De Hersenen by Mediaplanet Publishing House B.V.

Dit is een commerciële uitgave verspreid met De Telegraaf. De redactie van De Telegraaf heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Deze uitgave vraagt aandacht voor hersenaandoeningen Lees meer op www.planethealth.nl

De hersenen

“Edwin en ik zijn ervan overtuigd dat door een positieve focus je de kracht kunt verzamelen om zo goed mogelijk te herstellen” – Annemarie van der Sar

www.brain-fit.nl

Loop je rond met klachten die maar niet over willen gaan? Die je dagelijks functioneren behoorlijk in de weg zitten?

Parkinson De diagnose gaf opluchting voor Marja Overvest Leren leven met MS Je bent meer dan je ziekte

Wanneer je brein uit evenwicht is, uit zich dat o.a. in klachten als:

Wij geven je brein een boost, waardoor je klachten afnemen en je meer rust, focus en plezier ervaart.

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

IN DEZE UITGAVE

VOORWOORD Annemarie & Edwin van der Sar

04 Sombere gedachten Piekeren en stress horen bij het leven maar soms duiden ze op een depressie.

“Laat niemand aan de zijlijn staan” FOTO : V I N C EN T VA N D O R D R EC H T

Het zal je maar gebeuren: je leven verandert van ene op het andere moment door niet-aangeboren hersenletsel (NAH), dat je compleet overvalt. Een ingrijpende gebeurtenis voor betrokkenen, maar ook zeker voor de naasten.

Geschreven door Angelina Hammond

Parkinson Marja Overvest was zestig jaar toen ze de diagnose ‘ziekte van Parkinson’ kreeg.

Leren leven met MS Mensen zonder MS begrijpen nooit helemaal wat iemand doormaakt.

Project Manager: Elise Loopuijt Business Developer: Laura Lommen Managing Director: Rebecca Nicholson Content & Production Manager: Liselotte Sevat Digital Manager: Willem -Jan Persoons Designer: Vratislav Pecka E-mail: nl.info@mediaplanet.com Gedistribueerd door: De Telegraaf, september 2020 Drukkerij: Rodi Media Fotocredits cover: Lieven Engelen / De Beeldunie Dit is een bijlage bij De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van De Telegraaf. Copyright Mediaplanet Publishing House: Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding.

@planethealth.nl

Mediaplanet

@MediaplanetNL

@mediaplanet.nl

Papier gemaakt van gerecycled materiaal

en NAH kan op verschillende manieren ontstaan: door een ongeluk waarbij het hoofd een flinke klap ondergaat tot en met een plotse verstoring of lekkage in een bloedvat. Ongeacht de oorzaak, de impact is enorm. Annemarie van der Sar, echtgenote van Edwin van der Sar (ex-voetbalinternational en nu algemeen directeur van Ajax), kan daarover meepraten. Haar leven stond ineens ondersteboven, toen er zomaar iets in haar hoofd gebeurde. Gelukkig was haar echtgenoot bij haar, zodat er snel en adequaat gehandeld kon worden. “Hij merkte gelijk dat het flink mis was en belde direct voor een ambulance. Het beangstigende is dat je ineens van een sterk, gezond en onafhankelijk persoon verandert in iemand die compleet afhankelijk is van anderen. Later dringt die transformatie pas echt tot je door.” Annemarie kon gelukkig terugvallen op haar man, haar familie en een groot netwerk. Haar man regelde van alles, zodat Annemarie zoveel mogelijk thuis kon revalideren waarbij een vangnet van familie en vrienden ervoor zorgde dat de dagelijkse zaken rondom het gezin opgepakt konden worden. “Zo’n vangnet is echt van onschatbare waarde. De kinderen, het huishouden; allemaal zaken die ik voorlopig niet zelf kon regelen of doen. Mijn man Edwin, praktisch zoals altijd, wilde de meest optimale omstandigheden creëren zodat ik al mijn energie in mijn herstel kon steken.” In het ziekenhuis en tijdens haar revalidatie kon Annemarie rekenen op de expertise van zeer deskundige specialisten. Desondanks is zo’n hersteltraject zeer ingrijpend, omdat je continu bezig bent met obstakels en alledaagse zaken, die nu ineens lastig zijn of (nog) niet mogelijk zijn. “Denk dan aan traplopen of autorijden. Daarnaast merk je dat alledaagse handelingen heel veel energie kosten. Je moet veel geduld hebben, maar ook kunnen omgaan met een stortvloed aan emoties. Daarom moet je je vooral richten op wat wel kan. En dat geldt natuurlijk ook voor mijn

