Fecri Afak Dergisi

Edebiyat ve Fikriyat Dergisi

fecri âfâk

Sayı: 7

ISSN: 2717-8382

İmtiyaz Sahibi ENES KARADEMİR Yazı İşleri SAMET TEMİR Genel Yayın Yönetmeni MIZRAP GÜLEÇ Yayın Danışmanı HAMZA KAPLAN İstişare DOÇ. DR. HALİS DEMİR Redakte BURAK YAZICI Grafik/Dizgi MUHAYYİLE Basım Merkezi Efor Copy Yayın Türü Yerel Süreli İletişim afakdergisi@hotmail.com instagram.com/fecriafak twitter.com/fecriafak whatsapp/05062895744 Fecri Âfâk Dergisi (2013-2020) Ticari amaçlı bir dergi değildir.

Yayınlanmayan yazılar iade edilmez.

Yazılar için telif ücreti ödenmez.

Coca Cola ve Tekbir giyimden reklam almaz. Her hakkı saklıdır.

Yazılı izin olmaksızın içerik kullanılamaz. Fiyakalı dergilerden haz etmez.

Hiçbir holdinge sırtını dayamaz. Parayla satın alınamaz.

E d e b i y a t d e r g i raconlarına uymayı taahhüt eder.

Yedinci Sayının Kaptan Köşkü’nden Herkese esaslı bir merhaba!

Nihayet, güz sayımızla karşınızdayız. Diğer bir ismiyle hazan. Hüznün, firkatin, sararan ve kuruyan yaprakların hakim olduğu bir mevsim. Bahar yeni renkleriyle süzülerek sonbaharlaşmıştır artık.

Yeryüzüne bir hüzün çökmüştür. Aslında insanların sevdiklerinden ayrı kaldığı andan sonraki her an hazan mevsimidir.

Pandemi süreci devam ederken bir sayı daha çıkarabilmek bizim için moral verici oldu. Bu kadar şey olup biterken dergi çıkarmak, faniliğin saldırısına karşı bir refleks dememizin sebebi tamamen bu. Yazmak okunmakla değer kazandığında, toplumun bağışıklık sistemini güçlendiriyor.

Bibliyoterapi kavramı hiç de öylesine ortaya çıkmış bir terim değil.

Biz aktüeliteyi takip eden bir dergi olmadık. Her sayımızı devamlı güncel kalabilecek formatta hazırlamaya gayret ediyoruz. Fakat bir durum var ki üzerinden üç ay geçmiş olsa bile satırlara nakşetmeyi vefadan kabul ettik.

Bundan beş yıl önce selamlama yazımızda ifade ettiğimiz bir hayalimiz vardı. Ayasofya Camii. Geçtiğimiz aylarda gerçek hüviyeti iade edilerek açıldı. Üstad Necip Fazıl’ın, Osman Yüksel Serdengeçti’nin ve bu muhayyile üzerine mücadele eden nice fikir erbabının ruhları şad olsun.

Türkiye’nin dergicilik alanında önde gelen isimlerinden olan ve dergicilerin piri olarak ün kazanmış büyüğümüz Asım Gültekin vefat etti. Allah rahmet eylesin. Biz kendisinden razıydık, Allah da razı olsun.

Bu sayımızda da özel bir konuğumuz var. Modern şiirin yaşayan temsilcilerinden biri. Salim Nacar. Kaygusuz bir şair. Bana, “Dergi çıkarmak bir hastalıktır, hep müptela olursunuz inşallah.” demişti. Ne kadar haklı olduğunu sekiz yılda öğrenmiş oldum. Değerli abimize selam ve muhabbetlerimizi gönderiyoruz.

Kıymetli hocamız Doç. lere maddi ve manevi medi. Dergimiz adına

Dr. Halis Demir, bizolarak desteğini esirgekendisine müteşekkiriz.

Yeni sayımızda görüşmek üzere muhabbetle kalın.

Enes Karademir

Efendim seni bekliyorlar. Heyecanla merakla binbir ümitle.

Biliyorum bu şehrin her köşesinde hatıraların var. Gözyaşların. Alın terlerin. İnsanın yine de bir ayağı geri durur bu durumda. Sen durmayacaksın. Attığın her bir adım insanlık için ne kadar büyük. Ne kadar önemli. Bir tarih kapandı kapanacak. Bu bir mücadele. Biz de biliyoruz küfür cephesi kolayca vazgeçmeyecek. Senin tercihine saygı duymayacak. Saygı mı? Allah aşkına ne saygısı. Her ayrıntıyı bu sebeple düşündün. Bir zeki insan olarak. Önce tedbir.

Sonra takdir.

DOÇ. DR. HALİS DEMİR

Hicret Ufkuna Yeni Bir Manifesto

Korkma ey Ebubekir! Elbette Allah bizimle beraberdir. Biz çok daha geriden geliyoruz. Lakin geliyoruz efendim. Kabul buyurursan biz de seninle beraberiz. Seni takibi bırakır mıyız hiç. Bir hiç olsak bile. Zekice bir plan yapılmalı. Her ayrıntı düşünülmeli. Önce önce bir kılavuz. Müşfik olması uygun olur. Ve güvenilir. Hem ehil. Abdullah b. Uraykıt. İsabetli bir isim. Hem müşfik olması yolda olası kabilelere karşı bir tedbir olur. Efendim hani bir defasında demiştin ya soru üzerine. Önce deveni bağla sonra tevekkül et. Bu yaşadığın yorucu yolculuk aklına gelmiş mi idi? Umuda yolculuk. Umut için asırlardır bekleyenlere yolculuk. Ya da asırlar sonra umutla bekleyeceklerin gönül dünyasına yolculuk.

Efendim ne çok bekleyenin var. Milyarlarca. Sen zor yolu tercih ettin. Çetin yolu. Burada tek tercih vardı. Biliyorum efendim iki yoldan kolay olanı tercih ederdin. Fakat burada insanlık için atılan bu adımlar zoru tercih etmeli. Güven emniyet hedefe ulaşmak için zorluk gerekiyor. Zora göğüs germek gerekiyor. Dağ geçitleri, çöl. Bir de nerede ne zaman çıkacağı belli olmayan düşman. Ah işte efendim. İşte bir güçlü atlı. Yolu toza dumana katmış yaklaşıyor. Oysa bu yol işlek rahat bir yol değil. Bu altının yolu yol değil. Telaş zirvede. Lakin efendim sen huzurun zirvesinden. Cebrail ile iletişim halindesin. Bakıyorum yüzünde en küçük bir tedirginlik yok.

Ey güzel insan ey teslimiyet insanı. Ey Ebu bekir korkma korkma, Allah bizimle beraber. Ne o. Bu gelen iz sürücü Süraka. Süraka düştü. Süraka burada tam işte burada düşmeli. Düşmeli ki bu film devam etsin. Sonra. Sonra efendim sizinle beraber bütün bir insanlık kurtulsun. Affedin efendim. Afv en iyi size yakışıyor. Sahi afv size ne kadar yakışıyor. Efendim bu telaş içeriğinde bir cümle söyleyebilir miyim? Patavatsızlığımı biliyorum affedersiniz. Ümmetinden olan nice mal mülk makam imkanına ulaşanlar affederken bile Muhammed kardeşlerini kırıp döküyorlar.

Hesap ahirete mi kalsın? Peki efendim.

Ey Süraka sen de yüzünü insanlığa dön ve “Benim aradığım Mekke Site Devleti’nin suçlusu yok bu yolda.” de.

Herkese. Belki ömründe ilk defa bu kadar doğru söylemiş olacaksın. Darunnedve hukuku ile mahkum. Fakat vicdan hukuku adalet hukuku ile masum. Efendim yolculuk sana neler hissettiriyor. Neler. Yani Ümmü Eymen desem. Amine demeye dilim varmıyor. Biliyorum. O vakit başka bir yolu tercih etmiştiniz. Zira dünya henüz sizden habersizdi.

Hiç bir şey yolunda değildi. Değildi fakat bu kadar insanlık düşmanı sizi kara listeye almamıştı. Allah sizden bir anne aldı bir anne olarak Ümmü Eymeni verdi. Efendim, Allah

3

4

ile alışverişiniz hep sürdü. Hep sürdü. Babanızı aldı dede verdi. Dedenizi aldı amca verdi. Ve koskocaman bir anne gibi bir arkadaş gibi bir yoldaş gibi Haticeyi verdi. Ve Ebu bekir’i verdi. Ebu bekir. Ne güzel bir yol arkadaşı. Sınırlarını bilen. Sadakatte ve teslimiyette sınır tanımayan. Efendim siz yol arkadaşınız haticeyi hiç unutmadınız, haticeyi kızları ve oğulları da hiç unutmadılar. Sadakatini anlatırken gözyaşlarını tutamadın. Sekiz günlük bir yolunuz var. Sekiz gündüz sekiz gece. Bu süre bekleyenlere ne kadar uzun geliyordur. Ne kadar uzun. Saniyeler uzar saat olur. Saatler uzar gün olur. Gün uzar hafta olur. Hatta zaman durmuştur. Efendim bu yol Ebva’dan geçmeyecek. Siz anadan atadan sıladan vazgeçmiştiniz zaten. Mevlaya ulaşmıştınız.

Bu yolda neler oldu neler. Bilenler biliyor. Biz acele edelim efendim. Bekleyenleriniz var. Bu neyin telaşı. Bu neyin merakı. Efendim seni öyle anlamışlarki. Şu kalabalık içerisinde sizi hiç görmemiş olanlar daha bir meraklı. Doktorunu bekleyen hasta gibi. Kocasını bekleyen taze bir eş gibi. Evladını bekleyen müşfik anne gibi. Velhasıl heyecan dorukta. Gözler ufukta. Bir yahudi kızı. Hey Yesribliler. Gelenler var. Belki de bekledikleriniz. Bu Yesrib’in bayramıdır. Bu hanımların bayramıdır. Bu yetimlerin bayramıdır.

Bu gariplerin bayramıdır. Efendim bu şehirden 48 yıl önce yine çıkmıştın. Bir hizmetli annen Ümmü Eymen ve sen.

Bir yetime yakışır sadelikte. İşte şuraya kadar sizi babanın dayıları uğurlamıştı. Şen günler yaşamıştın. Annen ve dayı çocukları ile beraber. Yine sade bir şekilde teşrif ettin buraya. Herkes efendim sizi misafir etmek isteyecek. Peki ev sahibi nasıl belirlenecek. Ferman buyurdun. Kusva’yı yönlendirmeyin serbest bırakın. O yolunu bulsun. Demiştim ya bu şehirde zaman günler önce durmuştu. Şimdi şimdi efendim kalpler de durdu nefesler tutuldu. Alabildiğine dualar ediliyor. Bizim evimiz şereflensin diye. Bir boş tarla.

Kusva burada mola veriyor. Onu yönlendiren yönlendirdi.

Bu olayı tarih şöyle okudu bize. Bu dünyayı sallayan insan köhne kapitalist insanlık düşmanı medeniyet müsveddelerinin her daim korkulu rüyası olan bu insan. Yani siz efendim. Zayıfların yanında yer aldınız. Gönlünde yer aldınız.

Burası iki yetime ait bir arazi. Parasını Ebubekir ödedi. Burası sizin ve sizin gibi yoldan gelen nice insanların mekanı olacak. Bu kapıdan giren herkes bir yetimin iki yetime misafir olduğunu hep hatırlayacak. Zaten onlar gönül ferahlığı ile size burayı hediye etmeyi düşündüler. Hediyeler bir derin bahistir. Dayı oğulları. Neccar oğulları. Sehl ve Süheyl.

Maksat hasıl oldu. Bundan sonra siz tercih edin. Sordunuz, buraya en yakın Neccaroğulları hanesi sahibi kimdir? Halid b. Zeyd’dir. Mekanımız bir müddet orası. Günün en nasipli hanesi burası. İşte bu kutlu mekan. Efendim bu ince çözümü insanlık şahsınızda bir daha şahit oldu. Hani evet evet işte o. Kılıçlar çekilmişti. Hacerulesved yerine konulacaktı. Bu şerefe herkes talipti. Gerekirse bu uğurda kan döker can verirlerdi. Siz sakince cübbenizi yere serdiniz. Her bir kabile reisini tek tek seslediniz. Taşı gediğine koydunuz.

Rabbim istedi ve o her birinin en şerefli dediği hizmet en şerefli insana nasib oldu. Kavga bitti. Şeref itibara kavuştu. Efendim işte böyle. Varlığınız huzur ayrıldığınız hüzün.

Hep soruyorum kendime. Neden neden hiç görmedigimiz bu insanın adını duyunca bile, seni hatırlayınca taş bağrımız yumuşuyor? Bir bağrı yanık çeşme gibi çağlıyor. Galiba cevabı şu. Neden bütün kimsesizler size hayran? Neden?

Buldum galiba çünkü siz bizi bize hayat veren şeylere da-

vet ediyorsunuz. Bir mesih dokunuşu ile bize ümit ve huzur veriyorsunuz. Çünkü umuda yolculukta yol size ulaşırsa ancak huzur veriyor. Çünkü siz peygamberlerin mührüsünüz. Efendim seni yad edince kelimeler bile bir başka değer kazanıyor. 1 Sefer 1442.

HAMZA KAPLAN

Hakikat Eşiğinde Zamansız Bir Tefekkür

Ömür dediğimiz kavram, belki de insana verilmiş en önemli nimettir. Gül dikeniyle, aşık nazıyla, başarı uykusuz gecelerle vardır. Fakat çoğu zaman etrafımızdaki nesnelerin yalnızca salt güzellik boyutuyla ilgileniriz. Dikkatimizi çeken taraf buz dağının görünen kısmıdır genellikle. Aradan geçen zaman içerisinde aşina olduğumuz güzellikler sıradanlaşmaya ve fark edilmemeye başlar. Seher vakti ötüşen serçelerin sesi, yemyeşil ovalarda papatyaların gülemsemesi, kışın dağ başlarında örtüsüne bürünen bulutlar, uyuyan şehirlerin üzerine anne yorganı gibi örtünen karların esrarengiz letafeti ve gökyüzünden bizlere göz kırparak “Bana bak ibret al, kendini bil.” haykırışının sahibi yıldızlar... Üzülerek ifade etmek gerekir ki, bütün bu eşsiz güzellikler zihinlerimizde artık monotonlaşmaya başlamıştır. Bunun neticesinde de tefekkür nimetinden mahrum kalmak kaçınılmazdır.

Her boş vermişliğin akla vuralan bir pranga, her düşüncesizliğin ise yaşam gayesinden bir adım daha uzaklaşmak için atılmış bir adım mesabesinde olduğu unutulmamalıdır.

Unuttuklarımız, sıradanlaştırdıklarımız, fark etmediklerimiz o kadar fazlaki. Nimet cümbüşünde yüzen insanlık için uzun uzadıya bunları anlatmaya gerek yoktur. İbret almak isteyenler için aynanın karşısına geçmek kâfidir.

“Kim bu yüzü çizen sanatkar ressam?” sorusunu kendisine soran insan, derin bir ürperti ile karşı karşıya kalmaktan kendini alamayacaktır. İnsanın hem kendine hem de Rabbine olan borçlarından bir tanesi de, kendisinin ne denli muhteşem bir varlık olduğunun farkına varmasıdır. İnsanın mükemmelliği bilim insanlarınca çeşitli boyutlarıyla ispatlanmış durumdadır. Amacımız bunları anlatmak değil, insanların aynanın karşısına geçip, sorumluluklarını anlamaları noktasında, ateşe hücum eden aksiyon sahibi karınca misali, küçük bir tefekkür davetidir.

Eserden müessire, sanattan sanatçıya, resimden ressama,

hattan hattata, tezhibden müzehhibe giden yolda seyri sülük eylemektir tefekkür. “Sonum yokluk olsa bu varlık niye?” sorusunun cevabını bularak, “İşte iz, geliniz.” nidasıyla insanları varlık hakikatine çağırmaktır. Lambaları kırılmış, kaldırımları sökülmüş, kötülüklere mesken olmuş karanlık sokaklarda, yönlerini kaybetmişlere adeta bir pusula vazifesi yaparak, “Durun kalabalıklar bu cadde çıkmaz sokak.” haykırışıyla, hayatının her anında derin bir sorumluluk, vicdan ve aksiyon duyabilmektir tefekkür. Bu zaviyeden bakıldığı zaman, tefekkürün idrak boyutundan sonra, cihana sığmaz bir hareket yönünün bidayet bulacağı aşikardır. Dolayısıyla tefekkürün statik (durağan) değil, dinamik bir eylem olarak anlaşılması gerekmektedir.

Varlıkların her biri istisnasız olarak her gün tefekkür eder sahibini. Ağaç hiçbir zaman meyve vermem demez bahar mevsiminde. Yağmur bıkmadan, usanmadan yağar her sonbaharda. Toprak küsmez insanlara, atılan her bir tohuma karşılık kat kat fazlasını lütfeder. Her biri yaratılış gayelerince secde ve tefekkür eder Allah’ı. Asrımızın belki de en büyük problemi, taş binaların kasvetli duvarları arasında yapayalnız sıkışıp kalan insanlıktır. Taş binalarda aş bulma hengamesinde tefekküre vakit ayrılmadan geçip giden zamanlar, ölüm ve ötesinin muhasebesini yapmadan heba olan anlar en büyük kayıplarımızdandır. Minarelerden okunan ezanın muazzam güzelliği, günde en az beş defa tefekküre davet değil midir? “Yarın yaparım!” diyenlerin yanılgı içerisinde oldukları bilinmemekte midir? Her gün, bir gün daha yaklaşıyoruz ve “Yaklaşıyor yaklaşmakta olan!” İnsan sonbahara benzer, sonbahar ölüme. Sonbahar bir an da yapraklarını döküverir, bizlerse gün gün aheste aheste. Bilemiyoruz ömrümüzün hangi mevsimindeyiz. Karanfilleri koklayacak kaç nefesimiz, camilere koşacak kaç adımımız, kıvancını duyacağımız kaç bayramımız kaldı bilemiyoruz, bilemeyeceğiz. Muayyen vakitlerimizi altın kıymetinde bilip, vaktin sahibinin yolunda harcamak, bu minvalde takdire şayan bir tefekkür hali olacaktır. Zira tefekkür, aklı hayra kullanacak yolları düşünme ve arama sanatıdır.

