Forever 21, Fenty Puma Creeper sneaker’ının tasarımının yeni olmadığını ve aslında yirminci yüzyılın ortalarına kadar dayandığını iddia etti. sayfa 05
Levi’s v. Saint Laurent Levi’s, pozisyon markasını korumak için hukuki mücadelesine devam ediyor. Son davasını ise Saint Laurent’a açtı. Peki pozisyon markası tam olarak nedir?
Online alışveriş mi mağazadan alışveriş mi? Veriler bize neyi gösteriyor? sayfa 23
sayfa 06
MODA HUKUKU GAZETESİ
2018
Puma ve Forever 21 Yine Karşı Karşıya
INFOGRAFİ
SAYI #24
Moda Hukuku Enstitüsü tarafından aylık olarak ücretsiz çıkarılır.
VICTORIA’S SECRET’IN ‘HUKUKİ’ SIRLARI! Her yıl yeni yıla girmeden yaptığı defileyle çok konuşulan Victoria’s Secret, fikri ve sınai mülkiyet davalarına konu olarak yıllardır moda hukuku gündemini de meşgul ediyor. İç giyim devinin davalarını sizler için bir araya getirdik. sayfa 02
2018 Yılına Damgasını Vuran Moda Hukuku Haberleri
SÖYLEŞİ: Av. Sezen Türker: ‘’Oldukça kapsamlı bir operasyonu gerektiren perakendecilik, sürekli değişen bir moda beklentisinin yanı sıra, hız ve büyüme hedefleri ile de birleştiğinde, doğal bir sonuç olarak, avukat olarak çalışma alanımız da oldukça geniş.’’ sayfa 19
Bu yıl moda hukuku gündemi oldukça yoğundu. Peki bu yılın zirvedeki davaları nelerdi? Aylık olarak sizler için derledik.
Moda Hukuku Gazetesi’nin tüm sayılarına ulaşmak için yandaki QR kodunu okutmanız yeterli.
Sayfa 16 www.modahukukuenstitusu.org
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
VICTORIA’S SECRET’IN HUKUKİ SIRLARI Her yıl yeni yıla girmeden yaptığı defileyle çok konuşulan Victoria’s Secret, fikri ve sınai mülkiyet davalarına konu olarak yıllardır moda hukuku gündemini de meşgul ediyor. İç giyim devinin davalarını sizler için bir araya getirdik.
Victoria’s Secret v. Hanky Panky Ltd. Victoria’s Secret, ticari marka ihlalinden dolayı suçlandı. New York'ta 31 Ekim 2013 tarihinde, Hanky Panky Ltd. (Hanky Panky), federal mahkemeye şikayette bulundu. Zira Hanky Panky, 2010’da ‘’After Midnight’’ ve 2003’te “Indulge Your Inner Flirt” markalarını tescil ettirdiğini Victoria's Secret’ın ise bu marka isimlerini izinsiz olarak kullandığını iddia etti. “After Midnight” isimli oda parfümü ve mum koleksiyonu çıkaran Victoria's Secret, “Indulge your inner flirt” ibaresini de uyku tulumlarının üzerinde kullandı. Hanky Panky, mahkemeden Victoria's Secret'ın ticari markaları kullanımının yanı sıra, reklam maliyetinin telafisi de dahil olmak üzere, tüm zararlarının karşılanması için maddi tazminat talep ediyor. Victoria’s Secret v. Thomas Pink Company Victoria's Secret, 2012 yılında İngiltere'deki ilk mağazasını açtı. Mayıs 2013'te, Londra merkezli olan Thomas Pink Company, Pink markasının kendi markası ve ticari markalarına çok yakın olduğunu iddia eden Victoria's Secret'a karşı dava açtı. Thomas Pink, Victoria’s Secret’ın ‘Pink’ etiketiyle ürün satmasının kafa karışıklığına yol açacağını belirtti.. 2014 yılında, Thomas Pink, ‘Pink’ Marka Savaşı’nda Victoria’s Secret’ı yendi. İngiliz gömlek üreticisi Thomas Pink, ‘pink’ kelimesinin kullanılmasından ötürü ortaya çıkan marka ihlali davasını kazanan taraf oldu.
www.modahukukuenstitusu.org
2
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Victoria’s Secret v. Love Made Victoria’s Secret, 2017 yılında her ay giderek düşen satışları nedeniyle yaptığı slogan çalışmalarından sonra hakkında açılan bir dava ile sarsılmıştı. Açılan davada Victoria’s Secret, Los Angeles merkezli kıyafet markası Love Made’i taklit etmekle suçlandı. Daha önce Vans, Billabong ve Stussy gibi markalarla çalışan tecrübeli tasarımcı Linda Nguyen tarafından federal mahkemeye sunulan dava dilekçesinde, Nyugen “Love Made Me Do It” kısaca “Love Made” markasının ilk defa kendisi tarafından 2008 yılında piyasaya sürüldüğünü ve kendi markasının şimdilerde Victoria’s Secret’ın “Love” adlı parfümünün tanıtımı için kullanıldığını iddia etti. Nguyen, marka ve tasarım ihlali iddiasıyla açtığı davasında “Love Made”i kendi markası olarak 2013’ten beri kullandığını ileri sürerek, Aralık 2016’dan beri de, “Love Made Me Do It” markasını alt ve üst giyim, şapka, spor giyim ürünlerinde kullanmak üzere marka tesciline sahip olduğunu ekledi. Nguyen, Victoria’s Secret’in “Love Made Me Do It”i alışveriş çantalarında ve promosyonlu ürünlerin üzerinde, yeni parfümünün tanıtımı için kullandığını mahkemeye sundu.
www.modahukukuenstitusu.org
3
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Victoria’s Secret - Sutyen Patent Talebi ABD’li moda şirketi Zephyr, iç giyim markası Victoria's Secret tarafından satılan sutyenlerde kullanılan böbrek şeklindeki eklerin kendi patent haklarını ihlal ettiğini iddia etti. Zephyr şirketinin sahibi Debra MacKinnon, ABD'de 8,216,021 sayılı patentin ihlali iddiasıyla dava açtı. Patent, “doğal bir görünüm muhafaza ederken kaldırma ve dekolte yaratmak için” amaçlanan sutyenler içinde kullanılan bir böbrek şekilli ilaveyi kapsamaktaydı. ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi, MacKinnon’a 2012'de patent verdi. New York Güney Bölgesi ABD Bölge Mahkemesi'nde, MacKinnon, VS’in ürünlerinin patentini ihlal ettiğini ve telif hakları sebebiyle push-up sutyenlerin satışından paya sahip olduğunu söyledi.
