Het belang van kosten in Value-Based Healthcare

Binnen het programma Samen Beter werken het Maasstad Ziekenhuis en de andere Santeon ziekenhuizen aan vernieuwing en verbetering. Dit gebeurt volgens de principes van Value-Based Health Care (VBHC), oftewel waardegedreven zorg. In een eerder artikel vertelde promovendus Noël Engels over de belangrijke rol van uitkomstinformatie. In dit vervolgartikel gaat promovendus Fiona Koster door op het belang van de kosten. “In het ideale geval zorgt VBHC voor betere zorg die goedkoper is.”

In haar promotieonderzoek kijkt gezondheidseconoom

Fiona Koster hoe ze de kostenkant kan integreren in waardegedreven zorg; Value-Based Healthcare (VBHC). Haar onderzoek richt zich als casestudy specifiek op reuma. “De traditionele economische evaluatie in de zorg kijkt voornamelijk naar kosten en baten, bij VBHC weeg je de baten af vanuit een patiëntperspectief.” In het ideale geval zorgt VBHC voor betere zorg die goedkoper is. “Er is best veel onderzoek gedaan naar het ‘waarde’-aspect binnen VBHC, maar weinig naar de kosten. Terwijl we juist op die kosten moeten sturen.” Want: de zorgkosten gaan ieder jaar omhoog. “We krijgen steeds meer oude mensen én nieuwe technologieën, dus we moeten een keuze maken welke zorg we betalen en welke niet. Bij VBHC draait het om wat de patiënt wil, vanuit dat perspectief kom je misschien op andere kosten uit. Uiteindelijk hoop je dat gepersonaliseerde zorg minder kost.” Ze noemt als veelgebruikt voorbeeld een nieuwe heup. “Die heeft echt niet altijd zin. Of een gescheurde kruisband, dat heb ik zelf ook gehad. Als je niet serieus sport heeft het weinig zin om een kruisbandreconstructie te doen. Voor een blokje om iedere dag kun je ook gewoon je spieren trainen en heb je geen OK nodig.”

Patiënten krijgen binnen VBHC meer invloed op hun behandeling. “In het geval van een chronisch traject als reuma is het belangrijk dat mensen zich betrokken voelen. Patiënten zijn trouwer aan hun behandeling als ze daar zelf invloed op hebben gehad, waardoor deze succesvoller is én dus minder kost. Natuurlijk zijn er ook mensen die zeggen: ‘De arts mag alles bepalen’, maar dan heb je ze wel betrokken.”

HUN BEHANDELING ALS ZE

DAAR ZELF INVLOED OP HEBBEN GEHAD.”

Bij de afdeling reumatologie is een aantal jaar geleden een dashboard ontwikkeld, waarbij mensen voor een bezoek aan het ziekenhuis, eens per half jaar, vragenlijsten invullen. “Op die manier kunnen artsen heel goed verschillen opmerken tussen de consulten. Daardoor hebben ze sneller door dat er iets aan de hand is, zodat ze daar op in kunnen spelen. Alleen duurt het 45 minuten om de vragenlijsten in te vullen, dus mensen doen het niet altijd, daar lopen we nu tegenaan.”

Fiona's onderzoek begon met het in kaart brengen van de verschillende stappen in het zorgpad reumatoïde artritis. “Er zijn best veel handelingen die niet in de DBC (Diagnose Behandel Combinatie) staan beschreven. Daar heb ik kosten aan gekoppeld, op basis van de tijd die artsen bezig zijn. Dan kom je erachter hoe duur een arts per minuut is, daar waren ze wel verbaasd over.”

Naast de kosten per minuut heeft Fiona ook gekeken naar de invloed van multimorbiditeit op kosten en een andere

Value-Based Healthcare

Patiëntwaarde = voor de patiënt relevante uitkomsten/kosten om deze uitkomsten te bereiken. Koster: “VBHC kijkt naar het grotere plaatje. Normaal kijkt een arts of verpleegkundige, even gechargeerd, of je bloeddruk en andere parameters goed zijn. Niet of iemand in het dagelijks leven goed uit bed kan komen en zich aan kan kleden.” manier om de ‘baten’ te bereken. “Normaal gebruiken we daar een gestandaardiseerde uitkomstmaat voor. Ik heb gekeken wat de impact is als je door de patiënt gerapporteerde uitkomstmaten uit het dashboard gebruikt.” Artsen zijn weinig bezig met de prijzen van verrichtingen, patiënten evenmin. “Kosten die henzelf aangaan vinden patiënten belangrijker, sinds corona doen we veel e-consulten, dat scheelt hen bijvoorbeeld reistijd en -kosten.”

In het Maasstad Ziekenhuis is dan ook het plan om in de toekomst de bekostiging, via zorgverzekeraars, op basis van uitkomsten te doen, niet enkel op volume. “Dus niet alleen of je drie OK’s hebt gebruikt, maar ook het effect daarvan op de patiënt. En de waarde die je aan die effecten hangt. In Amerika gebeurt dat al, waarbij je een x bedrag krijgt voor een traject, in plaats van per behandeling.”

Wordt iedereen dan zo goedkoop mogelijk geholpen?

“Niet als je de effecten op de patiënt onderdeel maakt van het kostenplaatje. In het slechtste geval wordt een patiënt straks geweigerd voor een behandeling, maar dat kun je weer oplossen door een extra bedrag toe te kennen als iemand bijvoorbeeld meerdere ziekten heeft.”

Die omslag is nodig omdat de prikkel volgens Koster nu soms verkeerd is. “Als je een complicatie hebt tijdens een operatie krijg je daar meer geld voor. Aan de ene kant logisch, want het kost meer, maar je hebt niet een drijfveer om geen complicaties te krijgen. Natuurlijk doet niemand dat expres, maar ondertussen levert het een ziekenhuis wel geld op. Dat is het gekke van dit systeem, als je geld bespaart door een behandeling te voorkomen word je afgestraft.”

PERSPECTIEF KOM JE

MISSCHIEN OP ANDERE KOSTEN UIT.”

Kosten zijn geen populair onderwerp, heeft Fiona gemerkt. “Toch moeten we daar als maatschappij wel echt iets mee. Die kosten gaan door het dak, en alles wat we aan zorg uitgeven kun je niet meer aan onderwijs of iets anders uitgeven.”