 en 24 panelen bijgeplaatst. We bespaarden daardoor in de eerste helft van 2023 ruim 22.000 kWh vergeleken met diezelfde periode in 2022. Alle huizen en terreinen hebben nu bij elkaar ruim duizend zonnepanelen en er gaan er nog meer bijkomen.

Toch is er nog veel te doen. Onze huizen zijn (te) groot en merendeels oud. En dan hebben we ook nog huisjes, die beter geïsoleerd moeten worden.

We zijn nu vooral ook aan de slag met warmtepompen. De gerenoveerde Gronselenput gebruikt geen gas meer; verwarming en warme douches gaat nu door warmtepompen en zonnepanelen. Op Eikhold zijn – met de noodzakelijke vervanging van een boiler als aanleiding – 2 warmtepompen geplaatst en is een stappenplan voor verdere gasbesparing gemaakt.

Ook bij de Kleine Rug wordt een cv vervan-

gen door een warmtepomp en is ook een stappenplan gemaakt om van het gas af te gaan. Op het kampeerterrein de Hallse Hull is de noodzakelijke vervanging van zonnecollectoren ook gecombineerd met de plaatsing van een warmtepomp. Voor het Zeehuis en de Banjaert heeft het milieuadviesbureau Boom eerdere energiebesparingsrapporten geactualiseerd en stappen aangegeven om tot bijna energieneutraal te komen. Kortom, we zijn druk bezig met alle energiebesparingsvrijwilligers om alle huizen en terreinen op den duur bijna energieneutraal te maken.

We zullen best fouten (gaan) maken, maar door het delen van kennis proberen we daar zoveel mogelijk van te leren. Hoever bent u thuis inmiddels?

Reacties: khogervorst@xs4all.nl•

Tekst: Kees Hogervorst

Morgenrood in 't nieuw

Ingesloten tussen de Oisterwijkse bossen en vennen en natuurgebied de Kampina ligt Natuurvriendenhuis en kampeerterrein Morgenrood in een oase van rust. Morgenrood heeft het afgelopen jaar een metamorfose ondergaan en is veranderd in een eigentijdse verblijfslocatie met een gemoedelijke natuurlijke sfeer. Een plezier om er te zijn, zowel op de camping als in het huis.

Het grootste deel van de werkzaamheden is door vrijwilligers uitgevoerd. Vele handen sloopten, timmerden, schilderden, isoleerden en ook is er nieuwe elektra aangelegd. Dankzij al deze vrijwillige inzet is heel veel geld bespaard. Morgenrood is trots op zijn vrijwilligers!

Nieuwe look

Dankzij een nieuw welkomstbord aan de straat rijd je ons huis niet snel voorbij; het rode Nivon-bord is van verre al zichtbaar. De entree is flink opgefrist. Een mooie balie met een gezellige lounge set maken van deze ruimte een plek waar je lekker even een kopje koffie of thee drinkt, de krant leest, folders doorbladert of een praatje maakt met een mede-gast. In de gangen is de gehorigheid sterk verminderd door het aanbrengen van akoestische panelen. Dit biedt grote voordelen voor de (nacht)rust. De gangwanden hebben ook een nieuwe look gekregen waardoor de natuurfoto’s van de omgeving veel meer tot hun recht komen. De kleine zaal is opgefrist met een prachtige boomstamtafel en sfeervolle accessoires: een heerlijke plek om je boek te lezen, het journaal te kijken of te chillen. En ook in de grote zaal is hard gewerkt: er zijn nu tafels met eikenhouten blad, vrolijk gekleurde stoelen, leuke lampjes boven de hoge tafels, nieuwe gordijnen en de kinderhoek is opgeknapt. Als lambrisering zijn geluiddempende panelen

gebruikt en absolute blikvanger is een wandfoto van 8 x 3 meter van een van de Oisterwijkse vennen. Zo komt de natuur als het ware binnen!

Activiteiten

Het kampeerterrein van Morgenrood is het hele jaar open en dat slaat de laatste jaren aan. Zelfs kamperen in een hangmat bij temperaturen onder het vriespunt komt regelmatig voor! Het terrein straalt rust, ruimte en natuur uit. Het is een plek waar je langer wilt blijven, horen we van de meeste gasten.

Tekst: Irene Granneman Foto’s: Laurence Harms, Bas Wetter

Ook kinderen willen niet weg: Morgenrood heeft een speeltuin, skelters en veel grote buiten-Lego. Vooral tijdens de vakanties genieten de kinderen van de activiteiten die we (behalve zaterdag) elke ochtend aanbieden. Ze trekken er bijvoorbeeld op uit samen met een vrijwilliger, met een schepnetje in de beek of het nabijgelegen ven het waterleven ontdekken en knutselen in de partytent. Natuurbeleving in optima forma. Voor volwassenen staan er het hele jaar door meer dan twintig workshops en cursussen gepland. Je kunt ze bekijken op de website van Morgenrood www.morgenrood.nivon.nl Er is voor elk wat wils.

Omgeving

En dan de omgeving van Morgenrood… Wat zou je willen? Cultuur? Natuur? Fietsen? Wandelen? Varen? Het kan allemaal dichtbij. Het centrum van Oisterwijk, met diverse galerieën, is onlangs uitgeroepen tot een van de vijf mooiste vakantieplaatsen van Nederland. Tilburg – met zijn musea en de bekende bibliotheek in de voormalige Loc-hal – ligt op fietsafstand. Den Bosch is van oudsher al een toeristische trekpleister, mede vanwege de vaartocht op de Binnendieze maar ook door het Noord-Brabants Museum en de gezellige markt op zaterdag. In Vught is een indrukwekkend museum over het in de oorlog beruchte Kamp Vught, en Eindhoven, op 30 km afstand, is een bezoek waard vanwege het Evoluon, het Philipsmuseum en Van Abbemuseum. Maar de meeste mensen komen bij ons om te genieten van de natuur, zowel op de fiets als lopend. Voor de oudere kinderen zijn diverse outdoor activiteiten in de omgeving. We hebben een groot aantal gratis wandel- en fietsroutes, die allemaal vertrekken vanuit Morgenrood en langs de mooiste plekjes in de regio voeren. Ook het Brabants Vennenpad en de wandeltweedaagse Morgenrood komen over ons terrein.

Morgenrood is ook het verenigingsgebouw van Nivon-afdeling Brabant. De afdeling en Morgenrood werken nauw samen. Hierdoor ontstaan er geregeld nieuwe activiteiten; zo zijn we dit jaar gezamenlijk een actie begonnen tegen zwerfafval.

Kom eens bij ons langs: iedereen is welkom! Het aanmeldsecretariaat helpt je graag: morgenrood@nivon.nl of 088-0990987 •

Toegankelijkheid

Mensen die slecht ter been zijn of in een rolstoel zitten kunnen ook terecht in Morgenrood. Op de begane grond is een invalidentoilet en een kamer die makkelijk geschikt kan worden gemaakt voor een aangepast bed of extra wendbaarheid bij rolstoelgebruik. Ook heeft Morgenrood een traplift, en een keur aan vindingrijke en bereidwillige vrijwilligers die indien gewenst creatieve oplossingen verzinnen. Hulphonden zijn welkom.

Uitgelicht:

Een greep uit het activiteiten-aanbod dit najaar in Morgenrood:

28 t/m 30 november

Kookworkshop vegetarisch

Surinaams-hindoestaans koken

Vegetarisch leren koken op Surinaams

Hindoestaanse wijze? Meld je dan aan voor deze geheel verzorgde tweedaagse workshop. Je kookt twee middagen o.l.v. Lila en Chitra voor jouw kookgroep en een groep van tien andere gasten.

11 t/m 15 december

Portretschilderweek

Let op : de vorige Toorts vermeldde per abuis de data 30 oktober t/m 3 november voor deze Portretschilderweek.

Zie voor meer aanbod de rubriek Activiteiten

Wintersport

Buiten in de sneeuw kun je je hart, je longen, je energie en je humeur een flinke boost geven. Nivongroepen maken het gezellig door met groepjes op pad te gaan, samen te lunchen in het zonnetje bij de piste, spelletjes te doen en ‘s avonds te lachen om de grappigste gebeurtenissen van die dag. We gaan naar prima bestemmingen en samen maken we er meer van. Bij de reizen sluiten zich merendeels gezinnen aan in alle soorten en maten: met één of meer ouders, met één of meer kinderen. Individuen vermaken zich ook prima. En kenmerkend is dat iedereen met iedereen omgaat. Reisbegeleiding, vervoer en afscheidsmaaltijd zijn inbegrepen. Bij de zelfverzorgingsreizen helpt iedereen een handje bij het klaarmaken van het eten. Bij andere reizen is de maaltijdvoorziening inbegrepen. Besluit je al snel om mee te gaan, dan profiteer je van vroegboekkorting. Voor alle wintersportreizen geldt: meer info wintersport.nivon.nl .

sanitaire voorzieningen en er is een wellness-ruimte aanwezig. Omdat we elke dag ergens anders naartoe is het nemen van skilessen geen optie.

Chladming Steirmark, Oostenrijk

Skiën

22 t/m 30 dec 2023 CX 2401

Prijs: vanaf € 514 (kind t/m 12 jaar v.a. €429).

Vanaf 6jr. Incl. Nivon-reisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Zelfverzorgingsreis (voor het eten wordt een extra bijdrage gevraagd). Kerst in de bergen is een bijzondere belevenis. Het prachtig gelegen natuurvriendenhuis ‘Hans Ladreiter’ bij Schladming ligt op de Planai-berg aan de piste op 1700 meter. Je kunt dus zó vanuit het huis op de ski’s schuiven. Ruim 220 kilometer aan skipistes liggen voor ons klaar. We koken zelf, de reisbegeleiding zorgt voor de boodschappen en de recepten. Voor het eten treedt elke dag een andere corveeploeg aan die ons verzorgt met de heerlijkste maaltijden. We slapen in meerpersoons slaapzaaltjes met bedbakken, dat betekent dat er soms vier matrassen naast elkaar liggen. We hebben genoeg ruimte omdat we het hele huis niet vol boeken, dus meestal is er een matras tussen jou en je buurman/vrouw. Ski-ervaring is noodzakelijk. Het huis is alleen te bereiken via een rode piste.

