Preview Lesmap Vreemdgaan met klanken Musicaklassen 2010-2011

MUSICA KLASSEN VREEMDGAAN MET KLANKEN SCHOOLJAAR 2010—2011

COLOFON

Auteurs

Marjolein Elsink Gerhardt Heusinkveld Pak Yan Lau Annelies Luyckx Sanne Maesen Bruno Peeters Seppe Van den Berghe

Coördinatie

Annelies Luyckx

© 2010 - Musica, Toekomstlaan 5B, BE-3910 Neerpelt. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaandelijke toestemming van de uitgever.

Lay-out BRUSATTO

MUSICA IMPULSCENTRUM VOOR MUZIEK DOMEIN DOMMELHOF Toekomstlaan 5B BE–3910 Neerpelt T 0032 11 610 510 F 0032 11 610 511 info@musica.be WWW.musica.be

INHOUD 04

Maandag

05 07

Welkom ontdekkingsparcours

14

Dinsdag

16 18 20 22

Spreken door beweging Klank en beweging Trillingen, frequenties, cymatics Surrealisme en creaturen

25

Woensdag

27 29 30 32

Bewegende koren Circuit Bending Fysica versus klank Klankenkoor

35

Donderdag

37 39 42 43

Dansende mandala’s Klankkoor Random beats met lied Beeld- en klankcreaturen

45

Bijlagen

46 51 55

Klankkaarten Symboolkaarten Prenten van Mandala’s

Maandag

04

11u00 — 12u00 12u00 — 12u30 12u30 — 14u00 14u00 — 15u45 15u45 — 16u00 16u00 — 16u30

Welkom Het bos in Middagpauze Op ontdekking Pauze Afsluiting

WELKOM Inleiding van de week Lied uit liedbundel Opwarming

05

Materiaal — Trom — Bol wol

Opwarming van het lichaam en de stem (+/-5 minuten)

Lichaam

— — —

— —

De leerlingen gaan in een kring staan.

Helemaal uitrekken en daarbij gapen alsof je net uit bed bent gestapt.

Op je tenen staan en proberen het plafond aan te raken. Vervolgens op een teken van de leerkracht de armen naar beneden laten vallen zodat je slap voorovergebogen staat. Armen in die houding heen en weer laten bungelen.

Schouders ronddraaien.

Benen en armen uitschudden.

Stem

— —

— —

—

Neurie een toon. De leerlingen nemen de toon over en neuriën mee.

De leerlingen volgen de beweging van de wijsvinger. Beweeg je vinger langzaam omhoog en omlaag. Gaat de wijsvinger omhoog, dan gaat de toon omhoog,…

Probeer ook eens cirkels te maken met de wijsvinger. Hoe klinkt dit?

Probeer aan te geven om luider of zachter klank te maken. Bijvoorbeeld: luider: de hand gaat naar buiten, zachter: de hand gaat naar binnen.

Laat ook een leerling de dirigent zijn. Kies nu een andere klank om mee te werken, bijvoorbeeld ‘oe’ of ‘aah’. Kan de dirigent de aanwijzingen zo geven dat het geluid van een ambulance, sirene, jodelen of raceauto ontstaat? Laat verschillende leerlingen experimenteren.

Yell ‘Aan-Uit’ (+/-5 minuten) —

—

—

Laat de track horen aan de leerlingen en vraag om naar de tekst te luisteren. Kan iemand de tekst herhalen?

Leer de leerlingen de yell ‘Aan-Uit’ door ritmisch voor en na te zeggen. Tel vooraf tot vier.

Ik moet nu gaan stoppen.

Bedankt voor je mail.

Morgen weer een nieuw bericht Klik. Klak. Uit. Laat de track opnieuw horen. De leerlingen doen de yell in het juiste ritme mee.

Voorstellen (+/-5 minuten)

— — — — —

—

De leerlingen zitten in een kring.

Elke leerling vraagt de naam van de leerling die links van hem zit.

Eén leerling begint en zegt: hallo daar! Mijn naam is: De leerling zegt zijn naam niet, maar laat die zeggen door de leerling rechts van hem.

De naam wordt op een gekke manier gezegd, dit mogen de leerlingen zelf bedenken: fluisteren, in slow motion, in versneld tempo, als een dier, als een aliën,…

Ga de hele kring rond totdat iedereen geweest is.

06

Rondje A (+/-5 minuten)

— —

—

— — —

De leerlingen zitten in een kring.

