Limburgs Landschap vzw, Dekenstraat 39/B3, 3550 Heusden-Zolder
DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT l JAARGANG 54 l 2025 N° 1 l LENTE
Afgiftekantoor: 3500 Hasselt Masspost l P 509282
Landschap Limburgs
gedreven door natuur
18 17 4
KLIK
Lentebeelden
Bladbeestjes
IN DE BRES NATUURTALENT
24 TELETIJD
Fairey Battle- Munstervallei
6 FOCUS
Ruimte voor vlinders
10
GESPOT
Vleermuizentelling
8
NATUURFLASH
Nieuws van de vereniging
13
OP ONTDEKKING
Bolderberg
23
PROJECT
MunsterBilzen FFWD project
ZO DRAAG JIJ ALVAST EEN STUKJE BIJ AAN EEN BETER MILIEU!
Wens jij het Limburgs Landschap Magazine voortaan op je scherm te lezen?
Stuur een mail met titel:
‘Stuur mij het digitale Magazine’ vermeld ook je naam, adres en lidnummer (zie etiket magazine),
Wij zorgen ervoor! lees digitaal
WERKTEN MEE
Sophie Dommershausen, Bernadet Wehenkel, Thomas Eerdekens, Nicolas Van Overmeeren, Dirk Ottenburghs, Ward Hamaekers, Kristien Hustinx, Veerle Cielen, René Bemelmans, Gert Verschueren
COVER
foto door Jos Vandebergh EINDREDACTIE
Heleen Sieborgs
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
M. Stevens, Oude Baan 44A, Dilsen-Stokkem
DRUK / LAY-OUT
KH Drukwerken / Afternine Gedrukt op 100% gerecycleerd papier
Jorg Lambrechts
Benny Odeur
Stefaan Jossart
Marcel Smeers
HET IS TIJD OM EEN
VERSNELLING HOGER
TE SCHAKELEN, SNELLER VOORUIT
TE GAAN
Alle lichten staan op rood. Wat doe je?
Je nadert een kruispunt, alle verkeerslichten staan op rood, en in de verte naderen de blauwe zwaailichten van de hulpdiensten. Wat doe je? Afremmen, alert zijn, je rijstijl aanpassen. Logisch, toch?
Maar als het om klimaat en natuur gaat, lijken we die logica compleet te vergeten. Ondanks alle waarschuwingen blijven veel mensen – en nog belangrijker, beleidsmakers – het probleem minimaliseren of zelfs negeren. In plaats van oplossingen zoeken, halen we windmolens weg, overwegen we opnieuw naar olie te boren en verplaatsen we natuurgebieden alsof ze pionnen op een schaakbord zijn. Het is vreemd, vooral omdat een groot deel van de samenleving deze koers klakkeloos volgt. Alsof je een probleem ‘oplost’ door te doen alsof het er niet is. Maar zo marcheren we als lemmingen recht op de afgrond af.
Ben ik een doemdenker? Neen, totaal niet. Want ik zie net veel lichtpuntjes. Ondernemers die innoveren en hun koers radicaal veranderen. Landbouwers die kiezen voor duurzaamheid, ondanks de tegenwind. Burgers die zich engageren: met natuurlijkere tuinen, ontharde opritten, bewuste voedselkeuzes of inzet voor natuurbehoud. Bij Limburgs Landschap zien we hen elke dag in actie, en hun bijdrage – geen ‘steentje’, maar een heuse rots in de branding – is van onschatbare waarde. Zij geven hoop en bewijzen dat verandering wél mogelijk is.
Maar we zijn er nog niet. Stilvallen is geen optie. Integendeel, het is tijd om een versnelling hoger te schakelen, sneller vooruit te gaan. En dat is precies wat wij met Limburgs Landschap willen doen. Samen met iedereen die deze rit mee wil rijden. Welkom aan boord. Onze trein vertrekt.