naasten, die het op hun manier moeten verwerken en zich moeten richten op de lichtpuntjes. Edwin en ik zijn ervan overtuigd dat je door die positieve focus de kracht kunt verzamelen om zo goed mogelijk te herstellen.” Annemarie en Edwin van der Sar kregen zoveel steunbetuigingen, ook van mensen die hen niet eens persoonlijk kenden. “Er waren zoveel kaartjes, positieve reacties en warme woorden. Dat liet ons niet onberoerd. Daarnaast realiseerden wij ons ook, dat niet iedereen in dezelfde gelukkige omstandigheden verkeert om te herstellen. Ik had ook echt het gevoel dat naarmate ik verder herstelde ik anderen achter me liet in hun strijd. Een strijd waarbij ze bijvoorbeeld weinig visite krijgen, minder zwemuren kunnen maken of oude materialen voor revalidatie moeten gebruiken. Dat voelde niet goed voor mij en mijn man. Edwin wordt vaak gevraagd voor goede doelen en tijdens zijn afscheidswedstrijd was de opbrengst ook voor twee goede doelen bestemd. Toen viel het kwartje!” Er zijn al verschillende initiatieven gestart rondom NAH, maar die zijn vooral wetenschappelijk georiënteerd. Annemarie en haar echtgenoot wilden iets concreets doen om de zorg voor patiënten met een hersenbeschadiging te verbeteren en daarbij ‘bewegen’ als middel inzetten om herstel van hersenfuncties en sociaal contact te bevorderen. Dat leidde tot de Edwin van der Sar Foundation. “Edwin en ik wilden directe en praktische handvatten aanreiken aan mensen die na het ziekenhuisverblijf, tijdens én na revalidatie de overgang moeten maken naar het ‘normale leven’. Die overgang gaat niet automatisch en daarbij heb je hulp nodig!” De Edwin van der Sar Foundation biedt die hulp: van duofietsen tot en met zwemprojecten voor volwassenen en een re-integratietraject naar werk voor jongeren met NAH (project de Class). “Zo dragen wij een steentje bij aan herstel door beweging en een beter toekomstperspectief. Wij willen mensen bij elkaar brengen, zodat niemand aan de zijlijn hoeft te staan.”

Ga voor meer informatie naar www.edwinvander sarfoundation.nl

Thuiskomen bij jezelf... Beter functioneren van de hersenen... Bewust leven...

FOTO : V I N C EN T VA N D O R D R EC H T

1. 2. 3.

Absoluut moeiteloos, géén concentratie! Iedereen kan het leren, een plezier om te doen Eén-op-één instructie (met 1,5 m afstand) Persoonlijke begeleiding door bevoegde TM-leraar Bewezen effectief Uitgebreid wetenschappelijk onderzocht

www.TM.nl

Vind nu een TM leraar in de buurt

“Dankzij de donateurs van Stichting MS Research weten we al veel meer over het ziekteproces dat zorgt voor de geleidelijke achteruitgang van mensen met MS. De onderzoeksresultaten van de ontvangen subsidies gebruiken wij om de progressie bij MS te stoppen.” Prof.dr. Bernard Uitdehaag, neuroloog en directeur MS Centrum Amsterdam

MS-onderzoek is van levensbelang Laat mij niet alleen vechten... Zorg mee voor een betere toekomst door uw nalatenschap door te laten leven in onze onderzoekprojecten. Uw testament kan levens redden.

Multiple sclerose (MS), een ziekte van het centrale zenuwstelsel, kent geen leeftijd. In veel gevallen treft het mensen in de bloei van hun leven. Tot op dit moment is de oorzaak van MS nog niet gevonden, evenmin een medicijn om deze ziekte te genezen. Wetenschappelijk onderzoek naar MS is daarom enorm belangrijk. Temeer omdat tegenwoordig op steeds jongere leeftijd de diagnose MS wordt vastgesteld. Het leven van iemand met MS verandert drastisch. De dagelijkse dingen, die eerst heel normaal waren, moeten nu zorgvuldig worden afgewogen en worden gepland. Onderzoek naar de oorzaak en behandeling van MS moet doorgaan en is van onschatbare waarde voor iemand met MS. Intensief onderzoek moet uiteindelijk leiden tot het vinden van een medicijn dat MS geneest. Help nu alstublieft door meer onderzoek mogelijk te maken! Ga naar MSonderzoek.nl.

