NIK ESAN 74 web

74

20

u rte 2021ko Udaberria

EUSKARA BATZORDEAREN HIRUHILABETEKARIA

BATZORDE ERAGILE BERRITUA 2 BATZORDE ERAGILE BERRITUA

3 AZKAR IKASTEN DUGU, ARE AZKARRAGO AHAZTEN

4

5

EUSKARALDI EZBERDINA

6 EMAKUME LANGILEAREN EGUNA

7 TXORIA BAINO ASKOZ GEHIAGO

8 ARGAZKI LEHIAKETA: SARITUAK ODOL EMATEA

2

TXUSS ALFONSO

BATZORDE ERAGILE BERRITUA ABB Niessengo euskararen plan estrategikoa landu da 2020an. Batzuk etxetik, besteek aurrez aurre, lankide ugarik hartu du parte plan estrategikoaren diseinuan. Hemen datu batzuk: - Online zabaldutako galdetegian, 76 lankidek.

- Aurrez aurreko elkarrizketak, 8 lankidek.

- Online egindako 13 ekarpen.

-…

Zehaztu denez, 2021-2024 epealdirako euskara planak ondoko helburuari begira egin beharko du lan: “euskaraz lan egin nahi duenak, hein handi batean, euskaraz lan egiteko aukera izateko” eta, horretarako “ahalik eta langile gehienen parte hartzea” bultzatzeari eman beharko dio garrantzia. Halaber, helburu horri begira gutxienez hiru bide lantzea erabaki da: - Euskarari komunikaziorako funtzio zehatzak ematea.

- Euskaratik bestelako balio sozialak lantzea.

- Teknologia lagun, lankideen arteko komunikazioa eta kohesioa lantzea.

Euskararen Plan Estrategikoak izan du lehen eraginik: euskara plana diseinatu eta kudeatzeko Batzorde Eragile berritua sortu da, ondoko pertsonek osatua: Endika Artime, Mikel Mindegia, Adriana Alonso, Juan Mari Leibar, Aintzane Egibar eta Txuss Alfonso.

Ari dira lanean, esaterako, euskararen ezagutza eta erabilera bultzatzeko egitasmoak diseinatuz nahiz euskararen bitartez bestelako balio sozialak lantzeko proposamenak lehenetsi eta landuz. Ezer ez delako betirako eta gutxik asko baino askok gutxi filosofia landu behar dugulako, lerro hauei amaiera emateko proposamen bat egin nahi dizut: hausnartu ABB Niessenen, oro har, edo zure mini konpainian, zehazki, zure iritzian euskara bultzatzeko zer egitea litzatekeen interesgarria eta lehen aipatutako edonori komentatu.

Ez ahaztu!

Euskararen plan estrategikoa

M

O

T

I

B

A

Z

I

O

A

2021-2024

MISIOA: “Euskaraz lan egin nahi duenak, hein handi batean,

euskaraz lan egiteko aukera izatea, ahalik eta langile gehienen parte hartzeari esker.”

BISIOA: “Aniztasunaren kudeaketan euskara plana erreferente izatea, langileen motibazioa, elkarbizitza eta garapena sustatuz eta ikuspegi integratzailearekin lan eginez.”

BALIOAK: “Parte hartzailea, Parekidea, Integratzailea, Motibatzailea, Kohesionatzailea eta Berritzailea.”

ILDO ESTRATEGIKOAK: “Euskarari komunikaziorako funtzio zehatzak ematea, euskaratik balio sozialak eta integrazioa lantzea eta euskaratik, eta teknologia lagun, langileen arteko komunikazioa eta kohesioa lantzea”.

EUSKARA BATZORDEAREN HIRUHILABETEKARIA

JOSEBA ZABALA

3

AZKAR IKASTEN DUGU, ARE AZKARRAGO AHAZTEN

Orain dela zenbait egun, Txuss nere bulegora sartu zen eta Covidaren inguruan artikulu bat prestatzeko eskatu zidan, Covidak ekarri dituen aldaketak pixka bat komentatuz.

