sayfa 04
Slogan Tescili Mühim Konu Kylie Jenner ve şirketi Kylie Cosmetics yeniden dava ediliyor. ‘Born To Sparkle ‘ sloganınu kullanan Jenner, kozmetik sektöründe ihtilafa konu oldu.
INFOGRAFİ H&M’in 2017 yılı Sürdürülebilirlik Raporunu incelediniz mi? sayfa 18
sayfa 05
MODA HUKUKU GAZETESİ
2018
78 Yıldır Taklit Edilen Sarı Dikişler: Dr. Martens’ın gerçek zararların karşılanmasını ya da buna alternatif olarak her taklit başına 1 milyon dolar ve taklit ürünlerin satışının engellenmesi için ihtiyati tedbir kararı istediği dava sürüyor.
SAYI #23
Alibaba Blockchain Patenti Aldı
ALFRED DUNHILL’İN 1.5 MİLYON DOLARLIK ZAFERİ! Alfred Dunhill uzun süredir devam eden ve geniş çaplı bir taklit operasyonunu kapsayan Çin markası davasında zafer elde etti. sayfa 02
Chanel Jenerik mi oluyor?
Alınan yeni bir patent başvurusuna göre, uluslararası yapılan ödemeleri hızlandırmak için Çin’in dev e-ticaret şirketi Alibaba, Blockchain teknolojisini kullanacak. Özellikle uluslararası ödemeleri kolaylaştırmak için bu sistemin nasıl kullanılabileceğini araştırıyor. sayfa 03
Bazı markaların tüvit ceketlerini ‘Chanel-like’ olarak satışa sunmasıyla Chanel, jenerik olma riskiyle karşı karşıya kalıyor. sayfa 03 www.modahukukuenstitusu.org
Moda Hukuku Gazetesi’nin tüm sayılarına ulaşmak için yandaki QR kodunu okutmanız yeterli.
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
ALFRED DUNHILL, NADİR SAYILAN BİR HUKUKİ ZAFER KAZANDI Alfred Dunhill uzun süredir devam eden ve geniş çaplı bir taklit operasyonunu kapsayan Çin markası davasında zafer elde etti. Çin’deki mahkeme Çin’de bulunan erkek giyim markası Danhuoli’nin Alfred Dunhill ile özdeşleşmiş uzatılmış harflerden oluşan logoya tıpatıp benzeyen logo kullanımı sebebiyle marka hakkını ihlal ettiğine karar vererek, İngiliz markanın çığır açacak bir zafer kazanmasını sağladı. Mahkeme Dunhill markasının benzeri bir işaret kullanıp ticaret yaparak yıllık yaklaşık 15 milyon dolar elde eden Danhuolinin Dunhill’e yaklaşık 1.5 milyon dolar ödemesine ve marka hakkı ihlali oluşturan logosunun kullanımını kalıcı olarak durdurmasına hükmetti. Dunhill’in yasal ekibinin “Çin mahkemeleri için nadir bir hamle” olarak adlandırdığı davada mahkeme Danhuoli’nin kurumsal sorumluluğunun yanı sıra, ticari marka ihlali ve haksız rekabet ile bağlantılı olarak şirketin sahibinin de sorumlu olduğunu belirtti. Dunhill'e göre bu tür bir bulgu Çin'in fikri mülkiyet koruması konusundaki artan itibarını güçlendiriyor. Richemont'a ait olan İngiliz erkek giyim markası için hukuki zafer, uzun sürenin ardından geldi. Dunhill daha önce mahkeme müdahalesinin yardımıyla Danhuoli'nin Hong Kong merkezli, kurumsal ticari işleri yürütmekle görevli gölge şirketi “Dunhill Grubu” nu kapattırmıştı. Ancak bu önlem de Danhuolinin Çin'deki 61 şehirdeki 200'den fazla franchise mağazası ağını kullanarak marka hakkını ihlallerini sürdürmesine engel olamadı. Bu davada Dunhill ile çalışan danışman yaptığı açıklamada söz konusu davanın verilen zararın ölçeği göz önünde bulundurulduğunda, Çin'deki herhangi bir küresel marka için dönüm noktası niteliğinde bir zaferi temsil ettiğini belirtti. Söz konusu davadaki tazminat miktarı ise Çin’deki marka ihlalleri davalarında hükmedilmiş ortalama tazminat miktarlarından önemli ölçüde fazla olması sebebiyle de dikkat çekti. Dunhill CEO'su Andrew Maag da yaptığı açıklamada fikri mülkiyet hakları konusundaki yönetim ve yaptırım stratejilerinin hiçbir zaman ikinci plana atılmayacağına, mahkemenin kararının da Alfred Dunhillin Çin’deki fikri mülkiyet ihlallerinin çözümünde tartışmasız en iyi methodları uyguladığını ortaya koyduğuna değindi. Bu davadan bir yıl önce ise Çin’deki başka bir mahkeme üç Çinli ayakkabıcıyı ABD spor giyim şirketi New Balance tarafından tescillenmiş eğimli “NB” işaretini ürünlerinde kullanarak marka ihlali gerçekleştirdikleri gerekçesiyle 1,5 milyon doları aşan tazminat ödemeye mahkum etmişti. Uluslararası standartlara göre küçük çaplı olsa da bu tazminat miktarı, Çin'deki bir marka ihlali uyuşmazlığında yabancı bir şirkete verilen en yüksek tazminat miktarlarından biriydi.
