Alle Hens 1962 - Editie 2

"Met AMST El me e r effect!"

J uyczoudcu d oor: De IJ ccr A. de K rc ij W eezen.!tr/llit 42 D c n H e ld e r

D<l i nzcnder olltci.,g cel l gedceorcerd hOlde ., ltH'mdbord filet 6 bierpulle lI ca'l k ti tl.! tll llrdelCcrk.

VERSCHURE ' S 4500-tons drijvend dok

Dit nieu we m od e rn e dok maakt he t moge l ijk g ro tere sc he pen a an d e l o r g \' an Versch ur e toe t e \·ertrouw e n Er kun ne n s che pe n in w o rd e n gedo k t e n ge r epa r eerd to t e en m a x i· mum le n gte van 43 0', u n b reedt e \"llll 58' e n (!(! n die pga n g v an 19' ti ".

Verzin een onderschrift

Verzi n bij bove nstaand e teke ni ng ee n gees ti g onde r sc hrift e n zend dit aan: Am slel Brouwerij, Afd. Publicite it , Maur its k ad e 14 , Am s terdam. met ve rm e l ding " DIE ZlT!"

Voor e lk gepublicee rd onde r sch rift wordt een aardige be loning besc hikba a r ges t e ld

Een bron 'Ian inspiratie

E e n 1)1'on van inspiratie bij h et verzinnen van ee n o nd e /'sch rift \' indt u in ... Am s Lc l Bier.

P roos t cu s lu'ces!

die zit!

/l it bu btktndt

Sedert eeu wen genieten de Nederlandse waterbouwkundige werken grote faam Bij dat soort werk en komt het op nauwe samenwe rk ing aan , daar slaan ingenieurs en uitvoere nden de handen in êên om tot een goed resultaat te geraken

Vele van de machtige baggermachines voor dit soort grote werken zijn ui tg erust met een complete elektris ch e installatie van S MIT-SLIKKER VEER.

Meer gedetailleerde gegevens kunt U vinden in onze bro chure d ie wij U gaarne toezenden.

V / H WILLEM SMIT & CO SLIKKERVEER - HOLLAND

A'lA&..

Scheepswe r f .. DE WAAL " N .V., ZALTBOMMEL

Gem e en M': h a ppelijk sam e nw er k ende sc b eeps werven

Gebr N icsle rn & Co • Delfzijl

Noord-N e de rland s ch e Scheeps werven - Groning e n Schee p s bouw Unie N,V • Groningen

Nies t c rn Sch e epsbouw Unie N.V, • H ellevoets lu is

\:.

• All e s oorten vrach ts chepe n

• Zees lee pbote n

• Lichte rs

• Bagg e rin s tallati es

• H elli ng e n en droogdokk e n beschikbaa r voor r e pa rati e van sc hepen tot 3000 ton.

PASSAGIERS- EN VRAC HTD1EN$TEN

N V VEREENIGDE TO UW FAB RI EKEN ROTTERDA M AMSTERDA M

A. B. BOFORS, ZWEDEN

GE'SCHUT MUNITIE SPRINGSTOFFEN

VERTEGENWOORDIGERS

VAN REES & GREVE N.V.,

PARKST RAAT 69b

DEN H AAG

alle hens

MAANDBLAD

TER INTERNE VOORLICHTING

DER KONINKLUKE MARINE

U ITGEGEVEN ONDER VERANTWOORDELI JKHEID VAN • DE VLAGOFF I C I ER PERSONEEL

ADR ES REDACn E EN AD:\ II NISTRAT IE: Mini s terie van Defen sie. Kouingiunegraehl 60 Tel. 8 14261 Toestel 2345, Den Hang

ADVERl'Ei'f1l E-ADMIN ISTRATIE: Thr<'e C.s tl es N, V. , KcrkslrllDI 49 AnlS1crd3m_C.

BIJ DE VOORPLAAT, Smnfdeel 5 lie r/rekt o p oefcllreis. Inhoud

Ook luohtgekoeld van 3-30 pil.

V.n_ck d, m"st v,bnllkt, motor \,oor In \'oor ••n dr iJ, lll9 .,.. betonmoiin., pomp."" , d,n.mo"., 'i." ....

ALlEENI1"PORHUR

T,

lRAN,>POR1ABELE DI',>I' BioiU PCrv:P SETS

DIESEL COMPRESSOR POMP SETS

De KOt1i nklijkc steil cr prijs o p "'51 Ie stelkn du het in dit orgll.l1 uileraud bet "erkrijgen van voorkeur voor le" eran ti a n de Ko ninklijke Muine niet kan inlKtutien

Boodschap

van de Bevelhebber der zees UlJdkrachren

N ADA T ik reeds eerde r de comma nd ant der s t rijdkrachten in Nede rlands Nieuw Cuinea heb doen blijken van m ijn waardering voor de be leidvolle en doortastende wijze . waarop de eenheden der zeemacht onder zijn bevel tijdens een neffen meI Indonesische mOlortorpedoboten nabij Vlakke Hoek op 15 ja nu ari jl. zijn op· gCHeden , is hel mij a ls bevelhebber der zeestrijdkrach ten een behoefte een ko rt woord 101 hel gehele personee l der Koninklijke marine te richten. De bijzonde r heden van deze actie zijn u a ll en bekend uit hel communiqué van de mini s ter van d efen s ie , dal daarover is uit gegeve n . De betekeni s van deze ac ti e is niet i n de ee rs te plaats ge lege n in het lot zwijgen brengen van hel vuur der tegenpartij, waa r hij éé n van de drie aanvallende mOlOrtorpedoboten werd vernie t igd. Noch in het ahlaan van deze voor het eers t met moderne mid d elen ondernomen infilua t iepogi n g en aa nr anding van o nder Neder· land se souve rc init eit gestel d gebied , hoe belan g rijk dit feit ove rigen s o p zich zelf moge zijn.

Belangrijke r no g dan het mi lit aire s ucces is name lijk he t fei! dat door het op tr ede n van Hr Ms Evertsen en H r. Ms. Kortenaer en door de same nw erki ng va n het vlieg t uig en deze schepe n opnieuw van de paraath e id der Konink l ijke marine a ls ins trument van de S taat is getu igd.

Deze paraatheid is op zic hze lf niets nieuws, doch ee n meer dan vier eeuwen oude traditie der Nede rland se zeemacht. Een traditie welk mede dankzij de \'oortdurende in s pan ning en plichtsbetrachting van u allen l e ve nd is gebleven, tot op de huidige dag. Met de bescheidenheid welke ons paS t in de ve r vulling van hetgeen aldus niet meer dan onze normale plicht , mogen wij in dit ste rkend e besef de toekomst meI ve r · trouwen tegemoe t zie n.

LEVE DE KONING I N!

U il tot d u sve r beschikbaa r gekomen officic le berichte n is ge bl eke n dat het inciden t tusse n de Ne de rlan ds e en In do nesische zeestr ijdk rachten zic h als vo lgt heef! toegedragen :

Een Nede r lands verken n i ngsvliegt u ig had maandagavo nd 15 ja nua ri 1962 ten 20.05 in peili ng 222 0 (ZW) van u it Vlakke Hoek (l 4 ° 26' 0 ' 135 ° 13') , op ee n a fstand van 58 mij l vandaar ee n radarcO nl ac l op zij n sche rm.

Di t co ntact s plitste z ich, waa ruit bleek d at he l mee r dan één objec t was. De koers van het contact was ongeveer 023 0 (NNE).

Het f rega t H r. Ms. Eve rlsc n ging ten 20.51 onderzoeken wal zic h ter plutse a ls gemel d door het vliegt u ig , bevo nd.

Het freglllt Hr. Ms Ko r tenae r me ldt ten 21.43 uu r drie schepen op een afstand van 25 mijl va n de Vlakke H oek in pei lin g 222 0 va n daaruit.

Een visuele waarneming van het vliegtuig geeft ten 22 08 uur op een afstand van 12 mijl ui t de kust nabij Vla kke l' loek dr ie mo torto r pedoooten aan. Deze mo to r tor pedooo ten blijken ui t de gecombi nee rde scheeps- en vli egtuigwaarn e · mingen een s nelheid Ie hebben van ongeveer 31 à 32 mijl e n een koe rs recht de k ust i n

De MTS's beginnen op h et vliegt u ig te sc hi e te n waa r na

Hr. Ms. E,'ertsen het vuur beantwoo rdt. Ten 22 .1 5 uur n ee mt Hr. Ms Korte nae r eve nee ns dee l aan het vuren Gedurende dit treffen wor d t éé n de r MT S's nog steeds onge· veer 30 mij l varende , te n 22.30 uu r i n brand geschoten He t schi p vaa rt nog gedu rende de vo lgende 20 mi n ute n b randend door e n zi nkt ten 22.5 0 uur.

H r Ms Evertsen en Kortenae r houden contact met de over· gebleven 2 MTB's , waa r bij EveTlsen Ie 23.47 uu r voor de laa tste maa l vuu rt.

De beide MT S's ve rd wijnen in Z W ric ht ing

H r Ms Ever tsen pikt daarna 52 ove rl evenden op De commanda nt d er s tr ijd k rachten i n N.N. Gu inea gee ft vervo l· gens opdrac ht de reste rende Indonesische MTB ' s o ngemoe id te laten , indien deze zouden terugke ren om naar overleven· d e n te zoeke n

De doden zij n te Kai man a begrave n o p 16 januari.

Vie r e rn stig gewonden zij n in de middag van 16 ja n uar i naar Biak gevlogen en a ldaar in hel hos pitaal o pgenomen

Negen o n dero ff icie re n zijn i n de oc hten d va n 17 ja nu ar i

VAN DE MINIST ER

VAN DEFENSIE

lIaa r Ho ll andia overgeb racht. Negenende rtig ma nschappen zij n voorlopig na a r So ro ng ove rgeb racht.

Ui l de mededelingen van de geredde onde roffic ie ren , die inmi ddels te Ho llandia zijn aangekomen , blijk t dat de actie o p de Zuidk us t van N N. G ui nea we rd ondernome n doo r drie MT B' s va n de Jagua r klas s e. terwijl een vierde MTB achter bleef bij de tender Muhatuli , ten anke r l iggend bij he l Ind onesische e iland Udjer (Aroe·eilanden).

De MTB's waren op 9 janua ri ui t Djakarta ve rt rokken. Z ij hadden boven hun norma le bemanning , 2 1 man van de wate rtr ansportdienst aan boord , a ls mede pe r schip vijf zes· persoons rubberboten met bijbehorende motore n Uit een i n beslag genomen document b l ijkt , dat de scheeps· bema n ning vall de Mat jan Tutul ( de tot zinken gebrachte MTS) 45 man bedroeg Daarenboven wa ren r uim 100 man I ndones ische landmachuroepcn ove r de d rie MTS's verdeeld. Aan boord va n de Mat jan Tutu l waren 35 ma n landmachttroepe n ingesc heept , bewapend met éé n 2 i n ch mort ie r, 4 machinepistolen , 3 Bre ns, 28 gewe ren en 3 radio·ontvangers, terwijl zij voorz ien waren van voeding voo r 20 dagen .

De commandant van de Mat jan Tu t ui, kapitein W iratno , is ges neuveld. Tevcns bevond zich aan boord commodo re Suda rso van de Indonesische Marine . Deze behoo rt n iet tot de ove rl eve nde n

Uit d e mededelingen is voorts gebleken , dat aan boo rd van de HariOlan , de voorste Olotortorpedoboot , een zeke re ko lo· ne l Domo was, die comma ndant van de actie zo u z ij n De achte rste MTS heeft het vuur o p hel Ne d erla nd s vliegtuig geopend , toen dil parachulefakkels afwierp Hierna hebbe n beide ande re MT B' s eveneens het vuu r geopend.

De Ma tjan Tutu l werd get roffe n in hel achterschip , i n de munitiebe rgplaat s, raaklC in brand en zonk na enige tijd Ve rde r deelden de geredde onde rofficieren mede, dat de gel!mba rk eerde troe llen met 2 H erc ules vliegtuigen naa r he t vliegve ld Leftoan (kei eilanden) waren vervoerd

Ten s lotte is uit hun mededelingen gebleken , dat de opd racht was in de omgeving van Kai mana te la nden c n daar het Nederland s e gezag te liquideren , waartoe de MTB' s de troe· pen van de Indones is cllc landma cht via de rubberboten moesten afzette n

FEBRUARI 1942

DE VAL VAN S ING APORE · JAVAZEE

Dit w ordt d e derde opee nvol ge nd e maandrubriek. waarin Nederland s- Ind ië e n de K oninklijke Marine :wlk ee n grote f ol s pel e n Na d eze tra gisc h e maand wa s de K onink lijke Ma rine g rot e ndeel s uitgeschak e ld en de val va n Nederlands- Ind ië sto nd voor de deur. H oe diep d ie va l zou zijn wi s ten we tocn no g n iet. n och besdten we d a t in die dagen de kiem reeds werd gelegd voor de latere scheuring van h e t Koninkrijk

O veree nk oms t ig de in de maanden december en januari gevolgde werkwijze z ullen we ook nu weer een lij s tje geve n van de voornaams t e acties e n hun resultaten.

<1 febr. Amerikaanse onderzeeboot

6 febr . v liegboot M.L D.

8 (e br Amerikaanse onderzeeboot

Amerikaanse bommenwer pers

12 febr Amerikaans e bommenw e rper s

14 e n 15 febr . Britse e n Au s tralisc h e bommenwerpers

14 en 16 l ebr. Nederland se e n Amerikaan se bomme nw erpers

i6 1e b r. Amerikaanse onderzeeboot

19 febr . Nederlandse en Am erikaanse bommenwerpers

kruisers en jagers

jager beschadi gd bij K e nda ri transportschip beschadigd bij Tg. Datoe j age r tot zinken gebracht b ij

Maka ssar

tw ee transpol·tsch e pen tol zi nken gebrac h t bij Maka ssa r vlieg tu igmoederschi p beschadigd drie transpor t sc hepen e n vele kl e inere vaa rtui ge n to t zinken geb r ac ht bij ZuidSumatra kr u iser besc ha digd. zes tran sportschepen t o t zi nk e n g ebracht bij Zuid-Sumatra e n bij Muntok transportschip tot zinken gebracht, Straat Makassar ee n krui se r e n tw ee j agers beschadigd, een tran s portsc h i p tot zinken ge b racht bij

Bali drie jagers e n ee n transportsc hip beschadigd. Straat

Badoeng ( Bali )

26le b r. U S S " H o us to n" en H M A.S. ,. P erth" ., P erth"

een tran s portschip tot linken gebracht, drie jagers beschadigd, Bantamhaai

COMBINED STRIKlNG FOR CE

E indelijk en t e n l a nge leste werd op 2 lebruari besloten om d e beschik bare geallieerde sc h e pen i n ee n gecombin ee rd eskader same n te voegen. Geleidelijk werden Ned e rland se en de Amerik aa nse sc hepen v rijgemaa kt van de escor t cdiensten e n onde r bevel van scho ut bij na c ht Doorman vere n igd. Voor lopig bleven de En gelse sc h e pe n n og o n der eige n beve l in d e " Ch i na F orce". Op 3 februari had sc h o ut b ij nacht Doorman ce n aanta l sc hepen bij e l kaar en de ee rste actie , die zou worden u itgevoerd was een aa nva l o p de J a panse zees tr ijdkrachten in Straat Maka ssar.

DE EERSTE LU CH TAANVA LLEN OP JAVA

Inmidde ls h a d den de Jap an ners zich ingeric ht op h et gro t e M L v liegveld Kendari o p Cl'lebcs, dat imme r s in hun h anden wa s gevallen. Hun pos itie in d e luc ht t c n opzic ht e van J ava c n de Ja vazee wa s nu veel beter geworden c n o p 3 februa r i vo l g de d e ee r s te grote aanval op Soera b aja. 27 Bommenwerpers vie l en h e t centrum v a n d e stad aan e n ri chtt e n n ogal wat sc had e aan, terwijl ook dod en e n ge wo nd e n vielen Het marine v liegkamp Mor okr em b a n ga n werd gemit raill eerd door jachtvliegen, wa arbij tw aalf t e wa t e r liggende vliegboten werden beschadigd. Ook ande r e pl aatsen o p Ja v a werde n aa n gevallen, s pe -

De ring wo rd t gulolen i

20 leb r

24 lebr.

25 lebr

Nederlandse e n Am eri kaa nse bommenwerpers

Amerikaanse onderteeboot

Amerikaanse onde r zeeboot

27 febr H M A S. " P e rlh " ( kruiser) kruise r s; H r Ms.

W ilte de Wilh "

H.M S " Electra" (ja ge r )

H M A.S " Per th"

dri e kru isers beschadigd, Straat Lombok tw ee transportschepen t o t zinken ge b racht. Javaz ee ee n tranport sc h ip e n een j ag er tot li n ken ge bra ch t bij

Bali

ja ger besc hadigd. J avazee krui ser besc ha digd, twee tre!_ fer s op jager. J avazee vier t r e ff ers o p jage r , Javazee tre fters o p kruisers, Ja vazee

("iaal vliegvelden. Een e rn stig gevolg van deze eers te aan· val was vooriS, dat de Striking Force, die nabij Madoe r a ten anker lag, was ontdekt E:n lu c htbesc h erming was voor de vIOOL niet beschikbal1r. Ook de luchtverkenning liet t e wcnsen over.

DE EER ST E A CT I E VAN DE STR IKI N G FOR C E

campagne op Ma lakka Een deel van he t eiland kwam onder direct vijandelijk v uur te liggen. waaronder dri e van de vie r vliegvelden. De bommenwerpers en he t groots te deel van de jachtvliegtuigen, zowel Brit se als Neder · landse. werden dan ook naar elders - voorname l ijk Sumatra e n later Java - gedirigee rd Op 8 fe b ruari begon de Japanse aanval en het ge lukte de vijand vaste voet te verkrijgen. Op 10 februari bezocht generaal Wa vell de stad nog. De s ituatie was slech t en werd snel slechter.

De watertoevoer was door de oorlogsha nd elingen in het ongerede geraakt of door de Japanners afgesneden.

De ve rdedi gi ng van Singapore was meer gericht o p een aanval van de zeezijde dan uit het noorden. Het zware gC!schut kon ni ct land waarts VUl'e n. Op 14 febru ar i wa s het grootste deel van h e t eiland bezet en de stad aan drie zijden ingeslo t e n Een miljoen mensen zat opgeslote n Onder deze omstandigheden was verzet niet la n ger verantwoord. Ook de voorraden benzine. voedsel en munitie raak· l en uitgeput. Op 15 febru ari moes t Singapore zich o n voorwaardelijk overgeven. Di t was ccn z ware slag.

Behalve me i sche pen en vliegtuige n had Nede rland sI ndië ook met een detachement marechaussees van het K .N. l. L aan de ve rd e diging van Malakka deelgenomen. Z ij opereC!rden als rirnboe-guerilla's in Johore Ru im de heltt van de tachtig man sne uv elde. De rest ontkwam naar

Sumatra

PALE lU 8ANG

Schout bij nacht K. W. F M. Doorman, commandant uan de Combined. Siriking F orce. t 27 februari 1942

In de nach t va n 3 o p 4 februari vertrok sc hou t bij na cht Doorman vanuit de Giliss (nabij Mad oera).

Hij beschikte ove r Hr. Ms. "De Ru y t er", Hr Ms. "Tromp", de Amerikaanse kruisers "Marblehead" e n Hou s ton" de Nederlandse jagers Hr Ms. ,.Van Ghent", " Piet Hei n " en " Banckerl" en zeven Amerikaanse jagers.

Men ging te middernacht onder stoom met het doel de vol· gende n:..cht een vijan del ijke transport vloot aan te va ll en. die in S traat Makassar moest zij n Men w as met cm ,"oor Nederlandse o p va t tingen formidabele sc hec ps ma cht. Men dacht al dat de Japan se vliegtu ige n uit Kendari ( Z.O _ Celebes) zouden komen en rekenden dus al op een ontmoeting daarmee. aangezien de aanvaJsroute in die r ichting viel. Die ontmoeting bleef dan ook n iet uit. Woensdagochtend om een uur ol ti en begon het en het duurd e tot hal( één. Onze schepen verspreidden zich natuurlijk.

Van de Amerikanen kreeg de Marblehead" twee voltreffers en de "Houston" éé n Zonder de bescherming van jaChtvliegtuigen was deze actie n iet door te zetten. zodat men door Straat Lombok om de zuid de Oceaan opging.

Ondertussen bleek wel dat oorlogvoeri ng ter zee zon_ der de heerschappij in de lucht niet mogelijk was.

