Apple Steve Jobs Davasını Kaybetti
Samsung’dan Akıllı Tişört!
sayfa 04
sayfa 04
Söz konusu giyilebilir teknoloji ürününün 2018 yılı içinde tanıtımının yapılması bekleniyor.
MODA HUKUKU GAZETESİ
2018
“Steve Jobs” adlı bir moda şirketi kuran iki İtalyan girişimci kardeş, Vincenzo ve Giacomo Barbato, Apple tarafından dava edilmişti.
INFOGRAFİ
Dünyadaki moda hukuku ile ilgili çalışmalar yapan kurumları biliyor musunuz? sayfa 09
SAYI #17
Moda Hukuku Enstitüsü tarafından aylık olarak ücretsiz çıkarılır.
LÜKS MARKALAR DA TAKLİT EDER! : DIOR VAKASI Hindistanlı Orijit Sen adında bir modacı; ünlü moda markası Dior’u kendi tasarladığı kumaş desenini çalmakla suçladı. Söz konusu kumaşın sayfa 02
H&M Yine Yaptı!
H&M, son 10 yılda, ayrımcılıklar yaparak moda sektöründe tepki topluyor. Söz konusu vakaları sizler için bir araya getirdik. sayfa 05
GucciTech Markası Amerika’da Tescil Edilebilir, Singapur’da Edilemez.
Singapur Fikri Mülkiyet Ofisi, Guccitech markasının tüketiciler nezdinde karışıklık yaratabileceğini belirterek başvuruyu reddetti ve Gucci’nin pazarda hakimiyetinin artmasını sağladı. Bununla birlikte her ne kadar söz konusu tescil Singapur’da reddedilse de, Amerika’da “Gucci Tech” ismiyle Gucci iPhone kılıflarının satışı yapılmakta. sayfa 03 www.modahukukuenstitusu.org
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
UNCHRISTIAN DIOR Hindistanlı Orijit Sen adında bir modacı; ünlü moda markası Dior’u kendi tasarladığı kumaş desenini çalmakla suçladı. Böylece ünlü moda markalarının yerel tasarımcıların eserlerini izinsiz kullanması vakalarına bir yenisi daha eklenmiş oldu. Orijit Sen, yoga pozları yapan insanları kumaşa baskıladığı tasarımını 2000 yılında yaptığını ve söz konusu tasarım kumaşının Elle Hindistan dergisinin kapağında gördüğünde çok şaşırdığını belirtti. Orijit Sen, tasarımının kumaşlara el baskısı ile yapıldığını, Goa ve Yeni Delhi’de mağazaları bulunan Hint kıyafet markası People Tree’de yıllarca satıldığını iddia etti. Sen ve Dior’un kumaşları yoga pozları ve renk açısından çok benzer olmakla birlikte Dior’unkinde yoga yapanların yanına çiçeklerin eklenmesi dikkat çekti. Bu ihlal karşısında Dior’un mevcut iddialara cevap vermediği, Sen’in de yasal süreci başlatıp başlatamama da kararsız olduğu belirtildi.
Orijit Sen
Dior
Hintli fikri mülkiyet uzmanlarına göre, Hindistan’da marka ve tasarım koruma ile ilgili kanunlar çok zayıf olmakla birlikte çoğu mağdur tasarımcı da hukuki yolun nasıl işleyeceğini bilmemekte ya da bunu maddi anlamda karşılamakta zorlanmakta. Hazırlayan: Selin Coşkun www.modahukukuenstitusu.org
2
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
GUCCITECH AMERİKA’DA TESCİL EDİLEBİLİR, SİNGAPUR’DA EDİLEMEZ
Singapur Fikri Mülkiyet Ofisi’ne göre, Gucci’nin mutfak eşyaları endüstrisinde olmaması isminin üçüncü kişiler tarafından bu endüstride kullanılabileceği anlamına gelmemektedir. Gucci, Singapur merkezli ve mutfak ürünleri üreten bir şirketin biçimlendirilmiş “G” harfini ve Guccitech ismini katlanabilir sobaların üzerinde kullanmak için yaptıkları marka tescil başvurusuna itiraz ederek bir zafer kazandı. Singapur Fikri Mülkiyet Ofisi, Guccitech markasının tüketiciler nezdinde karışıklık yaratabileceğini belirterek başvuruyu reddetti ve Gucci’nin pazarda hakimiyetinin artmasını sağladı.
Guccitech’in markası reddedilmekle birlikte, hükümde bu markanın yeni katlanabilir sobalarda kullanılamayacağı belirtilmemiştir. Eğer kullanılırsa, bu durum yüksek ihtimalle mahkemeye taşınacaktır. Gucci Guccitech isminin kullanılarak tüketicilerin Gucci’nin Guccitech ile veya Guccitech ürünleriyle bağlantılı olduğuna inanmasına yol açtığını ileri sürerek marka hakkına tecavüz iddiasında bulunabilir.