Hazırlayan: Can Aka www.modahukukuenstitusu.org
02
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
ALİBABA BLOCKCHAIN PATENTİ ALDI Alınan yeni bir patent başvurusuna göre, uluslararası yapılan ödemeleri hızlandırmak için Çin’in dev e-ticaret şirketi Alibaba, Blockchain teknolojisini kullanacak. Blockchain sistemi üzerinde hesap bakiyesi sistemlerinin üstesinden gelmeyi amaçlayan şirket, özellikle uluslararası ödemeleri kolaylaştırmak için bu sistemin nasıl kullanılabileceğini araştırıyor.
Leonidas uzlaşmaya varmak istedi ancak Longchamp, çikolata markasına Brüksel’de dava açarak, söz konusu çantaların dağıtımının durdurulmasını, elde kalan stokların yakılmasını ve 840.000€ tazminat ödenmesini istedi.
Bu sistemden sonra blockchain sistemi kullanılarak, akıllı sözleşmeler tetiklenecek ve kullanıcının hesap bakiyesi doğrulanacak. Böylece bir servere ve işlem gücüne ihtiyaç duyulmadan sistem blockchain ağı üzerinden daha masrafsız ve çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşmiş olacak. Sistemin tam olarak nasıl uygulanacağı açıklanmamış olsa da şirketin ödeme partneri olan Ant Financial, Blockchain tabanlı bir havale sisteminin piyasaya sürüleceğini duyurdu. Ant Financial, Blockchain teknolojisi tabanlı para transferi hizmetinin lansmanını yaptı. Havale iki ülke arasında başarı ile gerçekleşti. İşlemin hatasız ve sadece 3 saniyede gerçekleştirildiği iddia edilirken yapılan lansmanda Alibaba kurucu ortaklarından olan Jack Ma’nın da olduğu notlara düşüldü. Jack Ma lansmandan sonra : ” Blockchain teknolojisi insanlığın geleceği için hayal edilenden bile çok ötede olacak” ifadelerini kullandı.”
www.modahukukuenstitusu.org
03
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
78 YILDIR TAKLİT EDİLEN SARI DİKİŞLER 1940'ta Alman doktor Klaus Maertens tarafından tasarlanan bağcıklı Dr. Martens botlar hala son derece popüler ve dolapların olmazsa olmazı olarak yerini alıyor. 1950'lerden beri kaba ve asi görüntüsüyle gençlerin favorisi olmaya başladı. O zamandan bu yana taklitçiliğiyle ün salmış Steve Madden'den Givenchy'e kadar bir çok marka benzer ürünleri piyasaya sürdü. Taklit ürünlerin bu denli çoğalması Dr. Martens'i bu botları tescilletme girişiminde bulunmasına sebep oldu. İki tonlu oluklu taban kenarını, DMS taban deseni, tabandaki sarı dikişi ve siyah kumaş topuk halkasını tescilletmeye karar verdiler.