Dirk Ottenburghs Directeur
Limburgs Landschap vzw Domherenhuis, Dekenstraat 39 bus 3 3550 Heusden-Zolder T 011 53 02 50 info@limburgs-landschap.be www.limburgs-landschap.be
Open op werkdagen 9u - 12u en 13u - 16u Bezoek kan enkel op afspraak
Bezoekerscentrum Hengelhoef
Vanaf 6 maart tot 31 oktober
Open op: wo, do, vr en zondag vanaf 13u30 tot 17u30
In juli en augustus, ook open op dinsdag van 13u30 tot 17u30 Hengelhoefdreef 6, Houthalen-Helchteren hengelhoef@limburgs-landschap.be
Visitor Center De Wissen
Tussen 1 november en 31 maart open van ma tot vrij 13u – 16u (geloten op feestdagen)
Vanaf 1 april tot 31 oktober dagelijks (incl.feestdagen) open van 9u tot 12u en 13u tot 16u
Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem dewissen@limburgs-landschap.be
KL I K
“ KROKUSSEN IN MUNSTERBOS “
- Dotterbloem door Guido Franssens -
- Boomkikker door Jan Leijskens -
- Bosanemonen door Jos Vandebergh -
foto door Eric Stukken
-
KINROOIRUIMTE VOOR VLINDERS IN STAMPROOIERBROEK
Het Stamprooierbroek is van oorsprong een moerasgebied. Toch probeerde de mens het sinds ongeveer 1860 droog te leggen, onder andere door sloten en grachten te graven. Dit lukte deels: het waterpeil zakte en het moeras maakte plaats voor graslanden en bossen. Door de jaren heen groeiden hier spontaan wilgen, berken, elzen en zomereiken. Vooral de eiken werden bewust gespaard en konden uitgroeien tot bomen van soms wel 150 jaar oud.
Eddy Janssen
EEN VERANDEREND LANDSCHAP, EEN VERANDERENDE NATUUR
Door de eeuwen heen veranderde niet alleen het landschap, maar ook de dieren die er leefden. Vooral dagvlinders die afhankelijk zijn van moerasgebieden hadden het moeilijk. In totaal kwamen hier ooit zeven soorten moerasvlinders voor, waaronder het veenhooibeestje, de zilveren maan en het spiegeldikkopje. Helaas zijn vier van deze soorten verdwenen, vooral doordat het traditionele hakhoutbeheer tussen 1980 en 1995 werd stopgezet. Vandaag komen in het gebied nog drie zeldzame moerasvlinders voor: de grote weerschijnvlinder, de kleine ijsvogelvlinder en het bont dikkopje. Om deze soorten te behouden, is een aangepast beheer nodig. Meer open plekken = meer vlinders. Sinds 2018 heeft het Stramprooierbroek een nieuw beheerplan met speciale aandacht voor de overgebleven moerasvlinders. Dit plan zet in op:
→ Verhoging van het waterpeil
→ Herstel van laagveen en moerasruigte
→ Jaarrondbegrazing
→ Herstel van hakhoutbeheer op goed bereikbare plaatsen
Om voldoende open plekken te creëren – essentieel voor de vlinders – moeten we een aantal bomen kappen. Dit betekent dat ongeveer 70 bomen (waaronder eiken, berken en Amerikaanse eiken) worden verwijderd. Dit zorgt niet alleen voor meer leefgebied voor de vlinders, maar ook voor een natuurlijke verjonging van het bos. De mooiste en oudste eiken blijven uiteraard behouden.
Zo zorgen we ervoor dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van een gezond, gevarieerd bos én dat de grote weerschijnvlinder en zijn soortgenoten hier kunnen blijven fladderen.
Jorg Lambrechts - Grote weerschijnvlinder
Denise Dubois - Kleine ijsvogelvlinder
Jos Vandebergh - Bont dikkopje
NATUURFLASH
beheer
LIMBURGS LANDSCHAP GAAT BEESBOS BEHEREN (NEEROETEREN)
Limburgs Landschap vzw neemt voor minstens negen jaar het beheer van het Beesbos in Neeroeteren op zich. Dit 20 hectare grote natuurgebied blijft eigendom van de stad Maaseik, maar zal door deze samenwerking een natuurherstel ondergaan. De focus ligt op het terugbrengen van heide in het open landschap, dat lokaal bekendstaat als ‘de hei’.