Hülasa olarak tefekkür; hatırlamaktır, gayrettir, derttir, aşktır, vicdandır... Ölümlü olduğunu bilip, saba makamında bir akşam ezanıyla ”Ölümün iftar sofrasında!” iftar edeceğini unutmamaktır. Merhum Cemil Meriç gibi dünya gözünü kaybetse de, ondan daha değerli olan gönül gözünü açmak için cehd etmektir. Yüreğindeki çağıltıları aklıyla harmanlayıp, tefekkür kapısının eşiğinde, gökyüzünü seyredenlere selam olsun.

5

6

SEFA TOPRAK

Bir Gençlik Hatırası

Tahsin bizim sınıfın en uçarı çocuklarındandı. Henüz orta sondaydık. Doksanların son yıllarıydı. Tahsin’le tanışıklığımız aslında daha öncesine dayanırdı. Aynı mahallenin iki farklı sokağında büyümüştük. Onu ilk fark edişim de o günlerden biriydi. Siyah bir bisikleti vardı. Bizim sokaktan geçerken havalı havalı basardı bisikletin metal ziline. Önceleri pek umursamadığım biriydi o benim için. Ondaki farklılığı ancak orta sonda aynı sınıfa düştüğümüzde fark etmiştim.

O zamanlar, bahçeli müstakil evlerde yaşardık. Çok sonraları yerine göre siyasi, edebi, tarihi, dini mahviller olarak kabul edeceğimiz çay ocaklarına uğramazdan evvel mahalle camileriydi gün içindeki en uğrak yerlerimiz. Oldum olası uzak durmuştum mahalle arası futbol maçlarından. Tahsin’i bilmem ama benim için durgun geçmiş bir zamandı o yıllar. Henüz sigaraya başlamadığımız günlerdi, yaz günlerinde namaz aralarında caminin serin, şadırvanlı bahçelerinde cami cemaatinin ağır esans kokuları arasında sohbetler olurdu. Büyük büyük laflar ederdik, küçüklüğümüze bakmadan. Kış günlerinde henüz on beşine gelmemiş ayaklarımıza kara mesler takardık, büyüklere heveslenip.

Okuldan çıkıp camiye koşmak; soğuk, buz gibi suyla abdest almak, soğuk suya değen ellerimizden, kollarımızdan ve yüzümüzden suyun buhar buhar tütmesi…

Camiye pek gelmezdi Tahsin. Onun için nedense pek ilgilenmezdim onunla, namaza yarım saat kalası koşa koşa camiye gittiğimiz arkadaşlarımız arasında kıyasıya bir mücadele olurdu, ezanı okumak için. Aramızda bir Bekir vardı. İçimizde ezan okumayan tek oydu. İçten içten bize nefretle, kinle baktığını görürdüm. Kaç defa teklif etmemize rağmen okumamıştı. Namaz kılıyor ve İslam’ı yaşıyor olmak bizi neden bu duygulardan arındırmıyordu anlamıyordum.

Kıskançlık denen o hadis duyguyu öldürmek için ne yapmalıydı? Akşamla yatsı arası Kur’an derslerimiz yıl boyunca devam ederdi. Okul derslerimden daha fazla heyecan verirdi o kısacık saatler. Sabah namazından sonra cemaatin çekilmesiyle birlikte bizler güneşin doğuşundan itibaren kırk dakika daha kalıp ibadete devam ederdik. Hiç kimsenin teklifi değildi bu tamamen yapılan bir işin zevk vermesiydi.

Kendi kendimi çok erken büyümüş hissediyordum. Sesim kalınlaşmış, boyum uzamış ve artık aslında çok da yaşamadığım o çocukluktan çoktan çıkmıştım. Kendimce kurallarım, yargılarım vardı. Sert bir mizaca bürünmüştüm.

Serttim, yetiyordu bu insanları ve olayları yargılamak için. İslam’ı yaşıyor olmanın huzuru her yanımı kaplıyordu ama bunun bir gereği olarak sert olmak gerektiğinin yanlışlığını henüz sezmiyordum. Naif olmak, o zamanlar aklıma dahi gelmeyen bir hasletti. Peki ya şimdi?

Tahsin’i mahallede pek görmezdim. Çünkü genelde dışarıda pek durmazdım, mahalleden emsalim olanlarla hiç işim olmazdı. Evden okula, okuldan camiye camiden eve geçerdim. Sınıfta en ağır başlı olmak görevini sanki bana zimmetlemişlerdi. En sevmediğim ders beden eğitimi idi. Çünkü futbol oynamak, hareket yapmak en uzak olduğum işti. Bir kenarda oturup iki saatlik dersin bitmesini beklemek çok sıkıcıydı. Ben de çözüm olarak okulun hademelerine yardım etmeyi tercih etmiştim. Kum taşımak, okulun sandalyelerini silmek gibi…

O ara şiire ve tarihe merak salmıştım. Birincisinin, yani şiirin fitilini o zaman imam hatipte lise okuyan dayımın kareli bir defterinin ilk sayfasında gördüğüm bir beyit ateşlemişti:

Yol onun varlık onun gerisi hep angarya / Yüz üstü çok süründün ayağa kalk Sakarya!

Sahibini bilmediğim bu söz çok hoşuma gitmişti. Okur okumaz beğenmiş ve en az otuz kez tekrar etmiştim. Ve o günden bugüne şiire olan ilgim uyanmıştı artık. İkincisi için yani tarih merakı için ise Sosyal Bilgiler öğretmenimiz Ragıp Bey’in dersimize girmesini beklemem gerekiyormuş.

Onun sergilemiş olduğu profil bende bir çok kapıyı ardına kadar açmıştı. Üç yıl birliktelikten sonra mezun olacağımız zaman hocam hatıra defterime, siyasal oku diye yazmıştı.

Size Tahsin’den bahsedecektim. Onunla asıl birlikteliğimiz orta sonda oldu. Neşeli hareketli uçarı bir insandı. Hiç bana göre bir arkadaş değil derdim. Muzipti bir kere. Ne var sanki bu kadar gülecek ve mutlu olunacak derdim. Kızardım ona içimden: Tahsin, gülmek kalbi karartır derdim.

Müzik öğretmenimiz beni çok severdi. Sesimin şiir okumak için çok müsait olduğunu söylerdi. Mikrofonik bir ses derdi. Bu bana daha bir ağırlık ve olgunluk katardı nedendir hiç bilmem. Bir gün müzik dersindeydik. Hocamız arka sıralarda konuşan Tahsin’i işaret ederek ayağa kalk dedi.

Tahsin her zamanki gibi yanındaki ile hararetli hararetli ve gülerek bir şeyler konuşuyordu. Yüzündeki neşe hiç eksilmeden ayağa kalktı ve kulak uçlarına kadar uzamış saçlarını geriye topladı: -Buyurun Hocam, dedi.

-Tahsin, oku bakalım, gençliğe hitabeyi.

-hangisini hocam?

-ne demek hangisini, kaç tane var ki?

-iki tane hocam!

-oğlum deli etme! diğeri kimin?

-Necip Fazıl’ın hocam…

Bütün sınıf büyük bir merakla dinlemişti bu diyaloğu. Ama anlamamıştık hocanın neden bu kadar sinirlendiğini, Tahsin’i sınıftan attığını. O günden sonra Tahsin’i daha yakından tanımak istedim. Ama yapamadım. Özellikle de kim bu Necip Fazıl diye soracaktım ama bir türlü soramıyordum.

Bir gün onu okuldan sonra takip ettim. Okuldan çıkar çıkmaz, iki üç arkadaşı ile birlikte gittiği bir yer varmış uzaktan bahsederken duymuştum. Utana sıkıla sormak yerine onu takip ederek gittiği yeri öğrenmek istedim. Çok uzak değilmiş bizim okula çok işlek bir caddenin ortasında bir iş merkezinin en son katına kadar çıktım peşlerinden, kapıyı aralayıp baktım içerisine içeride büyük bir masa tenisi masası, geniş bir kitaplık, duvarlarda afişler, fotoğraflar, bayraklar ve kısık sesle çalan bir radyo… Cesaret edip giremedim içeriye hemen geri döndüm. Ama bir gün geri gelmem gerekiyor diyerek döndüm. Ve o günden sonraki ilk hafta sonu oraya tekrar gittim. Sabah çok erken bir saatti. Kapı açıktı hiç kimse yoktu. İçeri girdim. Kitapların önünde biraz durdum ilgimi çeken çok kitap oldu özellikle de tarih kitapları ama yazarların hiçbirini tanımıyordum. İçerdeki bir bölmede çay ocağı vardı, suyun kaynama sesi geliyordu. Sürekli, açık olan kapıya bakıyordum acaba biri geliyor mu diye?

Sonra duvardaki afişleri yokladım. Çeçenistan, Filistin, Bosna.. Aliya, gibi isimler iri iri renk renk yazılmıştı. Sonra cam çerçeve içinde bir tablo vardı. “Bir gençlik, bir gençlik, bir gençlik…” diye başlıyordu. Bir anda okudum hepsini en altta ise Necip Fazıl’ın Gençliğe Hitabesi yazıyordu. Ah ulan Tahsin dedim içimden, gülmek geldi tuttum kendimi.

Sonrası, orada içilen bir çay, çayın yanında bir kitap, bir ezgi, bir sohbet ve elde var; bambaşka bir hayat.

7

8

NİHAN ATAY

Arayış “Şu ciğerime çektiğim havaysa ben neden nefes alamıyorum? Şu rüzgârı yüzümü yakan memleket neden şimdi tenimi tanımamazlık ediyor? Zaman her zamankinden daha ağır işliyor sanki. Sonra anlıyorum saat acının saati. Saat kaç?”

Yazdığı son cümleyle irkildi. Sahi saat kaçtı? Kolundaki saati yokladı altıya yaklaşıyordu. Dizindeki kara kaplı defteri toplayıp sırt çantasına attı, oturduğu ağaç gölgesinden kalktı. Üstünü silkeleyip çantasını sırtına aldı. Bugünkü rotası belliydi. Nerdeyse eve gidilebilecek en uzun yolu seçmişti.

Her seferinde başka başka yollardan yürüyerek eve gitmeye çalışırdı. Kendi içinde saçma bir oyuna çevirmişti sanki bunu ama biliyordu ki bu yaptığı şey yalnız kalıp kafasını dinlemek için bulduğu bir yoldu. İşin ucunda kafasındaki yorgunluğu geçirmek varsa kilometrelerce yürüyebilirdi.

Sessizliği severdi, gürültü onu yorar ve huzursuz ederdi. Bu yüzden kalabalıklardan hiç hoşlanmazdı. Arkadaşlarının çağırdığı konserlere, toplanmalara, görüşmelere her seferinde bir bahane bulur, zorunlu bir kalabalık olan sınıfındaysa biraz bekler en sonlarda çıkardı. O sessizliğin insana iyi geldiğine inanıyordu. Ve bu inandığı en basit şeylerden biriydi.

Elleri cebinde ayazı meşhur memleketinin sokaklarında eve giderken aklında onlarca soru vardı. Durdu, kafasını kaldırıp masmavi gökyüzüne baktı. “Neden ?” diye sordu seslice. Neden? Tam üç yıldır içinde koskocaman bir boşluk vardı Akşın’ın. Evet ismi Akşın ve isminin anlamı gibi beyaz tenli. Saçları koyu siyah, kaküllü. Minyon, sevimli ve esasen sessiz ve kendi halinde üniversite ikinci sınıf öğrencisi bir kızdı. Başarılı ve sorunsuz bir hayatı vardı ta ki

lise son sınıfa kadar. İçinde anlamlandıramadığı duygular belirmeye başladı o sene. Tıpkı şimdiki gibi sorduğu neden sorusunu ilk kez o zamanlar sordu kendine. “Neden? İçimdeki bu eksiklik hissi neden?” Evet hissettiği buydu.

Eksik hissediyordu çünkü yaptığı hiçbir iş artık onu tatmin etmiyordu. Fiilen tam olduğu gün bile ruhu eksikti sanki. Böyle yaşamak ne kadar güçtü ve bu güç hisle tam üç sene devirmişti. Şimdi sıradan bir günde eve giderken bilmem kaçıncı kez aynı soruyu soruyordu kendine. Derin bir nefes aldı. Ciğerlerinin alabildiği kadar havayı içine çekti. Huzurlu hissetti bir an ve tekrar yürümeye başladı. Eve geldiğinde çok yorulmuştu. Ev halkına selam verip odasına geçti. Aç değildi bu yüzden direkt yatacak ve uyuyacaktı. Üstünü değişip kendini yatağa attı ve uykuya daldı.

Sabah mutlu kalktı gece düşünmeden uyumanın bir güzelliğiydi bu. Okula gitmek için hazırlandı. Bugün dersi azdı. Öğlenden sonra için kendince bir plan yaptı. Okumayı çok sever, kendi içini ferahlatacak kadar acemice de yazı yazardı. Önce birkaç kitapçı gezer sonra da tepeye gider defterime bir şeyler karalarım, diye düşündü. Evden çıktı, otobüste pek kimse yoktu boş bir koltuk bulup oturdu. Camdan duraktaki insanları görebiliyordu. İnsanların yüzlerine sanki bir şey ararmışçasına bakıyordu. Bir anlam belki içindeki eksikliği tamamlayacak bir ifade. Oysa delilikti bu ve kendisi de çok iyi biliyordu ki içindeki bu eksikliğin çözümünü şahıslarda bulamazdı. İnsan dediğin şey faniydi. Ölüm gerçeği ile hep burun burunaydı. Onu bu dünyada tamamlayacak şey ölümsüz olmalıydı. Onu tamamlayacak kadar mükemmel, o ölünce de anlamını yitirmeyecek kadar yüce. Bir amaç, bir inanç, bir fikir. Üç yıl her gün bu düşüncelerle beraber yaşadığı için bunun ideolojik bir fikir olma ihtimalini elemişti. Çünkü fikirler her insana aynı muameleyi yapmazdı. Bugün içinde hissettiği eksikliği yeryüzünde hisseden pek çok kişi olabilirdi.

Hepsinin kurtuluş için aynı fikri benimsemesi imkansızdı.

Okula varmıştı. Fakülteye gitmek için on dakika kadar yürümesi gerekiyordu. Yol boyunca insanların tavırlarını sorguladı. Kimseyi umursamadan kahkahalar atan arkadaş grupları, el ele tutuşup gezen çiftler, aşırı hareketleri ve görünüşleriyle dikkat çekmeye çalışan insanlar… Evet kampüs hep böyleydi. Her gün birbirinin aynısıydı. Görüntüler, konuşmalar aynıydı. Akşın artık bundan çok rahatsız oluyordu. “Hayatımız bu kadar uzun mu ki her gün aynı şeyleri yapıyor ve bundan gram rahatsız olmuyoruz” diye düşündü. Evet üniversite okuyordu bu önemliydi tamamen amaçsız denilemezdi kendisi de dahil bütün bu insanlara. Ama şu an kime sorsa üniversite okumanın bir ayrıcalık olduğunu söylemezdi. Fakülteye vardı, sınıfa girip arkadaşlarını buldu. Birkaç genel konuşmanın ardından da hoca derse girdi zaten. Ders bitiminde çantasını toplarken arkadaşları bir yere gidip oturacaklarını söyleyip onun da gelmesini istediler. Bugün işi olduğunu söyledi birkaç seferdir onları ektiği için ayıp olmasın diye bir sonraki buluşmaya gelmek için söz verdi ve yanlarından ayrıldı. Merkezde bir kitapçıya gidecekti. Yarım saat sonra gideceği yere vardı. Raflara şöyle bir göz gezdirdi not aldığı birkaç kitabı buldu ve satın aldı. Dükkândan çıkıp bir başka kitapçıya gitmek için bir müddet düz yürüdü tam sola sapacakken ilerde köşede sahaf yazısını gördü. İçinden ne kadar uzun zamandır bir sahafa gitmediğini düşündü. Bunu da ikinci el kitap almanın pek huyu olmadığına bağladı. Sola dön-

medi ilerledi ve sahafa girdi. İçerde olağanüstü güzel hafif bir koku vardı. Kokunun üstünde bıraktığı etkiden dolayı bir süre ortama odaklanamadı Akşın. Kendine gelip raflara bakmaya başladı genelde koyu renk ile döşenmiş dikdörtgen biçimde bir dükkandı burası. Tam ortaya üç yuvarlak masa ve her masanın etrafında üçer sandalye vardı. Anlaşılan dükkânın amacı yalnız kitap alıp satmak değildi onlarla vakit geçirmeye de imkan sağlıyordu. Sol duvarın sonunda bir kolon çıkıntısı vardı. Buraya bir masa atılmıştı. Masanın arkasındaki ve yanındaki boş duvarlara da Osmanlıca el yazmaları asılmıştı. Masanın başında ise yaşlıca bir adam oturuyordu. Akşın’ı görünce ilgilendiği şeyden usulca kafasını kaldırıp “hoşgeldiniz kızım.” dedi. Sesindeki ifade ve saygılı samimiyeti Akşın’ın hoşuna gitti. “Hoşbuldum.” diye cevapladı. Yaşlı adam önündeki işine dönünce Akşın da raflara bakmaya başladı. İçinden sahafların tüm kitaplara eşit davrandığını geçirdi. Az önce gittiği kitapçıda en çok okunanların çok satılanların hep bir arada olduğunu ve kolayca göze çarptığını düşündü. Oysa burada durum aynı değildi. Daha önce görmediği okumadığı birçok kitap ona görünür kılınmıştı. Adı sanı duyulmamış bu kitaplara verilen şans onu mutlu etmişti. Birden ses ile irkildi.