Yapılan taklitçiliklere ilişkin bir çok dava açıldı. Açılan davalardan sonuncusu ise Yoox'a karşı trade dress ihlali ve haksız rekabet eyleminin gerçekleştirilmesiyle ilgili oldu. Dr. Martens botların ayırt edici özellikleri kullanılarak botların tasarlandığı ve markanın ün ve şöhretinden yararlanılarak yasadışı bir şekilde kopyalanıp kullanıldığı öne sürüldü. Dr. Martens gerçek zararların karşılanmasını ya da buna alternatif olarak her taklit başına 1 milyon dolar ve taklit ürünlerin satışının engellenmesi için ihtiyati tedbir kararı istemektedir. Hazırlayan: Melike Yenisoy www.modahukukuenstitusu.org
04
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
‘BORN TO SPARKLE’ Kylie Jenner ve şirketi Kylie Cosmetics yeniden dava edildi. Güzellik markası Sheree Cosmetics, Jenner’ın kendilerine ait korumalı ticari markası olan “Born To Sparkle” sloganını geniş bir sıvı göz farı koleksiyonundaki bir ton için kullandığını ve ürünün paketinin içinde geçen alıntı sözlerde kullanılarak taklit edildiğini öne sürdü. New York Federal mahkemesinde görülen davada, Sheree Cosmetics “Born To Sparkle” sloganını geçen yılın sonlarına doğru çeşitli ürünlerinde kullanmaya başladığını ve 2018 Ağustos ayında sloganı tescil ettirmek için başvuruda bulunduğunu iddia etti.
Sheree Cosmetics, “tüketicilerin kafasını karıştırıp onları orijinal “Born To Sparkle” kozmetik ürünlerini aldıklarına inandırarak aslında Jenner’ı haksız rekabetle suçladı. Sheree Cosmetics, Kylie Cosmetics’in “kendi ürünlerini sanki Sheree Cosmetics’in ürünleriymiş veya bir şekilde onlarla birlikte, alakalıymış gibi göstererek Sheree Cosmetics’in pazarlama alanındaki ününü sömürdüğünü” iddia etti.
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: İdil Miray Tank
05
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
CHANEL JENERİK Mİ OLUYOR?
Jenerik olmak (Genericness), marka adlarının ; bir fiili veya başka şirketlerin ürünlerini ve hizmetlerini ifade etmek için kullanılmasıdır ve marka haklarının korunamaması riskini beraberinde getirir. Bazı markaların tüvit ceketlerini ‘‘ Chanel-like ’’ veya kapitone deri çantalarını ‘‘ Chanelesque ’’ olarak satışa sunmasıyla Chanel, jenerik olma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Müşterilerin tüvit ceketleri veya zincirli kapitone çantaları tanımlamak için Chanel adını kullanması tehlikesi nedeniyle Chanel yıllardır düzenli olarak bilgilendirici reklamlar yayınlıyor ve Chanel’e ait olmayan ürünleri tanımlamak için adının kullanılmasının bırakılmasını istiyor. Chanel gibi markaların jenerik olma nedeniyle haklarının öne sürülememesi milyar dolarlık kayıplara sebep olabilir. Bu nedenle her yıl riskli markalar bu konuda seslerini duyurmak için internet üzerinden bilgilendirici reklamlar yayınlıyor.
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Elif Merve Demir
06
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
MODANIN ÇİVİSİ Mİ ÇIKTI? Bu moda ayı, Elle dergisinin editörleri, endüstrinin içeriklerini şeylerin durumu hakkında ne düşündüklerini ortaya çıkarmaya çalıştı. Bu yüzden, onlarca farklı endüstri katılımcısına - dijital editörlerden ve Pulitzer ödüllü moda eleştirmenlerinden uluslararası perakende alıcılara ve akılcı tasarımcılara - "[moda sistemi] bozuldu mu?" gibi bazı önemli sorular sordular. “Bunu nasıl düzeltebiliriz?” Elle'ye göre, “Çok çeşitli oyuncular arasında, yapılması gerekenler konusunda şaşırtıcı bir fikir birliği var.” İşte bazı fikirler:
Birçok marka için, dijital manzara, işlerini her zamankinden daha fazla değiştiriyor ve ihtiyaçları olan ve her zamankinden daha çabuk isteyen yeni bir tüketici tipine uyum sağlamak zorunda. Bir sene ürettikleri koleksiyonların sayısına olan talebin, yaratıcı vizyonlarından sürekli olarak yeni bir şey ortaya koymaları ve müşterilerin sindirilmesi için aynı derecede çok şey olması nedeniyle, bunun zaman zaman ezici olabileceğini düşünüyorum. - Tiffany Hsu, moda satın alma direktörü, mytheresa.com Bizim hayal kırıklığımız, modanın ne olması gerektiği algımızın, aslında ne olduğunun karşısında, aleyhinde olmasından kaynaklanıyor... bizler modayı gerçekten seviyoruz ve modayı korumak