MLECZARSKIE TECHNOLOGIE 1/2021

TECHMILK 2021 online

XXII Seminarium POSTĘP TECHNICZNY W PRZETWÓRSTWIE MLEKA

MLECZARSKIE

Kliknij, by zobaczyć film

FRIZO – Technologie odzysku ciepła INTERMASZ – Ekspert filtracji membranowej INTREX – Etykietowanie i znakowanie SCHUR FLEXIBLES – Producent opakowań GRUNDFOS – Uzdatnianie wody w przemyśle

Wywiad ze Sławomirem Kubiczkiem prezesem firmy FRIZO

MLECZARSKIE RETTENMAIER Polska

FRIZO

VITACEL® - wiele błonników jeden dostawca

PHIMAR

TREPKO

SPOMASZ ZAMOŚĆ

INTERMASZ

WATERSYSTEM SPXFLOW ISSN 2450-6877

MLEKOMAT TORPOL

WIOSNA Nr 1/2021

na naszą stronę www

2021 01

Naciśnij i przejdź

FB-MONT

ENDRESS+HAUSER

2

1 02

01

OS WI

NA

Kliknij, by zobaczyć film

Kliknij, by zobaczyć film

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

’

. ’ PRZEZ ZOLADEK DO ODPORNOSCI

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

[STWÓRZ Z NAMI IDEALNY PRODUKT]

RETTENMAIER Polska Sp. z o.o. , ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 7 b, 02-366 Warszawa, www.jrs.pl tel: +48 600 422 222, kazimierz.kryczka@jrs.pl ŁĄCZYMY

NATURĘ,

NAUKĘ

I

TECHNOLOGIĘ

wiosna 2021 indeks reklam i marek

WYDAWCA: WOMAT sp. z o.o. ul. Waryńskiego 17, 43-190 Mikołów biuro@womat.com.pl KRS 0000324489, NIP: 635-179-47-38 PREZES ZARZĄDU Zbigniew Czajkowski DYREKTOR HANDLOWY Zbigniew Niczko, tel. kom.: 731 993 999 z.niczko@womat.com.pl

ADRES REDAKCJI: ul. Elsnera 55a, 43-190 Mikołów REDAKCJA: redakcja@womat.com.pl p.o. REDAKTORA NACZELNEGO Zbigniew Niczko, tel. kom.: 731 993 999 z.niczko@womat.com.pl REDAKTOR Jakub Musioł, tel. kom.: 731 994 999 j.musiol@womat.com.pl DZIAŁ GRAFICZNY kierownik działu graficznego: Mariusz Borowy tel. 509 545 418 Projekt winiety czasopisma: Paweł Mizia BIURO REKLAMY: DYREKTOR Jarosław Banaś, tel. kom.: 733 275 719 j.banas@womat.com.pl DYREKTOR MARKETINGU Piotr Koszyk, tel. kom.: 733 275 720 p.koszyk@womat.com.pl FOTO: Archiwum własne, internetowe banki zdjęć, zdjęcia firm współpracujących

ISSN: 2450-6877

2G POLSKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 ALFA LAVAL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 ALMEVA POLAND. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 AMPLUS LOGISTIC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 BROKELMANN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 BUSCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 BUSCH POLSKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 CLEVRO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 77 DESPOL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 EETS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64, 65 ENDRESS+HAUSER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 32, 33 EUROGUM POLSKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20, 21 FABBRI GROUP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 FB-MONT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 31 FRAIKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 FRIGOFLUID COOLING SYSTEMS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 FRIZO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 10, 12 GLASBORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 GRUNDFOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58, 59 HENKELMAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 HENKOVAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 INTREX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39, 40 INTERMASZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 51 ITALIAN PACK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 J.S. COOLING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 KALT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 28 MEIKO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72, 73 MINEBEA INTEC POLAND. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 MITA COOLING TECHNOLOGIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 MLEKOMAT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 55 MOGUNTIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 MONTSPOŻ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 NORD NAPĘDY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70, 71 PHIMAR POLSKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 7, 28, 84 POLUTEST. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 PREMAC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 RADWAG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 RAUCHER GOLD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 RETTENMAIER POLSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 3, 17, 18 SARANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 SCHUR FLEXIBLES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44, 45 SEALPAC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 SPOMASZ ZAMOŚĆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 SPXFLOW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 62 STAWIANY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 TAMI INDUSTRIES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 TECHMILK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 30 TORPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 42, 43 TORRAVAL COOLING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 TREPKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 36, 37 ULMA PACKAGING POLSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 ULTRAVIOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 VITACEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 3, 17 VIVAPUR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3, 17 WATERSYSTEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 60 WT-POLSKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80, 81

Wszystkie prawa zastrzeżone. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń publikowanych w niniejszym czasopiśmie. Wszystkie informacje zamieszczone w czasopiśmie są publikowane na wyłączną odpowiedzialność osób nadsyłających i podających dane. Wydawca nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Wydawca zastrzega sobie prawo wyłączności do reprodukowania stworzonych i zamieszczonych w czasopiśmie reklam i ogłoszeń. Jakakolwiek część niniejszej publikacji nie może być reprodukowana, przedrukowywana ani przechowywana w żadnej bazie danych bez pisemnej zgody firmy WOMAT. © Copyright by WOMAT 2021

4

FLATSKIN® zdobył 1. miejsce w konkursie międzynarodowej organizacji PROCARTON PACKAGING FOR BETTER WORLD promującej systemy pakowania zmniejszające zużycie plastiku

TECHNOLOGIA FLATSKIN ®

Technologia FlatSkin® to kompletny system pakowania próżniowego z efektem “skin” opracowany przez firmy SEALPAC i Van Genechten Packaging składający z: ⊲ oprzyrządowania traysealera (przemysłowej zgrzewarki automatycznej) do opcji “skin” ⊲ kartonika z nadrukiem wykonanego z bielonego lub niebielonego włókna celulozowego pierwszego zastosowania (nie recyclingowanego) oraz ⊲ folii barierowej typu skin do pakowania próżniowego

Wizualna atrakcyjność takiego opakowania, nieosiągalna w standardowych opakowaniach zamkniętych na traysealerach, a wynikająca z możliwości nadruku na kartoniku i praktycznie niewidzialnej warstwy folii pokrywającej produkt, to niejedna – choć bardzo istotna – korzyść uzyskiwana w tej technologii.

Inne korzyści to: ⊲ zmniejszenie zużycia tworzywa sztucznego – nawet do 70% ⊲ przedłużony czas świeżości i przydatności do spożycia – dzięki High Vakuum (głębokiej próżni) ⊲ specjalną strukturę materiału, z którego zrobiony jest kartonik – kontrolowany układ włókien zapobiega odkształcaniu się kartonika ⊲ specjalna ochronna powłoka polimerowa na kartoniku oddzielająca nadruk od produktu ⊲ łatwość otwierania opakowania – dzięki narożnikowi z uchwytem folii oraz miejscowa mikroperforacją folii wygodnego odrywania folii od kartonika ⊲ optymalne własności recyclingowe dzięki rozdzielaniu folii i kartonu możliwość ekspozycji w pionie – dzięki zapozycjonowaniu produktu i nieprzesuwaniu się w opakowaniu oraz możliwości zawieszenia go przy pomocy euroslotu Jest to system “pod klucz” – idealnie współpracującej maszyny i kompatybilnych materiałów opakowaniowych, dający opakowanie piękne, trwałe, wygodne dla konsumenta i optymalne do ekspozycji w sklepie oraz stawiające ogromny krok w kierunku uczynienia opakowań próżniowych mniej obciążającymi dla środowiska.

Więcej informacji o maszynach i materiałach opakowaniowych uzyskają Państwo telefonicznie pod nr tel.: 537 721 960 lub 531 463 475 lub 662 787 120 lub mailowo: maszyny@premac.pl

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

www.premac.pl

DOSTARCZAMY KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA: ODPOWIEDNIO DOBRANE MASZYNY I MATERIAŁY OPAKOWANIOWE

22 742 0 150

premac@premac.pl

wiosna 2021 spis treści

10

16

„Odbudowanie polskiej tradycji chłodniczej i myśli inżynierskiej 20

to nasz punkt honoru” - rozmowa ze Sławomirem Kubiczkiem, prezesem firmy FRIZO

22

28

30 32 12

Rafał Hryniewicki, Adam Pfeiffer: Technologie odzysku ciepła FRIZO nowoczesnym rozwiązaniem w branży mleczarskiej

14

Jadwiga Cichoń: Rozwój mleczarstwa dzięki żywności funkcjonalnej Paweł Pełka: Eurogum – Mleko czekoladowe stabilizowane preparatem karagenowym EUROGEL® z serii MM Marika Magdalena Bielecka: Czynniki wzrostu jako bioaktywne składniki siary oraz mleka Philipp Pieprzak: Współpraca PHIMAR i KALT – innowacyjna alternatywa dla polskiego serowarstwa TECHMILK 2021 Endress+Hauser Polska – Układy przyjęcia mleka oraz śmietanki

36

Paweł Łagoda

Dynamiczny rozwój TREPKO na podstawie wybranych projektów

Anna Morawska

Najważniejsze trendy w sektorze produktów mleczarskich

40

6

Jacek Wojtkowski: INTREX – Nadruk bezpośredni czy może etykieta?

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Kliknij, by zobaczyć film

wiosna 2021 spis treści

42 44

46 47

TORPOL – Rozwój to nic innego, jak szansa by stać się lepszym Schur Flexibles – MonoFlow(re) – ekologiczna alternatywa dla opakowań w branży serowarskiej BUSCH POLSKA – Próżnia zapewnia bezpieczne przechowywanie szczepionek przeciwko koronawirusowi

58

60

Tytus Adamczewski, Witold Prusiński: GRUNDFOS – Zaopatrzenie w wodę w przemyśle Piotr Wiliński: Watersystem – Innowacyjne i energooszczędne systemy flotacji do oczyszczania wody i ścieków IGF microFLOT z zastosowaniem generatora mikropęcherzyków MicroGas™

ULMA PACKAGING – Wysokowydajna maszyna do pakowania plasterków sera - TFS 700

64

Amplus Logistic – Pełne bezpieczeństwo i kontrola łańcucha dostaw

67

48

50

EETS – Hybrydowa instalacja chłodzenia autoklawu

Barbara Kawiorska

Wykrywanie substancji Justyna Tarapata, Justyna Żulewska antybakteryjnych w mleku Frakcjonowanie składników z zastosowaniem mleka: nowe trendy i wyzwania produkowanych w Polsce testów dyfuzyjnych Polutest® M i Polutest® MS

56

8

Barbara Miernik: Almeva Poland – Redukcja kosztów energii i zmniejszenie emisji CO2 w wyniku odzysku ciepła

70

72 78

NORD NAPĘDY – System napędowy perfekcyjnie dostosowany do branży mleczarskiej MEIKO – Profesjonalna technologia zmywania SARANA – Glasbord® - na ściany i sufity

© Pixel-Shot | adobe.stock.com

Powody dla których warto wybrać produkty 2G

NIEZAWODNY I EKONOMICZNY 2G Wiodący dostawca urządzeń kogeneracyjnych o mocach elektrycznych od 20 kW do 4.500 kW zasilanych gazem ziemnym, biogazem, a nawet wodorem Najwyższa wydajność | Duża dyspozycyjność ruchowa | Niskie koszty eksploatacji Rozwiązania kontenerowe typu Plug and play | Umowy serwisowe dostosowane do potrzeb Klienta

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

2G Polska Sp. z o.o. | www.2-g.pl

WYWIAD

Naciśnij i przejdź

„Odbudowanie polskiej tradycji chłodniczej i myśli inżynierskiej to nasz punkt honoru”

na naszą stronę www

- rozmowa ze Sławomirem Kubiczkiem, prezesem firmy FRIZO Proszę w kilku słowach opisać, czym zajmuje się firma FRIZO? FRIZO specjalizuje się w projektowaniu oraz kompleksowym wykonawstwie instalacji chłodniczych oraz wentylacji dla zakładów przemysłowych.

Mamy wieloletnie doświadczenie w realizacji tego typu projektów, dzięki czemu oferujemy naszym Klientom doradztwo techniczne oraz usługi projektowe w zakresie budowy oraz modernizacji instalacji przemysłowych.

Współpraca z czołowymi producentami sprzętu chłodniczego umożliwia nam oferowanie rozwiązań, które są optymalne pod kątem inwestycyjnym oraz - co najważniejsze - eksploatacyjnym.

Jakie największe problemy w Państwa firmie spowodowała pandemia?

We Frizo uwielbiamy rozwiązywać problemy i budować, modernizować zastane instalacje, ku zadowoleniu naszych klientów. Dlatego blokada zakładów i brak możliwości pracy na obiektach był dla naszego zespołu największym problemem. Nie poddaliśmy się jednak i szybko przeorganizowaliśmy nasze zaplanowane prace. Dzięki temu, że posiadamy jeden z największych parków maszynowych, większość elementów instalacji mogła być przygotowana u nas na warsztacie, a później wysłana na obiekt.

Poprzez to zminimalizowaliśmy możliwość zakażenia się naszych pracowników i optymalizowaliśmy prace na obiekcie.

Jaki był dla Państwa 2020 rok? Jak Państwo go oceniają?

Rok 2020 na długo zostanie w naszych sercach.

Pracowaliśmy w bardzo trudnych warunkach, część zakładów w których prowadziliśmy prace z powodu pandemii została nagle zamknięta.

To spowodowało przymus szybszego działania i nowej reorganizacji pracy naszych pracowników. Na szczęście realizacje prowadziliśmy w całej Polsce i mogliśmy przenieść pracowników na inne budowy. Dzięki temu nie zamierzone przestoje nie zaburzyły działań firmy i harmonogramu powierzonych zadań. Nowa rzeczywistość w jakiej przyszło nam pracować dodała nam sił do działania i zbliżyła nas do siebie jako jeden zgrany zespół - FRIZO. Ambitne cele, jakie sobie wyznaczyliśmy na ten rok stanęły pod znakiem zapytania tym bardziej, że w marcu został ogłoszony lockdown. Firmy nie wiedziały co robić, a możliwość spotkań z klientami została praktycznie zablokowana. Był to czas kiedy słyszało się o grupowych zwolnieniach i zamykaniu firm. W tym całym zamieszaniu i mgle informacyjnej, zaczęliśmy upatrywać naszą szansę. Dlatego zaczęliśmy szukać nowych osób do wzmocnienia naszej firmy i dzięki temu udało się pozyskać kilku wspaniałych pracowników, których w normalnych czasach nikt by nie wypuścił z firmy. Co więcej, już w pierwszym tygodniu kwietnia podpisaliśmy umowę na instalację chłodniczą i wentylacyjną w nowym zakładzie producenta karmy dla zwierząt na ponad 6 milionów złotych. Pomimo wszelkich przeciwności, dzięki wytężonej pracy udało nam się osiągnąć zamierzone cele i podwoić nasze obroty do kwoty blisko 40 milionów złotych, a lista naszych klientów wydłużyła się o kolejne zakłady mięsne i spożywcze. Na koniec roku nasz projekt budowy centrum badawczo - rozwojowego został pozytywnie zaopiniowany i dzięki temu pozyskaliśmy blisko 5 milionów złotych na jego budowę. Mamy za cel postawić je w przeciągu roku, aby dalej rozwijać nasz autorski projekt Amoniakalnych Maszynowni Kontenerowych i własnych rozwiązań chłodniczych opartych na ekologicznych czynnikach CO2 i amoniaku. W centrum powstanie też Akademia Chłodnicza FRIZO, w której będziemy szkolić nowych inżynierów, chłodników i maszynistów.

Czy pandemia może trwale zmienić nawyki klientów?

Pandemia przyspiesza proces modernizacji zakładów w zakłady ekologiczne, zużywające jak najmniej energii elektrycznej. Dlatego też klienci coraz częściej wybierają amoniak. Nie ze względu na żywotność takich układów, ale przede wszystkim na ograniczenie nawet do 50% zużycie energii elektrycznej w stosunku do układów tradycyjnych opartych o czynniki fluorowcopochodne powszechnie nazwane freonami lub o 30% w stosunku do zeroemisyjnych czynników takich jak CO2 czy propan.

Polskie mleczarnie mając na uwadze zmieniające się warunki oraz preferencje konsumentów, nie stronią od wdrażania innowacji produktowych.

Jednocześnie wprowadzają działania mające chronić wszystkie komponenty środowiskowe, za czym idzie również modyfikacja technologii w zakładach. Branża mleczarska jest w sektorze rolno-spożywczym branżą, która wykorzystuje na potrzeby produkcji i obsługę całej infrastruktury największe ilości wody. Wysokie zużycie wody przekłada się na duże ilości ścieków, a to za sobą niesie również zanieczyszczenie powietrza.

Co więcej, decydenci i osoby odpowiedzialne za utrzymanie produkcji w tych trudnych czasach coraz odważniej szukają oszczędności. Dlatego zakłady mniej chętnie przepłacają zagranicznym korporacjom, które nie posiadając swoich ekip wykonawczych i tak muszą się posiłkować firmami instalatorskimi i powierzają pod nadzór swoje instalacje i serwis bezpośrednio firmom z polskim kapitałem, takim jak FRIZO. Dzięki temu zjawisku odnotowujemy bardzo duże wzrosty sprzedaży i nowych umów w naszym dziale serwisu. Warto nadmienić ,że nasz serwis tworzą ludzie z wielką pasją do tego co robią i co najmniej kilkunastoletnim doświadczeniem w serwisowaniu instalacji.

10

Jakie nowoczesne rozwiązania oferują Państwo dla branży spożywczej?

Czy wprowadziliście jakieś nowości?

Mamy za cel stać się pierwszą firmą chłodniczą w Europie Środkowo – Wschodniej, dlatego oczywiście cały czas śledzimy nowinki technologiczne ze świata techniki. Co roku wprowadzamy nowy produkt do naszej oferty, który pomaga naszym klientom minimalizować zużycie energii elektrycznej.

WYWIAD

Kliknij, by zobaczyć film

W tym roku, jako pierwsza firma w Polsce, wprowadziliśmy na rynek absorpcyjne układy amoniakalne, które dziesięciokrotnie zmniejszają zużycie energii elektrycznej w zakładach przemysłowych. Cały czas zespół naszych inżynierów rozwija nasze własne nowinki techniczne, które albo są w trakcie uzyskania patentów albo już go posiadają. To dla nas ogromnie ważne, dlatego postawiliśmy sobie to za punkt honoru, odbudowanie naszej polskiej tradycji chłodniczej i myśli inżynierskiej.

Jakie są Państwa prognozy na przyszły rok?

Polska w stosunku do reszty Europy całkiem dobrze radzi sobie z pandemią. Co więcej, mamy przyznane ogromne pieniądze z UE, dlatego uważam, że nasza gospodarka będzie się rozwijała w znacznie szybszym tempie niż przewidywania. Dla przemysłu spożywczego to ogromna szansa. Wierzę że będzie to rok odbudowy gospodarki, jak również dużych inwestycji w przemyśle. Nasz portfel zamówień i podpisanych listów intencyjnych na ten rok osiągnął już wynik zeszłoroczny, dlatego naszym celem na nadchodzący rok będzie podwojenie wyniku zeszłorocznego i osiągnięcie 80 milionów złotych przychodu. Wierzę ,że nasi klienci dadzą nam tę możliwość i wspólnie osiągniemy zamierzone cele. Wynik zamówień wysokości 22 mln zł w I kwartale pokazuje, że jesteśmy w stanie go przebić.

Czym różnią się instalacje tradycyjne od tych opartych na chłodnictwie amoniakalnym?

Zasada działania instalacji chłodniczej jest taka sama. To, co wyróżnia instalacje amoniakalne to sam czynnik – amoniak. Dzięki bardzo dobrym właściwościom fizyko – chemicznym idealnie nadaje się do stosowania w układach niskotemperaturowych przy bezpośrednim odparowaniu czynnika. W przypadku instalacji amoniakalnej stosujemy inne materiały niż dla freonów. O ile te drugie wykonuje się z miedzi, o tyle amoniakalne z rur stalowych. Przez wzgląd na bezpieczeństwo systemu, układ chłodniczy jest zbudowany ze znacznie trwalszych komponentów. W tym też kryje się jego czterokrotnie dłuższa żywotność w stosunku do układów freonopodobnych.

Amoniak jest stosowany w technice chłodniczej od 130 lat. Został więc doskonale wypróbowany. Jest bezkonkurencyjny w zakresie od Oº C do -40ºC, coraz częściej spotyka się również układy klimatyzacyjne pracujące na amoniaku.

Od 2020 roku mamy wymóg zastąpienia freonów, które swego czasu były masowo stosowane jako ciecze chłodnicze. Skąd ten wymóg? Jakie

niebezpieczeństwa wiązały się z freonami i w jaki sposób szkodziły nam i środowisku?

Wymogi zakazu stosowania czynników fluorowcopochodnych zostały wprowadzone przez Unię Europejską. W związku z powyższym Polska również została zobligowana do ich wdrożenia. Co do zasady chodzi o ograniczenie stosowania w przemyśle gazów, które zubożają warstwę ozonowa.

Z powodu tej legislacji powszechnie stosowane systemy chłodnicze oparte na „freonach” odeszły do lamusa. Na dzień dzisiejszy z pełną odpowiedzialnością można powiedzieć, że nie ma alternatywy dla stosowania naturalnych czynników chłodniczych jak amoniak i dwutlenek węgla. Wieloletnia specjalizacja FRIZO idealnie wpisuje się w ten kierunek. Warto zwrócić uwagę, że firmy freonowe nie mające alternatywy nakłaniają klientów na „nowoczesne” układy oparte na CO2. Ze względu na fakt, że jest to stosunkowo świeża, nie sprawdzona w zakładach technologia, klienci po około roku lub dwóch latach pracy notują dysfunkcję systemów. Poprawiając i modernizując takie instalacje zauważamy, że podzespoły dla tych systemów nie zostały dostosowane do panujących ciśnień, które podczas pracy przekraczają 100 barów. Przez to żywotność takich układów jest znacznie krótsza. W przypadku instalacji w zakładach mleczarskich, najważniejszym z zadań jest uzyskanie wody lodowej. Najkorzystniejsze w tym zakresie są instalacje amoniakalne. Zapewniają również bezpieczne funkcjonowanie oraz niższe koszty eksploatacji.

Wykonanie od początku instalacji chłodniczej to ogromne przedsięwzięcie, w które zaangażowanych jest ponad 60 osób. Ile trwa taka realizacja?

Jakie są poszczególne kroki?

To powtarzalny proces. Rozpoczyna się go przygotowaniem koncepcji projektowej planowanej modernizacji lub budowy nowej instalacji. Na tym etapie istotą jest poznanie oraz sprecyzowanie potrzeb technologicznych klienta. Po uzgodnieniach przechodzimy do przygotowania projektu wykonawczego. Towarzyszy mu produkcja własna lub zamówienie podstawowych urządzeń instalacji u naszych partnerów z Polski i zagranicy. Sam proces inwestycyjny w zależności od poziomu skomplikowania trwa od kilku tygodniu do kilku miesięcy. Firma FRIZO dzięki posiadaniu własnych ekip wykonawczych wyraźnie wyróżnia się tutaj na tle konkurencji. Bardzo ważne dla naszych klientów jest to, że nie jesteśmy zdani realizacyjnie tylko na firmy podwykonawcze. Dzięki temu w każdej chwili możemy przesunąć swoje zasoby, aby przyspieszyć projekt i dostosować terminy realizacji, do aktualnych planów produkcyjnych naszych klientów. n 11

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Rafał Hryniewicki, Adam Pfeiffer FRIZO Sp. z o.o.

TECHNOLOGIE ODZYSKU CIEPŁA FRIZO NOWOCZESNYM ROZWIĄZANIEM W BRANŻY MLECZARSKIEJ Odzysk ciepła w zakładach produkcyjnych polega na powtórnym wykorzystaniu energii cieplnej niesionej przez ciecze, gazy oraz powietrze w procesie wentylacji. Dzięki temu można ograniczyć pobór energii z zewnętrznych źródeł oraz emisję ciepła odpadowego do atmosfery. Projekty Frizo uwzgledniające te innowacyjne metody stają się przyszłością dla producentów wyrobów mlecznych.

Odzysk ciepła w instalacjach chłodniczych Frizo

Ostatnimi czasy obserwujemy duże zapotrzebowanie na energooszczędne rozwiązania w przemyśle i budownictwie oraz konieczność zmniejszenia zużycia energii związanej z eksploatacją złóż paliw kopalnych i ich malejących zasobów. Zakłady przemysłowe stają przed koniecznością rozwiązania problemów związanych z racjonalną gospodarką energetyczną nie tylko w kontekście ochrony środowiska i redukcji emisji dwutlenku węgla do atmosfery, ale również w kontekście niwelowania ponoszonych kosztów eksploatacyjnych.

Jedną z możliwości, jaką oferuje Frizo wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zakładów przemysłowych, jest odzysk ciepła odpadowego z urządzeń chłodniczych.

Z prostego rachunku ekonomicznego wynika, że im niższe koszty produkcji, w tym koszty związane z wytwarzaniem bądź zaopatrzeniem zakładów produkcyjnych w energię cieplną, tym większy zysk z wyprodukowanej jednostki produktu końcowego, jakim w przemyśle mleczarskim jest najczęściej cała gama produktów bazujących na mleku.

Obecnie funkcjonujące w Polsce zakłady, wykazują rozwojową tendencję do eksportu coraz większych ilości polskich produktów nabiałowych. Ich powodzenie na rynku europejskim związane jest z wyższą niż w przypadku wytwórców z tzw. zachodniej Europy jakością w/w produktów. Problem stanowi nie tyle, co konieczność rozbudowy źródeł ciepła w zakładach, lecz poprawne i rzetelne zbilansowanie odbiorów energii. Należy przy tym rozważyć możliwość zastąpienia części bilansu energetycznego z użycia energii pierwotnej (pozyskiwanej z paliw kopalnych), energią wtórną możliwą do pozyskania w wielu punktach ciągu procesu produkcyjnego.

Odzysk ciepła z urządzenia chłodniczego ma sens tylko wtedy, gdy jego parametry pozwolą racjonalne je wykorzystać. Podstawą jest prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie właściwych węzłów cieplnych oraz określenie celów, do których zostaną wykorzystane.

Frizo w swoich projektach dokonuje bilansu zużycia energii cieplnej oraz analizy funkcjonujących instalacji.

W dynamicznie rozwijających się zakładach o zmiennym profilu produkcji bardzo często trudno jest określić, ile dokładnie energii cieplnej pozyskiwanej np. z prądu elektrycznego, pary technicznej, wody grzewczej, potrzebnej jest do wyprodukowania konkretnej ilości towaru. Istota dynamicznego rozwoju zakładu polega na jego elastyczności i możliwościach dostosowania do wymagań rynku połączonej często ze strategią handlową.

Wyspecjalizowani pracownicy techniczni Frizo określają wytyczne, co do przebudowy lub modernizacji instalacji mediów energetycznych. Cenną umiejętnością jest w tym przypadku odpowiedni kontakt z pracownikami strefy produkcyjnej, który skutkuje możliwością wykonania tzw. wykresu nierównomierności rozbioru mediów. Bardzo często, z uwagi na ograniczony dostęp do dokumentacji technicznej w zakładzie, wykonanie obliczeń do bilansu sprowadzane jest do podstaw fizyki. Teoretyczne zapotrzebowanie na ciepło do przeprowadzenia konkretnego procesu ustala się na bazie znanych wielkości, takich jak: skład chemiczny półproduktów czy produktu, ich ciepło właściwe, grubość blach zbiorników oraz innych.

Bilans energetyczny w wielu przypadkach jest w stanie dać informację na temat symptomów pracy instalacji, w których niekorzystna sytuacja polegająca na przekroczeniu możliwości źródła ciepła może być spowodowana albo brakiem ustalonego harmonogramu prac strefy produkcyjnej lub wadliwie działających instalacji.

Analiza kolejnych istotnych warunków pracy instalacji.

Mając do dyspozycji szczegółowy bilans energii potrzebnej do wyprodukowania jednostki towaru, po poddaniu danych wyjściowych szczegółowej analizie, należy przystąpić do oceny pracy instalacji zapewniających dostarczanie mediów energetycznych do odbiorników. Mogą być to: - instalacja elektryczna - instalacja pary technicznej - instalacja chłodnicza oraz inne, które są specyficzne dla konkretnego rodzaju produkcji.

Analiza pracy instalacji, przeprowadzana w sposób okresowy przez wyspecjalizowany personel oraz prowadzenie zorganizowanej dokumentacji powinno być normalną praktyką w zakładach produkcyjnych.

Kolejnym aspektem inżynierii procesowej jest harmonogram pracy zakładu. Harmonogram taki umożliwia prowadzenie procesu w sposób, który umożliwia uniknięcie pracy największych odbiorników jednocześnie a co za tym idzie, redukcję szczytowego zapotrzebowania na energię.

12

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

W przypadku braku możliwości takiej niwelacji szczytów poboru, należy rozważyć kolejny aspekt inżynierski, mianowicie wykorzystanie energii odpadowej wydzielanej podczas procesów towarzyszących głównemu procesowi produkcyjnemu. Źródła energii odpadowej W zależności od charakteru zakładu oraz od stosowanych w nim mediów energetycznych można wskazać następujące źródła energii odpadowej, które można wykorzystać we wstępnej obróbce mediów używanych do produkcji: - Para wtórna z odmulin i odsolin w kotłowni parowej.

- Ciepło odpadowe powstałe w wyniku skraplania czynnika chłodniczego (amoniaku lub freonu) w układach sprężarkowych wykorzystywanych w procesach chłodniczych.

- Energia zawarta w wywiewanym z pomieszczeń produkcyjnych i socjalnych powietrzu wentylacyjnym.

- Energia chemiczna zawarta w ściekach kierowanych do zakładowych oczyszczalni W przemyśle mleczarskim ciepło odpadowe może być również wykorzystane we wstępnym podgrzewie mleka w procesie jego pasteryzacji na produkty wymagające podgrzania po wyjściu z ostatniej sekcji wymiany, np. sery, twarogi, produkty fermentowane, śmietanka na śmietanę itp.

Racjonalna gospodarka energią cieplną, w kontekście oszczędności nie tylko energii pierwotnej w postaci paliw kopalnych, ale idące z tym oszczędności eksploatacyjne, jest wymierna w zakresie stopy zwrotu kosztów inwestycyjnych, które należy ponieść na wdrożenie systemu oszczędzania energii.