Villanders Sud Tirol, Italië

Skiën, langlaufen, wandelen

22 t/m 30 dec 2023 CX 2402

Prijs: vanaf € 931 (kind t/m 12 jaar v.a. €776). Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivon-reisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd. Info: nivonwintersport@nivon.nl

Met de skibus, geregeld door Pension Residence Gasser, ontdekken we de mooiste skigebieden van Zuid-Tirol. We gaan naar verschillende gebieden in de Dolomieten zoals Plose en de Gröden- Wolkenstein-Sella ronde. Ook brengt de taxibus ons een dag naar Val Gardena of de Seiseralm. Zo is er elke dag een ander gebied. Ook zijn er veel mogelijkheden voor wandelen, langlaufen en rodelen. We logeren in luxe tweepersoonskamers met eigen

Ramsau Steiermark, Oostenrijk

Skiën, langlaufen, wandelen

12 t/m 21 jan 2024 CX 2403

Prijs: vanaf € 778 (kind t/m 12 jaar v.a. €648). Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivon-reisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd. Info: nivonwintersport@nivon.nl

Het gebied van de Dachsteingletsjer is een ongeevenaard paradijs voor langlaufers, wandelaars en skiërs. Het is een gebied met goed onderhouden loipes, en ook goed bewegwijzerde en geprepareerde wandelpaden. De loipes lopen langs het hotel. Voor alpine skiërs zijn er veel mogelijkheden in Schladming en op de Dachsteingletcher. In de buurt van het hotel (met sauna) stopt een skibus die ons in slechts 10 minuten naar de Planaibahn in Schladming brengt; een gebied met meer dan 200 km skipiste. We logeren in tweepersoonskamers met eigen sanitaire voorzieningen. Eenpersoonskamers zijn beperkt mogelijk.

VIllanders Sud TIROL, Italië

Skiën, langlaufen, wandelen

20 t/m 29 jan 2024 CX 2404

Prijs: vanaf € 919 (kind t/m 12 jaar v.a. €766). Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivon-reisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Met de skibus, geregeld door Pension Residence Gasser, ontdekken we de mooiste skigebieden van Zuid-Tirol. We gaan naar verschillende gebieden in de Dolomieten zoals Plose en de GrödenWolkenstein-Sella ronde. Ook brengt de taxibus ons een dag naar Val Gardena of de Seiseralm. Zo is er elke dag een ander gebied. Ook zijn er veel mogelijkheden voor wandelen, langlaufen en rodelen. We logeren in luxe tweepersoonskamers met eigen sanitaire voorzieningen en er is een wellness-ruimte aanwezig. Omdat we elke dag ergens anders naartoe is het nemen van skilessen geen optie.

Zell Am See Steiermark, Oostenrijk

Skiën

9 t/m 18 feb 2024 CX 2405

Prijs: vanaf € 842 (kind t/m 12 jaar v.a. €702). Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivon-reisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd. Info: nivonwintersport@nivon.nl

Logeren in de Pinzgauerhutte op 1700 m hoogte, midden in de sneeuw! Laat je ’s ochtends met de scooter vanaf het natuurvriendenhuis naar de piste brengen. Daar kun je je uitleven op je ski’s of snowboard. Er ligt 100 km piste voor je klaar! Aan het eind van de dag ga je met de lift terug naar huis, waar we samen eten, napraten en het gezellig maken met de groep. Voldoende ingrediënten voor een geslaagde wintersportvakantie met elkaar. We slapen in eenvoudige twee- tot vierpersoonskamers en hebben gedeeld sanitair op de gang. Enige jaren ski-ervaring is nodig.

Nieuw!

Waltensburg Graubunden, Zwitserland

Skiën, (sneeuwschoen)wandelen

11 feb t/m 17 feb 2024 CX 2406

Prijs: vanaf €739 ( kind t/m 12 jaar v.a. €616)

Vanaf 6jr. Incl. Volpension, Nivon-reisbegeleiding

en Royal Class dagbus.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Waltensburg biedt een warm onderkomen en veel sportieve mogelijkheden. In de winter zijn een groot aantal wandelpaden geprepareerd. Als je echt wilt genieten van de schoonheid van de omgeving, probeer dan eens sneeuwschoenwandelen! Voor de skiër biedt Waltensburg een rustig skigebied met lange afdalingen door de prachtige natuur. We logeren in Casa Clarezia; een mooi hotel, met veel vegetarische maaltijden.

Zell Am See Steiermark, Oostenrijk

Skiën

16 t/m 25 feb 2024 CX 2407

Prijs: vanaf € 842 (kind t/m 12 jaar v.a. €702).

Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivonreisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Logeren in de Pinzgauerhutte op 1700 m hoogte, midden in de sneeuw! Laat je ’s ochtends met de scooter vanaf het natuurvriendenhuis naar de piste brengen. Daar kun je je uitleven op je ski’s of snowboard. Er ligt 100 km piste voor je klaar! Aan het eind van de dag ga je met de lift terug naar huis, waar we samen eten, napraten en het gezellig maken met de groep. Voldoende ingrediënten voor een geslaagde wintersportvakantie met elkaar. We slapen in eenvoudige twee- tot vierpersoonskamers en hebben gedeeld sanitair op de gang. Enige jaren ski-ervaring is nodig.

Nieuw!

Hochoetz Oetztal, Oostenrijk

Skiën

16 feb t/m 25 feb 2024 CX 2408

Prijs: vanaf €811 (kind t/m 12 jaar v.a. € 676)

Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivonreisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Hochoetz is een uitermate leuk skigebied, en biedt mooie afdalingen en goed onderhouden pisten in alle moeilijkheidsgraden. Het skigebied ligt boven het bekende skidorp

Oetz en is in slechts acht minuten bereikbaar met de skilift. Samen met het dichtbijgelegen skigebied Kühtai - het hoogstgelegen skidorp van Oostenrijk - vormt Hochoetz een grote skiregio, en met de skipas kan je in beide skigebieden genieten van de heerlijke sneeuw. We logeren zeven nachten in de Bielerfelder Hütte op 2.150 meter hoogte. De Bielerfelder Hütte, van de Duitse Alpenvereniging sectie Bielefeld, staat aan de voet van de 3.008 meter hoge Acherkogel, en is absoluut aan te bevelen. Niet alleen omdat je hier een erg mooi uitzicht over het Ötztal hebt (tot aan Imst in het Inntal!), maar ook omdat de keuken erg goed is, en de ontvangst erg gastvrij. We slapen in twee- tot vierpersoonskamers. Ontbijt en diner zijn inbegrepen. Een aantal jaren ski-ervaring is noodzakelijk. Het huis is alleen skiënd te bereiken via een rode piste.

Nieuw!

Zillertal Tirol, Oostenrijk Skiën, langlaufen, wandelen

16 feb t/m 25 feb 2024 CX 2409

Prijs: vanaf €563 (kind t/m 12 jaar v.a. €469) Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivonreisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@hotmail.com

Zelfverzorgingsreis (voor het eten wordt een extra bijdrage gevraagd). Het dorp Hart ligt aan het begin van het Zillertal. Ons groepshuis staat hier langs de rivier de Ziller en is prima uitgerust. We koken zelf, de reisbegeleiding zorgt voor de boodschappen en de recepten. Voor het eten treedt elke dag een andere corveeploeg aan die ons verzorgt met de heerlijkste maaltijden. Het gebied heeft veel mogelijkheden om te wandelen. De skibushalte is voor het huis en de bus brengt ons naar skigebied Fügen of Hochfügen. Van daaruit zijn met de skibus nog andere gebieden in het Zillertal te bereiken.

Kijk

info over de reis, prijs, kortingen en hoe je je kunt inschrijven op: wintersport.nivon.nl

nivonwintersport@nivon.nl

Holzgau, Tirol, Oostenrijk Langlauf, wandelen, skiën

8 t/m 17 mrt CX 2410

Prijs: vanaf €877 (kind t/m 12 jaar v.a. €731)

Vanaf 6jr. Incl. Halfpension, Nivonreisbegeleiding, First Class nachtbus en afscheidsmaaltijd.

Info: nivonwintersport@nivon.nl

Het dorp Holzgau ligt in het Lechtal op 1100 meter hoogte. We kunnen wandelen, langlaufen en skiën in Warth, Schröcken en Lech, wat allemaal met elkaar verbonden is. We verblijven in het gasthof Bären in tweepersoonskamers, als gasten van de familie Lumper die dit hotel al jaren in de goede Oostenrijkse traditie beheert. Gasthof Bären is een mooi onderkomen, gelegen op een prachtige plek in het dorpshart van Holzgau. Het ligt midden in het indrukwekkende berglandschap van het Lechtal in Tirol. Naast een ruimte met biljard- en tafeltennismogelijkheden heeft Bären ook wellness-faciliteiten. De kamers hebben allemaal eigen sanitair. Ontbijt en diner zijn inbegrepen. Eenpersoonskamers zijn beperkt beschikbaar.

voor meer

Op avontuur met Nivon Reizen

Nivon organiseert verschillende activiteiten en reizen, in binnen- én buitenland, voor jong en iets minder jong. Van een kampeerweekend op de Veluwe tot een huttentocht in de Dolomieten tot een kanotocht in Zweden – en alles daar tussen in. Geniet van de buitenlucht en prachtige natuur, maak nieuwe vrienden en beleef de mooiste avonturen samen met Nivon Reizen. Kijk online op Nivon.nl/reizen voor het volledige actuele aanbod vanuit alle reiswerkgroepen.

Alle reizen op nivon.nl/reizen

Nivon Watersport

Nivon Watersport organiseert zomerkampen voor kinderen en jongeren van 9 tot 20 jaar. Het begeleidend team bestaat uit allemaal enthousiaste, jonge vrijwilligers die er van houden in of op het water te zijn. We bieden vier verschillende kampen aan.

Zeilkamp 9-13 : Voor de jongste zeilliefhebbers combineren we zeilen met spellen op de wal en in of op het water.

Zeilkamp 13-16 : Er wordt al hele dagen gezeild. Hierdoor komen we dus ook op andere plekken. Verder doen ’s avonds ook nog spellen op het water of op de kant.

