Револуција Магазин бр 92 by revolucijacom mkrevolucijacom

8 Septemvri 2012

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

8 Septemvri 2012

MAGAZIN REVOLUCIJA

Alarm: Pomalku bebiwa, a pove}e iseluvawe

Siroma{tijata go stivnuva pla~ot na bebiwata

Pove}e bebiwa za pogolem ekonomski razvoj

Makedonija oaza na stari ergeni

„Vreme e decata da ka`at NE!“

92 MAGAZIN REVOLUCIJA

Zabrana za obre`uvawe - zakana za evreite vo Germanija

Zo{to EU i evroto se va`ni za Evropa?

Film: Poetika za edna tegobna individualizacija

„Evergrin na site vremiwa“ 12

ИМПРЕСУМ OСНОВАЧ: М-р Митко Јованов, e-mail: mitko.jovanov@mkrevolucija.com ГЛАВЕН И ОДГОВОРЕН УРЕДНИК И АДМИНИСТРАТОР М-р Митко Јованов, e-mail: mitko.jovanov@mkrevolucija.com АСИСТЕНТ НА ГЛАВНИОТ И ОДГОВОРЕН УРЕДНИК И АДМИНИСТРАТОР Славе Ангелов, e-mail: angelovfdtme@mkrevolucija.com СОРАБОТНИЦИ-АНАЛИТИЧАРИ: Магдалена Јовановска, Славе Ангелов, Милена Петровска, Анамарија Велиновска, Емилија Петреска, Наташа Димеска, Тамара Славеска НАДВОРЕШЕН СОРАБОТНИК: Д-р. Себастијан Рајнфелдт, Виена, Австрија ДИЗАЈН: Славе Ангелов, e-mail: angelovfdtme@gmail.com МАРКЕТИНГ: М-р Митко Јованов Е- mail: mitko.jovanov@mkrevolucija.com моб.: +389 (0) 76 52 93 89

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

8 Septemvri 2012

MAGAZIN REVOLUCIJA

21 Godina nezavisnost na R.Makedonija „Револуција“ - онлине магазин за политика, економија и култура ISSN 1857- 7458 АДРЕСА: Востаничка 67б-7 1000, Скопје Република Македонија revolucijamagazin@mkrevolucija.com http://mkrevolucija.com/ 00 389 76 52 93 89 00 389 75 63 44 94 ИЗДАВАЧ: МУЛТИМЕДИЈАЛНА МЕДИУМСКА ПЛАТФОРМА Непрофитна организација за демократија и креирање јавно мислење Жиро сметка: 210066747120154 Даночен број: 4058011508300 Депонент на Тутунска банка АД, Скопје

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

Alarm: Pomalku bebiwa, a pove}e iseluvawe Македонија старее. Тоа е факт. Статистичките податоци покажуваат дека наталитетот на населението од година на година сé повеќе опаѓа. Семејствата или имаат помалку деца или едноставно се одлучуваат да немаат деца.

населението изнесува 80.1 жители на км2.

Државниот завод за статистика ги објави најновите податоци за наталитетот во Македонија во 2011-та година. Па така, вкупниот број родени деца изнесува 22.972. Од нив 22.770 се живородени, Светската банка ги класифицира земјите а 202 мртвородени деца. Бројот на во три групи: со висок наталитет над 30 живородените деца во 2011, во споредба промили, среден наталитет од 20 до 30 со претходната година е намален за промили и со низок наталитет под 20 1.526 деца или за 6.3%. Зголемен е промили. Македонија го држи просекот бројот на машки деца, кои сочинуваат на земјите од ЕУ. Но, ние заостануваме 51,6% од сите новородени. Оттука, на со технолошкиот развој за разлика од секои 100 живородени женски деца, се нив. раѓаат 106.7 машки. Според демографите од регионот, балканските народи ги земаат навиките од Западот и раѓаат просечно по две деца, но за разлика од Западот каде има висок економски стандард, кај нас нема доволно економска моќ за да се пополнат празнините на тој план. Наместо прилив ние имаме одлив, па населението сé повеќе се намалува и заради миграционите движења. Сé повеќе млади ја напуштаат земјата, барајќи подобри услови за егзистенција. Мерките што се преземаат за искоренување на т.н. бела чума се различни во различни земји, но искуствата покажуваат дека не е доволно само да се поттикне раѓањето на деца, туку подобрувањето на економската состојба како мерка е многу поефикасна. Се намалува бројот на децата секоја година Според статистичките податоци за населението, во Република Македонија има 2.058.539 жители, а густината на

Според возраста на мајката, најголемо учество, односно 35.3% се живородени деца од мајки на возраст од 25-29 години. Потоа следуваат мајки на возраст од 2024 години со 24.6%, па мајките од 30 до 34 години со 24.3% итн. Просечната возраст на мајката при вкупниот број на раѓања е 28.0 години, а 26.2 години на првите раѓања. Овде се забележува благ пораст на возраста во однос на претходната година.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata

MAGAZIN REVOLUCIJA

Дополнително загрижува податокот што дури 11,5 отсто од новороденчињата што лани дошле на свет се вонбрачни деца.

година беа регистрирани 24.296 бебиња. Ова значеше враќање и надминување на нивото од 2001 година.

Значи, во 2011 година, стапката на наталитетот изнесувала 11.1 промили.

Во споредба со 2010 година може да се заклучи дека лани имало остро намалување на бројот на новородените деца од 6,3 отсто, односно 1.526 бебиња помалку од 2010 година.

Можеме да забележиме дека во Македонија со години наназад се намалува природниот прираст на населението. Македонија 2011-та година ја завршила со минимален природен прираст на населението. За споредба само, во 1991 наталитетот бил 10 новородени деца на илјада жители, а лани оваа бројка паднала на помалку од две новородени деца. Од година во година наталитетот постојано се намалува (со исклучок на преминот од 1999 во 2000 година), покажуваат официјалните податоци на Државниот завод за статистика за периодот од 1994 до 2011 година. Ланската година го запре позитивниот тренд на благ раст на бројот на новороденчињата што започна со 2006 година. Според официјалните податоци, 2006 година е прва година со пораст на бројот на новороденчињата по 13–годишен континуиран пад на наталитетот во Република Македонија. Во 2005 година биле родени 22.482 бебиња, а во 2006 нивниот број е 22.585 за наредната 2007 година да се зголеми на 22.688 живи новородени бебиња. Во 2009 година беше надмината бројката од 23.000 новороденчиња, а во 2010

BR.92 MAGAZIN

Споредбата на официјалните податоци покажува дека убедливо најлоша година за новородените деца била 1997 година во споредба со 1996 година. Тогаш биле родени 26.830 бебиња, што е 2.116 живи бебиња помалку од 1996 година. Во периодот 1994 до 2011 година, 1997 година е период со најстар пад на бројот на родените дечиња – дури 2.116 помалку од претходната година. Очекувано во оваа категорија е и 2001 година, периодот на вооружениот судир во Македонија. Таа година се родени 24.183 деца што е за 1.985 бебиња помалку од 2000 година. Но, сепак и тогаш, десет години порано и во услови на воен конфликт, во Македонија се родиле повеќе деца од лани. Разликата во корист на наталитетот наспроти морталитетот е неколку илјади, што според статистичката медологија, претставува минимален природен прираст на населението. Овој тренд веќе неколку години е присутен кај населението во Македонија.

Но,

според

последните

REVOLUCIJA

статистички

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

податоци, обработени од првиот квартал за 2012-та година, бројките покажуваат драматичен пат на наталитетот во државата. Бројот на живородени е за 464 помал од оние кои починале. 5307 бебиња за три месеци е најмалку во поновата македонска историја.

Доколку продолжи ваквата стапка на наталитет, до 2050 година ќе биде доведена во прашање егзистеницијата на македонската популација, тврдат демографите.

Стареење на населението Населението во Македонија го зафаќа силен процес на демографско стареење. Кога учеството на лицата со 60 и повеќе години ќе достигне 12 отсто од населението, се смета дека државата почнува да старее. Според овие податоци, веќе одамна Македонија е влезена во т.н. демографска старост. Во 1948 година само 8,7 отсто од населението во Македонија било на возраст од 60 и повеќе години, а во деведесеттите години тој број достигнал до 13 отсто од целокупната популација во земјава, а со последниот попис од 2002 година, процентот на овие лица достигна 15 отсто од вкупното население. Со тоа Македонија е влезена во четвртиот, највисок стадиум на демографско стареење. А, процесот на стареење продолжува. Проценките на ОН говорат дека во Македонија ќе се зголемува старото население и тоа на 14,8 проценти во 2020-та година, до 18,4 проценти во 2030-та година. Ваквиот тренд е очекуван, поради тоа што возраста на населението е зависна од демографските феномени како фертилитет, наталитет и процес на миграција, како и од постоечките економско-социјални состојби. За состојбата во Македонија, како што истакна директорот на Канцеларијата на Фондот за население на ОН во Македонија (УНФПА), Доина Болога, потребна е соодветна стратегија. „Бројките покажуваат дека е потребно соодветно планирање и правилно инвестирање во луѓето со цел да се создаде продуктивна работна сила, која може да ја придвижи економијата, како и да се инвестира во младата популација која придонесува за добросостојбата на општеството. Бројките, исто така, покажуваат дека Македонија сe уште е во фазата на „демографски прозорец“, кога активната популација е во поголем број од зависната, што секако претставува можност која не треба да се испушти, бидејќи со соодветно инвестирање земјата може да го забрза развојниот пат“,- рече Болога, додавајќи дека е потребно и инвестирање во унапредувањето на репродуктивното здравје.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata

MAGAZIN REVOLUCIJA

Со јака економијата до повеќе деца Економската ситуација, падот на животниот стандард, високата невработеност, како и нерешеното станбено прашање кај младата популација - се главните причини за намалувањето на наталитетот. Младите сé помалку се решаваат да стапат во брак и да имаат потомство, а оние кои го прават тоа, најчесто се решаваат за едно дете. Според грубите предвидувања на познатиот весник „The Economist“, поради загрижувачки малиот природен прираст на населението, голем број држави нема да го дочекаат следниот милениум. Во 83 држави и територии во светот, според податоците на Обединетите нации, жените нема да родат доволно ќерки кои би ги замениле. И покрај мерките што се преземаат, сепак малку деца се раѓаат. Најчесто семејствата се ограничуваат на онаа проста репродукција и раѓаат по две деца. Ова се разбира, негативно се одразува не само на порастот на населението, туку и на целокупната економска ефикасност на земјата. Според експертите лекот е во подобра економија и просперитет – без тоа, никакви мерки не можат да се применат. Според нив, опфатеноста во високото образование, може да биде и причина за одложувањето на стапување во брак, порано ако било просек 20 години, дваесет и една -две, сега тој просек се поместува на 26-27. Причини од економската природа главно се врзани од она што се нарекува невработеност, немање на перспектива за солидна иднина. Затоа, потребни се низа мерки со кои би се зголемил наталитетот, како на пример, да се зголеми породилното отсуство, да се помага во растењето на детето до претшколска возраст, можеби и да не се плаќа градинка, или, пак, да има други олеснувања, да имаат помали каматни стапки за земање на кредити и сл. Неопходни се брзи популациски мерки од страна на државата. Особено треба да се дејствува во реоните каде што е многу ниска стапката на наталитетот и каде што е неопходно да се обновува популацијата, да се интервенира со економски, образовни, социјални и здравствени мерки, без оглед на националната или политичката структура на населението. Автор: Елена Павловска

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

Siroma{tijata go stivnuva pla~ot na bebiwata

Како поголемиот дел од европските држави, така и Македонија веќе години наназад се соочува со намалување на природниот прираст, стагнација на наталитетот и истовремено зголемување на морталитетот. Бројот на новородени сé повеќе се намалува во однос на бројот на старото население, а младите кои се носители на наталитетот масовно се иселуваат од државата. За тоа сведочат истражувањата на Државниот завод за статистика, според чии податоци во 2011-тата година стапката на наталитет изнесува 11.1 (живородени на 1000 население). Тоа значи дека во споредба со претходната година, бројот на живородени деца е намален за 1.526 деца односно 6.3 проценти. Како резултат на намалување на стапката на наталитетот и зголемување на морталитетот во последните 10 години, стапката на природниот прираст бележи пад за 1.6 проценти во 2011-тата година. Според податоците во 2000-тата година бројот на живородени деца изнесувал 26.168, во 2005-тата 22.282, а во 2010-тата 24.296 живородени деца. Д ополнителен фактор се и внатрешните и надворешните миграции кои постојано се зголемуваат. Во 2011-тата година, во рамки на државата, 7.621 лица го промениле местото на живеење, а салдото на надворешни миграции (разликата меѓу бројот на доселени и отслени лица) изнесува 806 лица. Според долгорочните проекции на Заводот, се предвидува дека до 2020 година во Македонија ќе се намали бројот на младото население до 14 години, а ќе се зголеми бројот на населението над 60 години. Исто така, се предвидува вкупниот број од 2 милиони жители, за 90 години да се намали на 1.3 милиони.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata

MAGAZIN REVOLUCIJA

Причини за помалку бебиња

клучните причини поради која младите не создаваат потомство, а голем дел Македонија е држава во која како од работоспособното население ја основни причини за овој тренд, односно напушта државата. Во некои делови од негативното движење на природниот Македонија вообичаено е да се раѓаат прираст на населението, најчесто се повеќе деца, а во други обратно. наведуваат лошата економска ситуација, невработеноста и сиромаштијата, Според статистичките податоци, традицијата, нивото на образование, високообразованите луѓе најчесто имаат миграциите и сл. Но, факторите како едно или две деца, а нискообразованите лошата економија, невработеност или повеќе. Експертите препорачуваат сиромаштија имаат значително поголемо низа економски и социјални мерки влијание од природните фактори, затоа за зголемување на наталитетот како што директно се насочени кон животните зголемување на породилното отсуство процеси на поединците. на мајката, помагање за растење на детето до претшколска возраст, некои Нискиот животен стандард е една од парични олеснувања и сл. Транзицијата ги намали бебињата Периодот на транзиција во Македонија предизвика огромни удари, а само во ретки случаи овозможи просперитет на населението. Од започнувањето на трансформацијата кон пазарно стопанство, македонската економија доживеа рецесија. Во периодот од 1992 до 1996-тата година беа забележани сé поголеми фискални дефицити, кои придонесоа за инфлациски притисок и отежнување за спроведување на монетарната политика. Како резултат на тоа се зголеми сиромаштијата чиј обем, длабочина и острина варира во однос на средината и социоекономските карактеристики, економската несигурност и невработеноста. Тоа особено се одрази во помалите урбани и рурални средини каде сиромаштијата константно се зголемуваше и поради тоа беа забележани значителни миграции. Во Скопје, пак, процентот на сиромашни и покрај тоа што се намалуваше, оние кои беа сиромашни стануваа уште посиромашни. Во однос на миграциите, според пописните податоци, во периодот од 1989-тата година до 1994-тата година, Македонија ја напуштиле 50.000 лица. Бројките говорат дека во странство (најмногу во европските држави) живеат 35.123 граѓани

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

од Македонија, од кои 22.995 лица работат и живеат таму. Потпирајќи се, пак, на евиденциите од земјите кои се дестинација на македонските иселеници, се проценува дека на годишно ниво иселувањето од Македонија се движи помеѓу 10 и 15 лица. Дополнителна карактеристика на транзициониот период беа и ниските плати и нередовна исплата, а најзначајни фактори кои придонесоа за миграционите движења и намалување на наталитетот беа економското незадоволство од состојбата на пазарот на трудот и високиот процент на вкупната стапка на невработени лица. Невработеноста како социјален фрагмент е генератор на сиромаштија во Македонија. Таа и економските неповолности придонесоа голем дел од населението да има нерешено станбено прашање, значително да се намали бројот на склучени бракови или да се одложува нивното склучување, а во меѓувреме бројот на разводите се зголемува што беше дополнителна причина за континуиран пад на наталитетот.

Сиромаштијата и клучни фактори

невработеноста Невработеноста како категорија најчесто ги погодува младите луѓе со ниско ниво на квалификации. Покрај тоа, стапката Во споредба со европските држави е особено висока во руралните подрачја Македонија е на врвот на листата во однос кои се погодени од реструктурирањето на сиромаштијата и невработеноста. на економијата. Според податоците во Податоците за овие два клучни фактори 2011-тата година, бројот на невработени се запрепастувачки. Економските изнесува 281.144 лица. Најборојни меѓу проблеми со кои се соочуваше невработените се младите во групата од населението во транзициониот период 25 до 30 години. продолжија и понатаму. Сиромаштијата е секојдневна ситуација со која се Денес сé поголемиот број од соочуваат многу семејства, а најпогодени невработените се образовани лица. Тоа се оние на невработените или отпуштени придонесува за економско незадоволство работници, семејства издржувани од кај младите и истовремено загуба за пензионери со ниски примања или оние општеството, поради неискористениот кои живеат од социјална помош. потенцијал на младата работна сила со професионална квалификација и Додека во богатите земји наталитетот образование. се намалува поради луксузирањето, во сиромашните расте поради бедата. Затоа Голем број од припадниците на овие кај нас потребата од финансирање на групи ги губат најдобрите години чекајќи репродукцијата е неминовна. вработување во моментот кога можат најмногу да придонесат за општеството.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata Затоа и се појавува таканаречениот одлив на мозоци, односно, масовно напуштање на државата од страна на најквалитетната и најпродуктивната работна сила. Невработеноста, како таква, не е само економски проблем, а долгото чекање за вработување може да придонесе за нарушување на социјалниот мир и стабилност во земјата. Долгорочната невработеност е во корелација со социо-демографските карактеристики на населението. Најчесто помалку образованите чекаат подолг период за вработување во однос на повисоко образованите. Поради тоа е и зголемената сиромаштија кај лицата со пониско образование. Додека, пак,

BR.92 MAGAZIN

MAGAZIN REVOLUCIJA

повторното вработување е потешко кај лицата кои подолго време се невработени поради губење на вештините и опаѓање на моралот. Младите полнолетни лица најчесто живеат со поддрша од семејствата, а нивното долго невработување придонесува за фрустрации и незадоволство што резултира со одложување на браковите и на родителството, нарушување на функциите на семејството или напуштање на државата.