Pierwszą fazą zatem, którą należy przejść, jest rzetelne podejście do bilansu energetycznego zakładu. Należy zwrócić uwagę, jak i w jakich okresach pracuje zakład oraz na wszystkie możliwe do wykorzystania źródła ciepła, na przykład chłodzenie wentylatorowe sprężarek powietrza, czy też powierzchnię dachu, którą można wykorzystać do montażu paneli fotowoltaicznych.

Możliwości jest na ogół bardzo dużo, wiele z nich jest nawet subsydiowana z funduszy strukturalnych UE. Następną fazą jest określenie tych elementów systemu, w których wykorzystanie energii odpadowej jest opłacalne, czyli nie tylko zwróci się w krótkim okresie czasu, ale również przyniesie wymierne korzyści w postaci niższych rachunków za energię pierwotną.

Po tym etapie, następuje wdrożenie proponowanych przez inżyniera rozwiązań.

Amoniakalna pompa ciepła jako źródło ciepłej wody grzewczej, użytkoweji technologicznej dla zakładów mleczarskich.

Amoniakalne instalacje chłodnicze wykorzystywane powszechnie w zakładach mleczarskich dają szerokie możliwości do stosowania odzysku ciepła.

Jego głównymi źródłami mogą być: – odzysk ciepła skraplania par amoniaku (możliwa temp. odzysku: 30 °C) – odzysk ciepła z chłodzenia oleju sprężarek (możliwa temp. odzysku: 45 °C) – odzysk ciepła przegrzania par amoniaku (możliwa temp. odzysku: 55 °C) O ile powyższe metody odzysku ciepła są coraz powszechniej stosowane, to pozwalają one na uzyskanie ciepła odpadowego o stosunkowo niskim parametrze. Najwyższą temperaturę wody uzyskać można stosując odzysk ciepła z przegrzania par amoniaku, ale jego ilość, która wynika z ilości par przetłaczanych przez sprężarki, jest stosunkowo niewielka.

Niska temperatura odzyskiwanego ciepła powoduje najczęściej potrzebę podniesienia tego parametru do poziomu wymaganego w odbiorniku ciepła.

Zazwyczaj dokonywane jest to za pomocą tradycyjnych źródeł ciepła czyli pary wodnej lub wody wysoko parametrowej przy eksploatacji kotłów wodnych. W takich przypadkach, w zależności od zastosowanego wymiennika ciepła, do wyprodukowania 1 kW mocy cieplnej na potrzeby odbiornika ciepła zużywa się od 1,1 do 1,3 kW innego rodzaju mocy cieplnej uzyskanej z paliw konwencjonalnych (uwzględniając stratę na wymienniku).

Zastosowanie amoniakalnej pompy ciepła pozwala na wykonanie tej operacji technicznej w sposób znacznie bardziej wydajny. Za jej pośrednictwem pobierając 1 kW mocy elektrycznej wytwarza się od 4,5 do 5,5 kW mocy cieplnej.

Zagospodarowanie odzyskanego ciepła Dzięki wykorzystaniu sprężarkowej pompy ciepła wytwarzać można znaczne ilości ciepłej wody o temperaturze nawet do 75 °C. Ten parametr odzyskiwanego ciepła pozwala na wykorzystanie go wprost lub pośrednio w większości odbiorników ciepła, takich jak: CWU, CO, woda technologiczna dla procesów mycia, czy też wstępny podgrzew mleka przed obróbka termiczną w liniach pasteryzacyjno wirujących.

Korzyści wynikające z zastosowania amoniakalnej pompy ciepła Amoniakalna pompa ciepła wbudowywana jest w instalację chłodniczą jako dodatkowy blok, który stanowi kolejny stopnień sprężania. Oba układy są od siebie odseparowane i stanowią osobne obiegi amoniakalne. Włączenie do instalacji chłodniczej układu odzysku ciepła skraplania, w postaci sprężarkowej pompy ciepła, niesie ze sobą szereg korzyści. Do podstawowych z nich należą: 1. Polepszenie bilansu energetycznego instalacji chłodniczej Odzyskując część ciepła skraplania jako dolne źródło ciepła dla pompy ciepła zmniejszamy obciążenie skraplaczy, a co za tym idzie ilość energii elektrycznej oraz wody potrzebnej do ich pracy.

2. Ochrona środowiska Zmniejszenie zużycia energii ogranicza ilość emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń.

3. Korzyści ekonomiczne Amoniakalna pompa ciepła jest najtańszym źródłem ciepłej wody grzewczej, użytkowej lub technologicznej.

Biorąc pod uwagę efektywność pracy, szybkość zwrotu nakładów inwestycyjnych oraz długą żywotność tego typu układów, sięgającą 20 lat eksploatacji, powszechne stosowanie amoniakalnych pompy ciepła w zakładach mleczarskich wydaje się być tylko kwestią czasu. n

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

www.frizo.pl, tel. 502 352 050 13

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

dr inż. Anna Morawska

Najważniejsze trendy w sektorze produktów mleczarskich Rynek mleka w Polsce 2020 dotkliwie odczuł skutki koronawirusa. Jakie są prognozy na nadchodzące miesiące? Czego należy się spodziewać? Według IERiGŻ: obniżki cen, spadku eksportu i w konsekwencji dalszego pogorszenia kondycji finansowej przemysłu mleczarskiego.

R

ynek produktów mlecznych w Polsce jest dojrzały. Po latach dynamicznego wzrostu wolumeny sprzedażowe ustabilizowały się, rośnie jednak wartość sprzedaży. Napędzają ją nowe trendy konsumenckie. Polskie mleczarnie nie boją się wdrażać in¬nowacji.

Dobrym przykładem jest strategia wielu zakładów mleczarskich, które wprowadziły na rynek peł¬ną linię produktów bez laktozy, obejmującą sery, mleko, masło, serek wiejski, twaróg i jo¬gurt naturalny. Szacuje się, że w niedalekiej przyszłości udział produktów bezlaktozowych może sięgnąć nawet 10 proc. ca¬łego rynku mleczarskiego. Konsumenci tradycyjni to pierwsza i największa grupa konsumentów na rynku produktów mleczarskich. Konsumenci ci, podejmując decyzje o wyborze produktu kierują się tradycją wyniesioną z domu rodzinnego i przyzwyczajeniami żywieniowymi, ale w małym stopniu biorą pod uwagę dietetyczność produktu. Za jedno z ważniejszych kryteriów wyboru, grupa ta uważa względy ekonomiczne związane z ceną i relacją ceny do otrzymywanych w zamian korzyści. Konsumenci tradycyjni o średnich lub niskich dochodach coraz częściej sięgają po produkty mleczarskie oferowane pod markami handlowymi. Grupa konsumentów tradycyjnych obejmuje zarówno konsumentów kierujących się przy wyborze produktów tradycyjnych wyłącznie ceną (konsumenci tradycyjni, zorientowani cenowo), jak i konsumentów wybierających produkty tradycyjne poddane pewnym modyfikacjom i ulepszeniom (konsumenci tradycyjni racjonalni). Ta racjonalność zachowań pozwala powtórnie dostrzec zalety niektórych produktów mleczarskich, np. maślanki. Wśród produktów mleczarskich kupowanych przez konsumentów tradycyjnych zorientowanych cenowo znajdują się: tradycyjne gatunki serów podpuszczkowych (gouda, edamski, podlaski), twaróg biały, jogurty owocowe i serki homogenizowane o tradycyjnych smakach (truskawkowy, brzoskwiniowy, naturalne, malinowy, wiśniowy), śmietana o zawartości tłuszczu 12 i 18%, mleko pasteryzowane w folii i UHT. Konsumenci tradycyjni sięgają dodatkowo po serki twarożkowe i do smarowania o najbardziej popularnych smakach (ze szczypiorkiem lub naturalne), kefiry, maślankę, jogurty naturalne i pitne. Konsumenci tradycyjni nie szukają nowo14

ści, a po nowe produkty sięgają dopiero po pewnym okresie ekspozycji rynkowej. Warunkiem wyboru jest jednak relacja korzyści do ceny. Do tej grupy odbiorców kierowane są produkty oparte na strategii pozycjonowania ze względu na relację cena-produkt oraz na racjonalnych korzyściach, jakie osiąga konsument. Pierwszy sposób pozycjonowania marek w największym stopniu wykorzystują sieci hipermarketów, supermarketów i sklepów dyskontowych w kampaniach reklamowych dotyczących marek własnych oraz korzystnych cen wyrobów oferowanych pod markami producentów.

Pod wpływem pandemii koronawirusa w 2020 roku sytuacja na międzynarodowym rynku mleka i produktów mlecznych pogorszyła się.

Ceny trwałych produktów mlecznych spadły. Nasz rynek - jesteśmy dużym eksporterem mleka - jest silnie zintegrowany z rynkiem światowym.

Ubiegły rok na światowym rynku mleka upłynął pod znakiem znacznej obniżki ceny masła i wzrostu notowań odtłuszczonego mleka w proszku, które umożliwiły sprzedaż zapasów interwencyjnych w UE. Koniunktura widoczna na międzynarodowym rynku determinowała sytuację w kraju.

Produkty mleczarskie, ze względu na wysoką wartość odżywczą (m.in. dużą zawartość białka i wapnia), stanowią istotny element diety polskich konsumentów. Największą popularnością (mierzoną jako odsetek osób sięgających po dany produkt) cieszą się sery podpuszczkowe, następnie jogurty oraz sery twarogowe, w tym serki twarożkowe i do smarowania. Nieco mniejsze grupy odbiorców wybierają mleko UHT, sery topione, serki homogenizowane i desery mleczne. Wielkość spożycia serów (podpuszczkowych, twarogowych, topionych i pleśniowych) kształtuje się na poziomie 8,32 kg na osobę rocznie. W ilościowej strukturze spożycia serów największy udział mają sery twarogowe: zarówno tradycyjne sery białe twarogowe, jak i serki homogenizowane, serki do smarowania, serki ziarniste.

Mleko to zróżnicowana kategoria o różnym stopniu akceptacji przez konsumentów, rozwoju nowych produktów oraz znaczenia marki. Najbardziej tradycyjnym asortymentem charakteryzuje się mleko pasteryzowane w folii. Jest to rynek typowo produktowy, wybór konsumen-

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

tów opiera się głównie na aspektach ekonomicznych (ceny, dochody konsumentów), inne parametry (tj. marka i producent) nie odgrywają praktycznie żadnej roli. Dodatkowymi uwarunkowaniami wpływającymi na wybór mleka pasteryzowanego w folii są takie cechy fizyczne, jak zawartość tłuszczu. Rynek mleka UHT to rynek o bardzo silnie wykrystalizowanych markach, wśród których największą rozpoznawalnością cieszą się następujące marki: Łaciate, Białe, Mlekovita, Twój Kubek.

Jogurty i napoje jogurtowe (na bazie żywych kultur bakteryjnych) to jedna z najbardziej dynamicznych kategorii rynku produktów mleczarskich biorąc pod uwagę częstotliwość wprowadzania produktów unowocześnionych i innowacyjnych. Na tym rynku istotne znaczenie jest przypisywane marce, innowacje stanowią idealne połączenie kompozycji podstawowych cech produktu oraz właściwie zaprojektowanej marki. Zróżnicowanie tej kategorii produktowej to obecność zarówno pozycji określanych jako klasyczne (np. jogurty owocowe, naturalne), jak i nowych segmentów, np. jogurtów probiotycznych. Pomiędzy tymi dwoma biegunami - tradycyjnym i nowoczesnym - konsumenci odnajdują wiele innych propozycji, np. jogurty z ziarnami zbóż, jogurty kremowe, piankowe, pitne oraz jogurty dla dzieci. Rynek jogurtów - to dominacja trzech producentów i ich marek: Danone, Zott i Bakoma.

Sery białe twarogowe charakteryzują trzy uwarunkowania rozwoju: tradycja, aspekty ekonomiczne i przyzwyczajenia żywieniowe. Ze względu na produktowy charakter tej kategorii, istotne znaczenie w podejmowaniu decyzji przypisywane jest cenie. Proces budowy marek jest w początkowej fazie, choć występują czynniki sprzyjające intensyfikacji tego procesu. Najczęściej spotykana jest strategia marek rodzinnych, gdzie pod daną marką występuje wiele produktów, w tym również sery twarogowe. Przykładem mogą być takie marki jak: Łaciate i Piątnica.

Sery twarogowe pod względem cyklu życia produktu kategorię tę można umieścić w fazie odnowy. Po okresie gwałtownego spadku popytu w latach 90., obecnie obserwuje się ponowny wzrost zainteresowania konsumentów. Można to tłumaczyć wzrostem atrakcyjności produktów oraz pojawianiem się produktów wygodnych w użyciu (np. w opakowaniach umożliwiających wielokrotne otwieranie i zamykanie) oraz serów mielonych do szybkiego zastosowania do przyrządzenia potraw i ciast.

Sery podpuszczkowe są przykładem kategorii, w której w największym stopniu uwidacznia się tradycja i cena na rynku produktów mleczarskich. Istotnymi czynnikami wyboru są również preferencje smakowe i przyzwyczajenia żywieniowe przejawiające się w największym udziale takich tradycyjnych gatunków, jak gouda, edamski, tylżycki.

Kategoria serów podpuszczkowych obejmuje dwa segmenty: pierwszy - serów sprzedawanych w tradycyjny sposób, czyli ciętych według wagi oraz drugi - serów konfekcjonowanych, przeważający w placówkach nowoczesnej dystrybucji, czyli hipermarketach, supermarketach i sklepach dyskontowych.

Desery mleczne to kategoria rynku produktów mleczarskich kierowana zarówno do dzieci, jak i do osób dorosłych. Istotne znaczenie ma w tym przypadku marka będącą osią, wokół której konstruowana jest opinia o wysokiej jakości, właściwej wartości odżywczej oraz bezpieczeństwie zdrowotnym. Według opinii konsumentów najwięcej nowych produktów kierowanych do dzieci pojawiło się właśnie w tej kategorii produktowej. O jej zróżnicowaniu świadczą desery ryżowe i na bazie kaszy manny z dodatkami smakowymi, desery z bitą śmietaną, desery jogurtowe i czekoladowe, pudingi oraz desery typu tiramisu. Podkreślanie przyjemności, zabawy i smaku zbliżonego do słodyczy to podstawowe przesłanki w dotarciu do najmłodszych konsumentów. W pozycjonowaniu marek innowacyjność łączy się z wartością dodaną, bazując na skojarzeniach z postrzeganą wysoką jakością marek.

Serki do smarowania - ta kategoria charakteryzuje się wysokim stopniem wykrystalizowania marek. Jest to druga (oprócz jogurtów i napojów jogurtowych) kategoria rynku produktów mleczarskich, którą cechuje nowoczesność i innowacyjny wizerunek. Opinie o tej kategorii produktowej wynikają ze strategii pozycjonowania poszczególnych ma-

rek. Do najbardziej wykrystalizowanych i najbardziej rozpoznawalnych należą dwie marki: Hochland i Turek.

Napoje niejogurtowe (do których należą kefiry i maślanka) – determinanty rozwoju tej kategorii to tradycja i przyzwyczajenia żywieniowe. Świadczą o tym niskie do niedawna wskaźniki znajomości marek oraz ustabilizowane preferencje konsumenckie względem kefirów. Obserwowany wzrost zainteresowania produktami świeżymi (przeważają pozycjonowane napoje niejogurtowe), pojawiającymi się coraz częściej w ofercie spółdzielni mleczarskich, jest katalizatorem rozwoju tej kategorii produktów mleczarskich.

Podsumowanie

Polska jest liczącym się producentem mleka i przetworów mlecznych na rynku unijnym, umacniając nieustannie swoją pozycję. Odpowiadamy za 8,1 proc. mleka wyprodukowanego w Unii Europejskiej. Rynek mleka stanowi jeden z ważniejszych sektorów rolnictwa w kraju. Branża mleczarska jako jeden z segmentów gospodarki rolnej w Polsce posiada bardzo zróżnicowany asortyment produktów spożywczych. Na chwilę obecną, oprócz płynnego mleka, wytwarzane są: napoje mleczne fermentowane (w tym jogurty), śmietana i śmietanka, mleko skondensowane oraz w proszku, sery (w tym sery twarogowe, dojrzewające i inne), sery topione, masło i tłuszcze mleczne, serwatka, lody. W ostatnich latach polski rynek mlecznych produktów stał się bardziej konkurencyjny i innowacyjny. Pojawiają się produkty, które można przechowywać poza lodówką ponad 6 godzin. Nie brakuje także artykułów spożywczych dla tych, którzy nie tolerują laktozy. Niestety wiele innowacyjnych produktów znika z rynkowej oferty w ciągu roku. Rynek produktów mlecznych wciąż pozostaje też nieprzewidywalny. Skoro rynek mleka jest nieprzewidywalny, trzeba zakładać, że zdarzy się najgorsze. Podjęcie zapobiegawczych działań już teraz jest najmądrzejszym rozwiązaniem. Bez względu na to, jak ukształtuje się koniunktura rynku mleka w najbliższych latach, zaradni producenci będą na lepszej pozycji. n

15

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

dr inż. Jadwiga Cichoń Technolog Mleczarstwa

Rozwój mleczarstwa dzięki żywności funkcjonalnej Rynek wyrobów mleczarskich jest w zasadzie nasycony. Aby zwiększyć konkurencyjność swoich marek, firmy mleczarskie muszą zwrócić uwagę na produkty niszowe. Od kilku lat obserwuje się systematyczny rozwój rynku tzw. „żywności prozdrowotnej”, wywierającej, poza efektem odżywczym, pozytywny wpływ na określone funkcje organizmu. Spożywanie tego rodzaju żywności przyczynia się do poprawy stanu zdrowia i dobrego samopoczucia człowieka, zmniejsza również ryzyko zachorowania na wyżej wymienione choroby. Wśród tego typu produktów szczególne miejsce zajmują składniki takie jak: probiotyki, włókno pokarmowe, oligosacharydy, białka, glikozydy, witaminy, składniki mineralne. Sektor mleczarski ze względu na różnorodność form dostarczania produktów (mleko, jogurty, sery, masło, desery mleczne), jest typowym przykładem dobrego źródła żywności prozdrowotnej.

W

raz ze wzrostem zainteresowania konsumentów prowadzeniem zdrowego stylu życia rośnie popyt na żywność funkcjonalną, zwłaszcza na artykuły mleczne. Mleko nie tylko zawiera wiele składników odżywczych, ważnych dla wzrostu, rozwoju i utrzymania optymalnego zdrowia, lecz także jest uważane za idealny nośnik innych dodawanych do niego składników odżywczych, które nie występują w mleku w dużych ilościach. Stwarza to dla przemysłu spożywczego ogromne możliwości wykorzystania mleka jako medium

16

dla składników, których konsumpcja jest zbyt niska, a także do zwiększenia wartości odżywczej produktów mlecznych. W ostatnich latach nastąpił olbrzymi postęp w zakresie nowoczesnych technologii wytwarzania żywności, spowodowany m.in. przez rozwój nauk medycznych, zmianę stylu życia ludności oraz wzrost świadomości konsumentów, co do żywności jaką powinno się spożywać. W przemyśle mleczarskim udoskonalono stosowane technologie, związane ze sterowaniem wartością żywieniową produktów. Ma to wymiar m.in. w kształtowaniu właściwości, jakości i funkcjonalności produktów otrzymywanych z mleka (jogurty, sery, masło, desery mleczne). Mleko i przetwory mleczne spełniają coraz wyższe wymagania higieniczno-sanitarne. W procesie produkcyjnym chroni się składniki odżywcze oraz substancje regulujące, przez dostosowanie odpowiednich parametrów technologicznych. Coraz więcej produktów żywnościowych jest przeznaczonych np. dla osób w różnym wieku, o różnej aktywności fizycznej, dietetycznej. Intensywny tryb życia osób dorosłych jest dość częstym powodem ograniczenia aktywności fizycznej oraz długotrwałego przemęczenia umysłowego, co skutkuje zmniejszeniem wydajności zawodowej, a nawet radości życia. Nieprawidłowy styl życia oraz złe nawyki żywieniowe pociągają za sobą daleko idące konsekwencje prowadzące do rozwoju wielu chorób degeneracyjnych organizmu człowieka, np.: osteoporoza, miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wrzody żołądka i dwunastnicy, a nawet niektóre postacie nowotworów. Fakt ten prowadzi do wzrostu zainteresowania konsumentów żywnością wzbogaconą (fortyfikowaną) w specyficzne substancje bioaktywne o ukierunkowanym, pożądanym oddziaływaniu na organizm człowieka. Zatem zmiana stylu życia wymusza weryfikację dotychczasowego sposobu odżywiania i wzbogacenie diety o produkty żywnościowe, które mają zwiększoną lub dodaną wartość. Duże znaczenie ma żywność funkcjonalna, a żywność wygodna przestała być jedynie sloganem reklamowym, stała się czymś oczywistym. Żywność funkcjonalna (prozdrowotna), której poza podstawowym zadaniem jest odżywianie, ma przyczyniać się m.in. do obniżenia poziomu cholesterolu, wzmocnienia układu odpornościowego, przywrócenia równowagi mikrobiologicznej układu pokarmowego. Asortyment produktów probiotycznych na rynku mleczarskim jest szybko poszerzany

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

trwałych efektów, dlatego zaleca się codzienne spożywanie tych produktów przez długi czas w celu zapewnienia odpowiedniej liczebności bakterii probiotycznych w przewodzie pokarmowym. Wśród producentów żywności istnieje pogląd, że jedną z najbardziej interesujących i ekonomicznych dróg postępu jest inwestowanie w rozwój nowych produktów. Rozwój ten oparty jest na racjonalnym stosowaniu substancji dodatkowych, umożliwiających obniżenie kosztów produkcji oraz na zwiększeniu efektywności procesu wytwórczego i podniesienia wartości rynkowej produktów mleczarskich. Przewiduje się, że uzyskanie największego przyrostu wartości dodatkowej nastąpi właśnie przy produkcji wyrobów o specjalnym charakterze, w tym przypadku żywności funkcjonalnej. Coraz dokładniejsze poznanie wzajemnych relacji między stanem zdrowia konsumenta, a spożywanymi produktami, będzie wymagało stosowania różnego rodzaju substancji dodatkowych, czego przykładem jest stosowanie probiotyków. Wiele firm już dzisiaj stara się wychodzić oczekiwaniom konsumenta poszukują nowych rozwiązań stosowania probiotycznych dodatków, które będą spełniały określoną funkcję i wykazywały rentowność utrzymania produkcji. Również jednostki naukowe przeprowadzające badania stwarzają parasol ochronny potwierdzając korzystne oddziaływanie na organizm i wykazujące prawidłowe funkcje w samym produkcie. Sprzyja to rozwojowi technologicznemu, jak i potęguje zaufanie konsumenta do tego rodzaju żywności w codziennej diecie. Jednak zawsze należy mieć margines wyboru i oczywiście rozsądnego korzystania z dobrodziejstw innowacyjnych pomysłów technologii produkcji dla żywności nowej generacji czy inaczej mówiąc nowoczesnej żywności. Funkcjonalne produkty mleczne stanowią bardzo szeroki asortyment produktów, dlatego ze względu na przyjęte kryteria bywają różnie klasyfikowane. W literaturze można spotkać podziały uwzględniające ich specyficzny skład (żywność

dzięki promowaniu ich korzystnego wpływu na zdrowie człowieka. O takich właściwościach są m.in. drobnoustroje: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus salivarius, niektóre szczepy Lactobacillus casei, bakterie z rodzaju Bifidobacterium, a także innych drobnoustrojów oddziałujących antagonistycznie w stosunku do mikroflory patogennej. Probiotyki są specyficznymi szczepami mikroorganizmów, które podawane człowiekowi lub zwierzętom wywierają korzystny wpływ na ich organizmy.

Niekiedy za probiotyki uważa się suplementy żywieniowe, bądź też produkty mleczarskie zawierające szczepy probiotyczne (jogurty, desery mleczne). Probiotykom przypisuje się wywieranie pozytywnych efektów fizjologicznych, m.in. poprawa tolerancji laktozy, zapobieganie nowotworom jelita grubego, obniżanie ciśnienia krwi, wzmacnianie systemu immunologicznego organizmu czy poprawa wchłaniania substancji mineralnych. Specyficzną cechą bakterii probiotycznych z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium jest ich zdolność przedostawania się w stanie aktywnym do jelita grubego, osiedlania się w nim i rozmnażania. Oddziałują one korzystnie na stan przewodu pokarmowego, a w konsekwencji na stan naszego organizmu, co skutkuje zdrowiem.

Bakterie probiotyczne wykazują działanie prozdrowotne m.in. dzięki produkcji ważnych enzymów trawiennych i substancji antybakteryjnych, obniżeniu aktywności enzymów fekalnych odpowiedzialnych za przekształcenie prokarcynogenów do karcynogenów.

Do produkcji żywności probiotycznej są najczęściej wykorzystywane szczepy Bifidobacterium i/lub Lactobacillus acidophillus, zdolne do zasiedlania i rozwoju w jelitach. Istotne jest, aby liczba wspomnianych bakterii w produkcie w chwili jego konsumpcji była większa niż 1 mln/g. Przy niższej koncentracji skuteczność korzystnego oddziaływania drobnoustrojów na organizm człowieka jest słabsza. Jednorazowe spożycie produktu o właściwościach probiotycznych nie przyniesie R

E

K

L

A

M

A

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www 17

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

nymi pokarmami będzie wymagało stosowania różnego typu substancji dodatkowych, czego przykładem jest stosowanie substytutów tłuszczu, sacharozy i soli czy pro- i prebiotyków. Tendencje te otwierają bogatą niszę rynkową wspieraną przez producentów suplementów i dodatków, co obserwuje się ostatnio na przykładzie pre- i probiotyków. Wspiera je również środowisko naukowe, które widzi możliwość wdrożenia efektów swoich prac naukowo-badawczych, a także konsumenci szukający prostych sposobów rozwiązania swoich problemów zdrowotnych. Aby produkt mógł odnieść sukces na rynku, konieczna jest jego promocja oparta na rzetelnej wiedzy o właściwościach użytkowych oferowanego produktu. Dlatego dostawcy dodatków do żywności muszą wykazać się nie tylko marketingową znajomością oczekiwań rynku, ale i wiedzą z zakresu żywienia człowieka oraz wartości ekonomicznych i użytkowych dodatku dla proponowanego produktu. Można oczekiwać, że w najbliższej przyszłości szczególnym zainteresowaniem będą się cieszyć substancje dodatkowe wpływające na: wartość prozdrowotną produktu, przydatność do wyrobu potraw gotowych, zwiększanie atrakcyjności rynkowej, a zwłaszcza sensorycznej.

wzbogacana, niskoenergetyczna, wysokobłonnikowa, probiotyczna, o obniżonej zawartości cholesterolu) lub pod względem pokrywania określonych potrzeb organizmu (produkty zmniejszające ryzyko wybranych chorób, dla osób obciążonych stresem, sportowców, kobiet karmiących, niemowląt, osób starszych itp.). Jednak najczęściej produkty mleczne pod względem ich właściwości prozdrowotnych dzielone są na trzy podstawowe grupy: • funkcjonalne produkty mleczne z udowodnionym korzystnym wpływem na organizm. Są to produkty otrzymane na bazie mleka wzbogaconego w składniki funkcjonalne lub produkty z dodatkiem składników otrzymanych z mleka. Najczęściej spotykane w tej grupie są artykuły z dodatkiem bakterii probiotycznych, które często są dodatkowo wzbogacone w prebiotyczne węglowodany. Artykuły w tej grupie są łatwo dostępnymi produktami wśród żywności funkcjonalnej; • produkty mleczne o zmodyfikowanym składzie, takie jak: niskoi bezlaktozowe, hipoalergiczne, wzbogacone w wapń lub w witaminy.

Zasadniczo są to produkty przeznaczone dla specjalnych grup konsumentów i w zależności od ich indywidualnych upodobań są zaliczane do tej kategorii żywności funkcjonalnej; • asortyment podstawowy, czyli mleko spożywcze, fermentowane produkty mleczne, lody i inne produkty.

Podsumowanie

Asortyment produktów probiotycznych na rynku żywnościowym jest szybko poszerzany, czemu sprzyja promowanie ich korzystnego wpływu na zdrowie - choć nadal zdominowany jest przez produkty pochodzenia zwierzęcego. Największy udział w tego rodzaju żywności stanowią przetwory mleczne (jogurty, sery, desery mleczne, masło), stwarzające dość dobre środowisko dla mikroflory probiotycznej, dla których najwcześniej udało się spełnić warunek „minimalnej efektywnej dawki” probiotyków. Po skutecznym wejściu na rynek probiotycznych przetworów mlecznych nastąpił wzrost zainteresowania tą częścią rynku innych branży przemysłu spożywczego, w tym rynek lodziarski – lody jogurtowe. n

Zadaniem zakładów mleczarskich jest wytwarzanie produktów rynkowych odpowiadających pod względem jakości, wartości użytkowej i atrakcyjności oczekiwaniom konsumenta. Utrzymuje się pogląd, że jedną z najbardziej interesujących i zyskownych dróg postępu jest inwestowanie w rozwój nowych produktów opartych na racjonalnym stosowaniu substancji dodatkowych. Umożliwiającym jednocześnie obniżenie kosztów produkcji oraz na zwiększeniu efektywności procesu wytwórczego i podniesieniu wartości rynkowej produktu. Coraz lepsze poznanie związków między stanem zdrowia konsumenta, a spożywaR

E

K

L

Naciśnij i przejdź 18

na naszą stronę www

A

M

A

DEKORACYJNE PRZYPRAWY I ZIOŁA

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

y n z iec cji p ez uk b i rod i k b sp y z s oce no pr zim na

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

mgr inż. Paweł Pełka

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Mleko czekoladowe stabilizowane preparatem karagenowym EUROGEL® z serii MM Firma Eurogum A/S od 1994r tworzy zaawansowane preparaty karagenowe i alginianowe, dzięki czemu posiada ofertę dla różnych segmentów spożywczych. W naszym portfolio produktowym znajdują się rozwiązania, które są dedykowane dla branży mleczarskiej.