-Kızım aradığınız kitabı bulamadıysanız yardım edeyim.

-Teşekkür ederim. Aslında aradığım özel bir kitap yok sadece inceliyorum.

Dükkâna gireli tam yirmi dakika olmuştu oysa Akşın henüz iki dakikadır burada olduğunu sanıyordu. Delirmiş olsaydı zaman kavramının mekanlara ayrıcalık yaptığını söyleyebilirdi. Raflara biraz daha göz attı ilgisini çeken bir şey olmayınca kapıya yöneldi. Akşın tam çıkıyorken: “Aramalısın.” dedi yaşlı adam. Akşın bu tek kelimelik cümleyi anlamlandıramadı. “Neyi?” diye sordu.

Tereddütsüz cevapladı yaşlı adam “Eksik olan her şeyi.

Aramalı ve bulmalısın.” Akşın’ın bir anda ifadeleri donuklaştı, elleri buz kesti. Kafasının içinde onlarca kişinin konuşuyor olduğu hissine kapıldı. Ayakları karıncalanıyordu. Bir süre bekledi büyük bir umutla kendini toparlayıp sordu: “Peki eksik olanın ne olduğunu bilmiyorsam?”

“O zaman bildiğiniz şeylerden aramaya başlayın.” dedi yaşlı adam. Anlamıyordu Akşın, ömründe ilk defa gördüğü bu adamla neden böyle bir diyaloğa girmişti.

Hem nasıl böyle isabetli cümleler kurabiliyordu, yüreğine dokunan. Sevdiği, tanıdığı insanlar onun içini görememişken hiç tanımadığı bu adam nasıl içindeki derde dokunabiliyordu? Daha fazla sessiz kalamadı: -Demek istediğiniz...

-Siz aradığınız bir kitap olmadığını söylediniz kızım. Fakat ömür öyle kısa ve okunacak öyle çok kitap var ki… Uzaktan onları seyre dalacak vaktimiz yok. En azından doğru kitabı aramaya başlamalısınız.

Akşın derin bir nefes aldı. Tahmin ettiği şey olmamıştı ama tüm bunları söylerken adamın yüzündeki ifade öyle dokunaklıydı ki başka bir şeyi kastettiğine yemin edebilirdi.

Yaşlı adam sanki kendisini mahcup etmemek için konunun seyrini değiştirmişti. Aslında bir bakıma şu an adama minnettardı çünkü üç senedir kendine sorduğu soruların cevabına bir anda bu kadar yakın olduğunu hissetmek bile onda değişik hallere sebep olmuştu. “Anlıyorum çok haklısınız.” dedi Akşın müthiş bir sakinlikle. Yaşlı adam: -Yakın zamanda tekrar uğrayın kızım yarın bir müşte-

rim çok güzel kitaplar getirecek onlara bakarsınız.

-Yarın mutlaka geleceğim, dedi Akşın gülümseyerek ve tüm sevecenliğiyle.

Aslında planında tepeye gidip ağacının altında biraz kafa dinlemek vardı fakat gün beklediğinden farklı gelişmişti. Şimdi doğruca eve gidip yarını bekleyecekti. Düşünme işini eve yürüdüğü yola bırakmaya karar verdi.

Ertesi gün dersten çıktığı gibi soluğu sahafta aldı.

Sahafın önüne geldiğinde içinde bir heyecan olduğunu hissetti. Hani bazen gerçeği bilirsiniz ama sesli söylemekten çekinirsiniz ya işte o sesli söyleyemediği kısmın heyecanıydı bu hissettiği. Kapıdan girip yaşlı adamla göz göze gelince yüzünde bir tebessüm oluştu. Akşın adama karşı duyduğu sevecenlikle önce davranmak istedi.

-İyi günler.

-İyi günler kızım hoşgeldiniz nasılsınız ?

-Teşekkür ederim iyiyim siz ?

-Bugünümüze çok şükür. Dün size bahsettiğim kitaplar geldi. Sizin için birini ayırdım sizde beğenirseniz önce onu okursunuz.

Akşın masanın önüne çekilmiş sandalyeye oturdu.

Yaşlı adam krem renkli üzerinde de koyu renkle “HAKİKAT” yazan bir kitap uzattı Akşın’a. Görünüşe bakılırsa bu çok eski ve kıymetli bir kitaptı. Dikkatlice kapağını kaldırdı içine göz gezdirmeye başladı. Kitabın her sağ sayfasında devam eden hikayeler solunda ise vecizeler vardı. Akşın meraklı görünmeye çalışarak : -Ne anlatıyor bu kitap ?

-Hakikati (gülümseyerek) -Hakikat bir kitaba sığacak kadar mıdır ?

-Bir kitaba sığar elbet, bu kitaba değil ama bir kitaba sığdığını bilirim.

Akşın pek anlayamadığını ifade eden bakışlar attı yaşlı adama. Yaşlı adam: -Bakın kızım yeryüzünde hakikat tektir. Hakikati bilen bildiğinden şaşmamak için verir mücadelesini, inkâr edip böbürlenenlerse bir yanlışın peşine takılıp giderler; kör olurlar, sağır olurlar günün birinde bir bakarsın kalbi taştan olurlar. Bir de hakikati arayanlar vardır ki ne mutlu onlara. Zira samimiyetle aramaya devam ederlerse er ya da geç onlar da hakikatin lezzetini alırlar.

Akşın cevap vermedi başını öne eğdi, boğazında bir düğüm hissetti kalbindeyse huzur. Ayağa kalktı titreyen sesiyle adama kitabın fiyatını sordu. Yaşlı adam gülümsedi “Yine gel” dedi. O günden sonra her gün uğradı Akşın, yaşlı adamın yanına bazen on dakika bazen bir saat ama hep. Akşın hissettiği eksikliği artık dert etmiyordu. Her arayışında biraz daha tamamlanıyordu çünkü. Biri aradığı şeye onu götürecek yolu, insanı, sözleri karşısına çıktığı an bu kadar tanıyacağını söyleseydi inanmazdı. Ama o artık tanıyordu.

Bu arayış bitmedi elbet önce aradığını sonra da aradığında kendini bulacaktı yeni baştan yaşamak için.

Yaşlı adama gelince belki zamanın birinde o da eksik hissetmiştir. Aramış, bulmuş, tam olmuştur. Şimdi ne zaman bir yüz görse samimiyetle arayan, tanır. Kim bilir belki onun arayışına da vesile olan bir yaşlı adamdır.

9

10

SEMANUR DARIMLA

İlk Adım

Yazmak, içimden çıkmaya çalışan soluk bir çığlık gibi çırpınıyor yüreğimde. Dökülmek isteyen kelimeler parmak uçlarımı karıncalandırırken onca yıldır söylemek üzere oyaladığım düşünceler, küskünlüklerinin ağırlığıyla ciğerimde oturuyor. Ve işte tam da bu başlangıçla onlara beyaz bir bayrak kaldırıyor ve çıkış kapısını gösteriyorum. Fakat hissettiğim bu kekremsi duygu da ne, korku mu? Çığlıklar bir çığ olup her şeyi birbirine katmaktan çekindiğini fısıldıyor kulağıma. Sözcükleri ağ tutmuş koltuklarından kaldırmak için, acımasız bir polis gibi yaka paça götürmeliyim, fakat zamanın verdiği yıpranmışlık onları öldürür mü, yoksa gün ışığıyla gözleri kör mü olur bilmiyorum. Ancak bildiğim bir şey var, suç benim. Suç benim ki onları kalp denen küçücük yere hapsedip kendi korkumla zehirledim.

Zira iyileşmek için, anlaşılmak için, beni ben yapmak için olması gereken tek şey içimde tutuşan ateşi kâğıt ve kalemle söndürmekti. Oysa yaptığım tek şey dilimde yazmanın hasreti, içimdeyse yanlış anlaşılma ve başarısızlıkla harmanlanmış bir karanlıkla dolaşmaktı. Yıkıcı eleştirinin bağımlısı olan insanlarla paylaştığım dünya, cesaretlendirenlerle karşılaştırıldığında fazlasıyla büyük görünüyordu gözüme.

Bundandır ki ertelemek ve “sonra” demek kelepçem olup sardı bileklerimi. O kelepçe o kadar zaman sırdaşlık yaptı ki bana, şimdi afallamam ondan kalan izlerdendir belki de.

Yine de yeni doğmuş bir çocuğun ciğerlerine ilk nefeslerini çekmesi gibi, hem acı hem de rahatlama duyuyorum. Acıyor; çünkü bu yeni deneyime alışkın hissetmiyor kaslarım, rahatlıyor; çünkü çoktan buraya ait olduğunu biliyor ruhum. Tuşlar, onlara her basışımda başka bir güzel anıyı anlatıyor sanki. Bu aitlik hissiyle içimde dolaşan zehrin seyreldiğini hissediyorum, öyle ki bir kalem olsam, mürekkep gibi akıp giderdi içimden. Sahibimin ellerini kirletirdi belki, ya da belli mi olur o zehirden güzel bir manzara resmi çıkarırdı. Ama her halükarda zehir aktıkça boşalan yerlere, yazma arzusu dolardı. Ve ben o arzuyu tam şuan, tam yüreğimde, tam anlatacaklarımın dindiğini sandığım yerde, tükenmişlikle yeni bir başlangıcın arasında hissediyorum.

Ve hissediyorum, bu dediklerim, nice diyeceklerimin gebesi. Biliyorum, içimden doğan sözcükler özgürlüğümün ayak izleri.

11

“Ben tasa ve üzüntümü ancak Allah’a arz ederim…”

(Yusuf Suresi/86)

Bu yazıyı yazmadan önce bir arkadaşım “Bugün neden keyifsizsin?” dedi. Keyifsiz değildim aslında ama O, öyle söyleyince bir kasvet çöktü üstüme ve bir şarkı dinlemek istedim.

“Ben gamlı hazân sen de bahâr dinle de vazgeç.

Sen kendine kendin gibi bir taze bahâr seç…”

Sonrasında bu yazı çıktı ortaya. Gamlı hazân kulaklarımızdayken, mevsiminde hazânındayken edebiyatımızdaki “hazân” kavramına değinelim istedik. Dergimizin önceki sayılarındaki yazılarımızı okuyanlar Divan Edebiyatına meraklı olduğumu hatırlayacaklardır. Eski sayıların birindeki yazımızın başlığı “Erişti Nev-Bahâr” idi. Dedik ki: Bu seferde yazımız “Gamlı Hazân” olsun.

BURAK YAZICI

Gamlı Hazân

Hazân hakkında edebiyatımızda uğruna “Hazâniyye” kasideleri de yazılmış, gazellerde yazılmış, yeni tarzda şiirlerde… Nev’î, Bâkî, Ahmedî, Fuzulî de bahsetmiş; Yahya Kemal, Ahmed Haşim’de… Herbiri şiirin üstadı olan bu şairlerimiz hazânı bazen aşk acısıyla anlatmışlar, bazen ölümle, bazen ihtiyarlıkla, bazen hüzünle, bazen de Cem Sultan gibi ayrılıkla…

“Fasl-ı bahâr idi senün ile hazânumuz Şimdi hazâna döndü apansız bahârumuz” Edebiyatımızda genelde hüzünle anılan hazânı Yahya Kemal ise hazineye benzetip şu şiiri söylemiş: “Hazân ki durmadan evrâkı sû-be-sû dökülür Hazinesinden eteklerle reng ü bû dökülür” Lise yıllarında okuduğum bir İskender Pala kitabının (Katre-i Matem) sağına soluna derkenar olarak berceste onlarca beyit yazmıştım. Bu beyitlerden biri de hazânla ilgiliydi. Bu yazıyı yazarken de o beyiti bulmak için kitabı yeniden karıştırdım. Urfalı Nâbî’nin diliyle: “Bağ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz Biz neşâtın da gâmın da rüzgârın görmüşüz” Bu yazıyı bitirirken şunu belirtmek isterim ki: benim için hazân hep hazindir azizim... İşgal altındaki Bursa için meşhur “Bülbül” şiirinde işgal günlerini hazâna benzeten Mehmed Akif ’in beyitleriyle noktalıyorum: “Teselliden nasibim yok, hazân ağlar bahârımda Bugün bir hanumansız serseriyim öz diyarımda”

12 “Disiplin içinde çalışmayı bu kitaptan öğrendim” Cemil Meriç Raflar arasında dolaşırken bir kitap dikkatimi çekti. Kapağında Cemil Meriç’e ait bir söz ile “İrade Terbiyesi” yazan orta hacimli bir kitap. Acaba bu kitabı önemli kılan neydi?

Merak etmeye başlamıştım. Bir arkadaşımın da tavsiyesi üzerine aldım ve okudum. Disiplinli çalışma isteğini ortaya çıkaracak ve engelleyecek etkenlerin sade bir üslupla işlenmesi çok hoşuma gitti. Bunun üzerine eseri tanıtmak ve okunmasını sağlayabilmek için dergimize inceleme yazısı yazmaya karar verdim.

ENES KARADEMİR

İrade Terbiyesi Üzerine Düşünceler

Önce kitabın yazarı Jules Payot’u biraz araştırdım. Fakat internette ve yayınlanan iki kitabında geniş bir biyografiye ulaşamadım. Yazar, 10 Nisan 1859 yılında Fransa’da dünyaya gelmiş. Eğitim ve akademik kariyeri hakkında pek bir şey bilinmemekle birlikte bazı kaynaklara göre örgün eğitimde lider bir figür olarak ortaya çıkmış. 1907 yılında Marsilya Üniversitesi rektörü oluyor. Fakat eserin yazıldığı tarih 1893. Payot’un, eğitim alanında dertli bir öğretici olduğunu eserlerindeki yakınmalarından anlayabiliyoruz. Çevresindeki insanların iradesiz davranışlarından, disiplinsiz hareketlerinden mustarip olmuş olacak ki böyle bir eserin yazılmasını lüzumlu görmüş.

Kitabı araladım ve baktım. Bir asır geçmesine rağmen aynı problemler devam ediyor. Ama teknoloji geliştikçe dallanıp budaklanmış bir halde devam ediyor. Mesela, gençlerin kafelerde boşa zaman harcadıklarına ve amaçsızca okunan dergi ve gazetelerin zihinlerdeki tahribatına tepki gösteriyor. Bunların beyinde akut uyarı sistemini tetiklediğinden bahsediyor, bu 19. Yüzyıl düşünce insanı. Bugünkü sosyal medyayı görseydi sanırım daha büyük serzenişlerde bulunabilirdi. Modern çağda müthiş bilgi bombardımanı içerisindeyiz. Payot bize işin kaynağını gösteriyor. Böylece kendimizi çalışmaya verebilmenin hatta ibadetlerimizi yapabilmenin irade terbiyesiyle mümkün olabileceğini öğrenmiş oluyoruz. “Birçok öğrencinin kendini kontrol etmede yöntem eksikliğinden yakındığını duydum. Onlara bu konuda bana ilham olan dört yıllık çalışmamı ve düşüncelerimi sunuyorum” Kitap, beş ana bölümden oluşuyor. En azından Ediz Yayınlarından çıkan ve Hakan Alp beyefendinin çevirmiş olduğu baskı bu şekilde. Aynı eser farklı dizgilerle de yayınlanmış.

Fakat biz, Ediz Yayınlarının baskısını tercih ediyoruz.

Birinci bölüme baktığımızda isteksizlik ile mücadelenin öneminden bahsedilmiş. “İrade, duygusal bir güçtür ve düşüncelerin irade üzerinde etkili olabilmesi için tutkularımızla da beslenmesi şarttır. “Tembellik, hantallık, rehavet veya aymazlık gibi isteksizlik meydana getiren olumsuz durumlar üzerinde sayfalarca durulmuş. İnsanı isteksiz kılan bu hususlarla nasıl baş edilebilir? Harekete geçerek, düzenli çalışarak, uzun yolları yürüyerek ve en önemlisi hedef belirleyerek. İkinci bölümde bizi kişiye özel tavsiyeler karşılıyor. İnsanı meşgul eden ve karakterini bozan dürtüler açık bir düşmandır. Dizginlemek gerekir. Bunun için de gençlerin erken dönemde evlenmelerinin gerekli olduğunu söylüyor. Evlilik dışı ilişkilerin ancak kişiye ve topluma zarar verdiğini öğrenmiş oluyoruz. Bu bölümün devamında kötü arkadaşların bizi nasıl etkilediğini tembellik için bahaneler üretmenin yarar sağlamadığını ve çalışmanın insana mutluluk verdiğini benimsiyoruz. Üçüncü bölüm, toplumsal destek ve öğretim görevlilerinin iradenin üzerindeki motive edici yönü ile ilgili. Aile, çevre, şehir… Toplumu oluşturan faktörlerin kişinin iradesi üzerinde etkili olduğu yadsınamaz bir gerçek. Bu anlamda olumlu yönleri güçlendirip, irademize olumsuz yansıyan etmenlerden uzak durmamız gerekiyor. Öğretim görevlilerinin üzerine düşen, bilimsel düzlemde öğrencilerin motivasyonunu artıracak öğretimi gerçekleştirmeleridir. Öte yandan kitapları okutulan, teoremleri öğretilen büyük üstatlar gençler üzerinde güçlü bir değişime sebep olur.

Onların hayatlarını ve görüşlerini öğrenmek bizim çalışma isteğimizi körükleyecektir. Bölümü bitirirken önemli bir mesaj alıyoruz. “Erdem sahibi olan gençler yetiştirmemiz gerekiyor.”