Aвтор: Симона Ѓеорѓиевска

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

Pove}e bebiwa za pogolem ekonomski razvoj Mакедонија, според статистичките показатели, веќе неколку години се соочува со намалување на природниот прираст, стагнација на наталитетот, зголемена стапка на морталитет и тенденција за забрзано стареење на населението. Државата полека станува земја на старци, бебиња има сé помалку, а младите луѓе, кои се главни носители на наталитетот, масовно се иселуваат по светот.

повеќе деца. Долгорочните проекции на Државниот завод за статистика покажуваат дека до 2020 година, во Македонија ќе се намали бројот на младото население до 14 години, а забрзано ќе расте старосната група над 60 години.

А, пак, проценките на ОН говорат дека во Македонија ќе се зголемува старото население и тоа на 14,8 проценти во 2020, до 18,4 проценти во 2030 година. Како најчести причини за стагнацијата на Ваквиот тренд е очекуван, поради наталитетот и за негативните движења тоа што возраста на населението е во природниот прираст на населението, зависна од демографските феномени демографите и социолозите, ги како фертилитет, наталитет и процес посочуваат лошата економска ситуација, на миграција, како и од постоечките традицијата, нивото на образование и економско-социјални состојби. миграцијата. Нискиот животен стандард, невработеноста и нерешеното станбено прашање се економските фактори поради кои младите не се решаваат на потомство. Голем број од работоспособното население во потрага по подобра иднина ја напушта земјата. Во некои краеви на Македонија постои традиција да не се раѓаат повеќе деца за да не се распарчува имотот, во други, пак, е вообичаено семејствата да имаат поголем број деца. Статистиката вели дека младите со високо образование најчесто остануваат на едно до две, додека оние со ниско образование имаат

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata

MAGAZIN REVOLUCIJA

Македонија не е поразлична земјите во регионот и во светот.

од Во Министерството планираат со промени во образовниот, здравствениот и во економскиот модел и со подинамичен Со ревидирана демографска стратегија раст на БДП да ги подобрат состојбите. Владата ќе се обиде да го стопира иселувањето на младото население. Но, никаде во Стратегијата не пишува Според ОН, сега е клучниот момент како ќе се постигне тој развој. Единствено дали ќе го следиме кинескиот пример за е наведено дека просечниот раст на развој или африканскиот за иселување економијата и на платите во 2012 и во и изумирање. 2013 година треба да биде над 6%. Доколку не даде резултати и ревидираната стратегија, Македонија ќе стане земја на пензионери.

Светската банка објави дека 447.000 македонски граѓани се иселени од државата заклучно со 2010 година. Тоа е дури 21,9% од вкупното население во Владата ќе ја ревидира Стратегијата за Македонија, со што земјата е рангирана демографски развој 2008-2015, за која на 23-то место во групата земји во светот многумина одамна алармираа дека не кои најмногу се иселуваат. соодветствува со реалните состојби, со цел да го спречи масовното иселување Тоа значи дека најцрните предвидувања што ѝ се случува на Македонија. на демографската стратегија, кои Сегашната стратегија, донесена пред требаше да се случат по 30 години, се четири години, предвидува задржување случуваат токму денес. на младото население во земјава Мора да се продолжи со реформите, преку економски раст од 6%, кој не се бидејќи ќе се доведеме во ситуација во остварува. наредните години да станат безмислени Според Стратегијата, Македонија до големиот број проекти, кои ги прави 2025 година ќе има помалку од два Македонија, кога ќе немаме доволен број милиони жители, младото население население кое ќе може да ги опслужува под 14 години ќе се намали за 14,4% до сите инфраструктурни и спортски 2030 година (од 33,2% во 1994 година), објекти, зашто со сегашната тенденција а секоја година неповратно ќе се реалноста е таква. иселуваат по 15.000 луѓе. Македонија до Визната либерализација дополнително 2050 година ќе нема повеќе од 1.746.000 придонесе за одлив на населението, жители.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

но поголем проблем биле стапките на веќе постоечките политики и адаптирање наталитет и морталитет, кои со години на реалните состојби и проблеми со одат во негативна насока. Затоа треба да коишто се соочуваме. се менува Стратегијата. Според проценките на ОН, ќе се Ќе се ангажираат експерти, со чија зголемува бројот на старото население, помош ќе се направи правилна и целосна кое ќе достигне 14,8% во 2020 година, а ревизија на она што досега е спроведено во 2030 година веќе 28,4%. во насока на креирање и корегирање на Македонија пред историска пресвртница во економијата

активната популација е во поголем број од зависната, што секако претставува можност која не треба да се испушти, Македонија сè уште има можност бидејќи со соодветно инвестирање да профитира од младото и активно земјата може да го забрза развојниот население, како азиските земји (Кина пат и дека е потребно и инвестирање и Индија), кои на крилјата на големиот во унапредувањето на репродуктивното процент активно население направија здравје. економски „бум“. Всушност ова е тајната на „азиските Бројките покажуваат дека е потребно економски тигри”. соодветно планирање и правилно инвестирање во луѓето со цел да се Според најновите податоци кои ги создаде продуктивна работна сила, која анализираа експертите, просторот за може да ја придвижи економијата, како да се користи младото население се и да се инвестира во младата популација стеснува, бидејќи во странство најмногу која придонесува за добросостојбата на се иселуваат граѓани до 34 години, а општеството. најголем дел од нив одат на печалба за да останат трајно. Бројките, исто така, покажуваат дека Македонија сe уште е во фазата Aвтор: Олгица Петревска на „демографски прозорец“, кога

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata

MAGAZIN REVOLUCIJA

Siroma{tijata go stivnuva pla~ot na bebiwata Бракот е основна клетка на општеството, која е пропишана со законите, но и со секоја религија. Бракот е заедница помеѓу маж и жена, која според религијата се нарекува Света тајна, во која тие со помош на љубовта и меѓусебната толеранција и почит, созреваат, создаваат семејство, одгледуваат деца. Но, во ова ново и модерно време сé поголем број на млади луѓе не решаваат да „скокнат во тавче“, поради некои бројни причини, пред се економска природа, и придонесуваат кон ширење на „белата чума“ низ нашата земја, која полека, но сигурно нé направи земја на старци. Во некои области подолг период не се чул детски плач, па започнуваат да изумираа по цели фамилии, цели семејни лози се фрлаат во заборав. Според Заводот за статистика сé е помал бројот на склучени бракови, а сé поголем бројот на разводи, односно, на секои четири склучени бракови, во нашата земја се случува по еден развод. Новото време веројатно ни го донесе овој тренд, кој не ни е од никаква полза.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

Бесна кола наместо искрена љубов

живот без потешкотии. Времето во кое се сонувало за вистинска и искрена Големата сиромаштија и беспарица љубов веќе е одамна заборавено. оставија трага и во изборот на брачен партнер. Желбата за подобар живот, за Повеќе не се бараат чесни и добри момци, богатство и градски живот, голем дел од работни со искрено срце, кои сакаат и девојките ги доведува во состојба да не почитуваат искрено. Сега девојките се сакаат ни да погледнат некое момче кое во потрага по луди коли и мотори, куќи доаѓа од село. и викендички, иако тие можеби носат со себе живот во кој солзите ќе ти бидат Никоја не сака да се мачи со селска единствен сопатник. работа, со одгледување стока. Сите девојки посакуваат вработен маж, со Токму поради овој начин на селектирање убава кола, со голема куќа, односно, на брачниот партнер, по она што го носи партнер кој ќе им ги исполни сите желби, зад себе а не во себе, сé почесто се кој ќе им пружи поудобен живот од тој случуваат и разводите. Кога девојките што го имале до тогаш. ќе сфатат дека ѕидовите од куќата не топлат, дека оној кој го зеле во својот Веќе и бракот започна да биде некој вид автомобил вози друга девојка, почнуваат на бизнис зделка. Убавите девојки својата да се жалат за испуштените прилики. убавина ја користат за да се обезбедат Но, тогаш е веќе доцна. себеси и да уживаат во некој пристоен

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Tema Na Nedelata Македонија оаза на стари ергени А, пак, момците од село се сосема друга приказна. Тие чесни и намачени, во постојана борба за подобар живот, немаат храброст да и пријдат на ниту една девојка, токму поради ниската самодоверба. Токму поради „богатството кое го немаат“, поради предиспозициите кои се потребни за склучување на модерните бизнис бракови. Тие остануваат сами во селата, желни за партнер, за топлина во домот, за детски плач. Времето го минуваат на нивите, а вечерта во дружба со другите стари ергени, кои од истите причини самуваат, па низ разговор жалат за пропуштените прилики, за изминатото време, за немањето на доволно храброст за да освојат нечие женско срце и да го убедат дека љубовта е најважна, а богатството доаѓа и си оди.