Marka Dilüsyonu: Victor’s Secrets v. Victoria’s Secret Kentucky'de yetişkin video ve seks oyuncakları satan küçük bir mağaza olan Victor's Secret, Victoria's Secret tarafından getirilen bir ticari marka dilüsyon davasındaki bir başka savaşı kaybetti. ABD Altıncı Temsil Mahkemesi, Bölge Mahkemesi tarafından Victor's Secret veya Victor's Little Secret adlı ticari markanın Victoria's Secret markasının pozitif ilişkilerini bozduğunu ve azalttığını belirten bir tedbiri onayladı. Dilüsyon ya da seyreltme doktrininin amacı, tüketiciyi korumak değil, bir şirketin bir markanın geliştirdiği mal ve haklarını korumaktır. Seyreltme, ilgili iki kavramla ayrılabilir: bulanıklaştırma ve lekelenme. Bir davalının, davalının mal ve hizmetlerini tanımlamak için davacının ticari markasını kullandığı veya değiştirdiği, davacının markasının davacının ürününün benzersiz bir tanımlayıcısı olarak hizmet etme kabiliyetini yitirme olasılığını artıracağı hallerde bulanıklık meydana gelir. Hazırlayan: Berkay Akbaş 4 www.modahukukuenstitusu.org
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
FOREVER 21, ”CREEPER ADI VERİLMESİ TESADÜF OLAMAZ!” DEDİ Puma, Fenty ayakkabılarının tasarımını kopyaladığı gerekçesiyle Forever 21’a dava açtı. Forever 21 ise Puma’nın tasarımının tescil iddiasının reddedildiğini öne sürerek, Fenty Puma Creeper sneaker’ının tasarımının yeni olmadığını ve aslında yirminci yüzyılın ortalarına kadar dayandığını iddia etti. Forever 21, Puma Fenty ayakkabılarının prior art’larına da dayanarak Creeper benzeri ayakkabıların çok eski bir geçmişi olduğunu hatta bazı tasarımların 1940’lara kadar uzandığını söylüyor. Forever 21’a göre: “Puma’nın bu sneakerları Creeper diye adlandırması bir tesadüf değildir ve orijinal olduğunu göstermez çünkü bu isim onlarca yıldan beri tanınmış, tarihi yirminci yüzyılın ortalarına kadar dayanan bir ayakkabı stiline referans olarak verilmiştir.” Ayrıca 21, yine Puma’nın prior art’ına dayanarak bu ayakkabıların Brothel Creeper ayakkabılarına benzerliğine dikkat çekiyor. Brothel Creeper’lar 2. Dünya Savaşı’ndan sonra gelen ve daha sonra popülerliği artan ayakkabılardı. Dahası, Forever 21, Puma’nın Creeper’ları işlevsel unsurlarıyla korumaya çalıştığını fakat bunların tasarım patenti ile korunabilen dekoratif tasarımlar olmadığını söyledi. Tüm bunlara rağmen 21, Puma ile 21 sneakerları arasında kolayca ayırt edilebilen farklar olduğunu da iddia etti.
Hazırlayan: Merve Demir www.modahukukuenstitusu.org
5
İNCELEME
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
LEVI’S v. YVES SAINT LAURENT DAVASI ÜZERİNDEN POZİSYON MARKALARI İNCELEMESİ Saint Laurent, sürekli dava açmasıyla dikkat çeken Levi Strauss tarafından hedef alınmış son marka oldu. Amerikan denim markası, Paris merkezli moda evinin Amerikan koluna karşı, Levi's ticari markasını ihlal eden giysiler ürettiğini, geliştirdiğini ve sattığını gerekçe göstererek dava açtı. Pozisyon markası olarak tescili bulunan Levi’s pantolonlarının arka kısmında duran dikili cep modeli ve kenara iliştirilen şirket adının yazıldığı mavi, beyaz, kırmızı sekmeler iki ünlü markayı karşı karşıya getirdi. Levi’s daha önce konuyla ilgili açtığı davalarda da 1936’dan beri cep modelini kullandığını, bunun kot pazarında ayırt edici şekilde görünebilmesine katkı sağladığını belirtmişti. Son davadan da anlaşıldığı üzere Levi’s söz konusu marka ihlalleri iddiasıyla açtığı dava sayılarındaki ününü korumakta kararlı ve diğer markalara yaptırımlar konusunda da mücadeleye devam edeceğe benziyor. Levi’s, YSL tarafından satılan kot pantolonlardaki arka cep modelinin kendi tescilli markasıyla tüketicilerin zihninde karışıklık yaratacak kadar benzediğini iddia etti. Tüketicilerin ürünleri gördüklerinde Levi’s ürünü olduklarını düşüneceklerini ya da Levi’s- YSL arasında yeni bir işbirliğinin başladığını zannedeceklerini iddia etti. İki markanın farklı pazar segmentlerinde ve oldukça farklı fiyat aralıklarında (YSL'nin Levi’s iddialarına karşı çıkmasına yardımcı olabilecek faktörler) faaliyet sürdürmesine rağmen Levi’s söz konusu pantolon satışlarından kar elde edildiğini belirtti.
Levi's, iyi niyetinin hesaplanamaz ve onarılamaz bir zarara uğradığını da ekleyerek LEVI’S® markasının diğer ürünlerinden ayrılmasını sağlayan marka işlevine de zarar verildiğine değindi. Levi’s mahkemeden YSL’nin kendi markasını andırarak karışıklığa, hataya ve aldatmaya yol açacak her türlü ürünün üretimi, ithalatı, satımı, dağıtımı ve reklamı konusunda acilen durdurulmasını talep etti. Ünlü denim markası mahkemece karar verilecek bedel üzerinden maddi tazminat isteminde de bulundu. YSL tarafından henüz bir açıklama yapılmış değil ancak Levi Strauss & Co.'nun temsilcisi markalarının, şirketlerinin en değerli varlıklarından biri olduğunu ve marka haklarını korumak için aktif olarak çalışacaklarını belirtti.