Deze overeenkomst kwam tot stand dankzij de inspanningen van een vrijwilliger van Limburgs Landschap. In de komende jaren zullen 18 hectare gemengd bos en 2 hectare open landschap zorgvuldig beheerd worden. Onze ambitie is om een stukje van het oorspronkelijke landschap te herstellen en de open ruimte om te vormen tot een heischraal grasland. Dit natuurherstel draagt bij aan de biodiversiteit en creëert een waardevolle habitat voor tal van planten- en diersoorten.
VEE-WEETJES 2024
Limburgs Landschap beheert een indrukwekkend aantal grazers die een cruciale rol spelen in het natuurbeheer. Afgelopen jaar bestond de kudde uit 227 dieren in totaal.
> 110 Konikpaarden
> 113 Gallowayrunderen
> 4 Schotse Hooglanders
In 2024 werden 18 kalfjes geboren en noteerden we 32 uitbraken
Het beheer en de monitoring van deze dieren blijven een belangrijke taak om natuurgebieden op een natuurlijke manier open en gevarieerd te houden.
projecten
EZELTJES VAN HENGELHOEF VINDEN NIEUWE THUIS!
Goed nieuws uit Hengelhoef! De ezeltjes die jarenlang deel uitmaakten van het landschap hebben een warme en geschikte nieuwe thuis gevonden. Er werd zorgvuldig gezocht naar een plek waar ze in optimale omstandigheden kunnen leven en de zorg en aandacht krijgen die ze verdienen.
Hun nieuwe thuis bevindt zich in Piringen, Tongeren, waar ze worden verwelkomd door hun nieuwe eigenaar, Michiel. We wensen hen een prachtige toekomst toe op hun nieuwe verblijfplaats!
BOS AANGEPLANT IN GEBIED RUBENSGOED (DILSEN-STOKKEM)
In natuurgebied Rubensgoed is recent een nieuwe aanplant van bomen en struiken voltooid. Deze aanplant draagt specifiek bij aan het behoud van grasmatten, zodat de zeldzame herfsttijlloos hier een geschikte groeiplaats krijgt.
Francis Telen
Marcel Smeers
René Janssen
Aanplanting:
> 100 populieren (Populus Canadensis Muur) werden aangeplant.
> 2 houtkanten van meer dan 10 meter breed en samen 220 meter lang: hier werden 2000 struiken geplant, waaronder veldesdoorn, gele kornoelje, hazelaar, eenstijlige meidoorn, sporkehout, sleedoorn, wilde lijsterbes en Gelderse roos.
De totale oppervlakte van het aangeplante ‘bos’ bedraagt ongeveer 2 hectare
In de komende twee jaar is er de ambitie om nog eens 1,5 hectare populieren bij te planten (ongeveer 100 stuks).
In totaal heeft Limburgs Landschap in 2024 maar liefst 10.300 bomen en struiken aangeplant, wat een belangrijke stap is in het versterken van het groen en de biodiversiteit in onze gebieden!
We kunnen dus gerust zeggen; in onze gebieden groeit iets moois!
personeel
NIEUWE COLLEGA’S BIJ LIMBURGS LANDSCHAP
Ons team is uitgebreid met twee nieuwe medewerkers!
ANNE CEYSSENS versterkt de dienst PR en communicatie als medewerkster activiteiten. Anne heeft waardevolle ervaring als natuurgids en runt vanuit Opoeteren ook haar eigen natuurbelevingsbedrijfje, De Wonderaar. We zijn alvast verwonderd door onze nieuwe collega!
JEROEN VERMEULEN uit Geistingen, Kinrooi gaat aan de slag als veeverzorger. In zijn vrije tijd toveren hij en zijn gezin hun eigen tuin graag om tot een natuurgebied.