Postbus 200 • 2250 AE Voorschoten • Telefoon 071 5 600 500 www.msresearch.nl • communicatie@msresearch.nl 2009005-250-adv Hersenen 130x196 Uitdehaag.indd 1

23-09-2020 13:13

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

INZICHT

Fabels rondom het Restless Leg Syndroom

Wat je moet doen als een naaste somber is

Er zijn nogal wat misvattingen rondom het Restless Leg Syndroom (RLS). Dr. Roselyne Rijsman, neuroloog en somnoloog bij het Haaglanden Medisch Centrum, scheidt de fabels van de feiten.

Piekeren en stress horen bij het leven. Soms duiden ze op een depressie. Hoogleraar klinische psychologie Claudi Bockting werkzaam bij het Amsterdam UMC vertelt wat je kunt doen als een naaste hiermee worstelt.

Geschreven door Petra Lageman

Geschreven door Marjolein Straatman

Als je RLS hebt, loop je meer kans op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson.

Het leven is één grote multitaskoefening. Daarom is het niet meteen verontrustend als iemand in je omgeving stress heeft, vermoeid is, piekert en niet kan slapen. Het is een ander verhaal als dat langdurig zo is en de klachten iemands leven overnemen. Als iemand niet meer goed voor de kinderen kan zorgen, zich vaak ziekmeldt voor werk of studie of zich terugtrekt kan er meer aan de hand zijn. Een depressie bijvoorbeeld. Je kunt dan het gesprek aangaan om iemand te helpen.”

“RLS lijkt vaker voor te komen bij mensen met parkinson, maar het is niet zo dat RLS een voorbode is van deze ziekte.”

RLS is een ziekte die alleen oude mensen treft.

“Zelfs jonge kinderen kunnen last hebben van Restless Leg Syndroom. Wel is het zo dat de ziekte vaker voorkomt bij ouderen. Hoe ouder je wordt, des te meer kans je loopt op het ontwikkelen van RLS.”

Dr. Roselyne Rijsman Neuroloog / Somnoloog Haaglanden Medisch Centrum

Spierkramp is een vorm van RLS.

“Het lijkt erop. Toch is spierkramp iets heel anders. Het is een aanspanning in de kuitspier die blijft aanhouden. Als je dan je been strekt, verdwijnt de kramp. Bij RLS heb je het gevoel dat je je benen móet bewegen. Het is een drang. De beweging bij spierkramp is geen drang maar een oplossing voor de kramp.”

Klachten van RLS ontstaan alleen als je slaapt

“Een van de kenmerken van RLS is dat de klachten een 24-uurs ritme

hebben waarbij de klachten aanvankelijk alleen in de avond en nacht aanwezig zijn. Daarnaast is een van de kenmerken dat de klachten uitgelokt worden in rust. Als RLS echter ernstiger wordt, kunnen de klachten steeds vroeger op de dag starten.”

Stress veroorzaakt RLS

“Gelukkig niet. Wel is het zo dat stress over het algemeen je draagkracht vermindert en klachten verergert. Dat is bij RLS ook zo. Hoe meer stress, des te meer klachten je ervaart.”

Restless Legs Syndroom door gebrek aan kennis dure ziekte voor gezondheidszorg Het Restless Legs Syndroom (RLS) wordt in veel gevallen niet erkend, of herkend, en daardoor slecht gediagnosticeerd en behandeld. Dat blijkt uit een studie van de European Brain Council (EBC). Het wordt daarom hoog tijd dat er meer onderzoek wordt gedaan naar deze ziekte, die patiënten soms bijna tot wanhoop drijft.

et gebrek aan kennis, herkenning en erkenning van het Restless Legs Syndroom (RLS) maakt de ziekte, na dementie, de duurste neurologische ziekte in Europa. Dat blijkt uit de studie “The Value of Treatment” van de EBC: Het aantal onnodige doktersbezoeken dat een patiënt vaak moet afleggen voordat eindelijk de diagnose RLS wordt gesteld, kan wel oplopen tot 50. Geen of verkeerde diagnose en/of behandeling zorgen voor onnodig hoge kosten voor de gezondheidszorg. Onderbelicht Maar liefst 2.7% van de Europese bevolking lijdt aan ernstige RLS. Toch is tot de dag van vandaag nog te weinig bekend over de oorzaak van de ziekte en blijft onderzoek naar specifiek medicatie achter. Symptomen