www.modahukukuenstitusu.org
6
İNCELEME
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Söz konusu davada adı geçen pozisyon markası, belirli bir ayırt edici özelliğin ürün üzerinde konumlandırılması ile ortaya çıkan marka çeşididir. Uygulamada genellikle markalar belirli bir işareti, rengi ya da başka bir unsuru ürün üzerinde her zaman aynı yere yerleştirirler ve böylece tescili mümkün pozisyon markası hakkı elde edebilirler. Pozisyon markalarına haberimizdeki Levi’s dışında bir diğer örnek kırmızı tabanlı ayakkabı denince akla gelen Louboutin ayakkabılarıdır. Ayakkabı tabanında yer alan kırmızı renk, hem pozisyon hem de renk markasına bir örnek olabilir. Konum markası başvurularında grafiksel gösterimle tescil edilmek istenen unsur ve unsurun üründeki yeri gösterilerek korunması istenmeyen kısımlar noktalı çizgilerle belirtilir. Söz konusu başvurularda ilgili unsurun ve ürün içindeki konumunun markaların kaynak gösterme ve ayırt edicilik işlevlerini sağlaması incelenir. Özellikle spor ayakkabılarda desenler ayırt edilme amacıyla ayakkabı dışında gösterildiğinden ve tüketiciler bu işaretlere aşina olup yönlendirildiğinden ayakkabı üreticileri bu anlamda kolayca pozisyon markası tescili yaptırabilmektedir. Pozisyon markası başvurusunun reddedildiği örnekler arasında ise Alman oyuncak üreticisi Margarete Steiff GmbH oyuncak ayıların kulakları üzerindeki metal düğme ve düğmenin bağlı olduğu kumaş etiketin tescili talebidir. Avrupa Adalet Divanı söz konusu düğme ve etiketin genellikle bütün oyuncaklarda kullanıldığını ve bunların sadece dekoratif nitelik taşıdığını belirtmiştir. Ayrıca tüketici tarafından bu kullanımların ticari kaynak gösterimi olarak algılanmayacağı vurgulanmıştır. Mahkemeye göre ortalama tüketiciler, pozisyon markası sektördeki kullanımından farklılaştığı ölçüde üreticiyi tanıyabilirler ve bu durum başvuruda gerçekleşmemiştir. Bu davadan da anlaşıldığı üzere tüketicilerin markaları algılama biçimleri komplike olmadığından ve bunun sonucu olarak markaların ayırt ediciliğini ispatlama zorluğundan dolayı pozisyon markalarının tescili yaygın değildir.
Hazırlayan: Can Aka www.modahukukuenstitusu.org
7
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
SOSYAL MEDYADA TEHDİTKAR TAKLİTÇİLİK AVI İnsanları giydikleri taklit ürünlerle utandırmak taklitçiliğin önüne geçecek bir yol olabilir mi? Neden olmasın? Sanırım Philip Plein bu taktiğin işe yarayacağını düşünüyor. Taklitçilikle savaşmanın yolunu instagramda story ve post paylaşarak ifşa etmekte bulan Philip Plein instagrama damgasını vurdu. Taklit ürün ve bunları kullananların fotoğraflarını paylaşıp, şunları yazdı:
“Philip Plein sizi peşinizden geliyor! Bu mesaj taklit ürün üreten, satın ve satın alan herkes için yazılmıştır. Bu ciddi bir suç ve markalar için çalışan herkese yapılan büyük bir ihanetten başka bir şey değildir. Orijinal ürün satın almaya gücünün olmaması kimseye onun sahtesini alma hakkı vermez. Bu ürünler hem kalite, hem güvenlik hem de insan hakları ve sağlığı açısından kriterlere uymayan yerlerde üretilmektedir. Üretenler kadar sahte üretimi alanlara da suçlu gözüyle bakıyorum.” Bu tarz bir paylaşımla taklit ürünlerle savaşmanın her ne kadar bir yerde sorgulanabilir bir yöntem olduğu konuşulsa da büyük bir etki yarattığı yadsınamaz.
Hazırlayan: Melike Yenisoy www.modahukukuenstitusu.org
8
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
OTOMOBİL KOKUSU ARA AÇTI Balenciaga ağaç şeklindeki otomobil kokularını taklit etmekten dava edildi. Fransız Moda Evi Balenciaga, popüler bir araba kokusu olan Little Trees’e hemen hemen aynı benzerlikte bir anahtarlık tasarladığı için dava edildi. 1952 yılından beri Little Trees araba kokusunun haklarını tekelinde bulunduran marka New York federal mahkemesine telif hakları ihlali için dava açtı. Müşterilerinin genellikle dikiz aynasına asılan 275 dolar değerindeki Balenciaga anahtarlıklarla karıştırabileceklerini iddia etti.
“Balenciaga tasarımını Little Tree’ e dayandırıyor.“ Yasal belgeler Balenciaga’ nın ünlü ağaç tasarımını ihlal eden ürünlerini kasten tasarladığı iddia ediliyor. Deri anahtarlıklar Balenciaga’ nın New York mağazasında ve online olarak başka siterlerde de eylül ayından beri satışta. “Anahtarlıklar Little Tree ile aynı renklerde” Pembe, mavi ve yeşil tonlarında ve Little Tree kokusuyla aynı renklere sahip olması dava için ayırt edici bir faktör.
Hazırlayan: Cemre Esen
TOPSHOP SKANDALI Şirket skandalları, markaları en derinden etkileyen sorunlardan biri. Geçtiğimiz haftalarda Michael Halpern ile işbirliği partisini iptal eden Topshop, şirket içi sorunlarını çözmeye çalışıyor. Aylar süren araştırma sonucu, İngiltere’nin en popüler markalarından biri olan Topshop’un sahibi ve kurul üyesi Philip Green, cinsel istismar ve ırkçılık sebebi ile dava edildi. Tüm suçlamaları inkar eden Green, uzun bir süredir şirketindeki zorba tutumu ile söylentilere konu oluyor. İngiltere gazetelerinin manşetlerinde yer alan Philip Green skandalı, Topshop’un boykot edilmesine sebep oldu. Sosyal medyada gün geçtikçe yayılan ‘Topshop’u Boykot Edin’ sloganları, markanın performansını etkileyecek gibi duruyor. Sosyal medya üzerinden markaya olan negatif paylaşımlarda %37 artış görülürken pozitif paylaşımların %12 düştüğü belirtildi. Arcadia moda grubunun en güçlü markası olan Topshop, son günlerde beklendiği performansı göstermiyor. Green davası çözülene kadar Topshop üzerindeki kara bulutlar gitmeyecek gibi görünüyor… Hazırlayan: Alya Barutoğlu www.modahukukuenstitusu.org
9
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