We heten Anne en Jeroen van harte welkom en wensen hen veel succes in hun nieuwe functie!
Teksten door Heleen Sieborgs
Jean Van Hamel
VLEERMUIZEN IN BELGIË
EEN HALVE EEUW INZET VOOR BEHOUD
AL BIJNA 50 JAAR WORDEN VLEERMUIZEN IN DE COOLEN NAUWGEZET GEMONITORD.
Sinds de winter van 1974-1975 houden onderzoekers en vrijwilligers tellingen bij om een beter beeld te krijgen van hun populaties. Dit jaar leverde de telling een bijzonder positief resultaat op: in de groeve van De Coolen werd het hoogste aantal Franjestaarten ooit gemeten. Met een stabiele populatie van 60 tot 80 exemplaren in de afgelopen 25 jaar toont dit aan dat onze beschermingsmaatregelen werken!
WAAROM ZIJN VLEERMUIZEN ZO BELANGRIJK?
Vleermuizen spelen een cruciale rol in ons ecosysteem. Ze helpen insectenpopulaties onder controle te houden en dragen bij aan de bestuiving van planten. Toch hebben deze nachtdieren het vaak moeilijk. Habitatverlies, verstoring van winterverblijven en klimaatverandering bedreigen hun voortbestaan. Daarom is het essentieel om de inspanningen voor hun bescherming voort te zetten.
TOP DRIE VLEERMUISSOORTEN IN BELGIË
GEWONE DWERGVLEERMUIS
PIPISTRELLUS PIPISTRELLUS
- De meest voorkomende vleermuis in België.
- Leeft vaak in stedelijke gebieden en nestelt in spleten van gebouwen.
- Voedt zich met muggen en andere kleine insecten.
LAATVLIEGER
EPTESICUS SEROTINUS
- Een grotere soort die vaak in holle bomen of gebouwen verblijft.
- Actief bij schemering en voedt zich met kevers en nachtvlinders.
- Voedt zich met muggen en andere kleine insecten.
FRANJESTAART
MYOTIS NATTERERI
- Deze soort werd in De Coolen in recordaantal geteld.
- Geeft de voorkeur aan grotten en groeves als winterverblijf.
- Jaagt laag boven de grond op insecten.
CHECKLIST BEHOUD VLEERMUIZEN
BEHOUD VAN NATUURLIJKE SCHUILPLAATSEN:
Oude bomen, grotten en gebouwen met spleten zijn essentieel voor vleermuizen.
VERMIJDEN VAN VERSTORING: Vleermuizen hebben rust nodig, vooral in hun winterslaap. Betreed grotten en schuilplaatsen daarom niet.
AANPLANTEN VAN INHEEMSE BOMEN EN STRUIKEN: Deze trekken insecten aan, wat zorgt voor voldoende voedsel.
VERMIJDEN VAN PESTICIDEN: Chemische bestrijdingsmiddelen doden insecten, het voornaamste voedsel van vleermuizen.
PLAATSEN VAN VLEERMUISKASTEN: Ideaal als extra schuilplaats in tuinen en bossen.
HOE KUNNEN WE VLEERMUIZEN HELPEN?
Dankzij voortdurende inzet en bewustwording kunnen we ervoor zorgen dat vleermuizen in België een veilige toekomst tegemoet gaan. Wil je zelf bijdragen?
Overweeg om een vleermuisvriendelijke tuin aan te leggen en zorg voor minder licht en lawaaihinder tijdens de avond en nacht.
Tekst: Heleen Sieborgs
Illustraties: Nicolas Van Overmeeren
EEN DAG met je neus OP DE NATUUR
FRANCIS TELEN STRIJDT TEGEN
ZWERFVUIL IN DE BOSBEEK
In natuurgebied Tösch-Langeren in Maaseik zet conservator Francis Telen zich onvermoeibaar in voor het gebied. Zo probeert hij ook om de Bosbeek schoon te houden. Sinds 2021 registreert hij wekelijks wat hij uit de zwerfvuilvanger haalt aan de Kloostersteeg in Neeroeteren. In totaal viste hij al 1.870 stuks afval op, variërend van drankverpakkingen en plastic tot kant-en-klare maaltijden, houten paletten en zelfs dode wedstrijdduiven.