istiyoruz. - Patric DiCaprio and Bryn Taubensee, designers, Vaquera Görünüşe göre herkes ... cevabı arıyor, ama gerçekten bir cevap olduğunu düşünmüyorum. Bunu yapmanın tek yolu yok. Sadece kendi yolunuz için doğru olanı yapmalı ve kendi yolunuzu takip etmelisiniz, çünkü bir kez tüm araştırmayı yaptınız ve bunu çözdüğünüzü düşününce, formülü zaten değişti ve bu sadece modanın doğasıydı. –Sally LaPointe, tasarımcı Moda Operandi, müşterilerin daha önce editörler ve alıcılar için ayrılmış olan ön sipariş koleksiyonlarına erişimini sağlayarak pazarı değiştirdi; streetwear düşüşü yarattı. İnovasyonları ve tasarımcıların kendileri için en iyi olanı seçmelerini sağlayan bir özgürlük görmeye devam edeceğimizi düşünüyorum. - Ali Bird, direktör, The Wall Group Tüketici, satın alımlarının ardındaki hikayeye ve pazarlamaya çok bağlı. Kendileri için kimliklerini belirledikleri ve kutladıklarını görürlerse, satın almak istemeye çok daha eğilimlidirler. - Mina White, direktör, IMG Modelleri Zaten mağazada olmayan veya zaten sitede olmayan insanlar. Bu insanlarla konuş, çünkü izleyicilerini böyle yetiştiriyorsun. - Robin Givhan, moda eleştirmeni, Washington Post
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Berkay Akbaş
07
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
Moda endüstrisindeki asıl sorunun, birçok markanın her şeyi sunmaları gerektiğini düşündüklerini düşünüyorum. Sadece tek bir ürün üzerinde ya da sevdiğiniz ve bildiğiniz malzeme üzerinde yoğunlaşma şarttır. Gelecek uzmanları onurlandıracak! Her kategoride. - Christopher Botschen, kurucu ortağı, Martha Louisa Yeni tasarlanan ürünleri bir şovda göstermek ve onları hemen satmak imkansız. Hiçbir marka önceden yeni bir şey üretmeyi başaramaz - her zaman belirli tarzlarda yüksek ilgiyle devam ederler. Hemen satın alabileceğiniz her şey, son tüketiciyi kandıran yeni bir şekilde sunulan eski bir üründür. - Susanne Botschen, kurucu ortağı, Martha Louisa Müşteriler fikirlerini buluyor ve markaları tam olarak aradıklarını söylüyor. Sosyal medyanın güzelliği budur. Bir takipçi bir şeyden hoşlanmazsa hemen bize bildirir. Artık neyin satıldığını ve nelerin olmadığını görmek için raporları beklememiz gerekmiyor. Müşteri bize her gün ne sevdiğini, neyden nefret ettiğini ve daha fazlasını görmek istediğini söylüyor. Dinlemek bizim işimiz. - Greg Scott, CEO, New York & Company Çevre için sorunlardan biri aşırı üretim. Aşırı üretim ile uğraşmaya başlamanın yollarından biri arz ve talebi eşleştirmektir. - Stephanie Phair, Baş Strateji Sorumlusu, Farfetch İnsanların moda almasının nedeni değişiyor. Her zaman çılgın yaratıcı koleksiyonları satın alan sınırlı sayıda müşteri olacaktır, ancak, çoğunlukla, insanlar artık rahat ve fonksiyonel kıyafetler istemektedir. Bu şimdi öncelik! Havalı olma ya da zenginlik gösterme! - Sally Lyndley, Stilist
www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Berkay Akbaş
08
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
HAUTE-COUTURE: TABELAYA YAZDIM OLMADI
Müşteride yanlış izlenim bırakmanın, haksız rekabet etmenin bin bir yolu var. Bunlardan biri de tabelaya ‘Haute couture ‘ ibaresini eklemek olsa gerek. Çünkü bunun belli kriterleri var. FÉDÉRATION DE LA HAUTE COUTURE ET DE LA MODE, kendilerini bu şekilde tanıtmak isteyen modaevleri için kriterler belirlemiş. Bu kriterler şunlar: *Senede iki kez tek olma özelliği tanıyan 80 parçalık koleksiyon *Pariste en az bir atölye *70 kişilik ekip Türkiye’de bu kriterleri taşıyan iki modacı var; Dice Kayek ve Hüseyin Çağlayan. Abiye giyim için alışveriş yapacakların ilk aklına gelen semtlerde gördüğümüz bir sürü tabela ise haute couture’un ağırlığından dahi haberi olmayan ‘Tabelaya ekledim oldu. ‘ cular.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
09
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
SAMPLE NOT FOR SALE KİME AİT? Kiev merkezli Ksenia Schnaider tişörtlerinin üzerinde kullandığı ‘sample not for sale ‘ yazısını koleksiyonunda kullanan Zara’ya tepki gösterdi. Zara’nın savunması ‘ Sample not for sale, bir marka adı değil. Yıllardır kıyafetlerin etiketlerine konulan bir ifade, Ksenia ‘nın icadı değil.’ oldu.