MAGAZIN REVOLUCIJA

огниште изумира со смртта на родителите со очи полни со солзи за недочеканото внуче, а со тоа изумираат цели села, региони и засекогаш се забораваат одредени семејни лози. Но, не можеме проблемот со старите ергени да го лоцираме само во селата. И во градовите имаме вакви „друштва“. Дел од нив поради лошата финансиска состојба немаат храброст да и пријдат на некоја девојка, бидејќи немаат доволно средства ни тие да појдат во ноќен клуб, каде најчесто се дружат младите, а не пак да почестат некоја девојка и да започнат пријателство со неа. Но, има и таква група на стари ергени, кои поради своето големо материјално богатство имаат можност за избор на девојките, тие никако не можат да се решат да стапат во брак, токму поради таа преголема палета девојки кои им се на располагање.

Тие веќе не ни помнат како изгледа свадба, веселба, затоа што во селата Тие уживаат и ги менуваат, несвесни одамна не чукнал тапан за да најави дека времето тивко си одминува, а веќе веселба. Во истото време и нивното кога ќе ја достигнат 50-тата година

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Tema Na Nedelata

започнуваат да ги гледаат своите направени грешки, кои е предоцна да се исправат и да се променат последиците, а тоа е осаменост и тага, која се чувствува додека другите се радуваат на успесите на своите деца. Друга причина поради која има сé поголем број на стари ергени и моми во нашата држава е влијанието од Запад, ако може така да го наречеме. Во градовите веќе дошло некое ново „европско време“, во кое младите слободно и без никакви пречки живеат заедно, невенчани, уживаат во својата љубов сé додека не се заситат. Тоа може да им одземе дури и по една деценија од животот и кога ќе погледнат зад себе и во тоа што сé можеле да направат за тоа време, тие решаваат да не стапат во брак, да не формираат семејство, убедувајќи се себе, а и другите дека тоа е нивно право, дека не сакаат да им се покоруваат на правилата кои ги препишал некој таму.

Старите моми, пак, во нашата земја се малку на број, а тие најмногу се оние кои биле срамежливи, повлечени, кои не изобилувале со облини, кои ќе ги привлекуваат момците. Анализирајќи ги вака сите причини за сé поголемиот број на стари ергени и стари моми во нашата држава, не можам а да не заклучам дека не е проблемот во општеството, ниту во лошите економски услови, најмалку во тоа некој што живее во село, тие проблеми се присутни секогаш, проблемот е што веќе се изгуби човечноста во секој од нас. Повеќе не се бара добрината во луѓето, не се гледа нивната чиста душа, не се бара искрена љубов и почитување, туку се гледа во дебелината на паричникот и во задоволување на амбициите, кои немаат никаква допирна точка со љубовта.

Автор: Наташа Димеска

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Revolucija - Sorabotnici

MAGAZIN REVOLUCIJA

„Vreme e decata da ka`at Ne!“

Сексуална злоупотреба или педофилија по дефиниција претставува„било каков сексуален контакт (директен или индиректен) помеѓу постаро лице и дете“. Со други зборови, сексуалната злоупотреба се случува кога лицето (возрасен или тинејџер) го користи детето (до 14 години) за задоволување на своите сексуални потреби: го наведува, подведува, му се заканува, го насочува или присилува на сексуален контакт, а при тоа не се грижи за психичките, емоционалните и друг вид на последици и трауми, кои му ги нанесува на детето.

се евидентираат случаи на сексуална злоупотреба на деца и педофилија. Секојдневно расте бројот на жртвите кои биле мета на онлајн предаторите и на интернет детска порнографија и педофилија. Педофилијата е „болест“ која е присутна во сите земји во светот и против која не може да се најде соодветно решение. Таа е со најголем број рецидиви, односно, пријавените и осудените педофили штом се вратат на улици веднаш го кршат законот и повторно повредуваат некое невино дете.

Токму поради неможноста да се Жртва на полов напад може да биде секое контролира, ниту запре оваа појава, ние дете, од двата пола. Во најризичната дојдовме до идеја да го сензибилизираме група припаѓаат деца на улица, деца со населението. Односно да им обезбедиме пречки во развојот, деца без родители на децата доволно информации за и деца во дом-семејства кои се без педофилијата, педофилите, нејзините соодветна грижа. последици и секако да ги охрабриме да кажат „НЕ“!. Светската Здравствена Организација (СЗО) проценува дека до 2010 година, Во Република Македонија има голем број најмалку 150 милиони девојчиња и 73 подрачја во кои оваа појава сè уште се милиони момчиња биле изложени на смета за табу и бројот на непријавени присилен сексуален однос или на друга случаи постојано расте. форма на сексуално насилство, која Истражувањата покажуваат дека вклучува физички контакт. ризичната група, која е најчесто цел на Од почетокот на 2012 година сè почесто педофилски напад, се децата на возраст

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Revolucija - Sorabotnici

до 14 години и тие со заостанат физички педофилски акт посилно ги чувствуваат и ментален развој, кои претежно живеат психичките последици. во руралните средини. Ваквиот чин жртвата го доживува како Тие сè почесто стануваат жртви поради голем срам за себе и за семејството, недостаток на знаење за начините на поради што тешко одлучува да побара кои може да реагираат, но и од желбата помош од институциите и организациите. на тој начин да добијат малку љубов која А, и кога ќе ја побараат, наместо поради разни основи им била ускратена да ја добијат истата, наидуваат на (на пример: деца кои постојано се општествена осуда и речиси целосна преселувани во различни дом-семејства, социјална ексклузија од средината во кои се исмевани од своите другарчиња, која живеат. кои поради овој факт имаат низок праг Поради ова, потребно е да се посвети на самодоверба и затоа мислат дека не време и внимание за да се допре до оваа заслужуваат ничие внимание, ни љубов група на граѓани, пред сè во руралните и сл.). средини и да се охрабрат гласно да Исто така, поради социјалната проговорат за овој проблем, притоа загрозеност, како и поради малиот број осудувајќи ги сторителите и на тој начин жители во овие населени места, каде создавајќи едно здраво опкружување за секој со секого се познава, жртвите на нивните деца.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Revolucija - Sorabotnici Поради овој факт нашиот проект за сензибилизација на децата со хендикеп, кои живеат во дом –семејства, решивме да се реализира во Дневниот центар за деца со посебни потреби во селото Долни Манастирец, Македонски Брод. Ова село е познато по големиот број на згрижени деца, кои имаат одредени пречки во развојот и се на било кој начин хендикепирани.

MAGAZIN REVOLUCIJA

Првата работилница и средбата со децата се одржа на 03.09.2012 година. Ентузијазмот на децата желни за нова енергија и за нови знаења го пресретна тимот уште на влезот. Со нетрпение очекуваа да започнат активностите. Детскиот центар исполнет со насмевки зрачеше со топлина. Иако скромен и малку одвоен од селото, сепак,тој е опремен за да ги задоволи сите потреби на децата кои секојдневно го минуваат своето време тука.

Идејата за овој проект е целосно поддржана од Амбасадата на Швајцарија во нашата земја, која свесна за потребата Тој со своите ѕидови украсени со детски од теренска сензибилизација на децата, цртежи, како да им посакува добредојде кои спаѓаат во загрозената група, на сите оние кои сакаат да минат време несебично ни излезе во пресрет. со децата, да им ги прошират знаењата Проектот ќе се реализира во наредните на децата и да направат плакати кои ги четири месеци, за кое време децата красат неговите ѕидови. ќе добијат можност низ игра да научат Секој миг од работилницата исполнет корисни факти за педофилијата, како со насмевки и ведрина, резултираше со да и се спротивстават, но исто така и плакат на кој децата им подаваат рака на нивните старатели ќе имаат можност да сите оние кои сакаат да ги придружуваат ги зајакнат своите капацитети и знаења на патот кон кажување на цврсто „НЕ“ поврзани со препознавање на симптомите на педофилијата. кои ги покажува злоставуваното дете и како да реагираат во таа ситуација. Автор: Наташа Димеска

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Revolucija - Sorabotnici

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

8 Septemvri 2012

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Politika

Zabrana za obre`uvawe - zakana za evreite vo Germanija Шарлот Ноблок, поранешниот шеф на Централниот Совет на Евреи во Германија, напиша поттикнувачки едиторијал во средата, напаѓајќи ја дебатата за обрежување, нарекувајќи ги разговорите за еврејска преродба шарлатански и прашувајќи се дали треба да го помине нејзиниот живот на возрасна личност бранејќи ја Германија.

сéуште нé сакате нас, евреите? „Веќе 60 години ја бранев Германија како преживувач на холокаустот. Сега се прашувам дали бев во право,“ напиша таа. Ноблок е претседател на минхенската еврејска заедница и вицепретседател на Светскиот Еврејски Конгрес.

Пресудата од судот во Келн, иако екстремно ограничена во својот опсег, беше осудена од еврејските, муслиманските, католичките и протестантските лидери, како сериозен упад во религиската слобода. Канцеларката Ангела Меркел рече дека Германија ризикува да стане „тема на Сега на Шарлот Ноблок (79), поранешен потсмев“, ако на евреите им се забрани претседател на Централниот Совет на да ги практикуваат нивните ритуали. Евреи во Германија, ñ е преку глава. Во јули, Долниот Дом на Парламентот Во бесна статија објавена во средата во принесе резолуција за заштита на еден од врвните весници во државата, религиозното обрежување и владата „Süddeutsche Zeitung“, таа рече дека вети нов закон, кој ќе расчисти дека контроверзноста го става постоењето лекарите или семејствата нема да бидат на германската мала еврејска заедница кривично обвинети за извршување на под знак прашалник и прашува: „Дали процедурата. Германија дебатираше околу правилностите и неправилностите во однос на обрежувањето на машките бебиња уште откако германскиот суд пресуди во јуни дека ритуалот, суштински дел од еврејската религија, е незаконски.