Zeilkamp 16-20 : Een supertof kamp waarbij je dorpjes gaat verkennen door er eerst zelf naar toe te varen.

Expeditie Friesland : Een kamp waarbij je van haven naar steiger vaart en een hele week samen op een zeilboot leeft.

Houd onze website, instagram en/of facebook in de gaten voor andere activiteiten en voor het inschrijven voor de zomerkampen van 2024!

Een dag uit het leven van een Nivon Watersport kaderlid

De dag begint lekker vroeg, rond half 8 ’s ochtends. Langzaam ontwaakt iedereen in de slaapzaal, met de vrolijke geluiden van vogels en het zonlicht dat naar binnen schijnt. Elke dag heeft een andere groepsleider corvee in de ochtend. Diegene maakt zijn/haar groepje wakker en gaat de tafel dekken. Voor de andere begeleiders is er ruimte om zich nog een keer om te draaien of om een frisse ochtendduik te nemen. Om 8.00 uur ontbijten we met zijn allen; liefst lekker buiten in het zonnetje. Daarna maken we lunchpakketten en

doet de het corveegroepje de afwas. Met leuke afwasmuziek is dit altijd gezellig. Terwijl de afwasploeg staat te jammen in de keuken gaat het kader met elkaar ‘scheepsbeschuiten’: we spreken de dag met elkaar door, bekijken hoe de wind staat en wat haalbaar is. Om 9 uur is het dan echt tijd om van wal te steken en weg te varen, vaak naar een dorpje in de buurt. Tijdens deze tocht is er veel ruimte om lekker te chillen, maar ook om dingen te leren! Manoeuvres, aanlegjes, opkruisen… Noem maar op! Tussendoor hebben alle instructeurs contact met elkaar, zodat alle zeilschepen tegelijk aankomen. Rond 13 uur varen we een dorpje binnen en leggen we de boot netjes aan. De jongeren hebben nu ‘vrije tijd’ en het kader gaat met elkaar lunchen en de middag doorspreken; een uurtje welverdiende rust. Na deze pauze verzamelen we ons weer bij de boten om nog een middag te knallen op het water. Ook tijdens de terugtocht naar de kampeerboerderij is er nog veel tijd voor activiteiten, zoals ons befaamde stootwil-mik-spel.

De avond-corvee-ploeg dekt tussen 17 en 18 uur de tafel, terwijl de rest nog een rondje zeilt of een ander spel doet. Daarna is tijd om de boten schoon te maken en nachtklaar te maken. Dit doen we met z’n allen. Na het (heerlijke) avondeten en de afwas is het alweer tijd voor een rondje ‘scheepsbeschuit’ en nog een tof avondspel. Als alle deelnemers in bed liggen, spreekt het kader de dag nog even door en dan zijn we vaak zelf ook al snel toe aan ons bedje. Morgen weer een nieuwe dag!

TREQ Kanoreizen

Winter kanoweekend (25-40 jaar)

Januari / februari 2024 KW2401

Ga jij mee op winteravontuur? Treq heeft de smaak te pakken. Na ons nieuwe herfst-kano-avontuur in Zweden gaan we er óók komende winter op uit. Durf jij het aan om met onze enthousiaste weekendbegeleiders de elementen der natuur te trotseren? De exacte details volgen snel, maar het weekend zal in elk geval in januari of februari gaan plaatsvinden. Registreer jouw interesse nu alvast op treqkanoreizen.nl/25-40 dan ontvang jij als eerste alle informatie over dit fantastische avontuur!

(voor en door mensen van 25-40 jaar)

Op Heksenjacht in Duitsland , Duitsland

14 okt t/m za 21 okt 2024 JV2312

Trektocht langs accommodaties ***

Prijs: vanaf € 609 voor leden

Incl. vervoer per trein, overnachtingen in accommodaties, deels halfpension/zelfverzorging, vervoer ter plaatse, Spring-reisbegeleiding

Lekker herfstwandelen in een van de mooiste gebieden van Duitsland: de Harz, langs de bekroonde Harzer-Hexen-Stieg. Terwijl we comfortabel overnachten in verschillende onderkomens, gaan we op heksenjacht en leren we het mijnbouwverleden van deze regio kennen.

Meer info op: www.springreizen.nl/reizen/ op-heksenjacht-in-duitsland

Wandel 60 +

Stevig wandelen, daar houden wij van.

Wandel60plus is druk in de weer met het uitzoeken van accommodaties voor de lente en herfst 2024. Waarschijnlijk een week in Sauerland en een week in de Vogezen. Hou onze website wandel6plus. nivon.nl in de gaten, daar vind je ook een impressie van de reizen van de afgelopen jaren. Vanaf 1 januari 2024 staan onze nieuwe reizen online.Oberstdorf. Beide locaties zijn met het OV goed te bereiken. Meer info vind je in de Wintertoorts, intekenen vanaf 1 jan.

Op reis met Famous first time

Joran deelt zijn eerste ervaring met Nivon, in een reisverslag over een winterse huttentocht eerder dit jaar – in de Vogezen, met NivonJong.

Vooraf hadden we een online briefing waarin tips werden gegeven over o.a. de spullen die we mee moesten nemen. Dit was ook het eerste voorstelrondje, zodoende kenden we elkaar op dag van vertrek al een beetje: een groep van twaalf personen tussen de 21 en 28 jaar. Met drie auto’s vertrokken we vanuit verschillende verzamelplaatsen in Nederland richting Wildenstein in de Vogezen. Daar aangekomen maakten we verder kennis met elkaar onder het genot van raclette: kaasfondue met erg veel aardappelen.

Geert kookte (lekker!)

Andries was onze gids gedurende de trip. Samen met zijn broer Geert heeft hij een succesvolle reis verzorgd. Geert vervoerde ons eten en kookte (lekker!) en Andries bepaalde de routes, gaf (kleding)adviezen en informatie over de omgeving. Andries had deze routes thuis al bedacht, maar op basis van de groep en omstandigheden zou hij de planningen aanpassen.

Voor dag 1 stond een route van 13 km gepland. Maar Andries had er vertrouwen in en we deden een extra lus, waardoor we rond de 17 km zouden lopen. Toen een natuurgebied niet toegankelijk bleek en we om moesten lopen, ontstond de quote van de trip: "Nog een kwartiertje..." Die 17 km werd uiteindelijk circa 23 km. Ik vond het heerlijk! De volgende dagen liepen we minder kilometers: 11, 14 en 6 km. Dit lijkt weinig, maar we hadden veel hoogtemeters. Daarnaast is het natuurlijk ook belangrijk om te genieten van de omgeving.

Let op & wees snel: aanmelden kan tot 8 september 2023

Alive in the mountains! Standplaatstocht (Karwendelgebergte, Oostenrijk)

7 t/m 11 okt 2023

Prijs: €470 , niet-leden €520 Inclusief vier begeleide wandelingen in de omgeving van Seefeld / Scharnitz; overnachting in huis met kookvoorziening, in dorp met supermarkt; ontbijt, lunchpakketjes en diner (zelf koken bij de accommodatie). Exclusief: Vervoer naar locatie.

Accent lag op veel zingen met elkaar en genieten van de natuur. Wat ik nog weet is dat we voor het ontbijt allemaal rondom de vlaggenmast moesten staan en gingen zingen. Het kampboekje geeft een leuke inkijk welke liedjes we zongen, waarbij het natuurvriendenlied niet ontbrak.

Jaren later mocht ik als leiding voor het eerst mee op kamp in de herfstvakantie. We logeerden in de groepsaccommodatie van Staatsbosbeheer in Noord-Holland, bij het Dijksgatbos.

Als federatie Amsterdam/ Kommissie Jeugdwerk Amsterdam (KJA) organiseerden we ook altijd een herfst -en paaskamp in een van de Nivonhuizen of andere groepsaccommodaties. Van 1985 tot 1993 veranderde de naam in JOK, Jeugd Op Kamp, en gingen we landelijk als Nivon werkgroep verder. Daarna werd het JUMP.

Ruim 20 jaar heb ik met zeer veel plezier mijn bijdrage geleverd aan deze prachtige vakanties voor veel kinderen.

‘Luxe’ hutjes

De verschillende hutten tijdens de hike waren ook een ervaring op zich. Van geen mobiel bereik en een grote gezamenlijke slaapzaal tot overnachten in ‘luxe’ hutjes met een prachtige sterrenhemel. Elke avond hebben we heerlijk gegeten en speelden we Weerwolven van Wakkerdam. Dit ging er erg fanatiek aan toe en zorgde voor een leuke onderlinge dynamiek. NivonJong, begeleiders, organisatie en groep nogmaals bedankt en wie weet tot snel

– Joran

Nicky Brouwer (van shefeelsaliveinthemountains. com) neemt ons mee op reis naar de plek waar zij zich het meest alive voelt: de bergen! De plek is makkelijk bereikbaar met OV, niet te ver weg en super-avontuurlijk. Elke dag staat een wandeltocht van 10-15 km op de planning. De ene dag door de bossen, de volgende dag in een rotsachtige omgeving en weer een dag later sta je misschien wel oog in oog met prachtige sneeuwtoppen. Aan diversiteit en avontuur geen gebrek!

JUMP Zomerkampen

Lezersreactie

Dit jaar bestaan de zomerkampen van Nivon JUMP 50 jaar. Hoera! Maar vanuit de Nivon federatie Amsterdam werden al eerder kinder-vakantiekampen georganiseerd.

Als meisje van 10 jaar ging ik in 1963 mee naar het kamp in Oisterwijk. Of dat op het kampeerterrein van Nivon was, weet ik niet meer. Mijn vader, Frans Bartelsman, was hier bij betrokken en was ook in dat jaar een van de leiding.

JUMP kijkt terug op een succesvolle 50ste zomer – met vijf volle kampen die stuk voor stuk allemaal ontzettend leuk waren. Elk jaar organiseert JUMP de leukste zomerkampen voor iedereen tussen 6 en 17 jaar. Een week mee op kamp met JUMP betekent een week eindeloze lol, gave spellen, vrienden maken, mysteries oplossen en lekker opwarmen bij het kampvuur. Als de volgende editie van Toorts op de mat valt, staan onze kampen voor de zomer van 2024 weer online op de site www.jumpzomerkampen.nl

Wij hebben er zin in!