(SOLDAKİ KSENİA SCHNAİDER & SAĞDAKİ ZARA)
İnternete bu ifadeyi yazdığımızda Ksenia’nın ürünlerinin çıkması, marka hakkı sahiplerinin o ifadeyi ilk kullanan olma zorunluluğunun olmaması ve önemli olan ortalama tüketicinin ifadeyle markayı ilişkilendirmesi olduğu gözönüne alındığında Ksenia’nın yasal dayanağı daha sağlam görünüyor.Apple da yıllardır kullanılan bir ifadeydi ama biri çıkıp onu marka olarak tescil ettirebildi.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
10
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
LİSANS SÖZLEŞMELERİYLE MARKAYI SULANDIRMA Lisans sözleşmeleri, marka yaratan ve sektöre giren ama ardında başka ülkelere/pazarlara açılmaya yarayacak ekonomik bir güç bulunmayan yeni markalar için büyük bir avantaj niteliğinde.
Süreli / süresiz , leasing back içeren/ içermeyen, belli ürünler için olan / tüm ürünlerini kapsayan... birçok lisans çeşidi var. Bu çeşit bolluğu aslında bize lisans sözleşmelerini çok dikkatle hazırlamamızı ve imzalamamızı anlatmaya çalışıyor. Lisans sözleşmesi nasıl marka değerini düşürür konusuna en iyi örnek ‘Pierre Cardin’. Şirket şu anda moda ve aksesuar, şarap ve içki, şekerleme, tuvalet malzemeleri, ev dekorasyonu, mobilya, restoran ve oteller gibi çeşitli ürün gruplarında 900'den fazla lisans anlaşmasına sahip.
Pierre Cardin'in ürünleri düşük fiyatlardan, indirimli fiyatlardan premium fiyatlamaya kadar farklı fiyat noktalarında satılmakta. Bu geniş fiyatlandırma ve perakendecilik stratejileri, yıllar içinde markanın belirsiz imajına ve konumlandırılmasına yol açtı. Bu durum da markanın özkaynaklarının değer kaybetmesine neden oldu. Pierre Cardin, markayı geliştirmek ve lüks aurasını korumak için daha az lisanslamaya odaklanmalı. Marka oluşturma, şüphesiz uzun vadeli bir yatırım. Lisanslama ise kısa vadeli faydalar sağlar. Pierre Cardin, marka stratejilerinde kısa vadeli opsiyonu seçmiş görünüyor.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
11
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
REAL MADRİD FARKINDALIK YARATIYOR
Real Madrid, okyanus atıklarından yapılan formayla farkındalık yaratıyor. Denizdeki atıkların geri dönüşüme kazandırılmasında ve dünya çapında milyara ulaşan taraftar sayısı sayesinde çevre kirliliği konusunda bilinç oluşturmada büyük spor kulüpleri önemli rol oynuyor. Real Madrid ve Bayern Münih daha önce de sponsorlarının okyanustaki atıklardan ürettiği formaları giymişti. Real Madrid'in bu sene deplasman forması olarak giyeceği üçüncü forması da tamamen atıkların geri dönüşümünden üretildi. Barcelona'nın stadı Nou Camp'ın tribünlerinde kocaman "Mes que un club" yazar. Türkçesi "Bir kulüpten daha fazlası". Barcelona'yla özdeşleşmesine rağmen dünya çapında milyonlarca taraftar sayısı olan büyük kulüplerin hepsi için geçerli bu cümle. Çünkü bir yerden sonra bu kulüpler sadece spor kulübü değil, sivil toplum örgütü olarak da çalışabiliyor. Taraftarlarını bilinçlendirmek, sosyal sorumluluk projelerinde yer almak ve dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek amacıyla hareket ediyorlar. Real Madrid ve Bayern Münih gibi büyük temsilciler haricinde ABD Futbol Ligi MLS'te, Türkiye'de, turnuvalarda oynayan milli takımlarda ve birçok ligde geri dönüştürülmüş pet şişelerden üretilen formalar kullanılıyor. Önceden yalnızca birkaç adet üretilen formalar, artık kulüplerin düzenli olarak giydiği resmi formalara dönüşmüş durumda. Nike ve Adidas gibi markaların öncülüğünü yaptığı geri dönüşüm projesi artık sosyal sorumluluk kapsamında hemen her marka tarafından kullanılır hale geldi.