L UC II T AANVA LLEN

De aan:eling om een offe nsieve sc heepsmacht te formeren had zich gewroke n Op 9 februari ging ook Maka ssa r verloren en de Ja vazec werd voor o nze sche pen steeds gevaarlij k er. Soerabaja w erd nu , geregeld aangevallen e n het M.E kreeg vaak een b e urt. Ook andere plaatse n in de archipel sto nd en aan lu c htaanvallen bloot. En d e am ph ibisc he aanvallen gingen verder. Pal emba ng werd o p 14 februari aangevallen. Bandjermasin op 16 februari, Bali op 19 fcbruari, Timor op 20 februari. De ring om Java begon zich Ie sluiten. Het kaartje geert hiervan ccn duidelijk beeld. Het ergs t e van alles was wel de val van Singapore op 15 februari.

DE VA L VAN S IN GAPORE

Eind januari waren d e Britse st r ijdk ra ch ten uit Malakka, voor zover nog mogelijk, op het ei land van Singapore teruggetrokken. Er waren oms t reeks 70.000 man beschikbaar, grotendeels zeer vermoeid wege ns de a fmatt end e

Reeds vóór de val van Singapore was het olie gebied op Sumatra nabij Palembang in ernstig gevaar. Het stond al e nig e tijd aan luchtaanvallen bloot. speciaa l de vliegvelden. Op 13 fe bruari naderde een inva sievloot. Hieronde r zullen we beschrijven hoc een voorgenomen aanval o p deze vloot mislukte. De aanval we r d ingezet met luchtlandingen. De parachutisten werden opge ru imd d och na de landingen was de situatie spoedig onhoudbaar. De installaties werden vernield. De troepen die konden on tkw amen naar Oosthaven aan de zuidkust en vandaar naar Ja\'a. De tegenstand van dit gebied is minder groot geweest dan men had mogen verwachten.

ADMIRAAL II EU' RICII BEVELIIEBBER

Op 14 februari trad de 65-jarige Amerikaanse admiraal Haert .,wegens ziekte" af als o pperbevelhebber van de geallieerde zCt!mach t. H ij gaf zijn bevel over aa n vice· admiraal Helfrich. die nu dus baas in eigen huis was. He l is jammer en onlogisch dat dit niet van begin af zo is geweest.

DE TWEEDE ACTIE VAN DE S TR IKIN G FORC E

De sc h ee psm acht van scho ut bij nacht Doorman was inmidd e ls samengetrokken in Oosthaven en werd cr in d e nacht van 14 op 15 februari o p uitgezondcn om de voor Palembang bestemde aanvalsvloot. die in de zee was gesignaleerd, aan te vallen.

Wegens geb rek aan luchtbescherming mislukte ook deze

De va l uan Sinaapare

opera t ie. Hr, Ms, " Van Gh ent" ging tijdens deze operatie ve rlor en. doordat zij bij slecht weer op de gis varend op een rif stootte.

IIR MS. " VAN NES " VERLOREN

Banka en Billiton waren inmiddels eve neen s on houdbatlr geworden, zodat tot evacuatie werd beslo ten . Velen gingen met prauw en zuidwaarts. Voor Bi!liton werd de K.P.M.·er .,Sloel van de B eele" beschikbaar gesteld, begeleid door Hr . Ms. ,. Van Nes". Op de te r ugweg werd en de schepen door bommenwe l' pers tot zinken gebracht, waarbij velen omkwamen. Bij hel reddingswerk van de M.L.D . nam óén Catalina in één keer 87 sc hipbr eukeHnge n aan boord en be r e ikte daurna veilig Tandjong Priok!

EVA CU ATIE VA N DE SC HEEPVAART

Bij de val van Singapore is geen en kel Nederlands SChip ve rl oren geguan. Het werd nodig om de eno rme congestie van de havens van J ava t e verwerke n. De J avazee zou spoedig veel te gevaarlij k zijn. Een deel der beschi kb are oorlogsschepen moes l du s wec r voor escortewerk worden gebruikt.

BALI

Inmiddels waren de J apanners geland op Bali en admi· raai H elfrich uehlte he t mogelijk dal een verrassende nachtelijke :;ctie tegen de bij da t eila nd same n ge trokk en zeestrijdkrachte n s ucces zou kunnen hebben. Schout bij nacht Doorman kreeg dus opdracht zijn gel uk ande rm aal te beproeven. De resulte r ende aclie is bek en d ge worden

onder d e naam van de slag in St r aat Badoeng en zij werd in grote trekken als volgt uit gevoe rd

Hel J apa nse Bali ·cskader bestond u il een kru Iser, zeven

LOMBOK

Str(lal B(ldoeng

jagers en een ::wntal transportschepen. Hel was niet precies bek end hoeveel s('he pen er wa r en, mua l' wel dat zij aan de zuidkust van he t eila nd verbleven. De J a pa nn ers werden he t eers t in de avond van d e 18e gemeld. De volge n d e dag werden direct enige luchtaanvallen geduan, zoals in ons lij stje vermeld. I n de avond van d e 18e vertrok d e ee rst e aanvalsgroe p van de Striking Force uil Tjila t jap. In het nauw e vaarwater liep Hr. Ms. " K ortenaer" uil het roer en aan d e g rond Ael sc h ip viel u it en moest naar Soerabaja om te dokken. Hel smaldeel bestond tocn nog uil Hr. Ms. " De Ruyter", " J ava" ,P iet Hein" en twee Am e r ikaanse jagers. Eerst werd uit de kust gestuurd om aan de vliegverkenning te ontkome n Om 21.30 op 19 februari berei kte h ef de zuidpunt van Bali Met 27 mijl ging h e t toen langs he t eiland. H r. Ms. "De Ruyter" kreeg een sil houet in zicht aan s tuurboord , maar dit was tegen de acht ergrond van Noesa Besar verdwenen vóór het tot schie t en k wam. De .,Java" die volgde zag even lateI' dri e di e met be h ulp van lich t granaten werden vel'l ic h t en onder VUUI" genome n Negen salvo's vuurde de Java" af. Zelf kreeg hel schip een 12-cm treffer in de neve l kame r Nu kwamen de jage r s aan de beurt. De ,. P iet Hein" lanceerde vijf torpedo's e n boekte enige treffers, doch lie p zelf een salvo in de mac h inekamer op , het schip stop t e onder moorddadig vuur, dal zij n ondergang we r d Hr Ms. " Piet Hein" bleef echter vuren. De commandant luitenant ter zee der Iste klasse Chömpf, s neuveld e en we r d posthuum met de M.W.O. onderscheiden. Dezelfde onderscheiding verk r eeg matl'Oos eerste klas D e Veth, di e met een der kanons bl eef doorvuren en de st uk sbemanning wist aan t e moedigen om door te gaan toen de situa tie al wanhopig was. De Veth werd bovendien

Hr. Ms. "Java"

Hr Ms. ,. De RUil/er"

t

buitenge woon bevorderd tot kwartiermeester Ee n derde M.W.O werd pos thuum toegekend can de officier M S.D. 2d e kla sse Van Moppes, egens moedig o ptred en in mac h inekmner e n keteh'uim Hij o ff e rde in letterlijke zin zijn leven door de een na d e ander uit het brandende ketelruim te redden . Een d ee l der opvarenden wi st zich a an de wal Ie reddcn Voo r de beide Amerikaan se Ja gcrs was de s ituatie nu verward. Zij lanceerden enige torped o·s. man r zij w e rd e n zo hevig uit h e t noorden bescho t e n , dat zij ni e t d oo l4e tten e n naar Tjililjap t e rugk ee rd e n Het sc hijnt dat de Japanse jager.! in de verwarrin g o p el kaa:hebben geschotcn De tw eede aanval sg roep. bes taande uit Hr Ms. "Trom p" en vier Am er ikaanse jage rs kwam uit Soerabaja, s t oo md e door S t raat Bali om d e zuid en rondde de T afel hock t en 01.09 met 28 mijl. Twee Amerikaanse jagers vocren voorop Zij lancee rden ee n haJr uur later elk zes torpedo 's zonder treffers t e behalen. Een der jagers kreeg ee n granaattrerrer. Kort d a arna vuurde de "Tromp" in zes minut e n 71 granaten af maar ont v ing zelf 11 t reffers, aardoor ondermeer d e v uurl e idi n g uitvi el. Oe j agers vuu rd e n nog mee r torpco' s a!. Er wa s nog een derde aanvalsgroe p, bestaande u it een aantal m o t orto l1>cd obot e n Uil Socrabaja. vergezeld van Hr. Ms. " K rakatau" als moederschip. Zij kwamen echter niet meer Ilan bod

De landingen waren a l achter de rug. Wij waren d us te la at gewecs t Enkele Jap anse sc he pen war('n beschadigd. maar Hr Ms ,Pie t H('in" was verlo ren en Hr Ms. "Tromp" moes t na voorlopige r e paratie naar Sydney worden d oo rgezo nd e n o m behoorlij k t e worden hers t e ld Er warcn 10 doden e n 30 ge onden.

Later is no g ee n actie overwogen om Bali terug te ve rove r e n , mu ar daar is ni e ts m('er van gekomen. Da arbij zouden ook H r Ms . ,Java" en "Witte de With" worden inge schakeld.

T I MOR

Uit Ke nd ari e n Ambon s p rongen de J apanne rs na a r Timor De aanva l, aangevangen op 20 rebruuri ging ge· paard me t z ware l uchtaa n valle n o p Port Da rwin. Op 24 februari wuren de voorn a amste punten. waaronder d e vliegveld e n. beze t. De Nede r land s e e n Au s tralisc he tro:! · pen zeU e in he t b i nnenland d e s trijd voo r t. wa al' nog hel gehele jaar ecn g uerilla voerden.

GEVAAR VAN TWEE KANTEN

Er was n ie t veel luchtverken ning meel' over. maar h et wa s wel du idel ijk. dat Java nu zowel in het w este n als in het oos t en werd bedreigd. Derhalve bes loot admiraa l He Urich nu tw ee s maldelen t e fo rm ere n. De westelijke

Striking Fo r ce b es tond voornllmelijk uit de zware krui sc l' , Ho us ton ·' (vu n 25/2 af besc h ikbaar), Hr. Ms. "De Ru y t er" e n ,.Jav a " , alsmede d e overgebleven Nederland se e n Amerika a nse jagers. De beide s mald e lcn we rden voorlopig ni e t geco mbin eerd o nd e rm ee r wege ns de o li esituatie. Inm iddels was gene ra al Wav e ll tot d e slotso m gekome n dat de geallieerde pos iti e op Java o nhoudbaar was ond ermeer wege ns ge brek aan jacMvliegtuigen . di e door het u itvallen va n Timor ni et m ee r uit Australië konden worden overgevloge n Van verder de versterking der lands trijdkr ac ht e n (voornameliijk Au s tralische ) werd afgezien e n ,A BBA Command" werd o ntbond e n. Op 25 !ebruari

Of AM J ,o.G-EIU f" IUi U " '11.1',. At "UR

D. R..,,, / ' h H""

, Heunol'/ , Plf'lTIO

, J"VA ,

,lTE DE \oI'I TH

\(Oll, UI'IA[A " , Slag In de Ja vazee - De aonvang'formatie

werd het bevel du s aan de Neder landers teruggegeve n. Het geallieerde hoo fdkwartier vertrok. Dat was niet la

t LILlIn k- 1

KrMSE I\.f:- 1 H" 4 ,

J ACo ER S 1 ' \ \ \ \ \ \ , \1; 1.].OOO M \ \ \ \

16.16 t.t.

16.33 u . .E' e r sre Japa nse Torpedo aan vol

t.. " HT ' I(JI. J. e l'( (, I , --11 08 u. E.re t e r oetrof!en _ Ze Jap torped o aanval e rg; maal' e l' werd e n ook v l ieg tu igen weggetrokken. lerwijl beloo fd e versterkingen naar e ld ers werd en gezo nd en. Nederland wa s lijn bondge no t e n met zijn z wakk e kra c ht en bijgesprongen Nu wij t hans in het na uw kwamen, ga f de gealliee rde lei din g niet th uis en werd Java a!geschreven. W ij hebben van het bondgenootschap in d ie dagen ni et veel plezi e r beleefd e n oo k later wel eens ni et. Doch we zullen ons ver haal hervatten. Wij waren toen in Ind ië no g vol moed. Ons rest he t verslag va n de l aats l e dagen.

VOORS PEL VAN DE LA A T STE DAG

Op d e 25s te rapportee rd e ee n vli egt ui g dal i n het zuid elijk deel van Straat Maka ssnr ee n g ro te vloot o m de ZUid stoomde. Daarom bes loot de! om d e bru ikbar e sc hep en van d e wes t e l ijke Stri k i ng Force met die van schout bij nacht Ooorman te com binere n Een deel der En gelse sc hepen moest echtcr naar e lders worden gezonden. In de nacht van de 25st e o p de 26ste maakte de nog

17.30 B ritse jagers in rookscherm. /7.52 u. 3e Jap. Torpedo aanval, waarna eSF' om de zui d

I n de volgende fase van het g e vecht deden de Amerikcanse jagers ee n ons uccesvolle torpedoaanval. waarna zij na a r Soerabaja t er ugk ee rden om olie t e laden. S cho ut bij n a c h t Doorman h a d inmidd els ge t racht door te b reken om het convooi a an te ta s t e n , maar het l ukt e nie t Het volgende v e rli es was H M.S. " Jupiter", die na ee n ontplorting zonk.

D e Amedkaanse geschiedsc h rijver Morison meent da t het sc hip op een mijn is gelopen. m aar admiraal Helfrich on tk e nd e dit. dus zal het wel een tOI ' pedo zijn geweest.

Even na elven s loeg het n oodlo t to e. Onze beide kr-uisers. in gevec h t met Japan se kl'uisers. w erd en door torpedo's getroffen. H r. Ms. " De Ruyt elf' door twee en H r Ms. " Java" één. De sc hcpen verloren vaart en incasseerd en ook artille r ie t reffers. De sc h e pen waren verloren en zonken in kort e t ijd. I n h et wat e r brachten de drenke l in ge n van Hr. Ms. ,.,Iava" een driewerf hoezee op H.M Koningin uit. Schout bij na cht D oorma n sne u veld e t il velen mct h e m

Alleen de " Ho uston" en de P erth" wO!ren van de kruisel'linie ove r. Zij ginge n n a ar Batavia. De "Enco u nter" keerde terug naar Socra baja en pi kte onderweg 11 3 overlevenden van Hr Ms ,K or t enae r " op. W ij hebben de slag zeer s ummier behan d eld en moe t en voor een uitgebreider b esc hr ij. ving naar de memoires van admiraal H elfrich verwijzen. Wel nemen wc e n ke le si tu atiesc hetsen op.

/8.14 u. Amerikaanse Torped o aanval niet vers t erkte Striking Force ee n verkenningsslag benoorden Madoera. maal' er werd geen Japanse v loot verkend.

DE S LAG IN DE JAVA ZEE

De avond van de 27sI:::O voer het eskader voor de laatste maal uit. Het bestond uit vijr kruisers: "De Ruyter" ,.Ja va", " Houston" (de Amerikaanse kruiser, die Indertijd getroffen was dOO I" een bom en d ie nu op één gevechtstoren van de dri e na klaar was) en twee Engelse. de Perth" en de Exet er". Twee Nederlandse jagel'S nml. de " K ortenaer" en " WiUe de Wi t h". Tens lotte drie En gelse en vier A merikaanse jagers. Men ging eel'st om de oost en daarna weer om de west omd a t bij Bawean vij:mden waren gerapportee rd. Alleen e ni ge verkenni n gsv li egtuige n werden waargenomen, doch verdere actie bleef uit. Me n ging weer t e rug naar So.erabaja, maar in het Westga st ontving men ee n verkenningsbericht over twee kl'uisel"s en zeve n jagers, bewesten Bawean.

Me n voe l' dus uit en na ee n uur of drie waren er weer verkenningsvliegtuigen. T egen een uur of vier was de vijand in zicht. O m!:e formatie is meer dan een uur de volge n dt! geweest (zie kaartje).

Wat de sterk t e-verhoudingen betreft het volgende; Japanne r s; twee zware kruisers, t wee lichte kruisers en vee rti en jagers. Gallieerden: twe e zware k r ui sers, waarvan één beschadigd. drie lichte kruisers en negen jagers. Aan 20 kanons w;:s de vel'houding 20/ 12. Ook aan j a gers had de vijand de overmacht. Aan lichte kruisers artillerie was h e t echter andersom: 14 legen 20. I n torpedobuizen was hij daarentegen weer verre de ban s; 130 tegen 86. Schout bij nacht. Doorman had gee n vliegtuigen en geen vliegtuigverke nnin g. De berichten die cr waren drongen niet tot hem d oor. Hij opereerde het ware in h e t donker. De Japanners hadden steeds obsen'a ti ev li egtuigen in de lucht.

Het ar t illerieduel o p gro t e afs tand leverde geen schade op en een reeks tOl'pcdo-aanvallen van de J apanse jagers /!venmin. Na ruim een half uur werd een vijan d e l ijk schip getro Hen, waardoor het in brand raakte, doch snel daarop kreeg H .M.S. "Exet er" ee n treffer in de machinekamer, waardoor het schip vaart verminderde en afdraaide. De schepen a chter de "Exet e r" in de linie draaiden mee, w aardoor verwarring ontstond. Daarna werd H r. Ms. " Korteneer" door een torpedo getroffen. H et sc h ip brak middendoor en zonk in t wee stukken. De "Exeter" kon tenslotte weer 15 mijl varen en Hr Ms. " Wille de With " kreeg opdracht het schi p naar Soerabaja t e escorteren. Het was nu ongevee r hal! zes. Een a a nt al Japan se jagers trachtte d e " Exe t e r" aan t e vallen , maar werden verdreven dOO l' de Engelse j ;.;ger, waarbij d e .. Eleetra" echter verloren ging. Ook H r. Ms. " Witte de With" had nog een artillerieduel met een jager e n boekte twee treffers. Het schip incasseerde zel f een tr effer, die slec h ts lichte schade verool'zaakte. De Japann ers d raaide n af. T c middernacht waren d e beide sc hepen binnen. De slag was toen al afgelopen.

J9.36 u. 4e Japanse Torpedo aanval

23.S() u. Se Ja p. Torpedo aanval

LOT DER OVERBL IJ VEND E SCHEPEN

De " H ouston" en de " P erth" kwamen veilig in Priok mm en vertrokke n 's avonds met de be doeling om door Straat

T'ofB AN

De trek van het v!aggescllip 16.16-23.30 11.

Soenda om de zuid te gaan. Zij stoomden door de baai van Bantam e n b l'achten schade l oe aan drie transporten drie jagers, terwijl ook een transpo r tschip tot zinken werd gebracht. Daarna liepen zij in de armen van de Japanse westelijke hoofdmac h t en beide we r den to t zinken gebrac h t. Hr. Ms, "Evertsen" vertrok iets latei" werd in Straat Socnda ontdekt en door kruis e rs zó zwaaI' beschadigd , dat hel sc h ip o p een eiland is gezet.

Uil Socrabaja vertrokken de " E x eter", de " Encoul e r" en de ,.Pope", een der Amerikaanse jagers. Ook deze schepen gingen in dappere strijd ten onder, in h e t cen t rum in de J avazee. Dat d eze schepen om de west gingen vindt zijn oorzaak in de omstandigheden dat het Oostervaarwaler bij Soerabaja, dus in de richting van Stra3t Madoera, Ie

BLI.lF BI" DE TI .. D

Varend e co mm a ndop os t

Mocht in de toekomstige oorlog het hoo f dkwartier van de Amerikaan se s trijdkrachten - P entagon genaamd vanwege de vijfhoekiRe vorm - door een vijandelijke aanval buiten bedrijf word e n ges t eld, dan zullen de p re si dent v an de Verenigde Staten c n %ijn hoogste militaire bevelhebbers de s trijd aan boord van een sc hip kunnen voortzetten. Dat schi p is de 200 me ter lange, 17200 t on metende Northampton , die v a n voor t o t ach Ier volgebouwd is mei elec t ronisch e apparatuur, De varende commandopost kan verbindingen

ondie p wa s voor de kruiser, De a nd ere vier Amerikaan se jagers gingen wel om de oost en onts napten via Stra at Bali. Alleen Hl', Ms. "Witte de With " was van onze jagers nu over. Het sc hip had een t r illende schroefas en kon geen h oge vaart lopen. Over het lot van dit schip berichten we in de kroniek ove r maal' l , waa r i n we ook de treurige balans zullen opmaken.