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Politika

MAGAZIN REVOLUCIJA

Фондациите на еврејската религија „се извлекоа низ калта“ Но, дебатата продолжи. Лекарите и политичарите притиснаа, предупредувајќи за здравствените ризици и прекршоци на правата на бебињата. „Дури ни во моите кошмари не ми дојде на памет, дека треба да се запрашам пред мојот 80-ти роденден, дали ми беше дозволено да го преживеам убиството на евреите за да треба да сведочам за ова,“ напиша Ноблок. Родена во Минхен во 1932-та, таа го преживеа холокаустот, бидејќи поранешна вработена на нејзиниот чичко, Крезентија Хумел, ја зеде и се преправаше дека таа е нејзина нелегитимна ќерка. Таткото на Ноблок го преживеа холокаустот како принуден работник. Нејзината баба беше убиена во Аушвиц во 1944-та. Нејзината мајка не беше еврејка, а нејзините родители се развеле во 1936-та. Ноблок напиша дека обрежувањето е во основата на еврејскиот идентитет. „Ревноста, со која самопрогласените бесчувствително и безмилосно ги влечат нашите религиозни темели низ калта, е ненадминлива. Луѓето кои очигледно немаат поим за религиозната важност на Брит Мила (церемонијата за обрежување), кои веројатно никогаш не зборувале со евреин, сега сакаат да ни кажат дали и како треба да ја следиме религијата.

„Шарлатанство“ цветното еврејство

на

„Не сакам да продолжам со молкот. Не после сe што ние евреите моравме да претрпиме во Германија,“ напиша Ноблок, „повеќе не сум подготвена да продолжам со оваа фарса, со која луѓето зборуваат за ново, свежо, цветно еврејство во Германија, да направат Германците да се чувствуваат како времето да ги залечило и најголемите рани. Факт е дека германските евреи никогаш не го преболело холокаустот. Неколкумината кои го преживеаја се маркирани и дефинирани до овој ден со отсуството на еврејскиот живот кој постоел на почетокот од 20-ти век.“ Ноблок рече дека евреите во Германија морале да се соочат со многу работи: Нобеловиот Лауреат -Гунтер Грас пишувајќи за ризиците кои Израел ги презеде за мир во светот, „опсесивните унапредувачи на светот“, повикувајќи на бојкоти на израелските производи, сочувство за палестинските бомбаши самоубијци и Декларацијата на Прага, во која „некои активисти за човечки права ги изедначуваат

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Politika

криминалните дела на комунизмот со оние на холокаустот.“ Таа, исто така, ги спомна нападите на евреите, како нападот на рабинот во Берлин минатиот месец. Таа рече дека германските евреи поминале декади оправдувајќи го нивното продолжително присуство во Германија на нивните семејства и пријатели во странство. „Шест декади се обидував да се оправдам себе си, бидејќи останав во Германија како остаток на уништениот свет, како овца меѓу волци,“ напиша Ноблок. „Секогаш подготвена го носев овој товар, бидејќи бев цврсто убедена дека оваа земја и овие луѓе го заслужуваат тоа. За прв пат моите основни убедувања почнуваат да се тресат. За прв пат чувствувам резигнација. Сериозно се прашувам дали земјава сéуште нé сака.“

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Evropska Unija

MAGAZIN REVOLUCIJA

Zo{to EU i evroto se va`ni za Evropa? Европските лидери се борат да ја задржат еврозоната и пошироката Европска Унија заедно, во очи на финансиска криза која се заканува да ги раздели партнерствата ковани повеќе од половина век. Па, зошто толку се трудат да го зачуваат единството? Можат ли да ги спречат денешните долгови и разлики да го разделат континентот во декадите кои доаѓаат?

Зошто е единството толку важно за „Во 19-тиот век постоеше идеја дека Европа? Европа има природно единство, дека нејзините составни делови споделуваат Одговорот лежи во историјата на Европа. идентитет, култура, историја,“ рече тој Континентот историски беше поделен за CNN. од страна на долгите конфликти, кои ги спротивставија соседните држави едни „Луѓето сакаа да го оздрават ова „изгубено единство“, кое датира од со други. пред фрагментираните денови на Но, и покрај ова, нациите на Европа, исто индивидуалните национални држави, до така, имаат многу заеднички работи, претходните унии, па дури и Римската објасни професорот Џон Лоуглин од Империја.“ одделот за политика и меѓународни студии при Универзитетот „Кембриџ“. Од каде дојде идејата за Европска Унија? Идејата за обединета Европа оди наназад со векови и била предложена од повеќе луѓе- од Вилијам Пен, основачот на американската држава Пенсилванија, до филозофите Имануел Кант и Џереми Бентам. Францускиот новелист и активист Виктор Иго ја поддржа идејата за „Обединети Европски Држави“ (СЕД) во 19-тиот век, гледајќи напред кон денот кога САД и СЕД би „ги

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Evropska Unija

испружиле своите дланки преку морето... и би се соединиле за да ја осигурат добросостојбата на сите.“ Иго, авторот на романите „Клетници“ (Les Misérables)и „Богородичната црква во Париз“ ( Notre-Dame de Paris), предвиде дека: „Ќе дојде ден кога ќе нема боиштатуку пазари отворени за трговија и умови отворени за идеи. Ќе дојде ден кога куршумите и бомбите ќе се заменат со гласови.“ Меѓутоа, дури после Втората светска војна, Европската Унија стана реалистичен проспект.

Зошто тогаш? До 1945-та, голем дел од Европа беше потресен од две масовни војни, една подруга. Во услови на урнатини и остатоци, политичарите и јавноста - истоштени од годините со насилство - споделуваа верување дека таквиот конфликт никогаш не смее да се случи повторно. Наместо да се фокусираат на обиди за изнаоѓање на заедничка идеологија - голем дел од причината за поранешниот конфликт - политичарите го видоа економското единство како начин за спречување на понатамошни судири. Францускиот политичар Роберт Шуман, сметан за еден од татковците- основачи на ЕУ, произлезе со идеја за здружено производство на јаглен и челик во Европската Заедница за Јаглен и Челик (ECSC), така што „суровите состојки за војна“ - муниции беа ставени надвор од дофат. Тој се надеваше дека оваа заедница, креирана во 1951та, би значела дека, „секоја војна помеѓу Франција и Германија би била не само незамислива, туку и математички невозможна.“

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Evropska Unija

MAGAZIN REVOLUCIJA

Што е тоа?

Европа се обедини за да формира блок против Советскиот Сојуз, бидејќи ECSC, која беше составена од шест нации постоеше општ страв дека комунистите (Франција, Западна Германија, Италија, би пркоселе низ Европа со нивните Белгија, Холандија и Луксембург) тенкови,“ рече Лоуглин. подоцна прерасна во Европска Економска Заедница (EEЗ) - под која „После падот на Берлинскиот Ѕид, земјите членки воспоставија заеднички тој дел на светот беше екстремно пазар и работеа на хармонизирање на нестабилен. Постоеше некој вид мир, но нивните политики во однос на сe, од мир изграден врз угнетување, а кога тој агрикултура и рибарство до монетарна се сруши, постоеја вистински стравови политика. од конфликт. Во текот на декадите кои следуваа, EEЗ стана Европска Унија и се рашири од оригиналните шест земји до денешните 27 земји членки, од Финска на север до Малта на југ.

„ЕУ беше многу важна за осигурување на мирот и стабилноста во регионот помагаше на транзицијата на земјите кон демократија и изгради економски просперитет.“

Тоа зголемување, исто така, забележа приклучување на многу земји од поранешниот Советски Сојуз истакнувајќи уште една клучна улога на ЕУ.

Функционираше ли? Лоуглин вели дека унијата успеала во основните цели.

„Сé уште е многу важно за европското единство, дека немало голема војна од „За време на Студената војна, западна Втората светска војна, па наваму.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Evropska Unija

„Постоеја помали конфликти, во Северна Ирска и во покраината Баск и, секако, тука беше ситуацијата на Балканот, но во тој случај проспектот за пристапување кон ЕУ беше многу моќен фактор во спречување понатамошни војни.“ Сепак, не беше сe напразно националните различности останаа и многу проблеми предизвикаа поделби и дебати помеѓу земјите членки, од воведот на заедничка валута, до војната во Ирак.

многу нервозни за изгледот на обединета Германија.“ Меѓутоа, еврокризата ñ го даде најголемиот предизвик на унијата - а тоа е играњето со национални предрасуди и незадоволство.“ „Грците се многу вознемирени дека нивниот карактер во целост изгледа како да е под знак прашање, што тие се претставувани како расипници и неодговорни.