Dördüncü bölüme baktığımızda iç kaynaklarımızı tekrar keşfediyoruz. “İçimizdeki birtakım hallerin duygularımız üzerinde etkisi su götürmez gerçek. Bu kaynakları bazen bazı duyguları güçlendirmek, bazen de silip atmak için kullanırız. Dışarıdan yardım almadan önce kullanacağımız bu kaynaklarımız: Tefekkür ve harekete geçmek.” Başarılı olabilmek düşünme metodunu öğrenebilmekten geçiyor.

Hayatın akışında biraz durmak, ne olduğuna bakmak ve gideceğimiz yön üzerinde düşünmek yazar tarafından irade terbiyesinde önemli bir kademe olarak belirtilmiş. Çünkü bir şeyi kavrayabilmek ancak derin düşünceyle mümkün olabilir. Buradaki düşünce bir hedefe yönelik olmalı. Bilakis boş düşünceler insana sadece zarar getirir. Düşünme eylemi insana cesur ve kararlı olmayı öğretir.

Beşinci bölüm olan, son bölümde iradenin psikolojisi ele alınmış. Düşüncelerimizin psikolojik etkileri vardır. İyi dü-

şünmenin insana fayda sağladığı ve karamsarlığın insanı felakete sürüklediği hep söylenir. Örneklerle bu durum somut hale getirilmiş. İnsanın düşünceleri onun duygusal yapısını da değiştiriyor. Bu duyguların etkisiyle vücut hormon salgılıyor. Bunu yönlendirebilmek için düşüncelerimize sahip çıkmamız gerekir. Ne düşünüyorsanız ona dönüşürsünüz!

Kitabı genel olarak değerlendirecek olursak… Cümleler kısa ve net olarak kurulmuş. Her yaştan okuyucuya tavsiye edebileceğimiz nadide bir eser. Okurken yorulmuyorsunuz.

Lise ve üniversite öğrencileri bilhassa okumalılar. Nasıl çalışmasını bilmeyen gençler ortaya bir başarı öyküsü çıkaramazlar. Cemil Meriç’in ne kadar haklı olduğunu okurken anlamış oluyoruz. İnsan için akıl ve irade çok değerli iki nimet. Eserin bu kavramlar üzerine bina edilmesi günümüz insanları için de dikkat edilmesi gereken bir yönünü işaret ediyor. O da insanın isteklerinin onu başarılı bir noktaya götürebilmesi için terbiye edilmesi gerektiği. Aslında aklımızla doğruyu ve yanlışı ayırt edebiliyoruz ama farklı mazeretler öne sürerek sorumluluklarımızı ihmal edebiliyoruz. Sorumluluğumuzun bilincinde olabilmek de irademiz ile aramızdaki bağın güçlü olabilmesiyle mümkündür. “İrade terbiyesinin gerekliliğini ve getirisini düşünen herkesin bu işi hayatlarının odak noktasına koyarak kendisi için en önemli mevzu haline getirmesi gerekir.” Jules Payot bu muazzam cümle ile okuyucusuna veda ediyor. Bir şeyler ortaya koymak isteyen insan önce kendisini inşa edebilmeli ki hayallerini gerçekleştirebilsin.

13

14

Eskiden mailler on beş yirmi günde giderdi ve bir on beş yirmi gün sonra cevap gelirse gittiğini anlardık. İletildi mesajı da yoktu çünkü. “Sevgili Dedeciğim. Mektubuma başlamadan önce selam eder, büyüklerin ellerinden, küçüklerin gözlerinden öperim.” Ne kadar incelik ve sevgi dolu.

“Nasılsın? İyi misin? Umarım iyisindir. Anneannem nasıl?

Büyük babaannem nasıl? Dayım nasıl? Umarım onlar da iyilerdir.” “En sevdiğin bilgisayar oyunu neydi anne sen çocukken?” diye soran oğlumu, o zamanlarda bilgisayarımız ve hatta telefonumuz olmadığına ikna edemiyorum hala.

Anlatamıyorum da anlayamıyor da. Yine aynı ritüel ile başlayan cevap geldiğinde, çokça, jelatininden çıkarılmadan iyice ezilip yassılaştırılmış iki sakız çıkardı, biri bana öteki kız kardeşime. Zarfın içinde onu bulmaktı ilk heyecanımız.

Kimisinden de, o dönemin en küçük kağıt parası çıkardı ki kurallar gereği zarfın içindeki mektup hem kalın olamazdı hem de çıkıntılı, tümsekli, kabartılı şeyler gönderilemiyordu. Lojman santraline nadiren gider, mahallede bakkalı ararken, şansımız varsa telefonları bağlayacak kişiye hemen ulaşırsa santralci amca, bakkala, bir süre sonra da dedeme ulaşırdık. Beş dakikalığına. Ya da üçtü. Kapanırdı.

ÖZLEM KOÇ

Gelincik Tarlası

Senede veya iki senede bir yanlarına gidebildiğimizde çocukluğumuza doyardık. Kar varsa mezarlığın altındaki yoldan eve kadar uzanan tepeden aşağı, tahtalar üzerinde kayar, babam ve dayımla yaptığımız kocaman kardan adamın ayakları arasında açtığımız tünelden geçmeye çalışırdık.

Zaten küçücüktük. Baharın yeşili, pembesi, moru, sarısı, mavisi her yanı kapladığında, boyumuz kadar olan, tepedeki otların arasında saklambaç oynar ve annem ne kadar kızsa bile sonuna kadar direnir eve girmezdik. Anneannem somun ekmeğin arasına kıpkırmızı domatesleri ezerek koyar, duvarda asılı duran kaşıklıkvari tuzluktan aldığı bir iki tutam tuzu üzerine serperdi. Elimize tutuşturup salıverirdi geri çayırlara. Hangi yemek bu denli tatlı gelebilir? Cevabı yok bende. İnce plaka gibi tahtalardan yaptığı küp şeklindeki kutuya delikler de açtırmıştım dedeme. Kırlarda nazikce yakaladığım birbirinden renkli kelebekleri kutuya koymuş, içine yine renkli çicekler atmıştım deliklerden, aç kalmasınlar diye. Çok kısa süre sonra “bu kadar yeter” diyerek onları özgürlüklerine salıvermeye karar verdim ve sağ elimde kutunun kapağı, sol elimde boş kutu, öylece kalakaldım.

“Kelebeklerim nerede?” Derken, sağ elimden onlarca kelebek, tepelerine uçtu. Işığa doğru gittikleri için kapağa ters tutunmuş ve umutlarını bilinçsizce kaybetmemişler. Muazzam bir görüntü olsa da yaşadığım, yeniden denemedim bu oyunu. Kıyamadım. Tepelere, kırlara kıymışlar ama. “İnançlarınız dışında bir yaşamı kabul etmeyin” dedi Tom amca. “Daima dürüst olun. Daima birbirinizi sevin... Sevgi kuvvettir. Sevgi insanın özüdür. Birbirinizi sevmekten usanmayın. Sevgi Tanrı’nın ışığıdır. Ruhum Tanrı’ya aittir.

Onu kimse alamaz. “ “Senin hiç, gelincik tarlasında çekilmiş resmin var mı? “diye sordu. “Alabildiğine kocaman, uçsuz bucaksız, kıpkırmızı, çocuk dizlerine dein uzanan gelincikler dolu. Bir sıpayı, siyah beyaz izlediğin çizgi filmden öğrenip tanıdığın yavru geyik sanıp sevinçten zıpladın mı? Mahallendeki parkta devasa akasya ağaçlarına düşme pahasına tırmanıp beyaz akasyaları tattın mı mesela? Ya da babaannenin, elinde bir

değnek ile kovalayacağını bile bile, bahçe duvarına gizlice çıkıp, küçücük bedenin ile henüz olgunlaşacak mevsime ulaşmamış erikleri çalmak için, ağzın kamaşa sulana ağaçlara sızdın mı? İnerken ya da kaçarken aceleyle, çıplak kollarını, bacaklarını çizerek kanattı mı minicik iğnemsi dalları? Ceviz ağacının yapraklarını ve yeşil kabuklarını, bir kayanın üzerinde taşla, iyice ezerek turuncuya dönüşen suyunu şaşkınlıkla izleyip ellerini kınaladın mı? İki dalı çaprazlama, otlarla bağlayıp, yaprak giydirdiğin bir bebek ile oynadın mı saatlerce hem de? Mahalle bakkalından hesaba yazdırarak aldığın çikolata, şeker, leblebi tozu ve sakızları, apartman girişine serdiğin bir bezin üzerine itinayla sıralayıp, çocuklara yarı fiyatına satıp da ilk paranı kazanmanın heyecanını yaşadın mı? Ve hemen ardından baban, hesaba itiraz ettiğinde, öğrendiği ticaret maceranın şokuyla iyice fırçaladı mı seni? Köyde, kuzeninle komşu Menevşe teyzenin iki koca kağnı öküzünü dağa otlamaya sürüp, yıldırımların ve şimşeklerin eşliğinde gökyüzünü yırtan yağmurdan korkan o koca öküzleri kaybederek, o köyde kaç tane akrabanın yıldırım çarpması sonucu veda ettiğini, çocukluğunun cahilliğinden sebep bilmeyerek, tam da çam ağaçlarının dibine sığınıp havanın açmasını bekleyip, sonra da malları kaybetmiş olmanın korkusuyla, iliklerine kadar sırılsıklam, köyün yoluna düştün mü? Yolda karşına çıkan Menevşe teyzenin sana kollarını açarak “Kuzularııım neredesiniz? Mallar gelmiş ahırlarına girmiş, çok korktum sizi göremeyince! “ demesini dünyalara değişemezsin.

Mallardan birinin köyün arkasına, diğerinin de iyice dağa doğru korkup koşarak kaçtığını düşünürken nasıl oluyor da evlerinde buluşuyorlar diye yıllarca sorgularsın da cevap yoktur.

Tahterevallinin dönen halini son derece ilkel şekilde ağaçlardan kurup, adına gıncırak dersin ve döner döner durursun.” diye ekledi bütün öfkesini kusarak. Hiç durmayan suyu gibiydi köy çeşmesinin, akıp gitmişti. “Sonra ne oldu biliyor musun? Dağdan o, bitmek tükenmek bilmeyen su durdu, gelmez oldu. Güldür güldür akarken kurudu. Kuyuda su bitti. Teknede su bitti. Ben yaşlanmıyorum, yaş da almıyorum biliyor musun? Aksine her sene bir yaş veriyorum hayatımdan. İleri değil geri saymalı bence bazı şeylerin kıymetini anlayabilmek için. Kaçtan düşeceğimi bilmediğimden artıyormuş gibi ileri sayıyorum sadece. Rahmetli Menevşe teyze. Onun da canını sen almıştın! Sen! “ diye haykırdı sonunda karşısındaki meleğe.

15

16

Varlıkların can bulduğu ilk andan beri, zaman ilerliyor. Zamanın ilerlemesiyle beraber, zamanla ilintili olan her şey değişiyor.

Ağaçlar mevsim mevsim gezerken, bazen çiçek açıyor bazen yaprak döküyor ve zamanın gerekliliklerine uyum sağlıyor. Bulutlar, ağaçlardan geri kalmıyor, zamanın göreceliliğine eşlik ederek bazen yağmur topluyor bazen kar oluyor.

Bütün doğa, yaşayan her canlı; güzelliklere vesile olmak için takip ederken zamanı, insanlar bozuyor bu gidişatı.

Eski yılların çocukları geliyor gözümün önüne. Tozlu yolların üstünde bir misketi, diğer miskete denk getirmeye çalışıyorlar. Yolun tozunu, misketin boyutunu, aradaki mesafenin eğim durumunu hesaplıyorlar. Tek gözleri kapalı, nişan aldıkları yere pür dikkat odaklanıyorlar. Etraftaki bütün çocuklar sessiz ve hareketsiz. Tam sahibinin elinden yuvarlanıp gidecekken alaca renkli bir misket, akşam ezanı okunuyor. Herkes kendi misketlerini aldığı gibi evine doğru koşuyor, hepsi ezan bitmeden evine yetişmesi gerektiğini biliyor.

HİLAL KAYA

İleri Teknoloji Çocukları

O dünyanın çocukları için; bir tane araba dünyayı gezmesine, bir tarak sunucu olabilmesine, bir oyuncak bebek doktorluk yapabilmesine, ağaçtan oyulmuş birkaç hayvan orman kurabilmesine, yetiyor ve artıyordu bile. Onlara göre, yapabileceklerinin sınırı hayal güçlerine bağlıydı sadece.

Oyuncakları hep azdı o çocukların.. Ama bazı az’lar, bazı çok’ları getirir yanında. Oyuncakları az; ama hayal güçleri çok. Oyuncaklarının çeşidi az; ama deneyimleri çok. Teknoloji hayatlarında az; ama sohbetleri çok.

Bir de şimdiki zamanın çocukları geliyor gözümün önüne. Bir bilgisayarın ya da telefonun başında sabahı akşam eden, kulaklıklarından gelen sesler hariç bütün seslere sağır olan çocuklar. Tozu toprağı yutmadan, ne hayata ne de virüslere karşı bağışıklık kazanmadan cam bir fanusun içinde büyüyorlar. Aktif bir şekilde konuşmayı tecrübe etmesi gereken kritik yaşlarında, bir televizyonun başında terk edildikleri için konuşmayı öğrenemiyorlar. Zihinlerini dolduran bütün kelimeleri, bütün ifade ediş biçimlerini, tabletlerindeki robotlardan öğrendikleri için robot gibi konuşuyorlar. Duygudan yoksun cümleler kuruyor, duygudan yoksun düşünceleri kalplerinde taşıyorlar.

Bu dünyanın çocukları için; arabalar, misketler, bez bebekler, mikrofon görevi görebilecek taraklar, tahtadan oyulmuş havyalar oyuncak değildir. Onlara göre, baştan aşağı teknoloji ürünü olan bilgisayarlar ve türevleri oyuncak görevindedir.

Oyuncakları hep çok bu çocukların… Ama bazı çok’lar, bazı az’ları getirir yanında. Tableti, bilgisayarı derken, oyuncakları çok; ama mutlulukları az. Oyuncaklarının çeşidi çok; ama hayallerinin çeşitleri az. Teknoloji hayatlarında çok; ama kendilerini yalnız hissetmedikleri anlar az.

Velhasıl-ı kelam...

“Zamana ayak uyduralım, çağımızdan geri kalmayalım.” derken, çocuklarımızın çocukluğundan geri kaldık. Teknolojiye boylu boyunca yer açarken hayatımızda; çocuklarımızdan önce oyunlarını, sonra arkadaşlarını ve dolayısıyla hayal güçlerini çaldık. Kendi bakışlarımızı ekranlardan kaçıramadığımız gibi, çocuklarımızın bakışlarını da ekranlara alıştırdık. Anlatmayı, anlattırmayı rafa kaldırdık, teknolojik aletler bizim yerimize her şeyi çocuklarımıza öğretir sandık.

Ama şimdi görüyoruz ki yanıldık. Çocuklarımızla yeniden göz göze gelmenin zamanı gelmiş de geçiyor bile. Bunun bilincin de olup teknolojiyi çocukların ulaşamayacağı yerlere kaldırmalıyız artık.

AHMET ŞAHİN

“Çakırlar Diye Bir Köy”

Tısılaya tısılaya giden ha döküldü ha dökülecek bir minibüsle bozkırı yara yara, sonsuz bir sararmışlığın içinden geçerek köye vardık. Minibüs karanlığın içinde durunca köylüler hemen denklerine sarıldılar ve indiler. Yol boyunca benimle konuşmayan şöyle alıcı gözle bir defa “Kimdir bu?” diye bakmayan köylüler şimdi minibüsün uzayan farlarında ufalarak kaybolmaya başlamışlardı. Ben kucağımda valizimle, minibüsün içinde bir başıma bekliyordum. Şenlik yoktu, bayram yoktu, şehirden gelen öğretmene hasret çocuklar yoktu. Şoför, “Yolum devam edecek Öğretmen Bey, Çakırlar burası.” demeseydi ineceğim yoktu. Bu köyün ardında başka başka köyler, bu yolun devamında uzayan bir yol mu varmış? Oysa yaşamın ucuna vardık, bundan ötesi yok sanıyordum. Ağzımı açmadan, tek kelam edemeden tedirgin adımlarla minibüsten indim. Minibüs tıslamasına kaldığı yerden devam ederek bir ışık huzmesi halinde silindi gitti. Cır cır böceklerinin, köpek ulumalarının, yaprak hışırtılarının, gececil kuşların ortasında elimde valizimle ağlamanın ve çaresizliğin sınırında beklerken uzaklardan sallanarak gelen cılız bir fener aydınlığının bana doğru yaklaştığını gördüm. İçimde yorgun bir sevinç kıpırdandı. Ben de tereddütle yürümeye başladım. Yürüdükçe aramızdaki mesafe sanki kapanmıyordu da git gide açılıyordu. Yolculuğum bu karşılıklı yürüyüşle adeta yeniden başlamıştı. Zifiri karanlığın içinde arada bir tökezleyerek yürümeye devam ettim. Fenerin ışığı büyüdü büyüdü ve artık o tarafa doğru bakamaz hale geldim. Gözlerim kamaşıyordu. Issızlığın içinden sökün eden göz kamaştırıcı aydınlık kâh yakınlaşarak kâh uzaklaşarak mesafe duygumu yok etmişti. Ne zaman karşı karşıya geleceğimizi, bu yürüyüşün daha ne kadar süreceğini kestiremez olmuştum. Bu kaygılı yolculuk devam ederken, ansızın bir çıtırtı sesi duyuldu ve birden yanımda bitiverdiler. Ürkerek, şimdi yere doğrulttukları için yumuşayan fenerin aydınlığında onlara baktım. Gecenin sonundan çıkıp gelen ve beni merakla inceleyen iki kişi vardı. Toparlak, geçkin bir adamla ufacık bir kız. Adam elini uzattı. “Hoş geldin Öğretmen Bey, kaç gündür seni bekliyoruz, artık gelmezsin sanmıştık.” dedi. Ben de elimi uzattım, tokalaştık. Kekeleyerek, “Vasıta bulamadım.” diye cevap verdim. Adam babacan bir edayla güldü ve “E bulmuşsun ya.” dedi. Ne diyeceğimi şaşırmıştım. “Neyse Öğretmen Bey, tekrar hoş geldin. Ben köyün muhtarıyım, adım Ferdi. Bu da benim kız. Kısmetse senin taleben olacak.” diye devam etti. “Hoş buldum, hoş buldum.” dedim şaşkınlığı üzerimden atamayarak. Parıldayan gözlerini bana diken kıza baktım. Bir şey söylemek için, “Senin adın ne?” dedim. “Selin, öğretmenim.” diye neredeyse fısıltı halinde bir ses duyuldu. Ben de kendi adımı söyledim ve uzun bir sessizlik oldu. Güç bela, “Memnun oldum.” diye ekledim. Muhtar, elimden valizimi teklifsizce çekip aldı. “Haydi, evine gidelim artık.” dedi. Fenerini kaldırıp gecenin derinliklerine doğru yürümeye başladı. Küçük kız da babasının peşi sıra çocuk adımlarıyla kendini yola vurdu. Yürüyemeyen, kendini yola vuramayan bir bendim.