Oferujemy środki funkcjonalne na bazie karagenów, które możemy podzielić na kategorie w zależności od rodzaju aplikacji: EUROGEL® z serii HF – można z powodzeniem zastosować do deserów mlecznych, puddingów i flanów.

EUROGEL® z serii MM – możemy śmiało wykorzystać przy komponowaniu napojów mlecznych (mleko czekoladowe, napoje kawowe), stabilizacja śmietanki, deserów przygotowywanych na zimno lub gorąco, jako dodatek stabilizujący kremy do ciast w proszku - instant.

Przykładowa receptura – Mleko czekoladowe z karagenem EUROGEL® MM

Składniki

Udział [%]

Mleko, 2,0% tł.

89 - 92

Cukier

6–8

Kakao w proszku

1,5 – 2,0

EUROGEL® MM

0,03

Suma

100,00

Sposób zastosowania preparatu karagenowego w mleku czekoladowym: - przygotować premiks wszystkich suchych składników, - wymieszać suche składniki z mlekiem, - poddać całość ogrzewaniu, przeprowadzić obróbkę cieplną, poprzez proces pasteryzacji lub utrwalenia wysoką temperaturą, z użyciem technologii UHT. Proces przygotowania mleka czekoladowego jest relatywnie łatwy.

W wyniku wymieszania suchych składników z mlekiem, cząsteczki tłuszczu zawarte w mleku oraz dodanego kakao łączą się ze sobą po przez białka kazeinowe. Także karagen dodany do suchych składników, ulega uwodnieniu, co ułatwia mu działanie w dalszym etapie.

Podczas obróbki termicznej karagen ulega rozpuszczeniu. Po wychłodzeniu mleka czekoladowego, karagen stabilizuje układ, tworząc płynny żel i zabezpiecza produkt przed jego rozwarstwieniem (sedymentacją cząsteczek kakao).

20

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Podsumowując. włókna roślinne posiadają szereg zalet, m.in. są to preparaty czysto błonnikowe, ich znakowanie to tylko czysta etykieta, bez kolejnego numeru E. Wiązanie wody uzyskujemy już przy delikatnym mieszaniu włókna roślinnego z wodą lub mlekiem. Wydajność wiązania może być zwiększana poprzez zastosowanie wyższych sił mieszających. Wpływa to wręcz pozytywnie na zwiększenie wodochłonności naturalnego włókna roślinnego, które charakteryzują się doskonałą stabilnością i niewrażliwością na czynniki: wysokiej temperatury, zmiany pH, wyższe stężenia soli lub cukru. n

Korzyści jakie wynikają z aplikacji karagenu dla produktów mlecznych: - pełniejsze odczucie w ustach, oraz dobre uwalnianie smaku, - doskonała stabilizacja cząstek kakao, ograniczanie procesu rozwarstwienia (sedymentacji), - preparat odporny na ciepło i silne mieszanie, - skuteczny przez cały okres przydatności dla wyrobu gotowego, - może być stosowany w aplikacjach do śmietanki.

Udoskonalamy ciągle naszą ofertę aby zaspokajała potrzeby rynku spożywczego dla naszych obecnych oraz nowych klientów i dlatego stale poszukujemy nowych rozwiązań i dostawców. To dla Was drodzy klienci, staramy się aby nasza oferta była uzupełniana i rozwijana. Nasze portfolio posiada produkty uzupełniające, m.in. włókna roślinne, które pomagają w tworzeniu nowych produktów i rozwiązań, także w branży mleczarskiej.

W aplikacjach dla mleczarstwa, włókno roślinne w postaci błonnika cytrusowego lub marchwiowego pełni rolę: - zagęszczająco-stabilizującą, - poprawiającą konsystencje w gotowym produkcie, - redukującą synerezę, - ułatwiającą mieszanie składników mleczno – proszkowych, forma instant, - wzbogacającą w składnik odżywczy – błonnik.

Ponadto wyżej wymienione włókna roślinne z powodzeniem można zastosować w napojach mlecznych oraz jogurtowych o podwyższonej lepkości.

R

E

K

L

A

M

A

OFERUJEMY ROZWIĄZANIA DLA PRZETWÓRSTWA MELCZARSKIEGO z wykorzystaniem przetworzonych wodorostów morskich

PREPARATY KARAGENOWE EUROGEL® MM

− m.in. napoje mleczne, stabilizatory do śmietanki, desery przygotowywanych na zimno lub gorąco, kremy do ciast w proszku − instant.

EUROGEL® HF

− zastosowanie do deserów mlecznych, puddingów i flanów.

EUROGEL® CCA

− stosowany w produkcji „kawioru alginianowego”.

WŁÓKNA ROŚLINNE − Błonnik: cytrusowy, marchwiowy, jabłkowy.

WYSOKIEJ JAKOŚCI HYDROKOLOIDY Mączka chleba świętojańskiego, guma guar, guma konjac itp.

EUROGUM POLSKA Sp. z o.o.

Al. Rzeczypospolitej 2 lok. 9 02−972 Warszawa tel. +48 22 849 29 95 eurogum eurogum.pl

CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? 21 ZADZWOŃ LUB NAPISZ

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Marika Magdalena Bielecka Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska

Czynniki wzrostu jako bioaktywne składniki siary oraz mleka Streszczenie

Nauka o żywieniu wykracza poza badanie podstawowych składników odżywczych. Duży postęp jaki dokonał się w technikach separacyjnych umożliwia izolację oraz identyfikację składników z siary i mleka, a tym samym lepsze poznanie substancji biologicznie aktywnych, obecnych w mleku w bardzo niskich stężeniach. Do takich związków należą m.in. czynniki wzrostu, które są przedmiotem wielu badań klinicznych i znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu pacjentów z chorobami immunopatologicznymi. Czynniki wzrostu znalazły zastosowanie także w produkcji preparatów do żywienia niemowląt, suplementów diety, nutraceutyków oraz żywności medycznej.

Zawartość czynników wzrostu w mleku determinowana jest przez zmienność międzygatunkową, stadium laktacji, liczbę porodów, stan zdrowia ssaków i ich odżywienia. Natomiast ich bioaktywność jest wynikiem zastosowanych metod izolacji i obróbki technologicznej oraz trawienia w przewodzie pokarmowym.

Wyzwaniem dla technologów jest optymalizacja procesów pozyskiwania preparatów lub ekstraktów białkowych, bogatych w czynniki wzrostu z siary oraz mleka przeżuwaczy przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa mikrobiologicznego i zapewnieniu wysokiej bioaktywności.

Wstęp

Mleko to niezwykły produkt biologiczny, wytwarzany przez wyspecjalizowane komórki nabłonkowe gruczołu mlekowego samic ssaków w celu odżywienia immunologicznie niedojrzałych noworodków w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Składniki mleka ssaków spełniają liczne funkcje fizjologiczne m.in. ułatwiają trawienie oraz przyswajanie składników odżywczych, wykazują działanie immunomodulacyjne, stymulują prawidłowy rozwój dziecka oraz uczestniczą w procesie dojrzewania przewodu pokarmowego. Mleko ssaków zawiera składniki biologicznie aktywne, stymulujące układ odpornościowy, chroniące przed infekcjami oraz stanem zapalnym (Brenmoehl i in., 2018).

Badania ostatnich dwudziestu lat wykazują, że różne składniki mleka odzwierciedlają specyficzne potrzeby młodego ssaka w zakresie wzrostu, rozwoju, dojrzewania i ochrony. Profil żywieniowy i zdrowotny mleka zależy od gatunku ssaków, od których pochodzi. Różnice międzygatunkowe to skutek ewolucyjnej adaptacji do różnych wymagań noworodków.

Różnice genetyczne stwierdza się także w obrębie gatunku pomiędzy 22

rasami zwierząt. Nawet niewielkie różnice międzygatunkowe, dotyczące składu siary i mleka, mogą mieć duże znaczenie biologiczne. Naturalna zmienność profilu oraz stężeń składników bioaktywnych wynika także z przyczyn fizjologicznych, m.in. czasu laktacji, diety oraz stanu zdrowia ssaków (Michaelidou, 2008). W zależności od stadium laktacji mleko różni się znacząco składem, adekwatnie do zmiennego zapotrzebowania noworodków. Siara (colostrum), wytwarzana bezpośrednio po porodzie jest bardzo silnym stymulatorem odporności i jest szczególnie bogata w składniki bioaktywne. W mleku dojrzałym dochodzi do znacznego obniżenia zawartości substancji biologicznie czynnych.

Czynniki wzrostu w mleku oraz siarze

Czynniki wzrostu to substancje czynne, obecne w siarze oraz w mniejszej ilości w mleku. Nazwane tak zostały albowiem historycznie identyfikowano je na podstawie ich zdolności do stymulowania wzrostu różnych linii komórkowych in vitro. Aktualnie wiadomo, że funkcje tych składników są znacznie bardziej zróżnicowane. W ludzkiej siarze oraz mleku zostały odkryte w latach 80. i od tego czasu są przedmiotem intensywnych badań. Czynniki wzrostu kontrolują niektóre podstawowe procesy życiowe, takie jak podział komórek, różnicowanie komórek lub apoptoza. Co ważniejsze, stymulują wzrost i rozwój przewodu pokarmowego nowonarodzonych ssaków (Playford i in., 2000).

Mleko zawiera ponad 50 czynników wzrostu, do których zalicza się m.in. insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-I, IGF-II (ang. insulin-like growth factor) naskórkowy czynnik wzrostu EGF (ang. epidermal growth factor), transformujące czynniki wzrostu TGF α i β (ang. transforming growth factor) i wiele innych. Stężenie czynników wzrostu w mleku jest bardzo niskie (w zakresie w zakresie od 5 do 1000 ng ⸳ ml-1), mimo to ich działanie jest skuteczne ze względu na plejotropowość. Czynniki wzrostu do mleka przedostają się bezpośrednio z tkanek gruczołu mlekowego w postaci aktywnej lub zmodyfikowanej (glikozylowanej, fosforylowanej) lub skompleksowane z innymi cząsteczkami. Ich stężenie w mleku zależne jest od stadium laktacji – najwyższe na początku (w siarze) i stopniowo maleje podczas laktacji (Pouliot & Gauthier 2006) Mimo wielu podobieństw w profilu czynników wzrostu w mleku różnych gatunków ssaków, istnieją także wyraźne różnice zarówno w rodzaju, jak i ich stężeniu. Ludzka siara zawiera znacznie więcej EGF niż bydlęcy odpowiednik. W mleku matek wcześniaków stężenie EGF jest

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

wyższe aniżeli mleku matek niemowląt urodzonych o czasie (Xiao i in., 2002). Homologia między ludzkim i bydlęcym IGF-I wynosi 100%, wskazując, że działania tych dwóch form mogą być porównywalne (Chatterton i in., 2013). Jednak siara bydlęca zwiera znacznie wyższe stężenia IGF-1 aniżeli siara ludzka. W dojrzałym mleku krowim jego stężenie jest stosunkowo niskie (Playford i in. 2000). Czynniki wzrostu IGF-I i IGF-II w siarze bydlęcej i ludzkiej oraz mleku są obecne w postaci wolnej i związanej z białkami wiążącymi (IGFBP). Ilość wolnego IGF zmienia się w okresie okołoporodowym, przy czym większość IGF-I w siarze bydlęcej występuje w postaci wolnej (73%), podczas gdy odwrotna sytuacja występuje w okresie przedporodowym i dojrzałym mleku – 85-90% IGF-1 występuje w formie związanej (Elfstrand i in., 2002). Ważną cytokiną regulatorową występującą w mleku jest transformujący czynnik wzrostu TGF. W mleku ludzkim zidentyfikowano 3 izoformy TGF-β (TGF-β1–TGF-β3). Mleko oraz siara bydlęca zawiera wysokie poziomy wariantu TGF-β2 (85-90%) oraz niewielkie ilości TGF-β1. Homologia aminokwasów między ludzkim i bydlęcym TGF-β2 wynosi 100%, co wskazuje na podobny efekt fizjologiczny obu form.

Ponad 90% całkowitego TGF-β2 w siarze bydlęcej występuje w nieaktywnej, utajonej postaci, która może być aktywowana przez zmiany siły jonowej, zakwaszenie lub przez enzymy proteolityczne (Elfstrand i in., 2002).

Wpływ czynników wzrostu na zdrowie

Czynniki wzrostu mają szerokie zastosowanie komercyjne oraz kliniczne, ze względu na ich coraz lepiej poznane właściwości. Badania in vivo i in vitro potwierdzają, że EGF oraz TGF α i β mogą zmniejszać uszkodzenia żołądka wywołane przez niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ (Playford i in., 2000). Wykazano, że TGF może zapobiegać indukowanemu przez indometacynę (zaliczanej do NLPZ) uszkodzeniom żołądka u szczurów (Playford i in., 1999). Niestety istnieje niewiele badań, które dotyczą ochronnego wpływu siary, bogatej w czynniki wzrostu, u pacjentów, którzy długotrwale stosują NLPZ. Siara jednak wydaje się obiecującym preparatem dietetycznym u osób krótkotrwale stosujących NLPZ, ze względu na możliwość redukcji efektu niepożądanego jakim jest zwiększona przepuszczalność jelit (Godhia & Patel, 2013).

W badaniach na zwierzętach potwierdzono pozytywny wpływ EGF, TGF-β lub IGF-I w zapobieganiu zapaleniom okrężnicy (Chatterton i in., 2013). Wcześniej wykazano, że ogólnoustrojowe podawanie indywidualnych czynników wzrostu, takich jak EGF, stymuluje wzrost jelit u szczurów, otrzymujących całkowite żywienie pozajelitowe, co stwarza szansę na odbudowę resztkowego jelita u pacjentów po resekcji lub operacjach jelit (Playford i in., 2000). Wzbogacenie formuły na bazie mleka krowiego w EGF skutkowało 50% zmniejszeniem częstości występowania martwiczego zapalenia jelit u noworodków. Ochronne działanie EGF związane było z obniżeniem poziomu prozapalnej IL-18 i zwiększoną produkcją przeciwzapalnej IL-10 w jelicie krętym - miejscu urazu (Dvorak, 2010). Wykazano, że TGF-α stymuluje wzrost i naprawę przewodu pokarmowego, hamuje wydzielanie kwasu, stymuluje odbudowę błony śluzowej po urazie oraz zwiększa stężenie mucyny w żołądku (Playford i in., 1999) Dojelitowa suplementacja siarą, zawierającą duże ilości TGF-β2, aktywuje receptory TGF i zwiększa wzrost kosmków u nowonarodzonych oraz zwiększa funkcję bariery jelitowej u świń (Sangild i in., 2009, Xiao i in., 2016). TGF-β jest kluczowym składnikiem wpływającym na zdolność do utrzymania integralności przewodu pokarmowego u noworodków ssaków, albowiem może powodować ekspresję białek połączeń ścisłych, takich jak klaudyna-1 i klaudyna-4, które regulują przepuszczalność nabłonka jelitowego i hamują choroby zapalne jelit (Chatterton i in., 2013; Oddy & Rosales, 2010).

Czynniki wzrostu, pochodzące z mleka oraz siary są stosowane klinicznie w leczeniu nieswoistego zapalenia jelit; choroby LeśniowskiegoCrohna oraz martwiczego zapalenia jelit u noworodków. Trwają badania 24

kliniczne dotyczące stosowania lewatyw z siary w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i opornego zapalenia odbytnicy, a ich wyniki są obiecujące. Szeroko zakrojone badania kliniczne czynników wzrostu nie przełożyły się jednak na ich szerokie zastosowanie komercyjne. Jednym z produktów komercyjnych jest koncentrat kazeiny kwasowej bogaty w TGF-β2, stanowiący składnik czynny w preparacie polimerycznym firmy Nestle, o nazwie CT3211 lub Modulen® IBD, będący kompletną pod względem odżywczym dietą w proszku do postępowania dietetycznego w chorobie Leśniowskiego-Crohna (Playford i in. 2000).

Insulinopodobne czynniki wzrostu (IGF) to polipeptydy o dużym podobieństwie sekwencji do insuliny, zaangażowane w regulację proliferacji, różnicowania i apoptozy komórek. Mają budowę podobną do proinsuliny i jest możliwe, że w wysokich stężeniach wywierają działanie insulinopodobne. Ułatwiając transport glukozy do krwi i mięśni, utrzymują w nich wysoki poziom energii. Insulinopodobny czynnik wzrostu I (IGF-I) sprzyja odkładaniu się białek (efekt anaboliczny) i przynajmniej częściowo odpowiada za pośredniczenie w pobudzaniu aktywności hormonu wzrostu (GH). Ponadto spowalnia tempo rozkładu białek po intensywnym treningu, co w konsekwencji przyspiesza wzrost beztłuszczowej masy mięśniowej. Fakt ten sprawia, że siara bydlęca, bogata w ten czynnik wzrostu jest atrakcyjna dla sportowców i kulturystów, a także osób dążących do zwiększenia masy mięśniowej. W mleku krowim i siarze IGF-II występuje w znacznie niższych stężeniach niż IGF-I, ale podobnie jak IGF-I wykazuje działanie anaboliczne i zmniejsza stan kataboliczny u głodujących zwierząt (Godhia & Patel 2013) Czynniki wzrostu skuteczne są także w strategii ochrony tkanek oraz ich regeneracji w trakcie stosowania chemioterapii. Naskórkowy czynnik wzrostu (EGF) nasila naprawę błony śluzowej jelita szczura uszkodzonej przez metotreksat, TGF-β łagodzi zapalenie śluzówki wywołane chemioterapią, a podanie preparatu na bazie słodkiej serwatki (otrzymanej po produkcji sera) zmniejsza uszkodzenie jelit wywołane metotreksatem u myszy. Czynniki zatrzymujące wzrost mogą chronić szpik kostny lub jelita przed szkodliwym działaniem chemioterapii, jeśli są podawane przed chemioterapią. Istnieje jednak potencjalne ryzyko spożywania czynników wzrostu ze względu na możliwą proliferację w innych obszarach ciała, w których znajdują się komórki przednowotworowe (Playford, 2000).

Kilka niezależnych badań powiązało IGF-1 bezpośrednio z onkogenezą, poprzez hamowanie apoptozy i nadanie lekooporności komórkom nowotworowym. Jednak związek między stężeniem IGF-1 a rakiem pozostaje niejednoznaczny. W metaanalizie oceniającej ryzyko raka piersi w 16 badaniach epidemiologicznych i klinicznych, stężenia IGF1 nie były istotnie wyższe u pacjentek z rakiem piersi, w porównaniu z grupą kontrolną u wszystkich kobiet i grup po menopauzie (Shi i in., 2004). Natomiast systematyczny przegląd i analiza badań klinicznokontrolnych wykazała, że wyższe stężenia IGF-I we krwi były związane z rakiem prostaty i jelita grubego oraz piersi u kobiet przed menopauzą (Renehan i in., 2004). Konsumpcja mleka krowiego może potencjalnie zwiększać poziom IGF-1 w surowicy ze względu na ich wchłanianie są w stanie nienaruszonym. W badaniach wykazano jednak, że spożycie standardowych zalecanych dawek siary nie powoduje zwiększenia poziomu IGF-1 u zdrowych dorosłych (Davison i in., 2019).

W badaniach na zwierzętach oraz ludziach wykazano, że spożywanie egzogennych TGF chroni przed alergiami, albowiem transformujący czynnik wzrostu ma kluczowe znaczenie, zapewniające doustną tolerancję na alergeny (Oddy & Rosales, 2010). Formuła częściowo hydrolizowanego białka serwatkowego, wzbogacona o pochodzący z mleka krowiego TGF-β poprzez dodanie specyficznego izolatu białka serwatki (WPI), wpływała na zmniejszenie odpowiedzi alergicznej na nowo wprowadzone alergeny u myszy, a tym samym zmniejszyła ryzyko rozwoju alergii pokarmowej (Holvoet i in., 2019). Transformujący czynnik wzrostu β to jeden wielu składników w mleku, który sprawia, że spożywanie mleka matki oraz surowego Koncentrat białek serwatkowych z mleka

Producent maszyn i urządzeń ze stali kwasoodpornej

Zbiorniki pionowe, poziome Zbiorniki magazynowe Zbiorniki procesowe Stacje mycia CIP Myjki tunelowe Myjki komorowe do kontenerów Podajniki Transportery Przenośniki progowe i łańcuchowe Prasy do twarogu Prasy do serów twardych Wanny i zbiorniki twarożkarskie Montaż i relokowanie linii produkcyjnych Montaż i rozbudowa instalacji technologicznych wraz z automatyzacją procesu produkcji Kompletne instalacje oczyszczania ścieków

Projektowanie, Produkcja, Montaż, Serwis

ul. Magreta 2 42-160 Krzepice na naszą stronę www tel.: (34) 318 57 81 +48 605 081 907 e-mail: biuro@montspoz.com.pl Naciśnij i przejdź

www.montspoz.com.pl

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

krowiego, wzbogacony w TGF-β, wykazuje potencjał do zmniejszania objawów łuszczycy (Poulin i in., 2007; Drouin i in., 2007).

Biologiczna aktywność czynników wzrostu

Bioaktywność czynników wzrostu w mleku oraz preparatach białkowych determinuje obróbka technologiczna. Pasteryzacja i suszenie rozpyłowe w różnym stopniu wpływają na denaturację i agregację białek.

Wiedza dotycząca wpływu procedur izolacji oraz przetwarzania na zawartość oraz biologiczną aktywność czynników wzrostu w mleku i produktach na bazie mleka jest jednak ograniczona, a uzyskiwane wyniki niejednoznaczne. Istotne jest dokładne zrozumienie związku między stabilnością termiczną a bioaktywnością w celu optymalizacji procesów, tak aby zachować wysoką aktywność składników mleka.

Wykazano, że w mleku kobiecym cytokiny, m.in., TGF-β1 zachowują swoją aktywność w wyniku pasteryzacji w 56°C, jednak wyższa temperatura powoduje ich denaturację (Brenmoehl i in., 2018). Stężenie TGF-β1 w mleku krowim znacznie spada po przetworzeniu, jednak może zachowywać swoją aktywność w mleku spożywczym, dostępnym w ofercie handlowej. W badaniach wykazano, że spożywanie takiego mleka przez ludzi wpływa na wzrost stężenia w osoczu TGF-β2 po 4 godzinach od spożyciu (Ozawa i in., 2009). W koncentracie białek serwatkowych z mleka krowiego ilość bioaktywnych białek, takich jak TGF-β2, była wyższa po obróbce w niskiej temperaturze (<40 °C) w porównaniu ze standardową pasteryzacją (70–75 °C) (Brenmoehl i in., 2018).

W badaniach siary bydlęcej oraz bawolej wykazano, że pasteryzacja (60˚C/60 minut, 63˚C/30 min oraz 72˚C/15 s) w niewielkim stopniu wpłynęła na obniżenie zawartości IGF1. W wyniku liofilizacji uprzednio spasteryzowanej siary nie stwierdzono obniżenia IGF-1, w przeciwieństwie do zamrażania (-20 °C), które wpłynęło na niewielkie, aczkolwiek statystycznie istotne, obniżenie jego zawartości w siarze (Abd El-Fattah i in., 2014). W innych badaniach wykazano, że pasteryzacja mleka krowiego (79 °C, 45 s) nie zmienia stężenia IGF-1, natomiast sterylizacja (121 ° C, 5 minut) skutecznie niszczy ten czynnik (Collier i in., 1991).

Pasteryzacja (60 °C, 45 min) serwatki uzyskanej z siary nie wpłynęła na obniżenie zarówno IgG1, jak i TGF-β2. Jednak odwirowanie tłuszczu z siary skutkowało 50% wzrostem stężenia IGF-1 w siarze odtłuszczonej. Z kolei homogenizacja (60 °C, 1 min) i pasteryzacja (60 °C, 30 min) spowodowała 30% spadek zawartości IGF-1, natomiast nie wpłynęła na koncentrację TGF-β2. Liofilizacja zmniejszyła ilość natywnych TGF-β 2 i IGF-1 w koncentracie siary o 30%, natomiast w serwatce z siary zmiany podczas liofilizacji były niewielkie, co sugeruje ochronne działanie związków mineralnych oraz laktozy (Elfstrand i in., 2002).

Można stwierdzić zatem, że zarówno insulinopodobne czynniki wzrostu jak i transformujące czynniki wzrostu są stosunkowo stabilne, zarówno w warunkach termicznych, jak i w szerokim zakresie pH. W związku z tym obecne są, w formie aktywnej, w przetworzonym mleku krowim.

Wyniki dotyczące zachowania aktywności biologicznej czynników wzrostu w przewodzie pokarmowym są niejednoznaczne. Prawdopodobnie sprzeczne wyniki są konsekwencją różnych metod oceny ich stabilności w przewodzie pokarmowym. Niemniej jednak istnieją dowody, że egzogenne czynniki wzrostu mogą zachowywać swoją aktywność. Ze względu na wysoką stabilność, IGF-I zachowują swoją aktywność biologiczną w warunkach kwasu żołądkowego, co potwierdzono w badaniach na zwierzętach. Natomiast w jelitach następuje jego częściowa degradacja. Prawdopodobnie obecność białek mleka działa ochronnie na IGF-1 w jelitach. Z kolei EGF w żołądku u dzieci nie jest dezaktywowany, natomiast u dorosłych hydrolizowany jest do peptydu EGF1-43, który wykazuje tylko 25% aktywności natywnej cząsteczki EGF. Podobnie, jak w przypadku IGF-1, obecność białek mleka (m.in. inhibitorów proteaz) działa ochronnie, zapobiegając degradacji w żołądku. Utajona forma TGF-β występująca w mleku, w środowisku niskiego pH w żołądku, prawdopodobnie zostaje akty-

wowana. W związku z tym do jelita docierają duże ilości transformującego czynnika wzrostu, gdzie zostają wchłonięte i wykazują skutki, nie tylko miejscowe, ale także ogólnoustrojowe. Wobec powyższego TGF-β może być z powodzeniem stosowany w preparatach do leczenia zapaleń jelit o różnym podłożu (Gauthier i in., 2006).

Podsumowanie

Ze względu na możliwości przenoszenia przez siarę oraz mleko ludzkie czynników zakaźnych takich jak wirus HIV czy cytomegalii, badania nad komercyjnymi aspektami stosowania oczyszczonych peptydów w leczeniu różnych schorzeń skupiają się wyłącznie na mleku i siarze pochodzących od przeżuwaczy (Playford i in., 2000).

Pod tym kątem W kontekście zawartości składników biologicznie aktywnych badane jest nie tylko mleko krowie, ale także mleko kozie, owcze, bawole i wielbłądzie. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że zarówno siara, jak i mleko może być nośnikiem bakterii chorobotwórczych. Wobec powyższego niezbędne jest stosowanie znanych metod zapobiegania namnażaniu się bakterii, jak: chłodzenie, zamrażanie, stosowanie środków konserwujących, liofilizacja, suszenie rozpyłowe, i pasteryzacja. Nowatorskie i komercyjnie technologie przetwarzania mleka oraz serwatki, w tym ultrafiltracja diafiltracja, mikrofiltracja i diafiltracja oraz technologie wymiany jonowej, pozwalają na frakcjonowanie białek mleka oraz izolowanie bioaktywnych składników.

Dużym wyzwaniem będzie opracowanie metod separacji czynników wzrostu, tak aby minimalizować ich straty podczas obróbki a jednocześnie zapewnić bezpieczeństwo mikrobiologiczne. W związku z tym istnieje potrzeba lepszego zrozumienia właściwości fizykochemicznych oraz interakcji czynników wzrostu z innymi składnikami mleka.

Dane naukowe na temat potencjału czynników wzrostu pochodzących z mleka jako produktów prozdrowotnych potwierdzają pogląd, że te bioaktywne cząsteczki mogą mieć szeroki zakres zastosowań poczynając od preparatów leczniczych, preparatów do żywienia niemowląt oraz odżywek dla sportowców i rekonwalescentów Jest to zgodne ze światowym trendem rozwoju oferty żywności prozdrowotnej oraz medycznej (Pouliot & Gauthier 2006).

Przyszłe wyzwania koncentrować się będą na optymalizacji stężenia czynników wzrostu w preparatach, zwłaszcza przeznaczonych dla noworodków oraz osób z nowotworami. Istnieje także potrzeba lepszego zrozumienia wpływu odpowiedzi immunologicznej na dawkę tych białek pochodzących mleka krowiego oraz ich wpływu na sygnalizację wewnątrzkomórkową. n

27

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Philipp Pieprzak Członek Zarządu

Współpraca PHIMAR i KALT – innowacyjna alternatywa dla polskiego serowarstwa Wszystko z jednej ręki

Delikatna obróbka gęstwy i wysoki wydatek nie są przypadkowe. KALT posiada ponad 50-letnie doświadczenie w budowie innowacyjnych urządzeń do produkcji sera.

Dzięki współpracy z PHIMAR producenci serów w Polsce uzyskują dostęp do jednego, lokalnego partnera, wyróżniającego się dużym doświadczeniem jako dostawca rozwiązań technicznych i technologii, oferującego kompletny zakres usług – od planowania wstępnego, poprzez dostawę urządzeń, ich instalację oraz serwis.

KALT i PHIMAR wspólnie oferują indywidualne rozwiązania dopasowane do potrzeb klienta - zarówno dla małych jak i dużych serowni.

Kotły Serowarskie i Prasy Kasetowe

Innowacyjne prasy kasetowe KALT to system wieloszarżowy. Pozwala on na całkowite rozdzielenie poszczególnych szarży i ich późniejszą identyfikowalność – zdefiniowana, ściśle poprzez wielkość linii określona ilość mleka przerabiana jest w jednym cyklu i stanowi po zakończeniu procesu produkcyjnego wielkość każdej pojedynczej szarży. Wysoki wydatek sera, równomierne porcjonowanie, wyrównana jakość sera w każdej szarży jak również prosta obsługa i wysoka produktywność, to cechy systemu KALT.

Specjalny układ cięcia w kotle serowarskim

Kliknij, by zobaczyć film 28

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Kotły serowarskie KALT posiadają pojemność do 35.000 l, są zoptymalizowane pod katem przepływu/obróbki surowca, dzięki czemu wytwarzana w nich gęstwa ma równomierną strukturę. Kotły te mogą być wyposażone w różne systemy odczerpywania serwatki.

Napełnianie kaset/form w prasie następuje bezpośrednio z kotła serowarskiego (bez zbiorników buforowych) z wydajnością od 1.000 do 35.000 l w ciągu 10-16 min.