Старите стереотипи сéуште постојат и рече тежнеат кон повторно појавување во сите време на тензии. Опасноста е во тоа што тие навистина можат да влијаат на „Старите рефлекси, старите стравови резултатите од овие ситуации, а има остануваат. После падот на Берлинскиот премногу работи во игра.“ Ѕид, на пример, Митеранд и Тачер беа „Не исчезна целата тензија,“ Лоуглин. „Не беа разрешени конфликти.

Решеноста на сегашните европски лидери да го поддржат единството по секоја цена? Во 2011-та, францускиот претседател Николас Саркози инсистираше Европа никогаш да не се откаже од еврото. Зборувајќи на Светскиот Економски Форум во Давос, Швајцарија, тој рече: „Никогаш нема да го напуштиме еврото. Никогаш! Еврото ја спојува Европа, еврото е Европа. Европа значеше 60 години мир на нашиот континент. Никогаш нема да го напуштиме тоа. Да замислам дека можеме да излеземе од тоа е како да го игнорираме фактот, дека како луѓе сме биле голтката едни на други. Сега имаме само една желба, а тоа е мир кој ќе трае.“

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Evropska Unija

MAGAZIN REVOLUCIJA

Меѓутоа, до крајот од минатата година и Франција и Германија - двете раздвојувачки сили зад еврото - признаа дека за да се осигури преживувањето на валутата, Грција можеби ќе мора да се повлече. Може ли европското единство да ја преживее тековната криза? „ЕУ беше формирана поради три причини: Да се спречи војна, да се воспостави политичка унија и за економска интеграција. Ако еврото падне - а мислам дека нема - секоја од овие три димензии ќе биде под ризик“, вели Лоуглин. „Во оваа фаза, мислам дека процесот е веројатно неповратен - постојат премногу работи во прашање за да се дозволи целата работа да се одврзи - ако се случеше тоа, ситуацијата би била полоша од онаа со хипотекарната криза на САД. Многу земји се заклучени во системот, дури и оние кои не се членки на ЕУ , како Норвешка али многу се поврзани. „Сметам дека ЕУ на крајот ќе излезе на виделина - но кој знае? Во последно време гледаме многу изненадувања, а никогаш навистина не се знае што се крие зад аголот од улицата.“

Подготви: Славе Ангелов Извор: CNN

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

8 Septemvri 2012

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor

MAGAZIN REVOLUCIJA

Film: Poetika za edna tegobna individualizacija Режиран од Маркус Ниспел, филмот „Pathfinder (2007)“, покрај тоа што нуди лично уживање за наклонетите кон акциониот жанр, како и простор за запознавање со определени „фигури на меморија”. Едновремено претставува погодно поле за разгледување и анализирање на склоп поими, кои припаѓаат на различни полиња на мислата: од креацијата и ре-креацијата на една дамнешна историја, до анализата на архетипските матрици накалемени врз филмскиот текст (а особено врз некои од претставените ликови), па сè до прашањата врзани за разлачувањето, прожимањето, микстурата на историски верификуваните записи со фикционалната интерпретација на историјата на филмското платно која, воедно, го проблематизира односот историја – псевдоисторија. Овој напис, претенциозно срочен како мини-поетика, има за цел осветлување на конкретните клучни пунктови, кои го прават заводлив овој филм и кои укажуваат на можноста истиот да се најде во центарот на размислувањата и толкувањата, од една субјективна перцепција, на погоре навестената диспропорција меѓу историјата и псевдоисторијата.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Artvizor

Нуклеусот на збиднувањата претставени во временски распон од час и четврт, се ориентира кон тематизација на живото, вивидно и речиси автентично сликање на викиншките освојувања на дел од американската територија, со цел вршење на колонизиција на т.н. „проколнати земји”.

и стигматизира така-именуваниот како маргинализиран, лиминален, како оној кој е „отаде границата“ и кој е непознат, туѓ, и, соодветно, потчинет, без (право на) сопствен глас и идентитет.

Дејството во филмот се одигрува главно во т.н. земја Винленд (Vinland) сместена на источниот брег од претколумбовска Зад кулисите на јасните интенции на овие Јужна Америка. освојувачи, Викинзите, стои желбата Филмот носи алтернативен наслов (Patза елиминирање на староседелците finder – the legend of the ghost warrior) кој - племето Тул (Thule/Skrælingi) - и очигледно функционира како неопходен присвојување на нивната територија. клуч или режисерски сигнал за Skrælingi е старонордиски/ разбирање на содржината за оние кои се староисландски назив за припадниците подготвени да се впуштат во аналитичко на ова племе, а филмот совршено нуркање низ скриените слоеви на само добро го претставува експлицитното навидум непроблематичниот филмски користење на називот, кој се однесува текст. на староседелците на Северна Америка Усвојувањето на содржината и и Гринленд. пренебрегнувањето на очигледното присуство на насилство-зарадинасилство во филмот, може да се оствари единствено ако се напушти безбедната позиција на пасивен гледач. Во овој контекст, алтернативниот наслов е од помош во формирањето, или, подобро, во уточнувањето на профилот, статусот и значењето на делата извршени од главниот лик кој, Јунговски кажано, го носи, и делумно го остварува потенцијалот на еден архетипски јунак. Велам делумно, затоа што водечкиот Според расположливите и познати лик, случајно или не, е диспаратен по историски податоци, луѓето од својата природа, дуален и е атипичен племенската заедница Тул коегзистирале јунак кој во себе ги интегрира со Викинзите и биле во постојан судир во капацитетот, особините, својствата не XIII век и во неуморна и жестока борба само на архетипскиот јунак, ами и на за зачувување на териториите. неговиот опозит, Сенката, естетски и етички квалификатив преземен од Skrælingi е име коешто го користеле психоаналитичката терминологија. Викинзите со цел да ги именуваат и дефинираат „оние другите”, име или назив Под поимот сенка се подразбира со скаменето значење кое го ограничува „негативниот потенцијал” на личноста,

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor односно збирот од скриени и/или прикриени некорисни својства и недоволно развиени функции и содржини на личното несвесно.

MAGAZIN REVOLUCIJA

Се вели дека она/оној кој не е именуван, исто како да не постои, како да нема сопствена, изделлива форма на суштествување која би го направила различен од сè што самиот тој не е, така Дополнителната тешкотија во што потрагата по причините за отсуство определувањето на природата на на име на водечкиот лик, претставува водечкиот јунак е отсуството на интригирачки предизвик кој, веројатно, негово конкретно име, на име кое би нема да заврши само со еден одговор. го сигнализирало неговиот идентитет, неговиот статус, неговата различност А, сепак, како контра-одговор на ова, во рамките на заедницата, а ова е уште наложен во пописот на ликовите на крајот еден сигнал за дуалната природа на од филмот, е сознанието дека водечкиот овој лик, кој е претставен во постојано лик се појавува под името „Дух“, што движење на границата меѓу своето и го крши првичното недоумие околу туѓото, меѓу познатото и непознатото, автономноста на неговиот идентитет. меѓу саканото и омразеното, меѓу спокојот и насилството.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Artvizor

Луѓето на Змејот версус Луѓето на гледа, спознава/прифаќа себеси. Иако зората си го определил местото на припадност, верувајќи дека пронашол свое место под Недостатокот на конкретно име на сонцето, овој јунак, сепак, постојано ќе главниот лик и неговото имплицитно биде жртва на сомнежот и загатката да подведување под плаштот на го реши еднаш засекогаш сопствениот атрибутот „Дух“, се неспорни докази идентитет, својот статус и својот залог за неговата интенционално осмислена во борбата меѓу Викинзите и Тул. („изрежирана“) дуална природа. Тој, од една страна, го поминува својот живот Процесот на прифаќање на визијата за со племето Тул, кон кој е заштитнички себеси е отежната, бидејќи материјалот настроен, а од друга страна, во неговите кој му стои на располагање на несвесното, вени тече крвта на непријателот, на во најголем дел се состои од инфантилни освојувачот, на разурнувачот. реминисценции кај овој лик, односно, од слики за преживеаните настани, кои „Духот“ постојано живее и дејствува подоцна ќе се пројават како трауми во на раскрсница, на пресечната точка неговиот подоцнежен живот. меѓу она што тој верува дека е и она што тој навистина, објективно е, што го Тие настани кои оставиле неодминлив прави подложен на разорното дејство од жиг и „непребол“, а се збиднале кога непознавањето на себеси, или, подобро, јунакот бил сè уште психолошки од неможноста за определување на недефинирано дете, се покажуваат „само едно јаство“. како ужасувачки до најжесток степен на пароксизам. Јунакот на „PathfindНеговите напливи на неконтролиран бес er“ е лик кој претставува практично укажуваат на јасното постоење на т.н. овоплотување на Хамлетовото „Да се „идентификација со Сенката”, феномен биде или не“. кој честопати се збиднува кога ќе настане судир со сопственото несвесно. На планот на колективниот идентитет, Но, самиот лик не е поделен единствено филмот на вешт начин си поигрува и со во таа смисла и во оваа насока. идентификацијата или етикецијата, и дали стереотипна или не, на завојуваните Интројекцијата кај него е нужна, затоа страни. што е пропорционална со потрагата по идентитетот и корените, кои Викинзите го изневеруваат првичниот единствено можат да бидат откриени хоризонт на очекување кај гледачот, преку психолошкото, иницијациско затоа што се портретирани како патување во несвесното. Колку и да е варвари, како неумоливи освојувачи и таквото патување пожелно, толку истото бесчувствителни, разорни злосторници, е извор на фрустрации и на судир со наспроти автохтоните жители како жртви лиминалното, потиснато јаство на на насилство, наспроти очекуваната јунакот. визија за Викинзите како бестрашни, славни херои. Тој, самоволно или не, е принуден да ја носи персоната, маската на идентитетот Припадниците на Тул, меѓу себе која по својата природа се разликува од именувани како „the people of the доживувањето на јунаковото сопствено dawn“ („Луѓето на зората”) своето име интимно суштествување – како тој се го врзуваат за симболите на земјата,