Mecalim kalmamıştı. Kalbim korkunun, vücudum yorgunluğun derin sularında kulaç atıyordu. Fener, yeniden gözlerimin içine içine hücum etti ve yukarılardan “Haydiiii…” diye bir ses geldi. Bu ses esrarlı bir kement oldu, boynuma dolandı, irademi esir aldı ve beni sesin sahibine doğru çektikçe çekti. Nefes nefese tırmandığım yamaç bittiğinde muhtar ve kızı beni kapının önünde bekliyorlardı.

Muhtar, soluklanmama bile müsaade etmeden, “Evin burası.” dedi.

Cebinden şıngırtılı bir kalabalık çıkardı. Bu kalabalığın arasından hiç aramadan hiç şaşmadan bir anahtar seçti. “Ya Bismillah.” diyerek büyük bir gıcırtıyla kapıyı açtı. Kendi kenara çekilerek, “Önce sen buyur Öğretmen Bey.” dedi. Gecenin karanlığından çıkıp tek göz odanın karanlığına girdim. Muhtar ve kızı da arkamdan girdiler. Muhtar önce feneri bir yerin üzerine koydu ve sonra ezbere hareketlerle lambanın fitilini ateşledi. Kocaman anahtar halkasından

17

18

döndüre döndüre evin anahtarını çıkarıp avucumun içine koydu ve “Selametle Öğretmen Bey.” dedi, vazifesini yerine getirmiş birinin sesiyle. Bu seste, avucumun içindeki metalik soğuklukta, fitili yeni ateşlenen lambada, ışığı sövelmeye başlayan fenerde, babasının dibinden ayrılmayan küçük kızın çipil çipil gözlerinde, her şeyde ama her şeyde garip bir belirsizlik hüküm sürüyordu. “Sağ olun.” diyebildim sadece.

Muhtarı ve kızını yolcu ettim. Kapının dışında bekleyen valizimi içeri aldım. Lambanın git gide büyüyen loş alevinde pencerenin kıyısına iliştirilmiş somyayı, duvardan duvara uzanan halıyı, pencerenin girintisinde duran büyükçe radyoyu, bir köşeye yığılmış yorgan döşeği yılgın bakışlarla seyrettim. Gözümde fer, vücudumda derman kalmamıştı.

Kendimi somyanın üzerine attım ve radyonun düğmesini çevirdim. Gözlerim tavanı dilim dilim bölen kalaslara gerilmiş ip boyunca keyif çatan sarmaşığa, kulaklarım radyonun cızırtılı sesine kapılarak ağır bir uykuya doğru ilerledi. *** Kavaklıkların içinde, bir tepenin eteğine kurulmuş olan köy kıpırtısız bir zamanın içinde yüzüyordu. Hep aynı an hep aynı gün yaşanıyordu. Vaktin büklümleri arasında farklı hiçbir şey yoktu. Öğrenciler, ilk dersten itibaren onların yıllardır öğretmeniymişim, köylüler ezelden beri bu köyün halkıymışım gibi davranıyordu. Evin önüne çıkıp veya birkaç adım ötedeki okula geçip köyü seyre daldığım zaman kuşların cıvıltısını işitmesem rüzgârın başakları okşayarak ırgaladığını görmesem donmuş bir tabloya düştüğümü sanırdım. Ta ki, yolum köyün kahvesine düşünceye kadar.

Meğer o tablonun rengârenk desenleri, o kıpırtısız zamanın ahenkli bir akışı varmış.

Günler birbiri üstüne devrilirken avuç içi kadar köyde çıkmadığım tepe, inmediğim vadi, arşınlamadığım yer hatta kaldırıp altına bakmadığım taş kalmamışken bir yeri atladığımı şaşırarak fark ettim. Sık kavakların arasına gizlenmiş, puslu bir gölgenin koynunda yatan ufacık köy kahvehanesine yeni bir yer bulmanın sevinciyle girdiğimde hiç kimse beni yadırgamadı. Yine o bildik tavırlarıyla karşıladılar.

Masalarına bir sandalye daha çektiler ve sıcak bir çayın buğusunu önüme bıraktılar. Çayımı yudumlarken tam karşıma düşen camekânlı bir bölmeye takıldı gözlerim. Bölmenin içinde üç kişi vardı. Yüzleri bana dönüktü ama bana bakmıyorlardı. Kendi aralarında hararetli bir konuşmaya dalmışlardı. Sesleri kahvehanede dalgalar halinde yayılıyor fakat o boğuk dalgalardan ne dedikleri seçilemiyordu. Arada bir önlerindeki masaya ellerini pat diye vuruyorlar sonra birden dinginleşerek sükût içinde kahvehaneyi seyrediyorlardı. Kahve sakinleri ise hiç oralı olmuyordu. Sohbet ve kavgalar aynı kayıtsızlıkla devam ediyor, taşlar tablalara yerleştiriliyor, kâğıtlar yeni bir oyun için karılıyordu. İçlerinden biri, nasıl olduysa taş şıkırtılarından kendini kurtarıp alaycı bir sesle, “Ne o öğretmen bey? Bakıp kaldın öyle.” dedi. Bu garip hengâmenin ortasında birisi beni fark etmişti demek. “Evet.” dedim camekânı işaret ederek, “Onlar niye oraya kurulmuş oturuyorlar?” Alaycı sesini bir kahkahayla cilaladıktan sonra, “Asıl biz niye burada oturuyoruz?” dedi.

Beni, arayıp da bulamadığı bir eğlencenin içine çektiğini hissetmeme rağmen dilimi tutamadım, “Nasıl yani?” deyiverdim. Adam, masadaki tablaları devirerek, diğer masalara tebessümler fırlatarak, oyunlarını bırakmayanlara homurtuyla söylenerek ahaliyi başına topladı. Kimi suskun ve

kederli, kimi anlatmaya teşne, kimi anlamaya ve dinlemeye hevesli, kimi genç kimi ihtiyar… Başların üzerinden çaylar, ıhlamurlar, şekerlikler, küllükler dolaştı bir süre. Şekerler eritildi, sigaralar tellendirildi ve uzun bir sohbet başladı.

Aslında, benim camekânlı bölme dediğim yer hep varmış.

Hep mi? Yani, en yaşlısının bile hatırlayamadığı kadar önce de varmış şimdi de varmış. Köy kahvehanesi sonradan o camekânlı yerin yanına yapılmış ve zamanla duvarları yapa yıka, ekleye çıkara sonunda o bölmeyi de içine almış. Peki, orası niye varmış? İçinde oturanlar kimlermiş? E, meclisin özel yeriymiş orası, oturanlar da meclisin değişmez üç üyesiymiş. İhtiyar heyeti miymiş yani? Yok, canım ne ihtiyar heyetiymiş, bu başkaymış. Nasıl başkaymış? Adına Ulular Meclisi derlermiş. Ne yapar ne edermiş bu meclis? Her bir şeyi yaparmış efendim, her bir şeyi. Ekinlerin biçileceği günden tutacakmışım da harmanın kaldırılacağı zamana kadar, iki aileyi birbirine düşüren nizâyı halletmekten tutacakmışım da düğün derneğin kurulacağı vakte kadar. Düğün dernek deyince de aklına gelmiş. Geçen yıl, tarlalarının sınırı yüzünden cedelleşen iki ihtiyar babanın birinin oğlu ötekinin ise kızı varmış. Evlilik çağına gelen, bu kız ile oğlanın izdivacı bu sınır kavgası sebebiyle bir türlü olmuyormuş. Meclis, önce sınırı çözmeye çalışmış ama her seferinde “Yok benim bir karış toprağım daha vardı, yok o toprağı baban zaten aldıydı.” hır gürü sürdükçe sürmüş. Meclis, bakmış ki bu iş böyle olmayacak, bir gece olağanüstü toplanmış -yalnızca geceleri olağanüstü toplanılırmış, ayrıca kahveye kimseyi almazlarmış- ve kararını köy meydanında açıklamış. Her iki baba da hem mal mülk kavgasını büyüttükleri için hem de hayırlı işe mâni oldukları için Gocalar Çukuru’na sürülecekmiş. Bir yaşıma daha girecekmişim.

Gocalar Çukuru da neyin nesiymiş? Dur, madem onu da anlatacakmış. Bu çukur cezası esasında meclisin üç beş silsile önceki üyeleri tarafından kaldırılmış lakin bir yuvanın kurulmasına engel olmak öyle basit bir cezayla savuşturulamazmış. Tamam da, neredeymiş bu çukur? Nasıl sürüleceklermiş, o çukurda ne yapılırmış? Gocalar Çukuru, tepenin ardında derin mi derin bir çukurmuş. İçinde çıyanlar, akrepler, yılanlar cirit atarmış. Geceleri etrafında ifritler, umacılar, karakoncoloslar dolaşır; üzerinde puhu kuşları fır dönermiş. Oraya sürülen ihtiyarlar kurda kuşa yem, börtü böceğe aş olurmuş. Şimdiye kadar o çukuru ne gören ne bilen varmış ama meclis çar naçar kalınca yeniden yürürlüğe koymuş. Hatta ibret vesikası olarak da, camekânın üzerinde bir levha sallandırılacak ve Gocalar Çukuruna sürülen bu iki babanın ismi ilelebet o levhada kalacakmış. Fakat o levha gözüme hiç çarpmamış. Çünkü öyle bir levha hiç olmamış da ondan. Haftasına varmadan ne sınır davası kalmış ne de ayrılık gayrılık. Düğün dernek kurulmuş, davul zurna çalınmış, köyde yeni bir evin daha bacası tütmeye başlamış. Küçük dilimi yutacakmışım. Bu üyeler neyin nesi kimin fesiymiş? Her birinin ayrı ayrı hikâyesi varmış ama şu siyahlara bürünen tespihli kadından başlamak en iyisiymiş. Ona Cimdallı Kadın derlermiş. Kulak mollasıymış.

Dini hükümler ondan sorulurmuş. Veli bir zatı muhtereme olduğunu da söyleyenler de varmış ama şimdiye kadar bir kerametini gören olmamış. Gerçi, ilimden büyük keramet mi olurmuş? İyi hoş da, kulak mollağını ilk defa duyuyormuşum. Efendim, bu Cimdallı Kadın’ın babası âlim bir zatmış. Küçüklüğünden beri kızının gözünün de gönlünün de rahlesinden, okkasından, divitinden ayrılmadığını görün-

ce, o da kızını yanından ayırmamaya karar vermiş. Yanında köy köy kasaba kasaba dolaştırmış. Girip çıkmadığı tekke, zaviye, dergâh, medrese kalmamış. Çocukluğu, genç kızlığı sohbet meclislerinde geçmiş. Bir icazet alamamış ama dinleye dinleye kulak mollası olup çıkmış. Kulak mollalığı işte buradan gelmeymiş. Efendisine söyleyeymiş, günlerden bir gün, babasıyla bu köye irşat için gelmişler. O zamanlar Cimdallı Kadın daha gencecikmiş. Hoş geldin beş gittin faslından sonra Hoca sadece bir aşır okumuş ve sohbetimizi de artık yarın yaparız, yoldan geldik yorgunuz diyerek istirahat için izin istemiş. Cimdallı Kadın ile birlikte istirahate çekilmişler. Sabahında bir uyanmışlar ki adam yok. Sırra kadem basmış. Ne köylü görmüş Hocayı ne de Cimdallı Kadın işitmiş babasının kalkıp gittiğini. Yabana yazıya, yakın köylere haber salmışlar. Yer yarılmış da içine girmiş Hoca.

Cimdallı Kadın, bunda bir hikmet var demiş ve postunu bu köye sermiş. O gün bu gündür köyün Cimdallı Kadınıymış. İsmini kimselere söylememiş. Köylü de dilinden Kuran’ı hiç ama hiç düşürmeyen bu kadına Cimdallı deyivermiş. Cimdallı Kız, gel zaman git zaman Cimdallı Kadın oluvermiş.

Peki, ya diğerleri kimlermiş? Hakikaten, bende de hiç sabır yokmuş. Sırasıyla anlatacaklarmış. Şu tıstımbıl olanı var ya, hah, o Dımbış Emmiymiş. Dım’lığı kilosundan Bış’lığı ise kelliğindenmiş. Anasından böyle doğmuş Dımbış Emmi.

Başında bir tel saç bitmemiş ömrü boyunca, lıngır lıngır sallanan göbeği hiç ama hiç eksik olmamış. Bu Dımbış Emmi daha kundağındayken anasıyla babası tarlalarını herk ediyormuş. Bir fırtına bir boran olmuş. Yağmur bir bastırmış. Anasıyla babası da bir ağacın duldasında yağmurun dinmesini beklemiş. Tabii, Dımbış Emmi de anasının koynuna bağlıymış. Bu gariplerin bekleştikleri ağaca bir yıldırım düşmüş. Anasıyla babası o dakika Hakk’ın rahmetine kavuşmuş. Hikmeti Hüda, bebeğe hiçbir şey olmamış. Bu hem yetim hem öksüz sabiyi köylüler himayesine almış.

Köylüler yedirdikçe yedirmiş, o da semirdikçe semirmiş.

Ver yesin ört yatsın. Topatan kavunu gibi olmuş. Ekmek elden su gölden beslenirken zamanla şu leziz olmuş bunun tadı tuzu yok, ötekinin içi geçmiş beriki kartlaşmış diye diye her yediğine içtiğine mutlaka bir söz söyler olmuş. İşte bu sebeple köyün cümle yeme içme işleri ondan sorulurmuş. Bağ bozumunda üzümlerin tadına ilk o bakarmış, hububat öğütülür öğütülmez ona mahsus ekmekler yapılırmış, sağılan sütlerin en tazesi onun hakkıymış, peynirler kalıp kalıp önüne yığılırmış, halis tereyağlar evvela onun için eritilirmiş, tandırlar ona sorulmadan bir gün olsun yakılmazmış. Adının niye Dımbış Emmi olduğunu da anlatmaya gerek yokmuş galiba, bunca malumattan sonra. Sonuncuya gelelimmiş. Hep ufka bakarmış gibi başını ileri uzatıp kaşlarını kaldıran adam varmış ya, ona da Pil Dayı derlermiş. Bir zamanlar köyde Pil Dayı’nın emsali kimse kalmamış. Hık diyemeden hepsi ahirete göçmüş. Pil Dayı, emsalleri arasından bir tek kendisinin kaldığını, ecelinin yaklaştığını düşündükçe hafakanlar basmış. Genç yaşta ölmemek için çareler aramaya başlamış. Şifalı otlar mı kaynatıp içmemiş, macunlarla yatıp özel karışımlarla mı kalkmamış? Ama ne yaptıysa ne ettiyse de kalbinin daralması geçmemiş. Bir gün aklına şehir gelmiş. Oralarda şifa aramaya karar vermiş. Tası tarağı toplayıp soluğu hastanede almış. O tabip senin bu tabip benim dolaşmış durmuş. Gittiği tabiplerden biri, senin kalbinin hali hal değil demiş. Meğer Pil Dayı’nın kalbi tekliyormuş. Tabinin elini ayağını öpmüş,

nedir bunun çaresi diye sormuş. Tabip, ameliyat olacaksın kalbine pil takacağız deyince, bizimki neye uğradığını şaşırmış. Pil neymiş, öyle ha deyince kalbe takılır mıymış? Bir güzel paylamış Tabip, Pil Dayı’yı. Aklının ermediği işlere karışacağına kalbini tabibe emanet edip gerisini ona bırakacakmış. Can korkusu, çenesi düşük Pil Dayı’nın dilini bağlamış ve ameliyat masasına kelimeişehadetler getirerek yatmış. Bir uyumuş bir uyanmış, kalk hadi ameliyatın bitti demişler. Pil Dayı, şaşkınlıktan elini ayağını koyacak yer bulamamış. Boynunu kıvırıp bükerek, kulağını kalbine doğru eğmiş bir ses duymak için. Çok uğraşıp didinmiş lakin bir ses duyamamış. Ses seda yokmuş ama kalbinin daralması da ossaat kesilivermiş. Lokman Hekimin elinden abıhayat içmiş gibi köye dönmüş. Yaylanarak kasılarak yürüye yürüye köyün meydanına gelmiş ve “Ben şehre gidip geldim. Şehir yeri gördüm. Ben artık eski ben değilim. Kalbime pil taktılar, kalbim de eskisi gibi değil. O eski beni unutun.” demiş. Unutmaya alışık olan köylüler hemencek unutmuş fakat içlerinden birkaçı, “Yok canım, hiç öyle şey olur mu? İnsanın kalbi yarılıp da içine bir şey koyulur mu?

