8
DOOR ESTER SMIT
Een tot slaaf gemaakte op havezate Grimberg
In Rijssen leefde ooit een tot slaaf gemaakte vrouw uit Suriname. Slechts twee keer wordt zij terloops genoemd. Tot slaaf gemaakten hadden een moeilijk bestaan. Vrouwen onder hen hadden het nog zwaarder, vanwege de vele aanrandingen. Een enkele keer echoot een naam uit het verleden. Maria.
W
Geboorte en jeugd
>
aar Maria werd geboren weten we niet. In Suriname of ergens in Afrika? Mocht het in Afrika zijn, dan werd ze per schip op transport gesteld. De omstandigheden op de schepen waren zo slecht, dat veel mensen stierven. Degenen die aankwamen waren ziek, uitgeput en ondervoed. Vele van de tot slaaf gemaakten waren in
Een enigszins geromantiseerde weergave van huize Grimberg.
Suriname geboren. Een meester kon vrijelijk beschikken over zijn tot slaafgemaakte vrouw. Het kwam vaak voor dat hij, hoewel hij getrouwd was, een kind verwekte bij zijn concubine. Het kind werd geboren als bezit van de vader en wanneer hij het verkocht, werden moeder en kind van elkaar gescheiden. De meester had over ‘een slavin, […] dezelfde rechten als met betrekking tot [zijn] huisdieren.’ We gaan ervan uit dat Maria een ‘huisslavin’ was. In tegenstelling tot ‘plantageslaven’ hadden zij eten, drinken en kledij. Toch was het een leven van armoede, spanning en trauma’s. Huisslavinnen sliepen in
verblijven die dit woord niet verdienden, met, omdat zij geen bezittingen mochten hebben, slechts de kale grond als vloer. Er zijn geen aanwijzingen voor, maar wellicht woonde Maria in een aan het zicht onttrokken hutje achter het huis van haar meester. Haar meester was de in 1749 geboren Duitse timmerman Ludwig Eberhard Friedrich Nehrkorn. Hij toog naar Overijssel om werk te zoeken, dat hij vond in Rijssen. Hij bleek, volgens romantische overleveringen, veel talent te hebben en werd architect in Amsterdam. Dit blijkt echter niet te kloppen. Hij was een timmerman en wilde zoals zovelen rijk worden.