worden door huisartsen nog te vaak toegeschreven aan ander (rand)zaken. Aangezien de symptomen van RLS meestal ’s avonds en ’s nachts optreden hebben patiënten vaak ernstige slaapproblemen. Daar staren huisartsen zich nog vaak blind op. Patiënten krijgen slaapmiddelen voorgeschreven of worden gediagnosticeerd met een depressie als gevolg van de slapeloosheid. Meer kennis Om er in de toekomst voor te zorgen dat huisartsen meer doorvragen en zo de aandoening adequaat aan kunnen pakken is het essentieel dat er bij de opleiding van huisartsen meer aandacht wordt besteed aan RLS. Ten tweede moet er meer onderzoek komen naar de oorzaak van de ziekte en naar betere mogelijkheden van medicatie, zo bepleit de Stichting Restless Legs.

RLS-patiënten krijgen veelal medicatie voor de ziekte van Parkinson voorgeschreven. Deze medicatie helpt, zeker op de korte termijn, de symptomen te onderdrukken. Op langere termijn, of wanneer te hoge doseringen worden voorgeschreven, werken deze middelen echter averechts. De klachten verergeren gek genoeg. Omdat veel artsen dat niet weten schrijven ze in dit soort situaties juist een nog hogere dosering voor. Het voelt voor RLS-patiënten vaak of ze tweede keus in het geneesmiddelenonderzoek zijn. En daar moet verandering in komen. Gelukkig hebben we dankzij de Stichting Restless Legs, die in September 2019 haar 20-jarig jubileum vierde, al veel werk kunnen verrichten. De ziekte krijgt steeds meer bekendheid, maar we zijn er nog lang niet.

Informatie Meer informatie over RLS, de behandeling ervan en contactgegevens van de Stichting RLS vindt u op www.stichting-restless-legs.nl

Door corona zitten we meer op elkaar, en ook dat geeft stress” Wees geduldig “Kies daarvoor een rustig moment uit. Vraag hoe het gaat met deze persoon en wees geduldig. Gedurende het leven ontwikkelen we manieren om te reageren op lastige situaties, zogenaamde copingmechanismen. Vermijding kan er eentje zijn. Kom daarom

Prof. dr. Claudi Bockting Hoogleraar klinische psychologie Amsterdam UMC eventueel later op het onderwerp terug. In het gesprek is het verder van belang om niet meteen met oplossingen te komen, maar vooral om de ander te steunen. Soms helpt het mensen met depressieve klachten om er tóch op uit te gaan, ondanks dat ze er vaak geen zin in hebben. Neem de ander daarom eens mee voor een wandeling. Ook kun je hem of haar vergezellen naar de huisarts, als er hulp moet worden gezocht. Door corona zitten we meer op elkaar, en ook dat geeft stress. Trek er daarom af en toe in je eentje op uit, maar: houd wel aandacht voor elkaar.”

De kracht van acupunctuur bij stress en burn out De manier waarop stress en burn out ontstaan is bij iedereen anders en de klachten zijn divers. De acupuncturist stemt de behandeling af op jouw klachten, leefstijl en gewoonten. Doordat acupunctuur het zelfhelend vermogen van je lichaam versterkt voel je je in de fase van herstel al snel vitaler.

Wat kun je verwachten als je kiest voor acupunctuur? • De acupunctuurbehandeling vermindert klachten als vermoeidheid en gespannenheid en versterkt de werking van organen, zoals lever en nieren, waardoor klachten minder snel terugkeren. • Met kruiden wordt de energievoorraad in je lichaam weer op peil gebracht. Hierdoor ga je je sterker voelen en lukt het je beter om goed voor jezelf te zorgen. • Voeding is een belangrijke energiebron en met de juiste voedingsadviezen kun je je eetpatroon afstemmen op jouw specifieke behoeften waardoor je je fitter en energieker gaat voelen. • Leefstijladviezen, met daarin veel aandacht voor rust en ontspanning, verminderen langdurige stress. Deze vorm van stress speelt een grote rol bij het ontstaan van een burn out. • Eenvoudige en langzame Qi Gong-oefeningen zijn heel heilzaam én prettig om te doen. Zelfs met vijf minuten per dag ervaar je al de rustgevende werking ervan op lichaam en geest.

