museumbulletin > nieuwe aanwinsten in tin in het hospitaalmuseum
nieuwe aanwinsten in tin voor het hospitaalmuseum Eind vorig jaar konden we dankzij de steun van de Vrienden van Musea Brugge enkele interessante objecten verwerven. Ze werden ons aangeboden door dr. Jozef Dewulf, voormalig voorzitter van de Vlaamse Tinvereniging. Het Sint-Janshospitaal verwierf 3 gesigneerde tinnen paplepels zoals er dagelijks bij de ziekenzorg werden gebruikt, en Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie een overlijdenspenning van voogd Nicolaas Despaers (Ɨ 1597) die in de Potteriekerk een praalgraf heeft. Door MIEKE PAREZ We laten J. Dewulf zelf aan het woord over de objecten:
1 Paplepel, Jules Charles Van De
Casteele (werkzaam tussen 1882 en ca. 1912, meestermerk op de achterzijde van de steel). Tin, Ø bak 6,3 cm, initialen van de gebruiker ‘J V M’. ©Dominique Provost Art Photography
16
‘In het Sint-Janshospitaal zijn enkele gebruiksvoorwerpen in tin te zien. Ze werden gegoten door Brugse tinnegieters en meestal voorzien van het huismerk, meerbepaald een kelk waaruit een draakje klimt binnen een ovalen parelrand (het attribuut van Johannes de Evangelist). Huismerken werden geslagen op het tinnen huisraad van alle Brugse hospitalen, kloosters, abdijen en gilden. Behalve voorwerpen uit de 18de eeuw, zien wij ook stukken uit de 19de eeuw, ondermeer enkele die gegoten werden door “J. Van De Casteele”. Dit kan verwarrend zijn, want tot deze familie behoorden de opeenvolgende generaties Josephus Joannes, Josephus Marie en Jules Charles. Deze familie leverde ook tin aan het hospitaal van Onze-Lieve-Vrouw-ter-Potterie. Zo vond ik bij mijn expertise van het tin in deze site in 2010 twee borden van Josephus Joannes Van De Casteele. Een elementair gebruiksvoorwerp is de paplepel. Drie paplepels, gegoten door Jules Charles Van
De Casteele (werkzaam vanaf 1882), werden voor het museum aangekocht. Ze hebben een fraai patina en zijn in perfecte staat. De lepels (lengte 18 cm) met ondiepe ronde bak ( 6,3 cm) werden gebruikt bij het scheppen van pap uit een oorkom (ook papkom genoemd). Soms staan de initialen van de eigenaar geslagen in de holle zijde van de bak: zo hoefde de eigenaar geen pap te eten met de lepel van iemand anders. Hier zijn de initialen “J V M” vermeld. Jules Charles Van De Casteele was de laatste van de Brugse ambachtelijke tinnegieters. Hij merkte niet meer met het traditionele Brugse roosmerk, maar met een smal boogje waarin “J. VAN DE CASTEELE” staat. In het museum Onze-Lieve-Vrouw-ter-Potterie, zijn zes Brugse penningen tentoongesteld: drie dispenningen en drie familiepenningen. De eerste zijn gegoten in een lood-tinlegering, de laatste zijn meestal in tin. In het koor bevindt zich het praalgraf van Nicolaas Despaers (1522 – 1597), die naast burgemeester en historicus,