Francis wijst erop dat veel mensen hun afval achteloos in de beek dumpen, met schadelijke gevolgen voor het waterleven. Zelfs organisch afval, zoals fruit en grasmaaisel, kan zuurstof uit het water onttrekken en zo het ecosysteem verstoren. Ondanks sensibiliseringsacties blijft sluikstort een hardnekkig probleem.
Vanuit Limburgs Landschap willen we Francis een grote pluim geven voor zijn niet-aflatende inzet en zijn passie voor de natuur. Dankzij zijn werk krijgt de Bosbeek weer een kans om een levendige en gezonde waterloop te worden. Zijn toewijding is een inspiratie voor iedereen die geeft om onze natuur! Dank je wel, Francis!
een dag met je neus op de natuur
BOLDERBERG HEUSDEN-ZOLDER
Een glooiend gebied waar bos, heide
BOLDERBERG HEUSDEN-ZOLDER
Start wandeling
Ingang Domein Bovy, Galgeneinde 22, 3550 Heusden-Zolder
Route
Rood (11,8 km)
Wij bewandelden de route in wijzerzin en kortten hem in met 5 km.
TIP
Stevige, waterdichte schoenen zijn aangeraden
De zonnige zondagnamiddag bracht veel wandelaars naar Bolderberg. De lente is nog pril. 13°C hangt in de lucht, een zacht briesje speelt met het jonge blad. Het is aangenaam weer om op ontdekking te gaan in Bolderberg.
We wandelen recht het bos in, langs het infobord, de heuvel op. De rode route draait naar links, een pad op met torenhoge Douglassparren met diepgegroefde, kurkachtige schors. Alleen lijsterbes en bosbes dragen al blad hier. We gaan verder bergop, door een uitgeholde aarden weg. Twee metselbijen vliegen boven een holletje in de geelbruine aarde.
Op een mooie open plek staan berken met fris voorjaarsblad. Look-zonder-look is hier goed vertegenwoordigd. Varens rollen hun blad uit, terwijl mezen en vinken de zondag opluisteren met een concert. Waar we de heuveltop afdalen, kleurt de aarde rood. Het pad slingert verder tussen lorken en berken. Bij de trappen aan de bosrand groeit dalkruid, nog zo’n vroege vogel.
Aan de parking van het circuit wandelen we het bos weer in. Het pad loopt parallel met de beek, erachter een vijver. We stappen naar de kruising. De helling voor ons, met struik- en dopheide, kleurt ’s zomers felpaars. Met wat geluk spot je dan vlakbij ook boomkikkers, zonnend op bramenblad.
We wandelen voorbij houtkanten, jonge boompjes, berken die glunderen in de zon. Waar de rode route de Laambeek oversteekt, stappen we over op de blauwe.
Het zandpad hier is wit, de varens links nog rossig bros. Waar blauw en rood samenkomen, kiezen we opnieuw voor rood. We wandelen verder naar de Kluis, een eeuwenoud pelgrimsoord op het hoogste punt van de Bolderberg. Aan het uitkijkpunt ontwaren we het Kasteel van Terlaemen in de verte. De route brengt ons weer de heuvel af, naar het eindpunt, over aarde die hier weer terracotta kleurt en daar weer geel.
Tekst: Bernadet Wehenkel / Foto’s: Stefaan Jossart
heide en zandpaadjes elkaar ontmoeten
BUITEN KAN JE VAN ALLES BELEVEN, DAT WIST JE NATUURLIJK AL !
MAAK JE EIGEN BLADBEESTJES!
AAN DE SLAG
1. ZOEK JE MATERIAAL
DIT HEB JE NODIG
�� Mooie bladeren
�� Takjes en grassprietjes
�� Oogjes: eikels, kastanjes, besjes,...