MICHAEL KORS 2 MİLYAR DOLARI VERSACE’YE FEDA ETTİ Michael Kors, geçtiğimiz günlerde Versace’yi 2 milyar dolara satın aldı. Akıllardaki soru, buna gerek olup olmadığı ve gerçekten Michael Kors’a kar ettirip ettirmeyeceğiydi. Bu olay şaşırtıcı manşetlere yol açmakla beraber Michael Kors’un amacının uluslararası lüks bir holding olmak olduğunu ortaya koydu. Buna ek olarak LVMH ve Kering’e rakip olabilir mi soruları da akılları kurcaladı. Versace’yi satın almak önemli bir adım olmakla beraber tabii ki de Kering ve LVMH ölçeğine yaklaşması için önünde uzun bir yol olduğu söylendi. Bazıları, 2 milyar dolarlık fiyat etiketinin, ünlü markasına rağmen, satışları arttırmak için uğraşan ve son zamanlarda durumu çok parlak olmayan bir şirket için çok yüksek olduğunu söyledi. Michael Kors’un Versace’yi satın almasındaki herkesin hemfikir olduğu amaç uluslararası lüks bir holding olmak olduğundan aslında Versace’nin adına yapılmış bir yatırım söz konusuydu, başka bir deyişle ödenen para Versace’nin ismine gitti. Anlaşmadan bahsederken Kors grubu da Versace markasının gücünü vurguladı. 2 milyar doların karşılığı ne sorularına Versace’nin ticari markası, saldığı ünü ve Michael Kors’a katacağı değer cevabı verildi. Bu konuyla ilgili verilebilecek birçok örnekte de olduğu gibi, lüks şirketler markalarını yani ismini, logosunu ve marka hikayelerini satıyorlar. Benzer başka bir örnekte Jennifer Taylor şöyle belirtti: “Bir şirketin genişlemesinin en kolay yolu zaten iyi kurulmuş ve ilerlemiş bir şirketten geçmektedir.” Bu doğrultuda, Michael Kors’un Versace’yi satın alması da şirketini genişletmesine sağlayacağı katkı aşikardır. Michael Kors MICHAEL Michael Kors ile daha erişilebilir bir hale gelmiş olsa da, Michael Kors Collection gibi lüks segmentte ilerlemeyi hedeflediğinden böyle şok etkisi yaratan bir rakamla Versace’yi satın aldı. Kors’un Versace için planları arasında, mağaza sayısını çoğaltmak, e-ticarete atılmak ve aksesuarla-ayakkabıları arttırmak yer alıyor. Versace’nin CEO’su kreatif direktör olarak Donatella Versace gibi işine devam edecek. Michael Kors’un böyle bir yatırım yapmasını saçma bulanlar, amacına ulaşması için daha çok yol olduğunu söyleyenlerle, doğru bir adım attığının düşünenler fikirlerini beyan ediyorlar. Bunların yanında, Gianni Versace mezarında ters döndü şeklinde atılan espirili tweet’lerle farklı tepkiler alınmaya da devam ediliyor. Hazırlayan: Melike Yenisoy www.modahukukuenstitusu.org
10
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
WICHAEL KORS MU DEMEK İSTEDİNİZ? Son dönemlerin en çok konuşulan tasarımcısı Michael Kors, geçtiğimiz sene aldığı Jimmy Choo ile moda grubu kurmada ilk adımlarını atmıştı. Eylül ayında, Versace’nin hisselerini satın alan Kors, Capri Holding adı altında birçok markayı buluşturmayı hedefliyor.
Şirket içindeki değişikliklerin dışında Michael Kors markasının davaları ile meşgul olan Kors, 2017’de 100’ü aşkın şirketi marka ihlali sebebi ile dava etmişti. Son günlerde online alışveriş sitesi Barbados Leather’a ticari marka ihlali sebebi ile dava açan Michael Kors, ikonik ‘MK’ logosunun taklit edildiğini öne sürdü. Kors’un çanta ve cüzdan tasarımlarına benzer modeller sattıldığı iddia edilirken, ‘MK’ logosunun ters çevrilerek kullanıldığı suçlaması yapıldı. Barbados Leather’ın ‘WK’ Koleksiyonu olarak yaptığı çantalar gerçekten de Kors’un tasarımlarına çok benziyor! Sizce dava nasıl sonuçlanacak?
Hazırlayan:Alya Barutoğlu 11
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
GOOGLE REKLAMLARIYLA MARKANIN SONUNU MU GETİRİYORSUN?
Jesse Kamm Google’da markasını arattığında kendi pantolonlarına benzeyen Madewell’in pantolonlarını görmesi üzerine bunun ekran görüntüsünü Instagram üzerinden şu yazıyla paylaştı: “Sevgili Madewell, Birkaç yıl önce işbirliği yapma teklifiyle bana geldin ve toplantı yapmak istediğini söyledin, ben de bunu kibarca reddettim. Reddettim çünkü bu işbirliğinin benim markamın duruşuyla ters düşer diye düşündüm. Şu an Google’da markam aratıldığında, senin ürünlerinin de listelendiğini görüyorum; benim ismimle reklam yapıyorsun. Bunun tuhaf olması bir yana, benim müşterilerim için gerçekten kafa karıştırıcı bir duruma sebep olduğunun umarım farkındasındır. Niye benim ismimi ve markamı kullanmak istediğinizi de anlamadım açıkçası. Lütfen benim adımı reklamlarınızdan çıkarın.” Öncelikle, Madewell’in Kamm’ın pantolonları birbirine benziyor ve Madewell’inkiler biraz daha makul fiyatta satılması tüm bu kargaşadaki önemli nokta olarak değerlendiriliyor. Madewell bu pantolonlar için (aralarında bir işbirliği olmamasına rağmen) Kamm keywordleri kullanıyor ve bununla da internet sitesinin trafiğini arttırmak istiyor denildi fakat durum biraz daha farklı.
www.modahukukuenstitusu.org
12
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Şimdi bu reklamcılığın karmaşık dünyasını biraz incelediğimizde: Google Ürün Listeleme Reklamcılığıyla, online satış yapanlar için kategori bazında reklam yapılması sağlanıyor. (jean pantolon, 200$ altında jean pantolon… gibi) Google AdWords’le sadece keyword / anahtar bir kelime üzerinden reklam sağlanıyor. Buradaki önemli nokta Ürün Listeleme Reklamcılığında kategorizasyon yapılıyor olmasıdır. Olaya döndüğümüzde, Google’ın algoritması iki tarafın pantolonları arasındaki benzerliği arama yapan tarafın arama tarihçesini dikkate alıyor. Kamm Instagram’daki açıklamasıyla Madewell’in Google AdWords hizmetinden yararlandığını, kendi ismini müşteri çekmek için kullandığını düşündü. Müşteriler için kafa karışıklığına sebep olduğunu söylemesiyle de marka hakkına tecavüzü gündeme getirmek istedi. Çünkü, başka bir markayı kullanarak müşterilerini çekmeye çalıştığını bu şekilde kafa karışıklığı yarattığını iddia etti. Reklamcılık olayına geri döndüğümüzde ise; ABD’deki mahkemeler, birkaç yıldır keyword / anahtar kelime reklamcılığı ve marka hakkına tecavüz konularıyla boğuşuyor. Başlangıçta mahkemeler bu şekilde marka hakkına tecavüz oluşmayacağını karara bağlasalar da daha sonra aslında ortada bir hak ihlalinin olduğunu kabul ettiler. Çünkü, rakininin markasını keyword / anahtar kelime olarak kullanmak müşterilerde o markanın ürünü olduğu izlenimine yol açabilir, kafalarını karıştırabilir ve haksız kazanca sebep olabilir.