Nieuwsgierig? Neem een kijkje op jumpzomerkampen.nl of volg ons op Facebook en Instagram: @jumpzomerkampen.

Meia Bartelsman Nivon-lid

“Nog een kwartiertje...”

Foto:

Vitaal Reizen 50 +

Lekker samen op vakantie

Op vakantie en met anderen activiteiten ondernemen zonder gebonden te zijn aan een voorgekookt programma? Dan zijn onze reizen iets voor jou! Wij richten ons op 50-plussers, alleen- en samengaanden. Dagelijks wisselen we ervaringen en plannen uit, waardoor er nieuwe ideeën ontstaan. Deelnemers kunnen daarop besluiten om samen met anderen iets te ondernemen. Alles mag, niets hoeft.

Bekijk hier alvast een voorproefje van het fantastische en diverse aanbod van Nivon Vitaal Reizen 50+ vanaf januari 2024. Sinds de start van deze jonge reisgroep, in ‘corona-2021’, groeit Vitaal Reizen 50+ elk jaar honderd procent. Daarom staan er voor 2024 maar liefst 15 reizen op het programma en wordt er continu aan nieuw aanbod gewerkt. Kijk daarom voor het meest actuele overzicht op de website: Nivon.nl/vitaal-reizen en boek!

Sneeuwschoenwandelen – Villanders, Dolomieten (Italië)

12 t/m 21 januari 2024

Prijsindicatie leden: zie onze website Halfpension, busreis, 5 begeleide sneeuwschoenwandelingen.

Iedere vitale 50-plusser kan wandelen met sneeuwschoenen. Het is in het begin even wennen, maar al snel loop je achter de gids door de sneeuw naar plekken waar niemand anders kan komen. De bus pikt ons ’s ochtends op voor een rit naar weer een mooie alm en dan gaan we op pad. Een dagje wat anders? Met het openbaar vervoer bevelen wij graag een bezoek aan Brixen of Bolzano aan. Pension Residence Gasser verzorgt ons prima.

Winterpret – Winterberg, Sauerland (Duitsland)

4 t/m 11 februari 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. €465 Volpension, eigen vervoer.

Februari jl. was deze reis rap volgeboekt, vandaar wederom in ons programma! Ligt er

sneeuw, dan kan je skiën, langlaufen of sneeuwschoenwandelen. Ligt er geen sneeuw, dan kan je vanuit ons onderkomen Savita ‘gewoon’ wandelen of uitstapjes maken in de schitterende omgeving. Vlakbij Savita is een bushalte met goede verbindingen naar o.a. Winterberg en Olsberg. Een gratis buskaart is bij het verblijf inbegrepen. Hierdoor kan men gemakkelijk naar verschillende plaatsen in de omgeving reizen en vandaaruit verder wandelen. Er worden vegetarische maaltijden geserveerd.

Wandelen over het Stellingenpad (Nederland)

14 t/m 20 april 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. €305 Logies, ontbijt + lunch op basis van zelfverzorging, eigen vervoer.

Vanuit natuurvriendenhuis Het Hunehuis in Havelte lopen we vijf dagen etappes van ongeveer 15 km op het Stellingenpad. Dit Nivon-pad is in 2023 uitgeroepen tot het mooiste pad in de Benelux. We lopen ongeveer 75 km over het zuidelijke stuk en komen o.a. door Giethoorn, de Weerribben en Blokzijl. Voor het vervoer van en naar de etappe gebruiken we een (elektrisch) personenbusje.

Wandelen langs de Roze Granietkust – Bretagne (Frankrijk)

5 t/m 12 mei 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 669 Logies en ontbijt, eigen vervoer.

Het is voorjaar. Een zacht warm briesje, het groen schiet uit de grond en dan die kust en die zee… Ons hotel Des Sternes ligt in Perros-Guirrec, recht tegenover de zee. Op het programma staan zes dag-etappes van de GR34. We lopen gemiddeld 20 km per dag – vanuit ons hotel of, voor de verder weg gelegen etappes, eerst een stukje met OV of taxi. We overnachten in tweepersoonskamers.

Fietsen over Pieterpad-Noord (Nederland)

19 t/m 25 mei 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 245 Logies, ontbijt + lunch op basis van zelfverzorging, eigen vervoer.

Tijdens deze reis fietsen we ca. 270 km van Pieterburen naar Doetinchem. We beginnen in natuurvriendenhuis De Hondsrug in Zuidlaren, daarna gaan we via Het Hunehuis in Havelte naar het natuurvriendenhuis

Krikkenhaar in Bornerbroek. De laatste dag fietsen we dan naar Doetinchem. We verblijven telkens twee nachten in elk huis.

Steden- en cultuurreis Krakau (Polen)

31 mei t/m 8 juni 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 585 Logies en ontbijt, treinreis.

Ons verblijf – een 3 sterren pension – ligt net buiten de oude binnenstad van Krakau, op ca. 12 minuten lopen van het grote marktplein en het treinstation. Krakau ligt in het zuiden van Polen en is de voormalige

Sneeuwschoenwandelen in de Dolomieten

hoofdstad van het land. Het sfeervolle middeleeuwse centrum staat op de UNESCO werelderfgoedlijst en heeft een bruisend uitgaansleven. Door de vele studenten in de stad valt er altijd wel wat te beleven. De sfeervolle Joodse wijk Kazimierz (de film ‘Schindler’s List’ is hier opgenomen) – ligt op ca. 25 minuten lopen.

Kamperen op waddeneiland Vlieland (Nederland)

1 t/m 8 juni 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 399 Logies, ontbijt + lunch op basis van zelfverzorging, eigen vervoer.

Wegens groot succes bieden we deze reis opnieuw aan! Vroeger altijd gekampeerd en daar nog steeds nostalgische gedachten bij?

Nu krijg je de kans om op comfortabele wijze te kamperen op camping Stortemelk op het prachtige Vlieland. We hebben de beschikking over ruime volledig ingerichte De Waard koepeltenten. Elk voor 2 personen, ieder in een aparte slaapcabine met echte bedden en goede matrassen. Ervaar de prachtige natuur, de rust, de leuke terrasjes en de gezelligheid van de groep. Alles mag, niets hoeft.

Yoga-weekend Renkum (Nederland )

14 t/m 16 juni 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 465 Volpension, eigen vervoer

Dit gevarieerde yoga-weekend start op de vrijdagavond met een nacht(natuur)wandeling in het bos bij Quadenoord, waarbij we o.a. vossen hopen te spotten. Op zaterdag staan twee yogasessies op het programma. Het afsluitend diner maken we samen en we dineren gezellig bij het kampvuur. Op zondag starten we weer met yoga, en na de lunch maken we een afsluitende verrassende wandeling bij Quadenoord. De yogalessen zijn geschikt voor zowel beginners als meer gevorderden. Een verwen-weekend waarbij je even tijd voor jezelf hebt.

Wandelen – Pfalz (Duitsland)

6 t/m 13 juli 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 519

Volpension, eigen vervoer. Het Duitse natuurvriendenhuis Rahnenhof ligt midden in het grootste aaneengesloten bosgebied van Duitsland, het UNESCO-biosfeerreservaat Pfälzerwald tussen Ludwigshafen en Kaiserslautern. Als je op zoek bent naar rust of een fantastisch wandelgebied, is dit het juiste adres. Maar je kunt er ook op zoek naar andere ervaringen, zoals de Duitse wijnroute en ook de grens met Frankrijk is niet ver weg. De uitgebreide menukaart met gerechten uit de regio biedt voor elk wat wils: stevige gerechten uit de Pfälzer keuken, vegetarische menu's of visgerechten.

Fietsen over het TrekvogelpadWest (Nederland)

31 augustus t/m 6 september 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 229 Logies, ontbijt + lunch op basis van zelfverzorging, eigen vervoer.

We beginnen in het natuurvriendenhuis

Banjaert in Wijk aan Zee, dan het Koos Vorrinkhuisin Lage Vuursche en tot slot belanden we in natuurvriendenhuis De Bosbeek in Bennekom. De laatste dag fietsen we naar Zutphen. In alle huizen verblijven we twee dagen. De totale fietsafstand is ongeveer 200 km.

Tekenen, wandelen, fietsen vanuit Het Hunehuis in Drenthe (Nederland)

6 t/m 13 oktober 2024

Prijsindicatie leden: vanaf ca. € 309 Logies, welkomst- & afscheidsmaaltijd, overigens zelfverzorging, eigen vervoer.

Wie wil tekenen moet goed kijken en ziet daardoor vaak meer. Tekenen is ook

ontzettend rustgevend. Het Hunehuis biedt uitstekende mogelijkheden om buiten of binnen te tekenen, maar ook om te wandelen of fietsen. Samen met een leuke groep mensen kan je zo diverse combinaties maken vanuit dit prachtige huis.

En verder…

Vitaal Reizen 50+ werkt nog aan enkele wandelreizen in Nederland en buitenland. De Steden- en cultuurreis langs

Hanzesteden aan de IJssel (Nederland) bijvoorbeeld is bijna klaar en staat dan gepl and in augustus/september 2024. Ontdek de prachtige historische Nederlandse

Hanzesteden Deventer, Zutphen en Doesburg. Lekker dichtbij, maar toch met je gedachten heel ver weg. Zo’n week in Nederland kan je net zoveel vakantiegevoel geven als een reis van 1000 km.

We nodigen iedereen nadrukkelijk uit om voor de laatste informatie onze website te bezoeken: Nivon.nl/vitaal-reizen.

Wekelijks wandelen september tot mei Enschede Gratis activiteit

Elke donderdag wandelt de wandelgroep van Nivon Enschede ongeveer

10 à 15 km in de regio. Inmiddels ontvangen ruim veertig personen wekelijks een e-mail met locatie van vertrek. Wil jij ook eens mee? Stuur dan een mailtje naar info@nivon-enschede.nl 5-7 km. Iedere dinsdagmiddag in de periode begin oktober tot eind april gaat een kleinere groep wandelaars op pad voor een kortere tocht van ongeveer 5 à 7 km. Wil jij ook eens mee of wil je eerst wat meer informatie, mail dan naar info@nivon-enschede.nl of bel Bert van Eekelen: 0651441149.

