SMT wydanie XI

STOWARZYSZENIE MŁODYCH TWÓRCÓW

G R U D Z I E Ń 2 0 2 3 W Y D A N I E X I

MIESIĘCZNIK I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W KATOWICACH

MIESIĘCZNIK I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W KATOWICACH

STOWARZYSZENIE MŁODYCH TWÓRCÓW Drodzy czytający!

Cały nasz świat całkiem niespodziewanie przykrył się śniegiem (może nawet utrzyma się do świąt? I to nie wielkanocnych?). Dlatego właśnie redakcja gazety SMT pospieszyła, by rozgrzać Wasze spragnione sztuki dusze najnowszym wydaniem – już jedenastym.

Zanim jednak zakopiecie się pod stertą najcieplejszych kocy z nowym numerem, warto by poznać wspaniałych artystów, którzy zasłużyli sobie na (wciąż metaforyczny, sorki) wieniec zwycięstwa.

W kategorii proza i poezja niezbitym zwycięzcą została Nereida, spod której pióra wyszedł tekst „Zasady wojennych iluzji”.

W kategorii rysunek i prace graficzne za to wyróżniła się Wiedźma i praca „a key to nightmares”.

Gratulujemy Wam z całego serca! Poprosilibyśmy zwycięzców, by pokłonili się pięknie przed tłumem i pomachali, ale niestety nie mamy (jeszcze!) sceny. Mogą więc nasi artyści przynajmniej wejść na ławki, jak w Stowarzyszeniu Umarłych Poetów (zaraz, czy ukradli nam nazwę..?), a my będziemy kibicować z dołu.

Jak zawsze przypominamy Wam, drodzy Czytający, o konkursie na Dzieło Miesiąca – wystarczy wysłać do nas pracę, a sami będziecie mogli stanąć w świetle imaginowanych reflektorów, tak jak bohaterowie poprzedniego wydania (a także ugrać dodatkowe punkty procentowe z polskiego!).

A teraz nie pozostaje nic tylko zrobić sobie pyszną herbatę zimową (lub kupić u Pani Wioli w sklepiku – malinowa z pomarańczą zmiecie Was z nóg, obiecujemy!) i zanurzyć się w lekturze nowego wydania.

Z miłością, redakcja gazety.

poezja

*TEKST REDAKCYJNY

Bagno Wszyscy wiemy, jak wygląda polityka. Jest to bardzo drażniący temat w każdym społeczeństwie, a jego poruszenie np. w czasie uroczystości rodzinnych zwykle nie kończy się dobrze.

Zwolennicy poszczególnych ugrupowań politycznych często mogą nawet „skakać sobie do gardeł”. Aczkolwiek, niestety często „tym na górze” właśnie o to chodzi; aby ludzie postrzegali zwolenników np. innego ugrupowania za tych mniej doświadczonych, głupich czy nawet złych ludzi. Chodzi u skłócenie społeczeństwa (przez co nie będzie racjonalnie przyjmować argumentów), aby móc nim lepiej manipulować. Politycy często myślą, że mogą to robić, bo chcą kontrolować nasze życie, ale jak to Kazik Staszewski śpiewał, „Hej, czy nie wiecie, nie macie władzy na świecie” (tutaj zapraszam do Matiego Malika, który napisał o tym więcej kilka stron dalej). Wracając jednak do konfliktów między zwolennikami, pamiętajmy, żeby zawsze się szanować, bo każdy z nas jest człowiekiem. Idealnym przykładem pokazującym ludzi, którzy (mimo manipulacji) otworzyli się na innych był „rozejm bożonarodzeniowy”, o którym polecam poczytać więcej. Poezja często wymierzała ciosy politykom, wytykała im błędy, krytykowała ich.

Obok możecie przeczytać wiersz (mojego autorstwa), który zauważa przedstawione powyżej problemy.

WOJTEK GRABOWSKI

L’art de la politique Skoro mają wszystkie prawa, Które sobie sami dali,

To w ich dłoniach leży sprawa,

Bośmy przy nich są za mali?

Pierwszemu już ktoś powiedział,

Że ten drugi ścierwem śmierdzi,

A ten drugi się dowiedział, Że pierwszy jest żądny śmierci.

Chociaż oboje to ludzie,

Mają synów, ojców, żony.

Leżą w łóżku, a nie w budzie, A dziobią jak kruki, wrony Tyle obelg – hiperboli,

Przez które leje się krew.

Dochodzą do paranoi.

Za jednym – kolejny blef.

Kultura to tylko niezbędna rekompensata za nieszczęścia, które nas spotykają./Pewność siebie tak naprawdę często jest niepewnością którą próbujemy zamaskować swoje słabe strony./Nikomu nie życzyłaby miłości.

To gość, którego chętnie witasz, a potem nie możesz się go pozbyć./Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż sie zepsujesz./The poem begins not where the knife enters but where the blade twists./Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali.

POEZJA

poezja in grave we are the same Urodziłam się by pisać by tworzyć,

myśląc że będę wybitna

jednak zbyt naiwna bo zrozumiałam, że nie tylko ja ofiarowałam kawałek duszy na papierze, byli przecież inni, tak samo wybitni którzy odeszli w zapomnienie wraz z rozpadającymi się kośćmi.

Skoro obrócę się w popiół To chcę podarować wam duszę, której gwiazda jeszcze nie zgasła.

MACARIS

poezja Jałta Była miękkość i były oczy i nic w tobie nie było pewne.

Było dużo kwiatów i miały kolce obcięte, jak miałam nie dać się oszukać?

Była teraźniejszość to oksymoron.

Było dawno, nieprawda jest teraz.

Była gra i nie była słowna.

Terror nie zawsze zaczyna się na „s” nie zawsze jest ich trzech.

I ludzie przekraczają granice nawet bez paszportu.

Teraźniejszości już nie ma.

Co o tym wszystkim myślisz?

Czy ktoś kiedykolwiek szczerze potrzebował broni?

KINGA SZCZEMBARA

poezja

Opowieść Stepu Trawy nie szumią już więcej, to ogień strawił step, Sokoły odleciały

w stronę podniebnych sfer.

Lecz stań na środku równiny, Wsłuchaj się w wiatru śpiew Przyniesie wspomnienia młodości, Dawno porzucone sny.

Marzenia o bitwach i chwale, pełny nadziei głos.

Step jeszcze kwitnął zielono, To była ciepła wiosenna noc.

Przyszłość błyszczała wyraźnie, zwodziła jasnością swą.

Lecz w końcu i blask przygasa, Cichnie zwodnicza pieśń Wszystko co pozostaje: Ta szabla na pół złamana I zimny kamień ten.

DELLDRYNN

Pewność siebie tak naprawdę często jest niepewnością, którą próbujemy zamaskować swoje słabe strony./Bez poczucia winy nie istniałby żaden pisarz./Nigdy nie jest za późno, aby być tym, kim chcesz być./Może nie istniała prawda. Może nie było niczego tak prostego jak jedna prawda./Najgorzej w życiu to samotnym być./When a man lies he murders some part of the world. These are the pale deaths which men miscall their lives. All this I cannot bear to witness any longer. Cannot the kingdom of salvation take me home./Hola, młodzieńcy! Co to za prywatka? Alkohol, powiadam wam, jest najgorszym wiedźmina wrogiem./When the power of love overcomes the love of power, the world will know peace./Living is easy with eyes closed.