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Melike Yenisoy 13
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
HABERLER
BALENCIAGA TERLİK Mİ YOKSA MC DONALD’S PATATES KIZARTMASI MI? Balenciaga’nın terlikleri sosyal medyayı salladı. Kırmızı renkte olan bir yeni model terlik sosyal medya kullanıcıları tarafından alay konusu oldu. Yaklaşık 3 bin 500 TL değerindeki terlikler McDonald’s’ ın kızartma paketlerine benzetildi. Balenciaga, daha önce de IKEA'nın Frakta çantalarına çok benzeyen tasarımlı çantasını da 2,145 dolar fiyatıyla piyasaya sunmuştu.
“Sadece yıkadım” Bir sosyal medya kullanıcısı ayağına geçirdiği patates paketini Balenciaga terliğiyle yan yana koyarak, "Sadece yeni Balenciaga'yı yıkadım" notuyla paylaştı.
Hazırlayan: Cemre Esen
NEDEN SUPREME? Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Ametora: How Japan Saved American Style isimli kitabın yazarı W. David Marx ve TokyoNew York sokak kültürü dergisi Tokion'un eski editörü olan Colin James Nagy, Supreme gibi çok uzun dönemler ses getirmeyi başarmış markaları tüketici bakış açısından şöyle değerlendiriyor: “Otantik olmanın getirdiği güç statüsü ve psikolojik olarak azınlık tüketici olmanın düşünülmesine sebep olan ustalık bu başarıda etkendir. Bireyler farklı olmak için bir şeyler satın aldığında ve diğer herkesin alınan şeylere sahip olduğu ortaya çıktığında, genellikle alınanlardan vazgeçilerek daha farklı bir şey bulunur. Ancak, 10 milyon insanın bir markadan benzersiz bir ürüne sahip olması durumunda, 10 milyon insanın da aynı markayı giymelerinden dolayı hayal kırıklığına uğramamaları muhtemeldir çünkü diğer 9,9 milyon insan aynı ürüne sahip değildir. Yani kitlelerin hepsi aynı markadan giyinirler ancak siz aynı ürünlere sahip olmadıklarını düşünürsünüz.”
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Can Aka 14
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
DOLCE & GABBANA: “ÇİN BİZİ AFFET!” Geçtiğimiz günlerde yayınladıkları 'DG Loves China' reklam filminden sonra Çinlilerin ve sosyal medyanın hışmına uğrayan Stefano Gabbana ve Domenico Dolce, bugün bir video ile özür diledi... Ünlü moda evi Dolce&Gabbana şu sıralar zor günler geçiriyor. Yayınladıkları ‘DG Loves China’ reklam filminden sonra Çin halkının hışmına uğrayan markanın başına gelmeyen kalmadı. Önce Stefano Gabbana'nın kişisel hesabı hacklendi, sonra Dolce&Gabbana'nın Şangay'daki ‘The Great Show'u iptal oldu ve en son Dolce&Gabbana markasının resmi hesabı hacklendi. Çünkü İtalyan moda evi Dolce&Gabbana tarafından hazırlanan reklam filminin Çin halkına bir hakaret olduğu ve markanın ‘ırkçılık’ yaptığı konuşuldu. Bugün ise markanın kurucuları Domenico Dolce and Stefano Gabbana, hazırladıkları bir videoyla özür diledi. Çinliler’e hitaben ‘Bizi affedin’ diyen moda tasarımcıları, videonun sonunda özürleri hep bir ağızdan Çince de dile getirdi. Domenico Dolce, “Olanları büyük bir üzüntü ile çok düşündük. Ülkenizde neden olduğumuz durum için çok özür diliyoruz. Ailelerimiz bize her zaman tüm dünyadaki farklı kültürlere saygı göstermemizi öğretti. Bu yüzden kültürünüzü yorumlarken hata yaptıysak özür dileriz” şeklinde konuştu.
Çin’e her zaman çok büyük hayranlık duyduklarını ve çok fazla Çin kentini ziyaret ettiklerini dile getiren Dolce, “Kültürünüze aşığız. Elbette daha öğrenecek çok şeyimiz var ve bu yüzden kendimizi ifade etme şeklinde hata yaptıysak sizden özür diliyoruz” ifadelerini kullandı. Stefano Gabbana da “Sayıları çok fazla olan dünyadaki tüm Çinlilerden de özür dilemek isteriz. Bu özrü çok ciddiye alıyoruz. Bu tecrübeyi bir hazine olarak düşünüyoruz ve bir daha asla olmayacağını söylemek istiyoruz. Çin kültürüne her şeyiyle saygı göstereceğiz” dedi.
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: İdil Miray Tank 15
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
2018 YILINA DAMGASINI VURAN MODA HUKUKU HABERLERİ OCAK 2018 – STEVE JOBS “Steve Jobs” adlı bir moda şirketi kuran iki İtalyan girişimci kardeş, Vincenzo ve Giacomo Barbato, Apple tarafından dava edilmişti. Ancak geçtiğimiz günlerde görülen davada iki kardeş, marka anlaşmazlığı davasını kazanarak Apple’ı yenmiş oldu. Zira 2012'de "Steve Jobs" ticari markasını tescil ettirdikleri gerekçesiyle İtalyan mahkemesi kardeşlerin lehine karar verdi.
ŞUBAT 2018 – GRUMPY CAT İnternetin ünlü kedisi "Grumpy Cat"in (Huysuz Kedi) şirketi olan Grumpy Cat Limited, 2015 yılında ABD merkezli kahve şirketi Grenade Beverage'ın sahiplerini kedinin görselini kullanım için gerçekleştirdikleri sözleşmeyi ihlal ettikleri gerekçesiyle dava etmişti. Mahkeme kayıtlarına göre Grenade Beverage, 2013 yılında Grumpy Cat ile imzaladığı 150.000 dolarlık anlaşma kapsamında yalnızca "Grumppuccino" markalı buzlu kahve içeceklerini pazarlamak için kedinin görselini şişelerinin ambalajlarında kullanma hakkına sahipti. Ancak sözleşmeyi ihlal eden Grenade Beverage, üzerinde Grumpy Cat görselinin bulunduğu baskılı tişört, kupa, çorap gibi diğer ürün gruplarında da satış yaptı. 2018 yılında görülen davada, mahkeme Grumpy Cat şirketini haklı bularak Grenade Beverage şirketinin telif hakkı ve ticari marka ihlalleri için 710.000 dolar ve sözleşmenin ihlali için 1 ABD doları nominal hasar tazminatı ödemesine karar verdi. MART 2018 – BRAVO İŞÇİLERİ v. ZARA, NEXT, MANGO Ekim 2017’de Zara, Mango ve Next markalarına üretim yapan ‘Bravo Hazır Giyim’in batması sonrasında alacaklarını alamayan işçiler, işsiz kalarak eylem gerçekleştirmişlerdi. Yapılan eyleme kayıtsız kalmayan 3 büyük firma Türkiye’de bir ilke imza atarak, işçiler için bir fon oluşturdu ve bu fona 210 bin Euro yatırdı. İlk etapta 42 işçinin alacakları ödendi, kalan 88 işçiye ödeme birkaç gün içinde tamamlanacak.