Bij een NVA-acupuncturist ben je in vertrouwde handen. U kunt zich via de website ook opgeven als donateur. De Stichting is telefonisch bereikbaar via 0900-7574636 (1 ct./min. op weekdagen tussen 19.00 en 20.00 uur)

www.acupunctuur.nl

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

INTERVIEW FOTO : G E T T Y I M AG ES

De diagnose parkinson kan ook opluchting geven Marja Overvest was zestig jaar toen ze de diagnose ‘ziekte van Parkinson’ kreeg. Op dat moment had ze haar baan al verloren. Tegenwoordig is ze actief als bestuurslid binnen de Parkinson Vereniging. Geschreven door Petra Lageman

Wat waren de eerste signalen van de ziekte?

“Ik had een ontzettend leuke, veeleisende, leidinggevende functie. Toen ik ongeveer 58 jaar oud was, merkte ik dat ik wat meer tijd nodig had om mijn werk te doen. Ik kon me niet zo goed focussen. Toen dacht ik nog ‘joh, je werkt heel hard, je bent gewoon wat oververmoeid’. Dat ik ook een lichte trilling had van mijn linkerarm en dat mijn been ug. In soms wat traag was, liet ik buiten beschoum niet wing. Als je zo jong bent, denk je niet aan aar parkinson.” helpt n om er Wanneer legde je die connectie wel? vaak “In 2012 was er in mijn bedrijf een grote aarom reorganisatie. Als leidinggevende was ik un je daar actief bij betrokken. Uiteindelijk bleek arts, als dat ook ik mijn baan zou verliezen. Eerst dacht ik nog ‘nu kan ik even tot rust komen’. ar, en Ik ging ervan uit dat ik me snel beter zou f en toe voelen. Het tegendeel gebeurde. Mijn ndacht klachten, vooral de mentale, werden erger. Ik ging naar de dokter en werd uitgebreid

onderzocht. Driekwart jaar na mijn ontslag kreeg ik de diagnose ziekte van Parkinson.”

Hoe voelde het om die diagnose te krijgen? “Eigenlijk als een opluchting. Het was of alle puzzelstukjes op hun plaats vielen. Nu snapte ik waarom ik me niet zo goed kon focussen en me vaak zo moe voelde. Al die klachten werden veroorzaakt door de ziekte. Het probleem was wel dat ik niet zoveel wist over parkinson. Ik dacht eigenlijk, waarschijnlijk net als heel veel anderen, dat je vooral veel trilt en dat je gezicht wat emotielozer wordt. Dat de ziekte zowel lichamelijke als geestelijke beperkingen heeft, daarvan was ik me nooit bewust geweest. Vandaar dat ik op zoek ging naar informatie.”

Waar vond je die informatie? “Bij de Parkinson Vereniging. Ik heb dankzij hen ook een cursus kunnen volgen ‘Parkinson, houd je aandacht erbij’. Dat is een cursus die echt gaat over de mogelijke

beperkingen in het denken. Het wordt ook wel de ziekte van de traagheid genoemd. Traagheid in je lichamelijke activiteiten maar ook traagheid in het denken. Ik was langzamer in het verwerken van allerlei prikkels en informatie. Die cursus was voor mij een nieuw startpunt.”

Waarom een nieuw startpunt? “Door duidelijk te maken aan mijn omgeving wat mij wel en vooral wat mij niet lukt en waarbij ik dus hulp nodig heb, maak ik het makkelijker voor hen en voor mezelf. Als je parkinson hebt, moet je zien te balanceren tussen je kracht en je onmacht. Ik heb nog altijd de regie over mijn leven. Ik voel me zelfs meer Marja dan voorheen. Vroeger werd ik, door die drukke baan bijvoorbeeld, geleefd. Nu bepaal ik zelf waar ik mijn tijd en energie aan besteed. Ik voel me een levenskunstenaar. Binnen mijn beperkingen doe ik zoveel mogelijk dingen waar ik me goed bij voel.”

Marja OvervestMeijer Algemeen bestuurslid Parkinson Vereniging

Lees meer op www.planethealth.nl

VERCISE Systemen voor Diepe Hersenstimulatie

Gepersonaliseerde behandeling van bewegingsstoornissen • • • • •

Directionele stimulatie Kleine batterij voor patiëntcomfort Langste levensduur van batterij – 25 jaar MRI-compatibiliteit* Nieuw: met Bluetooth