PROZA

proza (Nie)popularne książki Czy prawdą jest, że mało popularne książki są gorsze od tych znanych? Dzisiaj przedstawiamy Wam listę tytułów, o których mało się mówi, lecz bez wątpienia przewyższają jakością większość popularnych historii.

Pierwsza książka, którą chcemy przedstawić, to „Mroczne umysły" Alexandry Bracken. Jest to dystopia, opowiadająca o dzieciach uznanych za niebezpieczne z powodu genetycznych mutacji.

Takim dzieckiem jest Ruby, posiadająca zdolność manipulowania umysłami. Pewnego dnia spotyka ona na swojej drodze grupę nastolatków, uciekających przed niebezpieczeństwem, które grozi im ze strony dorosłych. Historia ta jest wciągająca, ponieważ bardzo dużo się w niej dzieje, można znaleźć tutaj również świetnie poprowadzony wątek found family, oraz genialnie wykreowany klimat dystopii.

Kolejna pozycja na naszej liście to „Gildia magów" napisana przez Trudi Canavan. Główna bohaterka, Sonea, mieszka na ulicach Imardinu.

Jest poszukiwana przez znienawidzoną Gildię Magów, ponieważ dziewczyna przypadkiem aktywowała w sobie magiczne moce. Teraz Magowie chcą ją złapać i zmusić do wstąpienia do Gildii, zanim jej moc wymknie się spod kontroli. Ta książka to zapomniana perełka fantastyki, pełna zwrotów akcji oraz magii.

Fabuła jest doskonale przemyślana, a bohaterowie bardzo realistyczni.

Następna na naszej liście jest seria „Kroniki Wardstone" Josepha Delaney'a. To opowieść o Tomie, który został przyjęty na praktyki do stracharza – osoby chroniącej kraj przed demonami i innymi stworami pochodzącymi

*TEKST REDAKCYJNY

z Mroku. Te książki mają świetnie zbudowany świat oraz dobrze poprowadzoną fabułę. Jednak największą uwagę przyciągają bohaterowie.

W trakcie lektury nie skupiamy się tylko na jednoznacznie dobrych postaciach, ponieważ te, które stoją na pograniczu dobra i zła, również przyciągają uwagę. Mimo tego, największym plusem książki jest jej klimat mroczny, tajemniczy oraz momentami nieco przerażający. „Pax” – powieść, która bez dwóch zdań zasłużyła na tytuł współczesnego „Małego Księcia’’. Książka skierowana do młodszych czytelników, swą otwartością zapewne zainteresuje także i starszych odbiorców.

Historia w kompetentny sposób porusza tematykę wojny, samotności oraz wolności, niejednokrotnie zmuszając osobę czytającą do własnego rozważenia pewnych, pozornie oczywistych zagadnień. „Wojna makowa” – na samym wstępie pragnę zaznaczyć, że zdecydowanie nie jest to powieść dla osób wrażliwych. Także i w tym utworze poruszona jest tematyka wojny, a od pierwszych stron, po sam koniec pierwszego tomu, spoglądamy na ludzkie okrucieństwo. Gniew, bezsilność, poczucie zdrady, a to wszystko w azjatyckim klimacie oraz z domieszką bogów, tworzy piękną lecz okrutną całość. „Fotograf utraconych wspomnień” – ostatnia w zestawieniu, jak i najkrótsza przedstawiona tutaj powieść. Sam tytuł poniekąd zdradza nam zarys fabuły, gdyż głównym bohaterem okazuje się fotograf pracujący w pośmiertnej przestrzeni.

Do miejsca przypominającego studio, trafiają dusze nieboszczyków, które wraz z protagonistą ponownie przeżywają swe najlepsze chwile. Ta ciepła powieść nie dość, że jest dobrą zabawą na

proza zimowy wieczór, niejednokrotnie zachwyca swą nietypową kreatywnością.

To już wszystkie tytuły z naszej listy, a my zachęcamy do poświęcenia im uwagi, której tak bardzo brakuje tym pozycjom.

LIDIA PODGÓRNY & MATYLDA SIESICKA

*TEKST REDAKCYJNY

proza

*TEKST REDAKCYJNY

Syberia rok 1812 Teraz na świat wylewam ten kielich trucizny, Żrąca jest i paląca mojej gorycz mowy, Gorycz wyssana ze krwi i z łez mej ojczyzny, Niech zrze i pali, nie was, lecz wasze okowy.1 Zostawcie nas, wy, co nie znacie Tych zakrwawionych kart dziejowych.

Obca wam jest ta kłótnia braci, Ten niepojęty spór domowy2.

Pielgrzym przekroczył próg cerkwi, powstrzymując ciało od drżenia. Chrystus wybaczy okoliczności tego spotkania. Chrystus wybacza. Chrystus wybacza. Ze złoconej kopuły obserwowały go bacznie ptaki czarne jak węgiel, obsiadające złote krzyże.

Zbór był ciemny i głuchy jak grudniowa noc, oprócz jednej szeptanej modlitwy. Czy tak wyglądało niebo? Tak oddalone od materialnego świata, jego rozterek, płaczu i wiatru, że cisza w nim piszczała jak bieda? Zapach kadzidła wypełniał każdą komórkę ciała przybysza. Teraz jesteś w moim domu, mówiło coś, co ktoś mógłby wziąć za boga, zachowuj się. Nie grzesz myślą o czymś innym niż ja.

Paliło się kilka świec, mimo że to miejsce było na końcu świata i nikt nie miał prawa ich tak niedawno zapalić. Nie dało się wyobrazić sobie, by w tej cerkwi przebywał jakiś pustelniczy sługa boży. Do ciemnego

drewna i wyjącego wiatru nie pasował obraz kruchego człowieka, o głowie przeciążonej i nawiedzanej każdym wersetem Świętej Księgi, nie tutaj.

Na zewnątrz zacinał śnieg. Czasem płatki wpadały przez nieszczelne belki i topniały na kamiennej posadzce. Jezus wisiał na krzyżu, a krzyż był ze złota. Z poprzeczną belką pod spodem, może mógł

oprzeć o nią zmęczone stopy. Nad nim wisiała Matka Boska, ona już w ramie, ale wzrok miała odwrócony. Nie mogła spojrzeć w dół. Nie miała

o co oprzeć serca. iiiWszystkie ławy były z drewna, szerokie i puste, z wysokim oparciem i pulpitem, zwrócone w stronę głównego wydarzenia. Na ołtarzu zbierało kurz Pismo Święte, a obok w wazonie ktoś ustawił suszone kwiaty. Ich martwe płatki opadały na śnieżnobiały obrus.

Tułacz przeszedł przez główną nawę z trwogą, jaką zawsze czuł mimo wszystkiego, co myślał. Żołnierskie buty stukały doniośle na polerowanym kamieniu. Dotarł do trzeciego rzędu, skąd dochodziła mówiona szeptem modlitwa. Nie odwracając głowy, uklęknął przed ołtarzem i przeżegnał się, lecz nie zamknął ani na moment oczu.

W końcu przybysz zwrócił wzrok wysoko, skąd przebijało się zimne światło z okrągłego okna, i pozwolił przekrwionym oczom, by dały się choć przez chwilę wypalić w białej poświacie.