NİSAN 2018 – HEDI SLIMANE v. SAINT LAURENT Saint Laurent markasının eski kreatif direktörü Hedi Slimane, markanın sahibi grup şirket Kering haklarını ödemediği gerekçesiyle dava açmıştı. Geçtiğimiz günlerde görülen davada Slimane haklı bulunarak 11.5 milyon dolarlık tazminat almaya hak kazandı. Mahkeme, Slimane ve Kering arasındaki sözleşmede yer alan ve her yıl vergi gelirlerinden sonra tasarımcıya en az 10 milyon euro (yaklaşık 12.5 milyon ABD Doları) ödemeyi garanti eden bir maddeye istinaden Slimane’ın lehine karar verdi. Zira yapılan araştırmada, 2016 yılında markanın satışlarının neredeyse üç katına çıkmasına rağmen Slimane’a yalnızca 815.000 dolar ödendiği tespit edildi. Dava sonunda Kering, kararı temyiz etmeyi planladığını açıklarken, Slimane’nin avukatı, tasarımcının bir açıklama yapmayacağını açıkladı. www.modahukukuenstitusu.org
16
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018 MAYIS 2018 – LEVI’S v. KENZO Levi Strauss & Co, San Francisco'daki ABD Bölge Mahkemesinde ticari marka ihlali nedeniyle Kenzo’ya dava açtı. Levi’s’ın şikayetine göre, Kenzo, şarkıcı Britney Spears’ın yer aldığı yeni koleksiyon da dahil olmak üzere pantolon ceplerinde marka etiketi yerleştirmeleri kullandı. Levi’s, Kenzo’nun bu eyleminin Levi’s’ı satışlarını kaybettirme tehlikesine soktuğunu ve iyi niyetine “ ölçülemez ve telafisi olmayan bir şekilde” zarar verdiğini, ayrıca tüketici nezdinde karışıklığa yol açacağını iddia etti. Levi Strauss & Co., 80 yılı aşkın süredir marka etiket yerleştirmesini sadece kendi kullanımına tahsis ederek yasal olarak koruyor. HAZİRAN 2018 – CULT GAIA v STEVE MADDEN Özellikle Ark modeli çantasıyla bilinen Cult Gaia markası, Steve Madden'a 15 milyon dolarlık dava açtı. Cult Gaia'nın kurucusu Jasmin Larian, Steve Madden BShipper çantasının Ark çantasının bir taklidi olduğunu ve Şubat ‘18’de kendisine ihtarname yollamasına rağmen, Madden'in çantayı satmaya devam ettiğini iddia etti. Diğer yandan, Madden, Larian'ın, tasarımının 40’lardan kalan vintage Japon piknik çantasının bir kopyası olduğunu, Ark çantası için yasal koruma sağlayamayacağını iddia etti. Ancak bu iddia Larian'ı durdurmadı ve Steve Madden'in hak ihlali ve haksız rekabet yarattığı gerekçesiyle, kendisine 15 milyon dolardan fazla tazminat ödenmesini istedi. Steve Madden’ın BShipper çantası 68$’a, Cult Gaia’nın the Ark çantası 128$’a satılmakta. TEMMUZ 2018 – SAUL LOPEZ v. DİLARA FINDIKOĞLU Dilara Fındıkoğlu Saul Lopez adındaki bir moda tasarımı öğrencisi tarafından taklitçilikle suçlanıyor. İddiaya göre Lopez, Mart 2017’de Dilara Fındıkoğlu’nun Londra’daki atölyesinde staj yapmak için kendisine çizimlerinin olduğu portfolyosunu göndermişti. Staj talebine olumlu yanıt alamayan Lopez, Haziran 2018’de Dilara Fındıkoğlu’nun yeni koleksiyonunda, portfolyosuna çok benzer bir tasarımla karşılaştı. Instagram üzerinden kendi çizimlerini ve Fındıkoğlu’nun tasarımını yan yana koyarak, “konu sadece siyah beyaz çizgilerin yorumlanma şekli değil, düğmelerin ve detayların da aynı oluşu” yorumunda bulundu. Dilara Fındıkoğlu konuyla ilgili henüz bir açıklama yapmadı. AĞUSTOS 2018 – VERSACE v. VERSACE 1969 Gianni Versace veya kız kardeşi Donatella Versace ile hiçbir ilişkisi olmayan Alessandro Versace, 2001 yılında Versace 1969 markasını kurdu. Versace kardeşler, 2016'da Alessandro'ya karşı dava açtı. İki yıl süren dava sonunda, ABD Bölge hakimi Gianni Versace’nin lehine karar verdi. Hakim, her iki şirketin de Milano'da kurulduğu ve benzer moda pazarlarında faaliyet gösterdiği için Versace 1969’un ticari marka ihlali, suistimal fiilerini işlediğini ve söz konusu durumun bir haksız rekabet olduğunu belirtti. Alessandro'nun, Versace kardeşlere ne kadar ödemesi gerektiğine karar vermek için başka bir mahkeme tarihi belirlenecek ve Versace 1969 bundan böyle Versace ismini kullanmayı bırakacak.