Voorwaardelijk MRI-veilig

# VERCISE™ – ready 4 Innovation

* Het Vercise Gevia-systeem en alle Vercise-elektroden (vóór implantatie van de stimulator zonder extensies) zijn MRI-veilig bij scans van het volledige lichaam. Een MRI-scan kan veilig worden uitgevoerd, indien alle instructies worden opgevolgd volgens de ImageReady™ MRI-richtlijnen voor Boston Scientific DBS-systemen. Alle genoemde merken zijn eigendom van hun respectieve eigenaars. LET OP: Deze producten mogen wettelijk alleen worden verkocht door een arts of op voorschrift van een arts. De bijsluiter die bij het product is toegevoegd dient te worden geraadpleegd voor indicaties, contra-indicaties, waarschuwingen en instructies. NM-605107-AA © 2020 Boston Scientific Corporation of zijn dochterondernemingen. Alle rechten voorbehouden.

www.bostonscientific.eu

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

INSPIRATIE

Leven met MS is nog steeds de moeite waard In 2015 kreeg Nicole Donal (35) de diagnose MS. Inmiddels heeft ze leren leven met de ziekte. Nicole hanteert daarbij de Pippi Langkous-mentaliteit: ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.’ Ik wil zoveel mogelijk dingen zelf doen”, legt Nicole uit. Soms lukt dat niet meer en inmiddels heeft Nicole geleerd om hulp te vragen als dat nodig is. “Het is niet eenvoudig om toe te geven dat iets niet lukt maar het maakt het leven wel een stuk makkelijker.”

Actief Leren leven met MS is een proces van vallen en opstaan. Het verandert je als mens. Nicole is van nature introvert maar treedt steeds meer naar buiten. Ze heeft haar blog ‘tiepiesNicole’, is mantelzorger en heeft de stichting Chronisch Samen Sterk opgericht. Met deze stichting is ze MS Buddy en heeft ze het PASS magazine uitgebracht. Daarnaast is ze jongerenbestuurslid van MS Vereniging Nederland. Nicole hoopt mensen te inspireren zoveel mogelijk uit hun leven te halen. “Ik kan niet altijd accepteren dat ik MS heb, maar ik kan me wel goed aanpassen.”

Terugtrekken Nicole staat positief in het leven. Dat was in de eerste jaren na de diagnose zeker niet het geval. “Ik had net gehoord dat ik MS had en

mijn moeder werd ernstig ziek. Zij is daarna overleden. Ik wist niet hoe ik daar allemaal mee moest omgaan. Eigenlijk was ik vooral bezig iedereen van me af te stoten.” Dat lukte behoorlijk goed. Goede vrienden en familie lieten zich echter niet wegduwen en bleven langskomen. “Ik was depressief, teleurgesteld en in mezelf gekeerd. Toch stonden ze achter me. Gek genoeg helpt het enorm als iemand je gewoon accepteert zoals je bent.”

Geschreven door Petra Lageman

Je bent niet je ziekte Het krijgen van de diagnose MS kan heftig zijn. Dan denk je ‘ik heb MS, ik ben patiënt, mijn leven is voorbij’. “Heel logisch”, vindt Nicole. “Zo mag je je ook best voelen, zolang je daarna maar weer verder gaat met je leven. Je mindset veranderen helpt daarbij.” Bij Nicole gebeurde dat tijdens een jongerencongres van Shift.MS. Ze kreeg een spreekwoordelijke schop onder haar kont. De boodschap voor de jongeren was luid en duidelijk. ‘Je bent niet je ziekte. Leef je leven!’

Begrip én inspiratie Contact met mensen met MS is voor Nicole nog steeds een belangrijke inspiratiebron. Mensen zonder MS begrijpen nooit helemaal wat iemand doormaakt. Bij een lotgenoot hoef je daarentegen niets uit te leggen. Onderling kun je elkaar bovendien soms ongezouten kritiek en advies geven. “Mijn leven is tegenwoordig anders dan voorheen, maar nog altijd de moeite waard. Ik ben nog altijd de moeite waard. Dat is wat ik nu anderen probeer voor te houden. Je bent veel meer dan je ziekte.”