Hadi, koyuldu diyelim artık o kalbe itibar edilir mi?” diye itiraz etmiş ama onlara kulak asan olmamış. Pil aşağı pil yukarı, olmuş sana Pil Dayı. Şehir maceraları anlatmakla bitmezmiş Pil Dayı’nın. Neler görmüş neler. Onun gördüklerini köylüler görse, gözleri yuvalarından uğrar, akılları başlarından çıkarmış. İşte bu sebeple köyün bütün yenilik işleri Pil Dayı’dan sorulurmuş. Köye yeni bir alet edevat mı gelmiş? Derhal Pil Dayı’nın muayenesinden geçermiş. O onay vermezse gerisin geri gönderilirmiş. Yeni bir ev mi yapılacakmış? Kerpicin kıvamını o beğenmeden taş üstüne taş koyulmazmış. Bayramlarda çocuklarına libas dikecek analar kumaşlarını ona göstermeden iğneyi ipliği eline almazmış. Hasbinallah, bunların hepsi gerçek miymiş? Şimdi ayıp etmişim. O kadar boğaz patlatmışlar, sorduğum soruya bakmış. Kusuruma bakmayacaklarmış, ne diyeceğimi bilememişim. Son bir sorum daha varmış. Peki, bu meclisin üyelerini kim, neye göre seçermiş? Meclis kuşaklardır devam ediyormuş. Bir gün olsun, kimse de kalkıp vay efendim falanca niye meclisin üyesi de filanca değil dememiş. Çünkü zaten bu meclise girmek kendiliğinden oluveren bir şeymiş. Aklıyla, fikriyle, sükûtuyla, kelamıyla, oturup kalkmasıyla ve farklılığıyla o kişi öyle bir hal kesbedermiş ki, kendini Ulular Meclisinde buluverirmiş. Ooo Öğretmen Bey, efsunlanmış gibi dinledikçe dinliyormuşum ama az sonra hava kararır yerler mühürlenirmiş. Artık bu kadar sohbet yetişirmiş. Ve bir anda ahali dağıldı. Hurdahaş bir vaziyette evin yolunu tuttum. Eve varınca hemen somyaya yattım ve radyonun düğmesini çevirdim. Radyodan yayılan daha önce hiç duymadığım şarkılar, işitmediğim ezgiler, tuhaf nağmeler, ürpertici tınılar odayı kaplıyordu. Sesler sanki gayb âleminden geliyordu. Vaktin aydınlık yakasına geçinceye kadar bu seslerin içinde kaybolup gittim. Gün iyiden iyiye ışıyınca ve kuşlar cıvıltılarıyla birlikte pencerenin önüne konunca somyadan doğruldum. Uykusuz bir halde okulun yolunu tutarken ve yorgunlukla okuldan dönerken aklımda hâlâ kahvede anlatılanlar vardı. Sahiden tüm bu anlattıkları meclis hikâyesi doğru muydu? Sonra bahsettikleri o çukura ne demeli; ya çukuru çevreleyen o garip yaratıklara? Besbelli, benimle eğleniyorlardı. Öte yandan camekâna baktığım ilk anda gördüğüm o üç çehrede bir olağanüstülük, adeta dünyevi olmayan bir başkalık sez-

19

20

miştim. Hem kahvedeki herkes ağız birliği etmiş olamazdı ya. Konuşmaya devam eden her kim olursa olsun hiç şaşmadan şaşırmadan anlattı durdu. Söz ağızdan ağıza dolaştı, hikâye dilden dile aktı da biri ötekini yalanlayacak tek laf etmedi. Ben böyle kaç gün kaç gece düşündüm, gündüz gözü kaç defa hayallere daldım, uykularım kaç defa kâbuslarla bölündü, bilmiyorum. Allah’ım yoksa gün be gün aklımı mı yitiriyordum? Yalnızlığın açıklarından yavaş yavaş deliliğin kıyılarına doğru mu ilerliyordum? İşte böyle huzursuz gecelerin birinde, kendi içimi arşınlamaktan yorgun, sabahı bekliyordum. Derken kapı büyük bir gümbürtüyle vuruldu. Ardından da bir kadın sesi işitildi. Ne dediğini anlayamıyordum. Korkuyordum, sadece korkuyordum. Hayatımda ilk defa bir duyguyu böylesine bütün boyutlarıyla benliğimde hissediyordum. Kadın, artık kapıya vurmayı bırakmıştı. Sesi de kesilmişti. Ben, korku ve merakın sarkacı arasında gidip gelirken, bu kez, aynı şiddetle pencereyi dövmeye başladı. Bana öyle geliyordu ki, az sonra pencere yerinden sökülecek, kadın da boğazıma sarılacaktı.

Ne olacaksa olsun artık diyerek, titreyen ellerimle lambayı olduğu yerden aldım. Pencerenin kenarına yanaştım ve korka korka perdeyi ucundan sıyırdım. Aman Ya Rabbim, bu Cimdallı Kadındı. Ne hayal ne rüya… Eğer aklım hâlâ yerindeyse, gerçekten oydu. İyi ama gecenin bu vaktinde benimle ne işi olabilirdi ki? Kapıyı açtım. İki burgu gibi baktığını delip geçen iri ve parlak gözleriyle beni seyrediyordu. Bir eliyle yeldirmesini ve tespihini tutarak öbür eliyle havada kavisler çizerek yekten anlatmaya başladı. “Öğretmen Bey, anlatacaklarımı iyi dinle. Seni rüyamda gördüm. İçinin daraldığını, kalbinin bunaldığını biliyorum. Ama merak etme, daralman da bunalman da geçecek. Rüyamda senden başka bir kişiyi daha gördüm. Ben rüya ilmine vâkıfım. Bu kişi senin evleneceğin kişidir.” dedi. Neler söylüyordu bu kadın, ne evliliğinden bahsediyordu. “Evleneceğim kişi mi?” deyiverdim. “Dur hele dur. Önce bir dinle” dedi ve anlatmaya devam etti, “Sen izbe bir han odasında konaklıyordun. Bu kasvetli han odasının ortasına çökmüş, kalbini iki elinin arasına almış sürekli temizlemeye çalışıyordun ki, altın sarısı saçlarıyla bir kız çıkageldi ve kalbini ellerinin arasından aldı. Sonra kalbini alıp aheste aheste saçlarına sürdü. O sürdükçe, kalbin temizlendi. Işıldadı, pirüpak oldu. İşte bu kız, köyümüzün ay yüzlü kızıdır ve sana yazılıdır. Tez elden hazırlan. O’nu göreceksin.” dedi ve bana öyle bir baktı ki, kendimi hazırlanırken buluverdim. Olmadık bir rüyanın peşinde cebren sürükleniyordum. Kör karanlıkta yamaçtan ine ine bir eve geldik. Cimdallı Kadın evin kapısına varır varmaz kapı aralandı. Kadın geniş bir adımla evin içine girince, ben de arkasından girdim. İçeriye girince soluk bir lambanın alevinde endamı servileri küstürecek, gözleri kudretten sürmeli bir kız gördüm. Mahcup bir edayla yere bakıyordu. Cimdallı Kadın, meğer bana gelmeden önce, buraya gelmiş ve bu kızı uyandırıp rüyasını ona da anlatmış. “Şimdi ikinizin huzurunda rüyamı yeniden anlatayım.” diyerek rüyasını anlatmaya başladı. Kadın rüyasını anlatadursun, ben kızı seyrediyordum. Gözümü ondan alamıyordum. Kulaklarım uğulduyordu. Sanki bir sis perdesinin ardından güzelliğiyle büyüdükçe büyüyen tarifsiz bir varlıktı. Hatta güzelliği varlığını aşıyordu. Cimdallı Kadın gür bir sesle, “Ben Hazreti Yusuf ’un mirasçısıyım. Bu rüya haktır ve siz birbirinize yazılısınız.” deyince kız da bir an, çok kısa bir an bana baktı. İçime bir ferahlık yürüdü. Kadın

bana dönerek devam etti: “Bu ay yüzlü kız bir garibandır ki, ne anası vardır ne babası. Emsali değil Çakırlar’da, cihanda yoktur. Yazgısı güzellikle örülmüştür bu kızın. Huyu güzeldir, suyu güzeldir. Sesi nermindir. Ceylan bakışlı bir tazedir.

Birbirinizin kıymetini bilin.” dedi ve sustu. Bende tek söz söyleyecek hal kalmamıştı. Vücudumu ince bir titreme sarmıştı. Başım, arı kovanıydı.

O gecenin sabahında Ulular Meclisi düğünün derneğin toplanacağı vakti haber verdi. Sayılı gün çabuk geçti, düğün vakti erişti. Çığırtkanlar bağırdı, okuntular dağıtıldı, kazanlar kuruldu, ateşler harlandı, keşkekler dövüldü. Kaşık oyunları oynandı, köçekler dört döndü. Davullar patlatırcasına çalındı. Dualar edildi, âminlerin ardı arkası kesilmedi.

Evli evine köylü köyüne çekildi. Ay yüzlü kız benim külden yalnızlığımı onardı, kalbimin akranı oldu, sevincime nişanlar taktı ve o tek göz odalık evimize girdiğimizde uzun bir uykunun kolları bizi sarıp sarmalıyordu. Uyandığımızda kış gelmişti. Çatıların ve damların göğsünü genişleten kar, sessizlik örtüsünü evlerin üzerine sermişti. Köyün ortasından geçen cılız ırmakla birlikte hayat da donmuştu. Odun kesenlerin balta sesleri dışında hiçbir şey duyulmuyordu. Sessizlik kendi içinde çoğalıp dipsiz bir uğultuya dönüşüyordu. Uçsuz bucaksız kar tarlaları dışında gözün görebileceği hiçbir şey yoktu. Alabildiğine bir beyazlık, kanı çekilmiş günlerin rengi olmuştu. O günlerde -bu kuş uçmaz kervan geçmez köye kim getirdi, nasıl ulaştı bilemem- kapımda bir zarf buldum. Zarfın üzerinde yalnızca Maarif Vekilliği yazıyordu ve yanında o meşhur meşalesi vardı. Zarfı açtım ve okumaya başladım. Şöyle yazıyordu: Vekilliğimizin düzenlemeye karar verdiği ansiklopedik eserde yayımlanmak üzere görev yapmış olduğunuz köyden bir hikâye derleyerek ../../…. tarihine kadar ………... adresine göndermeniz hususunda gereğinin yapılmasını rica ederim. Zarfı ve kâğıdı kaptığım gibi karları yara yara kahveye gittim. Gürüldeyen sobanın sıcaklığında herkesin başı önüne düşmüştü.

Uyukluyorlardı. Doğruca camekânlı bölmeye geçtim. Kâğıdı masalarının üzerine koydum. “Nedir bu?” dediler. “Vekillikten geliyor. Köyle ilgili bir hikâye yazıp göndermem gerekiyor.” dedim. “İyi de, bu köyün hikâyesi yok ki. Burası hikâyesiz bir köy… Burada kuşlar hep aynı uçar, rüzgâr hep aynı eser. Neyi yazıp göndereceksin?” dediler. Ben, “Sizden âlâ hikâye mi bulunur? Ulular Meclisini anlatayım, onlar zaten hikâye zanneder.” deyince üçü birden hiddetle “Sakın Öğretmen Bey, zinhar bizi hikâye etmeye kalkma. Mahremiyetimizi ifşa etme. Maskara mı edeceksin bizi? Oyun mu oynuyoruz burada? Git kurmacanı başka yerde ara. Sonra olacaklardan mesul değiliz.” diye cevap verdiler. Bu cevap karşısında pustum kaldım. “Hiç olmazsa bir akıl fikir verin, yazılacak bir şey söyleyin, siz ne derseniz onu yazayım.” diyecek oldum, bakışlarıyla beni kapı dışarı ettiler. Yalnızca kapı dışarı edilsem iyi, bütün köy bana karşı birlik oldu.

Kapılar öfkeyle yüzüme kapandı. Görenler çalımla yolunu değiştirdi. Herkes ağzını paslı bir kilitle mühürledi. Hikâye namına iki sözcüğü yan yana getiremedim. Bahar gelmiş, karlar erimiş, ırmak çözülerek hayatın içine doğru tekrar akmaya başlamış ve Maarif ’in gönderdiği yazıdaki son tarih çoktan geçmişti.

Bir ikindi vakti ufukta bir toz bulutu göründü. Köylüler bu bulutun içinden kimin çıkacağına dair kendi aralarında heyecansız bir konuşmaya daldı. Ben ise pürtelaş bir bekleyişle çalkalanıyordum. Derken siyah bir araba uğrun usul

belirginleşmeye başladı. Az sonra motorunun hırıltı sesi de duyuldu. Yamacı büyük bir güçlükle söktü ve arabanın kapısı açılır açılmaz köyün üzerine resmiyetin o ağır kokusu çöktü. Köylüler bu kokunun kimin için geldiğini hissetmişçesine halka halka açıldılar ve arabadan çıkan adama beni gösterdiler. Adam, evecen adımlarla yanıma geldi. Selam sabah etmeden Maarif Müfettişi olduğunu, Vekilliğin onu bir tahkikat için buraya gönderdiğini, çok fazla vaktinin olmadığını, derhal köyün öğretmeni ile görüşmesi gerektiğini tek nefeste söyledi. “Köyün öğretmeni benim.” dedim sakince. “Ya, demek sensin.” diye cevapladı tepeden tırnağa süzerek. “Evet, benim de, şu sözünü ettiğiniz tahkikatı anlayamadım.” dedim. Adam burnundan soluyarak, “Anlayamayacak ne var? Maarif ’in tarafınıza gönderdiği yazıya cevaben Vekilliğimize bir hikâye gönderilmedi.” dedi. “İyi ama ...” dedim yarım yamalak. “Aması filan yok Efendim.

Beni oyalamayın. Savunmanızı yazın hemen ve tahkikatın sonucunu bekleyin.” dedi. Ne cevap vereceğimi bilemedim.

Köylülere yardım isteyen bakışlarla bakıyordum ki, etrafımızı saran kalabalık dağılmaya başladı. Ulular Meclisi gökten bir müjdeyle iner gibi Müfettişin karşısına dikildi. Üçü bir ağızdan, “Hoş geldin Bey.” dedi. Pil Dayı bir adım öne çıkarak, “Sefalar getirdin Efendi. Duyduk ki köyümüze ağır bir misafir gelmiş.” derken Dımbış Emmi hemen, “Bir lokma aşımızı yemeden, bir yudum su içmeden gitmek istermiş.” diye sözün ucunu yakalayıverdi. Müfettiş bir mana arayarak önce köylülere sonra bana baktı; Cimdallı Kadın’ın, “Üçler, yediler, kırklar demine Hû çekelim.” ünlemesini duyunca ve hep bir ağızdan “Hûûû.” sedası yükselince korkuyla irkildi. Kalabalık bu sefer Müfettişin etrafında halka halka kapanmaya başladı. Meclis önde, köylüler arkada, Müfettiş ise aralarında kıstırılmış bir haldeydi. Kahvehaneye doğru ağır ağır yürümeye başladılar. Ben de onları takip ettim. Kahvehaneye varınca Meclis önümü keserek, “Senin girmene müsaade yok Öğretmen Bey. Vakit erişince gelir misafirini alırsın.” dedi. Meclisin emri demiri keserdi.

Tam üç gün üç gece bir haber alamadım. Dördüncü günün şafağında Müfettiş arabasını evimin önüne çekti ve kapımı dövmeye başladı. Endişeyle kapıya koştum. Mahmur gözlerini gözlerimin içine dikerek, soluk soluğa, “Neyin var neyin yoksa yüklen hadi. Seni de alıp götürüyorum. Vekilliğe yazacağım. Zaruret halinden tayinini başka bir yere vermeleri için her şeyi rapor edeceğim.” dedi. Ardımdan kapıya karım da çıkınca Müfettiş şöyle bir duraksadı. Karım, olan bitene bir mana veremeyen bakışlarla önce Müfettişe sonra bana baktı. Kapının pervazına yaslanarak nefeslenen Müfettiş, bir şeyler söylemek istiyor ancak bir türlü dile getiremiyor gibiydi. Karıma içeriye geçip beni beklemesini söyledim. Müfettiş beni baştan ayağa süzdükten sonra yutkundu ve körük gibi inip kalkan göğüs kafesi sakinleşinceye kadar bekledi. Bir aralık göz ucuyla tozlu arabaya baktı sonra kararsız ve telaşlı bir tavırla, “Bir an evvel hazırlansanız iyi edersiniz. İstiyorsan yolda her şeyi bir bir anlatırım ama şimdi sana şunu söyleyeyim, demelerine göre, senin bu köyden rızkın kesilmiş artık. Yiyecek ekmeğin içecek suyun nihayete ermiş. Köyün ay yüzlü kızı sana yâr olmuş ama daha fazla bu köy sana yâr olamazmış.” dedi. “Sebep?”

“Mahremiyet şişesini taşa çalmışsın, sır ifşa olmuş.” Dayanamayarak sordum, “Ne sırrı ne mahremiyeti ya hu?”