www.modahukukuenstitusu.org
17
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
EYLÜL 2018 – LONGCHAMP v. LEONIDAS Fransız marka Longchamp, Belçikalı çikolata markası Leonidas’a tasarım hakkına tecavüz davası açtı. Longchamp’ın iddiasına göre, Leonidas, 28€ üzerinde alışveriş yapan müşterilerine Longchamp’ın Le Pliage modeli çantasının taklidini hediye ediyordu. Söz konusu taklit çanta, 15.000’den fazla müşteriye hediye edilmişti. Le Pliage çantasına çok benzer bir çantanın hediye edildiğini ilk olarak 2017 yılının başında fark eden Longchamp, Leonidas’a bir ihtarname göndererek söz konusu çantanın promosyonunun derhal durdurulmasını istedi. İhtarnameye cevap veren Leonidas, çok güvenilir bir tedarikçiden 30.000 adet çanta satın aldıklarını ve çantanın haklarını ödediklerini zannettiklerini belirterek özür diledi. Leonidas uzlaşmaya varmak istedi ancak Longchamp, çikolata markasına Brüksel’de dava açarak, söz konusu çantaların dağıtımının durdurulmasını, elde kalan stokların yakılmasını ve 840.000€ tazminat ödenmesini istedi. EKİM 2018 – CARTIER v. SAKS FIFTH AVENUE Saks Fifth Avenue Manhattan, 2017 yılından beri 250 milyon dolarlık renovasyon işlemini sürdürüyor. Ancak fiyat bu kadarla kalmayacak gibi görünüyor. Zira Cartier Saks Fifth Avenue’ye 40 milyon dolarlık dava açtı. Cartier’nin mahkemeye sunduğu dava dosyasında, lüks markanın 2016 yılında Saks Fifth Avenue ile belirli bir cephe için 5 yıllık kira kontratına imza attığı ve restorasyonun 2017 yılında başladığında, Cartier’nin bir kat aşağıya inmek için Saks Fifth Avenue tarafından zorlandığı belirtildi. Cartier, ayrıca renovasyon işlemindeki kirin ve tozun satışlarını etkilediğini belirterek zararlarının karşılanması için 40 milyon dolar talep etti. KASIM 2018 – LEVI’S v. SAINT LAURENT Amerikan denim markası Levi’s, Paris merkezli moda markası Saint Laurent’ın Amerikan koluna karşı, Levi's ticari ve pozisyon markasını ihlal eden giysiler ürettiğini, geliştirdiğini ve sattığını gerekçe göstererek dava açtı. Levi’s 1936’dan beri söz konusu cep modelini kullandığını, bunun kot pazarında ayırt edici şekilde görünebilmesine katkı sağladığını belirtti. Aynı zamanda Levi’s, YSL tarafından satılan kot pantolonlardaki arka cep modelinin kendi tescilli markasıyla tüketicilerin zihninde karışıklık yaratacak kadar benzediğini iddia etti. Tüketicilerin ürünleri gördüklerinde Levi’s ürünü olduklarını düşüneceklerini ya da Levi’s- YSL arasında yeni bir işbirliğinin başladığını zannedeceklerini iddia etti. ARALIK 2018 – OFF WHITE v. BROOKLYN LIGHTHOUSE Son dönemlerin en popüler markalarından Off-White, Amerika merkezli Brooklyn Lighthouse isimli markaya marka hakkına tecavüz davası açtı. OffWhite’ın iddialarına göre Brooklyn Lighthouse Off-White’tan izinsiz bir şekilde markanın alameti farikası haline gelen diyagonal çizgileri ve tırnak işareti içindeki kelime ibaresini yazarak tüketiciler nezdinde karışıklığa yol açtı. Bununla birlikte Brooklyn Lighthouse, Off-White’ın tasarımlarına benzer ürünleri çocuk segmentinde satmasıyla markanın bilinirliğinden yararlanarak kötü niyetli bir eylem sergiledi. Off-White 2 milyon dolar tazminat isteminde bulundu.
www.modahukukuenstitusu.org
18
SÖYLEŞİ
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
SÖYLEŞİ AV. E SEZEN TÜRKER
Öncelikle bize kısaca hukuk kariyerinizden bahseder misiniz? Hangi okul mezunusunuz, moda sektöründe avukat olmaya nasıl karar verdiniz? İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunuyum. Üniversite sınavında başka hiçbir bölüm tercihi yapmayıp, gerçekten isteyerek hukuk okuyanlardandım. Fakülteye başladığım yıllarda çok popüler bir film vardı: Legally Blonde. Mezun olduktan sonra, pembe tayyörlerimizin altına Jimmy Choo çizmeler giyip mahkeme salonlarında havalı ve gizemli davalar çözeceğimizi sanıyorduk. Gelgelelim karşılaştığımız gerçekler hiç de öyle olmadı. Adliyelerde kimse moda dergilerinden fırlamış gibi görünmüyordu. Hukuk bürolarındaki sonu gelmeyen uzun mesailer ise gittikçe daha yorgun ve bakımsız görünmemize sebep oluyordu. O yıllarda "moda hukuku" henüz bilinen bir alan değildi Türkiye’de. Hatta hukuk fakültesinden, marka hukuku dersi bile almadan mezun olmuştuk. Dolayısıyla bir süre hukuk işim; moda ilgi duyduğum bir alan olarak kaldı. Bunların ikisinin bir araya gelebileceğini bilmiyordum bile. Mezun olduktan sonra, hukuk bürolarında, şirketler hukuku alanında; şirket birleşmeleri ve devralma projelerinde çalıştım. Marka ve moda hukukuyla ilk defa İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde Ekonomi Hukuku yüksek lisansı yaptığım dönemde tanıştım. Sonrasında her şey kendiliğinden gelişti. Avukatlığın avantajlarından biri de bu; hangi sektöre ilgi duyarsanız, o sektörde çalışma imkanı bulabiliyorsunuz.
www.modahukukuenstitusu.org
19
SÖYLEŞİ
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Türkiye’de önemli bir pazara sahip bir moda markasında avukatsınız. Avukat olarak çalışma alanlarınız nelerdir? Marka ihlalleri nedeniyle bir davanın tarafı olduğunuz oldu mu? Türkiye'de ilgili pazarda en büyük ikinci paya sahip olmanın yanı sıra, yurtdışında da 26 ülkede faaliyet gösteriyoruz. Yalnızca tasarım yapan bir şirket değil; tekstil perakendecisiyiz. Vizyonumuz "wow dedirten global bir moda markası" olmak. Değerlerimizden biri de "farklı düşünüp hızlı koşmak." Zaten oldukça kapsamlı bir operasyonu gerektiren perakendecilik, sürekli değişen bir moda beklentisinin yanı sıra, hız ve büyüme hedefleri ile de birleştiğinde, doğal bir sonuç olarak, avukat olarak çalışma alanımız da oldukça geniş.
Online marketplace anlaşmalarından, mal ve hizmet alımlarına; yurtdışında şirket kuruluşlarından, kira sözleşmelerine; iş hukukundan moda hukukuna; iştirak şirketlerin kurumsal işlemlerinden, inşaat sözleşmelerine kadar çok fazla hukuki konuyu kapsıyor. Sınai hak ihlallerine gelince… Sosyal medyanın da etkisiyle, senede dört sezona yönelik koleksiyon çıkarmanın yerini, oldukça hızlı değişen trendler aldığından ve tüketiciler her hafta yeni ürünler görmek istediğinden beri, marka ve tasarım ihlalleri de bambaşka bir boyut aldı.