Hazırlayan: İdil Miray Tank www.modahukukuenstitusu.org
12
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
REVOLVE ÖZÜR DİLEDİ Revolve yeni koleksiyonlarından birinde “şişman olmak güzel değil, bu sadece kusur ve bahanedir” yazılı bir sweatshirt çıkardı ve bunun üzerine sosyal medyada büyük bir linçe maruz kaldı. 168 dolardan satışa çıkardığı bu sweatshirt yazısına gelen linç sonucu Revolve markası bir özür yazısı yayımladı.
Hazırlayan: İdil Miray Tank
ESKİ OLAN SIKICIDIR? Küçükçiftlikpark Ekim ayında Multiworks’ün düzenlediği ‘Moda ve Müzik’ festivaline ev sahipliği yaptı. Moda ve Hukukun kombinasyonunun sık sık kullanımına şahit olmaktan ve markaların işitsel ögeleri de kullanmasından dolayı festival ilgimi çekti. Festivalde en çok dikkatimi çeken Türk moda severlerinin ‘Eski olan sıkıcıdır. ‘ fikrinden vazgeçtiğini görmek oldu. Standların çoğu vintage ürünler satan markalara aitti ve standlar ilgilileriyle doluydu. Sürdürülebilirlik moda için sadece yeniye rağbet değil. Sanırım artık hasara uğramadan günümüze kadar bozulmadan gelmişse o ürünün yeni neslin tükettiği al – at anlayışına hizmet eden moda ürünlerinden çok farklı bir özelliğe, ‘kalite’ye sahip olduğunu anlamış bulunmaktayız.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
13
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
AMAZON TAKLİTLE MÜCADELEDE SINIFTA KALDI
Amazon, tıpkı Alibaba gibi taklitle mücadelede yetersiz kaldığı gerekçesiyle ABD Ticaret Temsilciliğinin kara listesine eklenebilir. American Apparel & Footwear Association (“AAFA”) Genel Başkan Yardımcısı Stephen Lamar tarafından Temsilciliğe bu hafta iletilen mektupta 1 milyar dolar değerindeki Seattle merkezli e-ticaret devinin taklit ürünlere karşı sürekli bir mücadele yürütmediği belirtildi. Bu sebeple de Amazonun uluslararası sitelerinden bazılarının hükümetin yıllık kara listesine alınmasının gerektiği tavsiye edildi. Calvin Klein, Jimmy Choo, Marc Jacobs gibi üyeleri bulunan AAFAnın geçtiğimiz yıl Amazon ile fikri mülkiyet hakları konusunda görüşmek için düzenli toplantılar yaptığını belirten Lamar, AAFA üyelerinin Amazonun söz konusu hakları koruma konusundaki performansı sebebiyle hayal kırıklığına uğradıklarını belirtti. Amazon pazarının özellikle amazon.co.uk (Birleşik Krallık), amazon.ca (Kanada) ve amazon.de (Almanya) uzantılarının taklitle mücadelede hareketsiz kaldıkları ve mücadeleyle uyumsuzlukları belirtildi.
Amazonun sitelerdeki taklit ürünlerin yaygın kullanılırlığını da göz önüne alarak konu hakkında adımlar atmasına rağmen aynı taklit ürünlerin tekrar sitelerde görülmesinin nadir olmadığı ifade edildi. Amazonun platform yoluyla taklit ürün satışını kolaylaştırmasının yanı sıra AAFAnın üyeleri, Amazonun siteye ürün ekleyen satıcıların ürün listelemelerinde “marka tarafından” ifadesini kullanımını sağlaması sebebiyle de zarar görüyor. Söz konusu durum özellikle de doğrudan Amazon'da satış yapmayan markalar için en kötü taklitçilik örneğini oluşturuyor.