ONT SNA PPI NG VAN DE "S C IIARNHOR ST " EN DE " GNE I S ENAU "

Zoal s men zich zal h e r inneren lagen deze schepen :ll bijna een jaa r in Bres t, voortdurend bestookt door d e RA.F. , maar ni ette min een potentieel gevaar. Op II fe b ruari e v e n Voo l' middernacht vertrokken d e sc hepen , vergezeld van de " Prin z Eu gen" en een aantal jagers plo tse ling en onverwachts. H et we e r was mistig, Door electroni sc he misleidingsmaalregelen werden de BI:i t se radars gestoord en zodoende kreeg cle Britse admiraliteit eerst 12 uur lat er cen verkenningsbericht. Toen werden vele vliegl\ligcn op de sc hepen afgestuurd, h e t kustgeschul bij Dov er kwam in a c ti e e n ook ded en vijf jage r s uit Hal'wich een aanva l , maar de sc h epen - geholpen door zwaar vlie gtuigescorte - s loe gen zich Cl' doo r bereikten t ege n de oc ht end van de 13d c de thuishaven. Wel waren zij beid e d oor Bl'itse mijnen besc h ad igd. Dit w apenfei t maakte de stijds grote indruk.

OVERIG N IEUWS IN liET K ORT

I n de Afrikaan se woestijn werd het Duitse offensief tot s taan gebt'acht en tl'ad weer een I'ust pauze in , In Rusland maaktcn de Ru ssen hier en duar nog enige vorderingen, maal' de winter bepe rk t e de operaties.

I n B urma maakten dc Japanners vorderinge n , O p h et Bataanschiereil and hi e lden de Am el' ik a an sP hilippijnse s tr ij dkrachten nog s t eeds sta nd. Het Am erikaanse vliegtuigmoederschip "Langley", me t aan boord een aantal jachtvliegtuigen voor J3va , werd op 17 februari bezuiden Java door luchtaanvallcn tot zinken gebrac h t. E e n tweed e sc hip kwam er d oor, d och h e t wa s te laat om de in kratten verpakte vliegtuigen nog t e losse n I n d e nacht va n 27 o p 28 febru a l'i we r d het u i t Soerabaja uitgezonden ho s pitualschi p "Op ten NOOI'I", beste md om de schi p bre uk e lingen uit de slag in de Javazee te redd en, door J a panse jage r s aangeho uden en naar Makassar opg('bracht. De D uits e onderzeeboten die op het westelijk halfrond o pereerden, bl even successen boeken. Op 18 februari wa s een aantal ac ti e f nabij Aruba en Curaçao. Enkele schepen v ie len als slachtoffe l', ook wel'd de raffinaderij op Aruba beschoten. Bij h e t demonteren vóln een op hel s tr a nd gelopen Duitse electrische tO I' pedo, kwamen vier marinemens en om h e l leven.

Op 11 februari kwamen Am e rik ua n se troep en op de Neder landse Antill en aan O e Bdtse vertrokken kort daarop.

Op 3 februa r i ver tr ok de indel'haust vaarklaar gemaakte, maal' nog gee nszin s gereed z ij nd e, in de reparatie liggende kruise r Hr. Ms. " Sumatra" ui t Socl·abaja. H e t sc hip was s te r k onde r bemand e n kon met moeite vijftien mijl hal en. Admiraal Helfric h had overwogen om de adelborsten van hel in Soerabaja opgerichte Koninklijk I nstituut voor de marine mee t e zenden, maar dit s tuitt e op zoveel verontwaardiging van de jonkers zelf, die niet wilden "vluchten" maar m e eveeht e n , dat hij e l' va n afzag e n slec hts enkelen deed inschepen.

derhouden met sc hepen OP zee e n met lege r afdelingen en luchtmachtbases lot in de verste uitho eke n. Voorts is h et ingericht voor het ontvangen e n verwerk e n van alle mogelijk e gegevens van de inlichtingendi en s ten en h e t kan via een radiov erbind ing worden ingesc hakeld op hel atoombomalarmsysteem. In dit systee m zijn de voorna ams te lucht- en rllketbases, militaire hoofdkwartieren, bestuurscentra, steden en Industriegebieden opgenomen, Het geefl ee n auto mallsch alarmsein, al s er in de van een der aangesloten

pun te n een a t oombom ontploft. De Northampton kan du s volledig o p de hoogte b lijven van de situa t ie e n dienst doen als commandopos t van de hoogste oor !ogsleiding.

l>r aai s n e lh e id s me t e r De Decca-maa t schappij heelt thans een instr um ent ontworpen, dat aangeeft hoe snel een schip van koers verandert. Het is bes t emd voor gebruik In nauwe vaarwa t ers, In combinatie met de radar. Het voornaamste onderdeel van het ap _ paraat is een ee nv oudige, muar meer gevoelige tol. die reeds een aanwijzing geelt bij koersveranderingen van 1/ 10 gra ad per seconde,

IDEEËNBUS

Doel van de ideeënbus: het personeel ccn open gelegenhei d bieden ideeën en voorstellen naar voren te brengen om daardoor voordeel en nul te bekome n voor de onderneming, voor de werknemers in hel algemeen e n de inzenders van ideeiin in het algemeen.

Deze definitie geldt in hel algemeen voo r het particuliere bed rijfs leven. Zij kan al s uitgangspunt d ienen voor het ove rh c ids- en voor hel defensie-ap paraat.

He l ideeë nbu sbegr ip s tam t uil 1880 en deed zi j n intrede in Neder la nd in 1904 bU de firma Stork. De o nt w i kkeling ging geleidelijk in de aanvang, maar nam na de tweede wereldoorlog een grote vlucht, zodat tha ns in Nederland een 350-tal bedrijven ee n ideeënbu s hebben

Na langdurige besprekingen besloot in 1954 de Regerin6 de ideeënbus in te s tellen voo r de Rijksdienst e n 0iJ 19 oktober va n dat jaar werd door de Minister-President de Centrale I deeënbus Commissie geïnstalleerd.

In 1956 s t e lde de toenmali ge mini s te r va n oorlog e n van marine voor zijn dep a r tementen een ideeënbus in, waaraan militairen en burge r s , werk7.aam bij d e (toenmalige) minis· s teries van marine en va n oorlog, alsmede mili t airen , werk· b ij de werk plaatsen, grole magazij n e n, depots e.d van zee, land- en luchtmacht rechtstreeks hun voorst e llen móehten inzenden aan bepaalde autoriteiten. ressort e rende onder de secretaris-generaa l van hel betrokken minis t eri e

De militairen geplaats t bij de operatieve o nde rdelen van de K oninklijke marine waren hiervan dus uitge s loten Opgemerkt dient te worden, dat voor 1956 het minis teri e va n marine en enkele onde l" houdsbe d rijven een ideeënbu s voe rd en. Die bij h e t mini s teri e heeft weinig opgeleverd, uil die van de bedrijven zijn enkele b ruikbare \'oors t ellen voortgekomen

In t usse n is me t de ideeë nbu sac t iviteit veel ervari n g o p g edaan. D e e r varing en de kennis van het pe r soneel wordt e l" door geactiveerd, de produk t iviteit wordt verhoogd en het geheel we rkt mede aan het tot stand komen van goede ar be idsverhoudi ngen.

Due e rv a rin g In h et oog houd e nd h ed t d e min is te r \' a n d ef e n s ie thans g oed gev o nd e n d a t a ll e mHUa lr e n e n burge rs , b e hor e nd " t ot het d epa rt e m e nt va n d efe n s ie - daa r onde r Ie v enl aa n h et eige nlijk e min ld u le, a ls m e d e a ll e d a aronder r c.ssortenlld e mIlIl a ir e e n bur Kc rlijk e ond e rd e le n _ id eeë n Int. e ndcn I n d e d e!l b e tr e tr en d e m ln i.!l t e rl l! le bese hi k kl ns dd n ove mb er 196 1 no 611 88Z/29134 b e k e ndg es l e id In d e c:ir c u la ir e voo r d e !cema c hl no 237 0 wo rtlt \' e rd e r bepaa ld : " Aa n Ie dere milil a lr of burger , we r kua m bij e nl lt onderd eel der ma r in e _ d aa ro nd e r Ie \' e r s t aa n ee n se hlp , e e n Inrl e hlin ll d e r le e maeht , e en v liel tui g s Quadron , een marln eddae h e ment ot ee l1 der getijk milit a ir ond e rd ee l d e r m ari n e ond e r een co mm anda nt voorl5 ee n (bu r,er lijk e ) di e n s t I nst e ll i n g of b e drij f, r ee ht l tr eeks r uso rl e re nd e onder h e t mini s ter ie van dd e n s le (m a rin e ) a lsmede ee n dde lln g, burea u of sec tie va n d at mini s t e ri e :r.e UIs h e l ve r sund !deel n In te dl c n e n b U het mlnl! lerie van d de n sle."

!lIk Id ee moel word e n ge adres see rd aan de ukelUk be h ee r bij h e l m l nl!le ri e \'a n d densle (marine).'"

Ee n milit a ir we r kna m b ij ee n milit ai r onde r deel d e r m ar in e Bis hiervor e n b e d oe ld , Is ech t e r ge h o utl e n lijn Id ee In Ie di enen bij zij n recht s tr ee kse co mmandant. Oet.e u i h et Ide e. a lvoren s hel r ee ht s tr eekll d oo r te. :te nden aa n de dlr eete ur lak e iij k b e h ee r

10 mog e lijk voorde n van lij n advi es ot comme n t aa r el1 c r t e ve n s OP t oez ie n, dat ge e n aanlde se nhed e n, we lk ats verzoek bij d e mini s t e r m oe te n wo rd e n voo rt ge br ac ht in d e \' ono van ee n idee worden , e kl eed. I ndi cn hij m ee nt d a t h et id ee b e r e k k l n g heen op ee n sec.l ass ifl c ee r de aan se lege nh el d , t. a l hij :r. n lks in zijn of .,orumenta a r \'c rm e td e n ,"

Tot zover de ministeriële beschikking.

Het zal de le zer opgevallen zij n dat er gesp r oken wo r dt van een ideeë n -"bus". I nde r daad we rd en (en worden soms nog wel) i n de bed rijven bussen opge han gen, waa r in iedere werknemer 7.ijn s uggesties kan deponeren. T egenwoordig worde n de ideeën mees tal aan een daa r voor aangewe zen ins t antie, b.v. een ideeënbuscommissie of een bepaalde funct ionaris gezonde n Al gemeen wo rdt aanbevolen de inzending van e en idee via de rechtstt'eekse chef van d e inzender te doen gesc h ieden , altha ns o verle g met die chef te plegen. Zoals bove n ve r mel d is dit voor militairen voorgesch reven , de inzending moet v i a de rechts tr eekse comma n dant geschieden.

Hoe is nu de ve r dere procedure? De di r ecteur zakelijk beh eer bij het ministerie va n defensie (ma rine ) on t vangt de i d eeën en vraagt (zonodig) aan de skundi g e n advies over de bru ikbaa r heid van het voorstel, het nut er van en de eventue el te verkrijgen besparingen.

Wordt het idee geaccepteerd, dan wordt aan de inzender een beloning t oegekend. Voor beloningen boven f 25 ,word t de Centrale I deeënbus Commissie voor de Rijksdienst ingeschakeld

Wanneer een idee niet voo r uitvoering geschikt is, maa l' de gedac h te van de i n zender lofwaardig, kan een Z.g. aanmoedigingspremie worden toegekend Wordt een voors t e l a fgewezen, dan wordt dit aan d e inzen d e r m eeg e deeld ondel" ve rm eld in g van de reden.

De Rijksideeënbusorganisatie geeft ongeveer zes maal per jaa r een mededelingenblad, geti t eld " Bu s- Kruid", uit. waari n de bel oonde ideeën worden gepub li ceerd en anderE' mededelingen worden gedaan omtrent de ideeënbusactiviteiten. Dit blad zal voor milita iren van de zeemacht ter le7. in g worden gelegd.

Te n slotte nog een enkele opme rk ing. In d e hogergenoemde mi n isteriëfe beschikking wordt o nd er " Idee" verstaan: e en voorstel t ot rerbetering op technisch of administratief gebi e d Nu Zij Il e r ee n aa ntal persone n wier taak het is om dergel ijk e voo r s tell en te doen en u it t e werken, men denke b.V. aan mensen die met research- e n ontw ikk eings werk zijn b elast, of b .v. aan perso nen die o r ga ni satie- en werkme th oden ve r be te ring moeten c r eëre n. Het re s ul t aat van de arb e id van dez e me n sen kan natuurlijk n iet al s "idee" worden aangemerkt.

Voorts, een idee moet origineel zijn en niet iets d at men elders gez ien of gelezen heef t. Niet ge n oeg kan inzenders va n ideeë n op het hart worden ged r Ukt duidelijk aan te geve n waar het om gaa t en welke verbeteri n g en men van he t voorstel verwacht, zonodig verlucht met een schets, een f oto e. d Anders kunnen de beoor_ delaars van hel idee zich geen goed beeld vormen van de waarde en het nut ervan, waardoor mede het bepalen van een eventuele b eloning wordt bemoeilijkt.

In hel kielzog

U r. 1\:6. R o tt e rd a m n aa r Amerik a Hr. Ms. jager Rotterdam , één 'van dl' schepen van smaldee l 5, heeft enige ma anden gcl<'dcn te PortJand ccn zogenaamde "Sen-training" ondergaan. Deze zeegaa nd e oefeningen gesc hi e_ den van de " Flagofficcr Trainin g van de Britse marine, d,u:; alle daarvoor benodigde fac,l,h t cltcn in ccn voor dergelijke oe fenmgen zee r guns tig gebied Van dit Brit se aanbod is uit e raard ecn zeer dankbaar gebruik gemaakt, gehoopt wordt dit met andere schepen tc kunnen herhalen

In aanS lu iting hierop, than s even we l met a ls doel de zogenaamde ,weapon eval uatIon" (beproeving vlln ' d e be. wapening) is Hr. Ms. Rotterdam op 12 januari j. l vnnui ! Den Helde r naar d c Ve renigde Staten va n Amerika ver. trokken. t eneind e te K ey Wes t en te Mayport van de dOOr de Amerikaanse morin.:; in d eze t e r beSChikking s taand e hulpmIddelen een dankbaar gebruik te maken. Het sc hip zal daar onder AmerIkaan se leiding oefenen om op 4 meI in Nederland terug te keren.

In du verband kan nog worden opge merkt, dut deze "wea pon eva luatIon·', waarvoor Ned erland zelf niet de uitgebreide hulpmiddelen heelt, van belang zijn VOOr all e schepe n met ee nzelfde bewapening e n t evens voor de ve rdere ontwikkeling van de apparatuur.

wa s uitgetrokken. In oktober verlieten zij hun basis in Am e rika Olll aldaar in maart a .s. weer t er u g te keren.

Nu , h e l moet g e zegd worden. dit ]! e rstverlof (wn Ned e rlnnd zullen onze Amerikaanse vrienden niet licht verH et bezoek mocht dan w el ope_ ra tI oneel h e ten met derhalve ni e t t e ve e l .,officieel fes tijn " op het programma, d e "totale ontvang s t" wa s er ni e t mind e r om!

R eed s op d eze middag van ontvangst heerst e cr aan boord een ware kerst_ s t e mming, h e tg ee n ni et op d e laatste plaats te danken wa s aan de Kon i nklijke Nederlandse Vereniging On.ze Vloot", we lk e ogenblikkelijk afmeren met cen s telletje kerstbomen de valreep opging als or er een d c !;'ncnbos naar Amerika moes t worden gccx port ccrd. We ldra waren de sc he_ pen het (en bloem e n ) gestoken. Ja cr hmgen zeUs op so mmige plaatsen bU It en boord e ni ge mistletoe's :aarond er rechtgeaard zeeman: die ecll halt Jaar de zeeë n moet !)cvaren, z ic h nu ee nrn ea l bijzonder thuisvo e lt.

En dan dat programma. o p de 22s te mm o f meer offici ec l begonnen me t een groot ofllmo ::! tin gs f eest in de Riv ièra_ hal. Er wa s ee n beroep gedaan op d e burgerU om er in d e mee s t lelterlijke zi n een bcgroetingsfeest van te maken en dit is - hoe kan h e t in ook anders _ bij,onder goed gelukt. Een heel an d er soo rt bijeenkom s t vond op de m Idd ag van de 2e kerstdag plaats, tocn nan boord van het vlieg kamp schip Esscx bijna 200 Ha ag_ se en Rott e rdam se zangers kerstlied ere n kwamen zingen

De Cll n llr bche eilallden

st u u rd Opn ie uw ves tigd e het sc hip record op rceO I d.

Na het Kore a an se conflic t besloot de Amerikaanse marineleiding de Essex" met d e besche r ming van Formos a te belasten. waarvoor het sc hip i n 1954 een grote ma<!ern isering ondergi n g.

De laat s le Ja ren behool"t het SC hip tot z.g. Task group 83.3 van de Arnenkaanse mar ine, w el k e in h e t b Uzonder de o n derzeebootbestrijdi n g tot taak heelt

Esscx 15 het oudste vliegkam psc hip dat d e Am e rik a n e n i n di e n s t h e bben. Dat zo u de opvarenden e en minderwaardigheidscomplex kunnen be_ zorge n , war e het ni e t dat men dit schip een prachtige bijnaam h eeft Regeven The o ld est and th e boldes t ". En wie wil n i.et op het stouts te" sc hip va n de Ullitcd Statcs Navy diC!nen

Hr

ROlferdam

Am erik an e n o p k e rstb eJ:oek Zo zijn dan op die donderdag voor k ers tmi s acht Amerikaanse oorlogssc hep e n de Nieuwe Waterweg opgevaren om tot de lOs te december onz e beroemde haven s tad Rotterdam met een operat i oneel bezoek te v ereren. Het waren USS vliegkam pschip Essex. tevens vlaggeschi p van dit vlootverband zes. jagers e n ee n sc hIp , met aan boord in t otaal circa 5.000 Am erik aan se marine-mannen, die na een be h oo r lijke oefening van twcC maanden op de Atlanti sc he Oceaan in Nederland hun _ ke rstve r lof kwamen opnemen

Het eerste zichtbare contact met Nederland we rd gelegd in de monding van d e " Wat erweg", toen USS Esse x het nationaal saluut b r acht, dat door een batterij op het militaire terrein in Hoek van Holland met ee n zeilde aantal scho ten werd beantwoord. Daama begon het grootste en tevens laatste buitenlandse vlootbezoek van 1961

Uiteraard verwachtten de Amerikanen veel van dit kerstverlof aan Nedat een van de weinige onder. brekingen vormde in een oeJenperiode waarvoor maar Iiers t een half jaa;

Dit zijn tw ee grepen be iden wal·en bijzonder ges laal'ld. Daarnaa s t de g e bruikelijk excurSies naar Volendam, Mark en en Am s terdam naaI' bierbrouw e r ij e n e n rijen , welke la at s te als "voornam e bezienswaa rd igheden" s teed s de buitenland se marin e man ge toond worden Met last but not least ee n ma ssa kaartje s vO?r F eijenoord-Volewij k ers en de ., H ohday on lee"' _show welke jui s t in di e dag en, Rott erdam bezocht. En om tenslott e dan nog wat over het vlaggcschip, h e t USS ,.Essex te vert e llen. '

D it schi p werd gebouwd in 1942 en kOn meteen een p laat s inneme n in de A merikaa nse vloot, welk e toen in een st rijd op leven en dood gewikk e ld was met de Japann ers

H et begon met diver se operaties in de Stille Oceaan o m daarnaa s t d ee l te nem e n aan de g r ote aanval op Tokio.

Vli egtuigen van de ,.Essex" brachten in de jaren 1943- 19014 24.000 ton aa n Vijandelijke koopvaardij sc hepen tot zinken om voorts een s lagschip. vI e r kruisers en acht jagers van d e J a pa nse ma. ri ne de grond In te bore n. Toen h e t sc hIp (eindelijk) in j uli 1946 voor ee n tijdje uit de actiev e dien s t werd ge n omen had het ee n kwart miljoen zeemijl e n a fgelegd.

Vijl jaar later in 1951 we rd de "Essex" uit zUn vred csslaap gewekt en naar de Ko re aan se watere n geKers tgroei van U.S.S. "Euex"

Vourj:lars ode llrels s malde e l V Op ma:mdagmorgcn. 22 januari. 8 uur plaa t selij k e tijd, st oomde Hr Ms. vliegkampschip Karel Doonnan met in haar zog de o nd erzeeboo tjag ers Hr. Ms. Limburg e n Groningen o p de haveningang van Las PalmOls toc. zacht rollend in de oceaa n dei ning. Nog wa s d e ocht e nd sche meri ng nict gehee l weggevaag d van d e hellingen, tocn h e t SBluut aan d e Spaa nse vlag over de baren rolde. H e t mondingsvuur tegen ee n donkere bergwa nd vertelde dat h e t sa· luut bea ntwoord w e rd.