Prasy kasetowe to jeden system, który integruje w sobie procesy napełniania, formowania, prasowania, opróżniania, jak również mycia form w zamkniętym systemie CIP. Napełnianie następuje pod tzw. lustro serwatki bądź też nasypowo - w zależności od rodzaju sera. Formy opróżniane są za pomocą systemu wibracyjnego, który od strony higienicznej przewyższa systemy bazujące na sprężonym powietrzu. Ciśnienia prasowania są dowolnie programowane w zależności od rodzaju sera i przyjętej technologii. W klimatyzowanej prasie w sposób ciągły kontrolowany jest również przebieg temperatury i pH - przekwaszenie jest praktycznie niemożliwe.

Prasy kasetowe cechuje niska podatność na awarie, prosta mechanika i sensoryka, niskie nakłady na konserwację. W przypadku awarii bezpieczeństwo i ciągłość produkcji można osiągnąć poprzez równoległą produkcję sera na kilku prasach kasetowych. System ten jest łatwo rozszerzalny.

Dzięki równoległemu systemowi produkcyjnemu również cykle mycia (CIP) mogą być prowadzone niezależnie od cyklów produkcyjnych na pozostałych prasach.

PHIMAR i KALT oferują dla klientów też rozwiązania opierające się na bazie pras wstępnych.

Pozycjonujemy się obecnie jako kluczowy dostawca oraz atrakcyjna, konkurencyjna alternatywa do międzynarodowych koncernów działających na polskim rynku serowarskim. Zachęcamy wszystkie zakłady mleczarskie, które nie miały jeszcze okazji z nami współpracować, do kontaktu z nami i zbadania naszego potencjału w kierunku optymalizacji i unowocześniania procesów produkcyjnych. Filozofia naszej firmy opiera się m.in. na budowaniu trwałych relacji z naszymi klientami i partnerami. Jesteśmy firmą rodzinną, myślimy pokoleniowo i długoterminowo n

System „All-In-One“

Prasa Kasetowa

www.phimar.eu www.kalt-ag.ch

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www 29

TARGI, KONFERENCJE, WYSTAWY

TECHMILK 2021 Za nami XXII Seminarium TECHMILK, które odbyło się w dniach 17-18 lutego 2021. Seminarium wyjątkowe, gdyż z powodów pandemicznych przeprowadzone całkowicie online. Organizatorem wydarzenia była Katedra Inżynierii, Aparatury Procesowej I Biotechnologii Żywności Wydziału Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, a współorganizatorami firmy: BIG-Pol Wiesław Wasilewski, Ecolab, Sealed Air, A-LIMA-BIS, Endress+Hauser, Marcor, ATM, Novadan, Grundfos, TREPKO, SpiraxSarco, Zentis, Constantia ColorCap, Diversey.

XXII Seminarium „Postęp techniczny w przetwórstwie mleka” TECHMILK 2021 otworzyli: dr hab. inż. Fabian Dajnowiec i prof. dr hab. inż.

Zygmunt Zander.

Niestety, ze względów technicznych nie udało się dziekan Wydziału Nauki o Żywności prof. dr hab. Małgorzacie Darewicz powitać uczestników Seminarium.

Następnie swoją prezentację pt. „Dotacje w praktyce – mleczarstwo” przedstawił Wiesław Wasilewski z firmy BIG POL. Pierwszego dnia trwania Seminarium swoje prezentacje przedstawili również: • M. Grzybowski z firmy ECOLAB, pt. „Mleczarstwo w dobie pandemii.

Adaptacja działań Ecolab w „nowej rzeczywistości””; • J. Kroll z firmy A-LIMA-BIS pt. „Recykling środków myjących w zakładach mleczarskich. Rozwiązania Alimy Bis”; • Ł. Wołoszyn z firmy Endress+Hauser pt. „Rzetelne pomiary jakościowe w branży mleczarskiej – od pomiaru pH po pomiar zawartości tłuszczu. Oferta Endress+Hauser”; • J. Marjanowski z firmy Marcor pt. „Sposób i urządzenia do utrzymania wody lodowej w dobrej kondycji”; • M. Kozak z firmy ATM pt. „Maszyny pakujące, nowe rozwiązania – przykłady realizacji”; J. Wierbiłowicz z firmy Novadan pt. „Booster enzymatyczny w technologii mycia instalacji membranowych obciążonych tłuszczami”;

Drugi dzień Seminarium otworzyli: dr hab. inż. Jarosław Kowalik, prof. UWM – prodziekan ds. kształcenia, dr hab. inż. F. Dajnowiec i prof. dr hab. inż. Zygmunt Zander, a swoje prezentacje przedstawili: • M. Gierszewski z firmy Sealed Air Polska pt. „Pakowanie serów zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju”; • W. Prusiński z firmy Grundfos pt. „Najnowsze rozwiązania elektroniczne „iSolutions” dla Przemysłu Mleczarskiego”; • P. Łagoda z firmy TREPKO pt. „Dynamiczny rozwój TREPKO na podstawie wybranych projektów”; • D. Bucholc z firmy SpiraxSarco pt. „Para czysta w przemyśle spożywczym”; • M. Sowa z firmy Zentis pt. „Trendy rynkowe 2021”; • z firmy Zentis pt. „ Techniczna propozycja Zentis”; • D. Paluch z firmy GEA pt. „ Klasy higieny a zawory procesowe GEA”; • Lipiński z firmy Constantia ColorCap pt. „Nowoczesne technologie w opakowaniach redukujące wpływ na środowisko”; • J. Krajewski, Z. Jęsiak z firmy Diversey pt. „ACP – innowacyjna technologia mycia instalacji membranowych”.

Webinarium konferencji TECHMILK 2021 podsumował dr hab. inż.

Fabian Dajnowiec.

30

W procesie przygotowania serwatki do dalszego przerobu, konieczne jest oddzielenie tłuszczu i oczyszczenie serwatki z cząstek białka.

To podwójne zadanie spełnia wirówka typu WD firmy Alfa Laval.

Specjalnie zaprojektowany bęben z pakietem talerzy umożliwia jednoczesne oczyszczanie (klarowanie) i odtłuszczanie serwatki.

FB-mont Sp.K. ul. Wrocławska 77, 62-800 Kalisz e-mail: info@fb-mont.com.pl tel. +62 766 52 23 Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

www.fb-mont.com.pl

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Układy przyjęcia mleka oraz śmietanki Rzetelne i niezawodne układy odbioru z autocystern, niezależne od warunków atmosferycznych i czynników zewnętrznych.

B

ranża mleczarska jest w naszym kraju jednym z głównych filarów sektora spożywczego. Możemy obserwować coroczny wzrost produkcji oraz eksportu wyrobów mleczarskich. Polska znajduje się także w ścisłej czołówce państw UE zajmujących się skupem i przetwórstwem mleka. Z uwagi na rozległą skalę, konieczne stało się precyzyjne opomiarowanie, monitoring oraz opracowanie prawidłowego i rzetelnego sposobu rozliczania dostawców. Jak więc wygląda to w praktyce? Jakie mamy aktualnie możliwości odbioru tego surowca, aby nie płacić za wodę czy powietrze w cenie mleka?

Mleko surowe odbierane jest od rolników autocysternami, a następnie dostarczane do zakładu przetwórstwa mlecznego. Przyjętą przez zakład ilość można kontrolować na dwa sposoby: poprzez wagę najazdową albo poprzez przepływowy układ pomiarowy zainstalowany za pompą rozładowczą. Metoda kontroli ilości przyjętej wynika z zasady rozliczenia ze sprzedającym (rolnikiem) i jeżeli jest to masa, to przeważnie wykorzystuje się wagę, jeżeli objętość – układ przepływowy. Każde z tych rozwiązań ma jednak swoje wady i zalety.

Wagi samochodowe

Wykorzystanie wag samochodowych do rozliczenia ilości przyjętej jest metodą powszechnie znaną i stosowaną w większości branż przemysłu.

Dużą zaletą tego rozwiąznia jest niezależność pomiaru od temperatury produktu oraz wysoka dokładność (nawet do 0,2%). Istotną wadą natomiast, duży wpływ warunków atmosferycznych na dokładność pomiaru. W miesiącach mokrych i zimowych, normalnym zjawiskiem jest pogorszenie dokładności wagi samochodowej ze względu na deszcz, śnieg czy błoto transportowane na autocysternach. Innym powszechnie znanym problemem jest stosunkowo prosty sposób celowego zakłamania wskazań wagi poprzez wwiezienie i pozostawienie w zakładzie pewnego ciężaru (np. wody), o który masa netto do rozliczenia zostanie powiększona – płacimy więc za wodę w cenie mleka.

32

Cysterna do przewozu mleka

Przepływowe układy objętościowe

Drugim ze sposobów kontroli przyjętego surowca są przepływowe układy objętościowe. Są one wolne od wad charakteryzujących wagi najazdowe, jednakże tu największym problemem jest dokładność pomiarowa. Układy te oparte są o przepływomierze elektromagnetyczne, których dokładność w warunkach wzorcowych osiąga 0,2%. Regulacje prawne dla instalacji pomiarowych do dynamicznego pomiaru cieczy innych niż woda (Dyrektywa MID rozdział MI-005) z przeznaczeniem rozliczeniowym, narzucają na tego typu pomiary obowiązek zapewnienia dokładności większej niż 0,5%. Dokładność przepływomierzy elektromagnetycznych jest bardzo zależna od zapowietrzenia medium w związku z czym konieczne jest stosowanie wydajnych układów odpowietrzających (odgaźników). W warunkach rzeczywistej eksploatacji należy liczyć się z dokładnością pomiaru ilości mleka odbieranego w granicach 0,4%. Możliwość wpływu na ilość odbieraną jest w tym wypadku ograniczona do mieszania mleka z inną cieczą (co jest w pewnym zakresie wykrywalne poprzez badanie laboratoryjne próbek) lub odpowiedniej pracy pomp i zaworów przy rozładunku, skutecznie napowietrzając mierzone mleko.

Kliknij, by zobaczyć film

Wiemy, jak ważne są dla Ciebie stała jakość produktu oraz racjonalizacja kosztów.

STAŁOŚĆ + PEWNOŚĆ

Spełniasz wymogi bezpieczeństwa i jakości, optymalizując posiadane zasoby oraz zapewniając powtarzalność produkcji.

Promass Q – gdy jakość produktu ma kluczowe znaczenie • Przepływomierz masowy Coriolisa o wyjątkowej stabilności w rzeczywistych warunkach procesowych • Dokładne wyznaczanie gęstości i stężenia roztworów jako wskaźnik jakości produktu końcowego • Idealny dla cieczy zagazowanych dzięki wzbudzaniu czujnika wieloma częstotliwościami • Najszersze użyteczne zakresy pomiarowe wśród przepływomierzy masowych, przy najniższych stratach ciśnienia

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www Dowiedz się więcej www.pl.endress.com/promass-q300

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Połączenie zalet dwóch metod w jednym rozwiązaniu

Endress+Hauser Polska, wychodząc naprzeciw wymaganiom rynku mleczarskiego w zakresie rozliczania przyjmowanego mleka, opracował układ pomiarowy w oparciu o przepływomierz masowy Coriolisa. – Jest to uniwersalne rozwiązanie pozwalające zarówno na rozliczenie surowca w masie jak i objętości, łączące zalety obu wyżej opisanych metod.

Zastosowanie najnowocześniejszego obecnie na rynku przepływomierza masowego Proline Promass Q, zapewnia bardzo wysoką dokładność pomiarową (pow. 0,2%), przy zachowaniu całkowitej niezależności od wpływu czynników zewnętrznych. Przepływomierz ten, posiada unikatową funkcję kompensacji zagazowania medium, dlatego też, w połączeniu z układem odpowietrzającym, daje bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa pomiaru – mówi Dariusz Lesicki, Project Manager w Endress+Hauser.

gdzie wielość ta decyduje o faktycznej cenie mleka czy też śmietanki.

Sam przepływomierz to jednak nie wszystko - w połączeniu z pomiarami fizykochemicznymi tj. przewodności, pH i Redox kontrola jakości on-line jest praktycznie kompletna. Posiadając zestaw takich pomiarów, możemy wykluczyć przyjęcie nieświeżego produktu, wpływ warunków atmosferycznych, a nawet celowe przekłamanie pomiarów (domieszki innych cieczy, soli czy przekłamanie wagi najazdowej). Parametry przyjmowanego mleka są mierzone i rejestrowane na bieżąco, stąd reakcja na ewentualne odchyłki następuje już na etapie przyjęcia, poprzez przerwanie transferu, a nie jak obecnie po przyjęciu i badaniu laboratoryjnym próbki.

Rozwiązanie autorstwa Endress+Hauser Polska

Proline Promass Q

Kolejnym argumentem przemawiającym za stosowaniem przepływomierzy masowych Coriolisa są jego wartości dodane. Zintegrowany pomiar gęstości oraz temperatury on-line może służyć do kontroli jakości mleka, gdzie wartości poza ustalonymi granicami mogą sugerować prawdopodobną domieszkę innej cieczy. Pomiary te, mogą jednocześnie służyć do wyznaczenia innego parametru jakościowego, jakim jest stężenie tłuszczu (%Milk Fat) – szczególnie istotnego przy przetwórstwie,

Układy odbioru mleka Endress+Hauser, pracujące w MSM w Mońkach

34

Opracowane przez Endress+Hauser Polska rozwiązanie jest innowacyjnym podejściem do problematyki przyjęcia mleka, kładącym nacisk na wysoką dokładność, wydajność oraz monitoring wielu parametrów on-line. Zastosowanie przepływomierza Proline Promass Q o unikatowej technologii Multi-Frequency Technology pozwala na prawidłową pracę z trudnymi mediami, do jakich niewątpliwie należy mleko. Instalacje wdrożone w kraju zapewniają rzeczywisty odbiór mleka na poziomie 55 000 l/h co przyczyniło się do znacznego zwiększenia efektywności użytkowników oraz przepustowości stacji odbioru. Zaufaj wieloletniemu doświadczeniu i szeregowi sprawdzonych rozwiązań od Endress+Hauser. n Więcej informacji – www.pl.endress.com/mleko

Przemysłowe systemy kontroli produktów Systemy ważąco-etykietujące - Etykietowanie i znakowanie towarów o stałej oraz zmiennej masie - Proste i łatwe w obsłudze oprogramowanie do tworzenia etykiet zgodnie z globalnymi standardami - Pełna identyfikowalność produktu - Wydajność do 125 opakowań/minutę - Druk termiczny lub termotransferowy - Łączenie z systemami ERP

System kontroli wizyjnej niezawodnie wykrywa i odrzuca wady takie jak m.in.: - zanieczyszczenie zgrzewu / wady zgrzewu - obecność etykiety / przesuniętą i zagiętą etykietę / niepoprawną grafikę - rozpoznawanie błędów tekstu na etykietach / brakujących danych - pęknięcie/ przesunięcie/przypalenie folii - wykrywanie nieczytelnych kodów kreskowych

Detektory metali - Detekcja metali żelaznych oraz nieżelaznych w produktach paczkowanych oraz luzem - Technologia wieloczęstotliwości - Szybka i bezbłędna funkcja automatycznej nauki produktu - zgodność ze standardami BRC/IFS/HACCP

Automatyczne wagi kontrolne do kontroli masy i kompletności produktów (opcjonalnie wersje legalizowane) - Czujniki wagowe w technologii EMFC o wysokiej rozdzielczości, łączące maksymalną prędkość i precyzję pomiaru - Systemy wagowe od 600g do 120kg - Przepustowość do 600 szt/min - Opcjonalnie zintegrowany detektor metali

Systemy kontroli rentgenowskiej - Niezawodna detekcja ciał obcych w różnych produktach paczkowanych oraz luzem - Kontrola masy oraz kompletności produktów - Obsługa linii wielotorowych – jeden detektor może obsługiwać nawet do 8 linii - Zgodność ze standardami BRC/IFS/HACCP

Oferujemy wypożyczenia i bezpłatne testy naszych urządzeń.

Zapraszamy do kontaktu !

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Minebea Intec Poland Sp. z o.o.

www.minebea-intec.com

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Paweł Łagoda Członek Zarządu TREPKO S.A. Naciśnij i przejdź

Dynamiczny rozwój TREPKO na podstawie wybranych projektów

Automat pakujący, Model 222 KSP

na naszą stronę www

Po raz dwudziesty drugi przedstawiciele branży mleczarskiej spotkali się na corocznym Seminarium „Postęp techniczny w przetwórstwie mleka” TECHMILK 2021. Ze względu na panującą sytuację związaną z pandemią COVID-19, tegoroczne Seminarium odbyło się w formie webinarium.

W

2020 roku TREPKO odnotowało rosnące zainteresowanie maszynami pakującymi w wiaderka. Zrealizowaliśmy 5 dostaw maszyn do wiaderek na rynek polski oraz 12 dostaw na rynki zagraniczne. Najbardziej popularnym modelem maszyn do wiader był dwurzędowy automat rotacyjny, w którym dostępne są opcje

Automat pakujący, Model 222 KSP

36

higieniczne w postaci odkażania chemicznego poprzez zamgławianie roztworem na bazie perhydrolu lub dekontaminacja wysokiej radiacji, promieniami UV-C. Maszyna wyposażona w lampy z systemem UV-C posiada specjalnie przyciemniane osłony, zabezpieczające pracujących przy maszynie operatorów, przed promieniowaniem. Dodatkowo maszyna musi również posiadać specjalnie zaprojektowane wyciągi zapobiegające nagrzewaniu się samych lamp oraz przestrzeni roboczej maszyny. Lampy posiadają czujniki alarmujące w razie ich uszkodzenia.

W zależności od wielkości wiadra i czasu naświetlania, możemy na takich automatach osiągnąć wyniki dekontaminacji opakowań pomiędzy LOG3 a LOG4. Dla funkcji zamgławiania osiągniemy podobne rezultaty. Dla lepszego dostępu do wszystkich funkcji automatu i zwiększenia ergonomiczności, możemy zaproponować dozownik odstawiany poza ramy maszyny.

W ubiegłym roku zrealizowaliśmy również bardzo duży projekt dla klienta z Finlandii. Była to linia składającą się z sześciorzędowej, aseptycznej maszyny liniowej TREPKO, automatu TREPKO do pakowania w kartony typu sleeve oraz automatu TREPKO do pakowania zbiorczego w kartony, typu Wrap Around.

Niewątpliwą zaletą jest dostawa linii od jednego producenta i uzycie jednego interfejsu, wspólnego dla całej linii. Ułatwia to obsługę wszystkich urządzeń oraz zapewnia dostęp do wspólnej bazy części zamiennych, co znacznie obniża koszty utrzymania linii.

Maszyny liniowe, aseptyczne, dzięki zastosowaniu licznych opcji higienicznych umożliwiają utrzymanie poziomu dekontaminacji na poziomie LOG 5,9.

Maszyna aseptyczna posiada stację dejonizacji oraz odsysania zanieczyszczeń z kubka. Sterylizacja opakowań, zarówno kubków jak i platynek, odbywa się roztworem na bazie perhydrolu. Dodatkowo aktywacja perhydrolu na platynce dokonuje się poprzez naświetlanie promieniami IR. Maszyna posiada aseptyczny system dozowania, wyposażony w aseptyczne zawory oraz specjalnie do tego przygotowane orurowanie.

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Kliknij, by zobaczyć film

Aseptyczna linia pakująca

Zgrzewanie oparte jest na systemie DUO-CYL i kontrolowane poprzez pracę serwonapędu. Gwarancją prawidłowego zgrzewu jest sprawdzanie szczelności zamknięcia platynką oraz eliminacja ewentualnych, wadliwych opakowań, które odbywa się bez potrzeby zatrzymywania maszyny.

Automaty TREPKO do pakowania w kartony typu sleeve osiągają wydajności do 160 opakowań na minutę, co jest możliwe dzięki pracy urządzenia w ruchu ciągłym oraz zastosowaniu specjalnych rozwiązań konstrukcyjnych.

Kolejnym elementem linii jest automat TREPKO Serii 710 do pakowania w kartony typu Wrap Around. Automat został przystosowany do pakowania zbiorczego, zarówno pojedynczych kubków w opakowanie typu Shelf Ready – gotowych na półkę, jak i zapakowanych kartonów typu sleeve.

Również Seria 800, maszyn do owijania i zamykania kostek, osiąga coraz większe wydajności i cechuje ją wyższa precyzja dozowania. Przykładem są trzy maszyny Model 822, dostarczone w ubiegłym roku do Klienta w Holandii. Zastosowanie 9 serwonapędów w jednej maszynie, pozwala osiągnąć wydajność 220 kostek / minutę ( kostka 200g), daje możliwość pakowania tylko jednego toru lub możliwość pracy bez wybranej stacji. Maszyny najnowszej generacji z tej serii posiadają drzwi ślizgowe otwierane w górę, pozwalające na lepszy dostęp do strefy do-

zowania oraz dodatkową, łatwo demontowaną osłonę między stacją dozowania, a zawijania.

Maszyny posiadają dodatkowe elementy pozwalające na szybką i efektywną wymianę materiału opakowaniowego. Jego wymiana trwa kilkanaście sekund, natomiast czas przezbrajania automatu na inny format został skrócony do 10 minut.

Warto podkreślić również fakt, że wszystkie maszyny TREPKO mogą być zdalnie monitorowane i wspierane technicznie przez nasz Serwis.

System OEE TREPKO jest przyjaznym dla użytkownika narzędziem do zarządzania oraz zbierania danych o maszynie w rzeczywistym czasie jej pracy. Dostęp do danych OEE można uzyskać bezpośrednio przy maszynie, w biurze, w domu, a nawet w siedzibie firmy oddalonej o 1000 km.

Doświadczenie pokazuje, że przy wdrożeniu tego systemu wydajność większości maszyn gwałtownie wzrosła. System oferuje krótką analizę wydajności maszyny wraz z informacją o jej aktualnym stanie, zaznacza najczęściej występujące błędy i ułatwia ukierunkowaną konserwację. n

Automat pakujący, Model 822 HS

Automat pakujący, Model 822 HS

38

Automat pakujący, Model 822 HS

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Jacek Wojtkowski Inżynier Sprzedaży, Intrex Sp. z o.o.

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Nadruk bezpośredni czy może etykieta? Ś

wiadoma konsumpcja weszła w życie codzienne naszego społeczeństwa i zakorzeniła się na stałe. Programy kulinarne, modowe oraz jakże popularne w dzisiejszych czasach blogi tematyczne sprawiają, że coraz więcej osób dokonuje zakupów przemyślanych, opartych na uprzednim zapoznaniu się z dokładną zawartością produktu, a także sposobie i warunkach w jakich został wyprodukowany.

Oczywiście w wielu przypadkach nadal najważniejsza jest cena danego asortymentu, jednak panujący trend na bycie fit oraz chęć wpływania na otaczającą nas rzeczywistość sprawiają, że dzisiejszy konsument nierzadko decyduje się na zakup produktów droższych, ale dostarczonych w sposób niewzbudzający żadnych zastrzeżeń czy też wątpliwości.

Prawidłowe oznakowanie jest konieczne! Ale jak zrobić to właściwie?

W celu zapewnienia konsumentom rzetelnej informacji firmy produkcyjne powinny kłaść ogromny nacisk na prawidłowe i zgodne z wymaganiami rynku oraz prawa oznakowanie produktu.

40

Dotyczy to zarówno informacji zawartych na etykietach, jak i treści drukowanych bezpośrednio na opakowaniach. Dla współczesnych nabywców najczęściej poszukiwanymi informacjami są już nie tylko termin ważności oraz data produkcji, ale również dokładny skład produktu, w tym wartości odżywcze w przypadku żywności, zalecane warunki przechowywania oraz miejsce wytwarzania. Dodając do tego unikalny kod kreskowy oraz zestaw grafik w postaci np. logo firmy, powstaje komplet danych skierowanych do konsumenta, które powinny znaleźć się na każdym opakowaniu jednostkowym.

W zależności od tego, z jaką produkcją oraz z jakiego rodzaju typem informacji mamy do czynienia, nanoszenie danych na opakowania może odbywać się na kilka sposobów.

Mniejsze firmy produkcyjne, których automatyzacja w zakresie znakowania i etykietowania znajduje się na początkowym etapie zaopatrują się w gotowe etykiety dekoracyjne, natomiast wszelkiego rodzaju informacje dot. składu produktu są drukowane na stacjonarnych, półprzemysłowych urządzeniach. Ręcznie oklejone opakowania są następnie zadrukowywane, najczęściej poprzez atramentową drukarkę typu ink jet. Rozwiązanie tego typu na pewno jest stosunkowo tanim sposobem na oznakowanie produktu, jednak w dalszej perspektywie generuje więcej szkód niż korzyści.

Przede wszystkim zwiększamy wolumeny różnego rodzaju zadrukowanych etykiet, które są przygotowywane niezależnie od bieżącej produkcji. Magazynki z etykietami gotowymi do użycia zawierają najczęściej po kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt różnych składów lub opisów, które czekają na swoją kolej. Drugim mankamentem jest ręcznie oklejany produkt, który następnie trafia na półkę sklepową. Należy pamiętać, że pierwszą rzeczą, na którą dzisiejszy konsument zwraca uwagę, jest opakowanie. Nic tak nie zniechęca klienta do zakupu jak niechlujnie nałożona etykieta i ledwo widoczna data ważności czy też nieczytelny skład produktu.

Sytuacja ta dotyczy zarówno producentów pakujących swoje wyroby w opakowania foliowe, jak i firmy, w których większość produkcji pakowana jest w słoiki, puszki oraz butelki. Producenci borykający się z tego typu problemami mogą w bardzo szybki i łatwy sposób usprawnić ten proces. Wstawiając na linię produkcyjną system etykietujący wyposażony w głowicę z przenośnikiem dostosowanym pod konkretny produkt,

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

W przypadku rolowych maszyn pakujących temat etykietowania wygląda nieco inaczej. Podstawowe modele wykorzystywane do mniejszych partii produkcji często nie są dostosowane do etykietowania bezpośrednio na nich. W takim układzie pozostaje znakowanie atramentowe na folii (jeszcze przed uformowaniem opakowania) oraz nakładanie etykiet na zapakowany produkt poprzez etykieciarkę wolnostojącą. Dotyczy to również maszyn pakujących typu traysealer, chociaż w ich przypadku nadruk TTO jest również możliwy, natomiast bardzo duże przyspieszenia posuwu folii mocno utrudniają etykietowanie.

Wysokowydajne maszyny termoformujące charakteryzują się znacznie większym zakresem dostępnego miejsca przez co ich użytkownicy mogą sobie pozwolić na dużo więcej wariantów. Znakowanie bezpośrednio na folii najczęściej odbywa się poprzez drukarkę termotransferową, która przemieszcza się w jednej lub dwóch osiach na automatycznym trawersie stanowiącym integralną część maszyny pakującej.

Szerokość trawersu jest dostosowana do szerokości maszyny, natomiast jego zakres pracy zależy od stosowanych w danym momencie formatów.

Chcąc nałożyć etykietę na górną lub dolną część opakowania, konieczne jest wyposażenie maszyny rolowej w system etykietujący typu Cross Web podający etykiety w sposób poprzeczny.

W ten sposób poprzez schodzące w dół lub unoszone ku górze specjalne piny dostosowujące się do kształtu uformowanej folii, jesteśmy w stanie nałożyć etykietę z bardzo wysoką dokładnością co w przypadku niektórych produktów oraz etykietowania za maszyną pakującą nie byłoby możliwe. Możemy również wyposażyć głowicę etykietującą w drukarkę TTO oraz wykonać m.in. pełen zadruk etykiety jeszcze przed jej nałożeniem na opakowanie.

będziemy w stanie bardzo szybko i niezwykle dokładnie nałożyć niemal każdą etykietę. Wspomniana głowica może być zamontowana od góry, dołu czy też z boku transportera, przez co osiągamy pełen wachlarz możliwości. W zależności od rodzaju opakowania oraz sposobu klejenia etykiet, system etykietujący może być wyposażony w dodatkowe akcesoria takie jak górny pas dociskowy – w przypadku etykietowania lekkich opakowań od spodu, czy też boczne pasy prowadzące – w przypadku mało stabilnych produktów. Oczywiście każdy system etykietujący możemy również wyposażyć w drukarkę atramentową czy też termotransferową, a zatem automatycznie znika wspomniany wcześniej problem drukowania etykiet na stan magazynowy.

Rozwiązania dla wysokowydajnych linii produkcyjnych.

Firmy produkcyjne wyposażone w o wiele bardziej rozbudowany park maszynowy mogą pozwolić sobie na jeszcze większe usprawnienia w zakresie druku i etykietowania. Tego typu producentów bardziej interesuje możliwość instalacji urządzeń znakujących bezpośrednio na maszynach pakujących – pionowych oraz poziomych. W zależności od modelu maszyny, a także tego, czy dany producent przewidział przyszłą rozbudowę, montaż dodatkowych urządzeń może się okazać niezwykle łatwym zadaniem albo wręcz niemożliwym do wykonania. Maszyny typu flow pack są najczęściej wyposażane w drukarki termotransferowe, które mogą być zintegrowane z głowicą etykietującą lub stanowić osobny element konstrukcji. W takim układzie klient ma możliwość nałożenia etykiety dekoracyjnej, zadrukowania etykiety oraz nałożenia jeszcze przed zapakowaniem lub po prostu wykonania nadruku bezpośrednio na folii. Jest to najbardziej uniwersalna oraz najczęściej wybierana opcja przez producentów żywności. Nierzadko zdarza się, że maszyna pakująca pierwotnie nieprzygotowana pod instalację jest wyposażana w dodatkowe urządzenia poprzez dodanie specjalnie zaprojektowanej konstrukcji nośnej, która niweluje braki urządzenia pakującego np. brak rolki pozycjonującej nadruk na folii lub pozwala zmienić przebieg folii opakowaniowej dzięki dodaniu dodatkowych rolek przewijających.

Jak dobrać najlepsze rozwiązanie?