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor

MAGAZIN REVOLUCIJA

почвата, сонцето, светлината, како јасна замисла, презема нов идентитет, а квалификативи на плодноста, животот и со размената на облеката едновремено на космолошкиот принцип. се менува и општественото место на припадност, така што јунакот на овој За другите останува резервирано името начин свесно станува дел од „оние „the dragon people“ („Луѓето на змејот”), другите”, дел од непријателската име или епитет кој ги проектира заедница, симулирајќи го нивниот начин негативните, „темни симболи“ – на на живот само со цел да се вклопи и да раздорот, на оганот, на темнината и, го оствари својот план. соодветно, на есхатолошкиот принцип како заемно-зависен од космолошкиот. Травестијата во овој контекст функционира како метафора на два Тука има случај на негативно плана: прво, јунакот ја облекува стереотипизирање на Другиот како облеката на непријателот со цел да стане непријател и како освојувач. Иако името „едно“ со заедницата, да се претопи и доделено на Викинзите не е потенцијално вклопи, но, од друга страна, имплицитно пежоративно, тоа самото служи како се укажува на неговата потреба да се слика за мислењето на „другите” за нив, врати кон сопствените корени, со тоа што ги става „во акција“ имаголошките што ќе го прифати животот, околината механизми на идентификација и/или и околностите во кои бил зачнат и (најчесто погрешно) идентификување израснат. на Другиот како туѓ и несроден. Метафората тука укажува на замената Зборувајќи за идентитетот на водечкиот на еден знак со друг, или, практично лик, би ја споменала и травестијата како применето, на замената на еден идентитет една карневалска постапка кон која овој со друг. Интересно е што во процесот на лик прибегнува со цел да си додели нов само-идентификација, двата статуси на статус, кој е неопходен за развивањето јунакот се плаузибилни и припадноста на заплетот. кон оваа или кон онаа страна, се Облекувајќи го облеклото на исклучиво резултат на резонирањето на непријателот, ползувајќи го мечот самиот јунак и на неговата потреба да искован од викиншки ковач, ликот, со припаѓа на „вистинската“ страна.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

Artvizor

MAGAZIN REVOLUCIJA Сонот како живот

изблик

на

минатиот

Со цел да се спознае себеси, „Духот“ постојано е во неуморна и навидум бесконечна потрага по сопственото јаство, по својот неприкосновен и автономен (ако е можен, со оглед на опкружувањето и околината) идентитет. Глетката на викиншките убиства на коишто бил сведок како дете, постојано ќе го прогонува во бессоните ноќи, овоплотувајќи се во формата на кошмарни, страшни визии на одново, вивидно и питорескно преживување на непожелните слики и спомени, навлегувајќи со тоа (неволно) во сопствените темни и недосегливи исконски длабочини, до кои тој може да пристапи единствено преку сонот.

на неговите предци. Јазикот останува единствениот жив податок од „претходниот живот“, кој има статус на „практично наследство” од неговото минато. На гледачот тоа му се открива во еден миг на напнато исчекување, кога токму јазикот на „неговите” ќе биде пресуден за разбирање со освојувачите. Во една прилика, водачот на Викинзите ќе му се обрати на главниот јунак на старонордискиот дијалект на кој комуницираат освојувачите, на што јунакот ќе премолчи, небаре не го разбира.

Но, во истиот миг кога тој ќе насети дека животот на неговата сакана е загрозен, тој наеднаш ќе се реши да го примени и да го открие тајното знаење (а со тоа и Наместо да го најде својот мир во својот потиснат идентитет), возвраќајќи сонот, извлекувајќи „добивка” преку му на водачот на Викинзите на нивниот совладувањето на траумите од детството, јазик. единствено преку сонот јунакот е На тоа, водачот на Викинзите со најсилно (и најинтимно) поврзан со нескриено задоволство и самоувереност своето минато – сонот претставува ќе забележи:„Мило ми е што гледам дека заедничко поле кое ги доведува до умееш да зборуваш на човечки јазик”. заемна колизија сликите на она што тој Со искажаното, се врши очигледно некогаш бил и она што се обидува и сака дискредитирање не само на јазикот на да биде. племето Тул, ами и на нивниот идентитет „Духот“ има силна потреба да го како директно зависен од јазикот. пронајде сопствениот идентитет кој би Како доказ за функционирањето на бил „фиксен“, што, на онтички план, се апаратот за стереотипизирање на чини како невозможна мисија, бидејќи Другиот како непожелен и непријателски раскинот со несреќните случувања од настроен, функционира и сознанието минатото е тегобен, тежок и неостварлив. дека освен со племето Тул, Викинзите се Интересно е да се забележи дека токму во жестоки односи со уште едно друго неговите соништа се оние кои најсилно автохтоно племе, племето Вампаноаг го врзуваат со неговото вистинско, (Wampanoag). иако лично негирано потекло и можеби Ако се навратам кон епитетот варвари, (бидејќи тоа филмот не го истакнува некако природно и разбирливо додаден на видлив план) токму поради силното кон името на освојувачите во контекстот преживување на старите спомени, на филмот, не можам, а да не се сетам јунакот успева да го зачува жив јазикот

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor на искажувањето на Сократ, во Кратил, каде што тој ги сопоставува Хелените како култивиран народ со сопствено писмо и традиција, наспроти варварите како доселеници без артикулиран јазик и култура.

MAGAZIN REVOLUCIJA

Незачестеноста (во споменувањето, во реферирањето, во историските податоци) на имињата на двете племиња – Тул и Вампаноаг – не е со цел да се потенцира нивната безначајност, ниту пак комплетно да се негира нивното постоење (освен ако не е апсолутен Токму таков е и ставот, а и односот псевдофакт, „чиста измислица”), туку на Викинзите кон двете племиња. е доказ дека победниците честопати „Претставата за варварите е поврзана бидуваат посилно врежани во со сликата за номадските народи кои историјата („Победниците ја пишуваат немале постојан дом, престолнина, ни историјата“), во писмото и во текстот „центар“, кои без престан скитале и кои се однесуваат на нив, токму заради се преселувале, за разлика од Грците нивната грандиозност (најчесто на кои биле удмени/здомени, крепосни, нечија туѓа штета). укотвени на еден простор. Овој дел од историјата, претставена на Варварите биле придојдени, филмското платно преку овој филм, се недофатливи т.е. апорични, природни и вообличува како закон на глутницата спонтани, додека Грците биле автохтони, со која владеат злосторници и во која со сопствена почва”. Вака сопоставените секој може да издаде наредба да се сфаќања се практични за описот на убива во името на произволностите на Викинзите како воинствен народ, но во историските собитија. негативна конотација – тие се еден вид номади, кои во филмот се претставени Историски или псевдоисториски без чувство за мерка, кои претеруваат хипотекст? во потребата за освојување нови земји Пишувајќи за романот „Очајување“ и оттука, се гледаат како „механизми на на Владимир Набоков, Ренате Лахман (спроведување на) злото”. укажува на двојството и на играта А сепак, третманот на одреден народ, меѓу вистината/вистинитото (фактот) и земја, култура, историја зависи од аголот лагата/лажното (невистината, псевдона посматрање и пристапување кон фактот). Во определени случаи, расположливите податоци (информации, некои специфични лажни искази записи, итн). имаат теориски статус, особено во античката поетика која познава двоен Токму поради тоа, „Pathfinder“ терминолошки пар – pesudos и mendaпоседува извесна уникатност во жанрот cium, поими резервирани за третирање филмови кои тематизираат освојувачки на степенот на вистинитост и соодветно, кампањи, земајќи го вид фактот дека ја невистинитост на определен исказ. претставува приказната преку призмата на поразените, маргинализираните, на Она што го разликува уметничкото, губитниците на битката (ако, барем за поетско вдаховение од тривијалноста миг, се изземе заклучокот дека сепак на лагата, е неговата уметничка племето Тул на крајот победува во легитимност, додека лагата се појавува борбата). како „со ништо оправдано навредување на вистината”.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Artvizor

Но, во случајот со „Pathfinder“, но и со многу чести случаи во книжевноста, па и во филмот, со презентирањето лага преку создавање на потенцијална псевдоисториска ре-креација на историските податоци, се оди кон креација на нов свет, нов поглед, нова визија, нов третман на нешто што е претходно обвистинето и усвоено како историски податок.