“Ulular Meclisi Öğretmen Bey, Ulular Meclisi... Bu köyün bir sırrıymış. Şimdi, bu sır senin yüzünden bana bile ayan

olmuş. Onlar hikâyeyi yazmana müsaade etmeyince sen de beni çağırmışsın. Senin çağırmadığını, tahkikat için Vekilliğin gönderdiğini anlattım ama inanmadılar. İşte, rızkının kesilmesinin sebebi buymuş. Yok, ben ille köyde kalacağım dersen de… Gerisini ne sen sor ne ben söyleyeyim.” dedi ve arabaya bakmaya devam etti. İçeri geçtim. Olan biteni karıma anlattım. Karım nazlı bir silkinişle yerinden doğruldu, çeyizinden getirip her sabah çiçekleriyle birlikte uyandığı yorganı, annesinden kalma kalayı silinmiş bakır sahanı ve kanaviçe işlemeli yastık başlıklarını topladı. Kalan üç beş parça eşyayı da ben valizime doldurdum. Kapıdan çıktık ve arabaya doğru yürüdük. Karım, arabaya binmeden önce eğildi ve o güzel elleriyle bir müddet toprağı okşadı. Belli belirsiz bir ses ile bir şeyler mırıldandı. Eşyalarımızı bagaja yerleştirdikten sonra bindik. Müfettiş, arabayı çalıştırdı.

Karım az önce toprağı okşayan tozlanmış elleriyle arabanın camına yapıştı ve köyü seyre daldı. Araba doğan güneşe doğru yol alırken sicim gibi akan gözyaşları yanaklarından süzülüyordu.

21

22

Sol omzumun üstünde bir uyuşukluk… -Unut!- Boynumda beliren bir ter damlası, sırtımdan belime doğru yavaş yavaş akmaya başladı. -Unut diyorum sana!- Masanın altında sağ dizim titriyor ve bu titremeyi durduramıyorum. -Sakin ol, bir şey yok, bir şey olmadı!- Artık Lale’nin yüzüne bakmıyordum. Çayı masaya sertçe koyup masadan kalktım. -Dur yapma, unut sadece!- Lale korkuyla bana bakıyor. ”Seni kıskandırmak için söyledim. Bir an kızgınlıktan… Şakaydı Adem…” Ayağa kalktı Lale; “Gitme Âdem! Nereye gidiyorsun?”

MIZRAP GÜLEÇ

Uyanışlar

Artık Lale’yi duymuyordum. -Karın pişman!- Beremi taktım başıma. -Bak ağlıyor işte!- Montumu giyiniyorum aceleyle. -Unut dediklerini!- Anahtarımı, -Vazgeç! Gitme!anahtarımın yanındaki çalışma defterimi aldım. -Karım belki de…- Uzun bağcıklı botlarımı giyinmek için uzun süre uğraştım. -Belki de aldatıyor beni!- Yoruldum, ama botlarımla işim bitmişti sonunda. Lale hıçkırıklarla; ‘’Gitme Adem!’’ Koşar adım merdivenlerden iniyorum. İkinci katta oturuyoruz. Alt komşumuzun kapısının üstünde Daniel yazıyor. -Hiç görmediğim komşum…- Komşumun kapısı önünden geçtim. -Daniel!- Dışarıdayım. Akşam olmak üzere henüz! Hava hafif soğuk! Hızlı adımlarla yürümeye başladım. -İnsanlar ne kadar bilirse bilsin…- Neden böyle acele ettiğimi düşündüm. -İnsanlar öğrenebildiği sürece unutacaktır.- Bir yere yetişmek ya da biri ile buluşmak için dışarı çıkmamıştım. -Bir bilgi tam anlaşılmadan…- Yavaşladım. -…tam öğrenilmeden bırakılırsa…- Neden dışarı çıktığımı unutur gibi oluyorum. -…unutma gerçekleşmez.Sonra karıma -Unutma gerçekleşmiyorsa…- ve nedenini anlamaksızın kendime kızıyorum. -Şüphe vardır.- Daha da yavaşladım. –Unut!- Yürüdükçe yürüyüşüm ağırlaştı.

-Unut!- Nadiren gittiğim, Cengiz diye bir tanıdığın tek başına işlettiği, küçük bir çay ocağının önünde olduğumu fark ediyorum. -Burası neresi?- Çay ocağından içeri giriyorum. -Sütlü çikolata mı içsek acaba?- Elinde çayla Cengiz geldi. “Hoş geldin Âdem.” dedi. “Ne içersin, ne vereyim sana?” demedi. Elindeki çayı göstererek; “Çay içer misin Âdem?” dedi. Sesinde rica da var. Sütlü sıcak çikolatayı düşünüyorum. -Bana unutmadığın, unutmayacağın bir şeyi anlat Cengiz!- “Olur, içerim.” deyip çayı alıyorum. - Ya da unuttuklarını anlat!- Cengiz; “Solgunsun sanki. Bir şeyin mi var?” diye soruyor. “Yoo, iyiyim. Dışarı biraz soğuk.” deyip çayımdan bir yudum içiyorum. -Bana hiçbir şey anlatamazsın demi Cengiz?- Cengiz; ‘’ Dikkat et kendine.’’ diyerek gidiyor. Yanımda getirdiğim çalışma defterimi açıyorum. Üzerinde gizliden çalıştığım şiiri temize çekiyorum. Çayım bitti. Cengiz boş bardağı alırken; “Başka bir şey ister misin?” diye soruyor. Sıcak sütlü çikolatayı düşünüyorum. -Artık canım hiçbir şey istemiyor Cengiz!“Çay ver” dedim. Cengiz çay getirdi. İkinci çaydan sonra çay ocağından çıktım. -Bu soğukta çay ocağının kapı önüne yere ölü gibi uzanmış bir köpek!Biraz yaklaşıyorum köpeğe. -Hayvanlar sezgisel varlıklardır.- Tüyleri dökülmüş, kaburga kemikleri sayılıyor. -Tam olarak bir bilgi ya da öğretiye hakim olmadan sezgisel akıllarıyla yaşar hayvanlar.- Hiç kıpırdamıyor acaba ölmüş mü diye düşünüyorum. Cengiz çıkıyor çay ocağından. ‘’Yine mi sen buraya yattın it oğlu it?’’ diyerek koşup köpeğe bir tekme atıyor. Köpek can havliyle bağırarak kaçıyor. Cengiz’le birbirimize bakıyoruz öfkeyle. -Allah

senin belanı versin Cengiz!- İçimdeki çay ocağının camlarını indirme, hatta çay ocağını yakma isteğini bastırmaya çalışıyorum. Cengiz hiçbir şey demeden arkasını dönüp çay ocağına giriyor. Bende bir süre daha köpeğin nereye gitmiş olacağını düşünerek, gittiği yöne doğru bakıyorum.

–Zavallı köpek, inşallah ölmez!- Hızlı adımlarla eve doğru yürümeye başlıyorum.

Eve vardım. Lale’yi salonda oturuyor buluyorum. -Karınla konuş!- Eve girişimi duymamış gibi. -Abartılı davrandığını, yanlış anladığını, pişman olduğunu söyle!- Salon halısının orta yerine dalgınca bakıyor Lale. -Özür dile, hadi!- Ses vermeden çalışma odasına geçiyorum. Çalışma masasına oturup bir sigara yaktım. –Ben karımın bana söylediklerini istesem de unutamam. Hem ben neden özür dileyeyim? Suçlu olan ben değilim ki. Hem ilk ben konuşursam onu haklı da çıkarmış olurum. Belki de bu yaptığım az bile. Belki de beni aldatıyor çünkü. Ya mutluluğun, mutluluğun ne olacak? Ya yanılıyorsan? Ya karına haksızlık etmişsen? Tam anlamadan, öğrenmeden neden karını yargılıyorsun? Neden karını cezalandırıyorsun? Bilmiyor musun o senin karın. Ve biliyorsun ki karın seni çok seviyor. Acaba zavallı köpek ne oldu? Bir insanın bir insanı yargılaması, bir insanın bir insandan öç almasından daha ahlaksızcadır demez miydin hep? Ben onu ne yargılıyor, ne cezalandırıyor, ne de ondan öç alıyorum. Ne yapıyorsun o zaman? Yaptığın şeyi açıkla! Yalan söyledi bana. Neyi yalan söyledi? Bilmiyorum. Sen yalan hakkında ne bilirsin ki zaten? Sen genellemelerle yaşayan, genellemeleri hakikat sayan birisin. Dışarı çıkmalıyım. Eve dönmek doğru bir karar değildi. Arabamın anahtarları nerde? Çekmeceyi aç! İşte orda. Balkonun kapısı açık kalmış. İsmail! Evet, İsmail! İsmail diye bir arkadaşın vardı bir zamanlar. Hatırlıyorum!

Hayatta ki tek dostundu. Balkondan düşerek öldü. Şu an yaşıyor olsaydı ona giderdin. İsmail senden daha akıllı ve iyi biriydi. Seni severdi. Biliyorum, çok severdi. Mutlaka seni teselli eder, sana doğru yolu gösterirdi. Keşke İsmail yaşasaydı da ben ölseydim.- Çalışma odasından karımla yüz yüze gelmemek için hızla dış kapıya doğru yürümeye başladım. Koşarak merdivenlerden iniyorum. Arabamın kapısını açtım. Kontağı çevirdim. –Ne olurdu karınla konuşsaydın? Karınla barışmalıydın. Yanılıyorsun bunun barışmakla ilgisi yok. Neyle ilgisi var? Savaşmakla! Yani?

Savaşmakla işte. Anlamıyorum, eminim sende neyi kastettiğini bilmiyorsun. Biliyorum. Yani kendimle olan bu savaşı bilerek başlattım demek istiyorum. Çünkü benim için barış değil, haklı olmak önemli. Bu savaşı ben başlattım ve pişman değilim. Yani barışın savaşla hiçbir ilgisi yok. Yine saçmalamaya başladın. Hayır! Barışı ve savaşı ayrı ayrı düşünmeliyiz. Yani aslında şunu demek istiyorum, savaşın ortasında barış diyen kendi askerinizi mutlaka düşünmeden vurun. Hahahaha! Yine beni güldürmeyi başardın. Ne yani beni mi vuracaksın. Madem sonunda barış yapacaktık o zaman niye savaştık. Ben değil sen savaştın. Bak son kez soruyorum. Savaş mı, barış mı? Gururun mu, mutluluğun mu? Unutmak mı, hatırlamak mı? İki cephe arasında dikenli tellerle bağlanmış gibiyim. Peki, neyi düşünmelisin bu halde? Dikenli tellerin acısından kıvranmadan durabilmeyi mi, yoksa hangi tarafın kurşunuyla öleceğini mi ya da başka bir şeyi mi? Vurulmak mı? Kim tarafından? Aptal herif seni senden başka kim vurabilir? Neyi düşünmeliyim? Hâlbuki bende hayata karşı savaşarak mutlu olmak

için çıkmıştım yola. Neden beni durduruyorlar? Neden beni ortaklaşa tutsak ediyorlar? Bir şeyi düşünmüş olmalıyım öncesinde ama neyi? Neyi unuttuğunu hatırla! Uyan artık Adem!- Bir sigara yakıp arabanın teyibini açıyorum.

–Ümit Besen, Bizim Hikâyemiz.II Sigaramı söndürdükten sonra arabanı kontağını kapattım.

–Bilgi; öğrenildikten sonra şekil değiştirir öğrenen kişinin hafızasında.- Ağır ağır iş yorgunu evin merdivenlerini çıkıyorum. -Bu şekil değiştirme her hatırlayışta devam eder.- Eve girer girmez aceleyle dünden kalan kuru fasulye ve pilavın altını yakıyorum. -Değişim durdurulamaz sonsuzluktur.- Pilavın içine bir çay bardağı su döktüm.

-Beni bu dünyada hatırlayacak kimse yok!-Sofra sinisini yere seriyorum. Kuru fasulye ekşimeye başlamış, batlaşmıştı. Kuru fasulye ve pilavı çabucak bitiriyorum. -Biraz televizyona bakalım.- Kanalları sürekli dolaşmanın verdiği üşengeçlikle televizyonu kapatıyorum. Günlüğümü elime aldım, karıştırıyorum sayfalarını. Yazdıklarım gereksiz, anlamsız, saçma geliyor. -Bir kuyunun dibinde unutulmuş kadar yalnızım!- Sayfalar arasında dolaşırken gözüm eski tarihli bir yazıya takılıyor. Eski bir dostumun günlüğüme yazdığı bir hatıra idi bu yazı. Dostum bu yazıyı yazdığı yıl trafik kazasında ölmüştü. Bana hatıra kalan cümleleri okumaya başlıyorum. ‘’Dostum biz bir düzine adamla rantını bekleyen bir boksör gibi köşesine sıkışmış, sıkıştırılmış adamlar olduk hep. İzleyenler neden bizi kurtarmak yerine dövüşmemiz için çılgınca tezavrat yaptılar. Neden dostum? Neden dövüşmek zorundaydık? Yaşam denilen bu ringin neresindeydi hayat?

Tükendik, artık gidelim dostum. Gidelim bu şehirden.

Artık bu şehrin beklenmeyen hasta sabahlarından, ölülere doymuş mezarlarından, günahlara doymuş şeytanlarından.

Artık beklenmeyen zamansız bir vakte gidelim dostum. Öte Dünya Şehrindeki Dostun ADEM 04.11.2011’’ Tekrar okudum. -Adem yolda olmak güzeldir derdi.- Gülümsedim. –Ve Adem; yolda anlarsın yapmaman gereken şeylerin pişmanlığını derdi.- Cebimden sigaramı çıkarıyorum. Günlüğümü Duvar isimli bir kitabın üzerine bırakıyorum. -Tek arkadaşımı, tek dostumu da kaybettim. Çok yalnızım Allah’ım!- Sigaranın dumanı ince bir dalga halinde yükselirken gözümden aşağı bir damla yaş akmaya başlıyor! -Yol insana her şeyi unutturduğu gibi unuttuğu her şeyi de hatırlatıyor derdi Adem.-Ve günlüğümü tekrar elime alıp şöyle yazıyorum: “Ne kadar bilirsem bileyim, hatırladıkça unutacağım!’’

Tekrar tekrar ve tekrar okurken okuduğum o tek satır yazıyı unutuyorum. Düşünüyorum! Düşünürken ne düşündüğümü de unutuyorum. Bunu da düşünüyorum. Sonra aklıma yeni bir şey gelmiş gibi yatma saatimin geçtiğini düşünüyorum. -Düşüncelerimi, fikirlerimi, anılarımı ve rüyalarımı yutuyorlar!- Günlüğümü koltuğumun üzerine bırakıp yavaşça yerimden kalkıyorum. Yatak odamdayım. Ağır ağır kırmızı damalı gömleğimin düğmelerimi çözüyorum. -Unutmak bilgeliğimin ibresi olacak.- Keten pantolonumu güçlükle çıkarıyorum. -Bir yıldızın son evresi olsam!- Yatağıma giriyorum. -Unutmak!- Battaniyemin

23

24

içinde sağ omuzum üzerine dönerek sırtımı duvara veriyorum. -İnsanlığın büyük trajedisi unutmak!- Ellerimin biri yanağımın tam altında diğeri göğsümden sarkıyor. -Ya da dünyanın içinde basit bir cisim…- Uyurken düşündüğümü unutuyorum. -Bir koltuk! Bir koltuk evet evet…Şehirlerarası yolculuk edilen bir yol üzerinde uyanıyorum.

Hava çok sıcak! Çok inceden yaprakları kıpırdatan bir rüzgâr sanki havayı daha da ısıtıyor. Yürüdüğüm yol çok uzun bir düzlük. Uzaktan bir ses duyduğumu sanıp arkamı dönüyorum. Uyanıyorum. Çok uzak bir tepeye doğru yürüyorum. Tekrar uyanıyorum. Tepeye doğru bakıyorum.

Bir ağaç gözüküyor, tırmanıyorum. Tekrar uyanıyorum.

Tepenin üstündeyim. Ağaca doğru yürüyorum. Ağacın etrafında büyük, beyaz, düz, mermer kayalar... Tekrar uyanıyorum. Ağaç, alıç ağacı… Susamışım… Alıç susuzluğumu giderir diye düşünüyorum. Sağ elimi dalda rüzgârla sallanan alıçlara uzatırken tekrar uyanıyorum. Ağacın arkasında bir kız… Kayalara oturuyor... Başını dizlerine yatırmış, çok ötelere bakıyor gibi... Yüzünde damla damla biriken bir hüzün... Tekrar uyanıyorum. Ayakta… Bana bakıyor… Ellerimi gözlerinde beliren yaşlara uzatıyorum… “Hâlâ hatırlamıyorsun değil mi Ali?” ‘’Neyi?’’ ‘’Birinin adı Ay, birinin adı Güneş. İki oğul doğurdum sana.’’ ‘’Bu nasıl olur? Ben hiç evlenmedim ama.’’ ‘’Silkin artık üzerinde ki çamuru. Ben ve oğulların çok oldu bekliyoruz seni. Bekletme artık uyan. Gel artık ey Türabın oğlu.’’

III Saat 11 olmuş. Yatağın içinde doğrularak bir sigara yakıyorum. Gördüğüm rüyayı tam olarak hatırlamaya çalışıyorum. -Hatırlamak ilhamla, unutmak bilmekle mümkün.Başım ağrıyor! Sigaramı söndürüp, sehpanın üzerindeki sürahiden bir bardak su dolduruyorum. –Umursamak; unutmaktır…-Suyu içtikten sonra, yataktan çıkarak banyoya doğru yürüyorum. -…umursamazlık değil.- İlk anda şofbenden gelen soğuk su… -Bilgi; şaşkınlık duyulan…İçim titriyor! -…hayret edilen…- Su ısınıyor! Su ısındıkça içimdeki titreme yerini korku hissine bırakıyor. –…dehşet uyandırandır.- Banyodan çıktım. Gardırobumdan siyah tişörtümü; mavi, uzun keten gömleğimi; siyah pantolonumu giyiniyorum.

-Nefretlerimi, pişmanlıklarımı, aşklarımı, mutluluklarımı ve hatta acılarımı unutuyor olmam belki de bende daha büyük bir acıya neden olmuştur bu yüzden. Bugün Pazar. -Yani iş yok!- Kahvaltı için dışarı çıkmaya karar veriyorum. Yanıma, bir şeyler karaladığım defterimi de alıyorum.