Opisane powyżej metody druku i etykietowania stanowią niewielką część możliwych scenariuszy. Należy pamiętać, że tak naprawdę to produkt oraz rodzaj opakowania wymusza na producencie zastosowanie takiej, a nie innej etykiety oraz konkretnego sposobu jej nałożenia. Świadomy producent żywności, rozumiejący oraz poprawnie interpretujący obecne trendy panujące na rynku, dostrzega potrzeby inwestycji w nowe, coraz to lepsze rozwiązania. Dotyczy to przede wszystkim kwestii tworzenia nowych linii produkcyjnych dostosowanych do aktualnych potrzeb konsumenta. W celu uzyskania merytorycznego wsparcia najlepiej udać się do dostawcy, który posiada doświadczenie we wszystkich wspomnianych aplikacjach i może najlepiej doradzić jakie rozwiązanie będzie najlepsze w danym projekcie. Na naszym rodzimym rynku największą firmą specjalizującą się w zakresie znakowania produktów jest pochodzący z Poznania Intrex sp. z o.o, który już ponad 25 lat z sukcesami wspiera producentów żywności. n

41

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Rozwój to nic innego, jak szansa by stać się lepszym M iniony rok w firmie TORPOL upłynął pod znakiem okrągłego Jubileuszu 30-lecia działalności spółki oraz rozpoczęcia produkcji worków papierowych w nowym zakładzie produkcji opakowań w Szczuczynie, na terenie Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Firma dokonała szeregu inwestycji podnoszących jakość wyrobów, co zaowocowało licznymi nagrodami i wyróżnieniami. Pomimo trudności, z którymi przyszło mierzyć się w związku z pandemią, firma przestrzegając najwyższych standardów bezpieczeństwa, zachowała ciągłość łańcucha dostaw i nie zawiodła swoich stałych odbiorców. Nie

udałoby się to, gdyby nie codzienne, odpowiedzialne zaangażowanie pracowników, którzy sprostali wszystkim zmianom organizacyjnym i w poszanowaniu narzuconych reżimem sanitarnym zaleceń potrafili odnaleźć się jako zgrany zespół w tym trudnym dla wszystkich czasie.

Dzięki współpracy z jedną z największych i najnowocześniejszych mleczarni w Europie oraz jednostką B+R oferta produktowa spółki poszerzyła się o pakiet produktów dotychczas nieoferowanych w kraju, na które uzyskała prawo własności przemysłowej w obszarze „Wynalazki i wzory użytkowe”.

Pokłosiem zakończenia inwestycji infrastrukturalnej jest wdrożenie nowego systemu produkcyjnego klasy MES, umożliwiającego efektywne zbieranie informacji o procesie produkcyjnym w czasie rzeczywistym i ich transfer na obszar biznesowy. Rozwiązanie to zapewnia szybki i łatwy dostęp do funkcji identyfikacji produktu oraz pełną identyfikowalność wyrobów. Ponadto, przedsiębiorstwo, jako jedyne w kraju, wprowadza międzynarodowy standard bezpieczeństwa żywności BRCGS Packing Materials Issue 6 dla opakowań. Uzyskanie certyfikatu wiązać się będzie dla firmy i jej interesariuszy z wieloma korzyściami, albowiem norma jest skoncentrowana na bezpieczeństwie i jakości opakowań, obserwacji działań przedsiębiorstwa i możliwości szybkiego reagowania.

Dzięki usystematyzowanym standardom pracownicy będą dysponowali wiedzą o spełnieniu przez firmę wszystkich wymagań.

TORPOL to firma, która jest doceniana przez niezależne wywiadownie i programy przedsiębiorczości. Miesięcznik gospodarczy FORBES wyróżnił firmę Diamentem Forbesa 2021. TORPOL to również laureat Gazeli Biznesu 2021 oraz konkursu Dobra Firma 2020 – Najbardziej Efektywny Pracodawca. Przedsiębiorstwo zostało Laureatem XXIII edycji Programu „Przedsiębiorstwa Fair Play” i zdobywcą Nagrody za proekologiczną działalność a także został nominowany do nagrody EkoSymbol 2021. Firma jest również uczestnikiem Programu Wspieram Bezpieczeństwo Energetyczne Polski.

Monika Lipska – Dyrektor Rozwoju i Handlu 42

Firma zmierza do tego, by produkowane worki papierowe stały się produktami premium, a TORPOL był synonimem dobrej marki. Dbałość o wysoką jakość, promocja nowych produktów, podnoszenie standardów bezpieczeństwa, pielęgnowanie świadomości ekologicznej wśród interesariuszy, a nawet lokalnej społeczności to kierunek, w którym TORPOL podąża. Świadczyć o tym może jesienne wydarzenie pt. „Opakujemy Twój biznes w naturę” zorganizowane przez firmę we współpra-

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

cy z Urzędem Miejskim w Szczuczynie, akcentujące obecność spółki na przemysłowej mapie regionu, propagujące zalesianie przestrzeni oraz edukację najmłodszych pod kątem segregacji odpadów, a także kultywowanie lokalnych tradycji.

R

E

K

Worki ekologiczne, które spółka wprowadziła do oferty handlowej to przyszłość nowych technologii produkcji. Stosowanie surowców biodegradowalnych przyczyni się do zmniejszenia negatywnego wpływu oddziaływania na środowisko. n L

A

M

A

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

43

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

MonoFlow(re)

– ekologiczna alternatywa dla opakowań w branży serowarskiej Firma Schur Flexibles przygotowała innowacyjne rozwiązania dla opakowań typu flowpack. Są one przeznaczone do pakowania różnego typu serów. Opakowania są wykonane z laminatów mono – czyli tylko z folii polipropylenowej lub polietylenowej.

N

owe rozwiązania spełniają najbardziej rygorystyczne normy dotyczące recyklingu i z powodzeniem można nimi zastąpić dotychczasowe wielomateriałowe opakowania od dawna funkcjonujące na rynku. Nowa linia laminatów nadających się do recyklingu nosi nazwę MonoFlow(re).

MonoFlow(re) P to wysokobarierowa folia na bazie PP. Niewielki wpływ na środowisko folii potwierdza zdobyte pierwsze miejsce w edycji konkursu GERMAN PACKAGING AWARD w 2018 roku w kategorii SUSTAINABILITY, a także WORLDSTAR GLOBAL PACKAGING AWARD w 2021 roku.

Folia MonoFlow(re) P cechuje się bardzo ładnym połyskiem i przezroczystością, co pozwala na doskonałą prezentację produktu. Cienka struktura opakowania pozwala zoptymalizować koszty i proces logistyki. Dzięki stosowaniu folii MonoFlow(re) P można zredukować ilość plastiku w opakowaniu produktu spożywczego nawet o 60% w porównaniu do tradycyjnych opakowań, co w znacznym stopniu przekłada się na aspekt ekonomiczny.

MonoFlow(re) E to folia na bazie PE. Jest ona laminatem typu mono, dzięki czemu nadaje się do recyklingu. Doskonale sprawdza się do pakowania miękkich serów, np. mozzarella lub serów żółtych, zwłaszcza w kawałkach. W zależności od rodzaju aplikacji folia może być bezbarierowa lub może posiadać barierę EVOH. Dzięki zastosowaniu bariery EVOH produkt dłużej zachowuje swoje właściwości i jest chroniony m.in. przed obcymi zapachami, wpływem czynników atmosferycznych oraz działaniem tłuszczów.

Folia MonoFlow(re) to duży krok w kierunku zrównoważonego rozwoju. Dzięki niej żywność może być pakowana w bardziej ekologiczne materiały, a jednocześnie zachowuje swoje właściwości.

Schur Flexibles intensywnie pracuje nad nowymi koncepcjami i projektuje opakowania przyszłości, które będą jeszcze bardziej ekologiczne.

Schur Flexibles Poland istnieje na polskim rynku od 1991 r. Należy do globalnej grupy kapitałowej Schur Flexibles Group. Specjalizuje się w produkcji opakowań do branży spożywczej i higienicznej, z których na co dzień korzystają konsumenci na całym świecie.

Firma dysponuje jednym z najlepiej wyposażonych laboratoriów w branży opakowaniowej, dzięki czemu jest w stanie zaprojektować najbardziej innowacyjne rozwiązania. Rocznie przedsiębiorstwo wytwarza ponad 6 tys. ton opakowań foliowych. n

44

PAKOWARKI PRÓŻNIOWE Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

FALCON 80

TITAAN 2-90

300 m3/h

100 m3/h

30 modeli w ofercie BOXER 42XL

3 lata gwarancji Niezawodne pompy

21 m3/h opcje: ekran LCD / drukarka etykiet

Najwyższa wydajność

www.pakowarki-henkelman.pl • biuro@pakowarki-henkelman.pl• tel. +48 731 991 999, 731 994 999

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Próżnia zapewnia bezpieczne przechowywanie szczepionek przeciwko koronawirusowi Szczepienia to obecnie niezwykle istotny temat na całym świecie. Wygląda na to, że tylko masowe szczepienia przeciw COVID-19 umożliwią powrót do normalnego życia. W związku z tym uruchomiono produkcję szczepionek na pełną skalę. Małe, szklane butelki napełniane są płynną szczepionką. Produkcja odbywa się dzięki zastosowaniu próżni.

W

ybór właściwego opakowania szklanego jest kluczowy, aby zapewnić maksymalną efektywność szczepionki. Szkło borokrzemowe jako jedyne charakteryzuje się wszystkimi niezbędnymi właściwościami. To specjalne szkło cechuje wysoka odporność na czynniki chemiczne i ciepło zewnętrzne. To bardzo istotne podczas przechowywania szczepionek. Szkło tylko nieznacznie rozszerza się pod wpływem temperatury, dzięki czemu preparat wewnątrz butelki pozostaje optymalnie chroniony, co zapewnia jego trwałość.

Technologia próżniowa firmy Busch Vacuum Solutins jest używana podczas produkcji szklanych butelek. Wspomaga odprowadzanie powietrza zatrzymanego w masie ciekłego szkła. Zapewnia to optymalną jakość produktu bez inkluzji. Także podczas formowania masy szklanej próżnia odgrywa kluczową rolę, zapewniając stabilność i jednorodny wygląd butelek. Dzięki próżni wytwarzanej przez aparaturę firmy Busch szklane butelki charakteryzują się optymalnymi właściwościami, niezbędnymi do utrzymywania szczepionki przeciwko koronawirusowi we właściwym stanie do momentu podania jej w postaci zastrzyku. n R

E

K

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Szklane butelki na szczepionki przeciwko koronawirusowi są produkowane z wykorzystaniem najnowocześniejszej technologii próżniowej dzięki urządzeniom firmy Busch Vacuum Solutions.

Image: © Gorodenkoff - stock.adobe.com L

A

M

Utrzymujemy świeżość żywności i ograniczamy ilość odpadów - dzięki naszym wydajnym rozwiązaniom próżniowym

Busch Polska Sp. z o.o. • Nowa Wieś • ul. Dedala 7 • 87-853 Kruszyn • Polska tel. +48 54 231 54 00 • www.buschvacuum.com

46

A

TECHNOLOGIE PAKOWANIA

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Wysokowydajna maszyna do pakowania plasterków sera - TFS 700

ULMA Packaging Polska Sp. z o.o. ul. Kościelna 10 05-124 Skrzeszew tel. 22 766 22 50 biuro@ulmapackaging.pl

www.ulmapackaging.pl

47

LOGISTYKA, TRANSPORT, MAGAZYNOWANIE

Opracowanie własne Amplus Logistic

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Pełne bezpieczeństwo i kontrola łańcucha dostaw Amplus Logistic – firma, którą tworzymy z pasją i zaangażowaniem od 2017 roku. Działamy w branży transportu, spedycji i magazynowania. Posiadamy młody tabor pojazdów, który umożliwia transport szerokiej gamy towarów. Chcemy, aby usługi logistyczne miały nowoczesny wymiar – to hasło, które towarzyszy nam od początku istnienia firmy. Obsługiwane przez nas procesy są w pełni zdigitalizowane, a nasi klienci mają kontrolę nad realizacją zleceń i komfort współpracy.

Dlaczego my?

Wybierając naszą firmę otrzymasz gwarancję bezpieczeństwa, kontrolę łańcucha dostaw, elastyczną formę współpracy.

Transport towarów konsumpcyjnych należy do jednego z najbardziej wymagających. Zachowanie optymalnych warunków przewozu dotyczących w szczególności temperatury gwarantuje, że towary delikatne i łatwo psujące się zachowują świeżość, są bezpieczne do spożycia i pozostają w dobrej kondycji.

48

Świadectwem najwyższych standardów naszych usług jest uzyskany Certyfikat IFS Logistic na poziomie wyższym. Zakres audytu obejmował międzynarodowy i krajowy transport artykułów spożywczych chłodzonych, mrożonych i w stałej temperaturze otoczenia (mięso, ryby, jaja, nabiał, owoce i warzywa, chleb, wyroby cukiernicze, marynowane i trwałe produkty spożywcze, a także produkty suche, napoje, oleje i tłuszcze). Audyt obejmował również wyroby nieżywnościowe w temperaturze kontrolowanej.

LOGISTYKA, TRANSPORT, MAGAZYNOWANIE

Dysponujemy naczepami standardowymi o wysokości 2,65m oraz doppelstock wraz agregatami, które umożliwiają transport towarów na dwóch poziomach, a pojemność naczepy to 66 europalet. Dodatkowo posiadamy naczepę z możliwością łączenia ładunków o różnej temperaturze transportu (bitemp) również z możliwością załadunku na dwóch poziomach.

Spełniamy wymogi określone w „Umowie o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP)”.

Nasze usługi obejmują transport krajowy i międzynarodowy. Przewozimy mięso surowe i mrożone. Zapewniamy transport drogą lądową, realizację formalności celnych oraz dotyczących kontroli jakości.

Transport mięsa realizujemy w warunkach uwzględniających spełnianie restrykcyjnych przepisów. To zapewnia, że towary łatwo psujące się zachowują świeżość i są bezpieczne do spożycia.

Zabezpieczamy towar przed wahaniami temperatury, wilgocią, dostępem tlenu, zanieczyszczeniem i szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych. Przy wcześniejszym ustaleniu na specjalne życzenie klienta możemy również przed załadunkiem ozonować ładownie naczepy.

Przestrzegamy wymogów sanitarno-epidemiologicznych i fitosanitarnych o czym świadczy Decyzja Powiatowego Lekarza Weterynarii w Krakowie. Decyzja umożliwia prowadzenie działalności w zakresie transportu produktów pochodzenia zwierzęcego (drobiu, wieprzowiny, wołowiny, baraniny, koniny, dziczyzny, koziny i ryb). Świadczymy usługi dedykowane dla segmentu „fresh”, zapewniające odpowiednie warunki transportu od odbioru towaru u producenta do dostawy u odbiorcy. n tel. 12 620 35 22 www.ampluslogistic.com, biuro@ampluslogistic.com R

E

K

L

A

M

A

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

49

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Justyna Tarapata, Justyna Żulewska

Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością UWM w Olsztynie

Frakcjonowanie składników mleka: nowe trendy i wyzwania R

ozdział mleka na odpowiednie frakcje prowadzi do bardziej optymalnego wykorzystania jego składników, dzięki uzyskaniu produktów o specyficznych właściwościach funkcjonalnych. Frakcjonowanie w przemyśle mleczarskim odbywa się głównie z zastosowaniem technik membranowych, takich jak mikrofiltracja (MF), ultrafiltracja (UF) i nanofiltracja (NF). Są one najczęściej wykorzystywane: • w przetwórstwie mleka do: oddzielania/frakcjonowania tłuszczu oraz frakcjonowania/zagęszczania białek mleka, • w przetwórstwie serwatki: do rozdziału fosfolipidów oraz składników białkowych.

W celu zagęszczania białek serwatkowych z mleka i serwatki najczęściej wykorzystuje się proces ultrafiltracji (UF), tak jak ma to miejsce przy

produkcji koncentratów i izolatów białek serwatkowych (odpowiednio WPC i WPI). Najnowszą i najbardziej dynamicznie rozwijającą się techniką filtracji membranowej w przemyśle mleczarskim jest mikrofiltracja (MF). Szeroki zakres wielkości porów membran dedykowanych do MF oferuje rozległe możliwości ich stosowania. Coraz częściej, przy wykorzystaniu tej techniki prowadzi się procesy frakcjonowania składników mleka, serwatki słodkiej i kwasowej, czy też maślanki. W dalszym ciągu wyzwaniem jest zagospodarowanie znacznych ilości serwatki, a w szczególności kwasowej, pozostającej po produkcji twarogu czy jogurtu typu greckiego oraz permeatu będącego produktem ubocznym zagęszczania białek serwatkowych w procesie UF. Z technicznego puntu widzenia, aktualny również pozostaje problem związany z zarastaniem membran (z ang. fouling), który uważany jest za główny czynnik ograniczający proces filtracji membranowej. W artykule przedstawiono najnowsze trendy w pozyskiwaniu składników mleka oraz opisano wyzwania towarzyszące stosowaniu procesów membranowych tj, problem ze zjawiskiem foulingu czy waloryzacja produktów ubocznych procesów rozdziału membranowego mleka. Pojęcie – składniki mleka, w tym przypadku odnosi się do wszystkich składników tłuszczowych i białkowych, niezależnie od tego czy są pozyskiwane z mleka, serwatki czy maślanki.

Oddzielanie i frakcjonowanie tłuszczu mlekowego z mleka pełnego Średnica kuleczek tłuszczowych występujących w mleku surowym mieści się w przedziale od 0,1 do 15 µm, a średnia wielkość to 3,4 µm. Tłuszcz mlekowy składa się głównie z triacylogliceroli i występuje w postaci zdyspergowanych kuleczek tłuszczowych. Kuleczki tłuszczowe otoczone są cienką membraną, która przypomina błonę komórkową.

Skład kwasów tłuszczowych jest zróżnicowany ze względu na długość łańcucha i stopień nasycenia. Ta kompozycja nadaje tłuszczowi mlekowemu charakterystyczny smak i wywołuje odpowiednie wrażenie sensoryczne podczas konsumpcji. Najczęściej do odtłuszczania mleka stosuje się wirówki, a uzyskana w ten sposób śmietanka zawiera ok. 40% tłuszczu.

Jednak w procesie wirowania małe kuleczki tłuszczowe o średnicy < 1 µm są zatrzymywane w mleku. Średnia wielkość kuleczek tłuszczowych wpływa na intensywność reakcji kuleczek tłuszczowych, np. z białkami.

Małe kuleczki tłuszczowe pozytywnie wpływają na teksturę produktu, która jest lepiej oceniana przez panel ekspertów w teście smaku w porównaniu z produktami zawierającymi duże kuleczki tłuszczowe lub tradycyjną śmietankę. W związku z tym, że wielkość kuleczek tłuszczowych może wpływać na jakość produktów komercyjnych, zasadne wydaje się frakcjonowanie kuleczek tłuszczowych ze względu na ich wielkość. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu procesu MF. Wykorzystywanie procesów 50

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Kliknij, by zobaczyć film

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Linia do frakcjonowania białek mleka i produkcji kazeiny micelarnej z mleka odtłuszczonego (4-krotna koncentracja kazeiny) – projekt techniczny i technologiczny i dostawa ceramicznych modułów membranowych - Intermasz. membranowych w celu separacji/frakcjonowania tłuszczu mlekowego w przyszłości będzie zależało od kosztów produkcji. Z technicznego punktu widzenia, proces może zostać zoptymalizowany dzięki dobraniu odpowiednich membran i parametrów procesowych. Wykorzystanie membran MF o średnicy porów równej 1,4 µm daje możliwość oddzielenia 88% tłuszczu, przy redukcji objętości przetwarzanego produktu (liczonej jako stosunek objętości początkowej produktu do objętości uzyskanego koncentratu) nie przekraczającej 3. Odpowiednio prowadzony proces umożliwi otrzymanie filtratu, w którym małe kuleczki tłuszczowe będą stanowiły 25-75% tłuszczu mlekowego, a pozostałe, głownie duże kuleczki tłuszczowe będą zatrzymywane w koncentracie. Uzyskanie takich rezultatów jest możliwe dzięki zastosowaniu membran UTP (koncepcja jednolitego ciśnienia transmembranowego z ang. uniform transmembrane pressure) o średnicy porów między 2 a 5 µm i kontroli parametrów procesowych takich jak: ciśnienie, współczynnik koncentracji i temperatura. W temperaturze pokojowej tłuszcz mlekowy występuje głównie w stałym stanie skupienia. Aby uniknąć zlepiania się kuleczek tłuszczu mlekowego, procesy rozdziału prowadzi się zwykle w temperaturze wynoszącej 50°C.

Frakcjonowanie kazeiny micelarnej (MCC) z mleka odtłuszczonego Mleko pełne zawiera 2,6% wagowych kazeiny, ale frakcja objętościowa miceli może wynosić ok. 10%. Poza kazeiną, micele składają się z wapnia, fosforanu i wody. Ich średnica mieści się w przedziale pomiędzy 20 i 300 nm, a średnia wielkość wynosi 110 nm. Te składniki mleka można oddzielić na podstawie ich wielkości z wykorzystaniem procesów membranowych. W procesie MF mleka odtłuszczonego uzyskuje się retentat będący koncentratem kazeiny micelarnej (z ang. Micellar Casein Concentrate, MCC) o zredukowanej zawartości białek serum. Micele kazeinowe występujące w mleku odtłuszczonym w formie natywnej mogą być zagęszczane na membranach ceramicznych o rozmiarze porów między 0,05 a 0,2 µm. Stosując membrany ceramiczne i prowadząc jednostopniowy proces MF przy trzykrotnym współczynniku koncentracji można wyprodukować MCC o zredukowanej o ok. 60-65% zawartości białek serum. Dlatego podczas procesu frakcjonowania micel kazeinowych z wykorzystaniem membran ceramicznych należy zwrócić większą 52

uwagę na kontrolę zarastania membran niż selektywność procesu. Część białek serum będzie zawsze obecna w zatężonym strumieniu z kazeiną micelarną, tak samo jak część micel kazeiny która przejdzie przez membranę do strumienia permeatu z białkami serum będzie również występować później w koncentracie białek serwatkowych. W celu dodatkowej redukcji zawartości białek serum w retentacie (MCC) zaleca się stosowanie dwóch kolejnych diafiltracji, polegających na rozcieńczeniu retentatu wodą i ponownemu poddaniu MF. Końcowy produkt powinien zawierać o 95% mniej białek serum.

Kazeina micelarna jest dostępna na rynku w formie suplementu diety zawierającego ok. 75% białka. Korzyści płynące z jej spożycia to poza białkiem podaż dobrze przyswajalnego wapnia. Jej zaletą jest stopniowe i równomierne przyswajanie aminokwasów przez organizm – w żołądku tworzy skrzep, przez co zapewnia powolne uwalnianie aminokwasów.

Spożywana przez sportowców pomaga kontrolować wagę i regulować pracę mięśni. Zapewnia lepszą regenerację, zapobiega katabolizmowi i sprzyja przyrostowi masy mięśniowej.

Odzysk białek serwatkowych

W przemyśle mleczarskim prowadzi się procesy zagęszczania białek serum z mleka i białek serwatkowych z serwatki. Główne frakcje białek serwatkowych to: α-laktoalbumina, β-laktoglobulina, albumina surowicy (BSA), immunoglobuliny, laktoferyna. Ze względu na sposób pozyskiwania i różnice we właściwościach funkcjonalnych zalecamy stosowanie różnych terminów do określenia preparatów pozyskiwanych bezpośrednio z mleka vs. z serwatki. Koncentrat białek serwatkowych otrzymywany z serwatki słodkiej (podpuszczkowej) zawiera dodatkowo glikomakropeptyd (GMP), który jest uwalniany z κ-kazeiny podczas produkcji serów podpuszczkowych. Czysty GMP ma unikalny skład aminokwasowy charakteryzujący się wysoką zawartością treoniny i izoleucyny oraz brakiem aminokwasów aromatycznych, takich jak fenyloalanina, tyrozyna i tryptofan, dlatego może być on źródłem białka w diecie osób chorych na fenyloketonurię.

W produkcji koncentratów białek serwatkowych dominuje proces UF z wykorzystaniem membran polimerowych. Jednak coraz więcej uwagi poświęca się zastosowaniu również membran ceramicznych ze względu

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

na ich większą tolerancję na działanie środków myjących i dezynfekcyjnych oraz temperaturę procesu. Ze względu na dużą zawartość minerałów, przed zastosowaniem w żywności czy paszach dla zwierząt serwatkę poddaje się procesowi demineralizacji. Biorąc pod uwagę aktualne możliwości techniczno-technologiczne, zoptymalizowany proces przetwarzania serwatki uwzględniający demineralizację składa się z następujących etapów: zagęszczenie w wyniku odparowania lub w procesie odwróconej osmozy (RO), następnie demineralizacja z wykorzystaniem elektrodializy lub żywic jonowymiennych. Zamiennie, w celu usunięcia soli i jednoczesnego zagęszczenia białek można zastosować nanofiltrację (NF). NF prowadzi do mniejszego zużycia energii, lecz zapewnia tylko częściową demineralizację. W wyniku suszenia rozpyłowego zagęszczonej frakcji białek serwatkowych otrzymuje się odpowiednio koncentraty i izolaty białek (WPC i WPI) o zawartości białka 35-80% i >90%.

Innym trendem w przetwórstwie serwatki jest izolacja poszczególnych składników białkowych serwatki. Otrzymywane produkty są bardzo atrakcyjne ze względu na szereg właściwości funkcjonalnych oddzielonych frakcji. Laktoferyna i α-laktoalbumina znajdują zastosowanie w farmacji. Laktoferyna może być również wykorzystywana w formułach dla niemowląt. Ponadto jest składnikiem przeciwdrobnoustrojowym, immunomodulującym oraz przeciwzapalnym, dlatego preparaty z laktoferyną doskonale nadają się dla osób chcących poprawić swoją odporność. Ze względu na właściwości fizykochemiczne takie jak poprawa żelowania, właściwości emulgujące czy pianotwórcze wiele uwagi poświęca się również procesom izolacji β-laktoglobuliny. Na popularności zyskują hydrolizaty białek serwatkowych wykazujące aktywność biologiczną. Metody izolacji wymienionych składników są oparte na zastosowaniu: termicznej agregacji, chromatografii jonowymiennej, strącaniu, UF oraz kombinacji wymienionych procesów.

Aktualnie, największy problem stanowi zagospodarowanie serwatki kwasowej pozostającej po produkcji twarogu czy jogurtu typu greckiego.

Produkcja 1 kg sera kwasowego generuje ok. 7 l serwatki kwasowej.

Unia Europejska ma największy rynek serów kwasowych na świecie, a tym samym największą produkcję serwatki kwasowej. Szacuje się, że ilość serwatki kwasowej pozyskiwanej w Unii Europejskiej wyłącznie

Linia MF zaprojektowana i wykonana przez Mlekomat Sp. z o.o.

Membrany spiralne. Zagęszczanie kazeiny w mleku serowarskim / frakcjonowanie białek mleka.

Linia procesowa serwatki podpuszczkowej - usuwanie pyłu kazeinowego, bakterii i tłuszczu na membranach ceramicznych do MF oraz zagęszczanie na membranach polimerowych RO – projekt techniczny, technologiczny i wykonawstwo Intermasz.

53

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Aktualnie dominującym trendem w przemyśle mleczarskim jest wykorzystanie technik membranowych (głównie RO) jedynie do zagęszczania serwatki kwasowej, a nie do frakcjonowania jej składników. Proces RO pozwala zaoszczędzić na transporcie dużych objętości i ponownie wykorzystać otrzymaną w procesie RO wodę. Zagęszczona serwatka może zostać wykorzystywana m.in. w produkcji pasz dla zwierząt. Na chwilę obecną innym rodzajem zagospodarowania nakierowanym na zastosowanie w żywności jest jej neutralizacja mleczkiem wapiennym, a następnie suszenie.

Koncentracja fosfolipidów pochodzących z serwatki – produkcja WPPC (z ang. Whey Protein Phospholipid Concentrate)

Linia MF zaprojektowana i wykonana przez Mlekomat Sp. z o.o.

Membrany ceramiczne podczas produkcji sera wynosi 40 mln ton rocznie. To wymusza jej dalsze przetwarzanie lub sprzedaż. W porównaniu z serwatką słodką zawiera większe ilości kwasu mlekowego i minerałów (w szczególności wapnia i fosforanów), co utrudnia jej przetwarzanie. Suszenie rozpyłowe tego produktu sprawia wiele trudności, związane jest to z tendencją proszku do zbrylania się i przywierania do ścian wieży suszarniczej. Wykorzystanie serwatki kwasowej w przemyśle spożywczym wiąże się z jej demineralizacją. Koszty związane z użyciem energii podczas demineralizacji serwatki kwasowej i słodkiej są porównywalne, jednak zastosowanie procesów elektrodializy lub żywic jonowymiennych jest związane z większymi nakładami inwestycyjnymi i kosztami ponoszonymi na procesy oczyszczania ze względu na dużą objętość ścieków, które w wyniku zastosowania technik demineralizacyjnych trafiają do oczyszczalni. W odniesieniu do izolacji poszczególnych składników białkowych z serwatki kwasowej w literaturze można odnaleźć informacje na temat izolacji i oczyszczania α-laktoalbuminy. Izolacja α-laktoalbuminy wydaje się zasadna ze względu na właściwości prozdrowotne tego białka (m.in. wspomaganie odpowiedzi immunologicznej i zwiększanie absorpcji składników odżywczych). α-laktoalbumina stanowi ok 13 do 19% białek serwatkowych w serwatce kwasowej. Jest zbudowana z niezbędnych aminokwasów, których organizm nie może syntetyzować samodzielnie, więc muszą być dostarczane z pożywieniem. Zawiera: lizynę, tryptofan, leucynę i aminokwasy siarkowe (cysteinę i metioninę). Do tej pory stosowano następujące metody pozyskiwania i oczyszczania α-laktoalbuminy z serwatki kwasowej: chromatografia kationowymienna i HPLC skutkujące odzyskiem białka na poziomie odpowiednio 90% i 87%. Wykorzystanie α-laktoalbuminy wyizolowanej z serwatki kwasowej nie zostało jeszcze dogłębnie zbadane. Jednak wysokie wartości odzysku tego białka raportowane w publikacjach naukowych sugerują zasadność prowadzenia dalszych prac rozwojowych nad procesem oczyszczania α-laktoalbuminy pochodzącej z serwatki kwasowej i jej zastosowaniem w żywieniu człowieka.