Speksteen aan de kust

10 t/m 15 sep Banjaert

Prijs: €250, niet-leden: €310

Incl. Vijf warme maaltijden. Ontbijt en lunch: zelfverzorging. De tweede editie van deze beeldhouwworkshop o.l.v. Irma Jongenburger. De deelnemers werken buiten, in een grote tent en/of in de open lucht. De ruwe steen wordt bewerkt, en verandert in een 'kunstwerk'. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@gmail.com / 0251 238289.

Wilgentenen vlechten

11 t/m 15 sep Het Hunehuis

Prijs: €155, niet-leden: €215

Deze cursus (met plaats voor 11 deelnemers) leert je diverse vlechttechnieken die afwisselend gebruikt worden. Voorop staat het plezier dat je beleeft aan materiaal en vorm.Incl. verblijf, materiaal, thee, koffie. Verder zelfverzorging. Toeslag voor speciaal materiaal.Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981. Meer informatie: Siem en Carla Beers / sp.beers@quicknet.nl.

Herfstwandelen

11 t/m 14 sep Het Hunehuis

Prijs: € 82, niet-leden: €242

Activiteiten

Wandelen over de hei, langs essen en door de bossen, wie wil dit niet?

Afstanden: 2x 6-10 km en 2x 15-20 km. Kom onbezorgd genieten van al het moois. Deze 4- daagse incl: verblijf, koffie/thee, ontbijt, lunch, diner en schoonmaak kamer. Dln: 12.

Boeken: hunehuis@nivon.nl / 0880990981. Meer informatie: Jenny Stuivenberg / act.hunehuis@nivon.nl / 0620450588.

Wandelmidweek Twente

11 t/m 15 sep Den Broam

Prijs: €255, niet-leden: €315

In deze verzorgde midweek ga je met onze gidsen op stap. Zij laten je de mooie natuurgebieden rond Den Broam beleven via de mooiste weggetjes en paadjes. Dagtochten van 15- 20 km. Boeken: denbroam@ nivon.nl / 088 0990 975. Meer informatie: Onne Haitsma / pr.denbroam @nivon.nl / 088 0990 975.

Sieraden maken

12 t/m 13 sep Banjaert

Prijs: €75, niet-leden: €112,50 O.l.v. Manja Markies maak je bijzondere sieraden. Persoonlijk, kleurrijk, apart van vorm. Je gaat een creatief proces aan. Er wordt gewerkt met o.a. rubber, organza, wol, papier, nylon, latex. Materiaal €12,50 Ontbijt/lunch zelfverz., incl. diner. Boeken: ams.banjaert.h@nivon. nl / 088 099 0972. Meer informatie: Manja Markies / manja_markies@ hotmail.com / 0622824934.

Banjeren vanuit Banjaert

18 t/m 21 sep Banjaert

Prijs: €125, niet-leden: €185 Vier dagen wandelen door de prachtige duinen en langs het strand, o.l.v. Leela Kraaijeveld en Annemiek de Witte. Flinke afstanden van zo'n 17 km op ma-di-wo. Op donderdag een kortere. Ontbijt en lunch zelfverzorging, inclusief 3 warme maaltijden. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@gmail.com / 0251 238289.

Heerlijk, ik hoef niet te koken

18 t/m 21 sep Banjaert

Prijs: €105, niet-leden: €157,50 Even 4 dagen voor jezelf. Rustig aan, lekker uitslapen, goed uitrusten. In je

eigen tempo breng je de dag door, in het huis of daar buiten. Maar aan het einde van de dag wordt er een heerlijke maaltijd voor je bereid. Dus incl. 3 x diner. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@ gmail.com / 0251 238289.

Shinrin Yoku (bosbaden)

Retraite

18 t/m 20 sep Morgenrood

Prijs: €85, niet-leden: €127,50 Shinrin-yoku is een speciale manier om te vertragen en te verstillen zodat je de helende kracht van de natuur kan ervaren. De essentie is een ervaring waarbij je uit je uit je hoofd komt in je gevoel. Boeken: morgenrood@nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@ nivon.nl / 0880990987.

Koers Noord op de fiets!

18 t/m 24 sep Het Hunehuis

Prijs: €384, niet-leden: €444 Fietstochten maken en genieten van landschap en cultuur. Maandag tot donderdag Hunehuis. Donderdag wisseldag, donderdag tot zondag de Hondsrug. 50 km per dag. Inc: verblijf, ontbijt, lunch, diner, koffie, thee, uitstapjes, schoonmaak kamer .

Dln: 14. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981. Meer informatie: Pietie Huitema / pietiehuitema@home.nl.

Inloop Quiltweek 24 t/m 29 sep Morgenrood

Prijs: €98, niet-leden: €141

Een week vol activiteiten, zoals een workshop buitenlands koken, knutselen, wandelen, fietsen of een museum bezoeken. Volledig verzorgd, incl.lakenpakket. Boeken: ams.krikkenhaar@nivon.nl / 0880990984. Meer informatie: Eric Niekolaas / pm.krikkenhaar@nivon.nl / 0642335218.

Quilt-Bee in Twente

24 t/m 29 sep Den Broam

Prijs: €155, niet-leden: €205

Een week vol activiteiten, zoals een workshop buitenlands koken, knutselen, wandelen, fietsen of een museum bezoeken. Volledig verzorgd, incl. lakenpakket. Boeken: ams.krikkenhaar@nivon.nl / 0880990984. Meer informatie: Eric Niekolaas / pm.krikkenhaar@nivon.nl / 0642335218.

gezellige Doe-week

24 t/m 30 sep Krikkenhaar

Prijs: €280, niet-leden: €340

Een week vol activiteiten, zoals een workshop buitenlands koken, knutselen, wandelen, fietsen of een museum bezoeken. Volledig verzorgd, incl. lakenpakket.Boeken: ams.krikkenhaar@nivon.nl / 0880990984. Meer informatie: Eric Niekolaas / pm.krikkenhaar@nivon.nl / 0642335218.

Verzorgd vrij-zijn - 5 dagen

25 t/m 29 sep Banjaert

Prijs: €175, niet-leden: €235

Wandelen

Wandelgroep Nivon Fryslân Voor iedereen toegankelijk

Iedere derde zondag van de maand. Vertrek om 10.00 uur en terug rond 15.30 uur.

Maximaal 15 kilometer in een gemiddeld wandeltempo van 5 km per uur, met meerdere pauzes onderweg.

Meer info en aanmelden bij Colette de Haas, 0561481407 of 06-37302196.

E-mailadres: colettedehaas@ hotmail.com. Opgave uiterlijk op de vrijdagavond vòòr de wandelzondag.

Programma voor dit najaar:

17 september: Ameland Yolande Kampstra en Bert Pool regelen deze dag.

15 oktober: Veenhuizen

Interessant historisch gebied, met rondleiding van Bert Rekker.

Kernwoorden: Maatschappij van Weldadigheid, Unesco werelderfgoed, Nationaal Park Drents-Friese Wold.

19 november: Haulerwijk

Tineke Veltman zal ons de omgeving van Haulerwijk laten zien.

17 december: Sneek

Rondwandeling Sneek, met gids. Start rond 10.00 uur, na aankomst van de trein. Organisatie Ellis de Raad en Marianne van der Linde.

Deze dagen ben je te gast bij Herman en Sophie. Zij verzorgen 's morgens het ontbijt en zetten de spullen klaar voor je lunchpakket. Andere vrijwilligers zorgen voor de warme maaltijden. Je geniet zorgeloos van de duinen, de zee en het strand. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@gmail.com / 0251 238289.

Speksteen bewerken

25 t/m 29 sep Het Hunehuis

Prijs: €304, niet-leden: 364 Ontdek de kracht van speksteen. Hakken, schuren, een wonder ver-schijnt. Lekker aan de slag, ervaren dat zo'n steen echt inspireert. Vrijdag Expo.

Ook beginners. Inc: verblijf, koffie, thee, lunch en diner, schoonmaak van de kamer. Ex: mat. Dln: 10. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981.

Meer informatie: Geesje van der Korf/ geesjek@gmail.com.

Natuurlijk schrijven

25 t/m 27 sep De Hondsrug

Prijs: €117, niet-leden: €170

Voel je je aangesproken door de combinatie: natuur, schrijven en aandachtig leven? Schrijf je dan in voor deze schrijfdagen met Rita Spijker.

Boeken: hondsrug@nivon.nl / 0880

990 980. Meer informatie: Willy Meijer / willymeijer@hotmail.com.

Vrij schilderen

25 t/m 29 sep De Hondsrug

Prijs: €272, niet-leden: €332

Hunehuis omgebouwd tot atelier.

Aan de slag met diverse soorten verf. Jij bepaalt wat je gaat doen. Er is materiaal, eigen materiaal mag ook. Expo op donderdag. Incl. verblijf, thee, koffie, lunch, diner, schoonmaak kamer. Ex: doeken Dln: 12.Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981. Meer informatie: Dineke Kraaijeveld / dinekekraaijeveld@gmail.com.

nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

Kunst en natuur

8 t/m 13 okt De Bosbeek

Prijs: €180, niet-leden: €240

Midweek waarin je onder begeleiding van twee gidsen, bij voorkeur per fiets, musea bezoekt en alleen of met elkaar wandelingen kunt maken in de natuur rond de Bosbeek. De eerste avond is er een warme maaltijd, daarna kook je als groep. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Ans Vollenbroek / pr.bosbeek@nivon.nl

Cultuur en Natuur in Twente

9 t/m 13 okt Den Broam

Prijs: €270, niet-leden: €330 Deze verz. midweek biedt een diverse excursies, lezingen en wandelingen, met aandacht voor het Twentse textielverleden, moderne architectuur, kunst en een bezoek aan de mooiste synagoge van Nederland. Boeken: denbroam@nivon.nl / 088 0990 975. Meer informatie: Onne Haitsma / denbroam@nivon.nl / 088 0990 975.

HerfstWandel4daagse 2023

9 t/m 12 okt Koos Vorrinkhuis

gaat doen! Boeken: bosbeek@nivon. nl / 0880990974. Meer informatie: Mieke Hydra (zangdocente) / miekehydra@gmail.com.