Egia esan, urte bete baino gehaiago igaro da eta aldaketa nabarmenak ikusi ditugu hainbat arlotan, beste hainbatetan ordea berdin gaude.

Danok gogoratzen ditugu martxoko egun gogor horiek. Beste hainbat gauzetan bezala, lehenengo erreakzioa beldurra eta zalantza izan ziren. Beldur haundia eta zalantza haundia. Krisi guztietan bezala, bazeuden apokalipsiaren hasiera zela esaten zutenak. Gure bizia erabat aldatuko zuela eta beste zenbait aurreikuspen.

Nabaria da gure egunekotasunean gauza asko aldatu direla.

Nork esango zuen muxukoa gure jantzien parte bihurtuko zela, bera gabe kalera ateratzeak bilutxik ateratzearen sentsazioa emango zuela, nere alabek Ternua izatea eskatzen dute, “guay da”.

Aldaketa oso adierazgarria da Niessenen hain ohikoak diren bileren kasuan. Giza harremana beste erakundetan baino zabalduago dago bilerei esker (nere ikuspegitik behintzat), harreman horiek urte askotako bidea dute. Orain bilerak presentzialak aintzinako arrasto bihurtu dira. Teams da gure lankide berria, hemen ere moldaketa azkar baten ondoren laguntzaile trebe bat aurkitu dugu. Bidean, besteen aurpegiak eta keinuak geratu dira. Aditz berriak asmatu ditugu, “muteatu”. Denoi gertatu zaigu “muteatuta” egotea eta publikorik gabeko hizketaldiren bat ematea, kontrakoa ere gertatzen da, mikroa irekita edukitzea eta partaidea zer jaten ari den asmatzen saiatzea. Konexio arazoak ere azaltzen dira, deskonektatu eta berriro konektatu, etxeko konexioren inguruko txantxak, ea faktura ordaintzen dezun…

Norberak ikusi beharko du aldaketa hauek duten garrantzia funtsezkoa den edo ez. Nere ikuspegitik, ohitura berriak bai baino funtsezko aldaketarik ez da egon. Gizakia egoera guztietara moldatzen den animalia da, harraparietatik ihesi egiten zutenen oinordekoak gara, azkar ikasten dugu, eta are azkarrago ahazten dugu gustoko ez duguna.

4

EUSKARA BATZORDEAREN HIRUHILABETEKARIA

EUSKARALDIA

EUSKARALDI EZBERDINA

2020ko Euskaraldia ezberdina izan da Niessenen. Euskararen erabileraz hausnartzeko aukera izan da. Ahobizi eta belarriprest rolak landu dira eta hizkuntza esperientzia berriak izateko gogoz zenak bizipen horiek gauzatzeko aukera izan du.

Halaber, bestelako balio sozialak ere landu dira. Batetik, odola emateko aukera izan da.

Bestetik, Greziako errefuxiatuentzako janari bilketa egin da. Azkenik, pandemia erdian eta argazki bitartez, bizitzaren bueltan hausnartzeko aukera izan da. Hori guztia egin da azaroak 20 eta abenduak 4 artean, besteak beste, hainbat niessendar bolondresek egindako antolatze eta sustengu lanari esker.

Datu kuantitatiboak jarraian: • Une horretan lantegian bertan lanean ari ziren 80 pertsonek eman zuten izena Niessenen bertan. Kontuan izan asko eta asko etxetik ari zirela lanean eta beren herrietan izena emandakoak ere bat baino gehiago izan direla. Izena emandako horietatik %77k hizkuntza ohitura aldaketak zein pertsonekin egin aztertu du.

Berariaz prestatu da, beraz, ariketarako.

• 29 pertsonek hartu dute parte odol emate prozesuan. Horietatik 20k lehenengo aldiz egin dute. Gehiago izan dira izena eman dutenak baina mediku eta agenda arrazoiak tarteko, batzuek ezin izan dute odola eman.

• Elikagai ugari bildu dira Zaporeak egitasmoaren bitartez Greziako errefuxiatuei laguntzeko.

• 28 argazki aurkeztu dira argazki lehiaketara.