Powieki drżały mu, lecz spojrzenie utkwiło bez ruchu w samym środku skromnego witrażu.

Był gotów. Zwiesił głowę. Wsunął się do ławki i od razu zsunął na klęcznik. Dobry, wysłużony klęcznik, tylko stamtąd dobrze było widać majestat tego miejsca. Ktoś modlił się nieprzerwanie.

Modlący się miał na sobie zielony żołnierski mundur i karabin z bagnetem na plecach. Zdjął z szacunku czapkę z dwugłowym orłem3, leżała obok, nie zdjął bagnetu. Pielgrzym chciał ocenić żołnierza wzrokiem, bo sam miał tylko buty i spodnie z lampasem wojskowe, a koszulę zwykłą, cywilną. Do świątyni wchodzić się powinno na cywila. Po chwili jednak przypomniał sobie, gdzie jest. Nie jemu należy oceniać w milczeniu. Pozostawił więc ocenę Bogu, bo i tak okaże się wszystko w dniu Sądu Ostatecznego. Usiadł na ławie i oparł czoło o blat ławki, wziął wdech.

proza Modlitwa żołnierza przeszła powoli, miarowo w cichy, zachrypnięty śmiech.

- Ciszej, ciszej śmiejcie się – pielgrzym patrzył na wprost, a głos miał spokojny.

- Lecz kiedy właśnie teraz należy się śmiać, o należy! Cóżeś ty wymyślił. Przecie…

– podniósł czoło z ławki i począł wpatrywać się w jego białe, francuskie spodnie wojskowe4 – to nie jest twój kolor, do diabła. Którego tak się zaklinałeś nigdy nie porzucić.

- To przecież chwilowe, już za chwilę wygramy.

Napoleon wygra. Bo ileż to może potrwać? Jedną chwilkę.

- Zabija mnie ta twoja nadzieja, zabija!

– roześmiał się w głos, aż odbiło się echem po cerkwi. – Aż nie mogę myśleć przez to, jakby mnie serce bolało. Całe to pokolenie to chwilka?

Tych ludzi, którzy tak ostentacyjnie cierpią? Całe poprzednie pokolenie Kościuszki? Pogódź się z tym, że przegrałeś, Polsko. I nikt z Zachodu cię nie wyciągnie z tego, co sam przegrałeś. Nawet Napoleon. Jego też pokona coś słowiańskiego, bo on nas przecież nie rozumie. Prawda? Nie rozumie. A jak chcesz podbijać, gdy nie rozumiesz? Jemu się nie uda. Nie w ten sposób.

- Nigdy! Nigdy się z tym nie pogodzę.

- Ja wiem, bo ty lubisz bardzo żyć tą swoją przeszłością, wiem o tym. Dobrze, zgnij sobie w tej przeszłości, przeżywaj, nie dając tej ranie się zagoić. Zamęczaj się, jak mogło być i jak było.

My wszyscy pójdziemy do przodu – ale ty sobie zostań, skulony na śniegu. Ja cię znam lepiej niż ktokolwiek inny. Musisz przyznać, choć z żalem, że tego właśnie chcesz – tak zostać skulony, ofiara świata, krew na piersi! Tylko nie ma kto się już nad tobą litować, bo wszyscyśmy cię zagryźli.

Duch narodu polskiego milczał w odpowiedzi, czoło miał wciśnięte w stare, pachnące drewno ławki. Koło ucha zwisała wstążka z opasłego śpiewnika.

*TEKST REDAKCYJNY

- Jesteś taki sam jak Mongołowie. Tyle stuleci modlę się, byś się zmienił, a ty… od trzynastego wieku już… – przerwano mu, nim dokończył.

- Nie jestem! – podniósł głos, nagle jednak opamiętał się. – Nie jestem wcale taki sam.

Jestem swój. Sam to wszystko wybrałem! Sam! Naucz się, że podejmuje się decyzje i idzie do przodu z tym, co się wybrało! Byłbym zginął, tak się dręcząc o każdą rzecz – przeczesał włosy i utkwił spojrzenie w ołtarzu. – Swój jestem, tak jak ty jesteś swój. Nie rozumie nas wcale Zachód. My wiemy, kim jesteśmy, tylko nikomu nie możemy się dać poznać, taki nasz problem – dodał już cicho, jakby z przestrachu złamania świętej ciszy, jaka powinna obowiązywać podczas nabożeństwa.

Zamilknął na chwilę rosyjski duch, tylko dłonie mocniej zacisnął na ławce, aż knykcie mu pobielały. Świece paliły się żółtym płomieniem, kapał wosk na ołtarz, wiatr wył za ścianą.

Pielgrzym nie odzywał się.

- Więc dlatego cię proszę. Zostaw ich. Ten twój Zachód. Nie potrzebujemy ich. Wstyd nam przynosisz. Bo ty się przecież wstydzisz, skąd jesteś, wstydzisz sąsiadów i tradycji. A my nie jesteśmy od nich gorsi! Nie jesteśmy, rozumiesz?

I sami sobie poradzimy z własnymi rodzinnymi sporami. Mała kłótnia, ot, nic nie znaczy. Będzie tak jak zawsze. Proszę cię.

I pielgrzym nie zauważył, toteż udał że słuch mu nie zdradził, jak żołnierz bierze świszczący wdech i sięga do oczu obetrzeć łzy. Pięknie wyglądał tak płacząc, jak jakaś rozbudowana metafora, personifikacja, desperacka apostrofa.

Z pewnością symbolizowała coś wzniosłego i tak strasznie smutnego, jak smutna być potrafiła jedynie ta słowiańska rodzina.

- Hej, bracie – przybysz obrócił głowę zmartwiony.

- Już, już. Ja przecież nie myślę o tobie nic złego.

proza Nigdy nie pomyślałem, nawet w najgorszych momentach, słuchaj! To ten na górze jest wrogiem, nie ty. Mój ty cierpiący bracie, przecież tobie jest tak źle i ty nic z tym nie robisz… Nie robisz, bo myślisz, że ci się to należy. Że tak powinno być. Musisz uwierzyć, że ja… ja ciebie kocham i zginąłbym i za ciebie! To całe zło, co ciebie oplata, ja wierzę, że to nie jesteś cały ty. Przecież musi być w tobie cokolwiek z człowieka! Czyż nie? Wstań ze mną.

Wstał. Stali o krok od siebie, twarzami wciąż zwróceni ku Jezusowi, który słuchał dotychczas w milczeniu. Nic nie zapowiadało na to, by tym razem miał się odezwać. Ślady po łzach drążyły jeszcze korytarze na policzkach żołnierza, a jednak miał już tylko pogardę w oczach. Tak szybko zmieniał się jego humor, jakby na jego zawołanie. Zaśmiał się wrednie i bez rozbawienia.

- I co?

- Zaśpiewajmy coś razem. Pogódźmy się. Bracie.

Jesteśmy braćmi, prawda? Świat nas podzielił, nie my sami! Z przymusu się zabijamy, przecież nie dlatego, że chcemy! Zaśpiewajmy coś, przecież musi być coś, co obaj znamy… – przerzucał modlitewnik gorączkowo, ale nie znał tych słów ani tego alfabetu i wszystko było w nim obce.