De leerkracht wijst twee leerlingen aan en vraagt hun, na twee tellen vooraf, een A-klank te produceren. Die klank geven ze na twee tellen door aan de leerling rechts van hen.

Degene die de klank krijgt, neemt deze over en geeft dezelfde klank opnieuw door aan de leerling rechts van hem. Er ontstaat een gekruiste ‘klankwave’.

Maak gebruik van een trom om de maat mee te slaan.

De waves stoppen van zodra de klank terug is bij de starter.

Varieer met een andere klank: o, i, e, z, m,… Als dit goed gaat, kunnen er bijvoorbeeld drie leerlingen gelijk starten.

De dierenronde (+/-5 minuten)

— —

—

— —

(variant voornamelijk voor jongere kinderen) De leerlingen bedenken ieder voor zich een dierengeluid.

Alle leerlingen fluisteren zo zacht mogelijk ‘wsj wsj wsj’ in een tempo dat aangegeven wordt met de trom.

De leerkracht wijst een leerling aan. Die leerling laat op luide toon het gekozen dierengeluid horen. De andere leerlingen doen dit geluid na.

Op het ritme van de trom wordt de ‘wsj wsj wsj’ weer zachtjes ingezet.

De leerkracht kan zelf het einde van deze oefening bepalen.

Het wereldwijde web (+/-10 minuten)

— — —

—

—

—

— —

— —

Tijdens deze opdracht sturen de leerlingen muzikale mailtjes naar elkaar.

De leerlingen gaan in een kring staan.

Neem de bol wol en pak het uiteinde van de draad vast.

Zing onderstaande tekst op een zelfbedachte melodie: ‘Ik stuur een mail naar voornaam van leerling naar keuze Hoe gaat het met jou?’

Gooi tijdens het zingen van het woordje ‘jou’ de bol wol naar de leerling naar wie het mailtje gestuurd wordt.

Deze leerling vangt de bol wol en zingt daarbij op een zelfbedachte melodie: ‘Met mij gaat alles prima, Hoe gaat het met jou?’

Op ‘jou’ gooit de leerling de bol weer naar een volgende leerling. Deze leerling begint opnieuw vooraan met: ‘Ik stuur een mail naar voornaam van leerling naar keuze Hoe gaat het met jou?’

Drijf het tempo op om het interessant te houden.

Spoor de leerlingen aan om te variëren met de melodie (hoger-lager, harder-zachter, snellerlangzamer, van hoog naar laag, van laag naar hoog,…)

Door deze oefening ontstaat een web, het wereldwijde web.

Doe nog een keer de yell ‘Aan-Uit’ waarbij alle leerlingen bij het zingen van het woord ‘uit’ de verbinding met het web verbreken. Het web valt op de grond.

28

Per 5

—

—

— —

—

—

—

—

—

Vorm groepen van 5 leerlingen. Ga zo staan dat één leerling het middelpunt vormt en de andere 4 leerlingen telkens op een hoek staan, gericht naar het middelpunt. Per groep maakt men een eigen Mandala.

De leerkracht geeft per groep aan de 4 hoeken een naam/cijfer. Bijvoorbeeld: A, B, C, D / zon, zee, maan, ster / …

De leerkracht leidt de opdracht.

De leerkracht bepaalt met welk lichaamsdeel er een beweging wordt uitgevoerd.

En hoe: — Met accenten/statisch — Met vloeiende bewegingen — Met contrast: hoog/laag — Liggend/springend Het is de bedoeling dat de 4 hoek-leerlingen allemaal de beweging nadoen van bijvoorbeeld de A-hoek van hun groep. Die beweging is gebaseerd op het lichaamsdeel en de kwaliteit die door de leerkracht werd aangegeven.

De leerling in het midden (het middelpunt) neemt het lichaamsdeel en de kwaliteit over, maar mag er zelf een beweging bij kiezen.

Volgens hetzelfde systeem maakt de leerling uit de B-hoek een beweging, uit de C-hoek, uit de D-hoek.

Vervolgens volg je de opdracht als hierboven. Alleen neemt de leerkracht niet meer de leiding maar bepaalt het middelpunt het lichaamsdeel en de kwaliteit. Wissel ook om van middelpunt.

Bijvoorbeeld: telkens nadat de 4 hoeken eens de beweging bepaald hebben.

Het is de bedoeling dat de leerlingen de verschillende bewegingen onthouden en aan elkaar plakken. Zo ontstaat er een vaste Mandala-choreografie.

Met heel de groep

— — —

—

Maak een kring.

De leerkracht is het middelpunt.