Nicole Donal kreeg in 2015 de diagnose MS

Met een lange historie op het gebied van neurologie en immunologie, richt Merck zich op het ontdekken van nieuwe therapieën voor MS. Merck streeft ernaar om het leven van mensen met MS te verbeteren door bijvoorbeeld aandacht te besteden aan gebieden met onvervulde medische behoeften. Naast de financiële steun voor wetenschappelijk onderzoek, is Merck ook nauw betrokken bij de maatschappelijke aspecten van MS.

www.merck.nl NL-NONNI-00027 – APPROVAL DATE 09/2020

MEDIAPLANET

Lees meer op www.planethealth.nl

FOTO : G E T T Y I M AG ES

Dick Swaab: over het belang van ons brein Bijna iedereen zal in zijn of haar leven te maken krijgen met een hersenaandoening. Maar wat voor hersenaandoeningen zijn er? En wat is de impact? Geschreven door Petra Lageman

nze hersenen zijn cruciaal voor het functioneren van ons lichaam en voor onze psyché: ze maken ons tot wie we zijn. De impact van een hersenaandoening is dan ook groot. Helaas krijgt iedereen, zelf of omdat er iemand wordt getroffen in de naaste omgeving, te maken met een hersenaandoening. “Een hersenaandoening tast de persoon en daarmee het hele wezen aan. Het werk, de relaties, de toekomst, noem maar op,” stelt Dick Swaab. Swaab is arts, neurobioloog, hersenonderzoeker en auteur van de wetenschappelijke bestsellers ‘Wij zijn ons brein’ en ‘Ons creatieve brein’.

Een op de vier

Lees meer op www.planethealth.nl

Volgens cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezond (RIVM) heeft een op de vier Nederlanders een hersenaandoening. Bij deze cijfers gaat het ook om psychische aandoeningen zoals depressie, autisme, een gedragsstoornis of verslaving. “De klassieke indeling van hersenaandoeningen is neurologisch, psychiatrisch en neuro-endocrien. Bij de laatste groep is de hormoonhuishouding verstoord. Bij neurologische aandoeningen is de oorzaak van de aandoening duidelijk in de hersenen te zien, terwijl bij psychiatrische stoornissen men sprak van functionele hersenaandoeningen. Bij een niet-aangeboren hersenletsel is er schade aan de hersenen ontstaan in de loop van het

Dat advies geldt eigenlijk voor de rest je leven, blijf je brein stimuleren en uitdagen” leven, bijvoorbeeld door een ongeval en dat kan leiden tot neurologische en/of psychiatrische aandoeningen,” legt Swaab uit. In 1974 is het verschil tussen de neurologische en psychische hersenaandoeningen pas ontstaan, daarvoor was hersenziekten één terrein. Dit kwam doordat de analytische psychiatrie in die tijd heel ver weg stond van de biologie van het brein. Swaab: “Tegenwoordig wordt er veel gekeken naar de biologische oorzaken binnen de psychiatrie en met de ontdekking van nieuwe technieken groeien de twee vakgebieden weer naar elkaar toe. Want met de komst van die nieuwe technieken kunnen we ook die functionele of psychische hersenstoornissen in de hersenen zien door middel van een scan, microscoop of met moleculaire technieken. Dus dat klassieke onderscheid verdwijnt weer langzaam, en we spreken daarom vaak van neuro-psychiatrische aandoeningen.”

Dick Swaab Arts, neurobioloog, hersenonderzoeker

Afhankelijk van het stadium van je leven kun je bepaalde zaken laten om hersenaandoeningen te voorkomen. Swaab: “Als een vrouw zwanger is kan ze een hoop problemen voor het kind voorkomen door tijdens de zwangerschap niet te drinken of roken en bepaald medicijngebruik en toxische stoffen in het milieu te vermijden. De puberteit is een belangrijk ontwikkelingsperiode van onze hersenen en drugs, alcohol en sigaretten geven allemaal schade aan het brein. Je kunt hersenziekten ook voorkomen door inentingen. Zo kunnen mazelen een ontsteking van de hersenen veroorzaken, met alle gevolgen van dien. Ook kan hersenletsel voorkomen worden door een helm te dragen.” Toch is een groot deel van de gezondheid van de hersenen al bepaald bij de geboorte. Swaab: “Als je ouders hebt die oud zijn geworden met een gezond brein, dan is de kans vijftig procent dat jouw brein ook op oudere leeftijd nog goed functioneert. Daarnaast is het goed om je brein te stimuleren. Voor een kind is een taal leren een enorme stimulans, een tweede taal een nog grotere aansporing. Tweetalige kinderen krijgen vijf jaar later dan de rest van de populatie Alzheimer. Dat advies geldt eigenlijk voor de rest je leven, blijf je brein stimuleren en uitdagen. Ook als je niet meer werkt. Het leren van schaken of het spelen van een muziekinstrument werkt stimulerend op oudere leeftijd, zo stel je de ziekte van Alzheimer uit.”

