Alle Hens - 1955 - Editie 2 by Marinemuseum

"Mo lorschouw Kon

F LAM E ·A RRE 8 TER S

MiHine

(nieuwzilveren vlamkerende ANKER~veiligheids~roo$ters) P AT R I J S P OO RTE N

in aUe typen en grootten:

SC HEEPS R A ME N L IC HT. EN DE K R A NDE N DE KSC HR O E V EN T ANK OE K8 ELPOOR TE N SC HOTSC HUI V EN

Non· fe rr o g letw.rk n"ilr model of t e ke n in g, ru wen bewerk t

"HET ANKER" B OV ENH A RD I N XV ELO • T EL E F O O N

Leverancier

van

Koninklijke

N o. 7

Marine

Fabrikante: M E T A A L W ARENF A B R I E K EN KO PER G IETERIJ

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL

$»

DEALER

HOO FD KAN TO O R : HOGEWAL 14 O E N HAAG -

T E LE F OON 184580·

• PerSOUeU-Qulomobielell • Bes/el· ell vraeblwagem • Onderdelen • Gereedscbappen • Service •

LICHT GI!WI CHT eN DEGEL I JKE CONSTRUCTIE

•

VOORDELE N VA N G I ET\lVEAK

•

LASWERK

GESLO TE N sou"",, ÈN R VI M E TOE G A N KR L WKI-IEIO

N.V. APPINGEDAMMER BRONSMOTORENFABRIEK APPIN6fOAM

N.v. AUTO SERVICE DE MENSEN MET

ERVA IU NG

Haar Amerika

per schip I

Of U nu naar Amerika reist voor Uw genoegen of voor zaken, een overtocht per Holland-Ame rika lijn betekent altijd een heerlijke vacantie . • zorgeloze uren o p de beschutte promenadedekken • geJ:onde dekspori In cle frisse bult.nlucht • ochtend-bouillon of middag thee, behagelijk uitgestrekt In Uw dekstoel • een gezellige cocktail vóór een exq uis di ne r • onberispelijke bediening en verzorging • concerten, films. gezelschapsspelen, dansavonden e n niet te vergeten . .. . • het genot van zon, zee en wind Kortom, e~ overtocht per Hollend-Amerika lijn zal U meer afleiding e n tegelijkertijd meer rust en ontspanning bieden da n elke andere manier van reize n. ç.,..geld. ~.... I.Rdt_.t tu..." ROTTERDAM. LE HAVRE, SOUTHAMPTON . " NEW YORK.

Nieuwbouw en reparatie van

zee- en binnenschepen

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN, FINLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, FRANKRIJK, PORTUGAL, SPANJE, NooRD·AFRIKA, IT AUt ADRIATISCHE ZEE, GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE. TRANSATLANTISCHE DIENSTEN

WERF DE NOORDn.v.

SURINAME, CURAÇAO, ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN·AMERIKA, WESTKUST VAN ZUID·AMERIKA.

ALBLASSERDAM Telefoon:

....

HOLLAND RoUerdam 72619 -72599

'Alblalle rdam 451-452

KONINKLIJKE JAVA·CHINA·PAKETVAART LIJNEN N. V. (aOYAL INTEROCEAN LINES) Ruhtdruku

snrllr

pauagirr:s--

urachtdirrutrn

twun:

VERRE OOSTEN • AFRIKA • ZUID·AMERIKA INDONESIS _ MALAKKA - CHINA - JAPAN MAUJ<KA _ JNDONESTS _ AUSTRAUS ZUID-AMERIKA. ZUID·APRIKA • AUSTRAlJB HOOFDKANTOREN AMSTERDAM

HONGKONG

oH.t Sch_pY.. tlh~I .· t.I ........ 6 .... 11

\88 . \9\ Conu"9ht

Ro.<! W•• I

wij zullen moeten samenwerken ~~_ "'" ZEE- EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN- EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE-OPSLAG Telegramadre.: Vu.dea.

Tel,Joon 11300

LUNDIENSTEN

ROTTERDAM-SONT LIJN RoUerdam-Denemuken, Zweden 'Y."'. I x p. w. ANTWERPEN-SÖNT LIJN Antwerpen.Denemarken, Zweden v.v. I x p . w .

N.V. HAVEN LINE RoUerdam/Antwerpen-Z. Amerib. ...... Ma_d.l.

en Ve.. alle soorte n ,ehepen en mKhinel

'11j11o.m"",." lof 640'z 87' 1.. _ "'OOIl"'OU", •• n , .. ,' en 488' 1('•• tIC4~~1 10/

ISO /Of!

, ,,

opt..-jcl>! 1875

<1000 •

..,plo,.', N.V.

KO.'."'I"

M....

,h.p~1

"DE SCHELDE" ot _ _ _ _

Vllningen . Ho/I.nd T.I.looII 2051 Tal.,ramatl.o. , !>ch.I. . VllA .......

Meterfabriek Dordrecht POSTBU S 4 2 - DORDREC HT

Afd . ELECTRICITEIT leyert

kWh meiers en

als vertegenwo ord iger van d e C ompagnie

des Compte urs

/CoC\ M• • tln.t ,."me nte .. yoor scha kelbord a ... la boratorium

Rel.iI voor d. b." a lllglnSl va .. I ch . . pslnlt ellall • •

* * (

ENERGIE besparen door gebruik "an aangroeiwerende

ROESTWERENDE. EN

AANGROEIWERENDE VERVEN KWALITEITSPRODUCTEN VAN DE

* NEDERlANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HElMOND

KONIINKI.IJK' LAK_, VERNIS- EN VERFFABRIEK

761 ROTTERDAM

t ~

•~-

Varnlshed cambric kabel .Ieelrisch. install.lie yen z.-schepen. Beproefd en goed!!.keutel door .llords· en .V.ritas" , E.,. I.n;. le.en$.duur. B.ttand tegen hog. tem~.tur.n. \'OOI'

l ....,bu,

...et

I<.loe... ol metaal-

dr ...domvlachting.

VERKADE NOODRANTSOEN.

Vooral de proviand, welk~ bcucmd is YOO , hCI gebrui k in reddingborc n, moeilIn de hoogste eisen beantwoorden. Ook lis de nood un de mln is. kunl U vcnrO\,Lwcn op de voeding, welke Verkielt hcdr verlOtgeI.

OHrttd'nlJlig ti, rlNlrsrh,i!ltI, VH' Jlrl1l'ian" jll mldl/JgJmiriJdm brtf, V,.hrd, ,til ,,,/{;oat, gt~i'am;lti· Jttrtl 1I11X1,(mtsIK1I 1"lwi~/trld, dal Ijl ,rla/nuu,a, wiju in la"ItI~.,11'1

,,~d'm'l't1ard,&d. Dtun"",olll, ' htbbtlr dl 1111";"11';"1 rail d, N,J,danJw S€hUpl'tlarJ In_ spulil tJf "an d, a"'lW'iuiUn J" nab",;gt &,q/NSt la"JtJf. jçmllJ

G aarne lenden wij belanghebbenden op unvuge een spe_ dale brochure me I uilvoe rige gegevens omtrent de Verklde noodnnfsoenen.

HE KABELfABRIEK DELFJ

,"oordel o n

• afgtptJlIt p'lf/ln (28 gr_ ptt ,dl,,)

IiIJn :

• ,'ila",i", AI . BI. Bl. C," P.P.-fam, • tlitl

JfWsIPtrr",UtJfl/

• d~!J,,,allt.t. flithtJithu til wu·al".MIi",dig, .."palllillg

• ""ml ill dt Ifti". ~asl7'J J" "Jdi"gHt", Ii/,i"ig p/Rats i" • g"dh"p • III,lt /tfUliid

'IEDERE GEWENSTE

VUURVASTE

eteen

en alle

. ZUURVASTE

materialen

worden geleverd door

n.v. gebr. Nagtegaal Gouda telefoon : 2842

laadlleren Ankerlleren Kaapstanders

YARTA BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NC MET GROOTOPPERVLAK-PLATEN stalen lXIIIzIen

IN SPECIAAL. UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

in di •• n • •!. .Ikw.m.ilen en In cle mee,! ~i\ ... "lopende diameier. e n ... ..delikt. kun ... n door OM ,I • • d. u;\_oo" •• d w<>«l.n"'.I ..... 41 G •• , ol "oombul.." . Dik " dun_ of ...,..m.. l.... en.dlge b .. I•• ~. Vlem_, .Ieun· e n precllleb.. l.en. Spe<:lele bul•• n oOGt con .... ucli .. (,.IIi"9')' boId.rs, m.den en I• .dbomen.

P. VAN LEEUWEN JR' S BUIZEN HANDEL NV. ZwljAcl...M

POl1bu. 1

ToI*'ooft Ol8so.3'I41

Tol.. 8001

o..""-"t

Centrale verwarming

Oliestookinrichtingen Stook- stoomkookinstallafies Luchtbehandelingsinsfallaties Sanitaire inrichtingen

TECHNISCH INSTALLATIE BUREAU

F. W. NIEPOTH Amsterdam telefoon 742464

Zandvoort telefoon 3270

PRIJZEN EN INLICHTINGEN OP AANVRAGE ACCUMULATORENFABRIEK VARTA N.V. AMSTERDAM-C. SPUISTRAAT 46 TELEF., 45787

lBC N.V. INTERNATIONALE BOUW COMP AGNIE v/h Fa. H. v. HEESEWIJK BEST (N.·Br.) DORPSTftAAT 130 Tel . .. 1 5 lijnen

Tel. Adr",. : IJ A B

PARAMARIBO DEERENSTRAAT S1

T.I. Ache.: B A B

B0 UWBE TO NSPOOR- GROND- WEG- EN WATERBOUWKUNDIGE WERKEN UlTVOERINC VAN

EIGEN CONSTRUcrlE BUREAU

WIENER &

CO.

N.V.

AMSTERDAM MACHINEFABRIEK APPARATEN BOU W METAALGIETERIJ

Waar ook ter .ereld schepeD fIlID wordt n schroef. ~ .. mCK ' bo,"u ...... Nederlands fabrikul ccbnoilu

• ~

sepn-wn·

Alle ...... rbou,tn fft KhroeYC:n ...:.or de Khftptbou_ ..... n dc IIOOCMt WIl Ik kleinsct in alle se~n,.t "

uinotringca.

LEVERANCIERS VOOR LEGER EN MARINE MIJNEN • SCHOKLADINGKAMERS GRANAATPERSEN • DIEPTEBOMMEN • ONDERDELEN VAN • . MITRAILLEURS •

Wi~

n i~t

1 Kroonreep cadeau

,noeli, ",oor ttD. nim.

d~lijk geb ..! ... ttn opg~W'ekt~ lKb 1 Wi~ li~t ni~t gr .., ~~n IInu~kkelijk

uiterlijk rnel

ZlchrglanKnd~,

... ill~ Ulld~n ~

Poen

puelPtwb"t, ,,'"

,Il., "'''lllt,'' I Dat maakt d~ mond httt lijk fris, d~ linden mooi ~n land. PTodent bent Disperson te,~D. tandtte~D. en tlndbederr!

'Ir-

PRODHH Hmlij" "b.i....tll

". C

TRY

YICTOR

DIESEL

4 tact

Watergekoeld

licht gewicht geen brandgevau billingvrij 11-13 pk 9-11 pk 7-9 pk 5-7 pk

Twee cylinder types van 16 - 24 pk De be~uwbaarste en lichtste en daarom meest gebruikte motoren voor reddingssloepen en voor aandriJvinr van betonmolens, compressoren, pompen, dynamo's, lieren etc.

Pittig en toch niet scherp!

Tranlportabele Diesel.Brandblw:-Pomp-Sels

T. FRANSE

~~~!:.';:~,~

AMSTERDAM-W

MAANDaLAD T i l INTEINI VOOILICHTING D i l KONINkLUKI MAIINI UIIgave ..all hel M /ll/sl.ri. V.II M.rl,..

aDAcna-cO'."'W. Voomtw: KapL thM ecl IC. O. TIel. LedaD: K.çt. lu1l, V ... .1. c. JIlf11-.. Kapt.. lutt. t/zee ..... r . .1• .1. r ambooU. 1Iootd~ oftIdet 1Iarv. del' Je ~ Ken. lil .. G ...... ~_ V.kldn •• KalI\. lutt. V ... ed Jt. J . .1. BamIIura. Lult. Veel llle ~ r . .1. W-.J.. LutL V ... late ...... .JhI' B. de Jona. VUl l:IImMd. Lu1t. V ... late ~ P . HIdd:btc. LuJL V- I. . ~ W. A. dl r..oo... Lult. V - eIS 1IIte kaK. .1. Noppen. Lul&. V- .cl late ~ .1. Ptunlk. lAdt. VI. . k .... A. VUl der aro.. Lult. V... A lAe ~.1. B~ LuJL V_ T Me lr.1. P. A. LoII......•• kap\. . . . lIaraL w. "van Aken. r . .1. TIL. lil. ~ ~

LuJL V_ ecll. . Ir.1..1.

PTASNDt~rB..1. TB. . .

8ClLUPIlAlf

ADftS IlIOACTII I N AD".C4IItATli .

Inhoud:

FEBRUARI 1955. no. 7

DE VOORPLAAT: Op het mo"oe,uITeerbordea

1 Zij waren met de reestdapn thuis. ~ De schroefturbine. een motortype met penpecUef. 6 Een marineman zag de herhalInpoefeningen van de de rde divisie. S Buitenlands Marinenieuws. 10 De wereld waarin wij leven. 11 Longroom en paard en meu(t) . IJ Trossen 10&. JJ Buitenlands Marinenleuwl. 13 Hr. Ma. Schepen In de oorio&,. 1~ Hallo! Hier onderzeedlensL 15 Hr. MI. Evertsen verleent hulp. 16 Uit het leven van boolsman Bubbekens. 11 Redding op de AtlanUsche Oceaan. 11 Onder zeven zeet!n. 18 Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt. 19 MutaUes. fi

Wanneer begint mijn o pleiding.

0. s..'·"Uk. lIarme . . . " ..ua 011 ..... te . .lIeD. û.& liet .........' " ba .., .r.... mier..,' liet 'I'.rbtlra r ~ Ie..-eraatte. ... de lIIarIM llIet ba lala.......

..... ..-_II•• ....'·11....

Zij waren met de Feestdagen thuis! Vier marine-mannen uit Nieuw-Guinea W IJoverweten niet hoc onze lezers er denken, ml8f dat bij de Koninklijke Marine alles mogelijk is daa r van zijn velen onder ons overtuigd. Heel het marine-bestaan is een aaneensch akeling van verrassingen. van dikwijls geheel onverw achte gebeurtenissen, die - wanneer wij het t·erlijk op papier mogen zetten - nu niet altijd van de prettigsten zijn. Enfin, daar kanker je wat over en je sl.îkt het. Het marine-leven kent zijn goed en zijn kwaad. En dus slijt je het heden bij de "baas" in afwachting wat de dag van morgen je weer brengen zal. Zo verging het ook een viertal marine-mannen op Nieuw Guinea. Ze hadden in het voorjaar van 1954 hun re~ peetievelijke echtgenote, ouders, kinderen or verloofde vaarwel gezegd om hun plichten daar in de "bush" te gaan verrichten. Ze gi nge n, zoals zovelen voor en na hun g ingen en telden daar aan de a n de r e kant van de wereld hun dagen, voor zove r zij er de tijd voor hadden. Voor hun had de .. baas" nu bepaald geen verrassingen. Hoogstens de steeds weer nieuwe aspecten bij hun werk. Over he t algemeen gesp roken: plezierig werk, want om pionier in dat land te kun nen zijn, heeft ontegenzeggelijk vele bekoringen. ja zelfs zo, dat de mlanden er ongemerkt voo r bij schijnen te gaan en ook voor deze v ier marine-manncn de eerste helft van hun to r n er op zat, voordat zij er zelf erg in hadden. En toen, op d at moment, toen zij dachten: "Hè. is het n og maar acht maanden; kom, laten wij ee.ns "warmpjes" ke rstmis gaan vieren", kwam p lotselin~ dat "alles is mogelijk bij d e Koninklij ke Marine" weer in werking. Een verrassing. die eerst op een gijntje, toen op een d r oom en daarna ja a bsoluut - een werkelijkheid bleek te zijn. Zij . dit viertal. kregen namelijk de aanzegging. dat zij vanwege hun bijzondere verdiensten w a ren aangewezen om de K erst - en Nieuwjaa rsd agen in Nederland te gaan d oorbrengen. Zomaar kers tv er Jof t hu is, alsol zij, inpl;lats va n in deze rimboe, rustig in Den Helder zaten. En toen ze tenslotte eindelijk de du r f hadde n om serieus hun korters te p a k ken en hun b u rgerkloffie - waarin gereisd moest worden - uit de vraatzuchtige kaken van de w itte mieren te trekken, toen stond daar op de 22ste December op Bink de cons tellation gereed om in te stappen. Was dat even een verrassing? Wat mankeerde de "baas" om zo uit zijn slof te schieten? H adden ze daar in Den Haag de honde rd duizend get rokken? Maar ze vlogen toch maar, over een heel halfrond heen zij, vier marinemannen, naar vier marine-gezinnen. Naar diezelfde echtgenote. ouders, kinde r en of ve rloofde, die daar op Schiphol nog erger stonden te snotteren, dan toen zij 8 maanden geleden

,------------------------------

AankOnlllt op Schiphol.

weggingen en die thuis onder d e kerstboom nog dagen later zaten te proberen om wakker ~e wo rd en. Gelijk h ad den ze ... Op 2 Janua r i 19!i'i was di e droom voorbij. Maar die anderhalve week thuis was werkelijkheid geweest. dat kunnen wij onze lezers verzekeren. Want ook wij hebben per soonlijk die thuiskomsten "gevierd" en geven de vier uitverkorenen ook in ons familieblad .. Alle Hens" nog even het plaatsje, dat niemand onder ons hun zal misgunnen. An ne Blaa u w is marinier, om het precies te zeggen: marinie r der eerste klasse. Thuis bij zijn verloofd e noemen zij hem Ton, maar dat is ons om het even. Wat we w el belangrij k vonden was o m met deze marinier kennis te maken, wa nt om uit honderden korpsgenoten op Nieuw Guinea als enige uitverk oren te worden om voor een tiental d age n je bivak naar de Leliestraat te Middelburg te mogen

verleggen, daarvoor moet je bij de "baas" toch wel een bijzonder snuitje hebben. Nu. da t snuitje v iel ons bar tegen. Niet e ens een echte marinierskop met poncho-rood d oorlo pen ogen. Een jonge, kalme vent, die bij zijn a.s. schoonouders om de tafel zat alsof hij net was teruggekomen va n de 'vintersport, alleen m aar gebruind e n st rale n d. Mllar toen even later, na wat t rekken, de verhalen eruit kwamen en we iets hoorden over de ontmoeting met infiltranten, waarbij zij n geweer een keer gel.etst had, toen werd het inderdaad m ari nier B1aauw. "Stond ik me daar voor Jan L antaarnpaal meneer, met een waardeloze sp uit in mij n kluiven". Entin, na dat gekets sch ijnt het beter gegaan te zijn en toen wij te bevoegder zijde informeerden hoe de marinier B1aauw daar op Nieuw Guinea zijn die nst verrichtte, toen bleek d a t deze jongeman m et de volle inzet va n zijn

persoon het standpunt van onze regering huldigt, waar gesproken wordt dat het iedere lndonesiër slecht zal ve rgaan, die dan ook maar één voet op Nieuw Guinea zet. Hoe hij het nieuws van zijn reisje naar Holland gehoord had? .. Wel, ik kwam op het eind van November op een avond doodmoe van actie terug nu 's nachts om drie uur

EeJ1 jonge, kalme 'lImit ... te zijn ve rtrokken. Toen zei de sergeant: .. Trek een schone dungaree aan, B1aauw. en laat de mouwen naar beneden, want het is "Alle He ns" m'n jongen". D3arop was mijn bescheid: "Moet dat nou echt, sergeant. ik loop amper op mijn wenkbrauwen", maar de sergeant spelde nog eens heel duidelijk het woord .,Alle Hens" en stond ik even later tussen de maten in het donker t e persen. Het woord 'was aa n onze luitenant, die bij het licht van een zaklantaarn het volgende telegram VOOI'las: "Door CZMNG werd de marinier I. A. T. Blaauw een bijzondere gunst verleend stop door uitzonderlijke plichtsbetrachting terug te velde s top gunst bestaat uit de a.s. feestdagen in Hol· land door te brengen stop 22 December tot 2 Januari stop gelieve mijn gelukwensen over te brengen para." Nou, U begrijpt 't meneer, ik heb die nacht, zo moe als ik was, niet kunnen s nurken. Was me dat een kerstpresentje", Waarbij wij dachten: dank zij je uits tekende dienst en dito kame raad · schap. kerel.

\r~oor onze tweede man moesten wij in Leiden zijn, ergens in de J aques Perk· s traal en toen wij aan de busconduc· teur van het plaatselijke stadsvervoer vroegen waar die straat wel ergens uithing. toen zei-t-ie, met een blik op ons uniform: " U moet zeker bij MaUee zijn." Inderdaad, dat was de naam en het was de sergeant-timmerman Tony l\1allee, die ons zelf opendeed. "Aardig flatje", zeiden we om te beginnen en toen wij aan zij n echtgenote werden voorgesteld, voelden wij er veel voor om een dergelijk adjectief weer te gebruiken, maar daar kregen we niet de tijd voor want zij stond al in haar keuken onze koffie te vers ieren . ..Zo Mallee, en hoe is het jou daar ve rgaan op Nieuw Guinea. Had je wel

gedacht tot de uitverkorenen te behore n?" Dat was natuurlijk een onbehoorlijke vraag, waarop het antwoord dan ook des marine-mans was. "Neen, meneer, dat had ik nooit gedacht en als U me nu zoudt vragen waarom ik tot die gelukkigen behoorde, dan zou ik 't echt niet weten". En daarmee vielen we in een langdurig en ge50egelijk gesprek, eerst over de loopbaan van deze man, die in September 1936 als matroos in Vlissin· gen zijn opleiding begonnen was. twee jaar lator met succes de seinersschool in Soerabaja verliet om pas in 1942 in het hartje van de oorlog dus - zijn ideaal als t immerman bij de marine verwezenlijkt te zien, omdat blijkbaar onze vloot eerst toen aan mannen van dit die nstvak meer behoefte kreeg. Nu, en daar zit deze sergeant-timmerman s inds Februari 1954 dan op Nieuw Guinea, in Hollandia, waar hel onderhoud aan gebouwen en het optrek· ken van nieuwbouw voor het overgrote deel aan zijn leidende handen werd toevertrouwd. Materialen in natuu rvorm zijn daar niet schaars. Hout in de bossen en cement in de bodem (karang); uitstekend, te bewerken ook. En zo heeft hij met twee man personeel waarmee hij in Februari 1954 begon. en welk aantal nu tot zestien man is uitgegroeid, het sindsdien klaar ge· speeld om in de garages nieuwe vloeren te leggen, een woonhuis te bouwen voor het stokerspersoneel, een vijftal woonverblijven geheel te restaureren met tenslotte als klap op de vuurpeil de nieuwbouw van een zogenaamd staf-hoofdkwartier, dat in nog geen anderhalve maand tijds als een voortreffelijk bouwwerk uit de grond verrees. Al bij al dus behoorlijke karweitjes, die veel ploeteren en transpiratie hebben gekost. want de transportmoeilijkheden van het hout uit dit bergland zijn legio, terwijl het karang-ce·

... "aannemer"

in de "bush" ...

ment in de eerste maanden met de hand bewerkt moest worden; de hoognodige beton· molen kwam pas later. Met andere woorden: sergeant-timmerman Mallee heeft al timmerend, zon· der dat hij dit zelf wilde, ook behoorlijk aan de weg getimmerd. De marine-leiding aldaar liet op hem een goedgunstig oog vaIJen, gevolgd nu door het liefdevol oog van zijn vrouw, tien dagen lang, daar in de Jaques Perk· straat te Leiden.

Bij de luitenant ter zee der eerste klas· sc, W. Langeraar thuis behoefden wij niet uit te knobbelen, waarom deze officier ook tot de vier Holland-verlofg"angers behoorde. Dat hadden wij al een beetje kunnen lezen in een zeeverhaal, dat in he t Novembernummer van "Alle Hens" verscheen en waarin wij geconfronteerd werden met Hr. Ms. opnemingsvaartuig Snellius, dal onderweç: van Nieuw Guinea naar Australic met uitzonderlijk zwaar weel' te kampen kreeg. De luitenant ter zee Langeraar was toen de commandant van dit schip geweest. Hij had de

... h.lJdrogra/ie ...

krachten van zijn bemanning en van zich zelf herleid lot een resultante. die deze storm de baas was gebleven, en als uiteindelijke overwinnaar. naast de contouren van Australië toen. nu gedurende deze dagen de contou ren van zijn eigen vaderland kunnen àanschouwen. En zo bezochten wij hem dan in d~ Groot Hertoginnelaan te Naarden. omringd door twee van zijn jongste kinderen in de woning van zijn schoonouders. Mevrouw Langeraar was niet aanwezig, en toen wij al pratend ~t over haar kregen, hoorden wij dat zij al meer dan een haU jaar in een sanatorium lag, herstellende van een longziekte. Voor haar was dus deze plotselinge thuiskomst helemaal een ver· rassing, zo ook voor de moeder van deze marine-officier, die kort voor kerstmis eeu operatie had ondergaan, De luitenant ter zee Langeraar, die in 1936 tot oUider benoemd werd, mocht al spoedig in zijn marine· loopbaan met Nieuw Guinea kennis maken. Dit was in 1937, toen hij aan boord van de toen· mal.ige Hr, Ms. Willebrord Snellîus een karterings-bezoek bracht aan dit eiland. Vijftien jaar later - in 1952 - kwam hij er voo r de tweede maal, om nu sinds Februari van het vorig jaar zich geheel aan de hydrografie in dit gebiedsdeel te kunnen wijden. Want deze hydrografie is het vakmanschap van deze zeeman. Deze marineofficier, die geheel in eigen tijd. landmeetkundig-ingenieur werd en nu deze wetenschap aanwendt om op dit terrein mee te kunnen werken aan de verdere opbouwen ontplooiing van Nieuw Guinea. Immers uit het onderhoud met de Llz. Langeraar hebben wij zeer wel begrepen, dat het "in kaart brengen van de zeebodem", hoe belangrijk ook, niet alles is wat men daa r onder hydro-

grafie verstaat. Het gaat ook om het uitvoeren van nog andere economische !)rioritei ten, zoals het uitdiepen van havens e n rivieren, het voorbereiden va n bevloeiingswerken en het daardoor verkrijgen van een rijstoogst, die op zijn minst het eigen verbruik van Nieuw Guinea zal moeten dekken. Dllaraan wordt nu gewerkt, ook door onze marine, die voor bijzondere verdiensten, de luitenant ter zee Langeraar met Kerstverlof zond. Ons vierde en tevens laatste bezoek gold de Cornelis de Wittstraat in Delft, waar de ko rporaal-telegrafist N. van der Caaij zijn Kerst- en Nieuwjaarsdagen heeft doorge bracht in de intieme sfeer van het ouderlijk huis. Aanvankelijk troffen wij het !\Ieeht. .,Klaas is er niet", zei moeder van der Caaij, toen zij ons opendeed, "hij is even vlees voor me halen en nog enkele andere boodschappen aan het doen. Maar, komt U binnen; hij zal wel niet te lang wegblijven". En loen wij even later binnenzaten, toen zaten we ook zo'n beetje in het land, waar deze korporaal zij n dienst verricht. Papoea-attributen van allerlei soort versierden de kamer nog meel'" dan het groen en rood van Kerstmis. En toen moeder van der Caaij te onzer wille nog even een duik onder de divan nam, toen kwam daar een kartonnen doos te voorschij n vol foto's, souvenirs en andere herinneringen. We lieten onze koffie er bij koud wor-

... in de intieme sleer wn het ouderlij k huÛ/ ...

d elen. Er was daar een verbindingspost, die onder zijn leiding in "touw" was van 's morgens half zeven tot des nachts twaalf uur en soms ook nog later. Een hele kleine marine-nederzetting ergens buiten in een heel groot land. Maar d ie blijkbaar zo subliem had weten te we rken en nog werkt, dat deze man tot een van de vier uitverkorenen was gaan behoren. Tien dagen lang is de korporaal-telegrafist van der Caaij thuis in Delft gewees t. Was hij even pionier-al en haalde hij vlees voor zijn moeder. Maar met hem zijn er vier ambassadeurs in onze gesapige samenleving gedrongen, vier marine-mannen, die hun Nieuw Guinea met zich hebben m eegedragen, ondanks dat verlof en ondanks die fees tdagen thuis, en die ons de overtuiging hebben gegeven, dat weer nabij de evenaar. onder Nederlandse leiding. "Iets groots verricht wordt." Stuk voor stuk hebben deze vier mannen bij ons het idee weggenomen, dat het daar zo verschrikkelijk land zo u zijn, hoewel zij ook geluiden hebben

doen horen, die ons zeker niet de indruk gaven dat het daar in de "bush" nu allemaal rozengeur en m:meschij n is. Integendeel. Allereerst het grote gemis: de scheiding van het gezin. Daarnaast de zeer summiere ontspanning, ook al doet O. S. & O. op dit gebied al het mogelijke. En dan tenslotte de slechte materleelspositie, het e uvel blijkbaar van ieder pionierschap. ook al wa ren onze verlofgangers vrijwel eenparig van oordeel dat de verbetering in deze nog steeds te langzaam gaat. Op Zondagmiddag 2 Januari 1955 zijn de vier verlofgangers weer naar hun standplaats vertrokken. Doordringend koud was op Schiphol de wind uit he t oosten, maar het land dat daar ligt za! hun dat onmiddellijk wel doen vergeten. Ze hadden een blj-tonder verlof. En mocht zulk een gelegenheid zich nog eens herhalen. wel marinemannen op Nieuw Guinea: ,.Zorg, dat je er (ook) bijkomt".

W. L.

BUITENLANDS MARINENIEUWS ... I/e /.:orpon:w/-te/egro/Û/t Il it Merou/.:e ...

ENGELAND De Britse minister van Marine heeft

den en het koekje er voor liggen. Want om een opgezet krokodilletje in je hand te moge n houden of zo'n fraaie para· dijsvogel. . .. wel dat overkomt je niet alle dagen. En dan al die prachtige schelpen, schilden en speren, foto's van Hollandia, Fak-fak en Mera uke . werd het niet alsof de "baas" ons groot onrecht had aangedaan om ook ons niet eens 'n torn op Nieuw-Guinea te laten maken? Zo zaten wij daar dan, totdat moeder riep: " Daar is Klaas". En we zijn er bÜjven zitten, nog een heel tijdje, een en al oor voor wat deze korporaal telegrafist uit Merauke ons te vertellen had. Er was daar een zendstation, dat hij had opgebouwd met die armzalige mid-

verklaar d dat he t zeer wel mogelijk is dat de kru isers die nu zullen wor· den afgebouwd "Tyer", "B1ake" en "Defence" de laatste schepen van dat tyoe zullen zijn die uitsluitend met geschut zijn bewapend. Hij zei ook dat er plannen in uitvoering zijn de schepen te voorzien van een bewapening van geilde projectielen. Het der de nieuwgebouwde vliegkamp. schip Is dit jaar aan de vloot toege· voegd. Het Is H.M.S. "Bulwar k": In het schi p zijn velerlei nieuwigheden verwerkt. ook op het gebied van de accomodatle. I n December werd H.M.S. "RusselI", een OB. fregat, te water gelaten.

Twee landlngsva:lrtulgen van de M.id· dellandse zeevloot transpor tûerden een circus van Malta naar Sicilië; het circus was met geldgebrek op Malta gestrand. KM.S. "Talent", een ondef"".teebool. lag in dok te repareren toen een dok· deur het begal. Daardoor werd het schi p uit het <lok geslagen om een eind verder In de Midway te zinken. Er waren enkele doden en gewonden te betreuren. A!IERIKA De Amerikaanse Marine Is thans even groot als alle andere Marines bij elkaar. I n aantallen krijgt alleen de Russische vloot meer onderzeeboten dan de Amerikaanse.

COIlt.'t1ir Tradewind

De schroefturbine een motortype met perspectief

WAARMEDE zullen wij over een paar jaar vliegen? Met zuigermotoren, met straalmotoren ot met schroefturbines?? Dat Is de vraag die de directeuren van de luchtvaartmaatschappijen zich thans stellen. De meeste luchtvaartmaatschappijen vliegen nog met vliegtuigen voorzien van zuigermotoren. Een enkele vliegt met schroeCturblnes. Door de ongeval· len met de Cornets heeft het vliegen met straalmotoren bij de burgerlucht· vaart een terugslag gekregen. Maar niet alleen de burgerluchtvaart· autoriteiten, ook de militaire leiders vragen zich at ot hun nieuwe vllegtul· gen met zuigermotoren, met straalmo· toren ot misschien met schroefturbines uitgerust zullen moeten worden. De vraag is hetzelfde, het antwoord za.1 verschillend zijn, want de problemen liggen anders. Bij de burgerluchtvaa rt is snelheid belangrijk, maar de dubbeltjes zijn zeker even belangrijk, zo niet belangrijker. Hel gaat hier dus In de eerste plaats om de vraag wat het meest economisch Is, hoe men het beste de concurrentie het hoofd zal kunnen bieden. Bij de militaire luchtvaart zijn de dubbeltJes ook belangrijk. maar hier ligt de concurrentie op een ander gebleet. Jijer gaat het er In de eerste plaats om, hoe wij een potentli!lc vijand voor kunnen blijven. Als snelheid een eerste vereiste Is, z0als bij jachtvliegtuigen en bommen· werpers, zal de vraall: niet moeilijk te beantwoorden zijn. Het antwoord luidt dan: met straalmotoren. Voor andf're vlIegtuigtypen. zoals aanvalc:vlletttui gen. onderl.eebootbe~tr1jdlngsvUegtul. gen. pntrouillevlle,etuigen. transoort· vliegtuigen en vliegboten Is deze vraag niet zo zonder meer te beantwoorden. De zulgermotor·proDéllercombln::JUe heeft, gedurende de vijfTi g Jaren d;! t de luchtvaart b<!st'l.at. een enorme ontwlk· kellng doorgemaakt. [)('ze cOTT'blmltle vo rmt da n ook nOR het meest beo trouwbare en meest economische v()l'lrt'ltuwingsorgaan dat ons ter b<!. schikking staat.

De straalmotor Is sedert haar intrede in de luchtvaart. een jaar ot tien ge· leden, uitgegroeid tot het aangewezen voortstuwingsorgaan voor vliegtuigen waarvan wordt gciHs! dat zij met hoge snelheden kunnen vliegen. De schroefturbine is de jongste van het drietal. De ontwikkeling Is nog niet zo ver voortgeschreden als bij de andere typen. Toch biedt dit type Inte· ressante mogelijkheden, vooral als voortstuwingsorgaan voor marlnevlleg· tuigen. Bij de Britse marine zullen, naar het zich laat aanzien, alle operatieve aan· vals· en onderzcebootb<!strljdlngsvlleg· tuigen met schroefturbines worden uitgerust. terwijl ook de Amerikaanse marine veel belangstelling voor dit nieuwe motorlype heeft. Dit is dan ook de reden dat wij hier nog eens wat verder op de mogelijk. heden van de schroefturbine In willen gaan. Bij de propeller.turblne combinatie wordt gebruik gemaakt van de schroeC. of propeller, zoals wij deze van de zui· germotor kennen en van de turbine· motor zoals deze (zij het dan ook In enigszins andere vorm) bij de straal· motor wordt aangetroUen. Ongeveer 90 % van het door de motor ontwik· kelde nuttige vermogen wordt hierbij

overgebracht op de schroef, terwijl de rest In de straal tot werking komt. - Wat zijn de voordelen van deze combinatie? Om deze vraag te kunnen beantwoor· den diene n wij eerst de zuigermotor· propeller comblnaUe met de straalmotor te vergelijken Het blijkt dan dat de schroef een beter rendement bij de voortstuwing geeft dan dO' straal. maar dat de straal· of turbinemotor belangr ijk lichter is dan de zuigermotor. De schroefturbine combineert nu het ge· rlngere gewicht van de turbinemotor met het hogere rendement van de schroeI. - Wat wordt hiermede bereikt? Dat met de schroefturbine een groter startvermogen kan worden verkregen dan met een zuiger· ot straalmotOl' van hctzel1de gewicht. - Waarom wordt de schroeCturbln<, dan niet bij alle vllegtulgtypcn toe· gepast? Om deze vraag te kunnen beantwoor· den dienen wij eerst de schroefturbine met de zuigermotor·propeller comblna· tie te vergelijken. Wij hebben gezien dat deze laatste combinatie het meest betrouwbare en meest economische voortstuwingsorgaan vormt dat ons ter beschikking staat. Met d ~ schroeftur· blne Is het nog niet zo vel'.

Vergelijken wij nu de schr()(!lturbi.ne met de straalmotor. !)(!ze laatste Is lichter dan de schroefturbine, doch heeft een geringer rendement. I.n ve r· band met het z.g.n. "ram eUeet" neemt het rendement van de straalmotor echter bij grotere snelheden toe. Bij de propellel· neem t het rendement bij hoge snelheid af. In Amerika is men druk bezig met onderJ:oekingen en proefne· mingen die ten doei hebben de propel· Ier ook voor hoge snelheden bruikbaar Ie maken. Voor vliegtuigen die beo stemd zijn om sneller dan 500 mijl/uur te vliegen zal de straalmotor voorlopig eehter nog wel het aangewezen voort· stuwingsorgaan blijven. Als voorbeeld van de toepassingsmogelijkheden volgt hier een opgave van vliegtuigen, uitgerust met schroeftur: bines, welke bij de BritSe en Amerl· kaanse marines In gebruik of In beo proeving zijn. 1. De Falry Gannet Een driepersoons onderzecbootbes trij· dingsvliegtuig, in gebruik bij de Britse Marine. Het vliegtuig Is uitgerust met een Armstrong Siddeley "Dubbele Mamba" Elk van de twee, naast elkaar geplaat· ste moto ren drijft een van de twee co· axiale, in tegenges telde richting draaiende luchtschroeven aan. Het motoraggregaat ontwikkelt, bij de start, een vermogen van 2680 as pk, waarbij dan nog 368 kg stuwkracht van de s traal kom t. Dit komt overeen met een totaal vermogen van bijna 3000 pk. Het Is mogelijk om bij hel kruisen één motor af te zetten en de schroef In vaanstand te plaatsen, waardoor brand· stofbesparlng en dus een grotere actie· radi us wordt vel·kregcn. 2. De S hort. Seamew

Een klein, eenvoudig geconstrueerd, onderzeebootbestrIjdingsvlIegtuig, ult· gerust met een Armstrong Siddeley "Mamba" schroeftu rbine van 1340 as pk.

S. De Westland Wyvern Het nieuwe aanvalSvlIegtuig van de Britse marine. Het Is uitgerust met een Armstrong Siddeley "Python" schroe!t!lrbine va n 3720 as pk. 4. De Doug)as Skystuuk Een aanvalsvlIegtuig waarvan 10 stuks voor beproeving door de U.S. Navy zijn gebouwd. De motor va n dit vliegtuig, een ui t twee delen bestaa nde AllIson T-40 schroefturbine kan bij de star t een vermogen van 5525 as pk ontwikkelen. Evenals bij de Gannet kunnen bij het kruisen een van de motorhelften en een propeller worden gestopt.

North Amerlcan XA2J·l n experimentele, met twee Allison -40's uitgeruste versie van de ,.Sa· vage". een aanvalsvlIegtuig van de U.S. Navy. Het 26 tons vliegt uig kan van vliegdekschepen opstijgen, en een bommenlast van meer dan 10.000 lb medenemen. De snelheid bedraagt meer dan 400 mijl/uur. S. De Convair Tradewlnd Een 160.000 lb vliegboot voor de Ame· rikaanse marine. uitgerust met <I AllI· son T -40 schroefturbines. Het vliegtuig, bijgenaamd de vliegende

Py thon

LST, kan troepen en voertuigen ver· voeren en deze, dank zij de opklapbare ne us, direct op het strand landen. De ruim 22000 paardekrachte n geven het een snelheid van ruim 350 mijl/uur en een stijgsnelheid die niet onderdoet voor die van menig jachtvliegtuig uil de tweede wereldoorlog. Als wij dit vliegtuig vergelijken met onze catallna, dan zien wij dat het motorvermogen va n de Tradewlnd bijna tien maal zo groot en het afvlieg· gewicht bijna vijf maal zo groot Is. 7. De Conval.r XFY·l Een experlmenteell00drecht·opstljgend jachtvliegtuig ("VTO" of "Vertical take-ofr' flghter) , uitgerust met een AllIson T -40 schroefturbine. Bij dit revolutionaire vliegtuig, dat een snelheid van 550 mljlJuur moet kunnen bereiken , zijn de mogelijkheden die het grote vermogen van een schroeft urbine biedt, ten volle ui tgeb ui t. 8. De Lockheed R7V·2

Een S uper.Constellation met <I Pratt & Whltney T·34 schroefturbines va n 5100 as pk ( 5600 eq. pk met Inbeg rip van de stuwkracht van de straall , bestemd voor de U.S. Navy. HEt vUegtulg, dat dienst zal doen als vooruitgeschoven radar waarschu· wlngspost (shore based early war·

ning ). kan kruisen met een snelheid van 440 mijlJuu ri d.i. ruim 100 mljlJuur meer dan de met vier Wrlght Turbo Cyclone motoren van 3350 pk ultge· r uste vel'sie van de S uper Constel· latlon. Zoals u ziet, el' is een grote verschei· denheid van toepaSSi ngsmogelijkheden. Bij de Royal Navy zijn de schroeIlur· blnevllegtuigen in operatief gebruik. Bij de Amerikanen bevindt een en an· der zich ten dele nog in een proefsta· dium. Hoewel met de schroefturbine goede resultaten zijn bereikt hebben toch blijkbaar nog niet alle moeilijkheden. die zich bij een nieuw type nu eenmaal voordoen. een definitieve oplossing ge· vonden. Enkele van de moeilijkheden. die de constructeurs zeker hoofdbre· kens zullen hebben gekost, zullen verband houden met de regeling van het toerental en de spocdveisteJllng van de schroef. Het koppelen van een tra· ge, snellopende turbine aan een schroef met grote bladen brengt zeker speciale problemen met zich mee. De ontwikkeling van "VTO" vllegtui· gen opent bijzondere perspectieven, ook voor onze rriarine. Het zallnteres· sant zijn de verdere ontwikkeling van schroefturbinevliegtuigen op de voet F . J . W. te volgen. Nort h Amenccm XAtJ -l

• • martneman

ZAG DE HERHUUGSOEFENINGEN VAN DE 3e DIVISIE op een van die vroege donkere ochtenden op H EThetwas eind van November, dat Ik mij per fiets vanuit

broedel'S zijn In s trikte betekenis van het woord.

Kenn!..srnaklng Rijswijk naar Den Haag bega! om mijn werkzaamheden te Laten wij op de alleree:-Slc plaats eens kennis g.ë.an maken beginnen. Een ochtend, zoals er in dit jaargetijde vele zijn, met de 3de Divisie van ons leger, een va n de twee mobilidoorgaans voor mij niet zo vroeg als toen en evenmin met dat eigenaardige gevoel in mijn binnenste, alsof er lets heel sabele divlsle's van de Koninklijl.c Landmach t, hoofdzake· lijk dns bestaande ui t &:'Oot.verlof·gangel's. vreemds ging gebeuren. Deze mannen hebben inde rtijd hun ml.litaire vorming ge· Want gedurende die gehele fietstocht wist ik 't: vandaag zou 't iets heel anders zijn, lets... "ongehoords".. in het kregen, toen zij als dienstplichtigen voo r het eerst onder de wapenen werden geroepen. leven van een marineman. Zij volbrachten hun dienstplicht· En dus met stijgende spanning maanden en gingen daarna wccr trappe r op, t rapper neer, vool'naar huis om aIs mobilisabel geheel waarts naar het doel. paraat te zijn bij de eerste oproep. Nu, dal doel was nie t ver. Na tien BIJ DE Inmiddels zijn er voor velen van minuten rijden was het Hollandsu deze gedemobiliseerden diverse ja· Spoor bereikt, ging de flets In de KONIN KLIJKE LANDMACHT re n voorbij gegaan. De militaire stalling en Ik ..... . Ja lezer, op da t kennis van weleer ging voor een moment had U het kunnen zien, IN DUITSLAN D groot deel verlOl'en In het burger· wannoor U ook die mOl'een om vijf zijn e n burger-doen van Iedere dag. minuten voor halt ach t aanwezig Daarnaast vonden er In de perfec· was geweest onder de overkaptlonering van het militaire ap paraat, ping nabij de uitgang. Een marinegedu rende die jaren, tal rijke vernieuwingen en verbeteringen man, die een Landmacht_bus binnenstapte, correct de plaats, zowel op het gebied van bewapening als in de "tac· militaire groet bracht, enkele handjes schudde en tocn tiek". Met andere woorden : deze mannen, die zo straks kun· wat bescheiden ging zitten op de plaats, die hem werd aangewezen. Zijn plaats in een groen vehikel met als autonen worden opgeroepen om op een belangrijke plaats hun nummer K.P. 80-08, dat volgens een plakkaat aan een der vaderland te verdedigen, zouden ondanks zichzelf te veel zijn ruiten onlangs met suCC(!s in een veiligheidsrit had meege- "verouderd" en tc veel zijn "verleerd" om da tgene te preste' reden, ook al zou je dat bij het eerste gezicht nooit hebben ren wat men van hun verwachten mag. En dus haalt de geloofd. Zijn plaats ook tusse n een tweetal Landmacht· m inister van oorlog van tijd tot tijd het betreffende artikel officieren en een aantal journalisten, die er vandaag op uit van de dienstplIchtwet te voorschijn en roept Zijne Excellen· trokken om In Duitsland de herhalingsoe1eningen van de tie deze mobilisabele burgers onder de wapens om he n als 3de Divisie van nabij te gaan bekijken, contact te leggen militair te .. , herscholen. zoals dat heet - tussen de militairen daar en het Neder- Dit is een normale gang van zake n, die ook aan o nze Ko· landse volk hier; een pers.ex('ursie op uit nodiging van het ninklijke Mari ne niet vreemd is. Want ook wij lasen in de Ministerie van Oorlog. afgelopen jaren onze mobillsabele mariniers·batal jons op Zeg nu zelf, was dit geen evenement van een zeer speciaal geregelde tijden naar Doorn komen om aldaar en op de karakter voo r een man, dJe zoals zovelen onder ons, van het militaire leven feitelijk niets meer kent dan zijn eigen Koninklijke Marine? Ging er voor hem niet iets gebeuren, dat ook een zekere verantwoordelijkheid vroeg ten aanzien van een objectieve waarneming? Moest hij voor dit doel zijn eigen marine, die hij vanzelfs prekend boven alles stelt, niet even opzij zetten om te trachten - gedurende die drie excurslc.dagen - militair te zijn bij de Koninklijke Landmacht? Alleen op deze manier kon er voo r "Alle Hens" een artikel geschreven wo rden, dat meer dan een kennlsma· klng zou 7Jjn, een artikel dal zou sympathiseren en mee zou leven met dat andere deel van onze s t rijdkrachten, hetwelk te samen met de Koninklijke Luchlmacht en onze marine voor de vrijheid en de eventuele verdedJging van ons vaderland par aat dient te zijn. En daarom...... toe n om hall acht precies de K.P. 8Q..08 zich In beweging 7,ctle om via Rotterdam, Den Bosch en Heerlen vijf uur later de Duitse grens te bereiken, toen Is er, wat die mar ineman bet ref!, niets "ongehoords" gebeurd. I ntegendeel, lets vanzelfspreke nds. Wij gingen bij de Landmacht eens een kijkje nemen, zoals da t om· ~ekeerd ook wel eens plaatsvindt en zoals dat nog vaak dient te geschie!den, willen wij elkaar goed leren ken· nen, de juiste waardering voor elkaal' kunnen opbrengen, kortom: wapen· ... opoeroepen voor herhaling ...

•

... en d4arvoor trok nu een Veluwe hun "marinier zijn" weer in practijk te brengen. Zo was het dan in deze herfst, wat de Koninklijke Land· macht betreft, de beurt aan de 3de Divisie. En daarvoor trok nu een heel "Leger" naar Dultsand voor '1 eerst als h('rhal~rs de grens over, omdat het daar in het Eifelgcbled, nabij het Teutoburgerwoud en op de L unenburgerheldc veel r uimer oefenen was. dan In 't eigen vaderland.

Wanneer je nu zo'n herhalingso<!!enlng gaat vergelijken met een manoeuvre in eigen or geallieerd verband, dan kom je onmiddellijk tot de ontdekking, dat bij de voorbereiding en de uitvoering van het eerste (de herhaling dus) In feite vcel meer komt kijken. Bij een manoeuvre gaat het om het optreden van het geheel, wat het ene onderdeel vermag in samenwerking met hC!t tweede en wat die twee weer ver· mogen ten opzich te van het derde, de vijand. Daarbij Is he~ niet zo belangrijk dat het Infanteric-peloton A een week lang geen fluit te doen krijgt en de ehauIfeurs en koks naast het respectievelijk rijden van hun "bazen'" en het bel'Ciden van de vette hap niet veel meer zullen beleven. Bij een herhalingsoclening daarentegen moct iedcre man, va naf het moment dat hij opkomt tot het ogenblik dat hij weel' naar huis wordt gezonden, constant worde n bezig ge, houGen. Hier mag de man geen dag. ja geen uur niets te doen hebben, omdat hij zich dan terecht zou kunnen at· agen: "Hebben ze me daarvoor zoveel dagen uit mijn \"ii rk gehaald?" Ee zeer uitgebreid van te voren goed overdacht en alge· stC!md programma moet hier de noodzakelijke Inleiding vor· men, waarop het geheel dan draaie n gaat, van het kleinste tot het grootste verband. een maand lang. En hoe ze die voorbereiding bij de 3de DIvisie hadde n aan· gepakt? Een klein voor~ld moge hierop het antwoord ge· ven. Toen de commandant van de 3de Divisie, de generaal.majoor Warringa bij een van de vele oefeningen gedul'ende deze herhaling eens een compagnie gadesloeg en bemerkte hoc voor treffelijk daar de zaak "marcheerde", liet hij de com· mandant van deze compagnie, cen reservc-kapltein (dus

hee~

"Ie "er" naar Duitsland ...

ook: herhaler). bij zich roepen om hem te complimenteren. Tot zijn verbazing zag de generaal, dat deze officier naast hel officiële ocfenpr.ogramma met bijbehorende kaarten, ook een eigen schema met bijlagen in zijn bezit had. dat, gezien de uitvoering, hem ongetwijfeld heel wat werk en tijd gekost had. "Mag ik U eens vragen, meneer", aldus de ge neraal, " hoe U tijd heeft gevonden om dit alles zo perfect op papier te zetten?" E n toen' kwam het antwoord. De betreffende kapitein had, wetende dat de herhalingsoefeningen voor de deur stonden. gedurende de zomer zij n vacantie In Duitsland doorge· bracht; was daar het betreUende terrein eens gaan bekij· ke n en had daarna thuis, in zijn eigen burger·tijd, ten koste van vele avonde n dit alles haarfijn uitgewerkt ... .. . zeg eens eerlijk, mogen wij hiervoor ook niet onze marine. pet afnemen en met recht geloven, dat, wanneer de 3de Divisie naast zijn beroeps· ook nog zulke reserve-oilicieren kent, van een he r hallngsoe1ening als deze alle gocds te verwachten is? Vogelsang Ons eerste werkelijke contact met de 3de Divisie vond in de middag van die eerste re isdag plaats. tocn wij. op 40 kilometer ten zUIden van Ake n, de Eitel gingen "nemen" In onze reeds dlerbaar·geworden Landmacht·bus. Plaatsjes als Monscha u en. Gemund gingen ons voorbij en na tenslotte nog een behoodljke klim met vele gevaarlijke haarspeld· bocht,cn te hebben gemaakt, arriveerden wij .op de r001rld· derburcht "Vogelsang" . . Door enig onVoorzien oponthoud was het inmiddels haii vier geworden en maakte de zon, die deze dag geregeld onze gast was geweest. aanstalten om naar kooi te gaan. Gelukki g was het nog niet helemaal zo ve r ... e n dus stpn· de n wij e nige minuten later aan de oever van de Urft. waar in het kader van deze herhaling een schiet-oe1ening werd gehouden. Allereerst de terugstootloze vuurmonden ... een van de modernste Inlanterlewapens van deze tijd. Feitelijk een stukje

•

........ •

artillerie met een kaliber van 57 C.q. 75 mm, maar hier te gebruiken door de troepen te voet, gezien het vrij Jlchte gewicht van dit wapen en zijn gemakkelijke vervoerbaarheid. Een korporaal.lnstructeur ga! ook ons Instructie. En wij maar proberen zijn betoog te volgen, ondanks de zware mitrailleur-salvo's die over onze "luisterende" hoofden heen het bergmassll!! aan de overkant werden toegezonden. Heel veel heb Ik van deze uiteenzetting dan ook niet kunnen op. steken en dat Is feitelijk gelukkig, want ik had U op deze plaats ongetwijfeld In mijn opgedane kennis laten delen. Het belangrijkste evenwel ontging mij niet en dat was de mededeling van de korporaal, dat een dergelijk stuk artillerie, van het zelfde kaliber, minstens tien maal zo veel zou wegen als deze terugst ootloze-vuurmond. "Tweehonderd en vijfdg kilo zijn vijf en twintig kilo geworden en de uitwerking, mIJne heren ... wel overtuigt U maar". En daar vuurde n da n deze wapens. Salvo's va n kracht en staal, die - mogen wij eerlijk zijn - niet allemaal hu n doel raakte n, maar daar was 't ook een oefening voor. Tientallen schoten werde n er gegeven, welk aantal de m a· rlnlers, die d1t zullen lezen, wel zal doen likkebaarden. Want ook onze mariniers hebben deze terugstootioze·vuurmonden en ook zij mogen ze wel eens Inschleten(?). Het volgende, dat ons tijdens deze schietoefening ge presen· teerd werd, waren de mltra llJeurs punt 50, "ouwe·getrouwe" vuurwapens, die ook bij de Koninklijke Landmacht niet als "nieuwe wapens" te boek staan. Maar om die punt-vjJftJgers ging het dan ook niet. Wel om de mannen, dle er achter lagen en een riedeltje zuiver schieten weggaven, dat wij er, gelijk als In een kermistent, akelig enthousiast van werden. E n toen had u dat verrukte gezicht van de reglments-com. mandant, de kolonel Ouran, moeten zien. "Dat zijn koks, mijne heren, zo uit de keuken weggehaald. Wel . . . wat de nkt u?" En wij dachten Inderdaad. Aan 's Landmachts echte infanteriste n, die nu wellicht In de keuken op hun beurt onze avondmaaltijd stonden te versieren, hetgeen echter later een hele "boze" $i1chte bleek te zijn, want de boerenkool met worst smaakte e avond voortreffelijk en was ongetwijfeld door èchte koks reid. Om 't heel serieus te zeggen : deze schietoefenin g gal ons een goed beeld hoe de herhalers van de Jde Divisie op dit gebied wcrden herschoold en wat zij vermochten onder het nu niet bepaald stilzwijgend toezien van de Nederlandse persvertegenwoordIgers. Er zat spirit In deze mannen, de wil om er alles van te m aken, hetgeen wij ook opmerkten gedure nde de avondoefenIng. Toen In het nachtelijk duister

., . de nieuwe gC1.DeeT· (ener"a·) granaten ... een voorpost van de "vtjand" werd overmand en zijn bezetters door een tactisch samenspel van Infanteriegroe· pen her en der verspreid vanuit de vtjandelljke linie naar het eigen gebied werden algevoerd. Dit was 't wat wij in Vogelesang zagen. In de nabijheid va n de "Burg". eens door HItIer gesticht als school voo r nationaal-6OCialistlsche hulpJe!dera. Ook het "kweek"-Instltuu t voo r het telen va n een uitzonderlijk ger· maans me nsenras dat hier, we kunnen 't niet anders zeggen, gefokt werd volgens de doctrines van dit stelsel. In HitIers "L1efde's-tempel" begon hier het heidens ceremonieel waarbij man en vrouw ve rlaagd werden tot stamboek· dieren en waarbij de goude n medaille voor het beste resultaat dan ook niet ont bra k. GelUkkig Is er sindsdien op "Vogelsang" veel vera nde rd. De Belgen, als bezettingstroepen, hebben er sinds lang de macht overgenomen. Geen nieuw me nsenras wo rd t er meer gekweekt, alleen het type van de humane en goede soldaa t, die er VOOr te zorgen heeft dat een dergelijke rechtsverkrachting en mensontering de wereld niet meer zal overkomen, Sennelager Op de avond van onze tweede reisdag, nadat wij In onze K.P. 8().(l! een belangrijk stuk van Duitsland hadden gezien, bereikten wij het kamp Sennelager, In de onmiddellijke nabijheid va n Paderborn. Een kamp, dat wij zouden kunnen vergelijken met onze alom bekende

_.. Een. v<ln de achttiendwend .. _

•

• HarSkamp, gezien de vele schieten oetenterrelnen, maar dan veel en veel uitgebreider. Op deze plaats zetelen de Engelsen en hun "memoires" aan de afgelopen oor· log staan er overal te lezen. De schietbanen dragen er na melijk de beroemde namen. zoals "F alalse" , "Tobroek" , " Arnhem", "Caen" en "St. Lo", terwijl het kamp, gelegen aan de uitlopers van het Teutoburgerwoud, In de schaduw van een bergmassief, waarop het standbeeld van de grote Hermann prijkt, ook een ander stuk verleden in de herinnering roept: de vernietiging van de Romeinse legioenen onder Varus in het prille begin van onze jaar telling. En hier Is nu weer een stuk historie, zij het dan van andere aard, geschreven. Die van de 3de Divisie "op herhaling. De geschiedenis van een di kke twintig dagen, die 's morgens om half zes in het tentenkamp begon en die vaak des avonds laat pas eindigde in d~tzelfde tentenkam p. Zware oefeningen over zware afstan· den. Infanterle-compagnleên, die hier de gehele dag _ en ook wel 's nachts inderdaad compagnieën te velde waren en hun oefeningen hielden In nauwe samenwerking met de zware wapenafdelIngen, zoals met die van de mortieren (4,2 Inch) en met die van de tanks (centurions). En dan dat slapen In die tenten. op een strozak op de g rond, In een slaapzak en onder wat dekens, In een maand, die voora l hier "November" heet. Neen, gemakkelijk hebben de mannen van de 3de DIvisie, die hier In SenneJager waren odergebracht, het niet gehad, evenmin hun broeders In Vogelsang, Hohne, Trauen en Munsterlager. Infanteristen, motIeristen , tank·bemannl ngen, artllleristen. geniemensen, chauffeurs, koks, admi nistratief·. verblndings· en verplegend personeel vormden hier een Divisie, die uit het bvrgerleven was w(>ggehaald en die "herhalen" moest. hard, gedegen. We k unnen dan ook zeggen. dat we lets goeds gezien heb· ben daar in Duitsland. Het uItvoenge, goed afgestemde pro· gramma bracht ook werkelijk een uitgebreide herscholing. het juiste gebruik van een In sommige opzichten volkomen nieuwe bewapening en. wat nog meer zegt, de uiting van een gezonde en voortreffelijke geest. Er was een sleer en een teamgeest, die bij deze derde divisie tastbaar te voelen was In ai haar geledingen. En daarom . . . wij als manne·mannen, die ons land In een a ndere sector dienen . moge gerust ons chauvinisme hebben. Wij zijn door de jaren opgegroeid In en door ons eigen milieu en kunnen de overtuiging hebben. dat het nergens beter Is. Oke. Een ding moeten wij echter goed voor ogen MATROOS I LEX BOUTER MAAKT KENNIS MET

N IEUW- GUINEA we kwamen aan in SoN OU, TOng: een paar olietank! en een paar huiMie.!... W e konden niet aan de steiger komen, want daar wg een K.P.M.boot voor, dU3 gingen we met de " Piet Hein" voor linker ... '8 Avond.! de UKlt op. D'r was niet tHMl te beleven ~h! uitgedrukt - maar voo anmaat nèt genoeg, want anmaat weet overal wat te lik8e ... W e hébbe 'n onmoge_ lijk bord nassie ge8chalt, dat er onmogelij/; inviel bü de jemJens, en de volgende dag ben ik net elm. k ameraad de "bush.-

Het tentenk.amp van Sennelager.

houdcm, namelijk dat Iedere Nederlandse ml.1Jtair, bij welk onderdeel van de strijdkrachten hij ook dient, In wezen ~ Ieze lfde Is, wanneer hij maar geschraagd wordt door een goede leiding, een behoorlijke bewapening en de kameraad· schap van zijn omgeving. Ten atscheld Een dag later was de groene bus van de Kon inklijke Landmacht weer teruggekeerd op zijn uitgangspunt. Twee landmacht·ofClc!eren, een aantal j ournalisten en een marine-man vonden hun weg terug naar huls, hoogstens wat verdroogde modder achterlatend uit "Vogelsang" en wat boterhammen met appelstroop uit "Sennelager" . Ook de 3de Divisie IS reeds lang weer teruggekeerd bij moeders". Maar . .. horen wij haar leiding nog s preken, ~ iIle n wij de coura ntenverslagen herlezen en onze eigen kennismaking nog eenmaal onder woorden brengen. dan mogen wij zeggen. dat hier een herhalingsoefening ultste· kend is verlopen. "H ouwe zo, Drietanders." "Alle Hens" groet jullie. W. C . LEMAIRE.

bush", h.ct oerwoud ingetrokken, om Joto's te maken voo r thui3; d'r gi" g ook een Papoea

mijn broekspijp afgeslagen en vermorzeld. Toen heb Ik er met m'n bo.rie een foto van gemaakt .... Ik h oop, dat-ie gelukt is ... _.

met ons mee.

Toen we terugliepen, riep die P apofUl opeernl: "Awas toean, birnltand be.!ar!" Nou had ik elke avond Maleis :<>itten /.eren llÎt een boekie, dat me ooder me had meegegeven, en dus begreep ik, dat er wat aan het handje moest zijn... Dat wd8 dan ook wel zo: op M broek.!pijp van m'n " lal'ly-wit" - het néUe pak oon Jan maat - zat een 16'\lel'l8grote schorpioen ... " Ach," zegt mijn kameraad, "nik$ erg j6h: ze knijpen alleen maar een beetje ..•" Nou, ik kneep 'm Mk! Mt>t een stok, alle . .. liever gezegd met een

boomstam, heb ik het beeat oon

Feestmars Ter gelegenheid van het I()I)·jarlg bestaan van het Koninklijk Instituut voor d~ manne te Willem&' oord heeft de vice·admlraal C. W. Brouwer een speciale feestmars gecomponeerd. Om aan deze mars een grotere bekendheid te ge· ven heeft de redactie van "Alle Hens" besloten een afdruk van deze compositie. voor plano. gratis te verstrekken aan die lezers die daarom verzoeken. Zij die hier prijs op stellen worden verzocht hun aanvrage onder duidelijke venneldlng van naam en adres te zenden aan de redactie van " Alle Hens", Konlnginnegrncht 12. Oen H aag. DE REDACTIE

J. MAAS

oe wereld lat e" kom 611. die n.iet direct het gebnlik to'(l ll een. IOO I BnJlolDe Ollmiddel/ijk ueM e .. 011' ligyellde periode VU il om,treel.·, bom meebre ltgen. Op deze manier denl.·elld, u.'Ordt de watereen j(Jll .. i3 in tenminate drie op;;ich ten vall hi3to ritch. betallg. , to/bom tot een mUllr, die de onu;alty elf de groo tt e 0011 eelt In de een te ploot, W61"d ill het vroege voorjoo .. oon 19H de oorlog g</(d bepalen, wereld gOOOllfroliteen:t met het wezell vall de water', tol bom, Zooll! altijd zit ooI.: hier eell " maar" OUII. Deze redenering die, hoewel voor enkele itl{Jewijdeli • ..uda j(lrenlang eelf mogeyaut op, zo kmg beide )'I(l r t ije li over dergelijk e bommen belijkheid, eeret in dat jOar tot o nlplol/ing W61"d gebmeht. ~chikken, ell el/wur gelijke mogelijkheden loekelllie ll om de I n de tweede p llul!8 , en in I!Cher]) COla ra8! tot het vernietigell.door de OOllune" te trel/ell doeielI te bere i /"'e n, Zodra eef! der de d<lel oon de wate"lItolbom, r(lnk te de met atoom-kl"lwht partijen berekent betere kOIlIJe lI te hebben dnll de tegenpart ij. voo ..tgelltuwde ollderzeeboot ,,.Nautilu.t" voltooid, t6'l"Wti" enkele (llidere wedelietle1lde toepa3l ingen ,,'0 11 atoomkracht , Olt tlllout er y6t.lOar ,,'OOr Wl'lt er.tol bom-oorlog, uithUil' to'OOr een 'noontuur, dat het gebruik to'On de bom r ilJ/"·eert. Dit nlt iII werkelijl,heid werden. het g600(lr. Die partij iII de }lortij die oorlo{J ItIClI .. t, (/ie voor IJl de derde plaat. ontlltond er ecollomilch een begill oo n de het berelkelt " 'n zijn doellJtel/illgelt niet ourzell de oorlog Ie eri3i3. de achteruit ga ng, dat zich all! gevolg va n tijdig getrolont/"·e ten611. De partij. d ie geen. oorlog wcns t , docl! vrede "a· Iclt. moatregelc li otlniiddelUijr hen /elde, wtlM"ui t bleek, !Uit de streelt moet dll8 zorgen op d il flebi ed de meerdere tc blijven economisc he weten.sehop' ifer1l'w!e \''(Jr M yevorde'fd, (lat een e<::onam ische crilli3 in hu idige tlJerc ldcon.tructie lIiet meer VOII d e tegenl)(!rtij. 111- dit licht gezien , zul/cn er hl de Illlus te l oekomll t ech! nog behoeft op te tredelI , wel " Korea-conllicten" 1000breJ."t:ll, /"'Ieine K oretJ'1I wel te terGeleerde,., le k en en Iwlt · ingewijden hebbelI zich lIin<18 de walentolbomexplosie bezig gehouden met de in vloed er' ,,'(Ilt IJtoun die kleiner zul/elt zijn. 1I0llNllu l e hel W e.te" I/erker i•. op de mBnllheid,Meft. herimtert zich., dat voor dat de bom tot De o~twikkeliltg OOit de o" derzeeboot ,]o,'Olltillllr" kmi in ee" geheel ander l ic/l.t wardelt geûell , Dit ilJ de loep(lMi"g \.'(I n ontplo// ing zow. worden gebmeh t , eelt gebied zo groot ol. het hort oo n Neder/mld tot ontleilig gebied werd verklaard, Men ntoomkroeht nllJ bron voor el!ergie-\.'1'IQr.::ielliIlY. Eer,' 8tookte de m elllJ hout, loen koielI , dO(lm ll olie el' thmM (JOll t hij o/(r he'finllert zic h ook, dot een aalltul ongeltlkkige Japan.e v iiimen .}Itoke n". 111 IJtede t,,(lII (1(111 Zijl! t;er lli etiu ;II{!, wer/"'! de sera, die zich Imite ll dat gebied bevOlldell , door de zoge llo(lmde 1I'Ie llIJ hier (/(111 zijn toekom.. t. W(lar\.o'(lU de onl\:(lllg du idel ijk dodelijke all werd g etrolIelI. I nmiddellJ ilJ ee n "'(lI~ die mell,en overledelI en ollicieel werd t;erklaa rd, clat de oli lplol/in g iet. wordt (11.. mell ill (/(IIIl1IerA'lng neemt, do t ee ll zeer /"'/eille hoe . wat krach t ige'f tOO3 Uilg6t.lOl/61I , dMI berekend IOOIJ. Een f ei t iII, veelh eid ,/l toO'm-brandIJ101" een zeer grote hoetee/h eld ell ergie dat de menlJ kfltllJ had gezien eelt kroc ht te qntwikkelell. die betXd, Dit ZOIl bete/"'enell, al die gebieden op IJ{lrde, waMheen op het ogenblik bij gebrek (UIn t ranaporlmogelijkhede". hele gebied6n kolt. tJ6T1IietigClf. K or t hier"!1 II11Tflken enige geleer'den , waaronder de 1/l(nl, die 1I0g geen kolen ol ol ie kOIl- wordelI gebrocht. binllClikort dank zij gemakkelijker te tT(l lIIJporteren klein e hoeveelh c(lell .AI/oom een de uitvinden! "'(lil (ItOOJllkrn c ht i3, de gedaChte uit, dot een te berekenen. klein (Ialltol va ll die Wl'derato/bom7llen litO/" . wel Qt.'6T ellergie /runlU' II bel/Chikken 611 dUII lot o lll.wfk . alle menlJelijke. dierlijk en. 111lm t(l(lrdiy levelI op oorJe zo w. k eli ng k Ullnen wordel! gebracht. , kunllcn vernietigen. De beroem de proleMor EilllJtein, cl6 opNu ~ de meIlIl . illM de grol e cco ll Olllische crilJ ill t'(lIl eeu fler li{!· IJ teller w n de we tetllJChoppelijke / or7llule, waar de atoomontto' jar_ geleden heel t.IOOTzicht ig geweea t me t o lltw ik/"'elen. M en redelleerde a lt ijd onde'f de IIC hoduw 11"In die criJIill. "Voor· plolling op berust , zei: ,.De 7116Jto1/heid begint de oolgeltde oorlog met atoombommen., hij za l gedwongeIl warden hem met de zic htig 0011-", was het motto, WOtlt, zo redelteerde men. <1/' e r k1I.uppel te beëindigen:' eens een crillill komt, dall moeten door geldgebrek ol die Veldmaa ntC halk M Olltgo7ll7llery bracht de gemoederen ill belIieuwe pro;ecten weer worden loIIgeul ten. P6TIIOneel , dat nll roering door te zeggeIl , dot het atoomprojectiel nu een aangenamelt wordt, moet in geoo l 1,'(nl een cris;'" weer worden on tIJlage n en het zal. lI od ig Zijll over een grote 31)lWrpot stancUl«rdlOOpen iII, dat lIormoot tot de bewapeni llg oon. de ,tTijdkrachten. behoort, en. lIitemard. ill yeval oon oorlog wordt te b68G hikken, om de klappen op te to'(mgell . gebruik(, TM"" iII gebleken, dllt de ge_Ioren 0011 een. c ..iIJiIJ bel(lIIgrijk zVIt tJCTminderd, dulJ dat die hele gro te IJ1.I{l(l rpot, lOOar de Een leit i3. dat er atoomOOnI1nen en -projec tielen zijn, oon hele kleilltjes tot hele gro te, waarvon e6'l te berekenen oontal tKIn voorzicht ige ondernemer zo'n belt/ng O(ln meellde te moetelI hechten. wel ietlJ k leiIIer kun zijn, Er komt dlls geld "Tij, Qf/ de allergroot,te, de gehele mens heid kwnn8Jl oon/Mten. de wereldrnorkt , om g6W(Wgde nieuwe dingeli te Olldertleme", Er zijn nog weinig ta.tbare oanduidingen omtrent de j"v/oed M en krijgt meer moed, ell de gel/Ch iedenill heelt geleerd, dll t tx1n dit WI'IP"wp de wereldpolitieke gebeurtenillllelt. H et lijkt de 'VOOrzichtige, doch. moed.ige ell ondernemende meIlIJ eel! welloyillch, dat de-mn.. Jeze zell-veT'll ietig6flde 1mJchtelt niet ;rol willen. ontketetlell, (1llhofIIJ niet mee'f dan 1I0g "veil ig" wordt varelld mel\lJ " . Zo i3 dan., met het veTlChijll ell \1(111 dit "ummer to,(111 JI/le IJ enlJ. geacht. H et lijk t daaTOflI etIetIzeer klgillch., d(lt mell con/lie ten het jOar 1955 ree<18 een m(lond olld. E en maulld. die, zO<111J de zal vermijden, die tot het gebr uik van die bom kun"IIIt voeren., zaken er th(!"1J ,,'OOr S/(l(III, meer heelt geleid 1I0(lr vrede iN waarbij gez ie" de h.uidige ,tand tJOIt zaken op de wereld', een g root verbolld, en 1I(1(lr lIieuwe we!L'(/Ort, d(m II(l(Ir ondergultg. A'Wfmdaardige tegenpartij al die con/l icten tot uitbarllU"g kan

oo t

""t.

cl.!ong-room en paard en meóó(t) ERvolkwasnogeenspaarden een tijd, dat paardenhad en dlenten· gevolge nog met hun neus In de paar-

denwind kon rijden. Een ander volk, dal eveneens, zij het een nuttiger ge. brulk van de wind kon maken, was he t zeevolk en hoe dat er op uittrok . . Sindsdlen Is cr cc n ni e uw tijdperk gekomen en daarmede gepaard gaande

een grote verandering voor belde volkeren. Over de oorzaken van deze ver· anderlng zullen wij het hier niet hebben, wel over de gevolgen, en die wa· ren voor het paarde nminnend volk dat het zijn paarden verloo r ; voor de zee· lul nu niet bepaald hun sche pen, maar wel de zeilen.

... wij trappeldell werke1ük val!- plezier ...

BIJ het verlaten va n de eetzaal, meen· enkelen van ons een luchtje scheppen. Dit luchtje ha ppen nu. voerde ons den wij dan ook beslist een gloed van naar een hunner zwakke plekken, n .l. diepe achting en genegenheid te ont· Een ander aspect van deze grote vereen geopend venster. dekken In de ogen van het .. bronzen" andering was. dat de geslotenheid van- paartl. dat In de bar gestald was en U zult waarschijnlijk begrijpen. dat ons het paardenvolk afnam en dat door de kennelijk onze gevoelens jegens reukorgaan nu niet bepaald op paar· vervanging van rijen t rekdieren door dat haar begrepen had. Een paard Is na· dengeurtjes gespecialiseerd Is. met als r ij· en trekvoertuigen zij evenals de melljk erg gevoelig voor dergelijke gevolg, dat wij reeds direct naar een zeelui o p het technische pla n kwam te dingen. verkeerde kamer geleld werden, al· staan en daardoor belangstelling voor Hoe meer wij ons bevochtigden. des te waar Iemand misschien wel de wacht elkaar gingen opvatten. AI spoedi g cul· hebbende zich ter ruste had gelegd. s terke r werd bij ons het verlangen om mineerde deze belangstelling In een dit paard eens op zeebenen te zien Een moment stonden wij In grote vcr· weder"Lijds bezoek en let nu op geachte Per s lot van rekening was het legenneid. WIJ hadden namelijk nog lezer, want het bezoek van o ns, zee· staan. Immers reeds zo lang dool' die andere gt.-en contact kunnen hebben met onze lieden thuishorende op de Hr. Ms. vrienden de Amerikanen. andcrs had· benen gedragen. ,.De Zeven Provinciën" aan de leger· Onze gastheren echter hadden dit ken· den we beslist wel de code begrepen . stede van de "Rij· en Tractieschool" nelljk In de gaten gekregen. Zij schaar· waarin de rustende man ons loepsrak. was de oorulak van de volgende paar· den zich tenmins te achteloos om het We konden slecnts zijn uitdagend "boe" denhistorIe. paard en gingen 'leUs zo ver dat zij met een geruststellend ,.bah" beant· Op een terrein. dat meer geleek op een beweerden, dat het paard niet zindelijk woorden. En zowaar. we hadden onbewust de toch zo moeilijke code op d~ verstarde zee dan op een oefenveld. W3S, dat het van brons en dus niet .Iulste manier gebruikt. aanschou wden wij allerlei kunstige echt was e nz. e nz. kunstjes. die dool' het vroegere paar· Als zeelui 'lagen wij natuurlijk haar· Nog witjes om de ne uzen werd toen denvolk op stalen trekdieren werde n scherp, dat deze argumenten geenszins voorzichtig een tweede kamer geopend. Nog willer werden we. toen we daar. uitgevoerd. Hun capriolen waren zelfs steekhoudend waren en dus hielden zo aandoenlijk. dat "amper" onze ma· we ons voor de "domme zceofflcier". ons toen rec.ds zo dierbaar geworden gen In ons keelgat zaten. Hoe geluk· Onze gastheren echter. zowel het paard paard vredig gestald zagen staan. W'1j klg waren we dan ook. tocn we na af. als ons n iet meer vertrouwend, wer· trappelden werkelijk van plezier. De loop van de de monstratie In de mess· den steeds ..zenu wachtelozer" e n deze schildwach t, waarschijnlijk denkende. room de gelegenheid kregen om onze ach terloze zenuwen nu. b rachten na dat het paard stond te tr appelen beo opgevoerde magen weer naar hun een zekere hoogte bereikt te hebben. speurde geen o nraad en zo konden wij "Marine normale" plaats terug te laten de gastheren er toe met mln of meer dus. zij het met enige moeite, het paard zakken. En hoe denkt u lezer? Ja, wat opvallende verborgen slinksheid (al· aan ons gezelschap toevoe.e:e n. dacht u nou?? Zeg het maar! .... Na· thans da t peinsden ze) het hun zo on· De terugreis naar boord hebben wc getuurlijk .... daardoor! belangrijke paard naar veiliger oorden m aakt met voertuigen van de "Rij· en Zoals u waarschijnlijk wel reeds ge· te bre ngen. En dat ... name n wij niet. Tractleschool" hetgeen wel prettig dacht z uil hebben was het andere as· Na de landmacht V.V.K.M.'s geraad. was. aa ngezien de verandering van pect dat enerzllds dat 7.akken (van de pleegd te hebben. kwamen wij er na omgeving voor het paard ande rs mis· maag) tengevolge had. het stijgen van Intensieve studie achter. dat in dit j:!e· schlen te plotseling zou zijn geweest. de stemming en daardoor de Ideeën· val wachtlopen. onbekend als het Is. Aan boord heeft het paard zich wer· rijkdom. Dit laatste bleek ook bij onze de meest gcêlgende vorm va n dieren· kelljk correct gedragen. Al spoedig werd het Navy Mlnded Dit leverde 1!'3stheren het Ileval te 'lijn. getuige de bescherming was. Inhoud en groei van de gevoerde tafel· Bijzondere consignes werden dus ult· echter een bezwaar op. De berijder van speeches. welke 'laken be~en het gewerkt, de gewone consignes bestu· dlt edele dier was kennelijk te zeer oaarrl In al zijn vormen, voordelen en derend en de posten betrokken. Bekend vers trikt om deze gevoelens van "zijn" hoedaniJO:heden. me t dit wachtlopen. voelde n de onzen paard nog te kunnen delen. Er werd bij ons lets wakker gemaakt. alras de zwakke plekken In het Land· Gelukkig hadden we dit bijtijds In de Jels dat tot nog toe steeds had geslul. macht-.,systeem" . ' .. gaten en konden we met behulp van merd In de diepte van ons bewustzijn. ProrJterende van deze kennis gingen groot Marine tenue en steek de berlj·

de\' In andere tradities opvoeden en tevens tegemoet komen aan de mari· ticme wensen van het paard, Inmiddels konden onze gastheren hun verdriet over het "verlies" met geen mogelijkheid verwerken. Een hartVer· scheurende brief wed ons toegezon· den, welke inhoud wij u niet willen onthouden.

Overste, mijne Heren, Uit de vele toespraken gehouden tijdens de dis, ter ere van uw bezoek alhier, moet het u opgevallen zijn, dat wij ca· valerlsten nog zeer verknocht en gehecht zij n aan onze paarden. Helaas, het enige paard dat wij nog

bezaten, is tijdens ot na uw bezoek verdwenen. U zult begrijpen, dat dit ons zeer bedroeft en dat wij thans met treurige gezichten rondlopen. Nu wil het geval dat de " Marine" bij ons de naam heeft "gra ppenmakers" te zijn en behept met de hebbelijkheid na aflOOp van een feest, de gastheer te ontlasten van zijn bezittingen en deze alsdan In trlomt als trophee naar hun schepen van oorlog terug te voeren (zie "de loden verrader" toebeho· rende aan de familie Maduro te Cura· çao). U zult ons daarom niet euvel duiden, dat wij u er een weinig op aanzien hiervan meer te 'w elen en als gerouti· rlC('rde paardenrcvers ons paard uit de welde te hebben meegetroond. Het is ons bekend, dat de Marine graag paard rijdt, zij het dan als zandruiters of op zeepaardjes maagden trachten te ro· ven. U deze liefhebberij gunnende, za· gen wij toch ons dierbaar paard gaarne weer terug. Waarop wij antwoordden: Diepbedroefde Heren, Het paard s iert de longroom van Hr. Ms. .,De Zeven Provinciën" en laat u groeten. Uw veronderstelling dat het zou zijn geroofd berust ech ter op een misverstand, bevrijden Is hier het juls· te woord. Wat was het geval? Enige Marine-OUIcieren spraken hun bewon· derlng voor het paard uit en merkten. zonder enige bijbedoeling op dat . het ook aan boord goed zou uitkomen. Het - geheel onschuldige - dier werd toen

streng arrest aangezegd door enige cavalerisIen. te ondergaan In een don· kere otflclers·kamer. Maar ook In de KM. leeft liefde, zeker voor paarden. Bovendien billijkte de feestelijke dag ongetwijfeld het kwijtschelden van krijgstuchtrech telijke straUen en voor· uitlopende op - doch niet geheel ze· keI' van uw nadere goedke u ring, meenden enigen van ons het goede dier te moeten bevrijden, een gratis rit door Nederlar.d en een detachering bij de KM. te moeten aanbieden. Het beestje wordt nu maritiem omgeschoold. Zo reageert het bij koersveranderingen reeds op roercommando's b.v. "Stuur· boord aan boord" of "Bakboord 20". Met de verdere opleiding, verstrekken van blauwe plu nje, staand en lopend tuig, tropeninjectIes e.d. zijn nog e nige dagen gemoeid. Daarna moogt ge het paard weer a ls het uwe beschouwen. En zo kon het dan ook gebeuren, da t wij ongevC<!r een maand later met C<!n bl"Ok in onze keel het paard overdroe· ge n aan de gelukkige eigenaars. Hoe groot was echter onze vreugde, tocn ons, als blijk van genegenheid voor de goede zorgen aan het dier besteed en als symbool van de band. welke tussen de "Rij· en Tractleschool" en Hr. Ms. "De Zeven Provinciën" door deze p.aardenroo! was gegroeid, C<!n bron· zen veulen werd aangeboden. Onze vriendschap met de ..Rij· en Traclie· school Is nog jong als dit veulen maar wij hopen, dat ze met de :laren, Indien he t mogelijk zou zijn. gelijk dit veulen. zal groeien.

tOd afdeling O.S. ONZE eerste 0 aangaat

& O. Is wat die

het nieuwe Jaar wel op een bijzondere e n goede wijze begonnen. Want nauwelijk, was onze Koninklijke marine In Den Haag weer een beetje gewend aan gewone werkdagen In een spikiplInter nieuw Jaar, o f de "Dierentuin" In de resl· denUe opende haar deuren om daar binnen een e\'en spiksplInter nieuw O.s. & O.-sel:wen officieel aan te \·angen. "De trossen los \ ' 001' t955", dat was hE't molto waaronder een sterrenavond ge· presenteerd werd In samenwerking met Radio Nederland Wereldomroep, een sterrenparaOO, die de5 t e meer voor het voetlicht kwam. omdat de Marinierskape l der Koninklijke marine In dit geheel ook "meehielp". En op dit ter· rein verstaan de kapitein der marinier<; G. NIeuwland en zijn militaire musici hun werk opperbest. Cees de Lange, Lucle Steyn, de Chlco's. Roland Wagter Sr., Roland Wagter Jr. en Dlck Harris waren de sterren, die op de avond van de 5de Januari In een uitverkocht huls (1700 marine-toeschouwers) hun licht deden st raten en die - wanneer het grote SCherm openging daarnaast ook een verkwi kkende warm· Ie gaven, ondanks de tochtige kou. die ... ooral de eerste rijen In de zaal onaan· ge naam belaagde. Men heeft zich krom gelachen ... vrij wel ledereen... en alleen dit al mag de pretentie zijn, die men aan zo'n a ... onu stellen mag. Het valt Immers niet mee om In ons landje een goed cabaret-gezelschap 011 het podium te halen. Naast de aller-

1955

grootste n, die men alleen In hun eigen mllleu aan hel we rk ziet, Is er op de artislen-markt geen grote middelmoot te vinden, 'l!odat het heel wat hoofdbrekens koste, ook gezien de financlëlè consequenties. een voor on'l!e Koninklijke marine aanvaardbaar ge'l!elschap aan hel publiek te presenteren. En daarom ... we moge n Hoofd O.s. & 0. en zijn naaste medewerkers zeer zeker gelukwensen met deze keuze. Ongetwijfeld werd er van het Ineasseringsver· mogen bij sommigen onder ons wel eens wat meer gevraagd dan gevoel \'oor humor alleen. Laten wij echter wel bedenken, dat de Kon inklijke marine een bepaalde gemeenschap Is, die wel eens iels verdragen kan en mag dat aan

het "ondeugende" grenst. kortom ge· tu lge 15 va n een echtt' marine-avond. Het was dan ook een uitvoering, waar· over wij niets dan goed! te 7.egrcen hebben. Alleen wat critlt'k \'oor het slot. toen vijf nationale vlaggen in de flna!t' het l)()(il um werden opgedragen en wIl niet bepaald dt' Indruk kregen dat het gezelschap zic h realiseerde wat natIo· nale vlaggen reltelijk bett'kenen. De eer van de Amerikaanse, de Engelse Russische, Franse en Nt'dt'rlandse vlag· gen Is Ie heilig voor een hUPI)(!lende en zingende final e ... Dit dient \'ooral ('-en gemeenschall als de onze te welen. \Vaarbij we verder WCf'r een welwillend en stralend gez:lcht zetten. zoals wt' hel ook die a\'ond na afloop deden. loen er nog bal was tot drie uur, even goed georga niseerd en even goed In uil \ '00' ring. Een goed begin in het nIeuwe jaar, O.S. & 0" en \·t'rder veel lIutteS. W. L.

BUITENLA N DS MARIN EN I EUWS A.cUERIKA Er zijn plannen om een vliegkampschip te bouwen, dat atoomvoortstu· wlng zal krijgen.

De kruisers "Boston" en .,Canberra" zullen dit j aar In dienst komen als volledige gelelde-projectielen schepen.

I.n de cer!te openbare demonstratie met een nieuw type vliegtuig. ge· naamd " Pogo" (X FY - 1) bleek dat een revolutJonnalre nieuwigheid is ontwikkeld. Dit vliegtuig kan namelijk niet alleen verticaal opstijgen, maar ook op dezelfde wijze landen.

) 'RANKRIJK In November werden wcer I wee "snelle escorteurs" te waler ~elalen. De schepen meten 2.750 ton en \"'1!rden "G ul!· pratte" en "Cassablanca" gedoopt. Ht:!t eerste schip van deze serie, de "Surcouf" 7.a1 be~ln 1955 In dIenst worden gesteld.

Van een serie van zes Marine tankers van 38.000 ton Is de C<!rste. de .. Ncosho", In dienst gesleid.

Het protolype van de eseorteurs van 1.250 ton, die Frankrijk bouwt Is met proeftochlen begonnen.

Hr. lis. SCHEPEN IN DE OORLOG HR.eenMs.vanlichte kruiser "Tromp" is de weinige vooroorlogse schepen, die de oorlog hebben over· leefd. Het schip, oo:-spronkelijk geclassificeerd als fl otielje leider werd in het jaar 1936 in Amsterdam op stapel gelet bij de Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij. Hr. Ms. "Tromp" maakte bij het begin van de oorlog deel uit van de zeemacht in Nederlands-Indië en vervulde diverse diensten. Zo werd het schip bij pa trouilles ingedeeld in de wa teren va n de Archipel e n ook gebezigd om te zoeken naar de verdwene n Australische kruiser. In December 1941 pa trouilleerde Hr. Ms. "Tromp" in Straat Madoera cn werd daarna, evenals gedurende de maa nd Januari 1942 ingedeeld bij de bescherming van de convooien die via Straat Soenda uit de Indische Oceaa n naar Singapol'c voeren. Op 3 Februari we rd het schip opgenomen in de .,Combined Striking Force" onder bevel van Schout-bij-Nacht Doorman. Daardoor nam Hr. Ms. "Tromp" deel aa n de beide mislukte acties tegen de opstomende invasie vloten. De eers te werd bezuiden Straat Makassar door Japanse vliegtuigen onderschept, waardoor na hevige bombardementen van de onderneming tegen de door Straat Makassar om de zuid stomende invasievloot moest worden afgezie n, De tweede actie betrof de voorgenomen aa nval op de voor Palembang (S umatra) bestemde J apa nse strijdkrachte n. Door zeer zware en langd urig doorgezette luchtaan vallen moest ook dit plan worden af gelast. Tot dusve r re was het schip ge heel onbeschadigd gebleven. Enkele dagen la te r (19 Februa\:i) maak te het schip deel uit van het smaldeel dat een nachtelijke aanval ui tvoerde op een in Straa t Bali geconcentreerde, ten anker liggende J apanse scheepsmacht. De .,Combined Striki ng Force" werd in tweeën gesplitst en beide smaldelen stoomden met hoge vaart door de zeestraat, daarbij trachtend de vijand zoveel mogelijk schade toe te brengen. Bij deze actie liep het schip II voltreffers op, die echter ten dele niet ontploften, maar wel zware schade aan_ richt ten. Bovendien was er een aan· ta l doden te betreuren. Voor voorlopige he rs telling keerde het schip naar het Ma rine·Etablisseme nt te Soerabaia te rug. Daarna werd he t schip naar Australië gezonden. w aar de reparatie van 4 Maart tot 16 Mei 1942 werd voltooid. Tot Deeember 1943 we rd Hr. Ms. "Tromp" vervolgens ingedeeld bU dp. Amerikaanse 7th Deet, waarbij het schip werd ingezet bij de convooibescherming in de Indische Oceaan en de Australische wateren. In J anuari 1944 kwam Hr. Ms. "Tromp" onder Brits oppe r bevel en maakte deel uit van de Eastern tIeet, met welke he t schip verschillende acties meemaakte vanu.it de basis Colombo (Ceylon). Onder d ie acties zijn twee aanvallen op Sabang (19 April en 25 Juli 1"44)

en een op Soerabaia (1 7 Mei), de laatste met vliegt uige n. T ijdens de t weede aanval op Sabang kreeg het schip weer een aantal voltreffers va n walhatterijen. Tot October 1943 sto nd H r. Ms. "Tromp" onder bevel van Ka pitein Luite nant ter zee (later kapitein ter zee, thans schout bij nacht) J . B. de Meester. daa rna onder bevel van kapitein luitenant ter zee (later kapitein ter zee, thans wijlen vice-admÎraal F. Stam). In Septem ber 1944 moest het schip weer voor onderhoud naar Sydney (September 1944·Maart 1945 ). Direct hierna nam Hr. Ms. "Tromp" deel aan een a ctie bij de Nicobaren en de Andamanen, waarbij Port Blai r werd beschoten. Voorts was het schip betrokken b ij de landingen nabij Ran· goon (Burma). In Mei 1945 maakte Hr. Ms. Tromp een actie mee tegen een J apa ns smaldeel. waarbij een kruiser tot zinken we rd gebracht. Van 1 Juni tot 16 Augustus 1945 kw am Hr. Ms. "Tromp" weer onder Ameri· kaans opperbevel. Gedure nde deze periode was he t schip betrokken bij de acties tegen Bali kpapa n. waarbij artilleriesteun werd verleend. Na deze korte periode kwam Hr. Ms. .,Trom.p" weer onde r Brits bevel en werd ingedeeld bij de Britse P acific Fleet. Op 16 S eptember 1945 kw a m het schip a ls eerste Nederlands slagschip in de haven van Tandjong Priok aa n. Ve r volgens assisteerde het schip bij de occupatie van Banka en Billiton. In J anuari kreeg het schip tot taak om ex-krijgsgevangenen de r Koninklijke marine uit Bangkok (Siam) te ha len. Het schip had nu zijn best gedaan cn het we rd tijd o m aan thuisvaren te denken. Via Makassa I', Australië, Colom bo en Gibraltar keerde het schip !laar Nederland teruf; op 4 Mei 1946 kwam H r. Ms. "Tromp' na een bijna zevenjarige

af wezigheid uit Nederland behouden te IJmuiden aan. Bij Koninklijk Besluit va n 8 J anuari 1949 nummer 36 werd Hr. Ms. "Tromp" begiftigd me t een Ko ninklijke vermelding bij dagorder. Deze luidt: I. Op 4, 15 e n 20 Fe bruari 1942 ve r· schillende malen aangevallen door formaties J apanse bombardementsvliegtuigen. waarbij door kundig manoeuvrere n voo rkomen werd, dat het schip direct werd getroffen. 2. In de nacht van 19 op 20 Februari 1942 deelgenomen aan een nachtelij ke ac tie in S traat Band oeng tege n J apanse invasie-eenheden, waarbij door het schip totaal 11 voltreffers werden ontva ngen. 3. Op 25 Juli 1944 deelgenomen a a n de beschietingen van Sabang, waarbij in gezelschap van Britse to rpedoja~ers de baa i werd binnengevaren. B ij dez'e actie werden vier voltreffers ontva ngen. 4. Van 30 April tot e n met 7 Mei 1945 deelge nomen aan artillerie bom· bardementen van vijandelijke kustbatterijen in de Nicoba ren en Andamaneilanden. 5. Van 19 tot en met 30 Juni 1945 deelgenomen aan artille rie bombarde· mente n van vijandelijke doelen in de baai va n Balikpapan, teneinde he t mijmmvegen mogel ijk te maken. 6. Van 1 tot en met 6 J uli 1945 deelgenomen aan artille rie bombardementen van vija ndelij ke doelen ter ondersteuning van geallieerde landingen nabij Balik Papan. 7. Gedure nde de t weede wereldoorlog op bijzonde re intensieve wijze deelgenomen aan de bescherming va n de geallieerde koopvaardijvlOOt, Men ziet: de opvarende n hebbe n :tich gehouden aan de woorden d ie de peetvader va n het schi p, Maarten Harpertszoon Tromp bij zijn 5."Ieuvelen heeft ges proken "Houd t goeden moed".

Hr. M I. Tromp ln vrediger

;aren afgemeerd in de haven \lan

Sfockholm.

V ELEN va n ons en ook

burgers zuIlen een k ruiser, jager of ander bovenwater-oorlogsschip in gedachten hebben wanneer ze het eens over de Koninklijke Marine hebben. Bekijken we de marine-advertenties maar eens. Het :r.ijn altijd bovenwaterschepen, die daar op imposante wijze :r.ijn afgebeeld. Desondanks :r.ijn er verscheidenen onder ons, die andere schepen in hun gedachten hebben, wanneer er over de Koninklijke Marine wordt ges proken, Het zijn de mensen die me t de onderzeedienst te maken hebbe n of hadden. De Onderzeedienst trekt de belangstelling van zeer velen, omdat deze dienst zich neg voortdurend In een ontwikkeIIngsstadiJ.im bevindt. De Amerikaanse a toom-onderzeeboot "Nautilus", die voor de burger iets ser,satloneels betekent, bewijst, dat over de onder-waler-vaart. het laatste woord nog niet gesproken is en dat er nog van alles verwacht kan worden. Men experimenteert nog steeds, zowel op het terrein van de voortstuwing, a ls op d ie van de vOlmgevlng.

van de mensen op pei l gehouden moet worden, moge uit het navolgende blij ken. Dit Is dan nog slechts een klein onderdeeltje uit het grote geheel, dat hier belicht word t.

Wanneer je nh!1 voldoende zuurllof ml!er nebt, dan moet je bij suppleren. Ontsnapp1ngsoefe nlngen \-'oor onde r-aebootperso lleel. Iedere ochtend om 08.00 uur vel'trekt er een truck van de kazerne Onderzeediens t naar het Sportfondscnbacl , met nie t-zwemmers en wel-zwemmel's, De laatsten vorme n dan de beoefenaars in het dreageren. De eerste keer staat men er wel wat vreemd tegenover, wat eigenlijk ook vanzelfsprekend Is. En juist daarom Is deze oefening van zo'n belangrijke waarde voor de veiligheid van U-zelf en ook voo r anderen, Het vertrouwd raken met het ves t en het water is een voornaam lets,

Nog enige instructie. voor men :r.icn in net water gaat begeven, De hierbij afgedrukte foto laat U drie onderzeeboot type n zien n.l. twee Aboten (HMS "Aeneas" en "Artful"l, Guppy (Hr. Ms, "Zeeleeuw") en een T-boot (Hr. Ms. "Zwaardvis"). Liggend naast HMS Ondeneebootmoederschip "Adamant", welke te Rothesay voor a nker lag, rustten zij wat uit, van de reeks oefeningen, die ze achter zich hebben. Dat er bij onze onderzeedlenst ook heel wat komt kijken om steeds paraat te kunnen zijn, en dat door voortdurend trainen en herhalen de geoefendheid

bewust. Het zij allemaal kleine foutjes, die later fataal kunnen zijn. Wnt men gedurende 't "dreageren" ondervinden zal is het zwa re ademhalen. Verder eigenlijk niets bijzonders. Wat van de beoefenaar ve rlangd wordt Is wel het beheerst en nadenkend handelen. Het oefenen in zo'n zwembad vall bij Iedereen In de pul, wat begrijpelijk Is, want na de gedane ,onderwater-arbeld" rest ncg wel wat tijd om je zwemkunsten te tonen. En welke ,,Jan" zou dit

De afdaling, Een waterdichte bril, neusklemmelje, vest met zuurstorrlesje en een loden ballast zijn voor deze oefening benodigd. Nu krijgt U nog de kans om eventuele zelt gemaakte fouten te he rsteUen, en ervaringen op te doen, die later, wanneer zulks onverhoopt noodza ke lijk mocht zijn van pas k unnen komen. Hoe vaak heb ik niet gehoord (m~ zelf overkomen), dat men onderwater de waterdichte bril, die een beetje scheef zat, recht zette! Stom! zoudt U zeggen, maar dit gebeurt dikwijls on-

Bij de opdrijfoe/ening is deze beoefenaar

be:r.ill zijn neu5klemmelje af Ie .zeilen,

laten, wanneer een of meerdere van de andere sexe zich in zijn omgeving bevinden? Maar laten we dil buiten beschouwing. Ze doen, hoe dan ook, hun best om het "zeemanschap" waal'd Ie zijn. Verder zij nog waard vermeld Ie worden, dat er verscheidenen onder ons zijn, die, behalve In Hottel'dam, ook ncg de rgelij ke oefeningen gekregen hebben in Portsmouth (Engeland) en In de Verenigde Staten, welke dOOl' hen met enthousiasme werden gevolgd, De Onderzeedlenst-artisten zullen dan ook steeds hun beste beentje blijven voerzetten! Schr, GOUTIER, ATIENTIE !!! In het J anuari-nummer van Alle Hens plaats ten wij ondel' de boekbespreking "S, O. S. Va ren!" een aansporing aan onze lezers om het streven van de Konink lijke Noord-Zuid-Hollandsche Redding Mij, financieel te steunen, De Red, van Alle Hens ontving thans een brief van de Koninklijke Zuid-Hollandsche Mij. tot redding van schipI.reukeUngen - een zustermaatschappij - waarin er op gewezen wordt, dat de Koninklijke Noord-Zuld-Hollandsche Redding Mij. haar werkzaamheden len Noorden van Hoek van Holland uitoefent, terwijl de Koninklijke ZuidHoJlandsche Mij. tot redding van schipbre ukelingen zulks ten Zuiden van Hoek van Holland doel VaJ;l7&Jtsprekend wordt n financiĂŤle stelJ,Q': a.an deze laatst gen ' mde redding m$Qt;s<!t'Iapplj mede warm aanbevolen.

Hr. Ms. Evertsen verleent hulp I N24de November vroege ochtend van ge raakte

Woensdag het S.M. "Svaerdfiskcn" in moeilijkheden. Het schip. een houten driemast schoener met motorvermogen, was stuurloos

geworden en had nog slechts twee ton

d ieselolie aan boord hetgeen te weinig was om op eigen kracht de Noorse kust te halen. De S.O.S.-seinen werden ondermeer o pgevangen aan boord van Hr. Ms. Vliegkampschip Kal'cl DOOl'man waarop Commandant smaldeel V de Com·

mandant va n Hr, Ms. Ever tsen order ga! tot het verlenen van assistentie. Door deze werd te ongeveer elf uur in de ochtend van die dag met 12 en

later mei 10 mij Is vaar t opgestoomd naar de aangegeven positie. Wi nd en Ze<! namen gedurende de dag geleidelUk toe tot o.z.o. kracht 10 en hoge zee. die zich voordeden gedUl'cnde de platvoet en eerste waeht. Het ergste gedeelte van de storm we rd afge reden met een vaart van 8 mijl. Toen gedurende de hondenwacht van Donderdag 25 November de storm enigszins in hevigheid afnam, we rd de tocht vervolgd me t vaarten tussen la en 14 mijl Op de dagwacht werd met het vlieg· tuig .. playmate 48" contact opgeno· men. Deze verkende de Evertsen en gaf de positie door van ,,Svaerdnsken". Door de schemering verloo r zij later het contact met de schoener zodat de Evertsen d OOI' verschl11ende pei, lingen en radm'·echo's de koe rs naar de Svaerdflsken moest zoeken en de-.!:e om 13.20 in positie 58·12 N 000 . 12 0 in zicht kwam. Het Deense schip werd door midd:::!1 van een stuurzeiltje in de bezaan ongeveer zes streken van de wind gehouden. zij was bijzonder levendig maar nam de zee vrij goed. Hr. MS. Evertsen hield bij haar op en nee r, steeds binnen visueel en radar· bel"Cik blijvende, in afwachting van de sleepboot AchiIHs uit Haugesund. die tegen middemacht kon worde n vel'· wac ht. Later bleek eehter dat de AchIllIs in verband met de slech te weersvoorspelling nie t wilde ui t varen. Aan boord van H r. Ms. E\!Crtsen we rd inmiddels I-ecdS overwogen om de Svaerdfisken op sleeptouw te ne· men. Gedure nde de hondenwacht van Vrijdag 26 November verzocht de Deense Kapitein. r adio· telefo nisch, om hem bij dagwol'den, Indien wind en zee het toelieten op te slepen naar de Noorse kust. Met d it verzoek werd in principe accoord gegaan; tevens werd afgesproken , dat ..Svaerdfisken" haal' 2 x 225 meter staaltros van resp. 22 en 24 mm zou opsluiten op de ankerket· ting en zoveel ketting zou steken dat de sleeptros in het water bleet. terwijl Hr. Ms. "Ever tsen" een lijn met daar· op bevestigd een thuishaler zou over, schieten. Bij het aanbreken van de dag was Hr. Ms. "l!:ver tsen" klaar om over te

schieten en in te hieuwen, maar het duurde tot 11.00 vóór "Svaerdtisken" I(laar was om de sleeptros uit te ge· ven. welke In bochten over de verschansing aan l~ hing. De wind was Inmiddels geruimd naar zzw k rach t 7 terwijl er een v rij hoge deining stond Het verloop van de ma noeuvre die om 11.10 aanving was als volgt. H r. Ms. ,.Evertsen" liep ,.Svaerdfisken" zeer langzaam op en voer aan loef voorbij op een afstand van plus minus 50 m. Zodra de Invalshoek gunstig was, wer· de n drie lijnen overgeschoten, een per lijnschietgeweer, twee per rocket. Een lijn brak, een tweede viel te kort, de derde viel voorlangs In het wa tcr. ,.Svaerdtlsken" voer VOl vooruit er over hee n en viste de derde lijn uit het water met een bootshaak. Zodra Hr. Ms. "Evel'tsen" voorlijk van ..Svaerdfisken" was gekomen werd he t schip, met de machines tegen elkaar in. met de ko nt in de wind gedl'aald, .,Svaerdfisken" voer achtet' de achter steven langs op zeer korte af· stand zodat het lijn overhalen vlot kon verlopen. Hierna hield Hr. Ms. "Ever t· sen". het roer SB aan boord en BB langz<1Um vooruit. afstand, tegelijk de kop in de wind dmaiende. De thuishaler werd aan boord van de ,.Svaerdfisken" op het oog van de eerste stalen slecptt'oS gezet en daar· na met de lier aan boord van H r. Ms. ..Ever tse n" snel Ingehleuwd. Ten 11.20 was het oog binnenboord e n ten 11.30 was de sleeptros gezet en bezorgd. waarna lanlOZaam werd aangezet tot 60 omwentelingen i n koers 121 terwlH ..Svaerdfisken" Ingevolge afspraak volle kracht meedraaide. Gedurende de nacht werd gesleept met 50 omwen· telinge n. Op de dagwacht van Zate,·· dag 27 November kromp de wind wee r naar OZO e n nam toe tot kracht 10. ,.Svaerdfisken" verzocht om la ngzaam te gaan s tomen omdat h"ar ankf>rket· ting op breken stond. dit was achteraf bezien nie t zo verwonderlijk daar deze ketting in weze n nie t veel meet· was da n een soorl verzwaarde honden ket· (ing. Hel bleek da t zij op het spil sleep· te zonder gebruik van stoppers, waar· door reeds 90 vaam ketting was uitge.

vierd. Aan het verzoek om langzamel' te gaan stomen kon niet worden vol· daan aangezie n bij minder dan 50 om· wentelingen hel schip afviel. Daarop ver.!:ocht "Svaerdlisken" de sleeptros les te gooien en ieder VOOi' zich de storm uit te rijden om later het slepen weer voort te zetten. Aan dit laatste verzoek werd voldaan waar bij aan de ka pitein wer d voorgesteld de losge· gooide sleeplijn niet in te draaien doch als een zeeanker I.e laten liggen en dllarac htel' de storm af te rijden. Aan d~e suggestie werd geen gehoor gegeven wa nt enige tijd later werd beo richt ontvangen dat de ankerketting bij het binnenhalen was gebroken. De rest van de dag en de daarop vol· gende nacht werd binnen r adarbereik op en neer gehouden terwij l Inmiddels een sleeptros in gereedheid werd ge· bracht om bij eventueel afslechten opnieuw te tracl~ schoener op sleeptouw te ne e wind nam geleidelijk lets af tot ZZO kracht 7 op de eerste wacht doch wakkerde daarna weer aan tot ZO kracht 11 tot 12 op dagwacht en voormiddag van Zon· dag 28 Novembe r. Die Zondagmiddag al'l"ivcerde omstreeks 2 uu r het Noot', se bergingsvaartuig Achillis die bij de schoener bleef terwijl Hr. Ms. Evert· Sen de orkaan uit reed In koers 141 en daarna weer op e n neer hield bij de belde schepen. Op de achtermiddag nam de wind af tot ZZO 7 daarna ge leldelijk tol 4 op de eerste wacht. T ij· dens de platvoet werd waargenomen dat de .. Svaerdfisken" op eigen kracht naar de kust stoomde. Bij hel vast· s tellen van de positie bleek dat het sleepreisje van Hr. Ms. Evertsen de .,SvaerdJisken" zo dicht bij de kust had geb racht dat zij deze zelf met haar restant dieselolie kon halen zonder de Achillis nodig te hebben. De ..Sva.erd· fisken" had slechts 2 ton dieselolie aan boord toen zij door Hr. Ms. Evertsen werd aangetroffe n. Zij heelt Bergen 0).. eigen kt'acht kunnen bereIken dank zij het feit dat zij door Hr . Ms. Evert. sen over cen afstand va n 80 mijl werd gesleept. Zodat zij bij aankomst in Bergen nog 600 kg brandstof over had.

BUITENLANDS MARINENIEUWS ENGELAND

CANADA

Bij zijn afscheid a ls opperbevelhebber in de Middellandse Zee werd luitenant· admiraal Mountbatten naar het schip geroeid waarmee hij uit Malta zou vertrekken. Volgens t raditie fun~eer· den a ls i'oeiers hool'!~eplaatste officie· l'en die onder zijn bevel hadden ge· d iend. De bemanning van deze sloep was wel heel bijzonder. wan t zij bestond uit twee vice·adml raals en vele schouten bij nacht van de Engelse, Amerikaanse, Franse, Griekse, Ita· liaanse en Turkse Marines.

Ten behoeve van de oefenin~en op het ~ebied van de onderzeebootbestrij· ding zullen In he t vervolg drie Engelse onder.teeboten In Halifax worden ~e stationneerd. De canadese Marine beschikt zetf niet over onder.!:eeboten.

FRANKUIJK I n Frankrijk zal dil jaar een ~ del~.!:ee. boot op stapel worden ~ et. die atoomvoortSluwing zal hebbe . Voor ts zal aan de bouw van een vJlegkampschi p worden begonnen.

Uit het leven van Bootsman Bubbekens

eenmaal A LSBubbekens dan was er geen houden

doorsloeg.

meer Ilan. Van praten kwam praten en na een gloeiende dag gleden de pijpjes sissend door de dorstige kelen. De ,.sUUM" lag in het dok en de bemanning was In de

"Nieuwe Tangsi" aan de

Kruiserkade

gehuisvest. Het was dLe dag kat geweest en Insiders weten hoe dat In de tropen 011 plechtige wijze, met enige ceremonieel wordt gevierd. De schuld bij de djeroekboeren en Chinezen was verve r effend en de glimmende bulken van

de onder de baktafels verzamelde lege bottels spraken boekdelen. De Kluif, die

zo heette, omdat hij 's'nachts op de dagwacht door de onderofficie r van politie was ges<:haakt, terv.'UL hU een deel

van

een

koelenge rnamte stond af te

kluiven, dat hij uit de soepketel van de

officieren had gestolen. was ongeveer bij leder knobbeltje zuur geweest. H l! was het die hel voorstel deed om een poosje bulten op het bankje bij de Ingang van het bassin te gaan zitten. Het fietste er In bij de maten en zo zagen we dan Bubbekens en zijn trawanten naar de verkoelende waterkant verhuizen. Aan de overkant schitterden de IIchlen van Modderlust en hel sloepje von Toekan Plak bracht passagiers terug. waarvan de meesten onmiddellijk na het verlaten van het \'Iotje een goed plekje zochten l ussen het vrolijke groepje waaruit telkens een schaterlach opklaterde. :ze gingen met de kren t op dek zitlen, want op het bankje was allang gee n plaats meer.

. . . eelt deel van eefl koeiellgeraamte ... .. Vanmiddag," zo hoorden '"Ze Bubbekeru; zeggen. "zou Ik naar de stad gaan om pendekkies en wiljes te kO!:len. Hee t dat het was, de reuzel liep je je rug uit en

daarom had Ik maar een taxi gecharterd. Toen Ik In de stad was gekome n, bemerkte ik tot mijn grote schrik, dat Ik mijn portemonnaie was vergeten, dus er zat niks anders op dan maar weer terug te gaan. Ik liet dus de chauffeur even wachten en ging mijn specie halen. Hoe het Is gekomen weet ik niet, maar we gingen een knobbeltje maken en Ik was de hele taxi vergeten. Inplaats van dat die chaufteur nu zijn muil open doet, heeft die klojo drie uur gewacht voordat hij de onder. oWcler van de wacht waarschuwde. Nou Ik schrok me stijf en zat me wild te piekeren, hoe Ik daar onderuit wu kunnen komen, maar de chauUeur bleet op zijn stuk staan en eiste het volle pond. Enfin, Ik moest toch weer naar de stad en als h et kat Is geweest. kom dan maar eens om een taxI. Dat bleek trouwens wel, want nauwelijks hadden we een paar honderd meter gereden, of daar zag Ik meneer Spaandonck met een dame over het gloeiende asfalt wandelen. Er was 's middags een klein partijtje In de longroom geweest en klaarblijkelijk had meneer geen taxi kunnnen krij~n om zijn gaste huiswaarts te gelelden. Ik gaf dus de chauffeur opdracht om te stoppen, opende het portier en zei zo beschaafd mogelijk met een diepe buiging: "Meneer, staat U me toe. dat ik U en Uw charmante dame mijn taxi afsta". Ik dacht, dat hij direct enthousiast zou zijn. maar hij zei: "Nee, BubbeÂˇ kens. dank je zeer, Ik zal er geen gebruik van maken " Nu Is menee r Spaandonek een hoogst Intelll~nt Officier en lets binnen in mij zei me, dat Ie me door had, maar wal gebeurt e r ? Die dame. een godin van een vrouw, zij kirde: "Ach Joost, dit mag je loch niet weigeren?" ,.Natuurlijk niet mevrouw," zei Ik onmiddellijk, "een stralende schoonheid op het heetst van de dag over een door de zon geblakerde teerweg te laten lopen Is een handeling, die aan vandalisme grenst." .,Het Is goed zo Bubbekens", zei meneer Spaandonek met lets gloeiends in zijn ogen, dat me noodzaakte hem de eerst~ veertien dagen uit de voeten te blijven . "Ik dank je zeer." "Meneer;' zei Ik wederom met een beleefde buiging, "staat U mij toe. dal Ik dan eerst even met de chauffeur afreken. Toen bleek wat ik voor e-en

... Meneer, staat U me toe ...

schoft en hij voor een edel heer was. "Nee, Bubbekens;' zei hij ,laat maar. Ik reken wel at;' en hij stapte met zijn stralende SChoonheid In de taxI. :ze wierp me zo'n ve rtederde blik toe, dal Ik me op die gloeiende straatweg voelde als een ridder uit de Middeleeuwen, die een schone dame met wegcijfering van zijn eigen persoonl ijkheid een dienst heeft bewezen. Of het nu kwam door de wind die zacht door de bladeren van de waringin rulste of door de Intense concentratie waarmede de toehoorders hadden geluisterd valt nu niet meer na te gaan. maar Ineens een brul van de leerling "Rond!" Iedereen sprong meteen in de houding. maar Bubbekens bleef ijskoud zitten. s verlamd aan het bankje vastgelee!d. Het kan ook zijn, dat de blertje~ n werk hadden gedaan. maar hij zat en de porren van de maten boekten niel het minste succes. Als gehypnotiseerd staarde hij In de woedende o~n van de met grote passen op hem toebenende officier van de wacht. Meneer Spaandonck. "Zuur," flitste het door Bubbekens brein. ,,:zeg Bubbekens, zou jij niet eens op de benen gaan staan als de rond voorbijkomt," werd hem toegebeten. "Ach meneer, ve rgeef mij," stamelde Bubbekens. "Uit het diepst van mijn gemoed heb Ik een zeer hoge achting voor U en ik zou U dit eerbewijs niet gaarne onthouden, edoch mijn edele benen slapen." Met een ruk en zonde r een woord Ie zeg~n, draaide meneer Spaandonc:k zich om en beende weg, maar e\-en lateI" werd de stilte van de tropennacht verÂˇ scheurd door een onbedaarlijk gelach . dat ergens uit de achter groene bomen verscholen longroom scheen te komen.

F. L. W.

REDDING OP DE ATLANTISCHE OCEAAN (slot) ENDE suggesties werden gedaan, doch de VERSCHILL over heersende mening was.: We hebben ons geluk vannacht opgebruikt. De laatste trip ging bijna mis en met een roeiboot zal het nog moeilijke r gaan. Laten we maar niet teveel op het geluk vertro uwen. Als het vilegtu ig plotseling ging zinken konden de 2".! mensen SM boord In de rubberboot gaan. De rubberboot was geschikt a ls boot voor 15 man of als vlot voor 25 man. Ongeveer cen dozijn van de mensen wu aan grtjplljnen In het water hangen. misschien wel a llemaal. I k was er zeker van dat Ik dan de Blbb In een paar minute n bIJ hen zou kunnen krijgen. In ieder geval was het aan Martin om te beslissen. Dnar er gee n radioverbinding was en we geen goede verbi nding met de seinlamp konden krijgen, voer Ik met een I S-mijls vaart tot vlak bij de Queen en riep: "Denk je da t het vliegtuig h et nog 7 uur kan volhoude n ?" Geen antwoord: Door wind. en lawaai van de zee, of dat zij te vermoeid en moedeloos waren om te luisteren hadd.en zij ons misschien niet gehoord. We voere n nog eens om hen heen e n nad.erd.en tot 50 voel. "Wat denk je ervan om dagJlcht af te wachte n ?" Het sc heen een stomme vraag, doc h de Queen 's lamllngsllchten seinde n "Bevestigend". Daarn a weer volledige duisternis. Nergens In het vliegtuig het minste licht. En zo gingen zeven a ng· stige uren In. Het was geen pretje voor ons, doch de h el op ' t water voor he n. Om 11.30 seinden we naar onze baas, COmmander Eastern Area: "Operatie geschorst to t daglicht". Met het zoeklicht op het vliegtuig ger icht, voer Ik er omheen. Alle hands was om 7 uur 's morgens gepord en waren sinds· dien erg In de weer geweest. De helft van de bemanning: die met even koolnummers - kon nu naar kool gaan, totdat zij gepord zo u worde n. De a nder e h elft bleef aan dek en hie lp de geredden. t: r werd niet veel geslape n. De bootbemanningen waren te vermoeid en de a nderen te opgewonden. De ger edde n die n iet in de ziekenboeg lagen, gloeide n lekker. Suikerwater e n Whls· key dat In hu n mage n stroomde, waarin langer dan een dag geen \'oedsel was gekomen en die het voo r verscheide ne ure n hard te verantwoorden hadden gehad, had een opwekkend effec t. Zij kwame n een beetje boven hun theewater en daarna kwam de ontspann ing; en - Ik wou slaap zeggen - maar het was een soort coma, onde r brok en door nac htmerries en zee· ziekte. Het was een bende In de ziekenboeg. Wate r klo tste over dek. Natte kleren met Inbegrip van bontjassen en zeer e legant ondergoed slingerden overal. In tie kooie n lagen de ergste van de shock gevallen. Bij zonsopkomst om 6.45 uu r was de wind afgenomen tot een fr isse bries. De barometer was gestegen en de zeE' was gaan liggen. Zoals gewoonlij k na een storm stond er een verraderlijke deining. Vergeleke n ech te r met de vorige avond wa r en de omstandighede n gunstig. De kapitei nsgie k werd om 7.03 gestreken om de resterende passagiers van de Qucen te halen. Dr ie en twintig minuten later was zij terug met H over leve nden. Binnen zes mi nuten waren zij aan boord. De giek stootte weer a f en ging weer naar het aan het vlleg-

tuig gemeerde \'lot, kreeg echte r mo torstoring en dreef weg. Drie m in uten later was er een roeiboot te water die naar hel vliegtuig koerste. I k bekommerde mij niet over de defecte giek, op een paar zure opmerkingen na, totdat de mense n uit het vliegtuig In de r ubberboot ware n gehaald. Maooonaid nam 6 overlevenden in de boot. Zij hielpen roeien, daar de 10-r lemsboot slechts 4 roeiers had om meer ruimte voor p assagiers te hebben. OOk deze lading werd gelos t. De giek kreeg haar motor .....'Cer op gang en voer naar het vlot. Ik brutde kwaad over de loudspeaker da t zij vrij van het vlot moest blijven. He t ging goed met de roeiboot en ik wilde gee n r isico'S nerrK!I\. Nog ee n trip en de zaak was voor elkaar, let:; waar ik niet op had dur ven hopen. Ik was als e:;!n snaar gespannen, bang dat er op het laatste ogenblik lets mis zou gaa n. t k zag de rubberboot lossnijden van het vJlegtulg en wist zodoende dat dit de laatste ladi ng was. Ik stond bij het reddlngsne t fe l geconcentreerd op aUe voorbereidingen om de boot te Jossen. degenen die probeerden met mu' te praten, werden atgtlblait. Geen afleiding op dit momen t. Toen was de roeiboot langszij met zes overlevenden en de rubberboot dreef leeg weg, na gedaan werk. Om 8.:.!3 uur v.m. klom de laatste passagier over de ralilng. We hadden het geflxed. Ja mijnheer, we heben ze. Maar wat Is er nu. De giek kwam en Mike Ha ll rlep lets naar de jonge Macdonald. De roeiboot ging opzU. De giek kwam langszij he t net. De bemanning keek schaapachtig. Juist voordat de motor van de gie k a fknapte, ware n 2 passagiers ui t de rubbe rboot overgesprongen en deze klommen nu aa n boord. We hadden alle 69 p&~ gered en de hele bemanning van he t vliegtuig werd gered. Wat vliege r Marti n betre!t, het was zijn overwin ning. Ove r win ning ove r de zee e n de lucht en over zichzelf. Zij n moed om terug te keren , zij n onvergelijkelijke landing en zijn k racht om zij n vliegtuig In bedwang te houden na de landing had deze redding mogelUk gemaakt. We konden nog niet naar huls gaan, niet terwijl het grote vliegtuig op he t wat er dobbe rde, nog niet van ptbn zich gewonnen te geve n. Bericht werd ontvllngen dat de eigenaars erin toestemden dat het vernietigd werd. Ik haastte mU om dit te doe n, voordat zij van mening veranderden. Ik had geen zin mense nlevens te riskere n In ee n hopeloze bergingspoging. Marti n ver telde hoe eenzelfde vliegtuig eens onbeschadigd In de Stille Oceaan was geland waarna het gedurende d rie dagen over een spiegelgladde zee was gesleept. Het vliegt uig was hierdoor zo verzwakt dal het verlaten moest worden. Met haar In elkaar gedrukte neus en gebroken vleugels zou de Queen zo vlug k unnen zinken, dat een bergingsbemanning er niet meer uit zou kunnen komen. We ve rlore n dus geen tijd met haar tot zinken te brengen met kogels en explosieven. Er was n iet genoeg benzine over om een steekvlam te veroorzaken , doch de smeerOliet a nks bij de vier motoren br andden hevig en af en toe ont~one cr iets. De grote staart brak af. De vleugels klapten ne ' en Bermuda Sky Queen gaf de geest. Zij was echter een dap re meld geweest. Zij hie ld vol totdat al haar opvarenden waren ge red. Toen zonk zij in een overwInn ingsgloed.

ONDER ZEVEN ZEEËN eerste tril) waarmee zij de oorlog Ingi ngen bracht hen D Enaar Hallfax. waar zij na drie dagen weer vertrokken.

Ze vertrokke n In de vroe.se achtermiddag, bij ~ rachtlg weer en voelden zich klein en meUg In de e norme baal van Hallfax. Het was een aa nbli k om nooit te vergeten. De hoge zwaar beboste oever leek wel bedekt met ee n tapUt van groe ne, gele, zeUs rode herfstkleuren. Het gastvrije Hal1tax, In een blauwl· ge nevel gehuld, leek wel een in een plooi van dat ta~t gebouwde sprookjesstad, vanwaar zij nu op avo nt uur uit ngen. "Da' was ee n best land," zei WlJlem, die zoals gebr uike k was bil vert rek aan het roer stond en vervolgde toen tegen Hondrus, die de wacht deed, "wat gaan we nou eigenlijk doen mijnheer?" "We varen deze baal uit tot bU k aap Sambro, a an de Zuidkant van de Inga ng, daar blijven we wachten op een schip of tw intig die uit Hallfax komen, daarm ee gaan we dan In convool naar Sabeleiland, waar we nog een dikke twintig schepen tegenkom en die In Bermuda verzameld zijn. Dan gaa n we met

het hele zaakje naar de overka nt, zo duidelijk?" antwoo rdde Hondlus. ,,'k Voel d' r niks voor," zei WUlem, "dat lUkt me niks." " Waarom nie t ?" "Nogal wiedes," verduide lijkte WHiem zijn stelling, "zo'n groot convool is niet Ie missen. Ee n paar Duitse onderzeeboten en ze SChieten prijs. Waarom ~aan we eigen lijk nie t als bootje alleen? Ons vinden ze n iet!' Hondius gaf gee n a ntwoord. Hij vond dat hij geen antwoord kon geve n. Hij vond hel niet nodig dat Wlllem en met hem de hele bemanning van de Haal de ware reden hoorden, waarom zij niet alleen doch met een convool naar de overkant ginge n. Hij zelf kende die reden wel. Er bestond in Engeland ac uut gevaar voor Invasie. Alle hoop op behoud va n dat eilandenrijk was op de vloot gevestigd. Een vloot die te klein w Rl>, waar in de afgelope n paar jaren te veel op was besnoeid om nog opgewassen te zU n tegen a lle taken die nu tot behoud van h et land moes ten worde n verricht.

Dnnrom waren el' niet genoeg schepen urn co nvoolen te be schermen en konden er nu Duitse kruisers en slagkruisers o ver de oceaa n varen om schietoefeningen te houden op die o nbcsche nnd e co nvooien. Maar bij dit oonvool zoude n de Duitsers tenminste de Haai op hun weg vinde n. Alt die Haal zich maar tijdig tussen de aanvallers en hel convool zou weten te plaatsen. Daarbij zou de bij het convool ingedeelde hulpkru iser helpe n. Die zou ee n eventueel gevecht m et de vijand zo leveI'1!n dat deze zich In de buurt van de dan natuurlijk ondergedo ken o nder'l.eebool liet lokke n. zodat hij geto rpedeerd ko n worden. Maar Ho ndiu 5 vond dit he t plan van de muis, die beraamt hoe de kal te verslattn, letlS, dat iedereen met zijn klomp kon aanvoelen en wild e hierover met WllIem niet pra-

len.

"Och," zei hij daarom, " de Engelsen hebben h et oonvoolsysteem uitgevonden. omdat het de grootste veilig heid biedt," en o m het gesprek te stoppen nam hij eE' n peiling en verdween met zijn hoofd In de kaart enbak. Bij kaall Sambro doken ze om de trim te bepalen en bleven onderwater varen tot hel uitvarende oo nvoo l In zic ht kwam. Het Wa.5, gezie n doo r de periscooP. ee n Indrukwekke nd gezicht en onwillekeurig moes t Hondlus denken aan Duitse onderzeebootoommandanten die een co nvool In hun periscoop kregen. Die ke rels hoefden om zo te zegge n niet ee ns te richte n, vond hU. Een dergelijke lange rij van schepen was nu eenmaal niet mls te schie ten. In de zonnesc hijn. met de veelkleurige Nleuw-5chot.se kust op de achterg rond was het bijna een feestel ijk gezicht. die lange file van schepe n. keurig In één rij achter elkaar va rend en het was alsof hun aan de voortOPllen wapperende naamseinvlaggen uitsluitend als vreugde-uiti ng waren gehesen en zelden

"Ziel. hier komen wij, meesters van o ns element." , Ze kwamen aan de o llpervlakte en voeren In de richting van het voorste schip. aan boord waarva n, volgens de vlaggen. de eo nvool-commodore was geëmbarkee rd. Het was een groo~ zwart passagiersschip van de Canadian Pacific lijn en naderb\) komend konden ze de op de dekken opges teld e kanon s ontwaren: ee n hulpkru ise r zoats de Carmenla er ee n was. Boer sei nd e met zijn lamp dat zij Haal heetten en promp t werd hen medeged eeld dat zij nummer 4<1 kregen. betekenen d dat zij vierde schip In de vierde rij van links moesten worden. Hond ius vergeleek de rij schepen met een miel'enolltocht en zoals ook mieren dat doe n als zij op een voor mense nogen onzichtbare kruisweg komen, vormden zleh te lkens groepjes van vier sch~n , die naast e lkaar gingen varen. Zo ontstonden e r vier en van elk vijf schepen. waar de grote zwarte hulpkruiser a s kloek midden voor ging varen. Het gi ng alles :w automatisch in zijn we rk. zo geruisloos. dat je je al ging vrage n of deze mense n ooi t onders gewend wnren geweest. Toeh waren de sc hepen ee n vel".tam ellng volstrekt niet bij elkaar passende Indi viduen. Het schip links naast de Haal was een grijs geschltderde, oud erwets aandoende tanke r. vo lgens de convOOlgegevens met petroleum geladen en voo r Londen bestemd. Voor hen voer de grootste walvisvaarder ter wereld. als een kasteel m et twee als torens uit ziend e naaSL elkaar staande schoorstenen. Achte r hen een vinnig ult.ziend. nietig Fins houtbootje. waar ee n mijnheer met ee n gleu[hoed op, op de bakboordsvle ugel het e nig levend wezen leek te zijn. EI' ware n ook Hollanders In heleonvool. ee n fraai . modern vrachtschip van Nle\'elt en Goudriaan en een ouderwets uitziend, sta lig schip van de Holland- Amerika Lijn, de Barendijk. (Wordt vervolgd.)

Hr. M s. fregat \ 'a ll ZU il, commanda nt kapitein-luitenant ter zeer F . G. H. van Straaten. Is uit de K oreaanse wate ren onderweg naar Nederland, via enige Zuidamerikaanse have ns en de Nederla ndse Antillen.

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Het odensm a ldeel 5 onder bevel van commandeur S. de n Boen, bestaande ui t Hr. Ms. vllegkamp~hlp Kare l Doorma n , comm andant kapitein ter zee L. J . Goslings, Hr. Ms. torpedobootjagers Everlse n en Korte naer, commandanten resp. kapitein-luitenant ter zee J . N. J . van der Mey en luitenant ter zee dCT eers te klasse F. J. Kroesen, Hr. Ms. fregallen Va n Ewijc:k en De Zeeuw, eommandanten luitenants ter zee der eerste klasse J. van Dapperen en J . H. baron Mackay e n H r. MI. onderzeeboten Wa lnlll e n Zwaa r dvis, commandanten luitenants ter zee de r eerste klasse A. S. de Vries en G. P. F . Munnlk, houdt oefenin gen In de Middellandse Zee. waa rbij bezoeken aan Cagliarl, Napels, Malta, Palermo e n Gibralta r op het programma st aan. Begin April wordt het smaldeel weer In Nederland verwacht. Aan deze oefeningen neemt voorts een aantal vliegtuigen van Squad ro n 320 van de marineluchtvaartdienst deel. Het is de bedoeling d at Hr. Ms. kruiser De R uyte r , commandant kapitei n ter zee W. J . Kruys. dit voorjaar uitvaart voor een reh met adelborsten. Hr. Ms. onderzeebootjager HoUa nd, commandant kapitein-luitenant ter zee M. J. Vos, vertrekt 11 Februari voor een reis rond Afrika, wa arvan het ~ hip half Mei in Nederland wordt terugverwacht. Bezoeken aan Malta, Taranto,

Port-Sald en Suez, Massawa, Mombasa, Durba n , Kaapstad, Lagos, AbidJan, Monrovia en Las Palmas staan op het programma. Het is de bedoeling dat op 1 Maart Hr. Ms. Onderzeebootjage r Zeela nd. commandant kapitein-luitenant ter zee A. J . Ma rcus, te Vliss ingen In dienst wordt gesteld, waarna het schip uitvaart voor onderzeebootbestrijdlngsoereningen. Hr. Ms. fregat Jo ba n Ma urlls va n Nas sau, commandant kapitein-luitenant ter zee W. F. van der Va lk Bouman vertrekt 1 Februari naar Nieuw-G u inea. waar het begin Maart wordt verwacht. Onderweg bezoekt het sc hip Malta, Aden, Colombo en Singapore. Hr. Ms. fregat Va n KInsbe rge n, commandant kapitein- luitenant ter zee }o'. Bruyn, Is op thuisreis uit Nleuw-Gulnea en w ordt <I Februa ri in Nederland verwacht. Hr . Ms. fregat Van Speyk, commandant kapitein-luitenant te r zee S. L . de J ong Is onderweg uit de Nederland se Antillen naar Nederland, vla Port of Spaln en Las Palmas. Het schip wordt 14 Februari te Den Helder verwacht. Het sc hip is a fgelost d oor H r. Ms. frega t Willem va n d er Zaa n, commandant kapitein-luitenant ter zee J . H . van de Weijer, welk fregat thans ter beschikking is van de commandant zeemacht In de Nederlandse Antillen.

In de N ieuwgu lnese wateren bevinden zich ter be~hikkîng va n de comm a ndant zeemacht Nieuw-Guinea Hr. Ms. torpedobootjager Plet Hei n, commandant kapitein-luitenant ter zee mr A. N. baron de Vos van S teen wijk, Hr. Ms. fregat T er nate. commandant luitenant ter zee der eerste kl asse J . van Rijn, Hr. Ms L 9513, L 9514, L 9607 en L 960&. Hr. Ms. fregat WoU, commandant luiten an t ter zee der eerste kl asse J . Haa kman , vaart a ls vlsserijpolltlekrulser op de Noordzee en doet tevens dienst te n behoeve van vaarop leidingen. Ook Hr. Ms. fregat Fret, commandant luitenant ter zee der eerste klasse H . J . Bolhuis, vaart tcn behoeve van vaaropleidingen. Hr. Ms. fregat Vos, commandant luitenant ter zee de r eerste klasse F. de Blocq van Kuffe ler, bevindt zich in de Verenigde Staten e n zal binnenkort naar Nederland ve rtrekken. Sq uad r on mijnenve gers 122, commandan t luitenant ter zee der tweed e klasse H. J. Meert, bestaande uit Hr. Ms. Beems ter , Bolswa rd . Bedum, Beilen, Borne, Brummen en Brielle is in d iens t en operationeel. Hr. Ms. mijnenveger Boxtel, comman dant luitenant ter zee der tweede kl asse A. Lok, Is uit de Verenigde Staten onderweg naa r Nederland en wordl 3 Februari te Den Helder verwacht. Hr. Ms. mijnenveger Brouwe rsh a ven, comm a ndant luitenant Ier zee der tweede klasse W. va n Heukelom, bevindt zich in de Verenigde Staten (San Francl~o).

Van de oceaan mijnenvegers bevinden zich H r. Ms. Onve rd r oten, On\'ermoeid en Onbevreesd , commandanten luiteten anls ter zee der eerste kl asse Jhr. J. A. F elth en J . Toeset en luitenant ter

zee der tweede klasse P. J . J. Wirlh In de Verenigde Staten, terwijl als laatste van deze zes schepen, welke Nederland in het kader van het M.D.A.P. van de Verenigde Staten ontvangt, Hr. Ms. Onvef\'aard, commandant luitenant ter zee der eerste k.lasse G. Gallandat Huet. omstreeks I Februari in dienst wordt gesteld. Hr. Ms. patrouillevaartuig Freyr. commandant luitenant ter zee der tweede klasse J. Hesselink, vaart ten behoeve van opleiding van matrozen. Hr. Ms. patrouillevaartuig Hadda. commandant luitenant ter zee der tweede klasse W. Kool, werd eind Januari in dienst gesteld en is belast met het toezicht op de visserij in de Nederlandse territoriale wateren en tevens met de vaaropleiding van matrozen. Hr. Ms. patrouillevaartuig Hobeln vaart ten behoeve van vaaropleidingen. H r. Ms. duikwerkschip Hercules, commandant luitenant ter zee van speciale diensten R. Lucas, vaart ten behoeve van de duikopleiding. Hr. Ms. werkschip voor mijnenvegers l\1edusa, commandant luitenant ter zee van speciale diensten J. Moot, is in

dienst en operationeel. Hr. Ms. nettenwerkschip Cerberus, commandant luitenant ter zee der tweede klasse KMRQV N. J. Tulp, vaa rt als neUenlegger en nettenwerkschip. Hr. Ms. opnemingsvaartuig Lu ymes, commandant luitenant ter zee der eerste klasse W. Langeraar, verricht opnemingswerkzaamheden in de Nieuwguinese wateren tezamen met Hr. Ms. A 909 en A 910. Hr. Ms. L 9601 vaart voor algemene transport werkzaamheden. J\IARINELUCHTVAARTDIENST Squadron 321, commandant luitenant ter zee vlieger der eerste klasse E. J. WUls, welk squadron bestaat uit Catalina's, bevindt zich op het marInevliegkamp Blak en is ter beschikking van commandant zeemacht Nieuw-Guinea. Squadron 1. bestaande uit FirerIles, commandant luitenant ter zee vlieger der eerste klasse A. Ehbel, Is gebaseerd op het Dr. Plesman-vliegveld te Curaçao en is ter beschikking van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen. Het is voorts belast met de voortgezette opleiding tot gevechtsvlieger. Squadrons Z en 3, bestaande uit resp.

BEVORDERD Tot luite nant te r zee van speciale die nsten der Ze klasse oudste categorie Kl\1R: W. S. Vrijlandt m.I.v. 1 Aug. 19;;3 tot kapitein de r mariniers KMR: C. Geensen m.i.v. 1 Oct. 1954 tot luitenant ter zee der 2e klasse jongste caleforie: R. Mioulet, H. J. Uurbanus, J. W. A. Peeters m.i.V. 16 Nov. lil5'!' tot tijdelijk schout· bij·nacht: H. H. L. Pröpper m.i.v. I Dee. 19;'4 tot luite nant te r zee der Ie klasse: G. P. M. Bodewes m.i. v. IDee. J954 tot eerste luitenant de r mariniers Kl\1.R: K. Dees, W. J . de Ruyter de Wlldt, J. L. Zijderveld, F. J. Rauwenholl, J. Nuis, B. G. Wienk, G. M. M. ten Dam, W. G. J. de Boer, J . M. Westerkamp, A. de Zoeten, J . B. Jansen, H. W. G. Last, H. Wijnands, J. P. H. von den Holl, J. G. A. M. Niesten, M. H. Stuijver, G. W. van Halsema. J. M. C. A. Allard, J. G. Both, C. J. Huiszoon, G. J. Gruisen, R. A. Tenback, J. G. Zwlers, C. Munneke, R. Klunder, N. G. R. van Heek m.i.V. I Dec. 1\:154 tot luite nan t ter zee yan de electrotechnlsche dienst der 2e klasse oudste catecorie KMR: Ir H. Drost, Ir J. W. Braicks m. i.v. 1 Dec. 195.. lot luitenant te r zee van de electrotechnlsche dienst der 2e klaue jongste categorie K~IR : Ir O. J . Hermanns, Ir C. L. G. C. van Reijen m.i.v. I Dec. 1954 tot luitenant te r zee a rb de r 2e klasse oudste categorie KMR: J. Stumphius, C. Lambrechts m.I.v. 1 Dec. 1954 tot luitena nt ter zee tandarts de r 2e klasse oudste cateforle KMR : H. van der Spoel, H. Paul m.I.v. I Dec. 1954 tot luite nant ter zee van speciale dienste n der 2e klasse oudste categorie KMR : Ir J. G. WilJemse, Ir J . A. de Vries m.i.v. I Dec. 1954 tot luitenant te r zee van speciale diensten der Ze klasse joncste categorie KMR: Ir B. J. Voslamber, Ir W. Buntsma,

Avengers en Sealuries, commandanten .... luitenant ter zee vlieger der eerste klasse E. Kragt en luitenant ter zee vlieger der tweede klasse KMROV D. T. Challik, zijn ingedeeld aan boord van Hr. Ms. vliegkampschip Ka rel Doorman, evenals een viertal Avengers van Squadro n 4. De overige squadrons van de marine- C:!!!!liii.i:" luchtvaartdienst bevinden zich op het marinevliegkamp Valkenburg. KORPS J\IARINIERS In Nie uw- Guinea bevindt zich een formatie mariniers. Commandant mariniers Nieuw-Guinea Is luitenant-kolonel der mariniers J. J. Honig. Voorts bevindt zich in de Nederla ndse Antillen een formatie mariniers. Com· mandant mariniers Nederlandse Antillen is luitenant-kolonel der mariniers T. J . Rikkers. Van deze Cormatie is een onderdeel op Aruba gestationneerd. Commandant mariniers Aruba Is maJoor der mariniers G. J . B. Veenhuys. Een detachement mariniers onder commando van kapitein der mariniers A. G. Laurens bevindt zich aa n boord van Hr. Ms. Karel Doorma n.

Ir C. J. van Heel, Ir J. Pereboom m.i.v. 1 Dec. 19:j\ tot tijdelijk luitenant ter zee van speciale diensten der Ze klasse Jongste categorie KMR : Ir J. de Zwart m.i.v. 1 Dec. 1951 tot luite nant ter zee van de loodsdienst der Ze klasse oudste categorie KMR: W. Smith, M. Menninga m.i.v. I Dec. 195'1 tot kapitein-luitenant ter zee : C. E. Baron van Asbeck, S. L. de Jong m.i.v. 16 Dec. 1954 tot luitenant ter zee der 2e klasse jongste catecorle: J. C. Reinders Folmer, P. A. M. Lansdaal, P. Willemse m.i.v. 16 Dec. 1954 tot luitenant ter zee van de technische dJenst der Ze klasse jongste categorie: C. Kalls . m.I.v. 16 Dec. 1954 tot luitenant te r loee van de loodsdienst der 2e klasse oudste categorie KMR: C. van Lien m.i.v. 16 Dec. 1954 lot kapiteIn ter zee (bol'en de ste rk te): B. van der Ploeg m.i.V. Jan. 1955 tot kapitei n te r zee: C. C. J. Schalkwijk, A. C. M. de Neeve, C. W. T. Baron van Boetzelaer m.i.v. Jan. 1955 tot lijdelij k ka pitein-luitenant te r zee: J. L. Dencher m.i.v. J an. 1955 tot luitena nt ter zee vlieger der Ie klasse: R. Ockerse, L. OldhoCC m.i.v. Jan. 1955 tot kapitein te r zee van de technische dienst : A. de Vaal, E. C. Leeriouwer m.i.v. 1 Jan. 1955 tot kapitein ter zee van de eleclrotechnlsche dienst : J. C. Jurrjens m.i.v. I Jan. 1955 tot kapitein- luitenant ter zee van de e leclrotechnlsche dienst: m.i.v. 1 J an. 1955 Ir T. Kouwenaar tot luitena nt ter zee arts der l e klasse: W. Koppenol m.i.v. I J an. 1955 tot luitenant te r zee van speciale diensten der Ze klasse oudste categorie KMR: Ir M. P. H. van Buuren m.i.V. J an. 1955 BOVEN DE STERKTE GEVOERD. kapitein Ie r zee: C. C. J. Schalkwijk m.i.V. J an. luitenant te r zee van yakdle nste n der 2e klass~, jongs te categorie: J. Wassenaar, J. Dijkers, J. C. Nieuwland m.i.v. I Jan.

19JG

1955

BENOEJ\1D tot luitenant ter zee a rts der 2e klasse, jongste categorie: J. P. Zeevat m.i.v. I Nov. 1954 tol tweede luitenant der mariniers KMR : A. M. Dekker m.I.v. 16 Nov. 1954

tot luitena nt ter zee tanda rt. der Ze kluse, Jon,.te cateeorJ e: F. H. van de Wiel m.i.v. 1 Dec. 1954 t ot luitenant te r zee va n .peelale die ns ten de r t e kl asse: J . Oomken. m.I.v. 1 Dec. 1954 tot luitenan t ter s ec va n de lood. dlenst d er 2e kl asse, ·Jone. te cateeorle KMR: R. Jonker, L. de Bokx, J . de J ong, W. H . de Jong, R. K. W. van de r Veen, W. G. J a nsen, W. d e Willigen, P. M. A. van E iJ k, G. C. van Dam, A. H . J. M . van Nleuwenhoven, G. W. van de r Mooien, B. J . Jame, A. Wisse m.i.v. 1 Dec. 1954 tot lu Ite na ni ter tee der Ie k lasse KMR: J . P . Rotgans m.i.v. 2 Dec. 1954 tot luitenan t te r zee va n va kdienst en der 2e klasse, Jonllte cate,orle: E . d~ Bruijn m.I.v. 7 Dec. 1954 tot luite na nt te r zee van . peclale diensten der I e klaase: W Tuyn m.I.v. 16 Dec. 1954 tot adelborst va n de t echnische dienst der I e klasse KMR (luitenant te r zee van dc t echnische dienst d er ae kl asse KMR) : Ir J. W. De knatel m.I.v. 16 Dec. 1954 tot a delbor. t va n de eleclrotechnlsche dienst der Ie klasse KMR (luite na nt ter zee va n de electrotechnlsche dienst d er 3e kl u st KMR) : Ir F. H . W. E ngelbert va n Bevervoorde, Ir P. Wa terhout m.i. v. 16 Dec. 1954 tnt lultena " t ter tee a r ts d er Ze kl asse, Jonn te cateeorle K!\tR : P. C. H;'lrtin g, K. H . NoordhoU m.I.v. 16 Deç. 1954 tot ad el borst va n speciale diensten der I e kl asse KMR (luitena nt ter see van specia le dIensten d er 3e k lasse KMR) : I r J . Coehoorn, Ir F. van Koppenhagen, Ir P. H oebée, Ir G. F. Breukers m.I.v. 16 Dec. 1954 tot ka pitein-luitena nt te r see: C. M. de Jager, A. E. M. Schuurm.i.v. 1 J an. 1955 blers, J . H . van de Weyer tot luitenant ter see de r I e klasse Kl\Ot: H. J . Brakema m. I. V. J an. 1955 tot lullenant te r t ee v lle,er der I e kl asse: C. G. Smlts m.i.v. I Jan. 1955 tot kapIte in-luItenan i te r see waa rn emer : A. va n der Hoeden m.I.v. 1 Ja n. 1955 tot lullenant te r zee waa rne mer de r I e klasse: A. Woortman, H . D. d e Vries . m.I.v. 1 J a n. 1955 tot luitenant te r see a rts d er 2e klasle Jonl'ste cate, orle: A. Brand, F. J . va n de r Beek m.i.v. 1 J a n. 1955 tot luUe na nt te r zee va n vakdi ensten der 2e klasse joneste cateeor le: J. Wassenaa r, J. Dijkers, M . Ver meule, J . C. NIe uwland, C. M. Va lk holt, H. va n Es, S . J . Koens, A . Meertens, L. Verel, C. R indermann, J . Steenaard , E . va n der Werf, R. Haagsma, J . G. Voerman m.i.v. 1 Ja n. 1955 tot ka pitein t er tee va n speciale dienste n: Prof. Jh r Ir J . L. W. C. von Weiler m.i.v. 1 Jan. 1955 tot luite na nt t er zee van s peciale diell5ten d er I e kl asse KMR : C. Overhoff m.I.v. 1 J an. 1955 tot luite nan t te r zee de r I e k laste KMR: Jh r. F. T. Ln ma n T r ip m.i.v. I F ebr. 1955 to' luitena nt ter ue van de t ech nische dienst de r I e klasse KMR: Ir S. Dorresteljn m.i.v. I Febr. 1955 tot luitena nt ter zee va n vakdi enste n der 2e klasse jonpte cateeorle: J. te Boekh orst m.i.v. I Febr. 1955 EERVOL ONTSLAG ka pitein te r zee KMR: op verzoek J. D. Jl bben m.I.v. 1 Dec. ka pitein- luitena nt t er zee K1'IIR : op verzoek J . C. Sch netler m.I.v. I Dec. luitenan t te r zee der Ze kl asse, oudste catel'orle Kl\l R: op verzoe k (benoemd tot beroepsofficie r) m.I.v. Dec. J . Oomke ns ka pitein ter zee va n administra tie: op ve rzoek wege ns la n gdur ige d ienst m.I.v. 1 Dec. T. Scha per

1954 1954

luitena nt te r zee va n de loodsdienst d er Ze klasse oudste cateeorle KMR: wegens e indigi ng van de t ijd , waarvoor zij als offic ier krachtens een v r ijwillige verbin ten is te r beschikking zijn. A. A. A. Aspeslagh, H. Burger m.i.v. I Dec. luitena nt te r tee d er I e klasse: op verzoek (benoemd tot reserveo[[icier ) J. P. Rotgans m.i.V. Z Dec. kapite in d er ma riniers KMR: op verzoek (benoemd t ot ber oepsofficier) 1954 ..... W. Tuyn m.i.v. 16 Deç. ka pite in ter tee : op verzoe k wegens langdurige diens t m.I.v. Jan. 1955 O. de Booij luitena nt t er zee der I e klasse: op verzoek (benoemd tot reserveofficier ) 1955 Jan. H. J . Brakema m.i.v. luitenant ter zee der I e kl asse: wege ns medische ongeschiktheid (benoemd tot reserveo Uic ier) C. Overhotl m.I.v. 1 J a n. 1955 luitenant ter see d er I e kl asse KMROV (tijdel ij k kapiteinluitena nt ter zee KMROV): op ver zoek (benoemd tot beroepsofficier) 1955 m.i.v. 1 J an. C. M. d e J age r luitena nt ter tee der I e kl asse KMROV: op ver zoe k (benoemd tot beroepsofficier) A. E. M . Schuurblers, J. H . van de Weyer m.i.v. 1 J an. 1955 luitenan t te r zee vlieger de r 2e kl asse ouds te categorie KMROV : op verzoek (benoemd t ot beroepsoUicier) 1955 ç. G. Smlu m.i.v. 1 Jan. luitenan t ter zee waa rnemer der t e klasse Kl\IROV (tijdel ij k ka pite in- luitenant ter zee waarn emer KM ROV): op verzoe k (be noemd t ot beroepsoUicier) A . van der H oeden m.i.v. I J a n. 1955 luUenant ter . ee waarne mer der 2e klasse oudste cateeor le KMROV: op verzoek (be noemd t ot beroepsofficier) 1955 11. Woortman, H. D . de Vr ies m.I.v. 1 J an. luitenant te r zee a r ls der t e klasse: wegens langdurige diens t. 1955 r'. J. Pa r levIle t m.I.v. 1 J an. luite na nt ter zee tandarts der t e kJaase KMRTV: wegens de omstand igheid da t zij n d iens ten niet la nge r nodig geoor deeld wor den. . n. C. D. Born m.I.v. 1 J a n. 1955 luitena nt te r zee a polheker der Ze kl asse oudste catel'orle Kl\oIRTV: wegens de omsta nd igheid d at zijn diensten niet langer nodig geoordeeld worden. 1955 A. W. Croes m.i.v. lJan. kapitein ter zee van speciale dlcll5ten KMR : op ve rzoek (benoemd tot beroepsofficier) Prof. Jhr Ir J . L. W. C. vo n Weller m.I.v. 1 Jan. 1955 luite na nt ter zee van specia le dienste n der I e klasse KMRTV: wege ns d e omstand l,held dat zijn d iensten n iet la nger nodig geoordeeld worden. J. Rotgans m.I.v. 1 J a n. 1955 luite na nt te r sec va n specia le diensten der 2e klasse ouds te cate,orle KMRTV: wegens de omstand igheid d at h u n die nsten niet langer nodig geoordeeld worde n. F.von Hombracht, G. C. Blu me, L. Honselaar, E. Westerkam p, J. 1955 Haarbr ink m.i.v. 1 Jan. officier-marva der Ze klasse .Ioneste categorie KMR: op verzoek 1955 Ja n. m.i.v. Y. Salm- Lab ruyère luite na nt ter t ee d er t e kl asse: op verzoek (benoemd to t reserveofficier) 1955 Febr. Jhr. F. T . Lnman Trip m.i.v. ka pite in ter IU van de t ecbnlsche dienst: op verzoek wegens langdurige d ienst J. Lugtenb urg m.i.v. 1 Febr. 1955 luitena nt ter t ee va n de tecbnlsche dlell5t der I e kl asse: op verzoek (benoemd tot rese rveofficier) Ir S. Dorresteyn m.i. v. I Fe br. 1955 luitena nt ter zee va n va kdiens ten der Ze klasse ouds te ca' elorle: op ve rzoek wege ns langd ur ige dienst Febr. 1955 m.I.v. R. J . Wols luite na nt ter zee va n vakd leruten der Ze klasse .Ionlste cateeor le: op verzoek wege ns lan gdur ige dienst P . W. va n Nieren m.i.v. 1 Feb r. 1955

" 54

van torpedomaker der t e klasse tot korporaai-torpedomaker: ,\ . A. Jansen, W. C. van Raam, W. A . Brakelé en A. W . van Ire n m.i.v. I Nov. 1954 E. J. van Daatselaar en P. J. N. v a n Da hm m.I.v. 1 Dec. 1954 van majoor-machinist boven de sterkt e tot oppermachtnld boven de ste rk te: J . J. v an der L. .ms m.i.v. Nov. 1954 van majoor-machinist tot oppermachinist: N. H. Striet m.i.v. 1 Nov. 1954 H. H. Smeels m.I.v. I Dec. 1954 van serceant-machlnlst tot maJoor-maehinlst : P. H. van Ellcge r, J . J . Spoor, D. Gerling, D. va n der Linde. H . G . Vermeer, J . Br u ins ma m.I.v. Nov. 1954 Opgave van schepelingen die În het tijdvak van 16 November van korpora a l- machinist tot serreant-machlnlst : M . H. van Vlie t, B. H. va n de n 1954 tot en met I5 December 1954 behoudens bedenkingen In Brand, H . Krekt, R. R. Jellema en aanmerking komen voor bevordering tot de rBng van W. van Herson m.I.v. Nov. 1954 korporaal en hoger. J . Bakker, J . A. Battermann, M. L. F. B. Luiten, J . Groosjoha n , A. J . Remmers ..... a al e n F. W. Speek m.I.v. Dec. 1954 "an JCl hlpper tot oppeuc hlpper : van stoker der Ie klasse tot korporaal- maehinls t: W. Kamphorst m .I.v. I Nov. B . J . van de Ku lt \! n C . d e F11J1tem.I.v. I Dec. 1954 van kwartiermeester tot bootsman : van majoor-schrijver tot opperschrijver: M. F. Paeschen, R. Lekatompessy, T . D . M. Onkcn hout m.I.v. Nov. 1954 H. de Huyter, J . Feenstra, H. W. van serCeant-schr ijver tot majoor -schrijve r : Walraven, J . den Hooglander, M. P . Breeman m.I.v. Nov. 1954 Ollvler, A. van Gelder. G . Da .., H. van korporaal-schrij\'er tot sergeant-sehr ijver: van Ewijk, C. Prins en P. R. Both m .I.V. Nov. 1954 M . von der Caay m.I.v. I Dec. 1954 van korporaal-ziekenverpleger tol serreanlvan matroos der t e klasse tot kwartierm ei!lter: H. J. Verbruggen en P. J . Gerrits m.I.v. 1 Dec. 19:14 zlekenverplere r : H. C. Aukes m.I.v. Nov. 1954 van maJoor·l'clchulkonalabel tot opper,cachutkonstabel : H. C. van der Beek m.I.v. I Dec. 1954 van zlekenve rple,er der Ie klasse tol korporaalzleke nverplecer: van scr&'eant-I'caehutkonstabel tot majoor-,escbulkonatabel : A. J . Dronkert, T . A. Thijm , H. Mas t. W. Buitendijk m.I.v . 1 Dec. 1954 M. P . T . Kus ters en J . Veens ira m.i.v. 1 Dec. 1954 "80 I'Clch utmake r der Ie klasse tot korpor ••I-resebutmake r : va n serreant-hofmeester tot majoor-hofmeeste r: L. van Dipten en J . K . Tuk m.I.v. 1 Dec. 1954 R. Quast m.I.v. 1 Ocl 1954 van serreant-vuurl eldlnrmonte ur tot maJoorvan kok d er I e klasse lot korporaal-kok: vuurleldln&11tonteur : m.i.v. 1 Nov. 1954 J . J . C . M igo en G . W . Noordover A. L. Stuyfzand m.I.v. Nov. 1954 K. Mollema en M. A. Faasse m.I.v. 1 Dec. 1954 van barbier der Ie klasse tot korporaal-barbier: van maJoor-electromonteur tot opperelectromonteur: m.i.v. I Dec. 1954 P . J . Bosdijk m.I.v. I Nov. 1954 A . Hagedoorn van ehauffe ur de r I e ktassc tot ko rporaai-ehaurfe ur van serreant-electromonteur tot maJoor-elec lromonteur : M . Ivo en W. Strik m.I.v. 1 Nov. 1954 J . Phllippo en J . G . J . Scheele m.I.v. 1 Nov. 1954 M. M. 1'01011 m.I.v. I Dec. 1954 van korporaal-electromonteur tot serl'eant-electromonteur: van matroos \' a n speciale di ensten aulomonteur der I e klasse J . Klavers m.I.v. I Nov. 1954 tot korporaal van speciale die ns te n au tomon teur: G. Nagel en J . F. Nannes m.I.v. 1 Dec. 1954 D. W. B08ma m .I.V. I Maa rt 1954 van electromonteur der t e klasse tot korporaalvan korporaal van spectale dienst en landteehniker tot e lectromonteur : serrunt van speciale di ensten tandtechniker D. van Putten m.I.v. I Nov. 1954 A. P. Henning m.i.v. 1 Dec. 1954 van korporaal van speciale die nsten Instrument make r \Ian maJoor-radlo- radarmonteur tot opperradlo- ra darcodedienst lot .er,eant van . peelale diensten instrume ntm onteur: A. Franke m.i.v. I Nov. 1954 maker-codedlend: L. J . Stern m.I.v. I Dec. 1954 van serceant-ra dlo-radarmonte ur tot majoor-ra dlovan vllegtulcmake r - motormonleur der I e klasse tot rada rmonte ur: korporaal-vlie,tulc ma ker-motormonteur: J . va n der Wal en J . Koning m.I.v. 1 Nov. 1954 E. Braber m.I.v. lOet. 1954 van korporaal-radio-radarmonteur tot serceant-radlovan serceant-vlie,tul, maker-radlo-radarmonte ur tot rada rmonteur: maJoor-vliegtulgmake r-r adlo-rada rmonteur: G . P. A. Haazer m.i.v. 1 Nov. 1954 C. Dees m.i.v. 1 Nov. 1954 M. Zegel en A. F . Lensen m.I.v. I Dec. 1954 vaD korpoMlal- vliertulrmake r - radio-radarmonteur tot van radlo-radarmonteur der te klasse tot korporaal-radlosergea nt-v llel(tulcmaker -radlo-radarmonteur: r ada rmonle ur: F. C. van Willigen burg en H. P. va n J . J . Rotte en H. Heyma ns m.I.v. Nov. MaaT'en m.I .v. 1 Dec. 1954 J. C. F. van den Abeele, W. Bakker, van vJlert-ul,lfmaker-radlo-r a l'l a rmo"te ur de r Ie klasse tot H. J . Tegelaar en B. van den Berg m.I.v. I Deo. korporaal-vllec tulgmaker- radlo- radarmonteur : J. F. C. Zweers m.I.v. 1 Jan. m.i.v. I Dec. 1954 1955 P. J . Klap e n A. J a nsscn s van ma.1 oor-v'lcrlul, maker-konslabel tot oppervllec tulgvan serreant-telerraflst tot majoor-telegrafist : maker-koll.label : T. Kremer, J. Vos en J . A. van den 1954 m I.v. 1 Nov. n O!; m.I.v. Dec. 1954 J . H. B. Hovlus van ser ceant-vllegt ul,:maker-konslabel tot maJoorvan korporaal-seiner tot serceaot- selner: vllert-ulrmaker-konstabel: C. Ha melink, C. J . Touw, J . G. H artW. Kauwenbergh , M. K. va n GeIdesteen, C. Brouwe r, F. A. Tielman ren en H. J . Langeweg m i.v. I Nov. 1954 .. n A. H. Boer dijk m.I.v. I Nov. 1954 vaD vlle,tulrmaker - metaalbewerker der I e klasse tot van korporaal-seine r boven de sterk te tot serreant-seiner korporaal-vllertulgmaker -melaalbewerker : boven de sterkte: m.I.v. I Dec. '954 T. J. Bloem W. van der Meulen m.I.v. D~. 1954 van sergeant-vllelltulgmaker-fotof r aaf tot maJoorvan seiner der t e klasse tot korpOraal-seiner: vllertultmaker-Iolograaf: W. M. Saedt en T . J. J . Jonas m.i.v. 1 Dec. 1954 L. Bernet m.I.v. I Nov. 1954 van . errUDt van de onden:eebootbCltrijdinrsdl en.t tot van vJlectuicmaker-totocraaf de r Ie klasse tot korpor.. l majoor van de ond eneebootbestrijdln pdlenst: vJlectul&11taker-lotograal: (;. van Toor m.I.v. I Nov. 1954 A. H. P. GIerstberg m.I.v. I J an. 1955

"54

19,. "54

•

vaD vlle,tul gmaker·maCatUnbehee rder der Ie kluR tot korporaal·vlle,luIKmaker·macazU nbeheerd er: J. A. G. M. Melis m.i.v. lOet. 1954 van vllectu1cmaker-be kl eder -pa rachulepakke r de r Ie klane tot korporaa l-v llectulcmaker- bekleder-parachutepa kker: P. Hemelrijk. W. Bakker, L. J. Clement en S. H. Wolfard m.i.v. 1 Nov. 1954 van ser,ean l - majoo r der mariniers tot a djudant-onder _ offi cier der mariniers: P. A . Kling m.i.v. 1 Nov. 1954 A. H. Bömer, A. Dourlein en A. J. Govela m.i.v. 1 Dec. 1954 va n serrean! der mariniers tot serceant-majoor der mariniers: C. de Vos, F. Fopma, W. Engels, H. C. van Brederode en J . M. Botermans m.i.v. 1 Nov. 1954 A. Warnaar en P . M. Kraus m.i.v. I Dcc. 1954 van marinie r de r Ie k laue tot korporaal der marinien : J. Mendel m.i.v. I Mei 1954 van maJoor·muzika nt tol oppermuzikanl: A. Bruul m.I.v. I Nov. 1954 van sergeant-muzikan t tot maJoor- muzikant: F. H. Sehorer m.i.v. 1 Nov. 19M van muzika nt de r Ie kl asse tot korporaal-muzikant : J . J . de Wolf en J . A. M. Vernooy m.i.v. I OeI. 1954 In verband met de benoeming van officieren van vakdIensten zijn bij het niet bestaan van bedenkingen met Ingang va n I Januari 1955 de volgende bevorder in gen uitgevoerd : lot opper retlchulkonstabel : Et OverdUklnk. tol maJoor-ceschutkonltabel: H. A. W. van Waardenburg. tot opperelectromonteur: H.. P. de Vries. tot majoor -electromonteur : H . van der Vaart. tot oppermachinist : K. L. Dunharden en L . Krosenbrink. tol majoo r- machin ist : D. Los en H. J . van Leerdam. tot oppenleken verplerer : C. M. Slunn. tot majoor-dekenverple,er: H. Drenth. tot oppervllectul,telecrartst : W. H. Oorl. tot oppervliertuIKmaker-al,emeen: C. FTolleh, J. J. Visser en J. P. Sturk.

1.01 maJoor- vlle,tul,maker-alremeen: J . P . van Dungen, A. van Rijsewijk en T. de Gruijter. tot oppervllertulcmaker·konslabel: W. Boon. lot maJoor-vlle,lulr ma ke r- kODsbbel: J. G. Wolse. tot adjuda nt-onderoffi cier der mariniers: J . H. ft. van der Steen. t ot ser rea Dt- maJoor de r ma rinien: M . J . van der Waal. Opgave van schepelingen met de rang van korporaal en hoger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst Is verleend met ingang van de d a tum als achler ieders naam vermeld : schipper: P. J . L. Kempen Febr. 1955 m.i.v. kwarUe rmeelter : D. Hllge rs m.I.v. Nov. 1954 ser,eant- reschutkoDstabel: 195:; m.i.v. Febr. P . van der Hel m sergeant-vuurleldlngmonteur: S. Schaaf m.I.v. 16 Nov. 1954 .er,eant-elec1romonte ur: .T. H de Bruin m.i.v. 16 Maart korporaa l-eleetrornonleur: J . J . von de Gri nt m. I. v. Nov. 1954 korporaa l- radlorad armonleur: B. A. Rutten 1954 m.I.v. 16 Dec. Opperlele,rafl. t : C . A . J . Erken. m.i.v. J an. 11155 sercunt-telecraflst: J . Pruis m.i.v. 16 J an. 1955 korporaal-telecraflst : L. J . Benlng m.i.v. , Dec. !954 J . J. van Lankeren 1955 m.I.v. I Jan. korporaal-seiner : m.i.v. 16 Jan. K. van Schalk 1955 korporaal- Iorpedomake r : G. A. J olly 19M m.i.v. , Dec. ser'e&nt- machlnlst : F. Boomsma m.i.v. 1 Nov. J . A. Brand 1954 m.I.v. 16 Dcc. J. de Groot 1955 m.i.v. I Mei korporaal- rnachln LJt: H. N. Sparendam. m.i.V. 16 OeI. 1954 1954 J . van Tiel m.i.v. I Nov. G. Burgwal m.i.v. 16 Nov. 1954 m.I.v. I Jan. 1955 L. Relnderman opperschr ijver: 1955 J . A. Verboom m.i.v. Jan.

'95'

Wanneer begint mijn opleiding De opleIdin, tot: Mijneno!tlcler . Sergeant vuurleidingmonteur Korporaal vlieg tuigmaker F Kanonnier . . . . . Radlo-afstandpeiler plot der 2e klasse Duiker der 2e kl asse . . Duiker der Ie klasse . . VlIegtuigwerktuigkundige Vliegtuigtelegratist . Korporaa l timmerman OnderzeebootverkennlngsoUlcler Torpedo-ottlcler . ....... . Sergeant van de navigatie gevechtsinlormatiedienst . Kwartiermeester . Kwartiermeester -Urn . Korporaal hofmeester . Korporaal kok Korporaal kok -Urn Korporaa l v lIegtuigmaker VW Korporaal hofmeester zJm Korporaal bottelier . . Korporaal bottelier zlm Knnonn ler VlIegtuigmaker 1 Vliegopleidingen .

'/ Februari '/ Februari 7 Februari 7 Februari '/ Februari 7 Februari 7 Februari 7 Februari '/ Februari 8 Februari 14 Februari 14 Februari 14 14 14 14 14 14 14 15 21 21 21 21 25

Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari Februari

Vuurleider . . . . . . . 28 Februari Sergeant torpedomaker . 28 Februa r i Rad lo- afstandpeiler plot der 2e klasse 28 Februari De herha lln rseur' UI voo r : 7 Februari Kanonnier de r 2e e n der Ie klasse . Radio-afstandpeiler vuurleiding de r 2e en der Ie klasse . . . . 21 Februari Duiker der 2e en der Ie klasse 21 Februari De opleldtnr tot: Korpora a l ziekenverpleger . 1 Maart Radlo-afstandpeiler vu urleiding 1 Maart Sergeant machinist. . . . 5 Maa rt Schipper. . . . . . . . '/ Maart Kanonnier . . . . . . . 7 Maart VlIegtuigmitraIlleurschul ter 14 Maart VlIegtuigmaker I 14 Maart Korporaal telegrafist 21 Maart Kan onnier .... 21 Maa rt Rad lo-afstandpeiler plot der 2e klasse 21 Maart Radlo-afslandpeller plot der Ie klasse 21 Maa r t Onderzeebooteverkenner de r 2e klasse 21 Maart Korporaal schrijver 28 Maart Afslandwaarnemer s tereoscopisch 28 Maa rt De herhalln, .curtul voor: Kanonnier der 2e en der Ie klasse 7 Maart Ond erzeeboot verkenner der 2e en der Ie klasse. . . . . . . . . . . . 21 Maa r t Radio-afstand peiler der 2e en der Ie klasse 21 Maa r t

korporaa l-scbrijver: E. J . Nlllesen A. F. Brunott T. E. MelJer J . J . Weltevreden W. Gerrits opperboUe ller: J. P. Dronkers maJoor- boUe lle r : P. Nobel korporaal- botte lier: P. M. Staal kor poraal- hofmeeste r : J. van der H orst T. !.ems korpo raal- kok : J . S. Brull G. Tichelaar A. N. Slreerker k ser,eant- vlle,er: A. BulJs sergean t - vliegtul gteJegrarll t: G. L. Post korpo raal-vlle, t ul, t elegrafll t : A. A. Mat heij ko rporaal- vllertulc maker (V) : M. Leer J . K. va n Vondel korporaa l-vlle,tu1cmake r (M) : M. C. Baal A. J . Foederer J. B. van Leersum H. de Bruin korporaal -v lle,tulcmaker (I) : A. Bosch B. T immerman korpo raal -vlle r t uic mak er (K) : J . de Bruin korporaal -vllectulc ma ker (ME) : J . C. G. van den Brand A. Bronsveld

m.I.v. 12 Oet. m.I.v. 16 Oet. m.I.v. 1 Dec. m.I.v. 1 De<. m.I.v. 1 Jan. m.i.v.

E. DE LANGE

1 J an.

1954

1954 1954 1954 1 9~5

1955

m.I.v. 1 Maart

1955

m.I.v. 16 J a n.

1955

m.I.v. 1 Nov. m.I.v. 1 J an.

1954

m.i.v. 1 Nov. m.I.v. I Nov. m.I.v. 16 Dec.

1954 1954 1954

m.I.v.

1 Nov.

1954

m.i.v. 16 Dec.

1954

m.I.v. 11 Oot.

1954

m.I.v. m.i.v.

Nov. Jan.

1954

m.i.v. m.i.v. m.I.v. m.I.v.

Nov. Nov. 1 Nov. I Jan.

1954 1954 1954

m.I.v. m.I.v.

Nov. Doc.

1954 1954

m.I.v.

Nov.

1954

m.I.v. m.I.v.

Nov. Nov.

1954 1954

1955

J. H. Franssen F. J . J ansen M. L. van Graafeijland G. J . Duijts A. Smlt G. tc n H arkei ko r poraa l -vllectu lc make r (H) : J . S. A. Schneider ko rporaaJ- vllel'tul gmaker (MB) : K. d e Blok korpor aal- vlle,tul, maker (8P): E. van Willigen ser,eant d er m ar iniers: M. van Velzen L. Groen korpo raa l der ma riniers: H. J . van Giessel P. van Oorschot W. J . C. Hommels

1955

1 1 16 1 1 1

Nov. Nov. Nov. Jan. Jan. Febr.

1954

1954 1954 1935 1955 1955

m.i.v. 16 Maart

1955

m.I.v. 16 J a n.

1955

m .I.v.

1 Nov.

1954

m.i.v. m.i.v.

1 Jan. 1 Jan.

1955 1955

m.I.v. 15 Oet. m.i.v. 1 De<. m.I.v. 16 Dec.

1954 1954 1954

Alle gereedschappen voor de metaalbewerking SpecIa lilelt , G e re.d.cha ppe n naa r ,.I.enlnll

1955

Zn's

"HYDR OBEND" e.V.

Ha ndelsonderne m ln ll l . "n Co p.. ". Cattenburch 65, Oe n Hu g. Te l. 113132

F.b,ik.n'v.n

Cocoslabriek en Chinamalten Import NV. Baskiabarelten en Alpinomutsen

Cocoslope rs e n tapijten Cocosmatte n Ru iggeschoren m atten

Corridormatten B iezenmatten

Vitrage e.d.

VERZINKERIJ ALBLA SS ERDAM TEL 4 23 K 1859/

m.i.v. m.i.v. m.I.v. m.i.v. m.i.v. m.I.v.

G. CLEMENTS & Zn. N.V.

ZAAN·LONDEN LIJN • Amons & Co.

Leveranciera der

Rel'eJmatl,e aparte afvaa rten AmsterdamlZaandam en Londen en Rotte rdam en Londen. Agenten: Londen Rotterdam

Messrs. L. Dens & Co. Ltd., 4, Lloyds Avenue. E C. 3. Tel.: Royal 3783. Telex 22657. Fa. James Smith & Zoonen, K On Emmaoleln 10.

Tel. : 11.14.70. Telex 21209. Fa. Amons & Co., O. Handelskade 27, Telefoon: 66.27.6. Zaandam Fa. Amons & Co., Hogendijk 28. Tel.: 384 1. Telex 2101. Concurre re nde tarieven e n prima service.

Koninklijke Nederlandse Marine

van conserven

vleeswaren

Amsterdam

Fa. P. SMIT TElEF. 3033

Cuyk aan de Maas

Wed. G M. Herngreen

CONS TRUCT. EWEAKPLAATS

DEN HELDER

fabrieken te

ROTTERDAM Z.

-_: SM EEDWERK

Grondherendijk 48 Telefoon 71054

LA SW ERK

DRA A IWERK

Levera ncie r der

ZA N DSTRALEN

Kon. M ar in e en Landmacht

METALLISEREN

FISH CANNING FACTORY 11

'f.ol"""Bio"

VAN OER W INDT'S HANDEL MIJ.

Exporteurs uan

VLAARD IN GEN

V ISCONSERVEN GEMARINEERDE EN BISMARCK HARING ROLMOPS GEZOUTEN HARING IN VATEN GEROOKTE BOKKING VERSE VIS

Teldoon 3057 Rouerdam$e liJ n 67072 Telegram: Handtl

uurroncier Koninklijke M arine

N.V KONI NKLIJKE FABRIEKEN

LENSVELT NICOLA 'S·GRAVENHAGE

Broofl .. RoggebrfJod .. Be8ehuit IJ ll nhet

Sc!.eep4&to/f.,;n'Jen Complete m eubile";"'Jen

-~-~---

ALTIJD PARAAT

•

ELKINGTON

N.V. v/h Techn. Bur. J. A. C. Nering Bögel

D. BKk.r'. c:ompreuoren . ijn . It ijd bedrijfneker en hebIM .. n n ••• r lenge di.rnUitd, ... nl zij zijn gebouwd door 'flK iel;.te" op ... t terrein ven penluchttec:hniek Door d. 1"~lIlng ",n ..eli, ..... duurdere kogel. : en .... ldl.<Je" h,bb, .. zij .<0 .. b .. ile"iJe_ oon liehle 9ano en du.door •• n rmn;um aan opgenomen .... moge n. Het onf.m~.r. kl.p.~t ..em __ ...... kert H" uil ..., 1 hO<IiJ Nndemenl Ne'ge"s, WH' ~""\lChl word! "ebrviltl. ontb<.hn d. &c~e<'1 c:ompreuoren op he_ .~l

WEERT (l) • Recolleetenst r..t 5 • Telefoo n 2278

de Backer's compressoren n.v. ~.

van Hattum en Blankevoort n.v. BEVERWIJK . TEl . 334 1

baggerwerk betonwerk grondwerk I IN BINNEN· EN BUI TENLAND

V,,( A>

3 AMSTEI<:;A M lE,Ef:)Q,\

'1~2Q"

.::';~.

N.V. HAZEMEYER

I-H HENGELO

Electrisch

schakelmateriaal

L"'NI(-HORST TROSSEN ·

eRE KEN

w atel"dichte en druip-

waterdichte uitvoering

NIET

voor toepassing aan

boord van

SNEEK

schepen

SPECIALISTEN

ROHDE&SCHWARZ-MUNCHEN

op het gebi ed nu

ZEEWATERBESTENDIG NON-FERRO GIETWERK

••

HIDURAX• •peci u

l .1umÎniumb rolU .

••

KOPERLEGERIf':{GEN,

LI CHTMEI'AAL,

vi,. M.N. bl,den,

ook tharmi&ch veredeld.

IMPEDANTIEMETER TYPE ZDU. Voor het ~tlegcbtrd van 30-300 Mhz. impedantie 60 Ohm. Indicatie door llcbtvlek !Kt kruiIdtaad VaD admltantle en Impedantiedlagn.za (Smlth-chart) . Loae diagrammen kunoeo worden Inguet Cf'. waardm Ingetekend. Meet ovcrdrachtxlgentehappea van i- en meer· poUgc netwerken. &paaJt de pbuehoek tussen twee geliJk«:U nauwburigbcld VaD t,5°, Kan als IiDcain mtetoDtvaDgu worden gebruikt. BN 3561.

fnqualtf: spanningen ' met

Importeur: C. N. ROOD.

CHR.

VAN

DONGEN'S

METAALGIETERIJEN me.~

Eigen labo ratorium

HELMOND

do,.. 4Q.j arig••l'11<IrÎng Eigen. gereedJcluopmakerij

Wettringkade 31 ~ Den Haag Te1t.f. 11.19.20 (3 lijobl) Communicatie apparatuur. meetiruJtrume.nten, zenders etc.

ElECTRONISCHE APPARATUUR volgens specifica/ie In grote en kleine series )(-

UHF, TV en FM antennes

T~EA Technisch- Wetenschappelijke Apparatenfabriek

ONDERVINDT DAT BIJ

OOK UW OPDRACHTEN 'MET DE MEEST MOGELIJKE ZORG WORDEN UITGEVOERD

LABORATORIUM EN PRODUCTIE VONDELSTRAAT 72 SCl'IIEOAM, TIEL. 65111 (S .. _~)

"'MSTUO"''''' TUEf. .. 0767 GRONINGEN, fEU F. 21109

AMSTERDAM

TELEFOON 8.5622·8894.5

•

••

De bouw van onze mijnenvegers , ----------------------~

Scheepsbouw

VERSCHURE'S SN ELL O P E NDE

S TOOMM A CHINE S

Machinebouw - Reparatie

WILTONFIJENOORD SCHIEDAM ROTTERDAM

VOO R SC H E EPS· E N

Boforsgeschut . Geschutsrevisie

STATIO NNA I A E

DOEL EIN DE N

VERSC HU RE & CO" SC HE EPSWERF EN MACHINE F A B RI E K N ,V . M EE UW E N LA AN 70 - A M ST ERDA M - TELE FOON 00701

SC HEEP SB0UWUNI E N.V. GRONINGEN

Samenwerkende welVen: GEBIt NIESTERN &. CO. Delfzijl

NOORD NEDERLANDSE SCHEEPSWERVEN N,V, Gr onin ge n

SCHEEPSWERF "TIE WAAL" N,V. Za lt bommel

moderne

E.J. SMIT &ZOON' 5 SCHEEPSWERVEN N.V. t. WESTERBROEK (Gr.l

lijnsche pen

T. 1. 1. nr. 241· K 5904

• uto m .

zeesleepboten

SCHEEPSBOI/W UNIE N.V. HeUevoeu lul,

Spec ialisten voor net ontwer pen en bouwe n 'V a n :zeeIChepe n tot 3000 to n. Coaste,.. tot Iedere g rootte. Z: esle epbote n. Llchter'1 Ba ggermaterieel . Re pa róllt le. va n zeeschepen tot op dwarsh ellingen en in dokken.

3000 to n

•

handen

In •

zeeschepen

DE HAAN & OERLEMANS scheepswerf H. HEUSDEN

rivierschepen tankers

SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK

HARDINXVELD TELEFOON No. 1 en 101

NEDERHARDINXVELD

* TELECR.:

MERWEDE·

NEOERHARDlNXVELD

Teddington-apparatuur HOUDT DE WACH T BIJ ALLE DIESEL·

MOTOREN OP ONZE MIJNENVEGERS

ABNORMALE •

TEMPERATUREN

• •

SNELHEDEN

DRUKKEN

WORDEN

GESIGNALEERD

• BIJ CRITIEKE

OMSTAND I GH EDEN

* *

WORD T DE

l QSl m. stelen motorJllcht voor hll!;1!

BETAEFFENDE

uitgerust met 2 Glenlf/er dIesels

MOTOR AU TOMATI SCH

vlln 72 pk. I~e r

GESTOPT

o"lworpen en gebouwd dOOl :

".V, ~AMSTERDAMSCHE SCHEEPSWERF

• ~I GRi$WEI 1Q.12, mEF. nUl (3

G. DE VRIES LENTSCH Jr. AMSTERDA"

njMII)

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING

VANANDEL N.V . ROTTERDA.M POSTBU S 6049

TELEFOON 65000 5 lijnen

STALEN BUREAU.ENBEDRUF5_ MEUBELEN TEKENTECHNISCHE DMATERIALEN eh EODETJ5CH E T

rNSTRUMEN T EN LfCHTDRUKKEN

FOTOCOPIËN NEO-DRUK fY.NTOORARTI KELEN AMsT t;RDAM·GRONINGEN·DEN HAAG · EI NDHOJEN·HILVERSUM-ROTTERDAM· DJAKARTA. ANTYlERPEN "

""rlqu. N.UoMlI.

cl'Ar.,... de GlHlnoe

Geweren. ~rabijnen. Semi..utomatische Geweren. Geweermitrail. leurs en bijbehorende munitie.

Pidolen met bIj.

behorende munitie.

N.V. Nleu_ Te chnisc he H.nd. lm.~tlc".ppll L..... V_ ..... ul 35 .·.-Gr .... nh . .. _r. I. 111819

Nieuwe kanalen bevorderen handel en verkeer, brengen welvaart

BOS & KALiS I, In ,t•• ~ ook de allergrootste projecten in snel tempo uit te voeren.

Grond- en waterbouwkundige werken Taludverdedigingen van asphall en basall R ij s - en bag 9 e r w e r ken

Aannemings-

In LEUKE ZEEREIS ...

Handelmaatschappij

een .ard l.-e eJlC\lme, een feutje, een ,esProken brief VOOr vern! verwanten .. " Daar hoort de microfoon bij en d. AMROR Handy SOW\d, de popu laire band~rder voor iedereen. G _ ook aan die bandre«lrdl...·SJlOrt doen, een hobby met d ulroenMn f ..eett .... .

Voor muziek. un.-. ,eaproken woord .... elk ander ,eluld de

AMROH HANDY SOUND

Jac. G. van Oord U. - Utrecht

,,0 . Band recorder voor ledereeD"

Telefoon 19027 - 26027

fl 298.KwaUJeib producten ....oor J1.~~o, MUIDEN

TEL.

ST AA LOR A A Ok ABElS HERCULESTOUW EN PYTHONTOUW SISAL. EN MANILLATOUWWERk

•

BouwBetonHei- en Waterwerken Kantoor Dordrecht, Kromhout 65.67, tel. 6941" Den Hoag, François Maelsonstr. 45, tel. 553844

Leveranciers der

N. V. STAALDRAADKABEL. EN HERCULES·TOUWFABRIEK v/h .............~J~.C~.:,. DEN HAAN

Koninklijke Nederlandse Marine van conserven en

vleeswaren

fabrieken te

QORSPRONKELIJI::E PATENT. HO UD ER S V AN EN NAAM.

Cuyk aan de Maas

GEVERS AAN HET AlOMSfKENOE

HERCULlSTOUW

FISH CANNING FACTORY

Kwaliteits

Rubberartikelen

" 'f.oI.ccMl.io"

Ook in olie

VAN DER WINDT'S HANDEL MIJ .

en benzine besfendige soerfen

Exporteurs van

RUBBERFABRIEK "VELP"

V LA"RDI NG EN

V ISCONSERVEN GEMARINEERDE EN BISMARCK HARING ROLMOPS GEZOUTEN HARING IN VATEN GEROOKTE BOKKING VERSE VIS

Tel. , K 8302 - 2775 'e Velp Telefoon 3057 Rotterdamse lijn 67072 Teleg ram: Handel

STOMEN

VERVEN

Leverllncier Koninklijke M 8rine

SCHEEPSWASSERIJ

e~~

BERGMANN~

verzorgt opdrachten van ONDEROELËN DER

KONINKLIJKE

NIDERLAND5E

MARINE

RUBBERHAHOE L

Spe el• • l lng. ,lehl voorgrofe o,d. ' $ 0.8. eh.ml.eh re/nlge n Viltl

~~~~~~R~o~rTERDA~

UNIFORMEN • MATRASSEN - DEKENS . EJfpedll1e ~oo, het ge h.'. '. nd.

AMSTERDAM NOORD TEL. 60121 (5 Lijnen)

Cenlrale Suiker maal"chapPii N.V.

AMSTERDAM

rDt~x

vraagt onze

o suikers

8cheep8lakken

.. labletten

beschermen alles wat vaart - van coaster tol oceaanStomer - tegen de verwoestende invloeden Vlm KlJ nd

o bijsoorten

.. theeklonljes

.....

,Mluter

o sIropen

o basterden L -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

•

~11 :t:t:a~~1

LAKfABRIEKEN N. V•• SASSENHEIM

* a.";J~, &,,.i, in ( }~;Im i"k', ,oftl"", _, j" j_ lh,,;,.

CV.." ']JOO/4fIl,

lol 11""

Alle gereedschappen voor de metaalbewerking

N. V. TRI C 0 T AG E F A B R lE K V.H.

•

F. & B. WIL MIN K Hanclellonde rne rn lng

VE ENDAM

L.. n Cop ••

.*•

"H Y0 ROB EN0" e.V.

C.Uenburc:h 65, Den H •• g. Tel. 113132

Scheepswerf "DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeen&chappelijk IIAJJletlwerkende acheepswerven Gebr. Nlestern & Co . . Del1zljl Noord·Nederlandsche Scheepswerven • Groningen Scheepsbouw Unie N.V. . Groningen NIestem Scheepsbouw Unle N.V, • H ellevoetsluis

•

M.S. "BURDIAMBAL"

Uydrocralhch vaartuil

lnlSop-nl l

J II. ol" r"rfl. "".. kl. . ...U".. 11 .

... .. _.........,;. ""Ir•• lu,...,".... ..,._

• ,Alle soorten vrachtschepen

.,.11_""

• Uchters

_ ........ . .Ir -j. ",lol,. ".,. "_"... .~/I

... • ,"' .\ ....

"'.;1(".

Zvveeds staal Naadloze buize n Gereedschapstaal Roestvrij staal

von UDDEHOLMS A/B

• Zeesleepboten • Baggerlnstallatles • Hellingen en d roogdokken beschikbaar voor reparaUe Nan schepen tot 3000 ton..

o. K.-electroden G rootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

N.V.

NEKEF

V ertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST. SCHRODER

Amsterdam (Z)

Karperweg 45

Amsterdam (Z)

N~d~rkl11dsch(! INTERNATIONAL

Sfalldard E/~cfric Mij.N.V. T II: L It~ HO NIt

AND

TELIEGAAPH

.VSTEM

TElECOMMUNICATIE TElHNIEK

fABRIEKEN EN MACA2:UNEN ,

KANTO!I.EN : SCHELDESTRAAT lbO·l62 ' , · GRA,VENHAGE

,. VAN DER KUN5TRA'" 288· 292 '. ·GRAVENHAGE

T. l.looncentr.lel '1 00' hend en .ulom.ltll ch beddJI en "oor automatisch dhl,leb .... keer Hu lllel.foonlnll.n,U., • T.1.loonI04lsl.l1en O'''''lIoll.,.I.lonle 'pp.r.ll,lur VemuchrlJv'rI e n

v.rreu;hrIJlln.t.lI.tlll . . . n elk. om"."g 5111" ..III'1,I.II.lIe, Afl!.ndlbedlenlng e n meeUnlt.II.llel Selenium geliJk'lchters Pneum.tllche bullpOltlnll.Ualies Condenl.toren, tr.nlform.toren

R.dlound... en onl.. angerl voo r t.l.eommunlc.U. 'ylleme n Me •• ken.len r.dloepPlretuu, R.dloc:ommunlc.tl. en ",vig.U •• ppe ratuur "DO' lucht· .n .c:h •• p .... rt

Ihd., Iw,temen T.. I."llle:..,nden en .ont .... "o." Studlolende,·llnk.pp.r.tuur Z.nd· en onl... ngbulun

Pre"I.,. me.lJ,pp.r.luu,

VERTEGENWOOAOIÇjNC VAN : INTERNATIONAL STANDARD ElECTRIC CCNlPORATION BUL TElEPHQNE MANUFACTUR:IHG COMPANY STANDARD lElEPHONES ANO CAlLES LTD. atEED & COMPANY LTD. EN VERlONOEN MAATSCHAPPUEN

Sliedrecht Indultrieweg iA

Telefoon'

N.V. A. PRINS Th.

ZooDS

Aanneming. Maatschappij Watelbouwkundig.., Baggel- en OPllnwmgswelken Aannemers van de bagger·, opspuitings· en bijk.omende werk.en voor de uitbreiding van de Rijkszeehaven "Het Nieuwe Diep" Telefoon 3324 - 3008, Marinehaven, Den Helder

"Molorschouw Kon

FL AME ·A RRESTERS

Molrme'

(nieuwzilveren lIla mkerende ANKER-veiligheid.-roo.sters) PATRIJSPOORTEN

in alle ty pen en grootten:

SCHEEPSRAMEN LI C HT. EN D EK R ANDEN

DEKSC HR DEVEN

TANK DEKSE LPOORT EN SC H O T SCHUIVEN

Non·ferro g i et w er k naar mode l of t eken ing, r uwen bewerkt

"HET ANKER" BOVENHARO I N X VELO • TELE F OON No. 1

Leverancier

van

Koninklijke

Marine

Fa brika nte: METAALWAR E NFABRI E K EN

•

KOPERG I E T ER IJ

NV. AUTO SERVICE OFFICIAL C!%$ DEALER HOOF D KAN T OOR : HOGEWAL 14

DEN H AAG -

TE L EFOON 184S80·

• PerSQ1Ietl-imlomobieletl • Bes/el. vrdt blwilgens • O"derdeletl • Gereedu htlppen • Sen 'ire til

N.V. AUTO SERVICE D E M ENSEN M E T

E RVARI NG

Wellicht ' is ook dit oordeel niet absoluut objectief!

Wanneer het voor de onbevooroordeelde architect al niet eenvoudig is in alle objeCliviteil IC adviseren, dan kan terecht de vraag worden gesteld welke waarde moet worden gehecht aan de ugumenlen vin een belanghebbend {abrikant. Volstrekte ohjenÎviteit is dan wellicht een nauwelijks te benaderen ideaal, zelfs nict wanneer men - zoals Linoleum Ktommenie - aanzienlijk mee r dan één enkel alternatid kan stellen. Wie zich echter in het vloerenprobleem verdiept, zal spoedig inzien waarom linoleum geldt als de meest universele vloerbedekking. Het verenigt immers alle eigenschappen in zich van een duuname, doelmatige en decoratieve vloer. Niettemin boden ook enkele "neweornen" zekere perspectieven en mei inter van geheel haat beproefde ervaring heeft Linoleum Krommenie ook deze mogelijkheden uitgebuit. Na grondige selectie werden tens lotte Colorite asfah tegelvloeten en Colovinyl plastic.asbest tegels ontwikkeld. In bepaalde gevallen voldoen ook deze nieuwe vloeren heel goed en een enkele maal - onder uitzonderlijke om· standigheden - is Colovinyl zelfs boven linoleum te prefereren. Linoleum Krommenie beschouwt het als een uniek voorrecht, dank zij dit veelzijdige productieschema een nagenoeg volstrekte objectiviteit te kunnen betrachten.

Linoleum· Colorlla • COloYln,1 drie doeltreffende pijlen op de boog

v~n

LINOLEUM KROMMENIE d~

•

Onu A{d. Technische Ad~iezen uI V g~ .. ne .dvh~rtn &ti de huu ~.n j ui••• v/oer op de ju;uc p/~.11

---~~

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHEN8URG, FRANKRUK, PORTUGAL, SPANJE, NOORD.AFRIKA. ITAU~. ADRIATI SCHE ZEE. GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE.

Ned e rl andsche Stoo msleepdienst voorheen van

P. SMIT .JUNIOR Willemskade 14-15 Tel. 11 .18.00 (6 lijn en) ROTTERDAM

TRANSAtlANTISCHE DIENSTEN

SURINAME, CURAÇAO. ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN-AMERIKA,

60 sleepboten voor het assisteren van zee- e n binnenvaarluigen

WESTKUST VAN ZUID.AMERIKA.

POMPBOTEN EN IJSBREKERS

Afd . HAVENDIENST .,SPIDO" Rondvaarten door de Rott erdamse havens met e .pllcetle Afvaart Pontons Will e mspiein - Duu r 1 1/~ uur r e l. 28(11 5

KONINKLIJKE JAVA ·CHINA·PAKETVAART LIJNEN N. V. (aoIAL INTERQCBAN LINES)

VERRE OOSTEN - AFRIKA - ZUID-AMERIKA l NDONESIB _ MALAKKA - CHINA - 1APAN MALAl<KA - INDONESlB - AUSTRAlJB Z UID-AMERIKA - ZUID.APRIKA _ AUSTRAIJS HOOFDKANTOREN

AMSTERDAM ,oH.' Sch_p . .. ,th ul, '· ,.1.1_ 1!>4·" 1

HONGKONG 188_191

Co"ftu~hl

Roo d W. ,.

wij zullen moeten samenwerken ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE ·OPSLAG Telegramadres: V.naden

Telefoon 21300

N. Y. STANDARD·YACUUM TANKVAART MIJ.

r"'\ STANVAC \0:7 GEVESTIGD

T I!:

' ..OR .... VENHAOe

BCNOORDENHOUTS C HEWeO?

. . ..,,;.. ~

LUNDIENSTEN

ROTTERDAM·SONT LIJN

KANTOREN

J NDONESlft

TE DJAKARTA,MERDEKASELATAN 18

RoUerdam.Den emarken, Zweden v.v. :I x p . w .

ANTWERPEN·SONT LIJN

SUNOEI OERONO, BIJ PALEMBANQ

Antwerpen.Denemarken, Zwed en v .v . 2 x p . w.

N.V. HAVEN LINE Rolierdam/Anlwerpen-Z. Amerika v ,v . Ma.ndel.

Nieuwbouw en reparatie van

zee- en binnenschepen

*WERF DE NOORD n.v. ALBLASSERDAM Telefoon :

HOLLAND Rolt erdam 72619-72599

Alblanerdam foSl- 452

Ncdcrlal1dschc Sfal1dard Elccfric Mij.N.V. I NT E RNA TI ONAL T II!:LE PM O NE ANO T I!: LEORAPH

SYSTEM

TElECOMM UNICATIE TECHN IEK KANTOREN : SCHELDESTRAAT 160· 1U ', .CIlAVENHACE

F"'B1UEKEN EN MACAZUNEN , ,. VAN DER KUNSTRA ... , 288.2 92 ', ·GRAVENH ... CE

Te lelooncenl rele l voor hend en .... to mlt i.e h be d rij f e n va a r au tomalil ch dllirich"e , keer H ul slele loonln.t. lle lie. • T. Ia loonta.ste ll en Or•• lIllo li -te lefonle .pp... tuur V.rre.chrij"en en .. e.reu:hrijfinlle U.. tle. elke om ... ".., SI'iI", .. lln lta llat iel Ail land.be dieni ng en meelln,ta Uat iel Selenium g el ijkrichters Pn e umatisc he buil pOIUn ltall a ll el e ond en.aton.n. tran, forml to, en

",I"

R.dioze nde .. 111" o n t~ .ngers voo , le lecom munlc .. lle sy lte men Mee.kana len •• dlo.p pe r. ' uur R.dioc;omm loln ic:el1. en " e viglltieappera tuur voor luchl - en Icheep.... rt

Jb d••

~)"stemen

T. levllie zl!I" der. e n -on l"."g" •• Studio ze nd . , ·llnke pp e retuu.

Z end· e n onl ungbull en Pr eci l ie meetep puet uu r

VERTEGENWOORDIGING VAN , INTERNATIONAL 5TANDARD ELECTRIC CORPOIIATION BUL TELEPHONE MANVFACTUIIING COMl'ANY SlANDARD IELEPHONES AND CAkES LTD. CREED & COMPANY LTD. EN VERBONDEN MAA TSCHAPPIJEN

de "océ"

221

combine

is een gecombineerd e belichtings- en ontwikkelmachine voor h et maken van lichtdrukken

Enige voordelen : •

Bc:la e Q.. ijkc .... imtcbel p"r il'lQ. Het ODl wl kkela ppa ra a l I. Bamclijk boYCI de bellchlia g l ma c:h ia e gebouwd •

•

Sn t ller werkta d oo r .. o mbina tle e p l yn .. hro a l"lie ..aa d t be id t a ppan lta 101 U a ma .. h ia t.

CHEMISCHE FABRIEK L. VAN DER GRINTEN N.V. VENLO TI!. Ll!.fooN WIl

Ile n n aar