De leerkracht geeft onmiddellijk een beweging en een kwaliteit zonder ze eerst te benoemen.

De leerlingen doen dit onmiddellijk na.

Daarna is het de beurt aan een leerling om het middelpunt te zijn.

Combi spreekkoor en Mandala

— — —

—

—

Splits de groep in 2.

Per groep legt men 8 bewegingen vast in een Mandala.

Dan bepaalt de groep een reeks van 8 klanken. En ook de kwaliteit waarmee men deze klanken zal uitbrengen. Bijvoorbeeld: traag, snel, met accenten, vloeiend,… Het meest eenvoudig om te beginnen is alle klanken in één bepaalde kwaliteit brengen. Nadien wordt een tweede kwaliteit toegevoegd. Bijvoorbeeld: 4 klanken traag en 4 klanken snel.

Eén groep vormt een Mandala (kring met middelpunt) de andere groep gaat er rond staan en vormt het koor.

Het koor geeft de eerste klank en de kwaliteit. Hierop reageert de Mandala met haar vaste eerste beweging en voegt de kwaliteit eraan toe die gegeven werd door het koor. Het koor gaat verder met de volgende klank en kwaliteit. De Mandala reageert. Zo ga je door tot de klanken bewegingszin klaar is. Nadien wissel je van groep.

MUZIEKSESSIE: CIRCUIT BENDING Musicadocent 1 uur Materiaal: — Speelgoedinstrumenten, 1 per leerling — Schroevendraaiers (voor de vijsjes van de instrumenten), 1 per leerling — Potjes met deksel voor de schroefjes — Kabels mini-mini-jack, 1 per leerling — Spelbord met 8 vlakken — 4 pionnen — Latex handschoenen, 1 paar per leerling — Laboschortjes, 1 per leerling — Soldeermachine

29

Opgelet: Dit is een sessie waarin met heel fragiel materiaal wordt gewerkt. Het is belangrijk om dit heel voorzichtig aan te pakken. De leerlingen moeten het gevoel en de aanpak hebben alsof ze in een labo werken. De schortjes en handschoenen kunnen dit gevoel en gedrag versterken.

—

—

— —

—

—

—

—

De leerlingen verkennen onder begeleiding van de leerkracht de speelgoedinstrumenten (gitaar, gsm en piano). De normale geluidjes ontdekken.

Elke leerling krijgt een schroevendraaier en opent het instrumentje heel voorzichtig (labo style).

De schroeven worden in kleine potjes gelegd.

Bespreek wat je ziet. Kleine printkaartjes met verschillende draadjes,…

Experimenteer heel voorzichtig. Hoe komt er klank uit? De leerlingen proberen eerst met de vingers. Als dat niet werkt, krijgen de leerlingen een kabel met mini-jacks. Hoeveel verschillende klanken kan je produceren? De leerlingen laten de klanken horen aan elkaar.

Elke leerling maakt een willekeurig ritme met de vingers of de jacks. Ze oefenen dit even in. De leerlingen beluisteren elkaars ritme. Telkens als een leerling een ritme heeft gespeeld, proberen de andere leerlingen dit na te spelen. Dit doen we met elk gespeeld ritme. In groep tot hetzelfde ritme komen, noemen we ‘rhtyhm shaping’.

Dirigeren: De leerlingen zitten in een cirkel. Eén leerling of leerkracht staat in het midden en bepaalt wie mag spelen. Wissel ook af van dirigent. De dirigent geeft zowel aan als iemand mag spelen en als iemand moet stoppen. Zo kunnen er verschillende instrumenten samen klinken.

Voeg een spelbord toe. Een bord met 8 vlakken, in elk vlak staat een opdracht. Richtlijn voor het spelen: vlak 1: langzaam spelen vlak 2: hoog spelen vlak 3: snel spelen vlak 4: laag spelen vlak 5: vertragen en dan verdwijnen vlak 6: stoppen vlak 7: ‘rhythm shaping’ vlak 8: op 1 klank blijven hangen Er zijn 2 pionnen, rood en blauw. De groep wordt in 2 gesplitst. Een rode groep en een blauwe groep. Het bord wordt in het midden van de cirkel op de grond gelegd en een dirigent zet de rode en/of de blauwe pion op één van de vlakken. Hij laat de pionnen bewegen van het ene vlak naar het andere. De rode groep volgt de rode pion en de blauwe groep de blauwe pion. Zo ontstaan er een compositie.

Uitbreiding: Werk in 3 of 4 groepen met 3 of 4 pionnen.