Choć gdyby tamten mu poczytał, rozpoznałby większość z tych pieśni…

- Tak mi ufasz? Choć jestem potworem?

- Ufam ci.

- Więc podejdź do mnie.

Pielgrzym podszedł, jak baranek boży na rzeź, jak Izaak do ołtarza, jeszcze z ojcem za rękę, jeszcze nieświadomy. Żołnierz był o wiele silniejszy. Zamach nie musiał być nawet energiczny. Ot, cofnął rękę w rękawiczce i złamał nos tułacza. Obleśne chrupnięcie musiało być słychać nawet z zewnątrz cerkwi.

Zerwały się czarne ptaki obsiadające złote krzyże. Ich krakanie towarzyszyło jego upadkowi. Pielgrzym nie pamiętał, co było dalej i w jakiej kolejności. Było kilka głuchych eksplozji bólu na żebrach, nie wiedział, jak się pojawiły. Wiedział, że w ustach miał swoją krew i że się nią dławił. Że oczy tak zaszły mu łzami, że nie widział, co jest przed nim. Że potem ból uśmierzyła lodowata posadzka, do której przyciśniętą miał twarz. Na posadzkę rozlewała się mała, coraz to czarniejsza kałuża krwi.

Niczym pełznąca żmija wpływała pod klęcznik.

Była zimna jak musiało być serce Jezusa, który nadal nic nie powiedział.

Leżał tak skulony długi, długi czas – albo tak mu się tylko wydawało. Ten drugi usiadł ponownie w ławce i wrócił na chwilę do modlitwy. Jego słowa chwiały się, ulatywały mu z ust tylko dzięki strachowi i instynktom, nie pamięci. Przestał. Milczał skupiony, zanim się odezwał.

- To za to… To za to, że chcesz mnie zmienić w kogoś, kto będzie znośny dla ciebie. Że rozpamiętujesz tylko przeszłość i nie pojmujesz, że inni się zmieniają i już nie wrócą twoje o nich mgliste wspomnienia. Za to, że nie możesz już stanąć ze mną na równi, więc muszę cię ciemiężyć. Za to, że n i e ż y j e s z. A masz czelność mnie pouczać. Ja żyję. Ja cię zabiłem, z własnej nieprzymuszonej woli. Własnej, panimajesz? Za to, że nie możesz zaakceptować tego, kim jesteś i zawsze będziesz. I zostać martwym.

Zakrył głowę dłońmi, które splótł do modlitwy.

Trzęsły się. Oddychał głęboko, starając się opanować drżenie. Brwi miał zmarszczone, jakby w geście dezaprobaty. Wreszcie uspokoił się, przeczesał włosy i wrócił do pacierza.

Pielgrzym nareszcie podniósł się na drżących łokciach i spojrzał błagalnie w górę. Twarz miał splamioną krwią, w ustach jej żelazny smak.

proza - Pogódźmy się. Dobrze, prawda, nic się nie dzieje, to mała kłótnia. Będzie tak jak zawsze, tylko ty…

- Cicho, cichutko już. Módl się do swojego Boga – tamten niewzruszony już kompletnie spoglądał na wprost znad skrzyżowanych na ławce rąk.

- Nie wierzę w Niego. Przyszedłem tylko dla Matki Boskiej.

- I co ona ci powiedziała?

- Nic. Milczała.

Też milczeli przez chwilę. Pielgrzym wczołgał się na ławkę. Bolał go tułów, było mu zimno, lecz nie zważał na to wcale. Ten drugi siedział obok, nie patrząc, nie pomagając. Taka już rodzinna tradycja.

- A ty, do kogo się modlisz? – wysapał pierwszy, wycierając delikatnie twarz z krwi. Nie chciał splamić jedynej koszuli, jaką miał. Żołnierz odwrócił w jego stronę swoją zapadniętą twarz i posłał mu spojrzenie pełne smutku i przerażenia, spojrzenie, na którym ciążyło już tyle stuleci, a które zmuszone było istnieć dalej. Tak wstrząsające do głębi duszą, jak potrafią tylko ci z tej jednej słowiańskiej rodziny.

Nie wiedział.

SASZA 1 A. Mickiewicz, Do przyjaciół Moskali (fragment) 2 A. Puszkin, tł. Julian Tuwim, Oszczercom Rosji (fragment) 3 Dwugłowy orzeł to symbol Imperium Rosyjskiego.

4 Mundur Polaków walczących u boku Napoleona.

PUBLICYSTYKA the fall of men

publicystyka Wattpadowy Kanaan – USA we współczesnym YA Od pewnego czasu na półce TOP w Empiku zasiada niezbita elita polskiego rynku wydawniczego – opublikowane tradycyjnie opowiadania z Wattpada1. Ktoś w jakimś wydawnictwie trafił na tę platformę, jak górnik na żyłę złota, i się zaczęło.

Wiemy, z czym się zmagamy – powtarzalne schematy romantyczne, płaskie postacie i użycie szeregu klisz zamiast fabuły (która jest tak złożona, że streszczenie z tyłu powie nam wszystko bez potrzeby zajrzenia do książki).

Jednak to, co mnie osobiście fascynuje w tych historiach, to ich setting2, a raczej jego taktyczny brak.

Każda z tych historii dzieje się w Stanach Zjednoczonych lub w Wielkiej Brytanii. Zwykle protagonistka przeprowadza się z jednego do drugiego, by autor nie musiał przejmować się ustanowieniem istniejących relacji między postaciami. Dlaczego właśnie anglojęzyczny świat półkuli północnej? Dlaczego nasza szara myszka nie może pokochać bad boya w Nowej Zelandii, na Węgrzech czy w Polsce?

Powodów jest kilka, od trywialnych do podświadomych. Najprostszy odpowiada na pytanie: „dlaczego nie Polska?”. Bo jest zbyt znajoma. Czytelnicy otwierają nowe YA3, by uciec od życia codziennego, a nie przypominać sobie o nim. Fantazja romansu Kaylee i Tylera w amerykańskim high school pociąga o wiele bardziej niż afekty Kasi i Tomasza na blokowisku. Są osoby, które w ogóle nie podejdą do książki z polskimi imionami bohaterów, bo za bardzo wybija ich to z rytmu podczas czytania.

Dobrze, w takim razie dlaczego te Stany (rzadziej UK)? Bo Stany Zjednoczone to dla autorów magiczna kraina, dokładnie jak Śródziemie czy Narnia. Ogromna przestrzeń USA, tamtejsze wielkie miasta i brak jednego konkretnego klimatu razem pozwalają na literacką anonimowość. Żadnego opisu kultury lokalnej, żadnych zabytków, żadnych dialektów i specyfiki. Stany to Stany i tyle.

To, że kultura masowa jest właśnie anglojęzyczna na pewno pomaga w rozmytym postrzeganiu tych krajów, ale nie jest najważniejsza dla nieanglojęzycznych autorów.

Najważniejsze są strzępy Amerykańskiego Snu, w który wciąż wierzymy mimo tego, że USA ukazuje codziennie, że to nieprawda. Z własną legendą nie wygrasz.