Üstelik bu durum ünlü bir markadan veya markanın yetkili bir satıcısından ürün aldıklarına inanan tüketiciler için kafa karıştırıcı oluyor çünkü bu ibareler genellikle meşru bir web sitesinden telif hakkı alınmış bir resim içeriyor. Lamar söz konusu duruma Amazonun şikayet edilen ihlallerle ilgili yayınladığı bildirisindeki tutarsızlıkları da ekleyerek markaların yasal ekiplerinin taklitle mücadelede Amazon ile nasıl bir iletişim kurmaları gerektiği konusunda belirsizlikler yaşadığını aktardı. Markaların ihlalleri raporladıktan ve konuyla ilgili taleplerinden sonra Amazondan kendilerine bildirilen geri bildirimleri ise amazon.co.uk sitesinden örnekleyen Lamar,taklit ürün satan marka ya da satıcıları sitelerinden kaldırmayacaklarının ya da konu hakkında daha fazla bilgi talep etmeyeceklerinin Amazon tarafından ifade edildiğini belirtti. Üyeler ayrıca Amazon Marka Tescili programının, Amazon’da kayıtlı markaların korunmasına yardımcı olmak için tasarlandığını vurguladı. Bir üye AAFA’ya verdiği demeçte bu programın tescil edilmiş markalar adına nasıl etkili kullanıldığını Amazondan öğrenmek istediğini ancak e-ticaret devinin sessizliğini koruduğunu dile getirdi. AAFA başkanı Rick Helfenbein mektupla ilgili olarak taklit ürünlerin satışını belirlemek için süregelen çabalarının Amerikadaki fikri mülkiyet hukukunu, ülkede yapılan ticareti ve tüketicileri savunmak için olduğunun altını çizerek, ABD Ticaret Temsilciliğinin kara listedeki taklitçilere yönelik yıllık incelemesinin bu noktada önemli olduğunu belirtti. Ayrıca perakende satış konusunda katkıları bulunan ve bu konuda lider olan Amazonun taklitle mücadele konusunda da lider olabileceğinin altı çizildi. www.modahukukuenstitusu.org
Hazırlayan: Can Aka
14
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
BRATZ, BARBIE’YE 100 MILYON DOLAR ÖDEYECEK
Barbie bebeklerinin üreticisi Mattel, Bratz bebeklerinin üreticisi MGA’ya açtığı telif hakkı davasını kazandı. Kaliforniya’daki mahkeme, Barbie’nin tahtını sallayan Bratz bebeklerinin yaratıcısı Carter Bryant’ın Bratz bebeklerle ilgili fikrini Mattel’de çalışırken oluşturduğuna hükmetti. MGA’nın Barbie bebeklerinin üreticisi Mattel’e 100 milyon dolar tazminat ödeyecek. Barbie’nin üreticisi, MGA’dan tazminat olarak 2 milyar dolar gibi astronomik bir rakam talep etmişti. Büyük kafalı, farklı etnik gruplardan, stil sahibi Bratz bebekler tüm dünyada büyük bir popülariteye sahip. Bratz, MGA’ya her yıl ortalama 500 milyon dolar kar sağlıyor. MGA’nın amiral gemisi niteliğindeki ürünü olan Bratz bebekleri satmaya devam edip etmeyeceği konusu, davaya bakan ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Stephen Larson başkanlığında başka bir duruşmada değerlendirilecek. Dava, sonucun MGA’yı mali darboğaza sürükleyecek olması ve Bratz’ın 1 milyar dolarlık imtiyaz hakkının Mattel’e geçme olasılığı nedeniyle yakından izleniyordu. Mahkeme, Bratz bebeklerinin yaratıcısı Carter Bryant’ın, yeni bebek fikrini Mattel için çalıştığı dönemde üretmiş olduğuna karar verdi. Buna göre Bryant, dizaynlarını kullanma hakkını imzaladığı kontratla Mattel’e vermişti ancak MGA’nın de çabaları sonucu Mattel’le olan anlaşmasını ihlal etti. MGA ise her ne kadar Bryant,1995 yılı ve Nisan 1998 ve daha sonra Ocak 1999’dan Eylül 2000’e kadar Mattel’e çalışsa bile aslında bu iki süre arasında Bratz bebeği tasarladığını savunuyordu. Bryant, davadan önce Mattel ile gizlice anlaşma sağladı. Bratz’in pazara girmesinin ardından, tüm dünyada kız çocukların vazgeçilmez oyuncağı olan Barbie’nin popülaritesi azalmıştı. 2007 yılında Babie’nin satışlarının yüzde 15 düşmesi, Mattel’de soğuk duş etkisi yapmıştı. 2018 yılının ikinci çeyreğinde de Barbie’nin satışlarındaki düşüş sürdü. İkinci çeyrekte Barbie satışları yüzde 6 gerilerken, dünyanın en büyük oyunca üreticisi Mattel’in kárı ise yüzde 48 düşerek 11.8 milyon dolarda kaldı. ABD’de ise Barbie satışları yüzde 21 düştü. Barbie ile Bratz arasında bundan sonrra yaşanacak rekabet büyük merak konusu oldu.