Beeldhouwen in speksteen

22 t/m 27 okt De Bosbeek

Prijs: €175, niet-leden: €235

Speksteen is een zachte steen die bewerkt kan worden met bv. een houtrasp, mesje e.d. Ervaring is niet nodig en materiaal (zoals stenen) kan ter plekke worden aangeschaft, ook gereedschappen zijn op De Bosbeek aanwezig. Zelfverzorging. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: aanmeldsecretaris / bosbeek@ nivon.nl / 0880990974.

Natuurbeleving voor kinderen

23 t/m 27 okt Banjaert

Gedurende deze dagen zijn er activiteiten voor kinderen vanaf 4 jaar. Inschrijven ter plekke. De kosten bedragen €2,50 per kind per activiteit, €1,00 voor een avondactiviteit. Begeleiding en organisatie door Marion Sandee en Akkelien Wiersma. Boeken: ams. banjaert.h@nivon.nl / n.v.t. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@ gmail.com / 0251 238289.

Oisterwijkse vennen en prachtige bossen bij Morgenrood o.l.v. R. Schemkes en H. Weenen. Voor beginnen de en enigszins gevorderde fotografen met camera. Vele creatieve mogelijkheden en inspirerende presentaties. Zie onze website. Boeken: morgenrood@nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@ nivon.nl / 0880990987.

Wol vilten

6 t/m 10 nov De Bosbeek

Prijs: €160, niet-leden: €220 Samen gaan we onder begeleiding de mooiste resultaten nastreven. Zowel voor ervaren vilters als voor beginners. Boeken: bosbeek@ nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: aanmeldsecretaris / bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Schrijfweek in Morgenrood

6 t/m 10 nov Morgenrood

Conversatieles

buitenlandse talen

okt t/m 27 dec Enschede

Prijs: €71,50, niet-leden: €104

Cursussen Engels, Spaans, Italiaans en Frans worden gegeven door ervaren docenten. In het najaar 2023 kunt u deelnemen. Iedere woensdag les, 60 minuten. Kijk op enschede. nivon.nl/activiteiten. Meer informatie bij Bert van Eekelen via info@nivonenschede.nl of 0651441149.

Themaweekend

6 t/m 8 okt De Hondsrug

Prijs: €55, niet-leden: €77,50

Tijdens dit weekend staan diversie initiatieven op het vlak van duurzame voedselproductie en -distributie centraal. Deze worden bezocht per fiets en toegelicht door middel van lezingen. Boeken: nivon.klimaat@gmail. com. Meer informatie: Nienke Wensveen / nivon.klimaat@gmail.com.

Seniorenweek 60+ in Morgenrood

8 t/m 13 okt Morgenrood

Prijs: €350, niet-leden: €410

Een geheel verzorgde vakantieweek voor zelfredzame 60+ ers in Morgenrood. Diverse middag- en avondprogramma's in en rond het huis en mogelijkheden om te fietsen en wandelen onder begeleiding. Incl. een excursie. Zie onze website voor meer info. Boeken: morgenrood@

Prijs: €195, niet-leden: €255 Gezamenlijk op pad in de wijde omgeving rond het KVH om natuurfoto's te maken. Het beeld en het artistieke concept zijn het doel boven de fototechniek. Dagelijks worden de foto's besproken.

Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 0880990983. Meer informatie: Peter van der Wijst / peter@pgserve.nl.

Fotosafari 16 t/m 19 okt Koos Vorrinkhuis

Oosterse oriëntatiedagen: Drie dagen mindful in Oosterse sfeer 24 t/m 26 okt Allardsoog

Prijs: €281, niet-leden: €341 Thaye Geshe, Mieke Bouwens, Haruka Matsuo nemen je mee in Vedisch koken, kunstvormen als traditionele Japans Penseel schilderen Sumi-e en Theeseremonie, veganistische lunch, meditatie Chi Neng Qigong Boeken: allardsoog@nivon.nl / 088 0990971. Meer informatie: Mieke Bouwens / sumi-e@miekebouwens.nl / 06 21243077.

Freestyle borduren

27 t/m 29 okt De Bosbeek

Prijs: €110, niet-leden: €165

Prijs: €140, niet-leden: €200

Iedere reis een verrassend thema, dagelijks een schrijfmoment van twee uur en een creatieve workshop op een avond. Voor wie graag schrijvend op ontdekkingsreis gaat naar zichzelf en de ander. Ontbijt en lunch apart, gezamenlijk de avondmaaltijd. Boeken: morgenrood@nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@ nivon.nl / 0880990987.

Encaustic Art voor gevorderden

7 en 8 nov Banjaert

Prijs: €80, niet-leden: €120

Sonja Hendriks geeft een workshop

Prijs: €208, niet-leden: €268 Gezamenlijk op pad in de wijde omgeving rond het KVH om natuurfoto's te maken. Het beeld en het artistieke concept zijn het doel boven de fototechniek. Dagelijks worden de foto's besproken.

Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 0880990983. Meer informatie: Peter van der Wijst / peter@pgserve.nl.

Heerlijk samen zingen

20 t/m 22 okt De Bosbeek

Prijs: €115, niet-leden: €175 Een van de fijnste dingen om te doen, samen zingen! En dat gaan we doen in deze weekendworkshop, van vrijdagavond tot en met zondagmiddag! We zingen wereldmuziek, vredesliederen en vrolijke canons, 2, 3 en 4 stemmig. Heel leuk als je mee

Iedereen kan freestyle borduren, je hebt er geen borduurervaring voor nodig. Met een paar soorten steken maak je al een prachtig werkstuk. Deze kun je bv. gebruiken als patch of een leuke broche, of je kunt direct borduren op een jasje of een tas. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Aanmeldsecretaris / bosbeek@ nivon.nl / 0880990974.

Herfstfoto workshop

3 t/m 5 nov Morgenrood

Prijs: €140, niet-leden: €200 Herfstfotografie rondom de

Encaustic Art voor gevorderden: schilderen met gekleurde blokjes bijenwas. Verrassend, veelzijdig, ontspannend. Er nieuwe technieken aan bod: o.a. de hot plate, toepassen van shellack en de hot gun. Een afwisselend programma. Materiaalkosten bedragen € 27,50. Ontbijt en lunch is zelfverzorging, inclusief is de warme maaltijd op dinsdag. Boeken: ams.banjaert.h@ nivon.nl / 088 099 0972. Meer

informatie: Kees Fit / cfmfit48@ gmail.com / 0251 238289

Spelen met wol en (nat)vilten

8 t/m 10 nov De Hondsrug

Prijs: €117, niet-leden: €170

Leer eerst het materiaal en techniek beter kennen om vervolgens aan een groter werkstuk te werken. Speel met wol en kleuren geïnspireerd door de bosrijke omgeving. Boeken: hondsrug@nivon.nl / 0880 990 980. Meer informatie: Willy Meijer / willymeijer@hotmail.com.

3 dagen op de Stuwwalroute

8 t/m 10 nov Krikkenhaar

Prijs: €110, niet-leden: €160

We wandelen drie dagen op de stuwwal in Twente. Van Mander naar Oldenzaal, een prachtige route, waarbij we steeds overnachten in het Krikkenhaar. Boeken: ams.krikkenhaar@nivon.nl / 0618791152. Meer informatie: Maria van Klingeren / act.krikkenhaar@ nivon.nl / 0612147992.

Natuurmandala's tekenen

10 t/m 12 nov Morgenrood

Prijs: €162,50, niet-leden: €222,50 In deze tweedaagse workshop laten we ons inspireren door de natuur en maken we mandala’s die passen bij het seizoen: het najaar en de winter. De workshop is voor iedereen toegankelijk. Geheel verzorgd. Boeken: morgenrood@nivon. nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

Verdwalen is balen

10 t/m 12 nov De Bosbeek

Prijs: €100, niet-leden: €150 Leren omgaan met kaart, kompas en gps voor beginners. Voor iedereen die zich de kennis van verantwoord kompasgebruik en niet-verdwalen eigen wil maken. Incl. warme maaltijd op zaterdagavond. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Meer informatie: Paul Bassant / ac. bosbeek@nivon.nl / 0648160807.

Wandeltweedaagse

11 en 12 nov De Bosbeek

Prijs: €100, niet-leden: €150 Wandeltweedaagse onder begeleiding. Van bushalte De Valouwe bij Ede naar station Oosterbeek, langs o.a. het Mosselse veld. Beide dagen lopen we zo'n 20 km en we overnachten halverwege, in Natuurvriendenhuis De Bosbeek. Incl. lakenpakket, avondeten, ontbijt en lunchpakket. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Meer informatie: Paul Bassant / ac. bosbeek@nivon.nl / 0648160807

Winterwandelweek

12 t/m 16 nov Morgenrood

Prijs: €220, niet-leden: €280

Vier dagen wandelen rondom

Oisterwijk o.l.v. Ivan Crost, coördinator van het Brabants Vennepad. De wandelingen zijn ongeveer 15 km. Ivan Crost geeft uitleg tijdens de wandelingen én ‘s avonds tijdens een film. Geheel verzorgd. Info www.morgenrood.nivon.nl.

Boeken: morgenrood@nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@ nivon.nl / 0880990987.

Bridgen aan Zee

13 t/m 17 nov Het Zeehuis

Prijs: €210, niet-leden: €270 Houd je van bridgen en van de natuur? Dan is Het Zeehuis een mooie locatie om dit te combineren. Overdag zelf genieten van cultuur en natuur.

's Avonds gezellig bridgen. Ontbijt en lunch verzorg je zelf. Ook alleen ben je van harte welkom. Boeken: zeehuis@ nivon.nl / 0880990988. Meer informatie: Ger Janssen / 0622215153.

Quilt-Bee

13 t/m 17 nov Het Hunehuis

Prijs: €122, niet-leden: €182 Kom weer gezellig quilten in het Hunehuis. Deze midweek is bedoeld voor zowel beginnende als gevorderde quilters. Lekker aan de slag en elkaar inspireren. Eigen materiaal meenemen. Inclusief verblijf, thee en koffie. Verder zelfverzorging.

Boeken: hunehuis@nivon.nl / 0880990981. Meer informatie: Sujata Groot / j.i.m.groot@planet.nl.