Bununla birlikte her ne kadar söz konusu tescil Singapur’da reddedilse de, Amerika’da “Gucci Tech” ismiyle Gucci iPhone kılıflarının SSENSE tarafından tescil edildiğini de belirtmemiz gerekir. www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Sidem Ener
3
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
STEVE JOBS APPLE’IN TEKELİNDE DEĞİL
SAMSUNG’TAN AKILLI TİŞÖRT
“Steve Jobs” adlı bir moda şirketi kuran iki İtalyan girişimci kardeş, Vincenzo ve Giacomo Barbato, Apple tarafından dava edilmişti. Ancak geçtiğimiz günlerde görülen davada iki kardeş, marka anlaşmazlığı davasını kazanarak Apple’ı yenmiş oldu. Zira 2012'de "Steve Jobs" ticari markasını tescil ettirdikleri gerekçesiyle İtalyan mahkemesi kardeşlerin lehine karar verdi.
Samsung elektronik cihazları şarj etme özelliğine sahip bir giysinin patentini almak için başvuruda bulundu. Vücudun hareketlerini algılayan sensörlerle kaplı kıyafette, günlük hareketler ile kinetik olarak enerji elde ediliyor ve bu enerjiyle istenilen ürünler şarj edilebiliyor. Söz konusu giyilebilir teknoloji ürününün 2018 yılı içinde tanıtımının yapılması bekleniyor.
www.modahukukuenstitusu.org
4
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
H&M YİNE YAPTI! H&M’e İnanabilirdik, İlk Defa Olsaydı…
Geçtiğimiz günlerde H&M yeni çıkardığı çocuk koleksiyonun tanıtımı için, siyahi bir çocuk mankene “Ormanın en havalı maymunu” yazan bir kapüşonlu giydirmesi sebebiyle sosyal medyada oldukça ağır eleştirilmişti. Bu hareketin ırkçı ve kabul edilemez olduğunu belirten sosyal medya kullanıcılarının yorumları üzerine H&M ürünün görselini sitesinden kaldırdı. Tepkilerin devam etmesi üzerine H&M kamuoyu nezdinde; “bu hareketimiz herhangi birini incittiyse özür dileriz,” açıklamasında bulundu. H&M ile son koleksiyonda işbirliği yapan The Weeknd de bu ırkçı harekete kayıtsız kalmayarak, ünlü markayla çalışmayacaklarını duyurdu.
Aslında H&M’in bu hareketi, ne yazık ki ilk hatası değildi. H&M, son 10 yılda, buna benzer ayrımcılıklar yaparak tepki topladı. www.modahukukuenstitusu.org
5
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
1 Öncelikle 2009 yılında, H&M Israil’de açacağı mağaza için bir mağaza müdürü işe almış ve mağaza müdürü H&M’in İsveç yetkilileri tarafından bir yemeğe davet edilmişti. Yemek yenilecek yerin Yahudi inançlarına göre “koşer” olmadığını söyleyerek yemek davetini reddeden mağaza müdürü işten çıkarılmıştı. İşten çıkarılma nedeninin “kültürel farklılıklar” olduğunu öne süren H&M’e, eski mağaza müdürü 105 bin dolarlık dava açtı.
2 Ardından, 2014 yılında Amerika, Oregon’da yer alan H&M mağazasına giren AfroAmerikan Brenda Moaning, mağazanın güvenlik görevlisi tarafından hırsızlıkla suçlandığını iddia ederek H&M’e dava açtı. Güvenlik görevlisine aldığı her ürünün fişini beyan eden Moaning, sadece “siyahi” olduğu için kendisine hırsız muamelesi yapıldığını belirtti. Moaning’i haklı bulan mahkemede, H&M 105 bin dolar tazminat cezası ödedi.
3 Son olarak, 2015 yılında H&M yine bir ırkçılık örneği sergiledi. Tlalane Letlhaku isminde bir Twitter kullanıcısı, H&M’in Güney Afrika Twitter hesabına bir yorum yazarak reklamlarında ve ürün kampanyalarında daha fazla sayıda siyahi modelin kullanılmasını rica etti. H&M Letlhaku’ya yanıt olarak, pazarlama faaliyetlerinde “pozitif bir duruş” sergilemek ve “ilham vermek” için model seçimini profesyonel bir şekilde yaptıklarını yazdı. Bunun üzerine H&M yine sosyal medya üzerinden ayrımcılık yapmakla suçlandı ve yine Twitter’daki bu cevabı yüzünden kamuoyu nezdinde özür diledi.