Bildiğiniz gibi bir tasarımın tescil edilmesi zaman alan bir süreç. Tescil süreci tamamlanana kadar, çoktan o tasarım trendden düşüyor ve hatta satıştan kalkıyor. Bu sebeple günümüzde, fastfashion sektöründe faaliyet gösteren şirketler, tasarımlarının tescilini bekleyip, ürünü tescilden sonra pazara sunamıyor. Haliyle, sokak modasının ve sosyal medyanın yön verdiği trendleri takip eden moda şirketlerin hepsinin, birbirine benzer ürünleri piyasaya sürmesi kaçınılmaz bir durum. Bunun bir sonucu olarak da, bu sektörde faaliyet gösteren diğer bütün şirketler gibi tasarım ihlali iddiaları ve hukuki süreçlerle karşılaşıyoruz. Ancak Türkiye’de bu konuda gerçek bir bilinç henüz oturmadı. Çoğu zaman ortada yeni veya ayırt edici niteliklerine sahip bir tasarım yokken, “Karşımızdaki şirket büyük, bundan faydalanalım.” gibi bir yaklaşımla ihlal iddiası ileri sürülüyor. Burada önemli olan gerçekten bir tasarım ihlalinin ortaya çıkmasını engellemek. Bu konuda da zaten Moda Hukuku Enstitüsü ile işbirliği içinde eğitimler düzenleyip, şirket genelinde bilinci artırmaya çalışıyoruz.
20
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
SÖYLEŞİ
Defacto gibi sektörün önde gelen fast fashion markasının şirket avukatı olarak çalışmanın artıları ve size hukuken kattıkları nelerdir? Hukuk bürosunda çalışan avukatlar arasında yaygın bir espri vardı: Şirket avukatlığına geçen meslektaşlarımıza "Anne olmaya / evlenmeye karar verdin galiba." diye takılırdık. Hukuk bürosunda, çok sayıda müvekkile hizmet sunarak, oldukça yoğun bir tempoda çalıştıktan sonra, şirket içinde çalışmanın hep çok daha yavaş, monoton ve aynı işlerin tekrar tekrar yapıldığı bir döngüden ibaret olduğu algısı vardı. Nitekim pek çok şirket açısından da doğru bir tespit bu.
Gelgelelim Defacto "hız" ile ön plana çıkan bir şirket. Kuruluşundan itibaren yalnızca on dört yıl geçti, pazarın en büyük ikinci oyuncusu. Hiçbir zaman hiçbir konuda "Tamam çok güzel, yeterli." demeden hep yeni fikirlerin olduğu bir yer. Genel merkezde yaş ortalaması 25 olan yaklaşık 1.500 kişi ile birlikte dinamik bir ortamda çalışıyoruz. Haliyle bu oldukça yoğun bir tempo, her gün yeni projeler, yepyeni deneyimler demek. Bunun en büyük artısı, her gün yeni bir şeyler öğrenmek. Bu şirkette çalışmaya başlayana kadar yalnızca hukuki bilgisi olan bir avukattım. Aradan geçen üç yılda, hem şirketin imkanları ile MBA yüksek lisansı yaptım, hem de gündelik operasyonlara yakın olarak, tekstil sektörü ve perakendecilik hakkında çok şey öğrendim.
Bu sektörde dikkatinizi çeken en ilginç moda hukuku davası nedir? Bu alandaki uyuşmazlıkların hepsi oldukça dikkat çekici. Üstelik de yalnızca tasarımların kopyalanması ile de sınırlı değil bu uyuşmazlıklar. Biliyorsunuzdur bir moda markasının billboardları geçen ay sosyal medyada epeyce konuşuldu. Bir kazak reklamıydı ve fotoğrafın üzerine "Kazak X TL" yazıyordu. Ancak fotoğraftaki modelin de Kazak kökenli olması, reklamın ırkçılık eleştirilerine maruz kalmasına neden oldu.
www.modahukukuenstitusu.org
21
HABERLER
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
HER MARKANIN HAYALİDİR LOVE MARK OLMAK İstanbul, Kasım ayında Brand Week organizasyonuna ev sahipliği yaptı. Marka hukukunu ilgilendiren birçok konu arasında en ilgi çekici olanı Love Mark ödülleriydi. Tüm markaların hedefi olan ‘Love Mark’ olmak aslında en basit tanımıyla bizim bağımlısı haline geldiğimiz, gözümüzde hem sevgi hem saygıyı kazanabilmiş olan markalardır. 22 kategorinin Love Mark’ları şu şekilde:
Kahve: Nescafé Sofra & Mutfak veya Züccaciye: Karaca Hızlı Servis Restoranı: Burger King Şampuan: Elidor Çamaşır Deterjanı: OMO Giyim-Tekstil: LC Waikiki Yapı Market: Koçtaş Akaryakıt İstasyonu: OPET Deodorant:Rexona Bulaşık Deterjanı: Fairy Meyve Suyu: Cappy Havayolu Şirketi: THY Su: Erikli Teknoloji Market: Teknosa Mücevher & Takı: Atasay Mobilya: İstikbal İç Giyim: Penti
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
22
İNFOGRAFİ
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
Hepimiz alışveriş yapmayı seviyoruz, özellikle de son zamanlarda… İnternette bir tıkla ulaşabileceğimiz şeyler daha da hoşumuza gidiyor. Artık alışveriş yapmaktan ziyade oyun oynar gibi istediğimiz her şeye sahip olabiliyoruz. İhtiyacımız olan iki şey var; kredi kartı ve internet bağlantısı. Böyle bir imkanımız olunca mağazalara gidip bir şeyler almak özellikle de bir şeyler almak için dışarı çıkmak istemiyoruz. Peki internetten alıişveriş yapmamızın asıl sebebpleri neler, neden mağazaya gitmek istemiyoruz? • 7/24 ulaşılabilirlik • Fiyatları karşılaştırma imkanı • Zaman kazanmak • Rahatlık • Fazla çeşit • Ücretsiz kargo imkanı • Kalabalıktan kaçınma • Yakınlarda olmayan ürünlere ulaşabilme • Uzun kasa kuyruklarından kurtulma Yukarıda görüldüğü üzere internetten alışveriş yapmayı tercih etmemizin sebepleri böyle sıralanabilir. Her şeyde olduğu gibi internetten alışveriş yapmanın artısı olduğu kadar eksisi de var. Bazı sebeplerden ötürü internetten alışveriş yapmak istemediğimiz zamanlar da olmuyor değil. Bu sebeplere baktığımızda: • • • • •
Kargo ücreti Ürünü görememek Teslim edilmesini beklemek Zor iade politikaları Gizlilik
Yukarıda sayılan sebepler ise zaman zaman bizi internetten bir şey almaktan uzaklaştıran sebepler olarak yer almaktadır. Alışveriş çılgınlığının artmasıyla bir de alışveriş yapmanın bu kadar kolaylaşması git gide bizi içine çeken bir girdap gibi de değerlendirilebileceği gibi akıllı kullanıldığında aslında çok büyük bir rahatlık getirdiğini söyleyebiliriz.
www.modahukukuenstitusu.org
23
İNFOGRAFİ
MODA HUKUKU GAZETESİ, ARALIK 2018
www.modahukukuenstitusu.org
24