Ludzie wciąż wierzą, że istnieje jedno uniwersalne miejsce, gdzie wszystko może się stać – US of A. Kraj jest przecież tak odległy i tak ogromny, że musi tam być absolutnie wszystko. To, co byłoby nierealistyczne w powieści o znajomych nam realiach, tam może się stać. Osadzając fabułę swojego opowiadania w Stanach, możemy kompletnie odseparować ją od prawdziwego świata.

Dlatego wattpadowe romanse nie dzieją się w np. Madrycie, tylko w Chicago. Madryt jest nierozerwalnie złączony z klimatem, historią i specyfiką Hiszpanii. Postacie musiałyby widzieć konkretne zabytki, jeść konkretne jedzenie, spacerować nazwanymi ulicami o niepowtarzalnie hiszpańskiej atmosferze. Trzeba by naprawdę dużo dowiedzieć się o tym mieście. A w Chicago?

W Chicago może być wszystko.

Wielka Brytania co prawda nie pasuje do tego schematu, bo kraj jest stosunkowo niewielki i ma bardzo wyraźnie zarysowaną kulturę, ale wielkość i poziom globalizacji miast jak Londyn

publicystyka czy Glasgow, pozwalają na ten sam efekt.

Nieważne jest to, że i w Londynie i w Nowym Jorku faktycznie istnieje lokalna kultura, specyficzna dla tych miast, konkretny slang i potrawy. Nieważne, że stan Montana kompletnie różni się krajobrazem i klimatem od Kalifornii czy New Jersey. Nikt nie czyta ani nie pisze tych historii, by poczuć, że jest przez chwilę w innym miejscu, że przechadza się z postaciami ulicami Paryża czy Petersburga.

Czyta je dla ulubionych klisz, przewidywalnych bohaterów i dla rozerwania się prostą formą rozrywki, co samo w sobie nie jest niczym złym.

Problemem jest osadzenie całego przemysłu wydawniczego na zachęcaniu do powtarzania tego samego schematu, który się opłacił, zamiast próby nadania opowieściom własnej osobowości – na przykład przez unikalny, tętniący życiem setting.

Tak długo, jak pierwszorzędnym celem mainstreamowej literatury młodzieżowej będzie szybkość i łatwość jej napisania oraz wysoka sprzedawalność, tak długo będziemy dostawać więcej i więcej opowiadań osadzonych w białej, bezosobowej pustce odciętej od prawdziwego życia i unikalności świata, którą ktoś podpisał Boston czy Washington DC.

OLLIE MAJCHRZAK 1 strona internetowa, służąca głównie młodym ludziom do publikacji swoich dzieł pisarskich (przyp. redakcji) 2 tłum. z j.ang. umieszczenie (przyp. redakcji) 3 Young Adult- kategoria książek stworzonych dla czytelników w wieku 13-23 lat (przyp. redakcji)

publicystyka Ten się śmieje, komu niestraszne silne kobiety K: 26 listopada wspólnie odwiedziłyśmy jedną z katowickich kawiarni, spiesząc się na spotkanie z (nie boję się ich tak nazwać) wybitnymi pisarkami: Zytą Rudzką i Ingą Iwasiów, z którymi rozmawiał jeden z najbardziej znaczących polskich krytyków literackich, Dariusz Nowacki. Skąd takie plany na niedzielny wieczór?

M: Dowiedziałam się od znajomej, że jest organizowane spotkanie z Zytą, więc super podekscytowana napisałam do ciebie, bo już jakiś czas wcześniej dałaś mi do przeczytania jej książkę, Ten się śmieje kto ma zęby, i której w trakcie lektury byłam. Przyszłam tam niesamowicie zaciekawiona, powerful walk z Andrzeja Dworzec prawie pozbawił mnie życia, bo zaczynało się robić ślisko i nie przemyślałam mojego energicznego spaceru.

Spodziewałam się, że Zyta będzie znacznie bardziej zdystansowana albo być może trochę niemiła(?). Jednak wchodzimy do kawiarni, szukamy miejsca, siadamy i nagle okazuje się, że ta głośno śmiejąca się kobieta, która przed chwilą rozmawiała z kimś z tłumu, to właśnie Zyta. Przyszłam, bo słuchanie ludzi, którzy piszą, to coś absolutnie fascynującego. Wyszłam z tym samym przekonaniem, ale także z myślą, że przecież pisarze to zwykli ludzie, którzy kochają jedną czynność na tyle, żeby móc nią żyć i uczyć i cieszyć innych ludzi. Wciąż jestem bardzo wdzięczna, że poleciłeś mi prozę Zyty.

K: Nie bez powodu podzieliłam się tą książką.

Jeszcze nigdy nie byłam tak zaangażowana we wszystkie trzy etapy najważniejszego konkursu literackiego w Polsce – Literackiej Nagrody Nike (której jury doceniło pióro Zyty, bowiem w tym roku to ona otrzymała statuetkę).

Poszłam na spotkanie zafascynowana odwagą Zyty (której po spotkaniu wspólnie pogratulowałyśmy), trochę zmartwiona, że obraz jej, jako pisarki, ale przede wszystkim jako osoby, który mam w głowie, będę musiała skonfrontować z rzeczywistością. I miło się zaskoczyłam. Udało mi się w pewnym stopniu poznać dwie niesamowicie inspirujące kobiety, gdyż poza Zytą na spotkaniu była również inna zasłużona polska pisarka (a w tym roku również członkini i przewodnicząca jury Literackiej Nagrody Nike, wręczająca Zycie statuetkę) – Inga Iwasiów. Zawdzięczam to Mar, inaczej prawdopodobnie bym się tam nie znalazła.

M: Bardzo się cieszę, że poszłyśmy razem.

Inaczej nie poznałybyśmy Zyty, która, swoją drogą, jakie wywarła na tobie wrażenie?

K: Uderzyło mnie to, jak zwyczajną osobą się wydaje. Myślę, że istnieje pewien stereotyp na temat pisarek i pisarzy – zazwyczaj wyobrażamy sobie ludzi skrajnie profesjonalnych, z poważnym wyrazem twarzy, mówiących niezrozumiałym językiem, ludzi trochę odrealnionych, innych niż my. Tymczasem podczas spotkania naprzeciwko mnie siedziała właściwie zwykła kobieta, posyłająca mnóstwo uśmiechów, sypiąca żartami z rękawa i bez skrępowania mówiąca to, co myśli.

M: Też tak ją odebrałam. Zyta jest osobą, której część osobowości na pewno chciałabym trochę zapożyczyć.

Jest zdecydowanie jedną z najcieplejszych osób, jakie kiedykolwiek poznałam. Nie jednak taką, która nosi w sobie strach czy infantylną delikatność. Zyta przytuli Cię tak, że zaboli. Powie Ci tak, że oczy zajdą łzami, ale będziesz się uśmiechałx jednocześnie cały czas.

K: Obie pisarki sporo opowiadały o tym, że ich literatura jest literaturą „dla dorosłych" – nie znaczy to, że jest kierowana do konkretnej grupy

publicystyka odbiorczyń i odbiorców, kryterium to odnosi się raczej do ludzi, o których piszą. W złotym wieku gatunku young adult, książek kierowanych do młodzieży lub właśnie młodych dorosłych, niewiele jest bohaterek i bohaterów w podeszłym wieku. A jednak na spotkaniu większość stanowili właśnie ludzie młodzi. Czego oni mogą nauczyć się z książek Zyty Rudzkiej i Ingi Iwasiów?