4WIELER QUATTRO FIETS

4WIELER DUO ROLSTOEL PLEZIERFIETS

4WIELER SOLO SUPPORTFIETS

2 FIETSEN EN 2 ZITTEN OP EEN BANKJE MET DE FIETSAANHANGER ERACHTER KUNNEN ER NOG 2 MEEFIETSEN: EEN 6 PERSOONS FIETSTAXI!

RUIME LAADVLOER OOK GESCHIKT VOOR VRACHT

DIENT INGEVOUWEN OOK ALS LOOPHULP EN PAST DOOR ELKE DEUR (66CM BREED)

4Wieler: het enige echt veilige en comfortabele alternatief voor de tweewieler Toen Robert van Hees vijf jaar geleden merkte hoe moeilijk het was om een veilige, comfortabele fiets voor zijn ouders te vinden, besloot hij het heft in eigen hand te nemen. Onder de naam 4Wieler maakt hij nu fietsen die veiliger en comfortabeler zijn dan die van de concurrentie. De markt van de e-bikes heeft een vlucht genomen sinds enkele jaren. De toegenomen mobiliteit die de elektrische fiets levert is een verademing voor velen. Dat daarbij de veiligheid voor ouderen en mensen met een handicap over het hoofd wordt gezien is ondernemer Van Hees een doorn in het oog: “Elektrische fietsen zijn zwaar en vallen daardoor makkelijker om bij

het op- en afstappen. En wanneer je onderuit gaat tijdens het fietsen, gaat dat nu met 25 kilometer per uur.” Als alternatief wordt vaak een driewielfiets aangeboden. “Maar op een driewieler moet je volledig opnieuw leren rijden. De goede driewielers zijn niet goedkoop en er moeten kosten worden gemaakt om ermee te leren fietsen. Als dat al lukt is er nog steeds een grote kans op ongelukken met alle bijkomende kosten en ellende van dien.” De 4Wieler is hét antwoord op de tekortkomingen van de e-bike en de driewieler. De fietsen rijden en sturen heel licht, zijn heel comfortabel en kunnen met geen mogelijkheid omvallen.

“We maken gebruik van een verende voorwielophanging die te vergelijken is met die van een auto. De wielen draaien niet alleen in een bocht maar kantelen ook mee.” Vier wielen, veel bagageruimte, eventueel elektrisch ondersteund; dan gaan de gedachten al snel naar de elektrische karren van bezorgservices. Toch gaat die vergelijking niet op: “Ons belangrijkste uitgangspunt is dat mensen gezond blijven en blijven bewegen. Dus of je nou passagiers vervoert, fietstochten gaat maken of gewoon boodschappen moet doen: blijf zo lang mogelijk gezond bewegen in de buitenlucht.” VERHAAL VAN FROUKE

“Enkele jaren geleden werd bij onze moeder dementie geconstateerd. Autorijden werd verboden, fietsen gevaarlijk. Wat nu? Onze actieve moeder ‘stil’ thuis laten zitten? Ik zocht een veilig alternatief. Dat werd de robuuste 4Wieler DuoFiets. We hebben de fiets nu ruim een jaar en gebruiken hem om samen boodschappen te doen. Of om gewoon een eindje te fietsen, gezellig naast elkaar, kijken-trappen-praten, genieten van de bloemen, dieren en de natuur. Een investering die de moeite waard is. Momenteel zijn we onze zorgboerderij Oost-Phalia, aan het opstarten. Daar zal de Duofiets ook goed van pas komen.”

BYKKAR VRACHTVERVOER FIETS;

comfortabel, veilig en voor grote volumes Als het om grotere volumes, veiligheid en comfort gaat schieten twee- en driewielers al snel tekort. Een 4Wieler BYKKAR biedt dan een uitkomst. Grote bakken voor en achter en een forse aanhanger van 2m3 bieden net zo veel ruimte als een bestelbusje. Je zit veilig binnen de kantellijnen van de fiets en hebt goed overzicht in het verkeer. Ze sturen en rijden zeer comfortabel en ze zijn er in diverse varianten met zadels of met zittingen met rugleuningen en armsteunen. Verkrijgbaar in verschillende modellen o.a. Solo, Duo of Quatro.

Frouke Nooitgedagt-Loijenga, Zuidschermer.

Neem niet langer onnodig risico en stap op tijd over op een 4Wieler. Een afspraak voor een proefrit is zo gemaakt, in Leiden of bij u thuis en u ervaart meteen waarom 4Wieler de Rolls Royce onder de meerwielfietsen is.