And er half uur later waren o n ze schepe n afgeme e rd langs de G ene rali s _ sim o ee n tw ee kilom e ter _ lan ge pI er, welke je hoopjes blaren kan ve rool"7.ak cn indien je sc h ip helemaal a c ht e raan ligt vastgebonden". Dit maa l was de mccrplaats ec ht er van ondergeschikt belang; passngieren wa s c r i mm ers In zij n gehee l n Ie t bij. Men kwam s lechts voor een kOrt operallon eel bezoek ten ei nd e olie i n te nemen . werden de lutte le uren nO g lIa nzl e nllJk ve rkort door de verzamelde kooplieden lIan de wal. die de onzen _ e n zIJ weer hen - be h oorlijk bed u velden.

Onl tw ee uur i n de middag waren o nz e sc h e pen weer voor ve rtr ek gereed en ze hadden h aast, want het prac htJ ge weer was bU ui tstek geschikt voor vllegoperatics. Vandaar dat een uu r na ve r tre k op d e gre ns van d e t errito riale wat e r e n een aantal S2F's d e om voo r een tijdje weg khmme n m de blauwe koepel, welke Zich Ove r d e Canarische eiland en uit _ stre kt De tweed e fase van de reis na a r d e Wes t was aangevangen ...

Twee uiu r ek.rel", ui l het Hand vellt van de V erenigd e Natie,: D e doeleinden van de V .N. ,zt/n: hon d having van inte rnat ional e v red e en veiligheid en on t wikkeling van vriendllc happ e l t/ke b et r ekkingen tuuen de natie. onde rli ng

Oe V.N htmdelell i n Overeenstemmi ng met d e volgende beginselen: Alle leden ,zullen ter goeder trOllW de door hen Ove re e n komlltig hel Ha ndvest aanvaarde ve rpli c hting e n no· komen. Zij zullen hun gesch illen lang, vreedzame weg op zodanipe wt/ze bellechten, dat inlernalionole v r ede en veiligheid en gerechtigheid niel in gevaar worden gebrClc hl Z ij mOOlen ,zich in hun inlernCllionClle betrekkingen onlhouden van bedreiging met, of het gebruik van, gewe ld tegen andere $la ten.

h ldia il lid vall de V .N. H e t heef t zich ze lfs altt/d voo rg edaan als een steu " pilaa r van de v olke r ellorganisatie en haar b eginsele n. Z t/n minlster·president, N eh ro e, heeft altijd pefi· gureerd als d e g r o te v r edeS fi chte r. de bemiddelaar, de neu· trallst , die - hoewel zijn la n d tot het Britle Cemenebe.t behoort - altijd geweige rd heeft openlijk partij Ie kiezen cm altijd heefl gezochl naar de gulden middenweg. waarlangs 00$1 en wesl elkaar zOl/den kunnen ontmoeten.

Nehroe il ua n zijn (:elf gefabriceerde, voeu lu k. gevallen. Z ijn troepen hebben, ZOnder enig e aanleiding. de dri e kleine, Portugese gebieden Goa. Oama o en Di oe, onaan zie nlijke s tro o kj es land te genouer de uitgestrektheid van India, gean· nexcerd. Binnen enkele dagen Wil! /I e t handjevol P ortugese ve rd e dig e rs onder de voel gelopen. Z e hadden nog niet één vliegltlig t er be,chlkking. B eter bewijl dat ze geen bedrei· ging vorm d en voo r de v r ede en de veiligheid van I n d ia zou men niet kunnen vinden. Oe veldtocht i, een kra, voo r beel d van een niet -u i l ge lokte aanval, in s l rijd mei alle I rao ie begin,elen, die in. het Hand veat v an de V.N. zün neergelegd - en d oor I ndia aanvaard.

Ind ia's oprechte vre d elievendhei d is alt t,id een beelje ver · da e /l t gewee st Nehroe heelt zic h altt/d verzet tegen ee n 1I0lkntemming In het b e t wis te gebied Ka sj m ir, w aar Pak istan aan,praak op maakt, omdat het wel zeker w as, dat de grote meerderheid v a n Moham medanen daar zich zou uit,p rek en voo r aanllult ing b ij Pak iltan. Slech" met geweld van wape· nen heeft I n d i a zich daar kunnen handhaven. D e v rede · boodlchappen w ar en dUI m t er een expo rtarl ikel dan beo , t emd voo r eigen. gebruik, zod ra h et eigenbelang in h et g e· dran g dre ig de t e komen.

Nu is dat geen. ongewoon H e t o ptreden van hld i a bewij,r slec ht , te meer. dal J!ic t llalld ves t en e n ,'erdragen, maar machtsverhoudingen de gang v an zaken in de interna rionale politiek nog bepalen en dat men niet o p re ch t en r edel ijkheid kan vertrouwen, maar ste r k. moet Ita a n om zic h te kunnen handhaven. H et il du s nog o lt ijd zaak, d e woorden van staatslieden met een l linke kor. r el zout te nemen. Wie niet dl t e good v a n ve rtro uwe n i" wordt niet :0 gemakkelijk t eleu rg esteld. Woo rdbreuk en on · trouw van een lal ld aan d e 8choonklinken d e beginselen, /l oe ol1aangellaam dat onl ook mag treff en, komt t e v aak voor om cr di e p v a n onder d e -Ind ruk Ie ger ake n. Ernstige r ia dat d e V.N - d ie zou d en moeten wakell ove r de toepa ssi ng van d ie beginselen - allerminst b l ijk gellen van eensgezindheid op d it punt. Daarbij gaat het niet eens om de commu n is t en. wier ,t r even hel nu eenmaal i " een'ge:indheid bu iten hun

eigen gebie d Ie voo rko men. maar om naties, w ier verlegenwoo rd ige r s d e mond vo l hebben va n e d ele lelUen. N iet al· leen was e r geen .prak e van eenltemm ige veroorde lin g van d e actie v a l1 Ind ia, die we rd v an ve"e hei d ene kanten zelIs met luide bijval begroef. Een pijnlijker dem onst ratie van h et feil , dat het H andvest v an d e V N. b es taat uit mo oie woo r · den, d ie l1iet door daden worden bevestigd. is moeiltlk Ie bedenken. Niet recht en billijkh eid bepalen de Slemmenver· h ou ding , maar allerlei b elan gen en belangetjes, d ie op een bepaald ogenblik het best in de kraam van de s t emmen te pas komen. H et goedkeu r en van geweld, onde r welk motto dan ook - in dil geva l d e Itrijd t egell het kolonialilme - i , lijnrecht in s tr ijd met d e beginselel1 von d e V.N. Blij k baar doel dat weinig ter zak e en moeten de idealen, die in het Hand ves t belichaamd zijn, altijd wijken voo r d e eiselI v an het nau we lijks verholen eigenbelal1g.

Dat is altijd h e t zw akke punt v an d e V.N. ge wee.t. H et iI de laatste jaren all een nog geaccentuee rd doo r het toetreden van ve l e landen, die in de algemel1e ve r g adering allemaal hetzelfde gewicht in de lehaa l leggen, ongea chl ol er binnen hun grenzen nog luipaard m ensen en medicijnmannen ope· rere n of niet. H et re,ultaat iI, dat c r ove r geen enkel onderwerp v an enig belang een o ndubbelzinn ige u i tspraak wor dt gedaan. Daaro m Is de vree, niet hel em aal ongegrond. dat d e V N hetzelfde lot besc h o ren zal Zij ll IIl s destijds de V olkenbo n d , een woordel1rijk, maar onma c htip praatcollege, dat teil s lotte aan bloedarmoede iI ove rl ed en. in feife a[ voor de t weede we reld oo rl og. Dat zo u , ondanks alle l ekortkomingen, een sl ap terlig bete k enen Recht e n du, ook hel internatio· na l e recht I, van weinig praktllche betekeni., all men de na· leving ervan niet kan afdwingen.

Evenall in de maatlchawij wordt het internationale recht vllak slechts geëerb iedi gd uit v re et voo r de gevolgen van Inbreuk op d e regels I n de V.N Ugt eel1 mogel t/ khe ld , dat er op den duur ee n in,trument uit groeit voor het halldha· ven van recht en orde on der de land e n van de we r eld.

Dat het zover nog lang niet I" Is ook weer du id elij k aan de dag getreden b ij de behandeling v a n het Nederlandle plan inz ake Nieuw Gulnea. Welbuch o u wd behelsde dat nieu an· d e r , dan het in ,taat stellen van de Papoea'" zich vr(je l tjk over hun toekom,t uit te spreken. onder voog d ijschap van de V.N zet!. Minder k oloniaal en volle d iger in ove re en· I tem ming met de begin l eien v en d e V N - w aarond e r het recht op zellbesc /llkklng - kon h e t al nie t Ni e tt emin kOI1 het plan nauwel ij k s een meerder /lei d behalel1 en we rd Ind onesië door vele landen pesteun d onder d e b ijna versleten l eus van het anti·kolonialilnle.

T oc h moe t men op grond van lulke gebel.lrteniuen niet t e haastig concluderen, dal het miuc h ien maar bete r zou zijn de vo lkereno r genisat ie te ontbinden. Een onvol maakt werk · tuig Is beter dan helem aa l niet. en zo lan g de mogelijkheid b es taat, zal men mooten streven n aa r ve r vo lmak ing, ol zClI zl:lf8 in het gunstigste gev al de o lltwlkkeling tot een boven. natiol1aal e n onpartijdig rechtscollege met de vereis t e mac htsmiddel en li c ht e r de hand veel t ijd en ontzapl ijke moei· Ie kosten. Wat nu va ak nog ee" poppekast lijkt, biedl in elk geval een kdns o p leIS b eten. Men moet het streven niet opgcven, voo r all e hoop totaal ve rl oren I,.

NIEUWEDIEPSE NOTITIES

Vc,.".: hijnt '''B,u leJ ijk e Kroni e k uil ' l N i e uw e di c p sc e n wijd e o m gev in g

VI CE AD,mU AAL F J II EEUI S !JO MAn

"_ lijcl.'û, d at hij an l U lO bH K l n k l ijk

I , U • "_ rl fte (e n ,. 01 I.n lOt I boer IIltl heell Ioij Me i 1"'1_ on"', ..u ' 1 .,.,.,...u ..,. cl.., . ah "'Ider Ih In 1O.,lIe,' d ' I 0 11 .,fI_ ele..,,, U ll ee ll >:ij ' """.1On .-.m l nd uL , Io d ...,. ku ' -0 I« fl ij d ".r ..... "'e.keIl w UIetl "

Daarloo werd admiraal l1 rl. reht."notc !tacnodl,d om naar Nlw_l"" Ie komen.

In lijn de. verlr """" om,,,- ",t'td het reM.,.... onlva,,·

",n /'b de btI:_U... fl! n kop kolIIe en ver Ion in, van de IIIm Koninklijke ma r l in roIP"1II Ipedaal door de Idl" """""a"".nt va" het

K I.M nbevol.n v."w•• bel .rolt "'1 rin ,· komende

"bNr1«I_.

..tUkO"'>! IIlN-<ldmlrul 1' J l/«rU _l.g

dl. belrekkl

h.dden OP .......,...U.e dil<ipelen

"a n de ..- , t.

De """,mandani Mr M In Nederland Irld vet"VOJ&CIlI OP all! woor<lvoerdc d,.,. n"·....I.en.

Hij """Nlt adml 1 11 1< a"luk m et Iul l ber"lke" van ijn 801", v j en verwijlde daarop

<!C " wijle In "et "e.l"""n en w,,1

In de periode, die ll r l,,, en In_ de", •• n"' I."" voo hct I "n """hl had verbonden. name_ lijk dil INtI.n••ijke tijdvak 1112'7·

OE HHOERSE KW EEKSCHOO L VI ER OE ZUM(){R TIGJ AR IG BEST.UM

Aan het 0101 van zijn '_Ju,lOok bood 6e vlootv...o,:d odoUderij un. dat van de trutten In ""l1e _ lOt hf'tlL _ende J. c. A. Goe<ihart de OC"<'!>Pft' n het fraaie doek. I het 1I"ldl.< hoord marv/), de kapltcln luitenant Ier zee 1_ D. de Kroon de .., heppe. bleek ,e !ljn ".n ""n keurl. ult.evoerde oorkonde, dl. he ""hll derij """,., Ide, Nl e, a U"",,, d e nomen van d. .., he n ke.. kom<' '' op """" oor_ konde voor, cl",," .fbeeldin van 1Ie1 Koninklijk In_ .1l1uul V<IO. de mn'"", door vi kh_ oori"" deltij<!l boolj_eLten "",aklen lals van het opI-.ldI p"" """" __ Vft adml 1 Hfi!'rI bij......s.r &en ,I -..ry en een kwd b<ol· let IPI het ._""hap .......... Im ,elqenMtd 101 proIo:. " " merendHl elft" SO oWde...... ...Ief' n.men op de "",n. "' n ·"'I. Aan cic c1elheld dient len .Iotte n.,. t" w den onl kl. dot hel p. de a d c l_ n d on"ralle •• r. te"",ijl In I n"fl """. nur v k""om de Id "", n<Ien<:hcldlnl. die mev w Heeril loenderllJd ded vlei narn.lijk de lorkennln. "an "" ocnNtsme<Iallle•

MA RIN E KERK DIENST

In .,., Bdbel K,.,.k .1 viOOl· predihnl en C 11 CaM , en A. L. van MiMlft , peotlevelijk In 111 1" en medll.'1e. KIn_ lon_hter mr. C. W F. Pol bediend" de Icl.vleren vIn hOl '''1. l" rwijl adjud.nl F r KoIt.laar voo r de mlrlnl" hpcl ""nd. De dl.·.,., werd o.m bij woond door do C(lnlnllnd.nl d ''"'nlacht en m evrouw de V'" van SI""nwUk. do C(ln\nlandanl v.n Inlal<1eel """"mand van r.., <Ie commandani mijnendien" Nederllnd ft> mev w JeU .iImede door de rom","ndanl'" ".n Hr. M De Zevm Provlndfn en Hr M K • ..,\ Doomutn

B e l a ngen we nse" be pl e il e n NaluurlUk lijn hel "" _onen un de Eendnchl.1trllll. ffll bel.n ,..,..",I'ln. hebben ,elIic hl. De !lal_one wUIen op d e wij ze nd tI. hun wen_ JCn Ier kcnnl. b"' n van d e bevo<gd" a u l orn"Uen. Verbl:!ecl von de bewonln, en meer ."""Irulm'" vOOr de klnd"",n I Ul an onder Ol) de '· Ia • lij.!. De h.,.,.. J A Ct<rllM Ol) no. 112 nam het inlUaUd

f e il lr;e",tlHJfJ fI/ ;11 tie 1111/111 t"llll /Ir 1" "_ C rolli/lRCII

DH " rftd l dIU •. be_d >I." .... <le. de CtOII'.Qt-r <1 1.1". d" d. boo h, aubift de H B •• be•• tled.lijk p V.V.V G "'ee" J. T U>U" Voor h" K ORI.kll/k Zec .De C I.ge r •• <:M" k""' <li' 1 <I hee. P !)orT_u. dl. II""C bck <lhrld "",I de. ",ee' AI. IrI<ler I'U de pI««uelijh UK he' Ze.k.dolk".", <:<Ie,I d.

re hruari 1%2

SUS AN ,\ V J OSt. I n ellen land. er_end Ilo de ..-.oe Spaaruoe d_l lijn \h Ol) IOCrMC In Nt<Ifr. lanel z..._u • ..-o1"lIIn.01I on· ,., an er """ ck>or

bemiddeling van hct hooldbu",au OS & 0 zal plaauvlnden In de oc ,.,burgz.o.1 van hel NICu,,'c, diepst> " Hu y;l Tyd"· dT)'f". Op :Ie muM • .aH Het V1>Ih,dl.ft pro.ram"'" I er het voetIk'" komen en dot" .U I Ic ho.....en'e

dl v.n I 1._ voor mllil.t •. dlft renbov.., voor dJn dlme .leeh" bed.... dltnl neer Ie 1,,11on. K r len voor overIJten lijn v""_ kn,1.cbaa. ad. I U kunt 1Ic reedo nu VIn pl t_ ..., door """1 1 Ol) Ie nnnen vla \<>I:Ite! SS) v.n .,., commanderncnllM1llralt

.-JJNI' ROE \ 'E R W E R!) 1I'IJ N PKOI!\ I! K Een plU II .1. w ijnp_ver vcr· erGe tijnproever. d" h.,... F rank !.en",n.•kh IlJdenl de 11 """,• .,.. In het RAl t"

n van vice·admlraal en. in :tijn vertrouwde J.

Daartoe werd admiraal Heeris met echtgenote uitgenodigd om naar Nieuwediep te komen.

In zijn oude, vertrouwde omgeving werd het echtpaar ont.vangen. Na d e begroeting een kop kome en vertoning van de film

"De Koninklijke marine in 1960 ".

Oi!ze rolprent was speciaa l door de huIdige commandant va n het

K I M aanbevolen vanwege het grote aanta l daarin voorkomende gebeurtenissen, die betrekking hadden op voormalige discipelen van de gewaardeerde gast.

De commandant der 1.eemacht in Nederland trad vervo lgens op als woordvoe rder de r aanwezigen.

HIJ wenste admiraal H ecrls geluk met het bereiken va n aijn 80ste verjaardag en verwij ld e daarop ee n wijle in het verleden en wel in de periode, die jarige en andere aanwC:!;igen voor het leven zo hecht had verbo nd en. namelijk dat belangrijke tijdvak 19271932.

LDERSE KWEEKSCHOOL VIERDE ZIIN DERTIGJARIG BESTAAN

eurde onder meer me t 'oering v a n Euripid es' !!ia In Aulis " in de aula gemeentelijk Lyce um het grote succcs moest 1gen zelfs een reprise een uitvoering

Bethel Kerk van het hooikoo r en -orkC8t. ter-

keurig uitgevoerde oorkonde, die het schilderij vergezelde Niet allcen de namen van de sc henker s komen op deze oorkonde voor, doch levens afbeeldingen van het KoninklUk I nstltuut voor de marine, omgeven door vlcr schepe n van oorlog, die destijds boo tjesreizen maakten (a ls onderdec ,1 van het opleidingsprogramma door vice admiraal Heens bijzonder geëntameerd). Een glas sherry en een koud bu!fet ga! het gezelschap n og ruim gelegenheid lol gC8prek. H et merendee l der 50 o fficieren, wier namen o p de oorkonde voorkomen , was aanwo!ig.

Aan d e vergetelheid dient ten s lotte nog Ie worden onlrukt , d at het tamboerkorp s van dt' adelborsten nog een demon s tr atie gaf, terwijl In gesprekken nog eens naar voren kwam de ze ldzame ond ersc heiding, die mcvrouw Heeris toendertijd ten deel viel, namelUk de toekenni n g van de senaaUmeda il le.

KOk e laar voo r de marinierskapel s tond De dien st werd o.m. b ijgewoond door de commandant der zeemacht e n mev rouw d e Vos van Steenwijk , d e commandant van smaldeel 5, commandeur van Es, de co mmandant mijnend ie ns t Nederland en mevrouw Jelh '1l\a, alsmede d oor de commandan t en vnn Hr Ms. De Zeve n P rovlncWn en Hr. M s. Ka rel Doonnan

He il! n ge lI lIe r elI igi ng

we n se n b e pl e it e n Natuurlijk zijn het de bewoners van d e Eendl"llc ht s traat. d ie een belangenve reni gi ng heb be n gesticht. De flat bewoners will en op deze wUze I!'Cndrachtig hun wense n t e r k ennis brengen van de bevoegde a utorlteiten. Ver be terin g van d e bewoning en ml!'Cr spee l ruimte voor de kinderen staa n o nder mC1!r op d e verlanglij s t. De hcer J . A. Genitse op n o. 112 nam het Initiatie!.

Ee n k e r s tboom 111 d e mo s t va n /Jr. Al s C r o nin ge n Dit" reeds een geueSligde Irnd i lÎe. Natuurlijk bevond zic h onder de Groninger deputatie, d ie d e boom kwnm n(lnbied e n , de heer H Brnbe r, nnmen. tiedeIijk en provincinnl V.V.V en Groning. hn venmeetter J . Teen tm a Voor het K oninklijk Z eemnu.college "De GrOllinger Ee ndrach!"' kwam ditmn(11 de heer P. Dorremnn, die grote bekendheid geniet onde r meer al. leider vnn de plaat,etijke afdeling van Il el ZeekadeOc:orp Nederland.