Balio sozialeko bestelako ekimenak euskaratik bultzatzeari esker euskarari komunikaziorako funtzio zehatza eman zaio. Halaber, lanketa horien bitartez euskarara lankide berriak erakartzeko bidea lantzen hasi da. Hala dio Hernaniko txapeldun handiak: bertsogintza feminismoaren alorrean egiten ari den lanagatik jarri dira emakume asko bertsolaritzara begira. Euskalgintzak beraz, bide zaharrez gain, baditu oraindik diseinatu eta garatzeko bide berriak. Eta ABB NIessenen hasiak gara.

5

EUSKARALDIA

AHO BIZI. Iratxe Maritxalar Euskaraldia egin zen denboran nor edo norekin bereziki euskaraz gehiago egiteko baliatu al zenuen? Nolako esperientzia izan zen?

Esperientzia polita izan da. Saiatu naiz egunero nire ohiturak aldatzen jendearekin, niretzako hau da zailena, euskaraz egitea, egunero erderaz egiten dudanarekin.

Halako ekimenak berriro egin beharko genituzkeela uste al duzu? Zergatik?

Halako ekimenak urtero egitea beharrezko eta interesgarria iruditzen zait.

Greziako Errefuxiatuentzako Janari bilketa

BELARRIPREST. Maikel Romero

Euskaraldiak iraun zuen tartean zuri euskaraz egiteko eskatu zenuen. Zer nolako esperientzia izan zen?

Zein helburu duzu euskararekin? Errepikatuko al zenuke?

Euskaraldiak iraun zuen bitartean euskaraz egiten zidaten ahobiziei euskaraz erantzuten nien. Nire helburua euskararekin gehiago trebatzea eta ahobizi izatea da. Aurtengoa bigarren urtea izan da eta ariketa berriro egiten bada, berriro parte hartuko dut.

Igor Etxebeste

Odola Ematea

Maite Gomez Zergatik hartu zenuen parte Greziako errefuxiatuentzako janari bilketan?

Halako ekimenak lantegian egiteak ba al du garrantzia?

Munduan milioika pertsona gosetea jasateko arriskuan dira. Orain, inoiz baino gehiago, gure laguntza behar dute. Okerren direnak elikatzeko eta beraiei osasun apur bat emateko, oso garrantzitsua iruditzen zait elikagaiak eman ahal izatea.

Zergatik erabaki zenuen odola ematea?

Esperientzia berria zelako niretzat eta besteei laguntzeko oso aukera ona.

Errepikatuko al zenuke esperientzia?

Bai, hemendik aurrera noizean behin emango dut.

6

EUSKARA BATZORDEA

REN HIRUHILABETEKAR

EMAKUME LANGILEAREN EGUNA Gizonezko askok egiten didaten galdera da.

Lehen nire pasio guztiekin saiatzen nintzen nire argudioak ematen. Denborak erakutsi nau ez dagoela ikusi nahi ez duen itsua baino okerragorik.

Lan arloan, esate baterako “feminizatuta” dauden lan asko emakumezkoenak dira %ko kopuru handian, ondorio guztiekin noski, lan ordu gehiago, soldata baxuagoak eta kontrato prekarioagoak.

MARTXOAK 8 desagertuko da emakumeok gizonezkoen pareko garenean, aldarrikapenak egiteko ez ditugunean, baina tamalez horretarako bide luzea dugu eta borroka asko egiteko. Gizonezko askoren beldurra (kromañonena) da gizarte matriarkala eratzea, mendekuaren beldur dira, baino borroka honetan lan egiten dugunok oso garbi dugu beraien beldurra beste bat dela, beraiek gizonezkoak izate hutsagatik dituzten pribilijioak galtzea, alegia.

Guzti hau aldatzea oso zaila da, gizarteak berak matxismoan hezitzen gaituelako, sistema berez matxista izanik emakumeok gure indarrak batuta ekingo diogu gure borrokari. Emakume bezala gure artean ahizpatasun sentimendu hori bultzatu behar dugu.

Harrigarria iruditzen zait XXI. mendean oraindik jasaten dugun zapalkuntza hau, arlo guztietan.