54

WPPC powstaje podczas przetwarzania serwatki i do dziś istnieje problem z zagospodarowaniem tego koncentratu w produkcji żywności. Jest produktem pośrednim powstającym podczas produkcji WPI w procesie MF, którego celem jest separacja większości niezdenaturowanych białek serwatkowych od tłuszczu, fosfolipidów i zdenaturowanych białek serwatkowych. W 2015 roku American Dairy Products Institute wprowadził standaryzację składu WPPC, charakteryzującego się zawartością białka w suchej masie na poziomie min. 50%, tłuszczu min. 12%, popiołu maks. 8% i wody maks. 6%. WPPC do tej pory nie znalazł szerokiego zastosowania w przemyśle spożywczym i nadal jest wykorzystywany głównie do karmienia zwierząt. Gdyby można było wykorzystać ten preparat w produktach spożywczych o wartości dodanej, przyniósłby ogromne korzyści branży mleczarskiej zwiększając rentowność i zmniejszając koszty utylizacji. W skład WPPC wchodzą głównie białka serwatkowe i lipidy pochodzące z otoczki kuleczek tłuszczowych. Już wcześniej wykazano właściwości funkcjonalne tych dwóch składników. Fosfolipidy z otoczki kuleczek tłuszczowych charakteryzują się dobrymi właściwościami emulgującymi ze względu na ich strukturę zawierającą fragmenty polarne i niepolarne. Z kolei białka serwatkowe wykazują dobre właściwości żelujące, są stabilne termicznie i tworzą sztywne piany. Jednak, te właściwości są silnie uzależnione od obecności innych komponentów.

Koncentracja składników otoczki kuleczek tłuszczowych (MFGM) podczas MF maślanki Maślanka, produkt uboczny przy produkcji masła, cieszy się coraz większym zainteresowaniem ze względu na aplikacyjny potencjał składników otoczki kuleczek tłuszczowych. MFGM (z ang. Milk Fat Globule Membrane), czyli błona otaczająca każdą kuleczkę tłuszczu mlekowego, to wieloskładnikowa struktura. Jest bogata w różne białka i fosfolipidy.

Najnowsze doniesienia naukowe sugerują, że MFGM może wykazywać różne właściwości biologiczne. Na przykład, butyrofilina, która może stanowić ponad 40% masy białek otoczki była testowana na myszach w kierunku supresji stwardnienia rozsianego. Innym przykładem jest białko PAS VI/VII, które bierze udział w procesach zapalnych, a także odgrywa istotną rolę w utrzymywaniu homeostazy i regeneracji uszkodzeń komórek nabłonka jelit. Według niektórych źródeł fosfolipidy z MFGM mogłyby odgrywać ważną rolę w funkcjach poznawczych, a działanie sfingomieliny zostało przypisane hamowaniu komórek raka okrężnicy. W maślance, MFGM stanowi mniej niż 5% suchej masy. Do frakcjonowania jej składników wykorzystywany jest proces MF prowadzony w różnych temperaturach, z zastosowaniem membran o różnej wielkości porów. Biorąc pod uwagę szeroki zakres rozmiarów fragmentów MFGM występujących w maślance, zwykle od 0,1 do kilku µm, zatrzymanie wszystkich fragmentów MFGM w retentacie podczas filtracji z wykorzystaniem membran o średnicy porów większej niż 0,1 µm wydaje się niemal niemożliwe.

Z drugiej jednak strony, zastosowanie małych rozmiarów porów uniemożliwia usunięcie (permeację) kazeiny micelarnej. Wiele badań nad MF pozwoliło zaobserwować, że retencja micel kazeinowych jest podobna do retencji składników MFGM. W dalszym ciągu wyzwaniem pozostaje dobranie takich warunków MF, które pozwolą odzyskać jak największą ilość

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

foulingu, np. membrany GP (z ang. graded permeability) czy Isoflux. Kontrola zarastania membran jest również kluczowa podczas produkcji WPC i WPI, ponieważ wszystkie białka zostają zatrzymane w strumieniu koncentratu, co sprzyja ich przyleganiu do powierzchni membrany, a dalej nawet żelowaniu. W procesach izolacji białek serum bardzo ważna jest też selektywność, ponieważ czystość produktu decyduje o jego wartości handlowej, zwłaszcza w przypadku gdy znajduje on zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym. Wyższa wartość handlowa często pozwala na zastosowanie droższych modułów, rodzajów membran oraz metod kontroli foulingu. Wśród metod stosowanych do ograniczenia foulingu można wymienić m.in.: przemywanie wsteczne (z ang. backflushing), rotacje lub wibracje membran, ultradźwięki, turbulencje nadawy wywołane strumieniem gazu, pole elektryczne i hydrofilizację powierzchni membran.

Z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju i pełnego wykorzystania wszystkich składników, wyzwaniem pozostaje zagospodarowanie dużych ilości serwatki kwasowej, z której trudniej pozyskać cenne składniki oraz waloryzacja permeatu pozostającego po UF serwatki, będącego źródłem laktozy. Rozwiązaniem często staje się produkcja biopaliw.

W wyniku fermentacji laktozy można otrzymać różne bioprodukty m.in. etanol i biogaz (metan). W trakcie tych procesów laktoza jest wykorzystywana przez mikroorganizmy do produkcji składników z wartością dodaną. Produkcja etanolu z serwatki kwasowej jest ekonomicznie konkurencyjna w porównaniu z innymi procesami. Przeprowadzone badania wykazały, że odpowiednio prowadzony proces w warunkach beztlenowych pozwala na skuteczną utylizację permeatu w kierunku produkcji biogazu (metanu). n

MFGM przy jednoczesnym usunięciu pozostałych składników maślanki.

Na chwilę obecną wydaje się niemożliwe odseparowanie kazeiny micelarnej od MFGM tylko przy wykorzystaniu MF. Sugerowane jest zastosowanie dodatkowych operacji polegających na usunięciu lub dysocjacji miceli kazeinowych przed filtracją.

Wyzwania towarzyszące procesom frakcjonowania składników mleka Składniki mleka coraz częściej wykorzystywane są w produkcji innowacyjnych produktów spożywczych. Ciągły postęp technologiczny i badawczy w przemyśle mleczarskim umożliwia pełne wykorzystanie właściwości odżywczych i biologicznych składników mleka poprzez ich zastosowanie w różnych produktach. Techniki frakcjonowania pozwalają wyodrębnić składniki o różnym stopniu czystości i mają kluczowe znaczenie w opracowywaniu nowych produktów. Najczęściej wykorzystywanymi technikami separacyjnymi są techniki membranowe. W związku z tym aktualny pozostaje problem związany ze zjawiskiem zarastania membran, ograniczającym wydajność permeacji. Odkładanie materiału na powierzchni membran spowalnia proces filtracji, wpływa na jej selektywność i wiąże się z kosztami mycia membran. W przypadku produkcji MCC rozwiązaniem technicznym stosowanym w celu zminimalizowania foulingu podczas procesu MF jest zastosowanie wysokich prędkości przepływu krzyżowego oraz koncepcja UTP, czyli jednolite, niskie ciśnienie transmembranowe. System UTP polega na zastosowaniu, oprócz pompy zasilającej i pompy recyrkulacji retentatu, pompy permeatu wywołującej przepływ permeatu równoległy do przepływu retentatu. Minimalizuje to zarastanie membran i stwarza możliwość wielogodzinnej pracy urządzeń MF. Poza koncepcją UTP stosuje się również inne sposoby minimalizacji R

E

K

Literatura dostępna u autorów L

A

M

A

Procesy membranowe Instalacje do mleka ESL Aparatownie Wyparki Suszarnie Stacje CIP

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Mlekomat Sp. z o.o.

Tel: 22 719 00 91 mlekomat@mlekomat.com.pl 55 www.mlekomat.com.pl

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Barbara Miernik Almeva Poland sp. z o.o. www.almeva.pl

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Redukcja kosztów energii i zmniejszenie emisji CO2 w wyniku odzysku ciepła Koszty energii stanowią ważną pozycję w budżecie każdego przedsiębiorcy. Koszty energii stale rosną i według prognoz, nadal będą rosły, stąd coraz większe zainteresowanie możliwościami ich zmniejszenia. W tym materiale omówię jeden z takich sposobów – odzysk ciepła.

E

nergia zawarta w różnych mediach, która jest wydalana do atmosfery nazywana jest ciepłem odpadowym. Mediów zawierających ciepło odpadowe w procesach technologicznych jest wiele – może to być para technologiczna, spaliny, ścieki, kondensat czy woda chłodząca. Źródłem ciepła odpadowego są urządzenia wykorzystywane w procesach technologicznych – wyparki, kotły warzelne, sterylizatory, autoklawy, myjki butelek, etykieciarki, kotły parowe czy palniki gazowe.

Z każdego z wymienionych urządzeń czy mediów możemy odzyskać ciepło i je zmagazynować ale dopiero jego powtórne wykorzystanie powoduje redukcję kosztów energii. Dla wielu działań skutkujących zmniejszeniem kosztów energii i emisji CO2, można uzyskać wsparcie finansowe ze środków krajowych i unijnych.

Dodatkową zaleta tego typu inwestycji jest krótki okres ich zwrotu, generalnie do 5 lat.

W celu konsultacji rozwiązań, zapraszam do kontaktu podanego w stopce.

Jak przebiega proces odzysku ciepła Proces odzysku ciepła polega na przejęciu energii z ciepła odpadowego za pośrednictwem wymienników ciepła. Proces ten omówimy i zilustrujemy z wykorzystaniem technologii Exodraft, na przekładzie odzysku ciepła ze spalin lub innego ciepła procesowego usuwanego przez komin.

56

3

8

7 1 5 6

Safe plate ze zintegrowanym bypassem

2

1

Safe 250, wymiennik ciepła

2

Urządzenie generujące ciepło – suszarka, piec, silnik, kocioł

3

Wentylator zapewniający optymalny ciąg kominowy i właściwy przebieg produkcji

4

Bufor ciepłej wody do późniejszego wykorzystania

5

Pompa cyrkulacyjna

6

Zawór mieszający korygujący temperaturę wody użytkowej

7

Zintegrowany bypass

8

Kompaktowy wymiennik ciepła

4

Pytanie:

Czy odzysk ciepła Exodraft wpłynie na niezawodność mojej produkcji?

Odpowiedź:

Nasz system odzysku ciepła nie wpływa na proces produkcji, pozostaje on niezawodny.

Rys.1 Schemat odzysku ciepła ze spalin lub ciepła procesowego Proces odzysku ciepła przebiega w wymienniku, który jest zainstalowany na kominie, w ciągu spalin. W wymienniku, przepływające przez komin gorące spaliny, oddają ciepło do przepływającej przez niego wody. Tak otrzymana gorąca woda jest magazynowana w zbiorniku buforowym i później wykorzystywana jako źródło energii. Schłodzone do nawet 60°C spaliny, przy pomocy wentylatora, usuwane są do atmosfery.

Zamiast wody można zastosować inne medium, jeśli wymaga tego technologia np. olej (wyższa temperatura), glikol (praca w temperaturach ujemnych).

Zastosowany system odzysku ciepła nie zakłóca przebiegu procesu technologicznego produkcji.

Odzysk ciepła zmniejsza emisję CO2 i jest korzystny dla środowiska, natomiast korzyści ekonomiczne przynosi dopiero jego powtórne wykorzystanie. Odzyskane ciepło gromadzone jest w postaci gorącej wody w buforze i może być wykorzystane w dowolnym miejscu i czasie jako woda użytkowa, zasilenie instalacji centralnego ogrzewania lub chilerów ale największe efekty ekonomiczne uzyskuje się wykorzystując go w procesie technologicznym .

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Gdzie wykorzystać odzyskaną energię :

Wentylatory kominowe

Wydajność Powrót do systemu c.o.

Ogrzewanie biur i produkcji

Zawracanie do procesu produkcyjnego

Chłodnie absorpcyjne

Gorąca woda do sprzątania

Ciepła woda do mycia urządzeń Kurtyny powietrzne i systemy ogrzewania powietrznego

Wyróżnikiem stosowanej przez Exofraft technologii odzysku ciepła jest jej duża wydajność a co za tym idzie niska temperatura spalin (ciepła procesowego) za wymiennikiem. Aby spaliny te bezpiecznie usunąć do atmosfery, konieczne jest zastosowanie wentylatora kominowego.

Stosujemy 2 rodzaje wentylatorów: - instalowane na szczycie komina RSV i RS współpracujące z gazami o temp. do 250°C - instalowane w ciągu spalin (liniowe) CFIR współpracujące z gazami o temp. do 600°C

Użytkowanie ciepłej wody

Rys. 2 Możliwości wykorzystania ciepła odpadowego

Wymienniki ciepła

Wymienniki Exodraft wykonane są ze stali nierdzewnej – 1.4404 obudowa wewnętrzna i 1.4301 obudowa zewnętrzna i są chronione przed stratami ciepła dzięki skutecznej izolacji a króciec odpływu kondensatu zapewnia odprowadzenie go na zewnątrz. Połączenia lutowane są miedzią a na zamówienie niklem (do pracy w środowiskach agresywnych).

Wymienniki wyróżniają się dużą wytrzymałością i jedną z największych na rynku wydajnością.

Wymienniki mają prostą i zwartą konstrukcję a dzięki temu małe wymiary i niski ciężar co umożliwia ich montaż na dachu jeśli w hali produkcyjnej nie ma miejsca. Unikalna konstrukcja wymienników umożliwia ich proste i szybkie czyszczenie co znacznie skraca czas konserwacji. Producent oferuje zakup dodatkowego panelu wymiennika, który można zainstalować na okres czyszczenia.

Wymienniki przeznaczone są do instalacji w pomieszczeniach ale mogą być również instalowane na zewnątrz jeśli będą odpowiednio zabezpieczone (izolowane).

W ofercie Exodraft występują dwa typoszeregi wymienników: - Safe Plate (SP) - wbudowany bypass, zakres mocy do 500kW, temperatura spalin do 400°C, - Basic Plate (BP) – zakres mocy do 1000 kW, temperatura spalin do 600°C Safe Plate (SP) to wymiennik przeznaczony do odzysku ciepła ze spalin lub ciepła procesowego o temperaturze do 400°C po stronie powietrza.

Wymiennik ma wbudowany bypass (klapę) po otwarciu którego spaliny mogą przepływać przez komin z pominięciem procesu odzysku ciepła.

Takie rozwiązanie gwarantuje bezpieczeństwo użytkowania i zapobiega przegrzaniu układu w warunkach, kiedy odzysk ciepła nie jest możliwy.

Sterowanie bypassem (otwieranie i zamykanie) odbywa się za pośrednictwem sterownika

EHC20. Innym, bardziej zaawansowanym, rozwiązaniem jest system sterowania EAHC21 który oprócz monitorowania i utrzymania zadanego ciśnienia i temperatury, reguluje temperaturę w układzie hydraulicznym. Ekran dotykowy umożliwia konfigurację i monitorowanie systemu w tym bieżący odzysk ciepła.

Rys. 5 Wentylator RSV

Rys. 3 Wymiennik Safa plate Basic Plate (BP) to wymiennik przeznaczony do odzysku ciepła ze spalin lub ciepła procesowego o temperaturze do 600°C po stronie powietrza.

Wymienniki produkowane są w wersji jedno lub dwustopniowej.

Jednostki BP można łączyć w celu uzyskania wymaganej mocy, mogą być montowane w pionie lub poziomie.

Rys. 4 Wymiennik Basic Plate Dla prawidłowej i bezpiecznej pracy układu, wymagane jest zastosowanie bypassa zewnętrznego na pionowej lub poziomej części komina.

Rys. 6 Wentylator CFIR Almeva Poland sp. z o.o. jest dystrybutorem w Polsce urządzeń i technologii odzysku ciepła firmy Exodraft. Współpracujemy z Klientami na każdym etapie inwestycji.

Przy zastosowaniu własnego oprogramowania OptiCalcHR, na podstawie uzyskanych od Państwa danych, jesteśmy w stanie obliczyć ilość możliwego do odzyskania ciepła. Wykaz potrzebnych do obliczeń danych uzyskacie Państwo w formie ankiety w odpowiedzi na przesłany do mnie mail: barbara.miernik@almeva.pl.

Informacje o zrealizowanych już inwestycjach https://www.exodraft-heatrecovery.com/ Współpracujemy z projektantami instalacji, firmami wykonawczymi i audytorami energetycznymi pośredniczącymi w pozyskaniu środków z URE. n Zapraszam do współpracy

tel.: +48 602 38 99 27 57

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Tytus Adamczewski Witold Prusiński

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Zaopatrzenie w wodę w przemyśle Praca pomp odgrywa często bardzo ważną rolę w pro- Przykładem na to są oferowane pompy elektroniczne E-solution oraz dukcji, gdzie istotne jest zapewnienie jak najwyższej rozwiązania Grundfos iSOLUTIONS. wydajności przy możliwie najniższych kosztach. Do- Rozwiązania Grundfos E-solution tyczy to zarówno zużycia wody, odprowadzania ście- – zintegrowana inteligencja ków jak i zużycia energii.

Rozwiązania E-solution firmy Grundfos to pompa, silnik, sterownik Zaopatrzenie w wodę w przemyśle

Zaopatrzenie w wodę w przemyśle jest bardzo szerokim tematem obejmującym wiele różnych aplikacji. Zasadniczo zaopatrzenie w wodę w przemyśle należy postrzegać bardziej jako miniaturową infrastrukturę wodociągową niż jako konkretną, pojedynczą aplikację.

Często w większych zakładach przemysłowych problem z instalacją jest tak duży, że trudno jest uzyskać całościowy obraz sytuacji. Nie jest problemem dokonać specjalistycznego przeglądu konkretnego urządzenia lub maszyny, takiego jak kocioł, sprężarki lub dedykowanego urządzenia technologicznego. Kłopot może pojawić się wtedy, gdy należy przyjrzeć się całości infrastruktury. Jeśli użytkownik nie posiada pełnego obrazu własnej instalacji to trudno jest eksploatować pompy w sposób prawidłowy i efektywny. Dodatkowo w takim przypadku wykrywanie usterek i awarii może stać się bardzo skomplikowanym procesem. Dlatego też najważniejsze jest uzyskanie pełnego obrazu swojej infrastruktury, a dobrym sposobem na to jest „bycie w stałym kontakcie” ze swoimi pompami.

W przypadku zakładów, gdzie procesy związane z pompowaniem odbywają się w różnych miejscach, warto, aby pompy były podłączone do systemów zarządzających lub wizualizacyjnych typu SCADA lub BMS. Poza monitoringiem tego, co się dzieje w instalacji, otrzymujemy informacje o alarmach, trendach oraz mamy dostęp do zapisu zdarzeń. Co więcej, dzięki uzyskanym informacjom użytkownik jest w stanie reagować jeszcze przed wystąpieniem poważnej awarii i zapobiec zatrzymaniu produkcji. Nie sposób zatem przecenić korzyści wynikających z posiadania sprawnej i uporządkowanej infrastruktury oraz jej monitoringu.

Typowe zastosowania pomp w zakładach przemysłowych to: • Podnoszenie ciśnienia • Regulacja poziomu cieczy • Regulacja temperatury • Dystrybucja cieczy • Uzdatnianie

Rozwiązania Grundfos iSOLUTIONS dotyczą wszystkich wymienionych powyżej obszarów. Jest to sposób na uproszczenie i optymalizację instalacji przy użyciu inteligentnych produktów firmy Grundfos.

Należy zdać sobie sprawę z faktu, że pompa nie pracuje sama ale zawsze jest częścią większego układu i współpracuje z całym szeregiem innych urządzeń. Dlatego też przy opracowywaniu nowych rozwiązań Grundfos myślimy nie tylko o pompie, ale również o całej instalacji.

58

zarządzający pracą i przetwornica częstotliwości w jednym. Dzięki zastosowaniu tego ostatniego elementu do regulacji prędkości obrotowej pompy w zależności od zapotrzebowania w instalacji, możliwe jest osiągnięcie znaczących oszczędności energii. To nie są puste hasła, pompy elektroniczne mają najwyższą klasę energetyczną IE5.

Rozwiązania Grundfos iSOLUTIONS – optymalizacja układu pompowego Grundfos iSOLUTIONS to inteligentne rozwiązania, które wprowadzają układy pompowe na wyższy poziom. Rozwiązania E-solution (takie jak pompa zintegrowana ze sterowaniem) to urządzenia wyposażone w rozwiązania elektroniczne, natomiast rozwiązanie iSOLUTIONS optymalizuje współdziałanie pomp, przetwornic, sterowników, zabezpieczeń, urządzeń pomiarowych i modułów komunikacyjnych.

Wnioski

Podsumowując, zaopatrzenie w wodę w zakładzie przemysłowym można porównać do sprawnie działającej infrastruktury wodociągowej. Celem takiego podejścia jest spojrzenie na instalację nie z perspektywy poszczególnych elementów, ale współpracującej całości.

Podłączenie każdej z pomp do systemów SCADA lub BMS w taki sam sposób, jak zostały już podłączone główne urządzenia procesowe, pozwoli na pełny monitoring. Dodatkowo można wykorzystać pompę i jej wejścia i wyjścia jako lokalny sterownik zbierający sygnały i przesyłający je do sterownika nadrzędnego. To z kolei pozwala uzyskać informację, który z procesów pompowych należy zoptymalizować, bez względu na to, czy jest to podnoszenie ciśnienia, regulacja poziomu lub temperatury, uzdatnianie czy dystrybucja cieczy. Monitoring i stosowanie odpowiedniej strategii dla poszczególnych obszarów pracy pompy daje następujące korzyści: • Oszczędność energii • Większa wydajność produkcji zakładu • Mniejsze zużycie wody • Szybsza reakcja w przypadku wystąpienia awarii, a nawet uniknięcie przestojów dzięki podłączeniu do systemów SCADA lub BMS. • Unifikacja części zamiennych (np. użycie tego samego typu pompy lub silników w różnych miejscach w zakładzie).

Wyżej wymienione zalety można uzyskać dzięki rozwiązaniom Grundfos iSOLUTIONS. To podejście wykracza daleko poza pompę, a myśląc o optymalizacji bierzemy pod uwagę cały układ pompowy i instalację. Grundfos stara się określić potrzeby klientów i pomóc im poprzez zaproponowanie najbardziej inteligentnych i efektywnych rozwiązań pompowych w aplikacjach przemysłowych. n

OBNIŻ KOSZT METRA SZEŚCIENNEGO WODY UZDATNIONEJ KONKRETNE OPTYMALIZACJA REDUKCJA OPEX WYDAJNOŚCI WNIOSKI GRUNDFOS iSOLUTIONS PUMP

CLOUD SERVICES

ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW I ZŁOŻONOŚCI PRZY OPTYMALIZOWANIU WYDAJNOŚCI Określenie dokładnych kosztów uzdatniania wody może być trudne. Monitorując procesy uzyskuje się przydatne informacje o danej instalacji, aby kontrolować wydatki, unikając jednocześnie nieoczekiwanych przestojów. Dzięki precyzyjnemu dozowaniu można zminimalizować zużycie środków chemicznych i wody.

Dzięki Grundfos iSOLUTIONS możesz poprawić proces uzdatniania wody przemysłowej i uzyskać pomoc w obniżeniu kosztów jej uzdatniania. Wejdź na www.grundfos.pl i dowiedz się więcej.

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Trademarks displayed in this material, including but not limited to Grundfos, the Grundfos logo and “be think innovate” are registered trademarks owned by The Grundfos Group. All rights reserved. © 2020 Grundfos Holding A/S, all rights reserved.

UZDATNIANIE WODY W PRZEMYŚLE:

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

dr inż. Piotr Wiliński, Watersystem sp. z o.o. sp.k.

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Innowacyjne i energooszczędne systemy flotacji do oczyszczania wody i ścieków IGF microFLOT z zastosowaniem generatora mikropęcherzyków MicroGas™ Wstęp

Globalna sytuacja klimatyczna oraz zmniejszanie się zasobów naturalnych, powoduje, że coraz bardziej istotne staje się stosowanie rozwiązań i technologii, które w sposób skuteczny, ale przede wszystkim przyjazny dla środowiska i ekonomiczny pozwolą na oczyszczenie wody, ścieków czy odzysk i odnowę wody.

Jedną z częściej stosowanych technik w oczyszczaniu wody i ścieków jest proces flotacji. Stosowany jest on do oddzielenia zanieczyszczeń hydrofobowych, olejów i tłuszczów od cieczy [1, 5]. Zanieczyszczenia unoszone są na powierzchnię cieczy za pomocą drobnych pęcherzyków powietrza – mikropęcherzyków, skąd następnie usuwane są za pomocą zgarniacza osadu flotacyjnego.

Wartość rynku flotacyjnego w roku 2020 szacuje się na 1,2 mld $, a wartość rynku europejskiego związanego z technologiami generowania drobnych pęcherzyków (z ang. fine bubbles) to ok 70 mln € z szacowanym podwojeniem do 141 mln € do 2030 roku [4].

Wielkość zastosowanych pęcherzyków ma wpływ na końcową efektywność procesu flotacji. Pęcherzyki gazu przyczepiają się do zanieczyszczeń, flokuł i powodują ich wynoszenie na powierzchnię cieczy.

Im większa średnica pęcherzyka tym jego szybsze unoszenie na powierzchnię cieczy, a tym samym mniejsza skuteczność w wynoszeniu na powierzchnię zanieczyszczeń. Mniejsze pęcherzyki generowane w dużej ilości są w stanie wynieść na powierzchnię większą ilość drobnych zanieczyszczeń, a tym samym jest możliwe uzyskanie wyższej skuteczności oczyszczania.

Pęcherzyki gazu w procesie flotacji generowane są w postaci białej wody, a średnica pęcherzyków waha się w przedziale 10-100 µm [3, 5] i są to wg normy ISO 20480-1:2017 tzw. mikropęcherzyki [2].

Klasyfikację wielkości pęcherzyków gazowych wg ISO przedstawiono na rysunku 1.

Flotacja DAF vs. IGF microFLOT z zastosowaniem generatora MicroGas™ W tradycyjnej metodzie flotacji DAF (z ang. Dissolved Air Flotation) część strumienia ścieków podczyszczonych kierowana jest do strumienia recyrkulowanego gdzie następuje wtłoczenie powietrza pod ciśnieniem kilku atmosfer (3-8 bar). Uwolnienie powietrza w postaci drobnych pęcherzyków następuje poprzez rozprężenie podczas wprowadzania recyrkulowanej mieszanki wodno-powietrznej do otwartej przestrzeni flotatora.

W przypadku flotacji IGF z generatorem MicroGas™ mamy do czynienia z procesem bezpośredniego wprowadzania mikropęcherzyków do ścieków. Generator umieszczony jest na dnie zbiornika flotacyjnego.

Rysunek 2 przedstawia porównanie tradycyjnej instalacji flotacji DAF oraz flotatora z generatorem MicroGas™.

Rys 2. Porównanie systemu flotacji DAF oraz flotatora wyposażonego w generator MicroGas™ Rys 1. Nomenklatura pęcherzyków gazowych wg ISO 20480-1:2017: 1- pęcherzyk, 2- drobny pęcherzyk (fine buble), 3- ultradrobny pęcherzyk (ultrafine buble), 4- mikropęcherzyk [2] 60

Co istotne wielkość uzyskiwanych pęcherzyków w przy zastosowaniu MicroGas™ jest porównywalna z metodą DAF, jednak moc zainstalowana flotacji IGF microFLOT jest już znacznie niższa, oszczędności sięgają ponad 90% mniejszego zapotrzebowania energii.

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Zastosowanie systemu saturacji MicroGas™ niesie za sobą wiele korzyści w porównaniu do tradycyjnych instalacji flotacji DAF. W tabeli 1 porównano newralgiczne punkty pracy flotacji przy zastosowaniu tradycyjnej metody ciśnieniowej DAF oraz flotacji Watersystem IGF microFLOT z generatorem MicroGas™

Kliknij, by zobaczyć film

Generator mikropęcherzyków MicroGas™

Generator mikropęcherzyków MicroGas™ składa się z ceramicznych tarcz (dysków) membranowych zamontowanych na obrotowym wale.

Sprężone powietrze lub inny gaz wtryskuje się pod ciśnieniem ok 1,21,5 bar na obrotowym wale urządzenia. Następnie gaz przenika przez dyfuzory do cieczy, gdzie powstaje chmura drobnych pęcherzyków o średnicy 40-70 mikronów (biała woda), przy wyjątkowo niskim zużyciu energii. W przeciwieństwie do systemów DAF, nie jest wymagane ciśnienie, aby rozpuścić gaz w cieczy, a zatem zużycie energii nie zależy od zasolenia i temperatury wody. Ponadto system flotacji oparty na MicroGas™ nie wymaga zbiornika nasycającego, pomp recyrkulacyjnych ani dysz, co czyni je bardziej niezawodnymi i opłacalnymi.

Rys 3. Komora z generatorem MicroGas™: na dole - z wyłączonym urządzeniem, na górze – po włączeniu generatora, widoczny proces saturacji oraz „biała woda” [7]

L.P.

1

2

3

4

Newralgiczne punkty pracy flotatora

IGF microFLOT DAF z zastosowaniem Dissolved Air Flotation generatora MicroGas™

Zatykanie

Zatykanie dysz napowietrzających może wystąpić z powodu obecności oleju i ciał stałych w recyrkulowanym strumieniu ścieków. Zmniejsza to wydajność flotacji i powoduje przestoje

brak

Rozruch i wyłączenie procesu

Proces wieloetapowy, wymaga wyszkolonej obsługi. Wymagane przestoje instalacji.

Natychmiastowe włączenie/wyłączenie procesu.

Brak przestojów, prosta obsługa.

Części zamienne

Regularna wymiana części układu saturacji ścieków. Wymiana pompy recyrkulacyjnej.

Brak pompy.

Zastosowane dyski ceramiczne mają żywotność > 10 lat

Korozja

Może wystąpić w instalacji recyrkulacji, pompie recyrkulacyjnej, zbiorniku ciśnieniowym. Ryzyko kawitacji.

Komponenty odporne na korozję

Tabela 1. Porównanie pracy systemu flotacji ciśnieniowej DAF oraz IGF z genratorem MicroGas™

Rys 4a. Generator MicroGas™: wersja S – źródło: Akvola Technologies GmbH [7]

Rys 4b. Generator MicroGas™: wersja zanurzeniowa XL – źródło: Akvola Technologies GmbH [7] System MicroGas™ jest również odporny na trudne warunki pracy tj. wysokie temperatury (do 70°C), zmienność pH (2-13), wysoką zawartość chlorków (do 10 000 ppm), zawiesin (5%), olejów (5%), zasolenie (200 000 mg/l).