Пример за тоа е претставувањето на племето Тул во судир со Викинзите, на почвата на ре-осмислената земја Винленд. Како што забележува Лахман, лагата познава удвојување во самата себе, во кое се вбројуваат симулирани и дисимулирани искази, што значи дека во конкретно дадениот случај со овој филм, имаме средба со текст кој се темели на познати факти – постоењето на Викинзите е неоспорно, затоа што Лагата, во овој случај, детектирана тие се историски верификувани фигури; преку симулацијата на вистинитоста познато е дека вршеле колонизации со на таков настан од историјата (судирот цел да ја прошират својата територија и, Тул-Викинзи и дали е истиот историски соодветно, да го наметнат својот јазик, збиднат, или само плод на нечија култура, обичаи, верувања и идеологија. фикција), служи како креативен, творечки параметар за создавањето на Но, колку и да прави обид за легитимно една лична историја, лично видување, но изнесување на еден дел од историјата, и правење т.н. „лепенки”, „крпенки” од филмот на Ниспел, всушност, различни настани и нивно унифицирање манипулира со комбинацијата на само на едно заедничко тло и во рамките на навидум познатите историски податоци, еден хронотоп. локализирајќи ги на „едно место”, во

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor „едно (заедничко) време”. Самото вакво сознание укажува на тоа дека „Pathfinder“ не претендира кон бескрупулозно сервирање на легитимна и точна историја на филмското платно, туку претставува фикционален, авторски конструкт кој ги презема веќе постоечките историски податоци и ги обвива во нова, свежа форма, во ново „руво“ дизајнирано од личната перцепција, доживување, сфаќање и размислување на режисерот Ниспел и неговиот тим, што го обременува филмот со тежината на една псевдоисториска измислица.

MAGAZIN REVOLUCIJA

движи на границата меѓу историското и псевдоисториското. Последново сознание, за односот меѓу историското и псевдоисториското во книжевноста и во филмот, ме поттикна кон следното размислување – и покрај тоа што определени дискурси, текстови во најширока смисла, се темелат, во својот центар, на фактички верификувани историски ликови, настани/историски собитија, тоа од нив не прави апсолутно неприкосновени историографски дела.

Потребата да се „чепка” во историјата и од неа да се изведуваат нови парчиња уметност од „старото“ и познатото, Сепак, и за да се напише или за да се е можеби плод на хиперактивната создаде псевдоисторија, мора многу природа на историјата како таква, на добро да се познава историјата. И нејзината привлечност и заводливост, како што тоа важи за историјата, но и на нејзината отвореност кон така и пишувањето на една псевдо- различни авторски интерпретации историја бара извесна компетентност и и реинтерпретации (или нејзини одговорност од страна на запишувачот. реинтеграции во нови, различни форми и дискурси). Иако историската стварност е само еден субјективен, многузначен, релативен, Секогаш е важна позицијата и ставот/ историчен и интерактивен објект на однесувањето (па и идеолошката, перцепција и интерпретација мора да културолошката, политичката веруваме дека постојат општопознати интенција) на историографот, макар историски пунктови коишто не можат тоа да е и еден филмски режисер, „туку-така” да бидат одново осмислени, бидејќи токму од неговата психолошка, бидејќи се тоа места од нечија национална умствена и интелектуална констелација историја и би била вистинска лакрдија се согледува визијата за историјата да се манипулира со истите и од нив да којашто е запишана и претставена и се прави некаква смешна микстура. токму врз оваа основа се поставуваат прашања за нејзиниот легитимитет, за „Pathfinder“ по самата своја природа е нејзината објективност, инајпосле за граничен – припаѓа на граничен жанр нејзината „вистинитост“, колку и да е („историски” филм/акција), со ликови таа релативна и субјективна. на границата од себеспознавањето (како што е главниот лик), со тема Помалку упатените во средба со дело која се разгранува како ризом и кое лудистички манипулира со извесни опфаќа или потикнува неколку етички историски податоци, кои се делумно дилеми, а истовремено, додека ги познати (помалку проблематизирани), решава овие прашања, постојано се би се нашле во сериозна опасност да го

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Artvizor

прифатат таквото дело како „вистина”, како нешто фактички збиднато, како дел од официјалната историја. Таков е и случајот со филмот „Pathfinder“, кој постојано ќе го доведува гледачот во ситуација да го испитува своето познавање на историјата, сопствениот common sense и својата подготвеност да детектира (ако е возможно) што од прикажаното е најблиско до историските податоци, а што значајно отклонува од нив. Но, јасен, строг рез меѓу фактот и фикцијата, сфатена како опозит на фактот, не постои во овој филм. Дури и во јадрото на фактите закитени со епитетот „апсолутно непорекливи” постои латентна, но секогаш активна подлога за нивно различно, друго, ново, „оригинално“ читање и интерпретирање.

национална историја. Ми преостанува да заклучам, под товарот на имплицираното, а недореченото, дека секогаш е важно да се заземе извесна дистанца (кога се чита, спознава, кога се толкува) кон сервираните податоци, без оглед на нивната заводливост или претенциозност за „откривање“ на вистината. Таа, впрочем, е секогаш релативна и зависна од интерсубјективната констелација и од околностите.

Од таа страна, филмот „Pathfinder“ е одличен пример за моќта на филмскиот медиум да поттикне на сомневање, на испрашување, на потреба од ревизија на прочитаното, усвоеното, запаметеното, и на крајот, тој ја засилува потребата, кај сите оние гледачи кои Токму заради ваквите размислувања, не прифаќаат „здраво за готово“ сè би се сложиле дека колку и да оди што им нуди телевизискиот екран и кон насока на сликање на една можна кои се авантуристички наклонети кон историја, филмот на Маркус Ниспел, истражување на нови области, од сепак, структурно и тематски е еден потрага по најблиската и најприфатлива фикционален конструкт и механизам визија за историски збиднатото. кој функционира по свои правила. Тој е создаден повеќе со цел да забавува, отколку да образува и да зборува, со Автор: Кристина Димовска историски дискурс, за фрагмент од една

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor

MAGAZIN REVOLUCIJA

Evergrin na „site vremiwa“ 12

Македонија ќе ја избира својата евергрин песна. Преку манифестацијата 50 години „Евергрин“ во Македoнија, ќе имаме можност да „запловиме“ низ најуспешните рефрени од почетокот на создавањето на македонската забавна мелодија сè до денес и заедно да ја избереме најслушаната композиција „на сите времиња“. На први септември, јавно ќе биде објавена листа со 100 евергрин рефрени. Преку негативна елиминација по пат на СМС-гласање, секоја недела листата ќе се намалува за 20 композиции, за да еден месец подоцна, се оформат конечните топ 20. Гала вечерта ќе се одржи на 26 октомври, во Универзалната сала, каде ќе можеме заедно да ги запееме нотите на нашата или младоста на нашите родители и повторно по пат на СМС, да ја избереме Евергрин композицијата „на сите времиња“. „Револуција“ се согласува со видувањето на уметнички директор на манифестацијата Драган Б. Костиќ дека ова е проект во кој се влегува со срце, а не со интерес. Затоа, во насока на што поширока промоција на манифестацијата 50 години „Евергрин“ во Македoнија, во наредните броеви „Револуција-магазин“ ќе ве потсети на дел од рефрените кои ќе бидат во трка за епитетот Евергрин композиција „на сите времиња“. Доколку сакате вашиот фаворит да се најде на нашите страници во следниот број, пишете ни го рефренот на mitko.jovanov@mkrevolucija.com и ние ќе се потрудиме истиот да не биде одминат.

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

MAGAZIN REVOLUCIJA

Artvizor Кажи ми - Драган Мијалковски Со тажен лик и насолзени очи доаѓаш ти ко ветрот тих во моите ноќи. За прв пат те гледам несреќна мила каков ли бол ги стопи твоите полетни крила? И моето цвеќе не го примаш веќе бегаш од сé што било дел на твојот свет. И плачеш и гориш за разделба збориш заминуваш ти. А имаш ли сила да размислиш мила што ќе сториш ти? Ме оставаш мене за друг да те земе не те давам цвету мој кажи ми кажи дал постои друг во животот твој. х2

Тоше Проески – Твоите бакнежи Прости ми што те навредив Со ништо веке не би погрешил Моите зборови заборави ги Ко да не ни биле кажани Бакни ме и прегрни ме Ја признав веќе душо вината Дај не мачи ме, ајде прозбори Во нас верува судбината рефрен: Твоите бакнежи на моите бели кошули Цела ноќ ми будат спомени Две недели разделени и осамени Зар некој може да те замени...

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN

Artvizor

MAGAZIN REVOLUCIJA

Студени нозе – 50 марки Седеше на шанкот сама негде после два Интелектуална, згодна и замислена. Ја прашав јас од кое небо овде паднала, рече дека е на распуст не е од тука. И бевме до кај мене, и бидна сé што бидна ми побара 50 марки зема и си кидна. рефрен: Беше мрак, а таа беше гола, ама ладна како Кока кола, каучот се расцвета на пола а таа беше ладна како Кока кола.

Подготви: Емилија Петреска Магазинот „Револуција“ е медиумски спонзор на манифестацијата години евергрин“

BR.92 MAGAZIN

REVOLUCIJA

“50

MAGAZIN REVOLUCIJA

8 Septemvri 2012

BR.92 REVOLUCIJA MAGAZIN