OS & 0: schOl.lwbur diepse .. H 29 maart I gramma 2 komen e n ren en te ding van die daaren s lechts ee neer te Kaarten v. krijgbaa r U kun t zie sen ver:zek nemen vII comma ndCl

J\.fog' lijk Is hel u bekend, dat Hr eJling werd gep r esen- Ms. Groningen geadopteerd is het (povere) schoolge- door de Openbare ULO ,.De Kamd e Westerstraal. H cl pagne" te De lfzijl De banden

endien een uitstekende

rku)(llIrdi ge mani er stap el te lopen onstreerd e d e " IJ ssel!O motorbe t onnlngs- en alvaartulg, dat on l a n gs en t moest gaan zoeken. enote van de directeurvan het Loods wezen, A. Valkenburg-Clignet, id gevonden d e tradit iochampagne l ege n de scherve n te laten val-

U II I! " l phll1eJ1eill Auli,"

DE WONINGBOUW

Er kwamen gedu r ende het jaar 1961 bijna 400 woningen ge r eed tegenov e r s lechts 90 het jaa r tevoren. Dat s temt to t vreugde, vooral in de w e tenschap, dat er verscheidene plannen zijn rondgemaak t , die zull en lelden tot de bo uw van wederom 916 woninge n Bovendien wil de marine op kort e termijn steun verlenen bij d e bouw van 500 woningen, die in het kade r van het uitb r e idingsplan .,De Schooten" :!;Uilen verrijzen.

Tijdens een "Alle H ens" voerdc n d e h ee r Dorreman en de kapitein luitenant ter zee F. Krulmink het woord. G r oni ng er koeken werden aangeboden, a lsook ee n partij rookwa r en. Het schip bleef niet achter: met een f raaie Inge l ijste folo van een op zee olie ladende ..Gronlngen" keerd e d e deputatie huiswaarts. echter niet. nadat de k e r stboom naar h oger stere n wa s verhuisd en er in de longroom no g wa t herinnering en werden opgehaald niet alleen, maar ook pJanne n voor de toekom s t ge-

Mind e r pleziuhte he ri n n e rin ge n , ' oo r h e t ech tp aa r Dat d e sce pt er "oert in café Ca.seade", i n d e wa legangen

" K as kad ée" ge no e md Gedur e nd e ec n ij s koud n acht e l ijk u u r was het ea l é vera nd e rd in ee n o n\' ri e nd e l ijke walen' iakte , te wijten aan een res p ron· ren lei dinrbui s. In d e welensc hap. dat Caseade" wate r" a l betekent , kon h e t ook niel a nde r s d a n d at zich in het du sge na amde ea fé een du ge -

BEVOLKINGSTOENAME 3 0/0

Me t ni e t minder dan ruim 3 ",

is de NIeuwediepse bevolking

gedurende het afgelopen jaar

t oegcno men tot in totaal 50.731

leef h et de eerste dagen

glijden van de helling, op plaals tot

grote e n kleine de len. Er werden man r eve ntj es 387 huwelijken

gcsloten en de heer Fiom ca ili' n , RO "" I

l ijk e wate rp artij zou "ormen. En dat ge beurde d a n ook Ee n ijzl r e s iraai kwam cr , ' Ia d e dr e mp e l naa r bullen e n di e wal e rv a l we rd opgemerkt door et n \'oorbijpnger Groo t a larm, i uid gebons, gevo l gd door ee n aan " a l op d e hoofdkraan T oe. n realiseerde d e e afé h onde r z ich da t di e da g niet a ll ee n zijn klante n \ 'a n binnen n at ware n rewo rd e n

echter n le l omdat de kerstboom naar hoger sfe ren was verlnll!d. s meed Na d e voorjaa r s rei s naar Delfzijl ?

deelnam. I slec hts eel hoorde plo deelneme r niet kennel kenning VI }o"uissé bij terecht. 0 hij de St. bleven zij (bij hem en door dl taat maakt Met een fr aan karakl aangepaste d e de fa m diepwaarts; twijfelen &I t e n nu was

Ve s ti g in g van indu s lTie I

Ondank s een aantrekkelUke brochure, op ril I n d us tl'ie Com m issie van Noordhollands Noor< wil de indus tri a lisatie ook in Nieuwediep niet

In de particuliere afdeling doen we h e t n og steeds met sc h eepswerf De Lastdrager", di e me t 48 man personeel 7 viskotters aflcverde aan Tex el. Den H e lder en Wierin gen. Werf .. De H oop" verleende hi erbij met 15 man d e

helpende h Vinken he.

In dienst. Va n Straa atelier H i! Straa t e n \ lijke krach val is bij de fa. Geb. wist u mis; nog een dE!! sterdamse Een dozijn het dagelij k En dan hel: diepse ind Niet meer DaartegenO'

OpVOf'!ring

DE ZEEKOET

Zo op heL eerste gezicht heeft een zeek oet wel iets weg v a n ce n al k , waarover Ik u In ee n vorig nummer van "Alle He n s" vertel d e. Deze lfd e h oudi n g, d e vrijwel ee nd ere zwart-wit ver d eli n g. maar bij nadere b escho uw ing zijn er toch w c l enige verschille n Wa t onmidd ellijk op valt is d e afwijkende snavelvor m: bij d e alk is deze, zoa l s u zich waarschijnlijk zult h eri nn eren, vrij hoog en ûjdclings afgeplat; bij vrie nd zeekoet daarentegen is de sneb shmk en puntig. Verder is de hals van de "zee -

h e n ", 7.oa ls d e leekoe i ook wel wordt ge n oemd, dunner dan di e va n Alen lorda.

's Z omers is d e kop roetkleurig bru in , de nek en de bovendelen zwart; 's wint ers zijn keel, w ange n e n voorhuIs w it. T eve n s loopt er dan achter h el oog ee n o p vallende, d onkere st r eep. Tn alle j aargetijde n zijn de onderdelen blinkend wit, althans als ze n iet zij n bes m e urd met d e vieze, donke r bruine s tookolie , die hen t e n dod e doemt.

De kleine s la g p e nn en ein di gen in w itte puntj es, waardoor op de same n gevouw en vleugels ee n lichtgekleurd bandje lich tb aar wordt. Ook bij de zeekoet zien w e dat de poten l eer ver n aar ach t ere n lijn ge p laatst e n dat d e vogel op de voet zowe l al s o p h et loo p bee n rust.

Vli ege n kunnen de zeekoeten goed; de vlucht is krachtig, snel , recht l oerecht aa n , zodat er geen s n elle wendingen en zw e nkin ge n kunnen worden uilgevoe rd De vleugels b ewegen zéér s n el: filmopnamen h ebben aa ng etoo nd , dat de vle u ge l s ni et mÎnder d an ac h t maal per seco nd e op e n neer w o rd e n be w oge n!

Opvliegen vanaf de begane grond levert onoverkome lijk e m oeilij kh ede n op. De rh a lve duik e n ze het liefst v a n ec n hoogte naar bened e n om s tuwkr ac ht o p Ie doen. Ook h et opstijgen van het water gaa t niet ge m a kk e l ijk; le hebben een aan loop nod ig van tien tot vijftien m ete r daarbij krachti g met de vlerken w er k en d e n water"trappend va n jew els t e!

In het duiken zijn het uit gesp r oken meesters! Ze vliege n als h et w are ond e r w ate r! Wel Is dan de vleugelslag h eel w at l a n gzame r dan tijden s cen norm ale vlu c ht , ongeveer vijftien tot twintig slage n per m in uut Ze bewegen lic h onder water bijzonder gemakkelijk, waarbij d e poten dienst d oe n a ls roe r. N ie t ze ld e n du ike n ze naar zeer g r o t e diepte, op zoek mm r voedsel, dat voorn ame lij k bestaat uil visjes, maar ook we l uit kr <lb b etjes, wormen, s l <l kk en e.d. DIt levert in h e t ge h eel gee n mo eilij kh e d e n op, aangezien de v ital e org<lnen zijn beschermd d oo r h et borstbeen, dat aan d e o nd erk ant is uitgegroeid tot cen vlakke plaat van been en kraakbeen, die <lIs se hild uitst e k ende diensten bewijst. Men heef t geconstatee rd , d a t een zee k oet langer dan ee n minuut ond e r water bie d !

Op cen gegeven momen t , oms tr ee k s april of mei, kr ijge n de zeekoe t c n de le n le in hun kop. De geslachtsrijpe heren g,w n , v oo r zover ze n og vrijgeze l zij n , o p zo ek naar een vrouwtje. Da l hoorl er immers bij? Da n kan men genie l en v<ln hun wonderlijke b altsve rl onin ge n : gro t e tr oepen koeten komen aangezwenk t en strijke n met vrij grote snelheid op het water neer, d e drie t e nen me t d artu ssen de sl r <l k gespannen zwemvliezen wijd naar voren uitges preid om af tc remmen. Daar dobb ere n ze da n e n doen ne t of er gee n vuiltje aan de lucht is. Maar plotseli n g komt er beweging; p3;lrsgewijs gaan ze in een cirkel r ondzwemmen of roeien in kiellinie ach t ('r elkaar aan. or e r één een sei nt je gee ft zal voor ons wel altijd ee n geheim blijven, ma a r als o p eomm<lndo duikt de h ele b e nd e onde r woter, waar ze elkand e r in g r oe pj es najakkeren. Ze kome n wee r b oven, duiken opni(' uw , verschijnen ande rm a al aan de o ppervlakt e om heftig watertrappend over de go lv en te rennen en te bollen, en sc hi e t e n dan a ls ra k etten de h oogle in Een tijdje la ter s tr ij k e n ze weer necr en kan h e t spel o pn ie uw begi nnen . Dat kan zo ee n lief tijdje doorgaan. T och mo et e r ook eens gedac h t worden aan hel stich t e n van ee n gezin, of bete r gezegd ee n gez inn etje, w a nt moeder zeekoet legt slechts één ei.

Zeekoeien broeden in kolonies, die in grootte variëren v a n slec ht s enige p a ren tot gemeenschappen van ettelijke duizen den vogels e n dikwijls n og in gezelsc hap van andere ge v e d erde vriendjes wals p apegaai duik ers, alken e n drlet ee nmeeuwen I). Van een n est in de eige nlijk e zin v<ln het woord Is geen s pra k e. H et ei, dat ee n lengte heeft v<ln 74 tot 94 mm en een dikte v an 46 t ot 55 mm, w ordt zon d er meer o p de k<lle rotswand o f -richel gedepo n eerd. Het is t a m el ijk zwaar, want het gewicht (96 t o t 139 g r am) is maar liefst 11 tot 12 ", van dat van de oude vogel! De g r ondkle ur is zêér voriabel en er is waarsc hijnlijk gee n andere voge,l, waa r van de eieren z6 uiteenlopen: van wit o f geelach ti g tot helder roodbruin, van heel bleekbla u w of groen tot diepb l auw of donkergroen. kortom te veel om Ie noemen. Hi erop slaan licht-geelbruine tot gitzwarte vl ekken, vegen, krabbels, s trepen en haaltjes. Men vennoedt. dat deze verschillen meer dienen voor her-

kennlng dan voor camouflage. Ik kom nog even op de vorm terug. Deze is langwerpig pee r vormig, hetgeen enorme voordelen biedt. De stabiliteit van het broze voorwerp op dat gevaarliJke richeltje wordt grote r, want een windvlaag or een s t oo tj e van de vogel zal het ei niet weg doen rollen als ee n knikker, maar het een boogje doen beschrijve n. (Probeert u het maar eens met een tol). Hoe meer het ei bebroed is, des te kleiner zal het kringetje WOI"den. De luchtkamer wordt immers groter, waard oor het stompe eind e ni gszi ns wordt opgericht, zodat bij het roUen de siraai van de cirkel kl e iner wordt. Dit neemt ech t er niet weg dat, wanneer de vogels pl otseling worden opgeschrikt en er haast-j e -re p-je vandoor moeten, dit fun es te gevolgen heert. De eie r en kunnen wel tegen een s tootj e, maar zijn niet bestand tegen een fik se opl awaai e n niet zelden ziet men dan ook met de opgeschrik t e vogels een regen van eiere n naar beneden komen. AlS het gelegde ei in het ee r s t e d eel van de broed periode - die 30 tot 36 dagen duurt - verloren gaat. is h et wijfje In sta at nogmaals een ei te produceren; geschiedt dit in de tweede helft, dan is het vrijwel uit gesloten. Zowel paps a ls mams nemen aan de bebroedin g deel. Ze zitte n dan op het ei met de borst naur de steile rotswand gekeerd, zodat de staart over de rand naar beneden wijst. Slapend hebben ze meestal de kop lussen de vleugels gestoken. Van zee uit gezien lijkt zo'n rotswand één donkere maSSll va nw ege de zwa rt e ruggen, maar als de vogels verontrust worden draaien ze zich "als

ren naar zee. Ze zijn dan echter nog bij lange na de vliegkunsl niet machtig. De slagpennen zijn verre van volgroeid. Niettemin lokken de oude vogels hen luidkeels en ook d e honger begint een woordje mee te spreken. Op een gegeven moment zwijgt het kind en slort zich naar be n eden, druk Uadderend met de "vleugelstompjes". Doorgaan;; komt het diertje goed terech t e n zwemt ijl ings door de branding e n begint daar opnieuw hard t e piepen. Dit zwijgend s pringen is merkwaardig, want zo wordt immers dl;: opme r kzaamheid der steeds loerende r oofmeeuwen niet gewekt?

00 so mmige plaatsen hebben de zeekoeten heel wa t van de mensen te verduren gehad. Al s men niel bijtijds had ingegrepen, waren dez e kolonievog els d eze lfde weg ge,lt:aun als de R e uz e nalk die nu Is uitgl!storven. Het was gee n eieren rapen mee r het was r oof, je I'einste vandalisme!!! Er wordt beweerd, da t tussen 1850 en 1856 mee r dan drie miljoen eie ren uit de ko lonies op d e Farallon Eil. naar de murkl van San F r ancisco werde n geb r acht en daar verkwanseld voor 12 tot 20 dollarcents per dozijn. I n 1886 verzamelden twee mannen. 108.000 eieren! Gelukkig slak men hier in 1897 ee n stokje voor. Er valt nog veel meer te schrijven over deze Interessante voge ls, maar ik moet een beetje denken aan de plaat sruim t e. Behalve de zeekoet:\) CUria aalge), waarvan 7 ondersoorten voorkom e n, kennen we nog de Grote Zeekoet (Uria lomvia) en d e Zwarte Zeeko e t (eepphus), waarov er ik u later - ik houd namelijk van afwisseling - iets meer hoop t e vertellen.

Wanneer begint mijn opleiding ?

2 a pril 1962

Korpor aa l telegrafist

Korporaal vliegtuigmaker-algemeen

9 a pril 1962

DemolilieCUl"suS officieren

Sergeant torpod emaker

K orporaal magazi jnbeheerder

16 ap ril 19 62

N(lvigatiegevec ht sin forma liecursus VOOl" zeeofficieren (W(lchlso[flc:eren)

Korpo n lal sch rijv er

Duiker der 2e klasse

Duiker (Her halingscursus)

24 apr il 1962

Korporaal ziekenverpleger

Korporaal bottelier

30 a pril 1962

Zeekoet

één man" om. Da n bllnkt de voge l be r g van de talloz e wit.te !rontjes. Als de kindertjes ter wereld komen hebben ze de oogjes open en zijn gestoken in ee n vrij dicht donspakje. De warmleregulatie begint p as na ee n dag of vier. A ls voo r die tijd het jong afkoelt, geraakt het in ee n toestand van schij nd ood!

De temperatuur de ademhaling wordt minder, het aantal hartslagen neemt a f en het diertje wordt volkomen bewegingloos. Deze toestand kan tot 3 dagen duren. Komt in die tijd de oude vogel niet t e ru g om het te verwarmen, dan ste rft het onherroepe lijk. IS dit daarentegen wé l het geva l, dan is de baby binnen korte tijd weer actief.

Na een week of drie komt e r leven in de brouwerij. De oude vogels zwemmen in zee, de jonge vogels piepen op de rIchels, vrijgezellen vliegen roepend ar en aan, kortom een leven als een oo rdeel. In deze periode moeten de kind e ·

Gebrilde zeekoet

Wel moet ik nog even een variëteit vermelden, dus géén ondersoort, d e "gebrilde" zeekoet. Deze heeft een krans witte veertjes rond de ogen met een " uitloper" nuar de oren , Deze leert tussen e n is vermengd met de zeekoeten. Het eigenaardige is, dat ho e hoger men komt, d es te meer "brilletjes" men in de kolonies ziet: Ier hoogte van Spanje zijn ze niet, in Schotland 10--30 " , en bij Nova Zembla zelfs meer dan 50","' ) M. DE JONG

I) Ove r de drieteenmeeuwen hoop ik u In een volgend artikel iets tc vertellen.

Als deze artikelenreeks Is bclllndlgd, hoop Ik le ts te kunnen schrijven over de uitgestorven

3) De 7 ondersoorten zijn: Urla aalge al_ bionis. U.a. Intermedia. U.s. salge, U a spllop tera. U.a. hype r oorea, U.a. inornat3. U.a. cal!fornlca.

Ij ZIJ die meer willen we len de alken en zeekoeten kan ik het i)()(!kje Die Alkenvög\ des Nordatlanllks" aanbevelen en evenee ns " Bird s o t the Ocean".

Boo t s man

Sergeant codeur-telexist

Radioafstandpeiler plot der 2e klasse

Metaal bewerking (Aanvullende cu r sus)

1 m ei 1962

Radi oafstand peiler plot d er 2e klasse (H erhalingscursus)

7 me i 1962

Se r geant wapencleklronicamonteur

Sergeant vuurleidingskonstabel

Sergeant ma c hini st

KOI·poraal vliegtuigmaker-elcktromonteur

SPORTPRAET

liet P a rcours wa s zw a ar tijd e ns d e Marin e c ro ss countr y k a m)lioe nsc happ e n Plasse n, modder e n in de laat ste plaats de verraderlijke lange e.n k orte; war e n echt er ni et In s t aat om 75 e n ergie k e milit ai r en der zeemacht te verhinderen van star t t e gaan. Wa ar? Op d ezelfd e plaats als vorig jaa r e n dat wa s i n de o n middellijke omgeving van de Bracm Houckgees t K azer ne t e Doorn.

Ka mp ioen van hel vO l'Îge ja ar c n wederom als voor de tite l 1962 was K LMAR NS G J va n der JlelJd e p va n de Marine Ka ze rn e Amsterdam.

De besc he iden spor t in s tru c t eu r s teld e zijn su pport ers niet teleur" het WCI-d ccn o ndub bel zinn ige ove rw inning, zodanig, dat comma ndant van het Marin e Oplcidings Kamp te H ilversum (die de prijzen na afloop uitreikte) s prak va n twee weds t rijden. die h ij had gezien. Eén van yan der Heijde n en de andere. die tu ssen de re st we r d t en Van di e anderen w erd KPLMARNS P Sa l m (di e steéds beter gaa t lope n e n een uitstekend moreel toont ) na felle eind sp r it met MARN 2 zlm F J S tr ee k tweed e. He t versch i l tussen h e n beide bedroeg s lechts 0.1 second e e n dat op 8000 meter.

Na KPLMAR NS A. B. van DIJk, MARN 3 zlm Ku s t e r s en KPLMARNS C. J. van Tol werd en d e en a ch t ste pl a at s bezet door de adelborst van a dmini s trati e

H. C. J L. Borg h outs en RRM'NT 3 zlm E K leuver H ilversum). De volgende pl aatsen w a r en weer voor marinie r s. MAR N 2 zlm J. Schuurman w erd n egend.e en al s tie nd e a rriveerde K P LMARNS E. Mo lag a an de e ind streep bei d e n in dezeH de tijd , name lijk 34 m in ut en e n 58 seco nden. W inna a r Van der H eijd en liet 30 mi nut e n en 30 !k sec. voor zich afdr u kk e n , t e rw ij l de chro nom e t er voor Salm (no. 2 ) 32 minute n en 5 2 sec. aan w ees. . .

Welke autoriteiten a a n de uitnodiging van d e ma rInesportcommissie om de c ro ss bij t e k omen wonen. gevolg hadden gegeven? I n de eerste plaats de kapite in t er zee H J Baaij, al s ve r tegenwoordiger van d e co mm anda nt der zeemacht. in Nederland.

Vervolgens h e bben de comm andant en v a n d e T.O K M en h et mal"i n evliegkam p De K ooy s t or m e!,! regen getrotsee r d om de 75 lopers aan het werk te zien. evenal s de sporto ffi cîer van het MOKHîlvers !-lm dat h ee ft I'le?aan en (ui t e ra ar d ) deed dat oo k d e p e z e co mmissie zal ook a an bij de ge7.amen lij ke afloop van de cross en de daarop vo.lgende Vla s t ro me n d (Ielding)wat e r , pla a t svond In de ca f etaria: .

He t wa s pr ima voor elkaar, te danken o(:(lel e r van adminis t ratie , koks en p rovoost gezamenl ijk. Er w.as een bloemetje op ta fel en van bek e nd e bi er fi rma sto nden ( n iet lang) gevuld In het gelid.

R esumere nd ee n zeer geslaagde cross. waal·bij het w ccr w at bete r had kunnen zijn en voor het overige viel e r weinig m ee r te wensen. Voo r al wnd. commandant van de Van Braem Hou ckgees t K a7.e rn e kan over tui gd 7ljn van gro t e dankbaarheid voor zijn bereidwll· II g e med ewe rkin g op alle gebied.

48 deelnemers In 1961. Dit jaa r 75 man va n s t a z·t.

H oe w. 1 h et vo l ge nd iaar zijn?

1\l s twe ede bij d e marin e cr oss countr y_ k a mpi oe nsc h a ppe n e indi g d e KPL MARN S P S a l m (no 35 1)

D e sec r e tar esse \' a ll d e Ned e r la nd se S portfe d e r a ti e sc h r e ef ee n brief waarin 7.e mededeelde, dat ' gedurende de maand de volge n de militairen de l' zeemacht het vaardigheidsdiploma van de N.S F hndden behaald.

Voo r S GTPP R J J. Huber (VGKAZ) was dat de derde keer en voor de LTZT I R Grippeling de tweede maal. evenals voo z ' KAPTMARNS So uw erbren. die d e proe,:,en bove nd ie n op Curaçao aflegde. LTZSDI E. F M ec rdmk ( KIM) de korpora81s adelborst H G. B van Breemen. K. J ol: J P F eddema R. L S t orm van 's-Gravesande, S GTTAMB J. de J o n g ( VGK AZ), KP LM AR NS J G L nm ers (HERHEN) en MARN 3 W Weygerse (VG KA Z) dragen eerst sinds kort de bl auwe op de borst. I?eze laats te , di t z ij tot slot opgemerkt. IS de eerste marl.ner de r derde kla sse en de t w eede ongegradueerde schepeli n g, die di t jaar aan de vaa r di g h eidseisen vol d eed.

A. RO selee li e w es trijd e n war e n e r medio januari. T er voorbereiding van de inter SRO-sportdag , welke i n juni te Breda zal worden gehouden.

Ad elborsten fungeerden als "s p a r ring partner". •

U its t ekende pres tatie was de 1500 meter van AR OMAR NS Stekelenburg. die 4.46.4 wist af te laten dr uk ken, r uim 17 second e n voor no. 2, ad elbors t Borghouts.

O ver het olgemeen waren de prestaties v an de ARO's aanm e rk elijk bet er dan die van de j onkers.

tn ieder ge v al voor wat onze ARO's bet r eft. kan de intel' SRO-sportdag me t een ge ru st hart tegemoet word en gezien.

O ver de adelborsten zijn w e niet ger u st. als we denken a a n de jaarlijkse ontmoetingen t egen cadetten en Nyenradiancn d it jaar respectievelijk in het K as t eel te van 13 tim 15 april en te Nieuwediep van 11 tlm 13 meI. Zet 'm nog even op, ondanks die studiezorgen.

E lk ja a r w ordt e r tw ee ma a l t ege n He lgi ë ges p ee ld D at is n u t ienmaa l gebeurd. Negenmaal wonnen onze ZUiderburen. D itmaal echter (en n og wel Ic Brussel) wisten de Nederlnndse militairen te zegevie r en. Bij het Nederlandse floreteq u i p e ( 4 man) was ingedeeld de Sauerbier Couvé Hij wist 3 van zijn 4 partijen te wmnen , .t erwijl TLNT Mandl cr 4 voor zijn rekening nam. vaan dri g Hoogervorst 2 en sergean t Molt. Dat werd 10--6 Het d egenequ ipe was voor de helft samenges teld uit ver-

Hct w ordt la n gza m e rh a nd w ee r t ij d "\' oor d e p eriodi e k e ze ilw e d s trijden in B2 II loepe lL

W i nnaar KPL!\tARN S G J v a n d e r lI e ijden vlak n a o v e rwinnin,

De tien prijswinnaars en ccn ti e ntal ande r e namen o p 6 februari d eel aan de nationale c r oss country kampioen· schapp e n , die te Nunspeet werden ge h o uden

Voo r Van der H eijden een kans om bij de eers t e tien t e eindigen. Mogelijk oo k o ut sid e r Stekclenburg. die h elaas door exame n s bij d e marinekampioenschappen niet van de partij kon zijn?

tegenwoordigers van de Koni n klijke Marine en wel door deelname van K TZA F. O. van K regten en K PL MARNS

C. J. van To l De laatste won slechts één p a r tij, maar d e kolonel wist onde r enorme s p anning bij een stand van 8-7 zijn laatste partij te wi n nen , waardoor he i 9-7 werd.

Al s hij die partij had verloren, (dus 8-8 geworden) da n zou de degenwedstrijd op ontvangen t re ff ers zijn verlore n en daarmed e de gehele Jandontmoeting. I mmers, op sabe l (waarbij geen marinedeelnemers) gingen de onzen me t niet min· der dan 14-2 tcn onder. Eindstand dus 2- 1.

Za l e r d it jaar wed e rom zo 'n g iga nti SC h e e nd aag s sc hermto u r nooi komen in .:1 H uys Tydtverdl·ijf". Er klinken nu reeds s t e mmen, die dringend verzoeken om een herhaling van het vorig jaar zo geslaagde tournooi , d at onder aus p iciën van de KOSH EL plaatsvond en waarvan KT ZA J H \'an de Wall de grote organisator was.

Na tion a l e v ij rk amp

afd e lin g h a nd g ra n a a t we rp e n :

7e In aal :

sgtmar n s W. L. de Wijn

Ze maa l :

elntmarns kmr (met groot ve rl of)

D. A. v. d. BeI d

Itz t 2 R. N. Hen skens

sgtmams J A. de Wijn

I e maa l :

elntmams G H. v. d Brink

lintmams M. S. de Korver

Ilntmarns J A. Buyse

kplmarns J G. Baurs

kplmams W Koene s

kplmams G. F. Rieken

kplmarns G . R. C. VerhalI e

Va a rdi g h e id s p r oe \' e n :

12e m a a l :

majmarns M. G. Fctler

M aj 1\1 G •'e lt e r

II c m aa l :

ktz a F O van Kregten (voldaan aan de eisen van de vaardigheid s proef in één dag).

Se ma a l :

sgtmarns W L de W ij n

6e m aa l :

sgtmarns O. H M. Krau se

5e ma a l :

kaplmarns F. C. Vriesman

sglm arn s W K oomen

4e maa l :

Ilz 12 R. N. Hen skens

mjrschr J v. d. Velde (afgelegd in de Ned. Antillen )

sgtmarns J A. H esse Is

sglmarns W Smit

kplmarns C. J. van Tol

kpJmarns W Schreuder

3e ma n l :

Ilz 3 G. W . Meinesz

smjrrn arn s W G E van Ve l d h uizen

K oos S eh e rm e r SGT1U ARN S W K oo pm a n , werd tot veler verrassing districtskampioen va n Noord- Holla n d o p degen. Voo r de h eer F Mosma n van d e SheJl en K ine b ani a n en Van O everen van Zaa l van den Berg. K ranig van K oomen.

R ij k s go ed ke urin g v oo r s porth a l i n Ni e u we d ie p is er door. Zal nu dan de Sporthal verrijzen in ee n veel grotere uItvoering dan oorspronkelijk de bedoeling was? De financiën zijn voor e l kaar o p cen bed r ag van f 150.000 na. Deze pculeschil zal nog ve r zameld moe t en worden dOOI' bijdragen in geld of ze lf- w erk zaamheid.

"Er komt dus ee n sporthal indie n ", zoals hei tichti n gsbestuur mededeelde. "zij die met dat bestuu r van menig zijn, dat ee n sporthal voor Nie u wediep en omstreken voor het beoefenen van steeds meer in zwang komende zaalsporten en andere bijzondere evenementen onmisbaar is. bereid zijn deze mening in daden om Ie zetten. " U zult er mee r van horen.

tIntmams J. K . M. \'. d. Born

sgtadb J v. d. Bosch

kplmarns J. G Baars

kplmal'n s G. R. C. Vel'halle

kplmarns J. J Zonnevy lle

hmarva 3 A. M. Jansen

I e m aaI : kltz C. A. de Neef

tlz t I H.

Itz I K Bos

Itz e I H. J. M Middeldorp

ltz sd I E. F. Meerdink

majmums A. C. L amers

majmarns Th. Erns t e

Jtz sd 1 D. Steenmeijer

ltz 3 P. S. Damsma

lu e 3 W. H. Haarman

hz a 3 W. J Schram d e J o ng

sgtadb J. D B laau\\'

sg l adb J. A. Bro ek huyzen

sgtadb R. A. A. v. d. Gi essen

sgtadb D. C. B de Haas

sg tadb R. M. V T exelra

sgtadb A. Veen l jer

sglad b P J in 't Veld

sgladb J.A. Ve l'buut

r n 1961 gingen 62 ka n didaten o p voor de proef va n d e nat. 5 kam p a f deling handgranaatwerpe n , een dertigtal hiervan b e haalde het kruis.

sg tmarns L. A. H alebroek

sgtmarns G. van 't Land sgtma rn s J A. de W ijn sgtppr J. J. Huber kplmarns W K oenes marn. I Th. A. Lamers

Ze m aa l : ktl v P. van Waart

Itz tiR. Grippeling kaptmarns R. W. Souwerbren (afgelegd in de Ned. Antillen)

elntmarns G H v d. Brink

sgtadb J . H .L. Ve r huyl

kpladb H M. R. Bane n s

kpladb H .G . B. van Breem cn

kpladb J. M.M de Bl'uyn

k p ladb H E. Corporaa l

kplad b J . P. Feddema

kplad b K. Jol

kpladb H Mallant

kpladb J G. Nanninga

k pl adb R. L Storm van 's -G ravesandc

majsdid C. Bakker

sgl mams M. A den Breijen

sgtrrmnl C. C. H uygevoort

sgttamb J. de Jong

sgtmarns J. H. Neijs

kplmarns C. J . van Anrooy

kplmarns W .A. BI'Öker

kp lmarns A. P den Haan

kp lmarns G. Hallings e

kplma m s J G. Lamers

kplma r n s E. MoJag

kplm.:lrns H Pas

kplmarns G. F Rieken

kplmarns G. W. Slijpen

kpJamb J. C. Vink

kplmarns J. H. Zwamborn

marn 3 W W eygerse

Overz ich t van d e g es laa g d e n i n 196 1

januari juli

februari 3 augustus

maart 7 september

april 7 oktober

mei 8 nov embe r

8

2 3 9

ll oofdm arv a 3 A l'I1. J a ns e n

\'aa rdi g h e ids m e daill e van de NSF

I n 1961 gi n gen 62 ka nd idaten op voor de p r oe f van d e nat. vij fkamp, afd e lin g h a ndg r a naatwerj)('n ; een d er ti gtal beh aal de het krui s_

In 1961 lieten 882 kand idaten zich insc h rijven voo r de vaardigheid sproeven, h iervan wa ren 253 militairen der zeemacht en daarvan voldeden 76 aan de ges t elde eisen.

Blijf hij

Noor se dra a, vl e u,e1boot Noorwegen heeft ee n tweede dra agvleugelboot, de Sielpnlr, in ge bruik genomen, die plaats biedt aan 135 pa ssagiers en beste md is voor de veerdienst Bergen - Stava nger - H augesund. De boot is gebouwd in E nge land e n per schi p ve rvoerd naar H a mb urg, van waar zij op eigen kracht naar Noorwegen is ve r trokke n

Ma , n e tl sc h meren

In Duit s land h ee ft men ges.Jaagde proeven gedaan met het a fm eren van een veerboot op magneten in de kadewand. D it zijn s t alen platen van r u im 3' /t meter lengte met eleclromagneten, d ie worden bekrachtigd, zodra een sc hip de platen raakt. Ze zijn enigszi n s bewegelijk, maar zelfs in zw are deining was er geen gevaar voor lossla a n. Men zal nu een soo rt gelijke inrichting bouwen voor gro t ere sc hepen. Al s dit systee m algemeen in geb ruik wordt genomen , kunnen de meerploegen du s wel inleggen.

Uit ges tulpt e boeg

Proeven in J apan hebben aangetoond, dat een rond uitgestulpte boeg minder machinevermogen vereist voor een bepaalde vnart. Het pr in cipe Is niet. nieuw , maar het bepalen van d e meest gesc h ikte vorm en grootte is vooralsnog een onopgelost probleem Hetzelfde effect heeft uitstulping van het achterschip onder wa t e r , maar hier vorm t de aanwezigheid van roer en schroeven nat uu rlijk een p r obleem. Bij e x perimenten met een Japan s pa ssagiersschip van 3000 ton , voorzien van een walvisach ti ge u its tu lping, zou de vermindering van h e t benodigde vermogen 25 tot 30 'I. hebben bed r agen. Met belangs t elling wordt de verdere

C Z 2258b m aak t het m ogelijk da t beroepsmilitairen bij het afleggen met gunstig re sultaat van de vaa r digheidsproeven een t egemoetkoming Vool· de gema akte o nk osten ontvangen.

D e tegemoetkoming bedraagt voor de ee rste maal f 100,- e n bij iedere volg e nde maal f 50,-.

H e t mariner es ultaat werd ondermee r bere ikt d ank zij de officials van de bo nd e n, in dienst bij de K oninklijke mari n e.

Nederland : ktz a J. H v. d Wall. schermen kaptmarns H . P . Kl aasse n , a t letiek/klimmen

llz vk 2 W. A. Aal bersherg. atletiek/klimmen

sgtmarns J A. de W ijn, zwemmen sgtmarns W. L. de Wijn, atle t iek/klimmen

sgtmarns J. A H essels, boksen dhr. J K oningstei n, zwemmen

Ned. Antillen : smjrmar ns P K raus , alle proeven

Nieu w Gu inea:

kaptmarns T A. G Ellenbrock , alle p roeven smj rmarn s G. H Yzendoorn , alle proeven

de tijd

ontwikkeling tegemoet gezien. voo r al t.a.v. sc h eepstypen voor ee n be t rekkelijk hOAe vaart.

Mi s l e idin g van arw eerra k et ten Een Amerikaan se Titan-raket heeft 500 0 mijl over de Atlanti sc he Oceaan afgelegd met als bewapening een a antal valse oorlogskoppen" die na het loslate n zelf ook weer d oor raketten worden aangedreven Deze zi j n bestemd voor het misleiden van anti-raket-wapen s. D it soort proeven Is tevens bedoeld voor het verzamelen van gegevens i.v.m. maatregelen te gen vijan d elijke m is leide r s. Zo gaat het spel van zet en tegenzet onophoudelijk d oor. of Ruimt erec ht Internationaal ruimterecht, overeenkomen d met het reed s lang bestaand e zeerecht, vormt de laa t ste tijd ecn belangrijk onderwerp van s tu die. Er doen zich allerlei problemen voo r, bijvoorbeeld:

- Waar ei nd igt het ,.l uch tr u im" (waar· van men spreek t bij de luchtvaart) van ee n land en waar begint bijgevolg d e ru imte".

- Wat Is vreedzaam gebr u ik van de ruimte en wanneer Is e r sprak e van agressie? Militaire ve r kenningssatelieten en weersatellieten gebruike n praktische dezelfde apparatuur.

- Mal'( een land de m aan of een planeet voor zich opeisen?

- Is ee n lan d ve rant woordelijk voor de sch ade , veroorzaakt door verkee rd afgevuurde rake t o f een uit zijn baan geraakt projectiel?

De R ussen, bij monde van de h ee r G Zjoekow , beweren d a t sp ionage onwettig is vo lgens het in t ernationale retht (hetgeen niet juist is: een gevangen s pion va lt on der de welten van he t

W as is d a t n u? K ee r " All e Uens" om Zo spring t me" tr a mpolin e in d e grot e zaal van d e m ar ine gym n a s tiek - e n sportsc hool t e Ni e uw e di ep_

betrokken land) en dat h e t er n ie t toe doe t , op welke hoogte s p ionage wordt bedreven: op 1850 mijl door ee n Mida s _ sa teliet met camera's of op 70 000 voet d oor een U-2 vliegt u ig. Ze zwijgen trouwen s zorgvuldig over hun r uimtevaarders Garadln en Titow, wier ruimt evaa rtuigen waren voorzien van patrijspoorten e n foto- apparatuur. In elk geval zal een overeenko mst over het ruimterecht voorlop ig no g wel op zich laten wachten. of Ru ssisc h e a too m ond erzecbotc n De eerste minister van de Sovjet-Un Ie. Chroes t sjow. beweerde reed s in 19;)9. na zijn terugkeer van de algemene vergadering der V N. in New Vo rk, d at R usland over atoomonderzeeboten beschik te, die raketten met een kernwapen zoud en kunnen a f vuren E en paar wek en daarvoor had e e n Ru ssisc he jagercommandant, die naar het we s ten wa s gevlucht, al hetzelfd e beweerd. Een uittreksel uit een F rans inlichtingenrapport, geruime tijd geleden gepub liceerd in een Fr a n s weekblad , bevestigt eveneens deze verklaI·ing. De Ru ssen zouden begonnen zijn na geslaagde p r oeven met de atoomijsbreker Lenin (16000 ton). die in december 1959 in dien s i werd gesteld en binnenkort met een tweed e schip van hetzelfde type 'de zeeweg benoorden Siberië gedurende 4 maanden van het jaar open zal kunnen houd en De ru ssische a to omboten zouden slec h ts h alf zo groot zijn als de Amerik a anse (3000 ton tegen 6000 ton voor het Polaristy pe). D it hoeft gC2n nadee l te z ijn. Men vermoedt dat de Russen een waterstofbom tot explosie kunnen brengen met behulp van mlgnetisch e impul sen; hier d oor zou de benodigde temperatuur bereikt kunnen worden zo nder gebruik van een s plijtingsbom als "aa nvuur lading". Dit zou goedkoper zijn e n minder ruimte en gewich t opeisen.

DEMAN

EêN GE II E Il\1.E AGENT MAAKTE AANVAL TOT SUCCES

T WINTIG JAA R GELEDEN, Op 7 d ecembe r 1941 , brak de oorlog in het Verre Oos ten uit me t het verrassende .Japanse l uchtbombardemen t o p een groot deel va n d e Amerikaanse vloot. Het begon me i dat, wa t wij sede r tdien kortheidshalve ,.Peurl Harbor" noemen, hetg een echter meer betek e n is heert dan uit s luitend de n aam van een h a . ven o p de Hawaii-eilandcn. In de z iedende vlammen van zjnkende s lagsche pen en in de h oog opgeslo l en zwarte rookzui len boven de gewonde vloot, begon het Japans e oorlogsavo n tuur. dat zou leiden naar een volgende stoepstee n in de geschiedenis. naar ee n andere geografisc h e benam in g, di e eveneens ee n begrip dr aag t : Hi rosjima

Ontzette n d vee l is er gezegd c n geschreve n over het h oehet w aaro m en he l waardóó r van " Pearl H Dl' bor". Voo r al de vraag h oe het moge l ijk was. dat de Amer ik aanse vloot zo ver r ast w e r d, heeft de publieke o p i n ie bezig gehoude n D e v r aag laten wij hier voo r wa l ze is. In iede r geval sto n d vast, dat de a a nval goed beraamd was e n da t de J a panse inlichtinge n die n s t tot o p het laats t e moment goed o p de hoogte moet zijn geweest van wat er bij de Ame r ikaanse vloot omging. En ieder had daa rb ij wel enige voorste llin g va n de me t hode waarop; degenen , die nog in het oude I ndië gediend h e bben zullen welzeker voorbeelden wet e n aa n te halen van J apanners. die zich als o nschuldige neringdoenden ui tgaven maa r later bleken belangrijke functies in leger of m a rine te h e b be n

Toch was het nog o p zienba r end toen 'uiteindelijk beke nd werd, da t " Pearl H arbor" geste un d heeft op h e t i nli c h tin_ gen w erk van één man. Pas ac ht j aa r n a de b e ru chte slag

o nt hulde d eze man zij n naam : T akaeo Yosh ikawa. Al die tijd had hij gezwegen, omdat zij n verhaal namen bevatte. d ie n og teveel schade zo uden kunnen lijden Maar met de bezadigd e w ijs h eid van een man. die vee l gezien en ook vee l ge leden heeft, stelde Tak co Yoshikawa dan tens lotte zijn ve rha a l o p, met de verontschuldiging, dat " het verlangen ste rk (in hem) l eefde zijn eige n gesc h Iedenis ten s lotte toe te voegen aan die van de ma r ine in die oo rlog , zo lang ge leden ., Een interview met een Japans e courant onthu lde in die tijd de feitelijkhe d en, die door bl a d en over de gehele wereld werden ove r ge n omen. Maa r pas verleden jaar o nthuld e hij de methoden en detail s. de zaken áchter de Ceiten, en ook de drijfve r en achter zij n handel en. T ezamen werden zij eige n lijk ee n levensverhaal. Takeo Voshikawa' s verhaal, waaraan toen door US Naval Proccedin gs bekendheid werd gegeve n. is een leerzame hi s torie geworden. Het geeft aan wat d e wil en i n telligentie van een enke le mens vermag. Ook onthult en waarschuwt zij ieder van o ns opnieuw hoe een voud ig het VOOr anderen zou kunnen zijn om inlichtingen over 0 n s te verkrijgen, als wij niet uite r s t waakzaam e n voorzichtig zijn -).

T AK EO YOSUIKAWA. geboortig van het eiland Shikoku en daarme e a ls het wa re voorbestemd voo r een leven op zee omdat dit eiland vele zeehe l den had voortgebracht (in een tijd bovendien waarin voor een jongmens h et sneuve· len voor het K eizerrijk de hoogste eer zou zijn), begon in de jare n dertig zijn car ri ère b ij de Keizerlijke Ja panse Marine als zeeofficier. En zeke r zou hij een verdienste l ijk ma0) Dit ver ha al II IIrotcndcell ontleend aan de US N aval Instltulc Proeeedings.

rtn cvliege r lijn geworden. voor wie de Tweede W ere ld oo rl og voldoende roemvolle eind.kansen zou hebben o pge leverd , a ls hij niet tijdens zijn vliegero p leidi n g al uitgeschakeld was geworden door een maagkwaal, welke in 1936 zelfs lot ontslag u it d e di enst leidde

He t was voor hem een sc h ok. Zeven jare n had Takeo, di e van kind s b ee n af voo r o ge n had gehad zijn land tc dienen. zich m et hart en ziel aan de Marin e gegeven. Nu moest h ij zien een of :mdcr burger-bes t a an tc h e t valt dan oo k niet te verwonderen, dat hy gn f mgmg op h e t a a nbod , dat de Ma ri n e h em t oc n n og plotseling deed, om agent t e worden van de Marine-inlichtingendienst. Er was nog een plaa ts voor hem in de Japanse Marine, e n deze Ma rine wa s in opmars!

Hij wist, evenals a l zij n vroegere collega's, wie Japans grootste te ge nstreve r op zee was. Sinds de con f ere nt ie van Was hin gto n in 192 1. toen Japans kracht t er zee was beperkt l e n opzichte van die van A,mcrika, was d,al geweest. En in 1930 waren d e Bntte n en Am erikanen bhJven s t aa n o p d eze Jap anse interieure posilic. Maar h e t vorige ja a r (1935) had de Japanse admiraal Sankichi Ta kahas hi verklaard: " De Am eri kaan se marine is gebouwd me t h et oog op uitbreiding van de handel. Dat is Amerika' s bedoeling. Japan zal doen wat mogelijk is o m vOOl' bel'e id te zij n. H e t is ab so l uut noodzakelijk , da t J apans handel wordt beschermd door de Japanse Mar i ne I k voorspel, dat Japans commerciële expa nsie zic h naar het zuiden zal uits tr ekken, tot wellicht de Philippijnen, Nederlands- I ndi ë e n Australië, De overeenkomst van Londen (1930) zal verdwijnen! D it eist, dat J a pan zij n zeewegen v an handel e n marine versterkt." In 1936 gaf Japan daarop t e kenn e n geen dergelijke overeenko mst meer aan te gaan, integendeel, i n plaats d aarva n onmiddellijk met uitbre iding v an de Marine te beg inn en.

Al in zijn opleidingstijd op de Marine-academi e te Eta J ima had Takeo met zijn med e_adelborste n debatten gevoe rd over de t oe kom s t e n die toekom s t wa s o n vermijdelijk : oorlog ter zee m et Am eri ka In die tijd - in de dertiger ja r en _ w erd de opgroeiend e militaire generatie in Japan al geleerd, dat het d oe l van de Marine wa s: het opdringen naar het z uiden , zoa ls dat voor he t le g er de expansie na ar het noorden wa s, h e t gee n w i lde zegge n: oorlog m e t Ru sland, In verband hi er mee ook zo nd he t lege r zijn meestbelove nd e jonge otricie r en als militaire attaché's naar MQS.. kou , terwijl de Marin e-o rri cieren naa r Was hin gto n werden gestuurd.

Takeo had als adelborst en later a ls luite nant Ier zee vanzeltsprekend st udi e gemaakt va n de potentiële vija nd , De jonge Japanner was dnarblj ee n ij v erig e n intelligent leerli n g. En tijdens zij n langdurig zie kbed had hij oo k niets bete rs weten te doen dan zij n tijd te gebruike n m e t verd ere s ludie over de Amerikaanse marine, Dit nu leidde er levens toe, dat men hem vl'OCg om bij de Inlichtingendie ns t

Dikke rookwolken trokken Ol/er P earl Har bor

Ic komen. Zo tr a d hij i n helze ltde jaar t oe tot de 3e Afd. va n de J apanse Marine-s taf. ee n inlichti ngen a fdelin g van 29 officieren s terk , waar hij et!nvoudigweg d e opdracht kreeg om expert t e worden o p het gebied van k e nn is van de Amerikaanse Zuid zee_v loot e n de Am erik aan se bases te Gu a m, Manill a e n Pearl H arbor,

S PIONNACE is bijna een ;r:aak van brillen en verleidelijke vrouwen, maa r meestal e c n elfldeloos geduldwerk, bes taande uit h e l verza mel en van te i t en en f ei tjes om d e ;r:e al s e en l egpu;r:;r:el in elkaar t e passen. Een hard en o nd ankbaar werk van langdurig o nderzoek , pijnlijk e nauwkeurigheid, details e n s tati s heken, Dat ook merkte Takoo, maar vier jaar lang ze tt e h ij zich consciëntieus aan ;r:ij n taak. Hij leerde daarbij , dat elke inlichting te krijgen is. als iemand er maar de moeite voor over heeft om er na ar te graven. Een berg van boeken, krant e n , tijdschriften e n andere publikatics ging in die jaren door zijn handen. Takeo las alles wat er o ver de o nd er werpen van ;r:ijn interesse gesc hreven werd , zowel uit derdera n gs Ame r ikaanse courant en als uit weten sc h appelijke tijdschriften.

Een belan g rijke bron wa s voor hem om Ie begin nen hel bekende " J anc' s Fighting Ships", voorts "Ai r craft" e n oo k ,US Naval Proceedin gs". Maar eve ngoed had h ij belangstel'li ng voor ongccla ssi J iceerde brochures over de Amerikaanse Marine, welke hij hi er e n daar va n buitenland se militaire altache's verkreeg. Da ar naast natuurlijk had h ij d e beschik· king ove r ra p porten van J apanse agenten in buiten landse hav ens. Vooral di e uit Singapore en Man i la waren interessa nt De;r:e agenten oo k fotografeerden de Amerikaanse marine-bodem s en poogden onder een ot ander e dekmant el aa n boord te komen om eve ntuele verander inge n in co ns tructie, bewapening of uitru sti ng o p te kunn e n me rken , Tens l otte waren er de inlichtingen , die te halen waren uit wat de J a panse mi l tair e attaché's in het buiten la n d te rapporte r e n hadden en wat de marine-off icie r en, die al s "studenten" in Amerika ve rt oe fden, via d e diplomati e ke kanal e n te vertellen hadden Opmerk e lijk was, dat wat o pvarenden va n koopvaardij sc hepen ot wat sc heepvaartmaatschappijagentschappen aa n i nli c htingen verschafte n weinig waard e had Zo was na vie r j aar de ce ns ge h a ndi cap te mari n e-o rtl cler de erke nde Amerika-expert van de Japanse marinestaf geworden, En nadat hij h e t examen i n Engels van h et Mini s t e r ie van Buitenland se Zaken had atgelegd om vervolgens in de diplomat ieke di enst te wo r den aa n ges te ld, was hij ge reed voor zijn uit e inde lijk e taak als geheim agent. In augustus 1940 kreeg hij zijn opdracht, "Je gaat naar H onolulu, als v ice-co ns ul. Zoa ls je weet s tijgt d e spanning op Hawaii en et!n kort e - go lt ;r:ender ;r:ou te gemakkelijk ontdekt kunnen wo r den , Daaro m g a je als dipl o maat en je dient ons door middel van de diplomatieke code te rapportere n over de dag e lijk se paraatheid van de Am eri kaan se vloot en van de basis, Dit is de enige veilige w eg om verb i nding te h e bben , Je bent daar o nze enige geheime agent. I k h oe! je niet te ve rtell e n va n welk belang de;r:e opdrac ht is!"

Het was ee n eervoll e o pdrac ht, Takeo wa s er van over tu igd dat ;r:ij h e m t e ns lotte h e t le vcn zo u kosten. En met ontroering s loeg hij - na ar h ij da ch t voor het laa tst - de blik op naar de Foeds j iama, de bijna v ierdu izend me t er h oog o prijzende h eilige berg v an J apan, to e n hij in april 1941 de hav e n van Tok yo uit voer, I n ;r:ij n binnen za k zat een diplomatiek paspoort, waar i n hij vermeld s tond al s v ice-co nsul Morimura van het Japan se con s ulaat te H onolulu!

lt UI},I EEN haU jaar maakte v ice-cons ul Mor imu ra e lk e dag een ve rfri ssend e ochtendwa nd eli ng door P earl C ity naar h e t ei nd e van het sc h iereiland , dat ;r:i ch a Is een lange t o n g uitstrekt in de grote wat erkom, die door de natuur zo in het eiland gevormd werd al s voorbestemd voo r et!n ankerplaats. Van daar uit genoot hij va n het pra c hti ge u it;r:ic ht. " op h e t vliegveld van Ford !sland, midden in deze kom, en op de rij oorlogsbodems daarnaa st. Aldu s h ield Takeo onopgemerkt de gehele ga n g van zaken in P ear l Harbol' in de ga ten en zo men h e m al o p gemerkt. zou hebben, dan was er n og weinig tegen deze v or m van tijdspasser in g in te brenge n geweest.

Maar waarschijnlijk heeft de Amerikaanse inlichtin gen_ dienst hem niet opgemerkt, want het volgen van ;r:ijn and e re gedragingen zou h e m op zijn min s t verdacht hebben gemaakt.. Zo zou men hem dikwijl s ;r:wemmend langs de prachti g e s tranden van het eila nd h e bben kunn en aantref-

fen . Dit zwemmen bood Takeo de gelege nh eid de ges teldheid va n de kusten , de ge t ijde n en de onderwater-h indernissen t e observeren.

Men had kunn e n wet en.dat de vice-consul zo af e n toe een vlieg tu igje o p het J o hn Rodg ers vltegveld van H ono lulu huurde, waarmee hij vluchten over de m i lita ire v li egvelden maak t e. Of dat hij r egelma ti g bezoeker was van h e t Japanse re s taurant Suncho-ro, in de Aleiaheuve l s, waar hij de ge n oege ns val1 een ge is ha niet anders ge noot dan in een kamer , welke uitzic ht bood op de hav e n -co mplex e n, d ie zic h van hier uit gezien in de na c ht en och t e n d al s een sc h i tt e rend lichtspel o nder aan de h e uv e l s uits tr ekten. E en kamer, v anw aar; a ls de eerste oc h tendsc heme r i ng doorbrak , de eerste so rt ies o p h el vliegve ld waar te nemen waren

Maar de hee r Mo r im ura 's handel en wandel bleken niet op t e va ll en t e midde n van de an dere 150.000 Japann ers op de Hawaii-e i landen, die een over het algemeen pro-Amerikaanse bevo lk ingsgroep vor md e n.

Uit al zij n bronn e n van i nfonnati e. aa n gevuld d oo r wat radio en plaat selijke pers over het garni:wen t e ve rtell en hadd e n. s t e lde Takeo re gelmatig zijn rapporten voor T o k yo op. Het belangrijk s te bes tanddeel d aa r van wa s steeds d e vermelding va n type en aantal sc hepen in d e haven, evenals type en aantall e n vliegtui ge n o p de vers chillende vlieg_ velden. B ij zo nd ere aanda c ht besteedde Tak eo aan de Amerikaanse voorbereidingen van ee n sys t eem van s per-ballonnen boven de haven en de hav e n i ngan g.

Dat een oorlog m e t Am eri k a ee n aanval op Peurl Harbor zo u in ho uden, s tond w el vast. Ti en jaren tevoren had de Marines t af daar al een plan vo r klaar gemaa kt. Dat wist Takeo, die tegeli,:k ook begreep, da t zijn ze nd ing naar Ho no _ lu lu in verband s tond met h e t feit , dat dit pl a n dicht bij de uit voe ring s t ond Wanneer d ie u it voeri ng zou k o men wi s t hij ni et. Nat u urlijk niet. Want het zou bij zonder r iska n t zijn ge w ees t een s pion me t een derge l ijke wetenscha p te belas t en, Ze lfs wi s t hij n iet, d at admiraal Yamamo to d atzelfde joar de d e t ai ls had laten uitwerk e n en dat het compl ete opera ti e plan daar o p in se ptember wa s getest door het " Morin e College",

Maar door Takeo's bekendheid m e t Mar i nezaken kon h ij loc h wel scha lle n , dat een aa nval in de wint er van 1941 o p 1942 zou plaats vinden. Het was voor h em, op w iens i n licht i ngen de laatste beslissingen voor de uitvoeri n g zouden worden gebaseerd, een emotie. Oe man, voor w ie geen roemvolle carrière was we gge legd. hi eld , zoals hij het zelf uitdrukt e; "de historie in d e palm va n zij n hand. "

TI EN D AGEN voor de aanval krege n de Japanse co ns ul , K ita, en zijn vice-consul Mori mura een teken, dat het t ijdstip nie t ver weg meer zou zijn. Me t h e t Japanse lijnschi p T aiyo Ma ru kwam een hoog Japanse mari n e o fn der, ge na a md Suguru Su zukl , als s teward vermomd in H o nolulu Na een o nderhoud o p het co ns ulaat liet hij een lijst me t 97 delailvragen betreffende P ea rl H arbo r acht e r Op welk e da g van de week lagen d oo r gaa ns de m ees te sch epe n i n d e hav en ? Dat was op zondag! H oevee l wat ervliegtaige n patrouilleerden cr? Onge veer tien! Waren d e sc h e pen klaar o m uit t e varen? Zij waren niet k la ar, s le<:hts voo rz ien v an normal e voorrade n ! Zo zette zic h de vragenlijst voort, welk e Takeo n aa r zijn beste we ten beantwoordd e en we lk e hij dezelfde dag via de eonS\lI, die ee n bezoek aa!'! boo rd bracht, zijn weg naar Suzuki liet v inde n In d e avond v an de Se deeember 1941 stel de Takeo Yoshikawa zijn l a:.ts!e i nli c ht inge nrap port op, dat die n ac ht n og

BLI"F BI" DE TI"D

KANAAL V A N KOAINTHE

Het kilnul Viln Korinthe doorsnijdt de smalle landengte, die het v astellmd van Gr iekenlilnd ver b indt me t d e P e' Joponneso., het grote sch ie reiland in het z u iden. Het is Ilech ts v ier miJl Iilng. mililr bespilart 200 mijl op de ver, binding e n tu ssen de westkust e n d e OOItkust Viln Griekenland Het I1 echter illle cn bruikb aa r voor n ie t te grote $C hepen, want de breedt e i 2 1 meter en de diepte onllevcer 8 meter, De steli e rot swa nd e n ilan we e rskilnten zijn 60 m e ter hoog. Dat is allemaal mi s, schlen niet zo erg belangwe kk end , maar het is weJ Inte r essan t te weten ,

JIl )JIlIISe bommenwerpe r s in diplomatieke code werd d oorgesei nd na ar Tokyo. T erwijl hij op het cO llsulaal bezig wa s, baadde buiten de s tad i n ee n feestelij k lic h t zoals iedere avo nd , De sc hijnwe r pers s t raa ld en op h e t Marine-em placement, wa a r het nog steeds druk w as want voor het eerst sede rt vele maanden waren er nege n slagschepe n in de haven t ezame n, Totaal 39 sc he · pen lagen er afgemeerd. E r waren geen sperballonnen, c r war e n gee n torpedonetten uitgezet en er wa s geen teke n van verhoogde paraatheid. waar dan oo k o p te merken gewees t , Takeo's l aatste rapport kwam onmidde llijk t erecht bij ad. mi r aa l Yamamoto e n een daar op ge baseerd inlichtingenra pport we r d direct doorgeseind aan admiraal Nagumo, die me t een s terke vloot van 31 sc hepen , wa a r onder v e rsc hillende vlieg dek schepen, al k oers hod geze t n aar de H awaii's. V ie l' dagen t e voren had h ij a l (o p 2 de cc mb z r 1941) eell t e legram gek r ege n, dat d e oo rl og op 7 d ece mber moes t u itbreken!

D it all es w ist Takeo ni et, ter w ijl h ij, in de tro p ische a v o nd va n H o n ol u lu de laatste rege ls sc h ree f ; .,Enterp r ise" en " Lcxin g t on" u it gevaren uit ?earl H arbor" Maar hij kon h e t bijna v ermoede n H e t was za t e rd agavond, de laatste zo r ge loze avond van Pearl Harbor.

Oe volge nde morgen om vijf min. voo r a c ht viel de ee rste bom. T er wijl b'u it e n h e t t umult aang r oeide van donderende insl a ge n en o ntpl offingen, loeiende vlieg tu igen, en gille nd e si r enes, en t erwij l dicht e zwarte rookmassa's bego n ne n op t e wolken bov e n de haven , luis t erden d e J apanse diplomaten naar d e ni e uw s le zer u it T okyo, di e tweemaal nadrukkelijk zei ; " Oos t e nwind regen!". Dal wa s d e code voor; oorlo g m e i d e Vere n igde Staten! Z ij bego nn e n 1.0 s n el mogelijk al hun d ocumen t e n t e verb r a n den, Een halt uur later we rden zij a l gea r restee rd Hun hui s werd doorzocht, maar er w e rd n iets verdachts meer gevon den Aan e e n nog onbcëindigde sc het s va n de haven - vergete n t ijden s de documenten verbrandi n g - werd d oor de FDI -mannen geen belang gehe<:hl

Oe J a panse "diploma te n" werd en tien dagen later per sc hip naar d e Verenigde Staten ve r voerd. In 1942 w e rd e n zij t e ru ggestuurd naar hun land, zonder dat. men bl ijk baar ooit gewe t e n heeft wie m e n hiermee t e rug s t.Uurde , Zo kwam d e man, die ,. pe n rl H arbor" te vore n a l kende, weer t eree ht. o p de 3e Afdeling v an de Japnnse Ma rine Staf, wa a r hij t ot het emde van de oor log bl ee f werk e n !

dilt de ee rste - gouden - s p il de v oor het kanaal in de grond werd gestoken In het Jaar 67 v Chr. door Ner o, d e keizer die vioo l speelde, toen R o me in b rilnd stond.

FLIP is de afkorting voor "IIOilting instrum e nt platform" , een drijvende wila rn emingspos t Het I1 een e norme cilindervormige boel viln m ee r dan tOO meter lengte met een bemanning van vi e r koppen, Oe cllindcr I ve r d ee ld in sec ti es. wordt horizonta a l naar ze e gc· sleept en da a rna r echtop gelet door de onderste compart imenten m e t water te ballasten. Alee en de bove nste 15 meter

steken bov e n wate r uit , I n dit g edee lte bevinden zic h vier compartimenten voor woonruimte, machines, instru ment en en hulpwerktuigen F LI P I. beste md om mee te drijv e n in oceaan , stromen voor o n derzoekingen op OB geb ied De boe i i. mogelijk te g e bru l, ken in een ilntionde rz ee barrl è re , mailt men zou er ook illgemene oceilnograf i· sche onderzoek ingen mee kunnen ver · richt e n. Yerwilcht wordt dilt FLI P In zes mailnden kan worden gebouwd e n omstreeks ande rh a lf miljo e n guld e n zal kosten Door de billla st In de bo, de mtank s zal het " vilartuig" Wilar· Ic hlJnllJk niet meer dan enke le ccntl , m eters slinger e n in acht meter hog e golven en n auwe tijk s lilgzij milken b ij een w i nd Viln 100 mij t/ uur

FLIP

Smnld e<: l 5 ca mm(lnd a nl con A. v a n Es bes taand e uit HR MS VLiEG-

KAMPSCHIP KAREL DOORMAN ,

CDT KTZ R. W. Baron van L y ndc n , d e ja ge r HR MS LJMBUHG , eDT KLZT

J C H va n d e n B c r g h e n HR MS

GRONINGEN , eDT KLTZ F E Kru im ink . e n HR. MS ZEELEEUW, CDT

LTZ 1 G J. v. d Gr ie ndt , op voorj a arsre is naa r d e Wes t.

HR MS DOLFIJN , eDT LTZ I J R. Roe lc , voeg t zic h n a ve rtre k op 24 januar i u it Den Held e r , i n d e Wes t b ij

Sm a ldee l 5

Smald ee l I co mm a nd a nt s m a ld ee l c on

H M va n d e n Wu ll Bll k c. b es laat u It

HR MS. KRUISER DE ZEVEN PRO-

VINCi ë N CDT KL TZ W C M d e

J o n ge Vll n Ell em ec i. Hr M s. OVER ·

IJ SS EL, e DT KLTZ A . v a n d e r Moe r.

HR. M S GElJ)ERLAND , eDT KLTZ

WAAR DE KONINKLIJKE MARINE

VAART EN VLIEGT

Velth o v e n. HR. MS. HEF RING , CDT LTZ 2 OC H Muk vun Waay is te r schikk ing v oo r d e vaaropleidin g en. HR.

MS. MIJNENVEGER BORCULO, CDT

LTZ 2 OC S. W . F . H endrlks van s quad ron 123 Is ges ta llon ee rd in Den H e lder

Het squadron 127 CDT LTZ 1 H van

H oe v e n bes t aa t u it d e mijnenve ge rs

HH. MS AALSMEER. CDT LTZ 2 oe

C G J. v a n Doorn HR MS MEPPEL. eDT LTZ 2 oe F G A Woud s tra , HR.

MARINE ·

lUCHT

VAAR TDIEN ST

SQUADRON 86Q, SCQ LTZ t e. K Krij _ g er, uitgeru s t m e t Sea h aw k s tr aa ljo ge rs opereer t v a n a f h e t mar i n e v ll egk omp Valk e nburg

J M. Eibers , HR M S. FREGAT DE

BI'M'ER , CDT LTZ 1 W He llbron , HR

MS. DE ZEE U W, CDT LTZ 1 R Ha rlog

e n HR M S. ONDERZEEBOO T WAL-

RUS g a a n op voorj aarreis n aar d e M idd e ll a nd se Zee. HR MS FRIESLA N D ver t re kt o p 17 feb ru ari n aar Nederla nd s N ie u w- Gu in ea.

UR. MS. ROTTERDAM , C DT K L TZ O C r a mw in c k e l ve rblijft voo r e e n w a pene v a lu atIe In d e Ve ren ig d e St a t e n va n Am e r i k a HR MS ONDERZEEBOOT

ZEEHOND, CDT LTZ 1 D S c hr Ij v e r sh o f In g a rantie onderhoud

HR. MS BULGIA, CDT LT Z 2 OC J Br a b ander g e s t a ti o n ee rd In Vli ss in ge n bela s t m e t v isserij -I n s pecti e In d e zuid e lijke wa t e r e n , HR MS FREGAT

PANTER CDT LTZ 1 H A Hes, g e s t at io n ee r d in Den Helde r doet d ie n s t a ls vlsserijpoll tl e kru isc r t o t 12 f e brua r i

196 2 waar n a uit d ie n s t e n HR. MS. VOS , In di ens t e n o p 12 febr u ari co mQ\Qn do o ver dr acht aa n de L TZ I A J va n

MS. NAARDEN , CDT LTZ 2 oe A. J.

Ve r g r oese n Is ges ta tio n ee rd te Den H e lder

H e t squadr o n 128, eDT LTZ 2 oe P J

A. Wchrens be s t a and e uit d e mijnenv ege r s HH. MS NAALDW I JK , LTZ 2 oe

S J d e Jong , HR MS OMMEN, eDT

LTZ 2 oe G J Boevé

HR MS. GIETHO O RN , CDT LTZ 2 OC

F Bra b a nd e r e n HR. MS HOOGEVEEN , CDT LTZ 2 oe J W A Peete r s, is ges t a tion ee rd t e Vliss inge n HH. MS ONVERDROTEN, o p 22 jan uari i n di e n s t g es t e ld , CDT LTZ I D.

L indn e r :

H e t w e rk sc h i p mijn e nveg ers HH. MS. WILLEM VAN DER ZAAN, eDT

LTZSD I A Lok , te Vlissingen

Het squadron 205 , CDT LTZ 2 oe H. e v. d. Le e, bes taande uit ondIepwatermijnenv egers HR MS. ALBLAS, eDT

LTZ 2 oe J. Bijl. HR MS VAN DER WEL, eDT LTZ 2 oe J 1.. van Doorema a l , HH. MS ZOMER , CDT LTZ 2 oe

H P N v a n Rlj ck e v orsel. HR MS. VAN

'

T HOF. e DT LTZ 2 oe H C. Besa n-

ço n , HR MS. LACOMBLé , CDT LTZ

2 oe A K a mp , HR. MS. STA VERMAN

CDT LTZ 2 OC W K Ve rbock e l , HH. MS MAHU. eDT LTZ 2 oe D. J v a n d e n Hoed Is g es tati on ee rd In Den H e ld e r

Ten b e h oe v e va n d e div e rse walopl ddin g en en hulpdien s ten zijn in dien s t

HH. MS ZEESLEPER H EReULES. HH. MS. HOBE I N HR MS MEReUUR, eDT LTZ 2; oe 1.. C. Wer s t. HR MS CERBERUS , CDT LTZ 2 OC H. A Wee rm e i,i e r

S QUADRON 4. CSQ LTZV I J H Ca r · pe ntl e r Allin g is uit ge ru s t m e t Grumman S 2F-1 Tra ckers v li eg t uigen voo r ond e n: ceboo t bes trijd i n g. Dit sq u ad r o n Is ges t a tion ee rd o p Hr. M s. K a r e l Doo rm a n

SQUADRON 320. CSQ LTZV I e. G Srnits bes chikt over GrUml'l'l il n S2F p atr o uill e v l ie gtui gen voor o nd e rze e boot _ b es trijdin g. T e ven s be la s t met OSRD Een d e ta chement van 8 vlle g tu ig en op er ee rt th a n s vanaf RNA S Ha llo r op Malta voor oe fe ning e n m et Sm a ld ee l I S QUADRON 5 eSQ LTZV I w. J Waal ve n: o r g t d e o pleid in g voor w a a rnem ers e n t e leg r a fi s t e n m e t Beec h c r a ft v li eg tu ige n e n H04S3 h eli k o p te r s a lsm e d e d e co n ve r sie v oo r vliege rs d e Ne ptune.

SQUADRON 8, CSQ LTZV I J S c hw a rtz Is uitg e ru s t m e t HSSIN h e likopters , en operee rt vanaf Hr Ms. K ar e l Doorman. Op het marine vlie g kamp de Kooy Is ges tationeerd SQUADRO N 9. CSQ LTZV I H MInderhout. uit geru s t met Fokker 5-1 1 lesv li egtui ge n voor het g e ven van vli e glessen a an a d e lbors ten De c ommand a nt d e r ze em a cht in d e Nederlandse Antill e n h eelt d e besc h i kk ing ove r HR MS VAN AMSTEL. COT LTZ I T Vlothu lze n e n SQUADRON 1. CSQ KLTZ K . A . Ia Brce. vli ege nd v a naf d e D r. P Ies m an vli eg h ave n . Dit SQu a dron is t e v e n s belas t m e t d e v oo rt g eze tt e op leid i n g t ot o nd e n: eeboo t bes tri,id in gsv liege r

BENOEMD

T o t luitenant t e r zet van ti e l ec hnise h e di e n s t d e r 3e k la sse

KMR :

Ir. C. J. Drijver m.i.v. 16 dec. 1961

Tol luit e n a nt t e r zet , ' a n d e ele ktroni sc he di e ns t der 3e

klasse Kl\ IR :

Ir A. N. Verveen, Ir. R. T van der

Schaaf , Ir N Bom m i.v. 16 dec. 1961

Tot luitena n! t c r :!let a rt s d e r 2e kl asse Jongs t e categorie

KMR :

T Bloos, H van der Bergh m.i v. 16 dec. 1961

Tot luite n a nt ter Ut va n s pecia le di e ns t e n d e r 3e kl asse

KMR :

Ir. H. A. Bnk , Drs. W. K. B. H of· s tee, I r. P de Voogd m.i v 16 dec. 1961

Tot luite n an t ter zee va n Jo nrs te ca t tco ri e KMR : d e loodsdie n s t der 2e kla sse

P Zwaga z m.i v 16 dec 1961

Tot luitenant t c r zee d e r 3e kla sse:

J van den Bosch m.i v 16 jan

BEV ORDERD

mutaties officieren

Tot luite n a nt ter z ee d e r I e kl asse:

P W. Tollenaar m .i.v. 16 jan. 1962

'fot oWeie r ma rva der 2e k lasse jon gs t e ca tegori e KMR :

M. W Exallo, M Woolf, F Henkcl ,

E Sikkes m.i v 16 jan 1962

Tot luite n a nt t e r zee der I e kl asse:

J. J K oster, J H Boers tr a, V. F. T Plas. A. van GrondelIe, H T de Mou l in, H. R. van der Steur, P. Dosthout , J W. P. Hoeke, A 1. M.

Kamp $. G A. B. Lam sve lt m.i v I febr 1962

Tot luU e n a nt t e r zee \'a n d e t ec hni sc he d ie n s t d e r I e kl asse:

F A. J Huis man m.i v I febr. 1962

Tol majoor d e r marini ers:

F Deijkerhoff, J . H Adriasnse m.i v 1 febr. 1962

Tot lu lte n a nt ter zee van a dmini s tr a ti e d e r I e kl asse:

J. C. H oogerduijn, H. B Gas tendijk m.i.v. I febr 1962

'fot offi cie r - marv a d e r 2e k l asse ouds t e ca t ego ri e KMR :

C van Bork m .i.v. I febr ]962

Tot kapit ei n t e r Illce :

W P C oolhaa s, W P J anscn, E W

H. Nieuwcnhuiscn J. H Baro n R. J Hordijk m.i v

Tot kapitein t e r zee van d e te c hni sc h e di e n s t :

jan

1962 1962

D H Pluim Mentz m.I.v. 1 jan. 1962

Tot k a pitein t e r zee \'an admlntstratie:

E W H van R enesse m.i.v. jan 1962

Tot lu itena nt ter zee v a kd ie n s t e n d e!' 2e k l asse ouds te ca t egorie:

H van Dijk, P J. Bos dijk, W. Kamph ort, A. Franke, L Krose nbrink , J J Visser, J P Sturk. J

P Sturk, J H R. van der Stl!(!n, L. J Hordij k, F P Visser, A A de Langen, J Hol , H. Ker seboom, F IZllksson. N. J Leroy, F van Eerden, G. W Mooimn n, J. de Boer, A. vlln Berkum , F H Radema m.i.v 1 ja n 1962

Co mmand e ur :

EER VOL ONTSLAG

Op verzoek wegens langdurige dien st

A. P Ferwerda m.i.v. I jan. 1962

Luitenant ter zee der 2e kl asse o ud s t e ca te go ri e KMR : Wegens medisch e ongeschikheid

W du Pon

Luitenant t e r zee d e r 3e kl asse Kl\IR : Weg e n s medische ongeschikheid

T van der Wacht

Kapitein d e r mariniers IOlR :

Op verzoek

P J. H Lichtenbelt

m.i.v. 1 jan. 1962

m.i v 16 jan

m.i v 16 jan

Offic i er- mll rva d er 2e kla sse jongs t e ca t ego ri e KMR :

Op verzoek

1962 1962

M W . Exalto m.i.v. 16 jan 1962

K o lon e l d e r ma rini ers:

Wegens he t hebben overschreden v an de SO-jarige leeftijd

L. J. Pronk m i v 1 fe b r. 1962

Officier m arva der 2e k.lasse oudste ca t ego ri e: To t tijdelijk co mm a nd e ur :

k

mutaties onderofficieren

Opgave van schcpelingcn die in het tijdvak 16 novembe l' 1961 tot en met 15 december 1961 zijn bevo r de r d tot de rang van korporaal en hoger

va n sc hi l.pe r tot o li li e rsc hl lll,e r :

W du Coux en F Aarl s m.i.v

, ' an boots man lot sc:: hil'ller :

L Zwart en W Bakker m.i v

van mat r oos der I e klia sse tot kw a.rli ern l ees ter :

C van Leeuwe n. P M C Stnjbos,

G P. J Spelt R A Laute rs lager cn

dec 196 1 1961

G Do l man m.i v l o kt. 19 6 1

van vUe, tui , ma ke r - InSlrume nlm a ker d er I e kl asse lo l ko r -

IlOraal- v li eg lui g mak e r - ins t rUn le nIm ake r :

Bu s scher m .i. v 1 d ec. 1961

V:l II , ' Heg tui g mak er-ra tlio - rad nrmo n te ur d e r I e kl llsse lo t korpora a l - v li eg tui g m a k er- radio -ra d a rm onleur :

G Kleinjan m.i v 1 nov. 1961

va n , ' Ii e, tui g m a ke r - konstab e l

v li e,t ui g m aker - konst a be l : d e r I e kl asse to l ko r poraa l -

D J Wij gerse m .i.v. l o k t. 196 1

lui g mak e r -houtb e w e rk e r : oPllervlie r -

va n m ajoor - vli eg tui,ma ker - hout bewe rk e r lol

ker : der I e kla sse lol korpor aa l·gesc::h utm a-

va n g esc hu lmaker

C. B C. Scholts m.i v I dec 1961

G H Willems cn m .i.v. dec. 196 1

van se r gea nl- vl ieg lui g m:lk e r - houtb ewerke r t o l ma Joorv l ieglui g mak e r - hou tbewerkcr :

rada rm o n l e ur: d e r I e kl asse t ot korporaal - ra dl o-

va ll r a dio - radarmo nl e ur

T J A. Zegers m i.V. I nov 1961

van te leg r a f is t der I e kla sse l ot korpor aa l -t e l eg r a fi s t :

J Nui s mer

D . M . Voorneman e n J . L . va n Beek

M R. Burtner m.i v okt 1961

\' an m a joor-machinis t tot o ppe r nl ac hin is l :

D. P. van der Sluij s en M Bosch m.i.v nov 1961

va n se rgeant ·machinist tot majoor -ma chinist:

H K iewiet en C. van Aarl m.i.v. dec. 19 6 1

van koq,oraa l -m ac hillis t l ol se rg ea n t - m a c hin ist:

1. E. Voss {'n A. Meerbeek m.i.v. I dec 1961

va n mac h inis l d e r I e k la sse l o t korpor aa l - ma c hin is t :

L de Groo t m.i v I dec 1961

van dek e ,nv er pl ege r d e r I e k l asse tot ko rpora a l -zieken ver -

1,l ege r :

J W ie ren f!: a. G W. de Man. J F H

Seijk e ns, J Aartsen, S Napjus en

J A G Kievit m.i v I nov. 196t

, ' a ll bott e li e r d er I e k la sse tot korpora al-botte lie r :

P A. P olde rm an en K Te tenburg m.i.v. I dec 196 1

va n ko rporaal - hofm eesle l' tot se r gea nt-ho f m ees t er:

J de Weêrt m.i.v. I dec 1961

van hor rnees l el' d er I e kl ass e tot korpor aa l -horm eeste r :

J van der Veur m.i.v. I dec 1961

" a n au t o mont e u r d er Ie kl asse tot

M Strijdhorst

\' a n serg"e ant. m ajoor-v li ere r

v li erer:

B E Abbin k

korporaal-au lomonte u r : m .i. v. I oki. 1961

tot

adjudant -o nd e roffi c ier-

m.i v 1 dec. 1961

M. Lon dman m.i.v. I dc c. 196 1

va n korporo a l -vUeg l u Ig ma ker- hou I be wer k e r \' Ii eg tui g m aker - boutbe we rk e r :

N M. Haadgers m.i.v

l ot se r gean tI dec. 196 1

va ll ko r po raal - \' Iie,t ui g m ake r - be kleder - para c h ut e pa k ke r tot se rg eant - v li eg tu i, m aker - be kled e r - parae hul epak ker :

W J Buurmees ter m i. v. 1 nov. 196 1

va n korpora a l der m a rini ers lot se r gean t der

R. Bruinsma, R. de Hu iter , F W.

Prin s, J. va n Elten. G . J . v an Harn.

P. H. J. Sanders, C. J Starreveld

M B ru gm a ns , B Sc hu l , J. W De kker , F de Bruijn. J . Me ndel , A. Bruij s tens en H Hoogervors t m.i V

marini en: I no v. 196 1

van marinier der I e kl asse lol korporaa l d er marini ers:

H Berghuize n , D H B Quis t, J A.

H Hen s ing. P W de Vries . G J

Damhuis. H M Heesa kkers A J van Zijl. J Verheul, C J Sch o ut e n, C d e Noo ijer, M. G Vaess en , W Brugman, J Lettebocr, M van Gellekom. A H van Ke s teren , G. J Schenk. S de Wit , T Hillebrand t, J J Maas. J L Pol man, J. B , ' an Buu re n. C Prins, A Hol s wilder D. Pijpaer l J. A. G J an s e n J R. Mantel. J Heijmans, J H. Sleurink , P Salm , G Baven e n P M M Looij e m i.v I nov. 196 1

Opgave van sc he pe lin ge n m e t d e ra ng van k o r po r aal en hoger aan w ie ee r vo l onts la g uit d e zeedi ens t is ve r leend me i in ga ng \' an d e datum a ls a c h ter ied e r s n aam vermeld.

op persc hipper :

G N. VeensIra m.i.v. t a p r il 1962

ko tJlOraa t - mach i ni s t :

va n se reea nl -vl iege r t ol

W H Ve cnis se r gea nt - m a joor -v l ieee r :

va n lee r lin g-on d e r offic ier-v liege r

r aa i - vli ege r :

F Gonggrijp en S No ordam

m.i.v. I dcc 19GI

d e r I e kla sse t o t kor ll Om.i v I dec 19 6 1

C Comba m i.v I' aug. 1961

se rg-eant - vi ie g l u igmak c r -a Ig m ee n :

J G. Meljado m i.V. 17 j a n 1962

se r gea n l, ' l ieg tui g ma ke r inSlrum e n tmaker :

G A Hillebrink m.i.v. mei 1962

Heineken

STEUNT HET ROODE KRUIS

OPLEIDING TOT:

K orp oraal timmerman

S ergeant timmer m a n Duiker der 2e klasse

Br andweer m an

Onderzeehootverk enningsofficie r

Mijnenveegofficier

Sergeant G eschulkonsla h el Sergea nt T elegrafist

D emolitie Onderoffici e ren

Hulpdui k oUicie r

Cursus staftechniek

Afslandwaarnemer

H u lpduike r

Korporaal machinist

Korporaa l telegrafist

Korp o ra al vli egluig maker algemeen

De molitie-cursus vo 0 t:. o fficieren

Sergeant torp edo mak e r

Korporaal magaz ij n b eheerder

Hel onlwerpen, zeilen en drukken ven uw drukwerk is Ibij ons in goede handen Wij hebben ons bedrijf in de loop der jaren gespecialiseerd in hel drukken van periodieken en handelsdrukwerk. Zowel wee k - als ma andbladen worden door ons punclueel verzorgd. Ons produklie-apparaal slaal borg vo or ' een violIe aflevering van uw orders Wanneer u behoefle heef! aan goed drukwerk, dan zullen wij hel zeer op prijs Iiellen, onl machinepark en onze vakbekwaamheid v oor u Ie mogen inschakelen.

c. Blornrnandaal n.v. RIJNSTRAAT 9 - DEN HAAG

""'-.9.

Van Nelle

Foei , ho e s uffen d staat g e d aa rl

NatuurliJkl Vooruit naar het rad iost a tion Dat cadeau komt nog op tijd daar zorgt de radlo 8 urprlsedl e nst voor . Radio-Holland winkelt even zorgvuldig als u zelf zou doen

RADIO-HOLLAND 00\11' radioaurp rlse d le n s t

VERSCHURE'S

4500·tons drijvend dok

Dit nieuwe mode rn e dok maakt h et mogelijk grotere schepen aan de zorg van VerschuTe toe Ie vertrou wen.

E r kunnen sc hepen in worden gedokt en gerepareerd tot een maxi · mum lengte van 430', ee n breedte van 58' en een diepgang van 19 ' 6"

VERSCHURE & CO ' S

SC II I:t:1'8Wt:KY EN MA C III NI:YABRIEK N.V

MEIlUWENLAAN 11 _ AMSTEItOAM _ TELEFOON "'l'1

KONINKLUKE BEGEER

VOORSCHOTEN -

RIDDERORDEN

ERETEKENEN

MEDAILLES

INSIGNES

SPORTPRIJZEN

Hr. Ms. Kruisers

N.V. NEDERLANDSCHE VEREENIGDE SCHEEPSBOUW BUREAUX Den Haag

De Rotterdamsche Droogdok Mij N ,V. - Rotter dam

Dok - en Werf-Mij W ilton Fijenoord N.v - Schiedam

Ned Dok en Sche,epsbouw Mij V O F - Amsterdam

N V Koninklijke Mij " De Schelde " - Vliss ingen

Werkspoor N.v . . Amsterdam

" D e R uyter "

" D e Zeven P rovincië12 "

L.