M: Trochę tego, co Zycie bardzo nie spodobałoby się, że wciąż nazywam prostolinijnością (wspominała na spotkaniu, że nie lubi użycia słowa prosta i zwykła w odniesieniu do głównej bohaterki jej powieści – Wery). Swego rodzaju bezpośredniości.

Współcześnie żyjemy w przekonaniu, że im coś bardziej skomplikowane, tym większą ma wartość. Zaznaczam jednak, żeby nie mylić tego, co nazywam bezpośredniością, z nieuprzejmością czy wredotą w jakiejkolwiek postaci. Przekaz nie zawsze musi być niesamowicie ukwiecony i wręcz przeżarty na wylot jakimiś środkami stylistycznymi. Czasami istotniejszym jest sposób przekazu niż przekaz sam w sobie, przekaz musi być zrozumiały. Wera jest taka, Wera jest szczera i ma w sobie tę mędrszą mądrość. Wera uczy też, że nabyty wiek nie obciąża nas jakąkolwiek brzydotą, o czym też mówiła Zyta Rudzka podczas spotkania.

Podkreślała także wyjątkowość wieku 50+, który demonizowany i ostracyzowany jest przez społeczeństwo i sztukę. Myślę, że gdyby młodzi ludzie uwierzyli, że ich „pełnowartościowe istnienie” nie kończy się wraz z późniejszym wiekiem, wtedy może w końcu przestało by się nam wszystkim śpieszyć. Skończyłoby się „why do you write like you’re running out of time?”.

K: Zyta próbuje pokazać, że mamy więcej czasu, niż nam się wydaje?

M: Zyta w pewien sposób przekazuje nam, że najlepsze może wciąż być przed nami.

*TEKST REDAKCYJNY

Niesamowita perspektywa, bo przecież w naszym wieku człowiek zaczyna panikować.

Musi mieć wszystko na tu i teraz.

K: Widzę to bardzo podobnie. Myślę, że naszemu pokoleniu nie zaszkodzi mimo wszystko trochę pokory i świadomości, że to wcale nie tak, że ludzie po pięćdziesiątce nie mają już nic do powiedzenia, szczególnie w sztuce. Lubię to, że obie pisarki oddają im głos i tym samym trochę ucierają nam nosa – w końcu każdy może je czytać i uważam to za całkiem znamienne.

M: To opowiedz mi teraz, dlaczego w sumie przyniosłaś mi Ten się śmieje, kto ma zęby?

K: Ta książka jest dla mnie swego rodzaju prowokacją.

Opowiada historię kobiety bezkompromisowej, nieskruszonej, niezależnej, która mówi to, co myśli, zbyt długo się nad tym nie zastanawiając. To obraz kobiety silnej i upartej, można by rzecz – zażartej, co więcej bez wykształcenia (choć ludzie podobno zgłaszają, że woleliby, żeby bohaterka była wykształcona – klasizm, okropny klasizm).

Wydaje się, że cechy te nie powinny szokować, jednak przypisane wszystkie naraz, w dodatku dojrzałej kobiecie, dla wielu czytających wciąż są czymś nienaturalnym, czymś, co sprawia, że czują się nieswojo. Oprócz tego nie wydaje mi się, bym kiedyś przeczytała książkę, która w równie rozrywkowy i błyskotliwy sposób bawi się językiem, obraca w dłoniach metafory i niebezpośrednie żarty, które są dla mnie niczym innym jak oznaką geniuszu. Literatura Zyty Rudzkiej jest wyzwaniem, którego mam zamiar się podjąć, ilekroć dotrze do mnie wieść o jej nowej powieści.

M: Masz może w głowie jakiś cytat z książki, który zrobił na tobie duże wrażenie?

K: „Ludzie na pochowaniu rozpaczają, jakby pierwszy raz o śmierci usłyszeli. Zarządziłam sobie pogrzeb

publicystyka w radości. Serce nie dowód osobisty, nie będę okazywać. Płaczki nie odstawię, na trumnę się nie rzucę. Trumna z tańszych, może się zapaść, nieboszczyka uszkodzić. Żeby mdleć, trzeba mieć kogoś pod bokiem, niech złapie. Jak człowiek sam przy trumnie, szopek nie będzie odstawiał.”

M: Oh, pamiętam, jak go czytałam. Zresztą Ten się śmieje, kto ma zęby to lektura, która ma sobie cały wachlarz takich perełek. A to dla mnie zaskakujące, bo nie spodziewałam się jej tak wysoko cenić. Język na pierwszy rzut oka jest dość toporny. Tylko czy na pewno? Jak wspomniałaś to raczej kwestia tego, że ludzie wszystko próbują teraz sprowadzić do inteligencji, język też. Tak więc, patrząc na typowo kolokwialny i potoczny język na papierze, człowiek zakłada, że to jakiś błąd, niedopatrzenie, a nie celowy zabieg. I ja też tak to widziałam niestety. Nie powiedziałabym, że książkę Zyty da się kochać, ale zdecydowanie wzbudza ona uczucia znacznie od miłości głębsze – przynajmniej w moim przypadku.

I dodatkowo powiedziałabym, że to, w jaki sposób jest napisana, jest jej największym plusem, nigdzie nie znajdzie się tyle gorzkich prawd pięknie szpetnym językiem napisanych. W sposób, który jest jedyny w swoim rodzaju, bo nie sądzę, żeby ktoś był w stanie na jednej stronie wymalować nam tyle słownej błyskotliwości, ile Zyta Rudzka.

K: Czy są jakieś słowa, które grają ci w głowie od czasu spotkania?

M: Głównie utknęły w niej słowa Ingi (która od momentu spotkania jest moją ikoną). Zrobiła na mnie przeogromne wrażenie tym, jak się wypowiadała, swoją przenikliwością, wow.

Wspomniała w pewnym momencie, że chciałaby „zostać w kurorcie po sezonie” i wspominam to, bo w mojej głowie powiedzenie czegoś takiego jest głęboką oznaką wewnętrznego spokoju

i swego rodzaju inteligentnej emocjonalności. Kto zdecydowałby się na pozostanie ze swoimi myślami, na niepodążanie, na niepoddawanie się presji, nawet jeśli gwarantowałoby to zewnętrzny ład? Inga była na tyle odważna, że nawet zafundowała nam cytat „szczerość jest konwencją”.

Obie spojrzałyśmy się wtedy na siebie, bo jeszcze niedawno dyskutowałyśmy na ten temat. Szczerość istnieje widać tylko w umysłach tych, którzy pragną jasności w życiu, a nie umieją się na nią zdobyć.

K: To niesprawiedliwe oczekiwać prawdy w każdym przypadku, jak pisała Olivie Blake?

M: Jest to raczej perspektywa nierealistyczna i zgubna. Poza tym w większości przypadków mówiąc, że chcemy prawdy – kłamiemy.

Zazwyczaj, kiedy już ją słyszymy, jesteśmy wytrąceni z równowagi. Jest to więc hipokryzja.

Widać szczerość nie jest pojęciem pełnym. Co myślisz?

K: To grząski grunt, ale zasadniczo zgadzam się z obiema autorkami. Prawda nie jest dla mnie absolutna.