61

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Zalety stosowania MicroGas™

związanego z wodą, począwszy od projektu przez budowę, rozruch, a skończywszy na serwisie systemów.

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w uzdatnianiu wody i ścieków oferujemy produkty wysokiej jakości, a tym samym zapewniamy osiągnięcie wymaganych parametrów i żywotność przy niskich kosztach eksploatacji. n

• Minimalne koszty eksploatacyjne – niewielkie wymagania dotyczące sprężonego gazu (wymagane ciśnienie 1-2 bar) oraz silnik VDC o niskim napięciu • Minimalne wymagania sprzętowe – w przeciwieństwie do tradycyjnych instalacji flotacji DAF nie wymagane jest zastosowanie pompy recyrkulacyjnej, zbiornika saturacji czy dysz napowietrzających • Brak zatykania – siły ścinające generowane na powierzchni dyfuzorów poprzez wydobywający się gaz oraz obracający się wał zapobiegają zatykaniu się oraz umożliwiają efekt automatycznego samooczyszczenia się dysków DIN - Niemiecki Instytut Normalizacyjny (Deutsches Institut für Normung) a technologia drobnych pęcherzyków Watersystem wraz z producentem generatora MicroGas™ firmą Akvola Technologies GmbH (Niemcy) oraz firmą Besino (Chiny) opracowało oficjalną specyfikację, autoryzowaną przez komitet DIN, dotyczącą technologii generowania drobnych pęcherzyków gazu stosowanych w procesie flotacji pt.: DIN SPEC 54789: Fine Bubble Technology Fine Bubble Induced Gas Flotation Devices - Installation and Operation Więcej: https://www.din.de/en/wdc-beuth:din21:320487090

WATERSYSTEM Sp. z o.o. Spółka komandytowa Ul. Trakt Brzeski 127 05-077 Zakręt POLAND Tel +48 (22) 773 23 80, 795 77 93, 425 78 99 Tel +48 (22) 773 23 80, 357 93 39

O firmie

e-mail: t.sobolewski@watersystem.pl www.watersystem.com.pl www.sciekiprzemyslowe.com.pl

Watersystem jest wyspecjalizowanym dostawcą systemów uzdatniania wody i oczyszczania ścieków dla wielu gałęzi przemysłu. Oferujemy kompleksowe i zindywidualizowane podejście do każdego problemu

R

E

Naciśnij i przejdź 62na

naszą stronę www

K

L

A

M

A

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Kliknij, by zobaczyć film

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Hybrydowa instalacja chłodzenia autoklawu Wstęp

Polski przemysł odpowiada za ok. 40% zużycia energii, tj. 65 TWh (dane GUS na rok 2019). Szacunkowo połowa tej mocy wykorzystywana jest na procesy cieplne (w tym pompy, sprężarki, wentylatory itp.).

Obniżenie tej wartości można osiągnąć dzięki modernizacji wyeksploatowanych instalacji czy budową nowych energooszczędnych.

Wszystkie branże przemysłowe, jak klimatyzacja, chłodnictwo czy produkcja energii elektrycznej, charakteryzują się emisją ciepła. Część tej energii może zostać odzyskana i wykorzystana ponownie, np. do podgrzewu wody. Pozostała część nieużytecznego ciepła, ze względu na niską zawartość energii musi zostać rozproszona. Przemysłowymi systemami chłodzenia nazywa się układy, w których nadmiar ciepła usuwany jest z medium (woda, glikol, czynnik chłodniczy itp.) jednocześnie obniżając jego temperaturę do wartości temperatury otoczenia.

Najczęściej utylizacja ciepła następuje za pomocą wody i/lub powietrza do środowiska zewnętrznego.

Należy zaprojektować i zastosować taki układ chłodzący, który zapewni odpowiednie warunki technologiczne, w tym rozruch, pracę oraz zatrzymanie urządzeń chłodzonych w sposób najefektywniejszy oraz trwały. Czynniki lokalne limitują możliwości projektowe. Do takich czynników zaliczane są klimat, dostępność do wody, przestrzeń dostępną dla konstrukcji oraz lokalizacja i związane z nią ograniczenia, jak emisja hałasu czy zanieczyszczenie otoczenia.

Chłodzenie wyparne

Jednym z najistotniejszych czynników jest jednak klimat lokalny, ponieważ bezpośrednio wpływa na końcową temperaturę medium lub powietrza wykorzystanych jako chłodziwa. Urządzenia chłodnicze projektuje się tak, aby maksymalną wydajność chłodniczą osiągały przy najmniej sprzyjających warunkach otoczenia. Tymi temperaturami są termometr suchy oraz termometr mokry, który zależny jest od wilgotności powietrza.

Zależnie do której temperatury, mokrego czy suchego, projektujemy układ chłodniczy, wyróżniamy chłodzenie suche oraz mokre, również zwane jako wyparne. Dodatkowo można rozróżnić chłodzenie adiabatyczne (inaczej hybrydowe) – czyli połączenie chłodzenia suchego oraz mokrego.

64

Na wykresie psychometrycznym zaznaczono punkty referencyjne dla poszczególnych sposobów chłodzenia, w tym na czerwono chłodzenie suche (+35°C), na niebiesko wyparne (+23°C) oraz na pomarańczowo adiabatyczne (+25°C). Strzałka wskazuje początkowe parametry, które są stałe dla wszystkich i wynoszą: • Termometr suchy: +35°C • Wilgotność względna: +35% Różnica między termometrem mokrym, a suchym dla klimatu polskiego, wynosi ok. 12K. Jest to wartość, która pozwala realnie obniżyć pośrednie jak i bezpośrednie zużycie energii układu chłodniczego.

Chłodzenie wyparne charakteryzuje się wysoką sprawnością cieplną, dzięki wykorzystaniu naturalnego efektu odparowania wody, przy minimalnym zużyciu energii i recyrkulacji ok. 95% wody. Technologie wyparne pozwalają obniżyć temperaturę procesu poniżej temperatury otoczenia (termometr suchy). W porównaniu do chłodzenia suchym powietrzem, chłodzenie wyparne jest efektywniejsze, ponieważ 1 kilogram wody jest w stanie odebrać 2 200 kJ ciepła (ciepło odparowania) podczas gdy 1 kilogram powietrza tylko ok. 1 kJ na 1 K. Innym przykładem urządzenia wykorzystującego efekt odparowania wody jest też chłodnia adiabatyczna wyposażona w panel adiabatyczny PVC pokryty wiskozą, zapewniający efektywną pracę układu w trybie mokrym. Wbudowany sterownik automatycznie przełącza tryby pracy

OFICJALNY PRZEDSTAWICIEL MITA GROUP W POLSCE

MITA Cooling Technologies: • otwarte oraz zamknięte wieże chłodnicze; • skraplacze wyparne; • chłodnie oraz skraplacze adiabatyczne; • gas coolery; • dochładzacze adiabatyczne, • urządzenia hybrydowe

TORRAVAL: • Otwarte wieże chłodnicze – do ok. 520 m3/h • Chłodnie kominowe – do ok. 3 300 m3/h / celkę • Modernizację istniejących chłodni

FRIGOFLUID: • Przemysłowe chillery chłodzone powietrzem lub wodą – do ok. 600 kW • Chillery z Free-coolingiem – do ok. 150 kW • Dry coolery przemysłowe

EETS Sp. z o.o.

Zwrócona 57 57-200 Ząbkowice Śląskie

tel.: +48 737 905 031 www.eets.com.pl

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

(suchy oraz mokry) urządzenia w sposób najefektywniejszy. Odpowiednia geometria panelu adiabatycznego umożliwia swobodny spływ wody, która nie musi być uzdatniona, ponieważ nie następuje odparowanie wody.

Zastosowanie wiskozy (zwiększona absorpcja wody), w porównaniu z innymi rodzajami paneli adiabatycznych, pozwala na krótkie cykle wodne (kilka sekund co ok. 10-15 minut). Dzięki temu zużycie wody jest minimalne, a zużycie energii elektrycznej zoptymalizowane do minimum. Dodatkowym atutem zastosowania tego materiału jest brak powstawania zagrożenia zakażenia Legionellą (Legionellozą), co w przypadku zakładów spożywczych jest kluczowe. Jest to możliwe ponieważ dodatkowe zabezpieczenie powierzchni nie pozwala na tworzenie się ognisk bakterii. Dodatkowo sterownik obniża prędkość obrotową wentylatorów w momencie cyklu zwilżania panelu adiabatycznego. Zapobiega to porywaniu kropel wody i jej rozbryzgu. Kolejnym zabezpieczeniem jest cykliczne odświeżanie wody w zbiorniku układu recyrkulacji wody.

Case study – hybrydowe chłodzenie autoklawu, branża drobiarska

Dla jednego z polskich producentów – lidera w branży drobiarskiej – zaprojektowana i dostarczona została hybrydowa instalacja chłodzenia autoklawu. Najważniejszym zadaniem postawionym przez Klienta było dobranie urządzeń tak aby zużywały jak najmniej mediów, tj. energii elektrycznej oraz wody.

Założenia projektowe: • medium: glikol propylenowy 37%, • wydajność: 480 kW, • temperatura wlotowa medium: +60°C • temperatura wylotowa medium: +20°C • lokalizacja: Poznań Dzięki oprogramowaniu EcoCooler firmy MITA Cooling Technologies, przygotowano analizę. Analiza polegała na sprawdzeniu rozkładu temperatur otoczenia dla Poznania, co pokazano na poniższym wykresie.

Oprogramowanie pozwala również na przeanalizowanie jaka będzie konsumpcja energii i wody w ciągu całego roku pracy chłodni adiabatycznej. Do takiej analizy przyjęto prace całoroczną na pełnym obciążeniu cieplnym. Poniższy wykres odzwierciedla chwilowe zużycia zależne od temperatury otocznia uwzględniając temperaturę przełączenia między trybem suchym a mokrym.

Po zsumowaniu wszystkich danych, chłodnia zużyje: • 19 584 kWh energii elektrycznej, • 159 m3 wody nieuzdatnionej.

Wnioski

Każda instalacja chłodzenia przemysłowego jest inna. Podczas projektowania i doboru urządzeń należy zwrócić uwagę na szereg aspektów. Finalna instalacja musi zabezpieczać ciągłość produkcji w sposób najbardziej optymalny. Nie zawsze najprostsze oraz najtańsze rozwiązanie jest tym najlepszym. Dla wskazanego profilu temperaturowego można zastosować otwartą wieżę chłodniczą, której CAPEX jest najkorzystniejszy, lecz OPEX już mniej.

Dzięki zastosowaniu połączenia chłodni hybrydowej z agregatem Klient otrzymał energooszczędny układ, który zabezpieczy zapotrzebowanie na chłód w ciągu całego roku, w momencie wysokich jak i niskich temperatur otoczenia. Oprogramowanie, którym dysponuje producent pozwalają na dobór urządzeń w sposób najbardziej dopasowany do danej lokalizacji. Unikalna charakterystyka chłodni PAD-V obniża również koszty związane z serwisem (panel wykonany z trwałego materiału PVC) oraz przygotowaniem wody (brak uzdatniania wody). Taka instalacja mimo zwiększonego CAPEXu zagwarantuje najniższy możliwy OPEX. Czas zwrotu instalacji przewidziany jest po 2,5 roku pracy instalacji. n

Po przeanalizowaniu wykresu zaproponowano zastosowanie hybrydowej chłodni adiabatycznej PAD-V 2/5 (400 kW) wraz z agregatem wody lodowej Frigofluid (80 kW). Chłodnię w momencie najwyższych temperatur zewnętrznych dochłodzi glikol do +25°C. Przez mniej niż 200 godzin w ciągu roku agregat dochłodzi glikol z 25°C do wymaganych +20°C. Pozostały czas w roku chłodnia stanowi samodzielne źródło chłodu.

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

EETS Sp. z o.o.

Zwrócona 57 57-200 Ząbkowice Śląskie tel.: +48 737 905 031 www.eets.com.pl 66

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Barbara Kawiorska

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Wykrywanie substancji antybakteryjnych w mleku z zastosowaniem produkowanych w Polsce testów dyfuzyjnych Polutest® M i Polutest® MS

Ś

rodki przeciwbakteryjne, a tym antybiotyki są niezbędne w leczeniu wielu chorób u ludzi i zwierząt. Jednak obecność pozostałości substancji o działaniu antybakteryjnym w żywności, w tym w mleku, niesie negatywne następstwa zdrowotne, a pośrednio i ekonomiczne. Skutkiem przyjmowania antybiotyków w takiej formie jest przede wszystkim zwiększone ryzyko występowania reakcji alergicznych oraz zaburzeń funkcjonowania tkanek lub narządów. Nawet małe dawki antybiotyków przyjmowane z żywnością przez dłuższy czas mogą przyczyniać się do powstawania w organizmie ludzkim lekoopornych szczepów bakteryjnych1.

Oporność na antybiotyki, według szacunków OECD2 może być przyczyną 700.000 zgonów na całym świecie. Oporność na antybiotyki w porównaniu z sytuacją, kiedy ona nie występowała, przynosi również znaczne straty finansowe. W państwach OECD mogą one osiągnąć w 2050 r. ok.2,9 biliona dolarów.3 Jak pokazują dane opublikowane przez Europejską Agencję Leków stosowanie antybiotyków w Europie jest ponad dwukrotnie wyższe w leczeniu zwierząt niż ludzi.4 Kierując się dobrem konsumentów oraz mając na względzie zalecenia organizacji międzynarodowych, wprowadzono regulacje określające zasady użycia antybiotyków w leczeniu zwierząt, których produkty przeznaczone są do konsumpcji, czego wyrazem było m.in. zakazanie stosowania antybiotykowych stymulatorów wzrostu, leków antybakteryjnych o silnym działaniu toksycznym oraz objecie producentów systematyczną kontrolą pozostałości antybiotyków w produktach spożywczych.

1 2 3 4

A. Posyniak, Występowanie antybiotyków w żywności-aspekty prawne i analityczne kontroli pozostałości, ,,Życie Weterynaryjne” 86(9),2011, http://www.vetpol.org.pl/ dmdocumets/ZW%202011_09%20%2008.pdf Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Cooperation and Development) Konkluzje Rady w sprawie następnych kroków w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach podejścia ,, Jedno zdrowie- konkluzja nr 13 (Dz. Urz. UE C269 z 23.07.2016, str.26) http://www.tygodnik-rolniczy.pl/articles/zwierzeta/ograniczanie-antybiotyków-w-hodowli/

Krowa z zapaleniem gruczołu mlekowego poddana leczeniu lekami przeciwbakteryjnymi, wydziela mleko, które jest niezdatne do przetwórstwa. W takim mleku jest zaburzony rozwój naturalnej flory bakterii kwasu mlekowego. Pozostałości antybiotyków hamują rozwój bakterii fermentacyjnych i zakwasów, w rezultacie czego powstaje produkt o niskiej jakości mikrobiologicznej i niskich walorach smakowych. Mleko z pozostałościami antybiotyków użyte do produkcji serów powoduje poważne wady produktu, uzyskany ser posiada nieprzyjemny zapach oraz wadliwą teksturę i wady organoleptyczne.

Zarówno w kraju jak i w Unii Europejskiej w związku z niebezpieczeństwem zdrowotnym wynikającym z wprowadzenia na rynek produktów z pozostałościami leków weterynaryjnych opracowano szereg programów mających na celu kontrolowanie ilości używanych w leczeniu antybiotyków oraz badanie zjawiska antybiotykooporności. Pro67

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

blem ten znalazł szerokie zastosowanie wśród wielu światowych organizacji i agencji takich jak: Komisja Europejska pod kierownictwem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności ( EFSA), czy też Parlament Europejski, na świecie WHO, FDA. W Polsce problemem zajmuje się PIWET-PIB w Puławach.

Wykrywanie pozostałości substancji antybakteryjnych w mleku surowym Przemysł mleczarski w Polsce rozwija się bardzo prężnie. Za jakość produktu finalnego odpowiada właściwa jakość surowca. Dobry surowiec gwarantuje właściwy przebieg procesów technologicznych, a w rezultacie produkt o wysokich walorach konsumpcyjnych. Regulacje prawne dbają o to, aby każda ze stron miała gwarancję jakości surowca i produktu. Kontrola skupowanego surowca jest nieodzownym elementem prac służb weterynaryjnych w walce z pozostałościami leków weterynaryjnych w mleku.

Kontrola jest sprawowana przez służby weterynaryjne, zakłady mleczarskie i samych hodowców już w gospodarstwie. Jest to idealne rozwiązanie, bo nie pozwala skierować do skupu mleka w sytuacji, kiedy pomimo upływu okresu karencji, pozostałości leku są jeszcze wykrywane. Nie jest to trudne z technicznego punktu widzenia, ponieważ dostępne są niedrogie testy komercyjne, nie jest też wymagane jakieś specjalnie kosztowne wyposażenie. Taka wewnętrzna kontrola producencka nie jest jedyną i zakłady przemysłu mleczarskiego kontrolują surowiec także we własnym zakresie, zwykle przy użyciu szybkich testów receptorowych. Na rynku dostępnych jest wiele tego rodzaju testów, jednak zdecydowana większość z nich wykrywa głownie antybiotyki β-laktamowe lub grupę β-laktamów i tetracyklin. Grupa oligosacharydów, w tym streptomycyna takimi testami nie jest zwykle wykrywana. Zasadą jest, aby w przypadku wyniku dodatniego wykonać dodatkowo badanie z zastosowaniem testu mikrobiologicznego o szerokim spektrum wykrywalności substancji antybakteryjnych oraz dużej czułości zbliżonej do maksymalnych dopuszczalnych poziomów Maximum Residual Limit (MRL) dla badanych substancji.

W świetle prawa substancje przeciwbakteryjne w żywności definiuje Ustawa z dn. 25.08.2006r. o Bezpieczeństwie Żywności i Żywienia5. W art.3 pkt 44 środek spożywczy określa się jako szkodliwy dla zdrowia lub życia człowieka, kiedy zawiera produkty lecznicze weterynaryjne w ilości przekraczającej dopuszczalne limity lub zabronione w rozporządzeniach Unii Europejskiej. Unijne procedury określania maksymalnych limitów pozostałości ( MRL) substancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych zawarte zostały w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr. 470/20096, zaś poziomy tych limitów można znaleźć w Rozporzadzeniu Komisji (UE) nr 37/2010 z dn. 22.12.2009r. w sprawie substancji farmakologicznie czynnych i ich klasyfikacji w odniesieniu do MRL w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego7.

W kontroli surowca mlecznego w zakładach mleczarskich stosowane są najczęściej komercyjnie dostępne kilkuminutowe testy receptorowe i testy mikrobiologiczne, najczęściej wykorzystujące Bacillus stearothermophilus jako szczep testowy. Aby można było je stosować, muszą one posiadać pozytywną opinię Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach i być umieszczone w wykazie wyrobów do diagnostyki in vitro stosowanych 5 6

7

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Tekst jednolity ( Dz.U. z 8 kwietnia 2015 r. poz. 594 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 479/2009 z 6 maja 2009r. ustanawiające wspólnotowe procedury określania maksymalnych limitów pozostałości substancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz uchylające Rozporzadzenie Rady ( EWG) nr 2377/90 oraz zmieniające dyrektywę 2001/82/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ( Dz. U. L 152/11 z 16.06.2009r.)

Rozporzadzenie Komisji (UE) nr 37/2010 z 22 grudnia 2009r. w sprawie substancji farmakologicznie czynnych i ich klasyfikacji w odniesieniu do maksymalnych limitów pozostałości w srodkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego ( Dz. U. L. 15/1 z 20.01.2010r.)

68

w medycynie weterynaryjnej, który prowadzi Główny Lekarz Weterynarii.

Nie ma jednak testów idealnych, pozwalających wykrywać wszystkie pozostałości leków i na wymaganych poziomach.

Powszechnie dostępne na rynku testy mikrobiologiczne to: Delvotest, Polutest, BRtest, Milchtest, Eclipse, Cow Side II, Blue Yellow II, natomiast receptorowe: Beta Star Combo, Charm MRLBLTET, Charm MRLBL, Delvo-X-Press, Twinsensor BT.

Testy Polutest®M, MS - opis i charakterystyka

Polutest®M, MS to jedyne krajowe testy mikrobiologiczne wykrywające szerokie spektrum pozostałości substancji antybakteryjnych w mleku, posiadające bardzo długi okres trwałości wynoszący 18 miesięcy w temperaturze chłodniczej i przystępną cenę. Tak długa trwałość jest rezultatem bezwodnej formy, jaką osiągnięto dzięki użyciu nie stosowanego dotychczas w metodach mikrobiologicznych żelifikatora tworzącego żel bezpośrednio po uwodnieniu bez ogrzewania. Jako szczep testowy został użyty Geobacillus stearothermophilus ATCC®10149.

Testy składają się z podstawowego preparatu suchego umieszczonego we fiolce oraz odczynnika uwadniającego dołączanego w probówce. W przypadku Polutestu M jest to jałowa woda destylowana o odpowiednim pH, natomiast w przypadku Polutestu MS roztwór z trimethoprimem pozwalający dodatkowo wykrywać pozostałości sulfonamidów w mleku. Przed wykorzystaniem testu suchy preparat we fiolce należy uwodnić, dodając do niego odczynnik uwadniajacy w ilości 0,3 ml przy użyciu mikropipety a następnie wymieszać przez 3-5 krotne wstrząśnięcie ampułką ruchem wahadłowym bądź kilkukrotne stuknięcie w blat stołu. Bardzo pomocne przy uwadnianiu testów jest użycie mikrowytrząsarki do probówek.

Po żelifikacji na uzyskany żel nanosi się 0,1 ml badanego mleka i inkubuje w bloku grzejnym w temp 64±0,5°C, w łaźni wodnej z wymuszonym ruchem wody w temp. 64±1°C, lub w termostacie z temp. ustawioną na 68 ±1ºC do momentu zmiany barwy z purpurowej na żółto-kremową w próbce kontrolnej, co trwa zwykle dla Polutestu M 3h ±15 min, a dla Polutestu MS - 15 min dłużej. Barwa sino-fioletowa wskazuje na obecność pozostałości substancji hamujacych w mleku, a barwa żólto-kremowa na ich brak.

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Zakresy wykrywalności substancji antybakteryjnych testami Polutest® Substancja antybakteryjna

MRL µg/cm³ Polutest® M

ANTYBIOTYKI

Polutest® MS

µg/cm³

Penicylina

0,004

0,0024-0,003

0,0024-0,003

Amoxycylina

0,004

0,0024-0,003

0,0024-0,003

Bacytracyna

0,15

0,1-0,2

0,1-0,2

Tetracyklina

0,1

0,1-0,2

0,1-0,2

Chlorotetracyklina

0,1

0,1-0,2

0,1-0,2

Oksytetracyklina

0,1

0,2-0,3

0,2-0,3

Streptomycyna

0,2

0,25-0,5

0,25-0,5

Neomycyna

1,5

0,8-1,0

0,8-1,0

Erytromycyna

0,04

0,4

0,4

Linkomycyna

0,15

0,2-0,3

0,2-0,3

Novobiocyna

0,05

0,1-0,2

0,1-0,2

Kanamycyna

0,15

0,1-0,2

0,1-0,2

Gentamycyna

0,1

0,05-0,1

0,05-0,1

Chloramfenicol

0,0

2,5-4,0

2,5-4,0

SULFONAMIDY

µg/cm³

Sulfametazyna

0,1

0,5-1,0

Sulfadimetoksyna

0,1

0,1-0,25

Sulfatiazol

0,1

0,1-0,25

Sulfadiazyna

0,1

0,25-0,50

Sulfacetamidyna

0,1

0,2-0,6

INNE

µg/cm³

Dapson

0,0

0,05-0,1

Trimethoprim

0,05

0,025-0,04

PREPARATY FARMACEUTYCZNE

µg/cm³

Syntarpen

0,02

0,02

Vetimast

0,009

0,009

Nafpenzal MC

0,002

0,002

Lincocin-Forte

0,2

0,2

Pathozone

0,04-0,05

0,04-0,05

ŚRODKI DEZYNFEKUJĄCOMYJĄCE

%

Soda kaustyczna

0,06-0,07

0,06-0,07

Soda kalcynowana

0,2

0,2

Środki uwalniające chlor

0,1-0,2

0,1-0,2

Jod ( jodofory)

0,3-0,4

0,3-0,4

Nadtlenek wodoru

0,008-0,01

0,008-0,01

Czwartorzędowe związki amonowe

0,2-1,9

0,2-1.9

Polutest® został wysoko oceniony przez FIL – IDF w międzynarodowych badaniach laboratoryjnych, 1992. Otrzymał „ATUT 2001” za najlepszy produkt Polski Północno-Wschodniej. Uzyskał pozytywną opinię Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach oraz Certyfikat Jakości Głównego Inspektora Weterynarii Ukrainy.

Test wykonany dokładnie, z należytą starannością, gwarantuje prawidłowy, czytelny i powtarzalny wynik oznaczenia.

Polutest® MS pozwala wykrywać w mleku chemioterapeutyki wszystkich grup stosowane w lecznictwie weterynaryjnym.

Test jest konkurencyjny do wytwarzanych w Holandii (Delvotest) odpowiedników. Ma porównywalne wykrywalności na większość substancji antybakteryjnych stosowanych w zestawach leków do leczenia krów.

Międzylaboratoryjne Badania Biegłości w zakresie oznaczania m.in. substancji hamujących zorganizowane w maju 2008 r. przez PIWet Puławy dowiodły, ze powszechnie stosowany na rynku mleczarskim test mikrobiologiczny (wymóg kontraktów handlowych) nie pozwala na wykrycie pozostałości streptomycyny nawet na poziomie 2,5 krotnego MRL. Tymczasem Polutest® MS produkcji krajowej umożliwia wykrywanie pozostałości streptomycyny na poziomie MRL Streptomycyna jest powszechnie stosowana jako składnik leków używanych do leczenia mastitis, stanowi składnik ok. 20% stosowanych leków weterynaryjnych.8 Polutesty® M i MS zostały opracowane i opatentowane w nieistniejacym już Instytucie Mleczarstwa Stacja Doświadczalna w Olsztynie9.

Zgłoszone do ochrony prawnej - posiadają prawo ochronne na znak towarowy zarejestrowany w Urzędzie Patentowym R.P10 Na rynku mleczarskim utrzymują się w ciągłej, nie przerwanej sprzedaży od r.1990.

Obecnie produkowane są w firmie o tej samej nazwie znajdującej się w Olsztyńskim Parku Naukowo-Technologicznym.

Firma POLUTEST jest jednocześnie producentem i dystrybutorem testów.

Zaopatrujemy w testy Zakłady Mleczarskie, Okręgowe Spółdzielnie Mleczarskie, Laboratoria Oceny Mleka, inne laboratoria, hodowców, farmerów.

Wykonujemy oznaczenia wykrywania substancji hamujących Polutestem MS w dostarczonych próbkach mleka wg opracowanych procedur.

Służymy chętnie radą i pomocą w razie jakichkolwiek problemów z wykonaniem oznaczenia.

Zapraszamy wszystkich chętnych do współpracy. n

8

Cichosz G, Pozostałości substancji hamujących w mleku – nie do końca rozwiązany problem, www.lab-mlek.com.pl/artykuly.php 9 Opis Patentowy PL 160080 B1, 02/93, Świadectwo Autorskie o Dokonaniu Wynalazku UP RP, 1993 10 Świadectwo Ochronne nr 100406, UP RP, 10.07.1998

69

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

System napędowy perfekcyjnie dostosowany do branży mleczarskiej

Z

apewnienie wysokiej czystości urządzeń ze względów higienicznych i technologicznych jest przedmiotem troski i celem działań producentów branży spożywczej. Okresowe czyszczenie i sterylizacja, zwykle wykonywane w trakcie pracy, są kluczowym warunkiem, który zaostrza wymagania stawiane stosowanej tutaj technice napędowej. Przy przetwórstwie żywności, oprócz konieczności utrzymywania czystości, napędy często mają styk z substancjami agresywnymi, jak kwasy i zasady. Światowy ekspert technologii napędowej, firma NORD DRIVESYSTEMS oferuje innowacyjne rozwiązania idealnie dostosowane wymagań stawianych przez przemysł spożywczy.

W oparciu o sprawdzoną zasadę modułowości NORD opracował pełne portfolio gładkich napędów bez użebrowania, obejmujące idealnie dopasowane komponenty mechaniczne i elektroniczne o szerokim zakresie momentów obrotowych i mocy. Na bazie kilkudziesięciu lat doświadczenia i współpracy z klientami z całego świata, zaprojektowano szereg przekładni w odpornych na korozję korpusach odlewanych z aluminium i zoptymalizowanych do częstego zmywania. Napędy NORD o gładkich powierzchniach łączą właściwości materiałowe i konstrukcyjne oraz oferują wyjątkowe zalety. Aluminium jako metal lekki ma około trzykrotnie mniejszą gęstość niż stal, a co za tym idzie mały ciężar ułatwiający montaż. Przewodność cieplna aluminium jest osiem razy większa od przewodności stali szlachetnej co ułatwia chłodzenie układu. Specjalnie zaprojektowana konstrukcja samoodpływowa oznacza, że wszystkie przejścia między powierzchniami mają duże promienie dzięki czemu ciecze mogą spływać w każdym położeniu montażowym i nie ma obszarów, w których mogłyby się zbierać i powodować korozję.

Do zastosowań spożywczych analogicznie dostosowano również silniki. Niewentylowane silniki o gładkiej powierzchni osiągają wysoką wydajność w szerokim zakresie momentu obrotowego, dzięki czemu optymalnie nadają się do pracy w zakresie częściowego obciążenia.

Dzięki pozbawionej żeber chłodzących konstrukcji, można uniknąć gro70

madzenia się zarazków i skutecznie zapobiec ich rozprzestrzenianiu przez strumienie powietrza chłodzącego. Najnowsza generacja silników NORD znacznie zmniejsza straty i osiąga sprawność znacznie przekraczającą klasę sprawności IE5. Do swoich silników NORD oferuje również szybkozłącza ze stali nierdzewnej. Rozwiązanie takie posiada konstrukcję w wersji prostej lub kątowej, w technologii Plug-and-Play ułatwiającą instalację i montaż silnika. Opcja ta zapewnia zasilanie, hamulec i termistor w jednym złączu. Oznacza to również oszczędność kosztów dzięki krótszemu przestojowi maszyny, brak konieczności ponownego okablowania skrzynki zaciskowej i zmniejszone ryzyko wniknięcia wody po ponownym podłączeniu. Dodatkowo jednostka napędowa może być wymieniona bez certyfikowanego personelu elektrotechnicznego.