Bevlogen Zingen

14 t/m 16 nov Banjaert

Prijs: €155, niet-leden: €215 Bevlogen Zingen is al jaren een succes. Dit jaar voor de 10e keer! O.l.v. Frank Edam en Marita Kruiswijk zingen we liederen die je raken; je zingt met het hart op de tong. Tot besluit houden we een presentatie voor publiek. Inclusief diner. Ontbijt en lunch zelfverzorging. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Kees Fit / cfmfit48@gmail.com / 0251 238289.

Tweedaagse Film

Internationale

15 t/m 17 nov Allardsoog

Prijs: €126, niet-leden: €186 Frans en Marianne vertonen drie films met inleiding. Inclusief een hapje en drankje. Aanvang woensdag 15.30 uur. Tussendoor heerlijk wandelen en fietsen. Maaltijden: zelfverzorging. Boeken: allardsoog@ nivon.nl / 088 0990971. Meer informatie: Frans Woltring / fransjmw1@ gmail.com / 0623544480.

Stilteretraite zelfcompassie

17 t/m 19 nov Allardsoog

Prijs: €168, niet-leden: €228 Mediteren in de mooie natuur. Boeken: allardsoog@nivon.nl / 088 0990971. Meer informatie: Sietske Russchen of Wil van den Berg / sietskerusschen@hetnet.nl / 0516 541464 of 0522 724733.

Spelen met woorden (extra datum wegens grote belangstelling)

17 t/m 19 nov De Bosbeek

Prijs: €105, niet-leden: €160 De speelse oefeningen, verrassende ingangen en improvisaties brengen de inspiratie op gang. Allerlei bronnen worden gebruikt, waaronder krantenknipsels. Ervaring in creatief schrijven is niet nodig. Boeken: bosbeek@

nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Paul Bassant / ac.bosbeek@ nivon.nl / 0648160807.

Zangdagen met wereldmuziek

19 t/m 23 nov Morgenrood

Prijs: €210, niet-leden: €270

Drie dagen lang wereldmuziek en liederen uit alle windstreken. Koorervaring is handig, maar niet noodzakelijk; plezier staat voorop. O.l.v. Hetty Kienhuis. Incl. vier warme maaltijden. Ontbijt en lunch: zelfverzorging. Boeken: morgenrood@ nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

Schilder- en wandeldriedaagse

20 t/m 23 nov De Bosbeek

Prijs: €180, niet-leden: €240

Vrij schilderen onder begeleiding van Rose Volkert, voor zowel beginners als gevorderden. Het experimenteren met acrylverf staat centraal. Alle materialen zijn inbegrepen. Naast het schilderen kan 's middags worden gewandeld met (of zonder) een huiswacht. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Rose Volkert / rosevolkert@me.com.

Verzorgd (n)ietsdoen!

20 t/m 24 nov Het Hunehuis

Prijs: €244, niet-leden: €304 Van maandagmiddag tot vrijdagochtend verwend worden? Wie wil dat niet... Het kan in het Hunehuis. Zelf bepalen of je iets leuks gaat doen of helemaal niets doet. Verzorgd worden door de kookploeg. Incl. verblijf, koffie, thee, ontbijt, lunch, diner, schoonmaak kamer. Deeln: 12. Boeken: hunehuis@nivon. nl / 088-0990981. Meer informatie: Jenny Stuivenberg / act.hunehuis@ nivon.nl / 0620450588.

Wandelmidweek Het Zeehuis

20 t/m 24 nov Het Zeehuis

dig verzorgd. Boeken: denbroam@ nivon.nl / 088 0990 975. Meer informatie: Wien Gerards / pr.denbroam@nivon.nl / 0623486953.

Qigong Shibashi serie 2 24 t/m 26 nov Allardsoog

Prijs: €192, niet-leden: €252 Qi = energie, gong = oefenen. Dus Qigong is: oefenen met energie. Tijdens dit weekend beoefenen we Tai Ji Qigong/ Shibashi serie 2. Dat zijn achttien Chinese gezondheidsoefeningen: mooi, makkelijk, voor jong en oud. Boeken: allardsoog@ nivon.nl / 088 0990971. Meer informatie: Margo Bouwman / margobouwman@gmail.com.

Inloop handwerkinspiratie midweek

26 nov t/m 1 dec De Bosbeek

Prijs: €110, niet-leden: €170

Natuurvriendenhuis De Bosbeek nodigt je uit om mee te komen quilten, breien, haken en borduren –ieder met haar/zijn eigen werk. Doe ideeën op en inspireer en stimuleer elkaar! Zelfverzorging. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Aanmeldsecretaris / bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Scheppingsschilderspel

27 nov t/m 1 dec Banjaert

Prijs: €170, niet-leden: €230

O.l.v. Paula Swalen speel je dit spel. Je staat stil bij je leven en je verlangens. Je praat, je mediteert, je schildert gedurende vijf dagen. Middagen zijn vrij te besteden. Op basis van zelfverzorging. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie: Paula Swalen / paula.swalen@outlook.com / 0610328695.

Kookworkshop Vegetarisch Surinaams hindoestaans koken

28 t/m 30 nov Morgenrood

Prijs: €120, niet-leden: €180 Workshop vegetarisch koken op Surinaams hindoestaanse wijze o.l.v. Lila en Chitra. We koken twee middagen voor de kookgroep en voor 10 andere gasten. Start 28 november rond 13.30 uur. Geheel verzorgd.

Prijs: €220, niet-leden: €280 Wandelmidweek vanuit het prachtige Zeehuis in Bergen aan Zee. Boeken: zeehuis@nivon.nl / 088 0990 988. Meer informatie: Ank van der Zee / chw.zeehuis@nivon.nl / 0613014079.

Verzorgd weekend

Ontspannen en Bewegen 24 t/m 26 nov Den Broam

Prijs: €140, niet-leden: €180 Kom dit weekend tot rust in Buurse met ontspannende handmassage, Tai Chi, yoga en dans. Geniet daarnaast van een wandeling in de prachtige omgeving en de heerlijke maaltijden van onze koks. Volle-

Boeken: morgenrood@nivon.nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@ nivon.nl / 0880990987.

Art Journaling

28 t/m 30 nov Morgenrood

Prijs: €150, niet-leden: €210

Wil je ontspannen op een creatieve manier? Houd je van tekenen, schilderen, stempelen, collages maken, doodlen, handletteren of wil je dat leren? Mixed Media, een begrip uit de beeldende kunst, diverse technieken! Geheel verzorgd, incl. materialen. Boeken: morgenrood@nivon. nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987.

Creatief ontspanningsweekend

8 t/m 10 dec De Bosbeek

Prijs: €125, niet-leden: €185

Een weekeind vol creatieve en ontspannende activiteiten: van een schrijfworkshop en collage maken tot een yoga- en qi gongles. Op basis van zelfverzorging.

Docent: Wilma Kooijman. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Meer informatie: Wilma Kooijman / zielekaarten@gmail.com

Health Qigong

11 t/m 14 dec Het Hunehuis

Prijs: €207, niet-leden: €267

Even aandacht voor jezelf en je lijf?

Gun jezelf dan het arrangement Health Qigong. Deze eeuwenoude

Chinese bewegingskunst wordt dagelijks beoefend door Chinezen ter bevordering van hun gezondheid. Incl. begeleiding, verblijf, thee/koffie en diner. Ontbijt en lunch is zelfverzorging. Deelnemers: 15. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981.

Meer informatie: Ruah Tichelaar / ruahtichelaar@ziggo.nl.

Portretschilderweek

11 t/m 15 dec Morgenrood

Prijs: €287,50, niet-leden: €347,50

Wil je een portret schilderen van je partner, kinderen, kleinkinderen of je huisdier? Doe dan mee aan deze workshop-week portret schilderen. Hoe zet je een portret op, hoe meng je een huidkleur enz. Volledig verzorgd. Boeken: morgenrood@nivon. nl / 0880990987. Meer informatie: Irene Granneman / act.morgenrood@nivon.nl / 0880990987

Bergense School –zien en voelen

11 t/m 15 dec Het Zeehuis

Prijs: €400, niet-leden: €490 Een geheel verzorgde midweek over de beroemde Bergense School. We bezoeken musea in Bergen en Alkmaar en krijgen informatie van deskundigen. Er zijn wandelexcursies door Bergen en Bergen aan Zee en als klap op de vuurpijl schilderen we zelf in de Bergense Schoolstijl. Natuurlijk genieten we daarnaast van Het Zeehuis en omgeving. Aanmelden: zeehuis@nivon.nl / 0880990988. Meer informatie: Friso Teerink / act. zeehuis@nivon.nl / 0622440147.

Wol vilten

14 t/m 17 dec De Bosbeek

Prijs: €180, niet-leden: €240 Wol vilten, samen voor de mooiste resultaten onder begeleiding van Jolanda Dufourne. Zowel voor ervaren vilters als voor beginners. Boeken: bosbeek@nivon.nl /

0880990974. Meer informatie: aanmeldsecretaris / bosbeek@ nivon.nl / 0880990974.

Samen muziek maken (gitaar) workshop

15 t/m 17 dec De Bosbeek

Prijs: €140, niet-leden: €200 Als je akoestische gitaar speelt en het je leuk lijkt om met andere muzikanten te spelen, is dit de perfecte kans. Basiskennis van akkoorden is handig, kunnen notenlezen is niet noodzakelijk. Avondmaaltijden inbegrepen. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Paul Bassant (coördinator activiteiten) / ac.bosbeek@nivon.nl / 0648160807.

Kerst in Twente

23 t/m 27 dec Den Broam

Prijs: €300, niet-leden: €360

Traditioneel op Den Broam: een feestelijk verzorgde kerst! Voor wie gezelligheid zoekt en geen zin heeft in boodschappen doen en koken. Laat je verwennen in het mooie Buurse. Boeken: denbroam@nivon.nl / 088 0990 975. Meer informatie: Onne Haitsma / denbroam@nivon.nl / 088 0990 975.

door de Noordzee en zijn kust. Je kunt dit nu zelf aan den lijve ervaren. Je maakt kennis met de grote Europese filosofen en je leert je eigen verhaal te schrijven. Natuurlijk kan je ook genieten van de mooie omgeving van Het Zeehuis. Geheel verzorgde midweek. Aanmelden: zeehuis@ nivon.nl / 0880990988. Meer informatie: Friso Teerink / act. zeehuis@nivon.nl / 0622440147.