M: Potem wysypało się z ust Ingi „miłość należy odebrać tandecie”, co w moim pozytywistycznym sercu (Kinga teraz przewraca na mnie oczami) brzmi opacznie, ale jednak wyraża bezsprzeczną prawdę.

K: Przewracałam oczami tylko trochę, bo właściwie trudno się tutaj z Ingą nie zgodzić.

Mimo wszystko wierzę, że przestrzeń na pisanie o emocjach prostych, jak miłość czy żałoba, prostych w znaczeniu podstawowych, uniwersalnych (nie ma w nich bowiem nic prostego), powinna być dostępna dla każdego.

M: Potem uruchomiła się Zyta i podsunęła nam takie perełki jak: „usensownienie rodzi kłamstwo” – hymn dla moich uszu, jako kogoś kto z kwasem w ustach myśli o romantyzowaniu niektórych zjawisk (znowu odwracam się

publicystyka plecami od romantyzmu i znowu Kinga przewraca na mnie oczami). Zyta także podczas opisywania swojej bohaterki Wery oznajmiła, że dla wielu osób będzie ona raczej ciężkostrawna, ponieważ opisuje jej „mętność”.

Z czego też nie ma zamiaru rezygnować, bo fascynuje ją „mętność bohaterów”. Nie lubi, gdy autorzy/rki pochylają się nad swoimi postaciami, bo przecież w końcu się przewracają i je przygniatają. Zyta Rudzka i Inga Iwasiów są absolutnie niesamowitymi charakterami. Tyle cytatów na jednym spotkaniu, które dodatkowo trwało tylko półtorej godziny.

K: Zapomniałaś o naszym ulubionym „proza jest zazdrosna”! Brzmi filuternie, ale każdy, kto kiedyś pisał, na pewno wie, co miała na myśli Zyta, wypowiadając te słowa. Nie ukrywam, że czułam się trochę wywołana, gdy opowiadała o dyscyplinie i tym, że pisanie jest w pewnym stopniu rzemiosłem, na które trzeba regularnie organizować czas – inaczej nie wyjdzie. Fair enough. Usensownienie rodzi kłamstwo, ale w przypadku Zyty Rudzkiej tylko, gdy pisze o mężczyznach. Perspektywa napisanych przez nią bohaterek jest raczej obiektywna. Ciekawe, czyż nie?

M: Jest opcja, że czytający zjedzą mnie za to, co teraz powiem, ale jest tak, że mężczyźni właśnie najbardziej prawdą są urażeni. Jeśli jej używają to raczej w niepozytywnych celach, to jest ta wredota, o której wspominałam. Prawda kole w oczy, prawda z ust kobiet nazywana jest zachowaniem histerycznym oraz emocjonalnym.

Oto mój wydźwięk feministyczny, którego swoją drogą w rozmowie Zyty i Ingi było sporo. Jak ci się tego słuchało?

K: Jakby ktoś mówił do mnie bez przekładu, językiem, który dobrze znam, moim językiem.

M: Coś jeszcze mamy w zanadrzu do przytoczenia?

K: Mnie osobiście nie pozwalają zasnąć jeszcze słowa Ingi, że nie ma innego pisania niż autobiografie. Sporo się mówi o oddzielaniu tekstów autorek i autorów od ich biografii, z czym jak najbardziej się zgadzam i sama często podkreślam, ale w końcu wszyscy piszemy przez pryzmat własnego doświadczenia. Czy to nie sprawia, że nasze dzieła są, przynajmniej do pewnego stopnia, swoiście fragmentaryczną autobiografią?

M: Nie sądzę, żeby cokolwiek dało się napisać bez inspirowania się swoimi doświadczeniami.

Piszemy przecież tylko o tym, co znamy. Pisząc o życiu, mamy tylko swoje, żeby z niego czerpać.

K: Podobno wszystko się nada do prozy.

M: Jak najbardziej. W takim razie powiedz mi, o czym myślałaś, obserwując spotkanie? Jakie pytanie chciałabyś zadać Zycie?

K: Myślałam o tym, jakie to inspirujące słuchać takich kobiet. Inga i Zyta obie bardzo dobrze wiedzą, co chcą przekazać. Uważam to za coś godnego podziwu w społeczeństwie, w którym głos kobiet zawsze stara się kwestionować. Im dłużej o tym myślę, tym bardziej mam ochotę zapytać obie pisarki: jak to osiągnąć?

M: Trochę mnie niepokoi ta perspektywa, że płeć może wpływać na to, czy przekaz jest realny i wartościowy. W jakim świecie żyjemy, żeby to, co mamy między nogami, decydowało o czymkolwiek? Ja też patrzyłam na nie obie i byłam w głębokim podziwie, bo ich droga nie była łatwa. I tak wiesz, zerkałam to tu, to tam, na ludzi wokół i na Zytę i Ingę i myślałam, że to absolutnie piękne, że siedzimy sobie z takimi wyjątkowymi osobowościami i możemy nie przeczytać, ale usłyszeć głos naszych niesamowitych polskich pisarek.

K: Dobrze, że użyłaś feminatywu, inaczej obie by się na nas obraziły. (śmiech)

publicystyka M: I miałyby pełne prawo, czasami się trzeba na ludzi poobrażać, żeby do głowy im się wbiło, że więcej trzeba obserwować, jak świat wygląda, niż komentować te jego sfery, których się nie poznało.

KINGA SZCZEMBARA I MAR

FOTOGRAFIA

fotografia

*TEKST REDAKCYJNY

Wystawa prac Bruna Barbey Dzień dobry lub dobry wieczór, Czytelnicy i Czytelniczki! Widzimy się już w trzecim wydaniu gazety Stowarzyszenia Młodych Twórców, a zarazem ostatnim w roku 2023.

Nie do wiary, co? Czas za szybko mija. Ale dzięki jemu nieuniknionemu upływowi zostało zaledwie kilka dni do Świąt! I chociaż oficjalnie odliczamy już od listopadowego numeru, założę się, że o wiele lepsza jest świadomość dwóch tygodni niż dwóch miesięcy odstępu.

Podobnie jak ów czas, nasz dzisiejszy bohater tekstu - Bruno Barbey, także był wiecznie w ruchu.

Przez czterdzieści lat swojej kariery udało mu się odwiedzić pięć kontynentów, a jego zdjęcia zostały zrobione np. w Bangladeszu, Brazylii, Chinach, Egipcie, Iraku, Iranie, Japonii, Korei, Kuwejcie, Maroku, Meksyku, Nigerii, Senegalu czy Wietnamie. Mawiał o sobie: „Rzadko stoję w miejscu. Wciąż chodzę.

Zawsze w ruchu".

Niestety, stracił swoje życie w 2020, prawdopodobnie z powodu swojego wieku, bo w chwili śmierci miał on 79 lat. Niezaprzeczalnie jednak całe jego fotograficzne portfolio jest jednym z najbardziej imponujących, i chociaż sam zarzekał się, że fotografem wojennym nie jest, to i takich dzieł poczynionych przez niego nie brakuje, a nawet przez dwa lata (1979-1981) fotografował naszą Ojczyznę, wydając później o niej książkę.