Przetwornice częstotliwości NORD stanowią kolejny element przystosowane do łatwego zmywania. Rozrusznik z funkcją łagodnego rozruchu i rewersji NORDAC START - SK 135E (od 0,12 – 7,5 kW) jest zdecentralizowanym, elektronicznym, odpornym na zużycie starterem silnika do miękkiego uruchamiania silników różnego typu. Wyposażony jest w funkcję pracy rewersyjnej i wewnętrzne zabezpieczenie silnika, więc można go swobodnie integrować z dowolnym systemem. Przetwornica częstotliwości NORDAC BASE – SK 180E (IE2, od 0,25 – 2,2 kW) jest ekonomicznym rozwiązaniem napędowym NORD w sektorze technologii zdecentralizowanych przetwornic częstotliwości. NORDAC BASE to zakup technologii o mocnej konstrukcji opracowanej specjalnie jako rozwiązanie do prostych zastosowań do zamontowania poza szafą sterowniczą.

Dodatkowo NORD opracował wyjątkowy system zabezpieczenia powierzchni aluminiowych przed korozją o nazwie Nsd tupH. Jest to elektrolityczny proces głębokiej obróbki aluminium, w którym powierzchnia jest głęboko uszczelniona i nierozerwalnie związana z materiałem podłoża. W ten sposób aluminium staje się odporne na korozję. Jednostki napędowe nsd tupH to solidna i trwała alternatywa dla malowanych motoreduktorów (rys. 2) lub wersji ze stali nierdzewnej. W napędach lakierowanych korozja może wchodzić pod warstwę farby i powodować złuszczenia i odpryski. Sam lakier może nie być dopuszczony do kontaktu z żywnością. Nsd tupH jest odporne na korozję nawet po uszkodzeniu

TECHNOLOGIE PRODUKCJI

mysłowe przekładnie MAXXDRIVE® można wyposażyć w SAFOMI IEC (rys. 4). Nazwa jest skrótem od Sealless Adapter For Mixers (bezuszczelkowy adapter do mieszalników). Ten specjalny adapter IEC łączy w jednym elemencie funkcje standardowego adaptera IEC i zbiornika wyrównawczego oleju. Kompaktowe połączenie MAXXDRIVE® i adaptera SAFOMI IEC stanowi najlepszy wybór do zastosowań w mieszalnikach i procesach mieszania ograniczający zużycie części i ilość dołączonych komponentów. Nie są wymagane dodatkowe zbiorniki oleju i węże, jak również umieszczone pomiędzy przekładnią, a cylindrem IEC promieniowe uszczelnienie wału podatne na wycieki i zużycie. Zastosowanie SAFOMI zamiast standardowego adaptera IEC na napędzie mieszalnika zwiększa niezawodność operacyjną i zmniejsza koszty konserwacji. Wymagana objętość oleju oraz jego poziom są niższe, a brak dodatkowych komponentów pozwolił na zmniejszenie przestrzeni montażowej.

W połowie bieżącego roku NORD wprowadzi również na rynek absolutną nowość. DuoDrive (rys. 3) to rewolucyjna koncepcja jednostopniowego reduktora walcowego i silnika IE5+ zintegrowanego w higienicznej, łatwo zmywalnej wspólnej obudowie.

Dzięki zoptymalizowanej wydajności systemu, dużej gęstości mocy, niskiej emisji hałasu oraz prostemu uruchomieniem typu plug-and-play, rozwiązanie skutkuje znacznym obniżeniem całkowitego kosztu posiadania (TCO) w porównaniu z innymi systemami napędowymi. n

mechanicznym, nie zawiera chromianów i jest certyfikowane do produkcji żywności. Użycie stali nierdzewnej w napędzie to wysoki koszt, duży ciężar i problem z nagrzewaniem się urządzenia. Aluminium w połączeniu z powłoką NORD jest lekkie, tańsze i ma bardzo dobre przewodnictwo cieplne. Z kolei stosowanie dodatkowych obudów chroniących napęd jest czasochłonne i wymaga dodatkowych nakładów, utrudnia wentylację i ułatwia gromadzenie się zanieczyszczeń. Powierzchnie pokryte nsd tupH są łatwe do mycia, mogą z łatwością wytrzymać wysokociśnieniowe czyszczenie parowe i są w dużej mierze odporne na kwasy i zasady. Możliwe jest nawet użycie myjek wysokociśnieniowych lub różnorodnych agresywnych mediów. Napędy NORD z Nsd tupH można stosować wszędzie tam, gdzie nie sprawdzają się konwencjonalne rozwiązania.

Przekładnie przemysłowe NORD MAXXDRIVE® stanowią doskonały wybór do zastosowań w dużych mieszalnikach i są częścią asortymentu produktów NORD od ponad dziesięciu lat, sprawdzając się w niezliczonych zastosowaniach na całym świecie. Oferują wysokie momenty wyjściowe od 15 do 250 kNm i zapewniają płynną pracę nawet w wymagających warunkach. W przypadku aplikacji mieszalnikowych przeR

E

K

MÓJ

L

NAPĘD

A

M

JEST PRODUKCJI

A

NORD!

MAXXDRIVE® IDEALNY DO DUŻYCH MIESZALNIKÓW Konstrukcja zoptymalizowana dla najwyższych obciążeń Niezawodne działanie w ekstremalnych warunkach

NORD NAPĘDY reklama

Konfigurowalny system modułowy dla indywidualnych rozwiązań

71

nord.com

HIGIENA

Profesjonalna technologia zmywania Rozmowę z ekspertem firmy MEIKO przeprowadził pan Jarosław Banaś.

Jarosław Banaś: Od produkcji, przez ladę grzewczą aż do cateringu: która zmywarka nadaje się dla danego zastosowania? A może jest jeden model odpowiedni dla tych wszystkich potrzeb i wymagań?

Dariusz Szczepura: W tym przypadku ważnych jest wiele różnych czynników, dlatego też nie można podać jednej, ogólnej odpowiedzi.

Szczególnie istotnym aspektem jest oczywiście wielkość danego zakładu. W obszarze produkcji stosuje się zazwyczaj zmywarkę uniwersalną (powszechnie nazywaną „zmywarką do garów”) lub zmywarkę tunelową. Myjemy w niej m.in. skrzynki, tace, pojemniki, wszelkie narzędzia produkcyjne, noże, wiadra, miski i wiele innych przedmiotów. W firmowych sklepach, w których często znajdujemy gorącą ladę oraz w coraz częściej podejmowanej przez sklepy lub zakłady aktywności cateringowej, najczęstsze zastosowanie ma zmywarka kapturowa, taka jak nasz model M-iClean H, lub zmywarka podblatowa z najwyższą na rynku wysokością wsadu jaką jest zmywarka MiClean UM+ lub UL.

Jakie są minimalne wymogi dla zmywarek do zakładów przetwórstwa mlecznego? Co dzisiaj, w dobie COVID-19 jest bardziej istotnie niż jeszcze rok temu?

Higieniczny wynik zmywania jest absolutną koniecznością, tzn. temperatura płukania musi być utrzymana na poziomie min. 80–85°C (klienci często używają określenia „wyparzarka”). Zaprogramowane, w 100% powtarzalne czasy cykli i temperatury mycia oraz końcowego płukania/wyparzania gwarantują usunięcie koronawirusa.

Znaczenie ma dzisiaj ekonomiczność, niezawodność i ochrona zasobów naturalnych. Różne cykle mycia, dostosowane do narzędzi oraz pojemników stosowanych w mleczarniach, dedykowane parametry i akcesoria szczególnie znajdują uznanie w branży mleczarskiej. Technologia zmywania jest punktem newralgicznym, także dla mleczarzy, a zwłaszcza dla branży cateringowej. W przypadku wystąpienia problemów istnieje ryzyko przestoju z powodu brakujących lub brudnych naczyń.

Nie wspominając już o problemach higienicznych mytych przedmiotów z pozostałościami. Niezawodność wyników zmywania, wydajność i szybki serwis jest zatem podstawowym zagadnieniem, o których mówią nam nasi klienci z branży mleczarskiej. Odpowiednia technologia w połączeniu z doskonałymi materiałami jest oczywiście istotnym wa72

Profesjonalna technologia zmywania

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Zmywarki uniwersalne do zakładów mięsnych, mleczarni i piekarni Zmywarki uniwersalne FV 130.2/FV 250.2. Uniwersalne maszyny do Państwa zmywalni - są niezwykle zaawansowane technologicznie i funkcjonalne. Stworzone z myślą o najbardziej wymagających zadaniach. Sterowane całkowicie elektronicznie za pomocą systemu MIKE 2, pracują w oparciu o nowoczesny system mycia ruchomych ramion dużej mocy ze zmianą kierunku pracy, w optymalnym połączeniu ze sprawdzonym systemem nabłyszczania ramieniem obrotowym. Za dużymi, wysokimi drzwiami kryje się mnóstwo miejsca na garnki, patelnie, miski, blachy, naczynia robocze, pojemniki transportowe, ale też na noże i akcesoria w dedykowanych pojemnikach. Niestandardowo bogate wyposażenie seryjne powoduje, że idealnie zmywarki FV idealnie sprawdzają się w każdym zakładzie mięsnym, mleczarni czy piekarni. Inaktywacja koronawirusa zapewniona przez MEIKO w każdym cyklu mycia, jest dzisiaj dodatkowym ważnym elementem wyboru tych zmywarek.

DV 270.2 Zmywarka do garnków i przyborów kuchennych. Bezkonkurencyjna maszyna z olbrzymią mocą czyszczenia do wszelkich prac na zmywalni. Dynamiczne wysokowydajne pompy, oscylacyjne (ruchome) ramiona myjące ze stali nierdzewnej o bezkompromisowej wydajności, obrotowe systemy płukania końcowego z dodatkowymi bocznymi ramionami płuczącymi, dobrze zaprojektowana solidna konstrukcja i precyzyjna technologia operacyjna gwarantują higienicznie czyste przedmioty, wolne od koronawirusa w zaledwie 3 minuty! Ogromna wysokość załadunku wynosząca 650 mm umożliwia umieszczenie w zmywarce tego co jest niemożliwe w przypadku zwykłych zmywarek. Czas, który Twój personel spędza na czyszczeniu dużych przyborów kuchennych, może być wykorzystany w bardziej produktywny sposób.

www.meiko.pl

HIGIENA

runkiem podstawowym, gdyż technologia zmywania musi być po prostu solidna. Ochrona zasobów naturalnych i zrównoważony rozwój idą nie tylko w parze z mniejszymi kosztami operacyjnymi, lecz także z zadowoleniem personelu. W szczególności jest to widoczne na przykładzie naszej w pełni automatycznej zmywarki kapturowej M-iClean H (automatycznie podnoszony kaptur), która wyróżnia się inteligentnym, ergonomicznym rozwiązaniem pozwalającym na oszczędność czasu i dbanie o zdrowie personelu. Przyjmując średnio 120 cykli zmywania, otwieranie i zamykanie kaptura manualnie staje się naprawdę istotnym obciążeniem. W M-iClean H dzieje się to w pełni automatycznie.

Ergonomia, tryb oszczędzania energii, digitalizacja, łatwe czyszczenie? Czy Zakłady Przetwórstwa Mlecznego powinny przywiązywać szczególną wagę do inwestycji w nową zmywarkę?

Zdecydowanie tak, nowa zmywarka to bardzo ważna inwestycja. Temat ergonomii był już omawiany – będzie on odgrywał coraz ważniejszą rolę w przyszłości, również ze względu na zmiany demograficzne.

Oszczędzanie energii? Nie tylko niskie zużycie energii w nowoczesnych zmywarkach, ale stosowanie nowoczesnych systemów odzysku ciepła odzysk ciepła z oparów nie tylko zmniejsza zużycie energii, lecz również znacznie poprawia klimat w zmywalni. Klimat jest bezpośrednim elementem ergonomii, który wpływa również na jakość pracy i oczywiście na zdrowie. W zakresie czyszczenia stworzyliśmy niesamowicie proste rozwiązanie w formie naszej „koncepcji niebieskiego koloru obsługi” (Blue Concept): wszystkie części, które są oznaczone na niebiesko, mogą być łatwo usunięte i wyczyszczone.

Kiedy warto zainwestować w nową zmywarkę i jaki jest przeciętny „okres przydatności”?

W profesjonalną, niezawodną zmywarkę warto jest zainwestować zawsze, nawet dzisiaj. Najnowsze modele charakteryzują się znacznie

niższym zużyciem wody i energii elektrycznej, co oznacza także obniżenie kosztów eksploatacji. Wcześniej opisana więc higiena, oszczędności od pierwszego dnia stosowania powodują, iż taka inwestycja „zarabia” na siebie już od samego początku. Żywotność zmywarki zależy zasadniczo od kilku czynników: obciążenia (liczba cykli mycia), serwisowania maszyny, regularnej konserwacji, użytych materiałów i wielu innych czynników. Zmywarka z serii Premium powinna nienagannie służyć przez co najmniej dziesięć lat.

Jakie mamy nowe modele i czym się one wyróżniają?

Oczywiście w pierwszym rzędzie należy wspomnieć o zmywarce kapturowej M-iClean H (od M do XL). Wyróżnia się ona przede wszystkim nowoczesnym, automatycznym kapturem, automatycznym wykrywaniem kosza, elastycznym wyświetlaczem na wysokości oczu i koncepcją sygnalizacji, odzyskiem ciepła z wody spustowej, idealnym zastosowaniem dla dużych, mytych przedmiotów, ergonomicznymi uchwytami, stołem suszącym z dmuchawą, elastyczną wysokością roboczą (regulowane nóżki), czterema pakietami siłowymi ze specjalnym wyposażeniem w ekonomicznej cenie, 60 miesiącami gwarancji na wszystkie elektroniczne i mechaniczne komponenty automatycznego kaptura.

Ponadto całą serię Point.2 (zmywarki uniwersalne FV 130.2, FV 250.2, DV 270.2) zaprojektowano właśnie na potrzeby zakładów przetwórczych – wielkość kosza, wysokość wsadu, ruchome ramiona itd. zapewniają higieniczną czystość.

Co należy wiedzieć o instalacji? (Lokalizacja? Niezbędne uzdatnianie wody? Potrzebne przyłącza/przewody? Gotowość do podłączenia czy też montażu i podłączenie przez personel serwisowy? ) Lokalizacja zmywarki powinna być optymalnie umiejscowiona w łańcuchu procesów produkcyjnych (procesy pracy). Nawet jeśli nie jest to od razu oczywiste, inteligentny proces zmywania, czyli zatem także odpowiednie planowanie przestrzenne, może znacznie poprawić przepływ pracy. W większości przypadków (bardzo twarda woda w Polsce) konieczne jest uzdatnianie wody, ale to proponujemy pakietowo naszym klientom. Dla instalacji nowoczesnej zmywarki potrzebujemy jedynie prądu 400V („siła”), zaworu zimnej wody oraz odprowadzenia do kanalizacji. Instalację, uruchomienie i szkolenie oferujemy bezpłatnie, szczególnie, że niektóre parametry (np. dobór i dawkowanie środków chemicznych) muszą być ustawione i dopasowane na miejscu co długoterminowo zmniejszy koszty i wpłynie na wyniki zmywania.

Jak ważna jest obsługa klienta (serwis), która jest w szybkim czasie dostępna na miejscu?

Lokalna obsługa klienta jest podstawowym wymogiem. Jak już podkreśliłem wcześniej: jeżeli technologia zmywania nie działa, nie trzeba długo czekać, aż cały zakład znajdzie się w stanie bezczynności.

Przestoje wiążą się z ogromnymi dodatkowymi wydatkami, ponieważ pracownicy muszą wszystko umyć ręcznie. Oprócz czasu reakcji istotna jest jednak również dostępność części zamiennych – dlatego pokrywamy cały kraj siecią autoryzowanych partnerów serwisowych posiadających wiedzę oraz stosowny zapas części. Doskonała technologia i niezawodny, szybki serwis to w firmie MEIKO dwa nieodłączne elementy.

Jakie są dodatkowe koszty dla Zakładów Przetwórstwa Mlecznego? (Serwis/Konserwacja? Akcesoria wykraczające poza wyposażenie podstawowe? Środki czyszczące, odkamieniacze? Inne?)

Generalnie takich kosztów nie ma. Oczywiście do działania i uzyskania idealnego wyniku zmywania jest wymagany środek czyszczący i nabłyszczacz (najlepiej w postaci płynnej). Ale to jest wydatek oczywisty.

Jeśli używamy polecane przez MEIKO uzdatniacze wody, stosujemy się do zaleceń, klient nie musi korzystać z żadnych dodatkowych akcesoriów, odkamieniaczy etc. n

74

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

HIGIENA

Nowoczesna myjka obrotowa wózków mroźniczych i technologicznych, największa siła mycia na rynku W odpowiedzi na zapotrzebowanie od klientów w ofercie firmy Clevro pojawiła się komorowa myjka XWW-400 zaprojektowana z myślą o myciu wszelkiego rodzaju ażurowych wózków wykorzystywanych w przemyśle spożywczym: wózków mroźniczych, piekarniczych, cukierniczych, garmażeryjnych oraz wózków technologicznych w przemyśle mleczarskim. Występuje ona w dwóch głównych odmianach: naposadzkowej oraz przygotowanej do montażu we wnęce w posadzce. W zależności od gabarytów wózka, zmienia się też rozmiar komory myjącej, w której zastosowano innowacyjny układ mycia w postaci platformy obrotowej oraz napędzanych mechanicznie obrotowych głowic myjących. Zastosowanie układu 2 pomp myjących pozwoliło uzyskać najsilniejszy układ mycia na rynku. n tel.: 46 814 72 72, www.clevro.pl

Obrotowa myjka narzędzi i akcesoriów XRK-1000 W odpowiedzi na zapytania od klientów, spowodowane brakiem na rynku wydajnej i skutecznej myjki do form i pras, firma Clevro zaprojektowała linię myjek komorowych XRK do mycia tych elementów, które spełniają oczekiwania dotyczące jakości oraz wydajności mycia.

Posiadają ona duże komory mycia z łatwym dostępem, wzmocnioną konstrukcję korpusu oraz silny układ myjący w postaci mechanicznie napędzanych obrotowych kolektorów z dyszami posiadającymi możliwość regulacji kąta natrysku. Możliwe jest wykonie w różnych konfiguracjach zarówno wielkości załadunku jak i rodzaju ogrzewania. n

NO WO ŚĆ !

tel.: 46 814 72 72, www.clevro.pl

NO WO ŚĆ !

Uniwersalna przemysłowa myjka do drobnego sprzętu produkcyjnego i narzędzi XMU-1600

W odpowiedzi na zapotrzebowanie ze strony klientów na wzmocnioną myjkę w typie zmywarki gastronomicznej, przeznaczoną do mycia narzędzi oraz drobnego sprzętu produkcyjny go, w ofercie firmy Clevro pojawiła się myjka komorowa odpowiadająca na te potrzeby.

Posiada ona dużą komorę mycia z łatwym dostępem, wzmocnioną konstrukcję korpusu oraz silny układ myjący w postaci czterech obrotowych kolektorów z dyszami posiadającymi możliwość regulacji kąta natrysku. Możliwe jest wykonie w różnych wymiarach komory myjącej zgodnie z życzeniem klienta. n 76

HIGIENA

Linia myjąca wysokiej wydajności.

Gwarantowane mycie 2200 szt. pojemników na godzinę.

Firma CLEVRO jest jedyną polską firmą, specjalizującą się w produkcji i sprzedaży profesjonalnych urządzeń myjących do różnych zastosowań dla przemysłu spożywczego, sieci handlowych i logistyki, w tym: mięsnego, rybnego, piekarniczo-cukierniczego, czekoladowego, mleczarskiego, owocowo-warzywnego oraz innych na przykład: motoryzacji, firm utylizacyjnych, usługowych oraz zakładów oczyszczania.

CLEVRO wykonuje urządzenia w każdej konfiguracji, w zależności od technologii mycia, oferujemy także różne typy ogrzewania oraz sterowania sekcji myjących i suszących. Posiada wdrożone własnej konstrukcji unikalne wymienniki do ogrzewania kąpieli myjącej za pomocą gazu lub oleju opałowego, o sprawności roboczej powyżej 95%!

Clevro wyprodukowało prawie 50 różnych typów maszyn myjących, których cała konstrukcja – ze strefami mycia, płukania i suszenia wraz z konstrukcją nośną i zbiornikiem – wykonana jest ze stali nierdzewnej kwasoodpornej. Ostatnie nowości to linie mycia pojemników wysokiej wydajności do 3000 szt. na godzinę z systemem transporterów taśmowych lub rolkowych oraz komorowe myjki do wózków wędzarniczych, piekarniczych lub rybnych z innowacyjnym systemem dysz obrotowych. n

NOWOŚĆ FILTRY SZCZELINOWE WYSOKIEGO PRZEPŁYWU

Kliknij, by zobaczyć film

PHUP Clevro Robert Klemba ul. Księże Domki 56A 96-200 Rawa Mazowiecka Tel.: +48 46 814 72 72 Fax: +48 46 814 72 73 clevro@clevro.pl www.clevro.pl

KONTAKT HANDLOWY: Arkadiusz Wolnicki +48 516061855 Robert Klemba +48 516061866 handel@clevro.pl

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www 77

HIGIENA I MODERNIZACJA

Naciśnij i przejdź

Kliknij, by zobaczyć film

na naszą stronę www

Glasbord

®

- na ściany i sufity Z czego wykonane są płyty Glasbord®?

Płyty wykonane są z żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym, to jest ten sam materiał, który używany jest do budowy izoterm w nadbudowach samochodowych, różni się jednak tym, że jest specjalnie przygotowany do stosowania w budownictwie. Powierzchnia płyty pokryta jest specjalną folią surfaseal, która zamyka wszelkie mikroszczeliny płyty, zabezpiecza przed porysowaniem.

Gdzie ma zastosowanie płyta Glasbord®?

- Na ściany i sufity zarówno w nowych jak i odnawianych wnętrzach, w przemyśle spożywczym; w piekarniach, cukierniach, zakładach mięsnych, rybnych i mleczarskich.

- W środowiskach o wysokiej wilgotności i korozji atmosferycznej, w chłodniach i zamrażalniach.

- Wszędzie tam gdzie czystość stanowi najważniejsze kryterium użyteczności.

78

Czym charakteryzuje się płyta Glasbord®?

Grubość płyt wynosi 2,3 mm, natomiast płyty warstwowe Glasbord® (na podkleinie styropianowej lub z pianki PIR) może mieć dowolną grubość. Panele Glasbord są łatwe w utrzymaniu czystości, a równocześnie odporne na ścieranie i uderzenia. Spełniają wszystkie wymogi higieny w zakładach przetwórstwa spożywczego, przeznaczone są do zastosowania w budynkach, w których wymagany jest stały nadzór sanitarny. Posiadają Świadectwo Oceny Higienicznej Państwowego Instytutu Higieny oraz aprobatę techniczną z przeznaczeniem do budownictwa jako okładzina ścienna w obiektach przemysłowych ze szczególnym uwzględnieniem branży spożywczej. Ze względu na zastosowanie cienkiego filmu polipropylenowego na powierzchni płyt zanieczyszczenia nie przywierają do niej, co w znacznym stopniu ułatwia ich usuwanie. Panele Glasbord® odznaczają się wysoką stabilnością wymiarów, wytrzymałością na rozciąganie w stosunku do wagi, co pozwala na zastosowanie ich jako zamiennika paneli metalowych, ceramicznych oraz termoplastycznych.

HIGIENA I MODERNIZACJA

Powierzchnia paneli odznacza się wysokim połyskiem oraz specjalną fakturą o niskim profilu wytłoczenia, która zapewnia wysoką odporność na ścieranie.

Panele nie wymagają malowania, napraw i remontów, a ich estetyka w połączeniu z praktycznymi zaletami ma pozytywny wpływ na środowisko pracy. Wytłoczona powierzchnia o delikatnej fakturze redukuje odbicia światła powstającego w obszarach o wysokiej iluminacji.

Płyta Glasbord® czy płytki?

Zarówno płytki ceramiczne jak i płyta Glasbord® mają swoich zwolenników. Czym zatem kierować się przy podjęciu decyzji jaki produkt wybrać? Odpowiedź jest prosta – utrzymanie czystości i zachowanie wysokich standardów sanitarnych. Na 35 m2 powierzchni płytek znajduje się około 1 m2 fugi, która z uwagi na porowatą powierzchnię jest doskonałym miejscem dla rozwoju bakterii. Testy przeprowadzone w Instytucie Przemysłu Mięsnego w Magdeburgu dowiodły, że rozwój bakterii na powierzchni paneli Glasbord® jest w każdych warunkach znacznie mniejszy niż na powierzchni płytek ceramicznych.

Jaka jest technologia montażu płyt?

Płyta Glasbord® może zastępować płytki ceramiczne, płyty warstwowe.

Laminat klejony jest bezpośrednio do ściany przy pomocy kleju i łączony listwami PCV (typu H). Zaletą jest łatwa zmywalność - brak uciążliwych do zmywania fug i minimalna ilość połączeń, szybkość montażu (płyta ma szerokość 1,2 m a długość dopasowana jest do wysokości pomieszczenia). Ponadto płyta Glasbord® jest bardziej odporna na uderzenia i zarysowania.

Czy firma Sarana proponuje jakieś rozwiązanie do remontu zniszczonych powierzchni pokrytych płytkami lub płytą warstwową?

Płyty warstwowe z blachy powlekanej nie powinny być stosowane w zakładach spożywczych, gdyż ich odporność na panujące tam warunki jest bardzo niska. Jeśli po kilku latach blacha skoroduje, trzeba ją odnowić. Proponujemy technologię klejenia okładziny Glasbord® bezpośrednio na blachę. Oczywiście budując nowy zakład lepiej zastosować od razu płytę Glasbord®, zwłaszcza w pomieszczeniach gdzie jest duża wilgotność oraz na sufity.

Podobna sytuacja jest ze starymi ścianami pokrytymi płytkami ceramicznymi, popękane płytki trudne do umycia fugi cementowe można pokryć płytą Glasbord®.

Czy do położenia paneli Glasbord® niezbędna jest fachowa ekipa montażowa?

Do montażu płyt polecamy wyspecjalizowane ekipy montażowe nie tylko z naszego miasta. Współpracujemy z firmami w całej Polsce, które na nasze zlecenie wykonują dokładne pomiary, doradzają jak najlepiej i najtaniej oraz szybko położyć panele na ściany i sufity. W przypadku gdy firma posiada własną ekipę remontowo – budowlaną, staramy się przekazać wszystkie niezbędne informacje do wykonania fachowego montażu.

Materiały wykończeniowe: Profile PCV

Profile wykończeniowe PCV stosowane są również w zakładach spożywczych, chłodniach, zamrażalniach. Wszystkie profile posiadają atesty PZH oraz są zgodne z dyrektywami europejskimi nr 781/142/CEE i 80/766/CEE dotyczącymi używania materiałów z PCV w zakładach spożywczych.

Zarówno płyty Glasbord® jak i profile PCV odznaczają się wysoką odpornością na większość agresywnych substancji chemicznych jak: chlor, soda kaustyczna, amoniak, detergenty, ocet, kwas mlekowy oraz wiele innych.

Drzwi chłodnicze do zakładów spożywczych z płytą ArmorTuf® Drzwi chłodnicze produkowane są pod marką ARM DRZWI od ponad 10 lat.

Nowoczesne technologie, zastosowane przy produkcji drzwi sprawiają, że produkt zdobył wysokie uznanie wśród klientów w Polsce i wielu krajach Europy.

Połączenie stali nierdzewnej i materiałów kompozytowych sprawia że drzwi są lekkie i wytrzymałe. Wykorzystany do produkcji laminat poliestrowy ArmorTuf® produkowany przez amerykańską firmę jest jedynym dostępnym na rynku materiałem posiadającym powierzchniowe zabezpieczenie Surfaseal®. Jednak największą zaletą tej płyty jest jej wytrzymałość na uderzenia (kilkakrotnie wyższa niż blachy) a także to, że jest dwukrotnie lżejsza od blachy o gr. 0,5 mm. n

Sarana Sp z o.o. ul. Piłsudskiego 47, 32-050 Skawina tel./fax 12 276 23 77, 12 276 56 88 www.sarana.com.pl armdrzwi.pl 79

PRODUCENT KRATEK I KANAŁÓW ŚCIEKOWYCH ZE STALI NIERDZEWNEJ I KWASOODPORNEJ

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Kliknij, by zobaczyć film

WT-Polska Sp. z o.o. ul. Hawelańska 1 61-625 Poznań tel.+48 61 826 71 81 info@wt-polska.pl

www.wt-polska.pl

Najwyższa jakość wykonania

Fachowe doradztwo

Nowoczesne rozwiązania

Wieloletnie doświadczenie

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Kliknij, by zobaczyć film

Kliknij, by zobaczyć film

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

Naciśnij i przejdź na naszą stronę www

TECHMILK 2021 online

XXII Seminarium POSTĘP TECHNICZNY W PRZETWÓRSTWIE MLEKA

MLECZARSKIE

Kliknij, by zobaczyć film

FRIZO – Technologie odzysku ciepła INTERMASZ – Ekspert filtracji membranowej INTREX – Etykietowanie i znakowanie SCHUR FLEXIBLES – Producent opakowań GRUNDFOS – Uzdatnianie wody w przemyśle

Wywiad ze Sławomirem Kubiczkiem prezesem firmy FRIZO

MLECZARSKIE RETTENMAIER Polska

FRIZO

VITACEL® - wiele błonników jeden dostawca

PHIMAR

TREPKO

SPOMASZ ZAMOŚĆ

INTERMASZ

WATERSYSTEM SPXFLOW ISSN 2450-6877

MLEKOMAT TORPOL

WIOSNA Nr 1/2021

na naszą stronę www

2021 01

Naciśnij i przejdź

FB-MONT

ENDRESS+HAUSER

2

1 02

01

OS WI

NA