✂ Lijm of dubbelzijdige tape om je beestjes bij elkaar te houden. Pro’s kunnen proberen om met sprietjes hun beestje te binden
�� Stiften (optioneel, om details toe te voegen)
Ga op ontdekkingstocht in de tuin, het park of het bos en verzamel mooie bladeren, takjes en andere natuurschatten.
2. BEDENK EEN INSECT
Wil je een rups maken? Of liever een vlinder of een kever? Kijk goed naar de vormen van de bladeren en takjes en fantaseer erop los!
3. PLAK OF LEG JE BEESTJE
Gebruik een groot blad als lijfje en kleinere blaadjes als vleugels. Takjes kunnen de poten worden en een besje of eikeltje kan een oogje voorstellen.
5. LAAT JE BLADBEESTJE LEVEN!
4. GEEF HET EEN GEZICHTJE
Geef je insect een leuke naam en verzin een verhaaltje over waar het woont en wat het doet.
4X IN DE BRES
STEFAN VENKEN HELEEN SIEBORGS
DE VERWONDERING MOETEN WE BLIJVEN KOESTEREN.
“Ik werk sinds 2024 als medewerkster openstelling en communicatie bij Limburgs Landschap. Mijn taak? De natuur en het erfgoed van onze gebieden boeiend en toegankelijk maken voor het publiek. Mijn doel? Zoveel mogelijk mensen verantwoord laten genieten van de natuur.
Mijn liefde voor de natuur begon in mijn kindertijd, toen ik met mijn grootouders in Bergerven en het Itterdal wandelde. Werken bij Limburgs Landschap voelt daarom als thuiskomen. Ik wil mensen laten ontdekken hoe bijzonder de Limburgse natuur is en hen inspireren om er zorg voor te dragen.
Of dat nu via een evenement, een artikel in ons magazine of een intense ervaring in het landschap is—zolang het de betrokkenheid vergroot, is mijn missie geslaagd. Ik geloof in de kracht van samenwerking en beleving. Door de natuur toegankelijk te maken en haar verhaal te vertellen, bereiken we een breed publiek.
Wat we vooral niet mogen verliezen? Onze nieuwsgierigheid en fascinatie voor de natuur. Heb je al eens een weidebeekjuffer van dichtbij bekeken? Juweeltjes zijn er niets tegen!”
WIE
Heleen Sieborgs medewerkster openstelling en communicatie
100% LIMBURGS LANDSCHAP
Werken bij Limburgs Landschap voelt als thuiskomen
“PANTA RHEI” – ALLES STROOMT.
Sommige plekken voelen als thuis, en voor Stefan is dat Negenoord, aan de Maas. Na 25 jaar in een drukke stad keerde hij terug naar zijn heimat, waar de geur van de rivier herinneringen oproept en de natuur hem omarmt. “De Maas is een dynamische kracht, steeds in beweging, steeds nieuw. Hier wonen en werken is een voorrecht.”
Zijn liefde voor natuur is geen kwestie van oorsprong, maar van bestaan. “Natuur is leven.” Elke dag beleeft hij alles met open ogen: het zonlicht op het water, een aalscholver met gespreide vleugels, een bever. Zelfs een steen of drijfhout kan verwondering oproepen.
Als conservator van Negenoord ontstond zijn rol vanzelf. “Ik was hier al actief als Mooimaker en toen Limburgs Landschap een conservator zocht, voelde het als de juiste stap.” Hij ziet de Limburgse natuur als een toonbeeld, maar ook als een uitdaging. “Biodiversiteit behouden betekent zorgen voor proper water, gezonde lucht en vruchtbare grond. We moeten deze natuur beschermen.”
Zijn visie vat hij samen met een eeuwenoude waarheid: “Panta Rhei” – alles stroomt. “De Maas is nooit dezelfde, net als het landschap en wijzelf. Maar ze blijft de ruggengraat van deze regio, een bron van leven voor alles wat hier groeit en bloeit.”