Dao De Qi Gong; Natuurlijk samen bewegen

23 t/m 25 feb Koos Vorrinkhuis

Prijs: €135, niet-leden: €195 Je vitaliteit en je contact met anderen versterken. Veel beweging, interactie, ademhalingstechnieken, emotieregulatie, mindfullness, (stilte)wandeling en opdrachten; alleen en samen. Zelfverzorging. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 0880990983. Meer informatie: Dirk Keuning / dirk@grastraining.nl / 0683679031.

Verwendagen

5 t/m 7 Mrt De Hondsrug

Prijs: €100, niet-leden: €130 Vlak voor vrouwendag een paar verwendagen. Niks moeten, niets hoeven en vooral doen waar je op dat moment zin in hebt. Incl. maaltijden en hand- of stoelmassage, excl. overnachtingen. Boeken: info@ hondsrug.nl. Meer informatie: Willy Meijer / willymeijer@hotmail.com.

Amsterdamse School aan Zee

22 t/m 26 jan Het Zeehuis

Prijs: €465, niet-leden: €555 Geheel verzorgde midweek over de beroemde Amsterdamse School. We bezoeken musea, waaronder Het Schip in Amsterdam, en worden geïnformeerd door deskundigen. Er is een wandelexcursie door plan Meerwijk in Bergen. Ook gaan we zelf schilderen in de stijl van de Amsterdamse School, en natuurlijk genieten van de mooie omgeving van Het Zeehuis. Aanmelden: zeehuis@nivon.nl / 0880990988. Meer informatie: Friso Teerink / act. zeehuis@nivon.nl / 0622440147

Kunstzinnig Yoga- en Meditatieweekend

2 t/m 4 feb De Bosbeek

Prijs: €140, niet-leden: €200 Een zelfverzorgend weekend voor de fitte en soepele yogaliefhebbers. Hatha yoga in combinatie met meditatie, een stilte-wandeling en een workshop door een lokale kunstenaar. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 0880990974. Meer informatie: Aanmeldsecretaris / bosbeek@nivon.nl / 0880990974.

Filosofie en schrijven aan Zee

5 t/m 9 feb Het Zeehuis

Prijs: €400, niet-leden: €490 Heel wat schrijvers en filosofen hebben zich laten inspireren

De Perfectienatuurfotografie

10 t/m 12 Mei Koos Vorrinkhuis

Prijs: €156, niet-leden: €216 Weekendworkshop natuurfotografie. Voor beginners en iets gevorderden. Elke dag worden door Hugo en Andrea foto’s en cameratechniek besproken en ga je betere foto’s maken. Volledig verzorgd. Boeken: hugoweenen1@gmail.com

Meer informatie: Activiteiten coördinator KVH / act.koosvorrinkhuis@ nivon.nl / 0880990983.

Wandeltweedaagsen

Bijvoorbeeld: Je wandelt vanaf station Castricum 12 km door de duinen naar natuurvriendenhuis Banjaert in Wijk aan Zee. Na een verkwikkende nachtrust loop je de volgende dag 15 km naar station Santpoort-Noord. Op deze site en op www.nivon.nl staat meer informatie en is de routebeschrijving beschikbaar. Boeken: ams. banjaert.h@nivon.nl / 088 099 0972. Meer informatie over wandeltweedaagse Banjaert: Magda Vodd, magdavodde@ casema.nl, 0251 238289.

Meer informatie? Ga naar nivon.nl/activiteiten

Colofon

Toorts, verenigingsblad van Nivon Natuurvrienden

94e jaargang, nr. 4, herfst 2023 Verschijnt 4 x per jaar

Redactie:

Marijke Katsburg (eindredactie), Herbert Boerendonk

Aan dit nummer werkten mee: Hester Schaaf, Monique Siemsen, Jet Kooderings, Jens Uuldrik, Sjoerd Kemeling, Kees Hogervorst, Han Verschuur, Céline Steenbergen, Steffie Aldenkamp, Irene Granneman, Henk Schaaf, Jan van der Meulen, Marleen Annema, Laurence Herms, Bas Wetter, Angela Huizinga en de Nivon-werkgroepen Jump, Wintersport, Vitaal Reizen, Spring, NivonJong, Zang- en muziekgilde, Treq, Watersport.

Coverfoto: Marijke Katsburg

Backcover: Marleen Annema

Kopij & reacties:

Redactie: toorts@nivon.nl

Nivon, Plantage Middenlaan 2F 1018 DD Amsterdam 088-0990900

Deadline kopij winternummer: 11 okt. 2023 (redactioneel) 18 okt. 2023 (activiteiten en reizen)

Verschijning volgende editie: begin december 2023

Art-directie & ontwerp: Dutch Portfolio, dutchportfolio.com

Productie: Senefelder Misset, senefelder.nl

Contact: Nivon: info@nivon.nl

Agenda & berichten: nivon.nl/activiteiten

Regeladvertenties: nivon.nl/legeenlink

Overige advertenties: communicatie@nivon.nl

Kleine lettertjes:

Artikelen en berichten zijn welkom. De redactie behoudt het recht bijdragen in te korten of te weigeren. Door en voor Nivongroepen mag alles uit Toorts worden overgenomen, behoudens foto's waarop copyright berust. Voorwaarde voor elk gebruik is bron- en naamsvermelding van schrijver e/o fotograaf. Auteurs dragen bij publicatie de auteursrechten over aan Nivon. Nivon is niet aansprakelijk voor wijzigingen en drukfouten.

Toorts digitaal ontvangen? Mail naar: leden@nivon.nl

Ontdek de parel van Z.O. Groningen

WESTERWOLDE: Vakantiehuisje 2 pers. Huur 225 euro. www.huisjewesterwolde.nl Een uitdaging waard! tel. 06 40786243. •

Te koop huisje in vogelgebied Extremadura (Spanje). Woonkamer, keuken, badkamer, 2 slpk, 2 balkons. In goede staat. Vraagprijs 36.000 kk. Info: huisjeeljas@gmail.com. •

Leg een link

Regeladvertenties voor natuurvrienden. Minimaal drie regels. Kosten €5 per regel (€10 niet-leden).

Oppas gezocht om op ons huis te passen, oude hond en kippen. Egmond a/d Hoef. Verspreid over het jaar, van een weekend tot 3 weken. Meer info: edhonders@hotmail.com.•

Te huur, rustig gelegen chalet bij Schijf. In eigen bos, vlak bij de heide, geschikt voor 2 volwassenen, fietsen aanwezig. 60 euro per nacht. info:pietdenheijer9@hotmail.com. •

Geef deze op via nivon.nl/legeenlink

Ga je op avontuur met Nivon?

Nivonlid worden?

Meld je aan via nivon.nl/leden•

Voordelen Nivonleden

deelname aan alle verenigingsactiviteiten korting op overnachtingen in de natuurvriendenhuizen en op de kampeerterreinen, ook internationaal korting op Nivonreizen en -kampen korting op aanschaf Nivon wandelgidsen en publicaties

korting op Globetrotter Buitensportvoeding korting in de Carl Denig buitensportwinkel en webshop

elk kwartaal de Toorts, het magazine vol activiteiten en verhalen van Nivon.

Meer info: nivon.nl/leden•

Contact

Mail naar leden@nivon.nl of bel ons op 088 - 0990 914 •

Ledentarieven

0 t/m 5 jaar gratis

6 t/m 15 jaar € 10

16 t/m 25 jaar € 20

26 jaar en ouder eerste lid € 40

26 jaar en ouder tweede lid € 30

Een huishouden met meerdere leden betaalt maximaal € 90 per jaar.

Volwassenen met een inkomen op bijstands- niveau kunnen in aanmerking komen voor een speciaal tarief. Neem voor meer informatie contact op via leden@nivon.nl.

Heerlijk vakantiehuis in Tsjechië. Een echte roubenka met ruimte voor 8-10 pers. Geweldig wandelgebied aan de oostkant van het Reuzengebergte bij Trutnov. Grote tuin met beek. Info: www.snabilic.com. 0633628548.•

Te huur: 4-pers.zomerhuisje in Brouwershaven Zeeland. www.spinne.nl. •

Zie Algemene voorwaarden van het lidmaatschap: nivon.nl/leden•

Steun Nivon

Vind jij het belangrijk dat Nivon zichtbaar is in de samenleving? Dat de ideeën, activiteiten en accommodaties bestaansrecht houden en de samenleving van dienst kunnen zijn? Dat de boodschap ‘eerlijk, sociaal, groen en verdraagzaam’ wordt uitgedragen? Steun Nivon op de manier die bij jou past.

Je kunt Nivon steunen: door jouw inbreng als vrijwilliger als lid van de vereniging met een financiële bijdrage door middel van een schenking, periodieke gift of door Nivon op te nemen als legataris

Meer info: nivon.nl/steun-nivon of finance@nivon.nl •

Vrijwilligers

Dankzij de inzet van actieve vrijwilligers faciliteert Nivon mooie activiteiten. Ook jouw waardevolle inzet stellen wij als vereniging op prijs. Neem zelf contact op met een afdeling, Natuurvriendenhuis kampeerterrein of wandelgroep bij jou in de buurt als je zin hebt om mee te doen.

Of kijk eens op: nivon.nl/vacatures

En wil je zelf wat organiseren? Leuk, meld het maar!

Meer weten? nivon.nl/vrijwilligers•

Wandelgids nieuwe stijl

Wandelen door een verrassende oase van rust en ruimte, midden in de Randstad – dat belooft het Groene Hartpad. Het pad loopt door een streek die nog door weinig wandelaars is ontdekt: een historisch cultuurlandschap met vaarten met groene kades, moerassen en weilanden.

Dit Nivon streekpad heeft de primeur van een wandelgids nieuwe stijl, met een combinatie van online en offline informatie. De nieuwe gids heeft kant-en-klare dagetappes, maar ook rondwandelingen. En via QR-codes in het boekje kom je op de website van het Groene Hartpad, met actuele en aanvullende informatie.

groenehartpad.nivon.nl

Retouradres: Plantage Middenlaan 2F, 1018 DD Amsterdam

PostNL Port betaald