Dışarıdayım. Hava fena değil. –Tabiat; varlığını ilham üzerine devam ettirir.- Güneşe bakarak derin bir nefes alıyorum. -Sezgisel bütünlüğün adı olan tabiat.- Gülümsüyorum. Her zaman gittiğim restoran-kafeye doğru hiçbir şey düşünmeden ağır ağır yürüyorum. -İlhamın taşıyıcısı, koruyucusu, saklayıcısı olan sezgi.-Sonunda uzaktan kapısı görünmeye başlayan kafeye vardım. -Seziyor olmak, unutmanın sonraki evresi.- Pek müşterisi yok bugün buranın.

Menemen söylüyorum. Sırtımı sandalyeye dayayıp, kafenin duvarlarını, masalarını, saksıdaki çiçeklerini, akvaryumdaki balıklarını, kafesteki kuşlarını izliyorum. -İlham almak güneşten, buluttan, nehirlerden, nehirlerle birlik akan balıklardan, kuşlardan, kuşların gagalarından, kuş-

ların gagasında taşıdığından.- Menemen geldi. -Tadının güzel olduğunu hatırladığım bir yemeği yerken daha bir iştahlı oluyorum.- Hemen yemeye koyuluyorum. -İlham iştahla mümkün.- Menemenden sonra çay söylüyorum.

-İşte iştahla yediğim menemen, bana sezdirerek çayı ilham ediyor. Yani bana çayı hatırlatıyor.- Defterimi açıyorum.

-Unutmak çok zevk verici.- Kendi kendime karaladığım şiiri temize çekiyorum. Şiirim de düzelmesini istediğim yerleri bir türlü düzeltemiyorum. -Şiir yavaştır fakat şiirde mesafe yoktur dostum. Sabırlı ol!- Düşünüyorum! -Yavaşlık… Mesafe…- Düşünürken -Kahretsin!- aklıma beni terk eden -Niye ama şimdi aklıma geliyor?- karım -Neden ne alaka şimdi moralimi bozuyor?- Leyla -…offf!- geliyor.

-Terk ediliş, yüze silinmez bir çamurun bulaşmasıdır.Leyla’yı düşünürken on bardak çay içtim. Çaydan başka bir şey içmedim. Hep Leyla’yı, Leyla’nın giderken söylediklerini düşündüm. Hep aynı şiiri tekrar ve tekrar defterimin sonraki sayfalarına yazdım. Şiirimde tek bir harf değişmedi. Saate bakıyorum; baya geçmiş. Daha da huzursuz oluyorum. Çayımdan son yudumu almak için çay tabağından çay bardağını kaldırıyorum. –Yalnızlık; rüzgârın uğultusuyla bir başına dolaştığın hafiften nemli dağlarda, kaldırdığın her kayanın altında bulduğun görünmez nesnedir.- Kasaya gitmek için ayaklanıyorum.

Kafeden çıktım. Daha da soğumuş dışarı. Dışarıda daha da sıkılmış buluyorum kendimi. Kafenin önünden tüyleri dökülmüş, kaburga kemikleri sayılan topal bir köpek geçiyor. –Belki de ayağının ağrısını duyduğu halde ayağının ağrıdığını bile bilmiyor. Zavallı köpek!- Hızlı adımlarla eve yürüyorum. Her adımımda daha da hızlanıyorum. Evimin kapı önüne vardım. Kapının ara bölmesine sıkıştırılmış bir doğalgaz faturası… Faturaya bakıyorum, ismimle -İsmail!- göz gözeyim. -Fatura yerine bir mektup olsaydı keşke!- Anahtarımı ararken çok eski bir tanıdığın sıcak, sahili olan bir yerden bana mektup yazmış olabileceğini düşünüyorum. -Mektupta çok merak edildiğini, neler yaptığını, nasıl olduğunu sormuştur ve en yakın zamanda seni ziyarete geleceğini de.- Hatta hep arayıp da bulamadığım bir şeyin de mektupla birlikte bana gönderilmiş olabileceğini. -Hediye paketinden ne çıkabilir acaba?- Aklıma kitaplar geliyor. Almak için en fazla can attığım şeylerin hep kitaplar olduğunu hatırlıyorum. -Kitap dışında ne olabilir?- Aklıma hiçbir şey gelmiyor. -Hediye olmasa da olur. Birinin mektup yollaması her şeye değer zaten.- Keyiflendim. Keyifle aradığım anahtarımın iç cebimde olduğunu düşünerek montumun fermuarını açıyorum. Elimi montumun iç cebine götürürken; -Peki bu biri kim?- Elim iç cebimde kalıyor. Düşünüyorum, düşünüyorum, bütün olasılıkları düşünüyorum! -Benim dostum yok!- Ne kadar tuttuğuna bakmadan faturayı cebime koyuyorum. Kapıyı açtım, eve giriyorum.

Eve girer girmez takatim kesiliyor. Kendimi çekyatın üzerine bırakıyorum. -Ağlama sakın!- Sırt üstü tavana bakıyorum. -Ne olurdu hiç hatırlamasam, hatırlamasaydım?Kendimi kandırmak için defterimi elime alıyorum. -Neyi bekliyorsun yaz hadi!- Hırsla doğruluyorum. Defterimin boş sayfasına bakıyorum. -Ne yazayım?- Sanki bir mengene ucunda sıkılıyor ve daha da sıkılıyorum. -Unutmanın bir fayda vermeyeceğini mi yazayım?- Krizle defterimi duvara fırlatıyorum. Sinir dolu bir öfkeyle duvara çarpıp, yere düşen defterime bakıyorum. -Bir fotoğraf!- Uzun

zamandır defterimde sakladığım fotoğraf duvarın dibine düşmüş. Çekyattan kalkarak duvarın dibine eğiliyor, fotoğrafı yerden alıyorum.

Fotoğrafın arkasında tarih; -04.11.2011- Önünü çeviriyorum. -Ali’yle ben- Sürekli gittiğimiz restoran kafede çekilmişiz. -Canım arkadaşım keşke yaşasaydın da ben sana mektup yazsaydım.- İkimizde büyük işler başarmış adamların tavrıyla ciddi bakmışız kameraya. -Galiba gözleriniz de biraz mahcupsunuz diyor.- Gaz zehirlenmesinden uyurken öldü Ali! Hiç evlenmemişti. Tek dostumdu. Fotoğrafı çekildikten sonra ‘’Beni nasıl hatırlayacaksın Ali?’’ diye sormuştum. Ali de ‘’Senin yerine bıçaklarla halkalanmış bir yorganın içinde kendimi unutup, uyuyacak kadar güçlü hatırlayacağım İsmail.’’ demişti. Sonra ‘’Sen?’’ diye sormuştu. Bende gülümseyerek; ‘’Bende, bende senin gibi hatırlayacağım Ali.’’ demiştim. Acaba son gecesinde, uyurken rüya görüyor muydu? Görüyorduysa ne görüyordu? Güzel bir rüya mıydı? Mutlu muydu? İkimizde bütün hayatımızı kendimizi mutlu edeceğimizi sandığımız şeylerin peşinde çabalayarak geçirdik. Nadiren amacımıza ulaştığımızı sandık. Her ulaştığımızı sandığımızdaysa, yalnızca düş kırıklıklarıyla karşılaştık. Ali mutlu olamadan öldü. Ölürken mutludur her halde. Bense şimdi bir enkaz gibiyim. Kendime yani limana direklerim, küreklerim ve yelkenlerim yok olmuş bir halde döndüm. Artık benim için bu dünyada mutlulukta, mutsuzlukta aynı. Artık anlıyorum ki bu dünyada bulunduğumuz her dakika yok olandan fazlası değil. Ve şimdi bile sona ermekte.

Yorgun ve gözü yaşlı halde ayağı kalkıyorum. Biraz olsun kendimi toparlayabilmek için nefes almaya balkona çıkıyorum. Bir anda sol omzumun üstünde bir uyuşukluk…

Boynumda beliren bir ter damlası, sırtımdan belime doğru yavaş yavaş akmaya başladı. Balkon demirlerine dayadığım sağ dizim titriyor ve bu titremeyi durduramıyorum…

25

26

FURKAN SELÇUK SOYLU

Kızılırmak Bir kutlu terennümle, malûm seyrinde huzur Âtinin yolcusu hem çağlayan dilinde sûr ...

Yağmurlar üzerine, düşerken damla damla Kurşûnî bir akşamdı, şahittim bir selâmla

Ne mes’ud! Sen değil mi, çağ üstüne çağ aşan Ufuklara tutunup, ummanlarla kaynaşan Ne mes’ud! Sen değil mi, yetinmeyen bu yurtla Sen değil mi göz kırpan cihana hep umutla

Ayaklanır anılar, akışınla sînede Sanki varış yönümüz, hep aynı bahanede

Sen değil mi yol alan, hiç sapmadan bu izden Bu hükümranlığınla ne farkın var denizden

Oluk oluk fikirle, o hırçın otağına Toplamış tüm eşyamı, takılmışım ağına

Sakarya’yla kolkola, sürgündeyiz beraber Hem bu cehdi bir ömür, sırtlamaya da değer

Bilirim nerden aldın, o müreffeh tınını Âşinâyım sevdâna, unutamam sanını Sürgünüm olacaksa sana olsun dembedem Tavrını görüyorum, yanı başında mâdem San’at kadar sahici, meramıyla tez elden Bağlıdır Sakarya’ya, Kızılırmak ezelden Büsbütün şaşâasıyla, haykırıyor pul pul su: Hakk’tan başka en iyi kim kurabilir pusu Delişmenle çözülür, çözülmeyen her düğüm Her bâtıl talan olur ya her küfür kötürüm Atalete gem vurup, yer yer hep taşan kim Bir asırlık tarihi, onurla hem aşan kim Kim nasıl baş kaldırır, vazgeçirir bu hâlden Hem kim döndürebilir, ereceğin visâlden

Geçilir tüm geçitler, kaderle nihayetin Tahtına kurulacak elbet samimiyetin İşte böyle akar hep, Nil’in, Tuna’nın eşi Kızılırmak ardından, gösterecek güneşi İster yaşanır senle, ister ölünür kâbul Sen akmaya devam et, yeter ki uğul uğul Habire hep tersine tersine esse de yel Direnemez ne mümkün, sefil kalır her engel Ne ben sensiz yaparım,ne sarp yollar tuzaksız Çekilmez bu dünyanın kahrı Kızılırmak-sız

27

MEHMET İYİDOĞAN

Ansızın Yusufsuz kalmış Kenan gibiyim bu günlerde.

Susuz bir ceviz ağacı Hayalden mahrum bırakılmış insan Kuyuda sıkışmış bir ay gibiyim düşlerimde.

Bir gün gelecek bende uyanacağım elbet Tarihte ki isyanlara karşı direniş kalacak ilelebet Yalnız gerçekler hatırlayacak beni Ne kuşlar, ne bulutlar, ne gökkuşağı Telaşlı kalabalıklar eşlik edecek gözlerimin koşusuna Var ile yok olmanın tam ortasında Sırlara kadem basmış medeniyetlerin Zifiri yalnızlık kokan zindan odalarında Ve işte yürüyorum yine Yürüyorum yağmurlu bir günün sabahında Örüyorum hayallerim iğne umutlarım iplik Görüyorum herşey bütün çıplaklığı ile ortada Korkuyorum sevda kuşun kanadında.

28

GÜLNÂRE

Mâlihulyâ Giderken belirsiz bir hikayenin içine Düştüm kaçarken gönlünün ateşine

Bir emanettim ben bekledim her yerde Emanetçim seni sandım yazan kaderimde

Kül oldum sînenin serin narında Her haykırışımda sağır oldun hep bana

Bir çalıkuşu ötüyor içimizde acı acı Başımızdan düşüveriyor sevda tâcı

Döküldü gözümden katreler kollarına Yol buldu içimden nehirler senden yana

Ayağımda yollarının tozu kalmış Gönlüm bir beyhude hayale dalmış

Ötesi yoktu bu ateşin kül olana dek Yanmaktı çaresi, aşığın sermayesi tek

Leylimin yıldızları birer birer kaydı Güneş göğüme günlerdir uğramadı

Kirpiklerimin suladığı şakağımdan Süzülüyorsun ölüm soluğuyla oradan

İndim hülyalarımın yüksek tepelerinden Yaktım bu gönlümü mazinin ateşinden

Yarım hikayeler olmuştu kaderimiz Şiirler yoldaşımız, tek heceydi sesimiz Rastlaşıyoruz bir kasım hazanında Savruluyoruz kaderin acı rüzgarıyla Sesin kulağımda, gözlerin yerinde yok Ne kadar aşık sesin, adın kimliğimde yok Rüzgarlı bir pazarın ılık buğusunda Seyre daldım izini, bulutların karasında Kitapların arasında sıkışmış serencamımız Şiirler haber vermiş, yarımmış bu sevdamız Ceplerimizde sözlerimiz hepsi veda kokuyor Sırtımızda hatıralarımız hep hafif kalıyor

Kapatıyorum gözlerimi ölümün sessizliğinde Bir el uzanıyor ötelerden Azrail serinliğinde Radyodan bir şarkı çalıyor, sönüyor sesin: Bir ihtimal daha var o da ölmek mi dersin...

29

NİYAZİ KILIÇ

Montaigne neden?

Kendimize bakmadan yaşıyorduk İçimize bakmadan Ne olduğumuzu anlamadan Bir kadına yontuldu zavallı kalbim Üstelik ben yonttum İnsan kendi kalbini nasıl yontar Hangi neşter keskinliği acıtmaz Sen, sen en güzel platonik mazoşistliğimsin İşte böyle…

Sürekli tırnaklarımı kanatıyorum Psikologlara kalsa ağır bir hastayım Beni hasta edenlerle ilgilenmiyor doktorlar Kaç senelik insan olduğumu bildiklerini sanıyorlar Yaşadığım sürece insanmışım Yasa abimiz öyle diyormuş Sen hiç konuşmadın Montaigne abimiz Aması şu ki hala buradayım sizinleyim Daha özlenmedim.

Keşke özlensem Ve Montaigne neden?

Kimseye yara bandı olmayan ben Neden özlenmeliyim…

30

HÜSEYİN ARLI

Bir Aydınlık Bir Zulmet

“Ki ben Meryem’im el değmemiş, Ki Yusuf ’um gün görmemiş, Ah papatyalar, ah güller, Sabredenleri müjdele; Görülecek yakında güzel günler...

Muhammed gönlümüz taşlarla kana bulandı, Ya Rabbi yalnız, yalnız sana yakardık !

Gülistanımız ah û zarla sulandı, Ağızlarında bahar taşıyan güvercinler arardık...

Güzel günleri de gördük bahar muştusu getiren güvercinleri de, Lakin gittiler hepsi her şey geride, Aşk mı kaldı artık tende deride ?

Dalalet yaklaşır zamanın akrebinde... Şimdi can ile canan arasında uçurumlar var, O uçurumlara sığar sevda ve nefret, Üzülsem de bilirim karın içinde vardır bir bahar; Gözlerinde sezerim bir aydınlık bir zulmet...” ...

31

MELİKE BOZKURT

Sıradaki Şiir

Sıradaki şiir, Elinde taş tutanlara, Karşısındaki koca bedenleri ezip Ayakta kalan minik kuşlara.

Kendine uzatılan namluyu, Göğsüne dayayan koca yürekli adamlara.

Küffara boyun eğmeyip, Batılla savaşanlara...

Sıradaki şiir, Gazze’nin, Batı Şeria’nın, Arakan’nın çocuklarına, Sokakları kan kokan İslam topraklarına...

Sıradaki şiir, Doğu Türkistan’daki esir bacılarıma, Bu hale dayanamayıp ağlayan koca yürekli babalara.

Kamplarda firavunvari yetişen, Musa gönüllü çocuklara...

Sıradaki şiir, Birlik olmayı başaran dünya Müslümanlarına!

En çokta afyonlanmış, şuursuzlara.

Hakk’la bâtılı adı gibi bilip, Bâtılın altında ezilip kalanlara.

Her adımda karşısında ceset bulamayanlara!

Sahur vaktinde ağzına şarap damlatılmayanlara.

Yahut namaz vaktinde yanan lambanın ışığı ile evi bombalanmayanlara...

Sıradaki şiir, Gönlünü putla dolduranlara.

Kapitalizmaya râm olmuş, Emperyalizme tapanlara. İçindeki çağdaşlık putunu yıkamayıp O putu baltalayanlara gönül koyanlara.

Cihat kavramını ötekileştiren, Bu asrın işi değil diye tutturanlara.

Cihadı yalnız top, tüfek sanıp Kalemi ve kelamı unutanlara...

SALİM NACAR

Ziller

İç büküm –parmağın kırılınca- nasıl çalarsın Çocukluk yüzünün indirildiği zilleri AŞKLA hu! Sakın beklemeyin çok zaman Dudağını çatlatan yazın sızıdır nasılsa.

Eski kasa skoda Maarif öldüren burçlar Üzerinde yeşil yaygılar Ucunda eski oda.

Henüz ilk ekimden dönmemiş Aynı adam patırtıları Yaraları iyileşmemiş –anlarsın-.

Yaşadın her çağda Mosmor ağız açan cadılar günü Rölantide din dindiren soğuklar İçine akıttığın müzik.

(Sınanmıyorsa yalnız değildir çoksesliölmeyebelkideençok kramp giren dizleri benzer yaratılışta) Küçük tatlı gülüşüne haram girmemiş Tevazu dilinin trafiğiyle en haramisi Yaban ellerde amca ortaklığıyla sürer Baba yarım –aklında her an-.

Ziller kaçmıyor.

Sokak biçimleri erken açılmış Yalnızlık kapıları hep güvercin Ucunda eski oda.