Na jego cześć w naszym Muzeum Narodowym zlokalizowanym w Warszawie 1 grudnia odbyła się wystawa. Ekspozycja oddaje unikatowy charakter zdjęć, wyróżniających się na tle prac innych członków legendarnej grupy Magnum, z którą Barbey związał się już w wieku 23 lat. Podczas gdy większość fotografów w latach 60. XX wieku wciąż wykonywała zdjęcia czarno-białe, artysta zdecydowanie odrzucił monochromatyzm. Inspiracją była dla niego historia malarstwa: wielokrotnie wyrażał podziw dla Henriego Matisse’a.

Na wystawie zaprezentowane zostały między innymi oryginalne odbitki z epoki (vintage prints), powstałe w tym samym czasie, co zarejestrowane na negatywach i diapozytywach sytuacje. Dopełnieniem prezentacji były obiekty związane z pracą fotografa (aparat zniszczony podczas wojny, legitymacje prasowe) oraz publikacje – prestiżowe czasopisma ilustrowane zdjęciami Brunona Barbeya, pragnącego pokazać światu takie wydarzenia, jak protesty studenckie we Francji czy przemiany ustrojowe w Polsce.

Mimo, że z wielką chęcią sama odwiedziłabym ów pokaz, to dzieje się on za daleko bym mogła. Jeśli jednak ktokolwiek z Was zdoła go zobaczyć, to zachęcam do napisania do nas jakiegoś tekstu. A na teraz dziękuję Wam za przeczytanie moich wypocin i do zobaczenia za rok (hehe, bo wiecie).

Miłych Świąt!

ZOSIA Ł. źródło:https://www.fotopolis.pl/newsy-sprzetowe/wydarzenia/37331-bruno-barbey-zawsze-w-ruchu-wystawa-kultowego-fotografamagnum-w-muzeum-narodowym-w-warszawie

fotografia

OLLIE MAJCHRZAK

„wieszcz w kownie”

„ars funeralis”

„bibeloty i rupiecie”

fotografia

MACARIS „glimpse of summer”

MACARIS „once upon a dream”

RYSUNEK one ear left

rysunek i malarstwo

*TEKST REDAKCYJNY

Co ceni się w malarstwie i rysunku?

W malarstwie i rysunku ceni się wiele różnych rzeczy. Przede wszystkim ważne jest wyrażanie swojej kreatywności i indywidualności. Zarówno w malarstwie jak i w rysunku możemy stworzyć coś unikalnego i wyjątkowego. Ważne są też umiejętność artysty w posługiwaniu się różnymi technikami i narzędziami. Czy to umiejętność precyzyjnego rysowania linii i kształtów, czy też zdolność do tworzenia pięknych kompozycji i używania kolorów, każdy z nas ma swoje własne mocne strony nie możemy się zniechęcać, trzeba próbować i się nie podawać.

Nie powinniśmy brać każdej krytyki do serca, a to jak my interpretujemy świat i wyrażamy swoje emocje, jest niezwykle ważne. Każdy ma swój własny styl i sposób patrzenia na świat, co sprawia, że każde dzieło jest wyjątkowe.

Na koniec, warto zauważyć, że w malarstwie i rysunku nie ma jednej poprawnej odpowiedzi. To sztuka, która jest subiektywna i każdy może mieć swoje własne preferencje i odczucia. To właśnie różnorodność i indywidualność sprawiają, że malarstwo i rysunek są tak fascynujące!

NATALIA KĘPIŃSKA

OLLIE MAJCHRZAK

„ze szkicownika I”

“Baran czy inna lama”

rysunek i malarstwo

rysunek i malarstwo

ELI

„jakieś tam prace bieżące”

rysunek i malarstwo

„Valyriya”

DANNY MIŁEK

rysunek i malarstwo

MILENA POWROŹNA „Mściciel”

Może nie istniała prawda. Może nie było niczego tak prostego jak jedna prawda./As dark as i am, i will always find enough light to adore you to pieces, with all of my pieces./I wear my glasses sincerely and my t-shirts ironically./You're automatic and your heart's like an engine, I die with every beat./At the end we'll all become stories./ I wish they would take me as i am.

MUZYKA

muzyka

*TEKST REDAKCYJNY

KULTowy sprzeciw Kazika „Posłuchaj to do ciebie” jest drugą płytą Kultu, która zawiera zdecydowanie jedne z najpopularniejszych oraz najlepszych kompozycji zespołu. Album idealnie ilustruje, jak wyglądała polska scena alternatywnego rocka w latach 80-tych.

Krążek zaczyna się od szybko śpiewanych słów „Piosenki Młodych Wioślarzy” przez charakterystyczny, jeszcze młody i wysoki głos Kazika Staszewskiego. Na albumie znajdują się jeszcze równie kultowe utwory, takie jak: „Wódka”, „Do Ani” lub „Polska”, która jest swoistym „antyhymnem” dla Polski. Wokalista w tekście opisuje krajobraz naszego narodu w sposób negatywny. („na dworcu w nocy jest tak brudno i brzydko, że pękają oczy”), lecz w refrenie dumnie głosi swoje pochodzenie („Polska mieszkam w Polsce mieszkam w Polsce mieszkam tu tu tu tu”). Kolejną piosenką dającą do myślenia jest „Hej, czy nie wiecie”, utwór, który zwraca uwagę na to, że tak naprawdę rządy nie mają realnej władzy, mają ją obywatele. Opisuje również obraz okrutnej i brutalnej wojny. „Posłuchaj To Do Ciebie” to zdecydowanie album, który ukazuje realia życia w Polsce za czasów komunistycznych. Pokazuje on młodzieńczy bunt przeciwko władzy. Bez tej płyty Kult z pewnością nie byłby w tym samym miejscu co teraz.

MATEUSZ MALIK

INNE

„midnight walks”

„pinkie pie in a blender”

„total eclipse of the heart”

inne

WIEDŹMA

inne

OLLIE MAJCHRZAK „dies irae dies illa”

odbitka

MIESIĘCZNIK I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W KATOWICACH

E X E U N T

O M N E S

MIESIĘCZNIK I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W KATOWICACH

STOWARZYSZENIE MŁODYCH TWÓRCÓW REDAKCJA GAZETY: Projektowanie i grafika: Julka Szpura Anastasia Zagrai Franek Dyla Mar Copik Korekta: Oliwia Otrębska Emilia Jagielska Ollie Majchrzak Magda Wistuba Organizacja gazety i media: Kinga Szczembara Estera Białas Nikola Szyndler Zosia Wojciechowska Promocja: Antosia Siarkowska Nikola Szyndler Toster Paweł Wilk Bartek Kleszczewski Maks Gąsior

Sekcje stałe: Wojtek Grabowski Natalia Kępińsla Danny Miłek Matylda Siesicka Lidia Podgórny Milena Powroźna Magda Wistuba Zosia Łakomska Wiedźma Mateusz Malik Zosia Wojciechowska Franek Dyla Mar Copik Opiekunki gazety: Ewelina Foltyn Agnieszka Nowicka Data wydania: 15.12.2023

Regulamin i wytyczne nadsyłania prac dostępne są na stronie szkoły i na Instagramie gazety.

Rysunek na okładce autorstwa Olliego Majchrzak. Źródła do wstawionych grafik pod linkiem: hhttps://docs.google.com/document/d/1aRT0qwdv8vJ8OfEMYllCrnzT0tc4GXUDgGskyQLI4/edit?usp=sharing Kod QR do głosowanie na Dzieło Miesiąca: