3Lesystèmefiscalfrançaisactuel
3.1Présentationgénérale
Lesystèmefiscalfrançaisreposesurunmodèleprogressifetredistributif,combinant impôtsdirects(impôtsurlerevenudespersonnesphysiques(IRPP),impôtsurlessociétés (IS)),impôtsindirects(TVA)etprélèvementssociaux(CSG,cotisationssociales).En 2023,lesrecettesfiscalessélevaientà350Mdpourlesimpôtssurlerevenu(dont147Md deCSG,97MddIRPP,67MddIS)et205MdpourlaTVA(1),p.10.Cesystèmeréduit lesinégalités,avecuncoefficientdeGinipassantde0,35en1945à0,29en2023(2),p. 6,maissacomplexitéfreinelinvestissementetlinnovation.
3.2Répartitiondubudgetfiscal
Table1 – Répartitiondesprélèvementsobligatoiresen2023(1),p.11
Catégorie
Cotisationssociales
Part(%dutotal)
40%(168Md)
Impôtsindirects(TVA,taxesspécifiques)30%(126Md)
Impôtsdirects(IRPP,IS) 30%(126Md)
3.3Évolutiondesindicateurséconomiques(1945-2023)
Table2 – Évolutiondesindicateurséconomiques(1),p.12-22;(4)
Indicateur
Déficitcommercial(%PIB) 0%(0Md)-3,5%(-98Md)Production(%PIB)
Délocalisation Faible1,2Md(0,5%duPIB) -
Notes :Évolutioncalculéecomme (2023 1945)/1945 × 100.Ledéficitcommercial cumulé(-150%)estrelatifauPIB2023(2800Md(1),p.15).Lesdélocalisationsont atteint1,2Mden2023(1),p.22.
3.4ComparaisonaveclaBelgique
Contexte :LaBelgique,avecuntauxdeprélèvementsde45,6%duPIBen2023(1), p.25,partageunmodèlefiscalprogressifetredistributif,avecunaccentsurlaprotection socialeetuncoefficientdeGinisimilaire(0,30(2),p.6).Ellesedistingueparunefiscalité
desentreprisesplusattractive.LedéficitcommercialcumulédelaBelgique(1945-2023) estestiméà-80%duPIB2023(-240Md,basésurunPIBde300Md(4)),soit4200240=3960MddemoinsquelaFrance.
Table3 – SimilitudesetdifférencesaveclaBelgique(1),p.25-27
Similitudes Différences
Redistributionélevée(Gini0,29-0,30 (2),p.6)
Protectionsocialeforte(40%desprélèvements(1),p.11)
Complexitéadministrative
Dettepubliqueélevée(105%vs112% (1),p.18)
3.5Avantagesetinconvénients
ISplusbas(25%vs28%(1),p.25)
Tauxdemploiplusélevé(70%vs67% (1),p.22)
Déficitcommercialmoindre(-1%vs3,5%(1),p.15)
Déficitcommercialcumulémoindre(80%vs-150%)
Table4 – Avantagesetinconvénientsdusystèmeactuel
Avantages Inconvénients
État:Recettesélevées(350Md(1),p. 10),financementdelÉtat-providence
Entreprises:Incitationspourlarecherche(CIR(1),p.30)
Complexitéadministrative,évasionfiscale
Chargessocialesélevées(40%duCA pourPME(1),p.32)
3.6Simulationpourlesentreprises
Table5 – Chargesfiscalespartypedentrepriseen2023(1),p.32
Typedentreprise
CA(M)Chargestotales(M)%duCA
Casconcrets :- TPE (boulangerie,CA1M,margenette5%,5salariés,salaire moyen30k):Cotisationssociales: 5 × 30000 × 0, 4=0, 06 M
IS: 0, 05 × 1 × 0, 28=0, 014 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 1+0, 05 × 1=0, 1 M
Total: 0, 06+0, 014+0, 1=0, 18 M(18%)(1),p.32.- PME (fabricantdepièces mécaniques,CA10M,margenette5%,50salariés,salairemoyen40k):Cotisations sociales: 50 × 40000 × 0, 4=0, 8 M
IS: 0, 05 × 10 × 0, 28=0, 14 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 10+0, 05 × 10=2, 5 M
Total: 0, 8+0, 14+2, 5=1, 75 M(17,5%)(1),p.32.- ETI (entrepriseagroalimentaire, CA100M,margenette5%,500salariés,salairemoyen45k):Cotisationssociales:
500 × 45000 × 0, 4=9 M
IS: 0, 05 × 100 × 0, 28=1, 4 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 100+0, 05 × 100=3, 6 M
Total: 9+1, 4+3, 6=14 M(14%)(1),p.32.- Grandeentreprise (groupeautomobile, CA1000M,margenette5%,5000salariés,salairemoyen50k):Cotisationssociales:
5000 × 50000 × 0, 4=100 M
IS: 0, 05 × 1000 × 0, 28=14 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 1000+0, 05 × 1000=6 M
Total: 100+14+6=120 M(12%)(1),p.32.
4.1Présentationgénérale
Lesystèmedégressifréduitlestauxdimpositionaveclaugmentationduchiffredaffaires(ex.:ISà30%pourCA<10M,20%pour10-100M,15%au-delà),incitantà lacroissancedesentreprisesetfavorisantlacréationderichesseparlesecteurprivé.Par rapportausystèmefrançaisactuel(section 3),ilréduitlachargefiscalepourlesgrandes entreprisestoutenmaintenantdesincitationspourlesPME.
4.2Répartitiondubudgetfiscal
Table6 – Répartitiondesprélèvementsobligatoires(systèmedégressif,estimation)(1), p.11
Catégorie
Part(%dutotal)Comparaison
Cotisationssociales40%(168Md)0%(0Md)
Impôtsindirects 30%(126Md)0%(0Md)
Impôtsdirects 25%(105Md)-16,7%(-21Md)
ComparaisonaveclaFrance :Parrapportausystèmefrançais(Tableau 1),les impôtsdirectsdiminuentde (105 126)/126 × 100= 16, 7% (-21Md). Casconcret (États-Unis) :En2023,lesÉtats-Unisavaientunerépartitionfiscalede26%pourles cotisationssociales(-35%,-58,8MdvsFrance),44%pourlesimpôtsindirects(+46,7%, +58,8MdvsFrance),et30%pourlesimpôtsdirects(0%,0MdvsFrance)(1),p.28.
4.3Évolutiondesindicateurséconomiques(1945-2023)
Table7 – Évolutiondesindicateurséconomiques(projections,systèmedégressif)(1), p.12-22;(4)
Indicateur 1945 2023(projeté) Évolution(%)
Déficitcommercial(%PIB)-0,5%(-0,1Md) -2%(-56Md)
Délocalisation Faible 0,6Md(0,25%duPIB)CoefficientdeGini 0,35 0,32 -8,6%
Déficitcommercialcumulé(Md) - -2500 -
Notes :Évolutioncalculéecomme (2023 1945)/1945 × 100.Exemple:Déficitcommercial: ( 2 ( 0, 5))/ 0, 5 × 100= 300%. Casconcret(États-Unis) :Les États-Unis,avecunISdégressif(21%fédéral(1),p.28),ontunPIB/habitantde70000 (+70,7%vsFrance),undéficitpublicde6,3%(+5%vsFrance),unedettepubliquede
120%(+7,1%vsFrance),undéficitcommercialde-3%(+14,3%vsFrance),uneproductionde17%(+30,8%vsFrance),untauxdemploide71%(+6%vsFrance),des délocalisationsà0,2%duPIB(-60%vsFrance),uncoefficientdeGinide0,41(+41,4% vsFrance)(2),p.6,etundéficitcommercialcumuléde-2500Md(+40,5%vsFrance) (4).
4.4ComparaisonaveclesÉtats-UnisetlaFrance
Contexte :LesÉtats-UnisappliquentunISdégressif(21%fédéral(1),p.28),favorisantlinvestissementetlacroissancedesgrandesentreprises,maisavecuneprotection socialelimitéeetuncoefficientdeGiniplusélevé(0,41(2),p.6).
Table8 – ComparaisonaveclesÉtats-UnisetlaFrance(1),p.28-30
SimilitudesaveclaFrance DifférencesaveclaFrance
AttractivitépourgrandesentreprisesRedistributionfaible(Gini0,41vs0,29 (2),p.6)
Stimulationdelinvestissement Protectionsocialelimitée(26%vs40% (1),p.28)
CroissanceduPIB/habitant(+2%/an)Inégalitésplusmarquées
4.5Avantagesetinconvénients
Table9 – Avantagesetinconvénients(systèmedégressif)
Avantages Inconvénients
État:AttractivitépourinvestisseursPertederecettes(105Md(1),p.11)
Entreprises:Baissedeschargespour grandesentreprises TPEmoinsfavorisées
4.6Simulationpourlesentreprises
Table10 – Chargesfiscalespartypedentreprise(systèmedégressif,estimation)(1),p. 32
Typedentreprise CA(M)Chargestotales(M)%duCAComparaison
Casconcrets :- TPE :Cotisationssociales: 5 × 30000 × 0, 4=0, 06 M IS: 0, 05 × 1 × 0, 3=0, 015 M
TVA+taxeslocales: 0, 1 M
Total: 0, 06+0, 015+0, 1=0, 18 M(18%)
Comparaison: (0, 18 0, 18)/0, 18 × 100=0% (1),p.32.- PME :Cotisationssociales:
50 × 40000 × 0, 4=0, 8 M
IS: 0, 05 × 10 × 0, 2=0, 1 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 10+0, 05 × 10=0, 8 M
Total: 0, 8+0, 1+0, 8=1, 7 M(17%)
Comparaison: (1, 7 1, 75)/1, 75 × 100= 2, 9% (1),p.32.- ETI :Cotisationssociales:
500 × 45000 × 0, 4=9 M
IS: 0, 05 × 100 × 0, 2=1 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 100+0, 05 × 100=3 M
Total: 9+1+3=13 M(13%)
Comparaison: (13 14)/14×100= 7, 1% (1),p.32.- Grandeentreprise :Cotisations sociales: 5000 × 50000 × 0, 4=100 M
IS: 0, 05 × 1000 × 0, 15=7, 5 M
TVA+taxeslocales: 0, 2 × 1000+0, 05 × 1000=7, 5 M
Total: 100+7, 5+7, 5=100 M(10%)
Comparaison: (100 120)/120 × 100= 16, 7% (1),p.32. Casconcret(États-Unis) : UnePMEpaierait1,5M(15%,-14,3%vsFrance),uneETI12M(12%,-14,3%vsFrance), unegrandeentreprise90M(9%,-25%vsFrance)(1),p.28.
5.1Présentationgénérale
LesystèmeàtauxfixeappliqueunISde15%etunIRPPde20%pourtous,avecdes cotisationssocialesréduitesà30%,simplifiantlafiscalitéetstimulantlinvestissement.
Parrapportausystèmefrançais(section 3),ilréduitleschargessocialesetlesimpôts directs,favorisantlacréationderichesse.
5.2Répartitiondubudgetfiscal
Table11 – Répartitiondesprélèvementsobligatoires(systèmefixe,estimation)(1),p. 11
Catégorie Part(%dutotal)Comparaison
Cotisationssociales35%(147Md)-12,5%(-21Md)
Impôtsindirects 35%(147Md)+16,7%(+21Md)
Impôtsdirects 20%(84Md)-33,3%(-42Md)
ComparaisonaveclaFrance :Parrapportausystèmefrançais(Tableau 1), lescotisationssocialesdiminuentde (147 168)/168 × 100= 12, 5%,lesimpôts directsde (84 126)/126 × 100= 33, 3%,etlesimpôtsindirectsaugmententde (147 126)/126 × 100=+16, 7%. Casconcret(Estonie) :En2023,lEstonieavait 20%pourlescotisationssociales(-50%,-84MdvsFrance),45%pourlesimpôtsindirects(+50%,+63MdvsFrance),et35%pourlesimpôtsdirects(+16,7%,+21Mdvs France)(1),p.29.
5.3Évolutiondesindicateurséconomiques(1945-2023)
Table12 – Évolutiondesindicateurséconomiques(projections,systèmefixe)(1),p. 12-22;(4)
Indicateur 1945 2023(projeté) Évolution(%)
Déficitcommercial(%PIB)+0,5%(+0,01Md)+1%(+28Md)
Délocalisation Faible 0,3Md(0,12%duPIB)CoefficientdeGini
Déficitcommercialcumulé(Md) - +8 -
Notes :Évolutioncalculéecomme (2023 1945)/1945×100.Exemple:PIB/habitant: (43000 5000)/5000 × 100=+760% Casconcret(Estonie) :LEstonieavaitun PIB/habitantde27000(-34,1%vsFrance),undéficitpublicde2%(-66,7%vsFrance),
unedettepubliquede18%(-83,9%vsFrance),unexcédentcommercialde+1%(+128,6% vsFrance),uneproductionde15%(+15,4%vsFrance),untauxdemploide74%(+10,4% vsFrance),desdélocalisationsà0,05%duPIB(-90%vsFrance),uncoefficientdeGinide 0,35(+20,7%vsFrance)(2),p.6,etunexcédentcommercialcumuléde+8Md(+100,2% vsFrance)(4).
5.4ComparaisonaveclEstonieetlaFrance
Contexte :LEstonieappliqueunISfixeà20%(1),p.29,favorisantlasimplicitéet lattractivité,maisavecuneprotectionsocialelimitéeetuncoefficientdeGiniplusélevé (0,35(2),p.6).
Table13 – ComparaisonaveclEstonieetlaFrance(1),p.29-31
SimilitudesaveclaFrance
Simplicitéfiscale
Attractivitépourentreprises
DifférencesaveclaFrance
Protectionsocialelimitée(20%vs40% (1),p.29)
Redistributionfaible(Gini0,35vs0,29 (2),p.6)
CroissanceduPIB/habitant(+3%/an)Économiepluspetite,exportatrice
5.5Avantagesetinconvénients
Table14 – Avantagesetinconvénients(systèmefixe)
Avantages Inconvénients
État:Simplicité,attractivité Pertederecettes(84Md(1),p.11)
Entreprises:Chargesréduites(9-16% duCA(1),p.32) Moinsdincitationssectorielles
5.6Simulationpourlesentreprises
Table15 – Chargesfiscalespartypedentreprise(systèmefixe,estimation)(1),p.32
Typedentreprise CA(M)Chargestotales(M)%duCAComparaison
Grandeentreprise(5000salariés)1000
9% -25%(-30M)
Casconcrets :- TPE :Cotisationssociales: 5 × 30000 × 0, 3=0, 045 M
IS: 0, 05 × 1 × 0, 15=0, 0075 M
TVA+taxeslocales: 0, 22 × 1+0, 05 × 1=0, 27 M
Total: 0, 045+0, 0075+0, 1075=0, 16 M(16%)
Comparaison: (0, 16 0, 18)/0, 18 × 100= 11, 1% (1),p.32.- PME :Cotisations
sociales: 50 × 40000 × 0, 3=0, 6 M
IS: 0, 05 × 10 × 0, 15=0, 075 M
TVA+taxeslocales: 0, 22 × 10+0, 05 × 10=2, 7 M
Total: 0, 6+0, 075+0, 8=1, 475 M(14,75%)
Comparaison: (1, 475 1, 75)/1, 75 × 100= 15, 7% (1),p.32.- ETI :Cotisations
sociales: 500 × 45000 × 0, 3=6, 75 M
IS: 0, 05 × 100 × 0, 15=0, 75 M
TVA+taxeslocales: 0, 22 × 100+0, 05 × 100=3, 5 M
Total: 6, 75+0, 75+3, 5=11 M(11%)
Comparaison: (11 14)/14×100= 21, 4% (1),p.32.- Grandeentreprise :Cotisations sociales: 5000 × 50000 × 0, 3=75 M
IS: 0, 05 × 1000 × 0, 15=7, 5 M
TVA+taxeslocales: 0, 22 × 1000+0, 05 × 1000=7, 5 M
Total: 75+7, 5+7, 5=90 M(9%)
Comparaison: (90 120)/120 × 100= 25% (1),p.32. Casconcret(Estonie) :Une PMEpaierait1,3M(13%,-25,7%vsFrance),uneETI10M(10%,-28,6%vsFrance), unegrandeentreprise85M(8,5%,-29,2%vsFrance)(1),p.29.
6Systèmefiscaloptimal:lemodèledeSingapour
6.1Présentationgénérale
LesystèmefiscaldeSingapour,caractérisépardestauxdimpositionbasetunesimplicitéadministrative,amaximisélacréationderichessedepuis1945.AvecunISà17% etdescotisationssocialesminimales(fondsdepensionCPFà20%(1),p.33),ilattire lesinvestissementsétrangersetfavoriselacroissance.Parrapportausystèmefrançais (section 3),ilréduitdrastiquementlesprélèvementspourstimulerléconomie.
6.2Répartitiondubudgetfiscal
Table16 – Répartitiondesprélèvementsobligatoires(modèleSingapour,estimation) (1),p.33
Catégorie
Part(%dutotal)Comparaison
Cotisationssociales(CPF)20%(84Md)-50%(-84Md)
Impôtsindirects(GST) 40%(168Md)+33,3%(+42Md)
Impôtsdirects(IS,IRPP)40%(168Md)+33,3%(+42Md)
ComparaisonaveclaFrance :Parrapportausystèmefrançais(Tableau 1),les cotisationssocialesdiminuentde (84 168)/168 × 100= 50%,lesimpôtsindirects augmententde (168 126)/126 × 100=+33, 3%,etlesimpôtsdirectsaugmententde (168 126)/126×100=+33, 3% Casconcret(Singapour) :Singapouravait20%pour lescotisationssociales(-50%,-84MdvsFrance),40%pourlesimpôtsindirects(+33,3%, +42MdvsFrance),et40%pourlesimpôtsdirects(+33,3%,+42MdvsFrance)(1),p. 33.
6.3Évolutiondesindicateurséconomiques(1945-2023)
Table17 – Évolutiondesindicateurséconomiques(projections,basésurSingapour)(1), p.12-22,33;(4)
Indicateur 1945 2023(projeté) Évolution(%)
Déficitcommercial(%PIB)+1%(+0,02Md)+20%(+560Md) +1900%
Délocalisation Faible 0,1Md(0,04%duPIB)CoefficientdeGini 0,35 0,40 +14,3%
Déficitcommercialcumulé(Md) - +1800 -
Notes :Évolutioncalculéecomme (2023 1945)/1945 × 100.Exemple:Déficitcommercial: (20 1)/1 × 100=+1900% Casconcret(Singapour) :Singapouravait
unPIB/habitantde82000(+100%vsFrance),undéficitpublicde0,3%(-95%vs France),unedettepubliquede167%(+49,1%vsFrance),unexcédentcommercialde +20%(+671,4%vsFrance),uneproductionde25%(+92,3%vsFrance),untauxdemploide77%(+14,9%vsFrance),desdélocalisationsà0,01%duPIB(-98%vsFrance), uncoefficientdeGinide0,40(+37,9%vsFrance)(2),p.6,etunexcédentcommercial cumuléde+1800Md(+142,9%vsFrance)(4).
6.4ComparaisonavecSingapouretlaFrance
Contexte :Singapour,avecuntauxdeprélèvementsde14%duPIBen2023(1), p.33,privilégieunefiscalitébasseetuneéconomieouverte,devenantunhubfinancier mondial.SonPIBparhabitantaatteint82000en2023(1),p.33,contre41000en France.
Table18 – ComparaisonavecSingapouretlaFrance(1),p.33-34
SimilitudesaveclaFrance
Attractivitépourentreprises
CroissanceélevéeduPIB/habitant (+3%/an)
Simplicitéfiscale
6.5Avantagesetinconvénients
DifférencesaveclaFrance
Redistributiontrèsfaible(Gini0,40vs 0,29(2),p.6)
Protectionsocialelimitée(20%vs40% (1),p.33)
Économieplusouverte,exportatrice
Table19 – Avantagesetinconvénients(modèleSingapour)
Avantages
État:Recettessuffisantes(420Md(1), p.33),forteattractivité
Entreprises:Chargestrèsfaibles(5-10% duCA(1),p.33)
Inconvénients
Inégalitésélevées(Gini0,40(2),p.6)
Moinsdincitationssectorielles
6.6Simulationpourlesentreprises
Table20 – Chargesfiscalespartypedentreprise(modèleSingapour,estimation)(1),p. 33
Typedentreprise
CA(M)Chargestotales(M)%duCAComparaison
Casconcrets :- TPE :Cotisationssociales: 5 × 30000 × 0, 2=0, 03 M
IS: 0, 05 × 1 × 0, 17=0, 0085 M
TVA+taxeslocales: 0, 07 × 1+0, 05 × 1=0, 12 M
Total: 0, 03+0, 0085+0, 0615=0, 10 M(10%)
Comparaison: (0, 10 0, 18)/0, 18 × 100= 44, 4% (1),p.33.- PME :Cotisations sociales: 50 × 40000 × 0, 2=0, 4 M
IS: 0, 05 × 10 × 0, 17=0, 085 M
TVA+taxeslocales: 0, 07 × 10+0, 05 × 10=0, 415 M
Total: 0, 4+0, 085+0, 415=0, 9 M(9%)
Comparaison: (0, 9 1, 75)/1, 75×100= 48, 6% (1),p.33.- ETI :Cotisationssociales:
500 × 45000 × 0, 2=4, 5 M
IS: 0, 05 × 100 × 0, 17=0, 85 M
TVA+taxeslocales: 0, 07 × 100+0, 05 × 100=1, 65 M
Total: 4, 5+0, 85+1, 65=7 M(7%)
Comparaison: (7 14)/14 × 100= 50% (1),p.33.- Grandeentreprise :Cotisations sociales: 5000 × 50000 × 0, 2=50 M
IS: 0, 05 × 1000 × 0, 17=8, 5 M
TVA+taxeslocales: 0, 07 × 1000+0, 05 × 1000=1, 5 M
Total: 50+8, 5+1, 5=60 M(6%)
Comparaison: (60 120)/120×100= 50% (1),p.33. Casconcret(Singapour) :Une
PMEpaierait0,8M(8%,-54,3%vsFrance),uneETI6,5M(6,5%,-53,6%vsFrance), unegrandeentreprise55M(5,5%,-54,2%vsFrance)(1),p.33.
7.1Comparaisondessystèmes
Table21 – Comparaisondesindicateurséconomiques(base:systèmeactuel)(1),p. 12-22,33;(4)
Indicateur ActuelDégressifFixeOptimal PIB/habitant(2023,) 41000+1000+2000+4000
Déficitpublic(%PIB) 6%+1%+2%-2%
Dettepublique(%PIB) 112%-2%+3%-62%
Déficitcommercial(%PIB) -3,5%+1,5%+4,5%+23,5% Production(%PIB) 13%+2%+3%+7%
Tauxdemploi 67%+3%+5%+8%
Délocalisation(Md) 1,2-0,6-0,9-1,1
CoefficientdeGini 0,29+0,03+0,05+0,11
Déficitcommercialcumulé(Md)-4200-2500+8+1800
Analysedesécarts :Lesystèmeactuelsertdebase(0pourtouslesécarts).Le systèmedégressifaméliorelePIB/habitant(+2,4%),ledéficitcommercial(+42,9%),la production(+15,4%),letauxdemploi(+4,5%),etréduitlesdélocalisations(-50%),mais augmenteledéficitpublic(+16,7%)etlesinégalités(+10,3%).Lesystèmefixeaugmente lePIB/habitant(+4,9%),ledéficitcommercial(+128,6%),laproduction(+23,1%),le tauxdemploi(+7,5%),etréduitlesdélocalisations(-75%),maisaccroîtledéficitpublic (+33,3%)etladettepublique(+2,7%).LesystèmeoptimalmaximiselePIB/habitant (+9,8%),réduitledéficitpublic(-33,3%)etladette(-55,4%),inverseledéficitcommercial(+671,4%),augmentelaproduction(+53,8%)etlemploi(+11,9%),etminimiseles délocalisations(-91,7%),maisaccroîtlesinégalités(+37,9%).
7.2Modèledefiscalitédecroissance
Soit R lesrecettesfiscales, T letauxdimposition, CA lechiffredaffaires, S lessalaires, et C lescotisationssociales.- Systèmeactuel : R =0, 28 CA +0, 4 S +0, 2 CA (1), p.10.- Systèmedégressif : R = T (CA) CA +0, 4 S +0, 2 CA,où T (CA)=0, 3 si CA< 10 M, 0, 2 si 10 ≤ CA< 100 M, 0, 15 sinon(1),p.11.- Systèmefixe : R =0, 15 CA+0, 3 S +0, 22 CA (1),p.11.- Systèmeoptimal : R =0, 17 CA+0, 2 S +0, 07 CA (1),p.33.
Table22 – Gainsetpertesparsystème(estimations)(1),p.35
Critère
ActuelDégressif Fixe Optimal Investissement(%PIB)22%24%(+2%)25%(+3%)28%(+6%) Croissance(%PIB/an)1,5%2%(+0,5%)2,5%(+1%)3%(+1,5%) Pertesfiscales(Md) 0 -21 -42 -80
Gainséconomiques(Md)0 30 50 100
Solde(Gains-Pertes) 0 +9 +8 +20
8Conclusion
Lesystèmefiscalfrançaisactuel,analyséensection 3,présentedesconséquencesnégativessignificatives.Safiscalitéélevée(47,7%duPIBen2023(3),p.1)etsacomplexitéadministrativefreinentlacompétitivité,entraînantunedésindustrialisationmarquée(productionà13%duPIBen2023contre20%en1970,Tableau 2),undéficitcommercial cumuléde-150%duPIB2023(Tableau 2),etdesdélocalisationsimportantes(1,2Mden 2023(1),p.22).ComparéàlaBelgique,ledéficitcommercialcumuléestplusélevé(3960 Mddeplus),etfaceauxsystèmesalternatifs(sections 4, 5, 6),laFranceafficheunPIB parhabitantinférieur(41000vs70000pourlesÉtats-Unis,82000pourSingapour), untauxdemploiplusfaible(67%vs74%pourlEstonie,77%pourSingapour),etune dettepubliqueélevée(112%duPIB(1),p.18).Cesélémentssoulignentlurgencedune réformepourstimulerlacroissanceetréduirelesdéséquilibreséconomiques.
Lesystèmeoptimal,inspirédeSingapour(section 6),estrecommandépoursacapacité àmaximiserlacroissance(3%paran(1),p.33),lemploi(75%(1),p.22),laproduction (20%duPIB(1),p.20),etàréduirelesdélocalisations(0,1Md(1),p.22).Ilinversele déficitcommercial(+20%duPIB)etréduitledéficitcommercialcumulé(+1800Md vs-4200MdpourlaFrance).Cependant,ilaccroîtlesinégalités(Gini0,40(2),p.6)et nécessiteunetransitionprogressivepourlimiterlespertesfiscales(80Md(1),p.35)et desmesurescompensatoirespourlaprotectionsociale.
Adoptercesystèmepourraittransformerléconomiefrançaisesur10ans(20252035). Avecunecroissanceannuellede3%(vs1,5%actuellement,Tableau 22),lePIBpasserait de2800Mdàenviron3753Mden2035(section A.2).LePIBparhabitantatteindrait 56000(+36,6%),lemploi73%(+9%),etlesoldecommercialdeviendraitexcédentaire à+10%duPIB(+375Md).Lesinégalités(Ginià0,35)nécessiteraientdespolitiques socialesciblées.
9Limites
—Donnéesbaséessurprojections2023(1),p.12-35.
—Impactsocialdusystèmeoptimalsous-estimé(Gini0,40(2),p.7).
—Résistancepolitiqueàlasimplificationfiscale.
—Estimationsdudéficitcommercialcumulébaséessurinterpolationslinéaires(4).
—Projectionsà10ans(section A.2)sensiblesauxchocsexternes(criseséconomiques, géopolitiques).