IA

TXORIA BAINO ASKOZ GEHIAGO Egunero lantegira oinez etortzen naiz duela bi urtetatik, errekaren parean doan bidegorritik.

Sekula ez nuen irudikatuko horren gertu zer nolako flora eta fauna dugun.

Sasoiak pasa ahala paisaia nola aldatzen den ikusten dugu, landareen etengabeko eraldaketa tarteko. Gehien harritu nauena, ordea, errekaren bueltan zenbat hegazti klase ezberdin bizi den da.

Europako txikiena den txepetx-erregetxo bekain zuria edo guk geuk neguan ikusteko aukera izan dugun koartza lepo zuria ikusteko aukera dago.

Bertan bizi diren hainbat hegazti ditugu, hala nola, ahate ezberdinak, uroiloak, buztanikarak, txantxangorriak, zozoak edo birigarroak. Azken hiru hauek edozein lorategitan ikusi eta entzun ditzakegu, hobekien nork abestu lehian aritzen dira eta.

Arretaz egonez gero, hegazti eta bestelako animali asko daudela konturatuko gara. Zuhaitzetan kaskabeltz handia, amilotx urdina, txepetxa, buztan luzea, garrapoa, gerri txoria, txiribo kaskabeltza edo txioa ikusiko ditugu; zer arrantzatuko, berriz, ur zozoa edo ubarroia.

Oraindik eta gehiago begiratzen badugu, bi begidun hauts ileak diruditen satitsuak, misteriotsuki egun euritsutan agertzen diren zapo txikiak, espezie inbaditzailea den koipua edo sugeren bat ikusi ahalko dugu.

Zenbait hegazti hainbat denboraldiz egoten dira gure artean, bikoteak bilatzen nahiz habia egiten udaberri eta udaran. Oso kolore biziak dituzten gailupak edo urdin metalizatu koloreko eta arrantzale nekaezina den martin arrantzalea ikusteko aukera ere badago.

Karnabe eta tarin bandak ere bisitan izaten ditugu, azken hauek, soilik pasean. Gauza bera gertatzen da habiak egiten geratzen diren enarekin. Aldiz, oso antzekoak diren haitz enarak eta sorbeltzak egun baterako edo birako egoten dira gure artean eta errekara ura edatera eta jatera jaisten direnean ikusten ditugu.

7 Miguel Rebollo Zaratatsuagoak eta handiagoak diren korbidoak ere baditugu gure artean. Lantegiaren aurre aldean, berriz, hainbat belabeltz ikusi daitezke. Mika ere entzun dezakegu eta zailagoa izanik ere baita ere basozaina. Ez da bere ingurune naturala baina gure artetik pasa ohi da eta bere karrakak entzuteko aukera badugu.

Lantegiaren aurre aldean eta aparkalekuan hainbat katagorri ere ibiltzen ziren korrika. Aspaldian ez ditut ikusi. Belatz gorri bat, ordea, sarri ikusi ohi dut. Bere hamaiketakoa izan ote dira? Harrapakariez ari garela, zapelatz bat eta, sasoien arabera, mirubeltzen bat agertzen da batzuetan kaioei aurre eginez, inbaditzaileak izanik aukerarik ez duen arren Animalia hauek ikusten jarraitu nahi badugu, ez diegu min egin behar, ezta ere jaten eman behar.

Askatasunean direla, beraien egonaldiaz gozatu behar dugu.

Udala errekastoak berreskuratzeko errekan hainbat lan egiten ari da, adibidez, bananondo batzuk kendu eta erreka hauetan normalagoak diren zuhaitzak sartuz, anfibioentzako putzuak sortuz edo saguzar nahiz intsektujaleentzako habia-kutxak jarriz.

8

2020

ARGAZKI LEHIAKETA.

Sarituak

Ekainak

Rafa Galeano, Basi Rosco, Naiara Salaberria eta Iraitz Lopetegi.

16

NIESSEN-EN

ODOL

EMATEA

!

EMAN BIZITZA

"Designed by Freepik"