Hazırlayan: İdil Miray Tank www.modahukukuenstitusu.org
15
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
MASAYA VURAN TARAF DEĞİŞİYOR Artık bir markaya, patente sahip olmanın birer hazine olduğu konusunda hepimiz hemfikiriz. Sık sık da bu hazinenin ekonomik getirilerinden bahsedip, önemini vurguluyoruz. Direkt hakların dolaşımıyla elde edilen ekonomik getirilerinin yanında bu haklar sahibine; ne kadar bu piyasaya geç girerse girsin, ne kadar genç ne kadar tecrübesiz olursa olsun büyük markalara erişim sağlıyor.
Fikri mülkiyet hakları sayesinde büyük markalar daha da zenginleşirken, küçük markalar hiçbir şey elde edemeyecek fikri kaybolmakta. Çünkü her yıl binlerce marka, patent, tasarım büyük şirketlere sunuluyor ve satın alınıyor. Son yıllarda Microsoft ve Apple şirketleri binlerce programı satın aldı. Bunlardan birçoğu üniversite öğencilerinin yaptığı programlar. Yani normalde Apple’ın yönetim kademesiyle bir masaya oturması hayal ürünü olan gençler, Apple’la pazarlığa oturabiliyor. Ne sayesinde? Ellerindeki güç olan fikri sınai mülkiyet sayesinde. Düşündüğü şeyin sadece düşünme eylemi olmadığını, aslında o an kafasında çok bilindik tabirle bir ışık yandığını farkeden herkese fikrinin mülkiyetine sahip olmasını, baştan elini güçlendirmesini öneriyorum. ‘Geç kaldık. Artık yeni bir Mc Donalds olmayacak, tarihi bir hikayesi de olan Hermes’le nasıl yarışırım?’ diye sızlananlara da geçmişte yenilikleri yakalayamamış birçok büyük markanın nasıl günümüze ulaşamadığını düşünmesini, çalıştığı alan her ne olursa olsun yeni teknolojiyi alanına nasıl entegre edebilirse rakibi büyük balık da olsa belki de ipi göğüsleyecek kişinin kendisi olacağını hatırlatırım.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
16
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
HABERLER
2018 FUR FREE RAPORU The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.
Bazı markalar kurulduğundan günümüze kadar kürke karşı tutumlarını korusalar da bazı markaların bu harekete katılması için geniş halk kitlelerinin hayvan hakları bilincine sahip olmasına ve kamuoyu oluşturup tepkilerini dile getirmeye başlamasıyla gerekiyor. 2018 itibariyle kürke karşı cephedeki markalara yeni başka markalar katıldı. İşte o markalar: -DVF (Diane Von Furnstenberg) -Burberry -Versace -Furla -Gucci -DKNY ve Donna Karan -Masion Margiela -Micheal Kors
The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.
Bu kararı almasında yüzde kaç hayvan hakları inancı, yüzde kaç tüketici tepkileri olduğunu bilmiyoruz fakat bir şeylerin yavaş yavaş da olsa değişmeye başladığını görmek ümit verici. The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.
Hazırlayan: Gamze Türker www.modahukukuenstitusu.org
17
MODA HUKUKU GAZETESİ, KASIM 2018
İNFORGRAFİ
Raporun Tamımı için: https://about.hm.com/content/dam/hmgroup/groupsite/documents/masterlanguage/CSR/ reports/2017%20Sustainability%20report/ HM_group_SustainabilityReport_2017_FullReport.pdf
www.modahukukuenstitusu.org
18