www.modahukukuenstitusu.org
6
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
MODA MARKALARI VE “MUTLU BIR EVLILIK” Moda sektöründe bir büyüme stratejisi olarak en çok kullanılan yöntemlerden biri de bir moda şirketinin ya da perakende grubunun bir diğer moda markasını satın alması yöntemi olarak karşımıza çıkıyor. İki moda markasının birleşmesi, kimi zaman bir üst ya da bir alt segmentteki müşteri kitlesine hitap edebilmek için ve pazar payını büyüterek rekabet gücünü arttırmak için gerçekleştirilirken, kimi zaman yurt dışına açılma operasyonu olarak ya da marka değerini arttırmak için kullanılıyor. Peki, her moda markasının birleşmesi “mutlu bir evlilik” anlamına mı geliyor? 13 Milyar Dolarlık Mantık Evliliği Moda sektörünün en güçlü isimlerinden olan LVMH Group’un sahibi Bernard Arnault, 13 milyar dolar karşılında Dior’u satın alarak ünlü markayı şirketine katmak üzere olduğunu duyurdu. Bu anlaşma, LVMH Group tarihinde bir marka alma operasyonu için en yüksek bedel ödenerek yapılan anlaşma olarak tarihe geçti. Elinde hali hazırda Dior’un parfüm segmentini bulunduran LVMH, Dior’un Couture, hazır giyim, ayakkabı koleksiyonları da bünyesine kattı. Doğru stratejileriyle büyüyen Dior’u böyle bir zamanında satın almanın, moda yönetimi açısından doğru bir karar olduğu değerlendiriliyor, ancak Arnault’nun Dior’un hisselerinin neredeyse tamamına sahip olmayı istemesi sadece Dior’un stratejilerini doğru bulmasından kaynaklanmıyor. Bernard Arnault, 13 milyar dolarlık satın alımıyla, aynı zamanda pazardaki en büyük rakibi Hermès International’la yıllarca süren savaşında yeni bir galibiyet kazanmış oldu. Zira, 2002 yılından beri Hermès’in hisselerini toplayarak, şirket içindeki payını %22,3’e kadar çıkaran LVMH, son hamlesinde Hermès hisseleri yerine Dior’u tercih etti. Böylece Hermès’in hisseleri %6,2 değerinde düşerken, LVMH hisseleri %4,9’a yükseldi ve Dior’un kazancı %13’ü buldu.
Dolayısıyla LVMH ve Dior’un birleşmesinin aslında 13 milyar dolarlık bir “mantık” evliliği olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Irmak Yılmaz’ın HBR TR yazısından alınmıştır.
www.modahukukuenstitusu.org
7
MODA HUKUKU GAZETESİ, ŞUBAT 2018
HABERLER
Milenyum Birlikteliği Geçtiğimiz günlerde Coach, Kate Spade markası ile 2.4 milyar dolarlık bir birleşme anlaşmasına imza attıklarını duyurdu. Coach’un Kate Spade’i satın almasındaki en büyük motivasyonun ise Y kuşağı olduğu biliniyor. Coach, Y kuşağını yakalamak için tasarımlarını, pazarlama kanallarını, yönetim stratejilerini ve tüm aktivitelerini milenyum kuşağına uyarlamak durumunda olduğunun farkındaydı. Zira Ralph Lauren gibi rakiplerinin Y kuşağını yeterli hızda yakalayamadıkları için yaşadıkları kayıpların bilincindeydi. Ancak tüm operasyonlarını Y kuşağına göre ayarlamak aynı zamanda elindeki müşterileri kaybetme riski de demekti. Bu noktada Coach’un bir karar vermesi gerekiyordu; ya Coach Inc. yeni bir marka kuracak ya da bir marka satın alacaktı.
« Hızın en önemli etken
olduğu 21. yüzyılda her saniye bile oldukça kritik olduğundan, Coach bir milenyum birlikteliğine imza atarak Kate Spade’i markaları arasına kattı. »
Marka esnetme stratejisiyle yeni bir alt marka kurmak aslında tüm marka değerini baştan oluşturma heyecanını taşısa da yönetimsel açıdan oldukça ağır, riskli ve yavaş işleyecek bir sürece girmek anlamına geliyordu Coach için. Hızın en önemli etken olduğu 21. yüzyılda her saniye bile oldukça kritik olduğundan, Coach bir milenyum birlikteliğine imza atarak Kate Spade’i markaları arasına kattı. Coach böylece var olan müşterilerini elinde tuttu ve Kate Spade’in tasarım, üretim, yönetim gücünü kullanarak Y kuşağına istediği gibi ulaşabilme şansına da sahip oldu.
Irmak Yılmaz’ın HBR TR yazısından alınmıştır.
www.modahukukuenstitusu.org
8
MODA HUKUKU GAZETESİ, OCAK 2018
INFOGRAFİ
www.modahukukuenstitusu.org
9