WIE
Stefan Venken conservator van Negenoord
100% LIMBURGS LANDSCHAP
De natuur als toonbeeld en als uitdaging
Teksten door Bernadet Wehenkel
WIJNY & FRANK BART & TIJL JANSSEN
gouden lid
DE LIMBURGSE NATUUR IS MEER DAN EEN PASSIE,
HET IS EEN MANIER VAN LEVEN
Voor Bart en Tijl Janssen begon hun samenwerking met Limburgs Landschap vzw tijdens een wandeling langs de Wijshagerbeek. Ze merkten dat een weide niet meer begraasd werd en namen contact op met beheerder Frans Creemers. Sindsdien grazen hun schapen daar en helpen ze met maaien en hooien.
Hun kudde bestaat uit Zwartbles-schapen, een zeldzaam Nederlands ras. “Deze grote, donkerbruine schapen met hun witte bles zijn niet alleen mooi, maar ook taai en rustig. Ze voelen zich thuis in de vochtige gebieden van het Itterdal.” Voor hen is de Limburgse natuur meer dan een passie – het is een manier van leven. Hun schapen grazen op de mooiste plekken, zoals de Wijshagerbeekvallei en de A-beekvallei. “Onze liefde voor natuur kregen we van onze (groot)vader mee.”
Ze zien de natuur in Limburg positief evolueren. “Dieren en planten die vroeger zeldzaam waren, keren terug. Er is meer aandacht voor natuur en steeds meer mensen ontdekken vergeten wandelgebieden.”
Limburgs Landschap speelt hierin een grote rol. “Hun ‘hands-on’ aanpak maakt een verschil. Door maaien, hooien en begrazing goed te plannen, beschermen ze biodiversiteit en landschap, ondanks klimaatuitdagingen.”
Hun visie op natuur? Kort en krachtig: “Natuur is keihard genieten.”
WIE
Bart & Tijl Janssen
Eigenaars kudde
schapen Itterdal
100% LIMBURGS LANDSCHAP
Actief helpen aan het beheer en het behoud van het landschap
Al onze leden zijn goud waard. Daarom zetten we hier telkens een lid in de bloemetjes.
EEN LEVEN LANG LIEFDE
VOOR DE NATUUR
Voor Wijny en Frank van Brakel-van Doezelaar is steun aan Limburgs Landschap vzw een bewuste keuze. “We zijn toch allemaal blij met een stukje groen om ons heen?” Hun favoriete plek is de Groote Heide, waar de natuur geen grenzen kent.
De liefde voor natuur kregen ze van jongs af aan mee. “Vroeger speelden we buiten en leerden we respect te hebben voor alles wat groeit en bloeit.” Nog steeds beleven ze elk seizoen met verwondering: de ontluikende lente, de koele zomerschaduw, de kleurrijke herfst en de rust van de winter.
Toch maken ze zich zorgen. “Steeds meer natuur verdwijnt door bebouwing en vervuiling. Gelukkig is er Limburgs Landschap, maar zonder meer controle wordt het moeilijk.”
Zelf inspireren ze graag anderen. Toen een vriendin weduwe werd en haar tuin moest missen, gaven ze haar een nestkastje en een plant. “Op driehoog kwamen de pimpelmezen broeden – zo zie je hoe klein gebaren een groot verschil maken!”
Hun droom? Een groenere wereld. “Waarom niet per gezin één stoeptegel lichten en een plant plaatsen? Dat zou al een mooi begin zijn!”
WIE
Wijny van Brakel en Frank van Doezelaar
Gouden leden sinds 2004
100% LIMBURGS LANDSCHAP
Zoals Jane Goodhall zou zeggen ‘Er is nog altijd hoop’. (Haar boek bevelen we van harte aan!)
WAAROM MODDER GOED IS VOOR DE NATUUR
Modder is niet alleen leuk voor ons, maar speelt ook een cruciale rol in het ecosysteem. Het filtert water, voedt planten en biedt een thuis aan talloze diersoorten.
Wees dus niet vies van wat modder en trek er gerust op uit. Ontdek hoe natuurgebieden in natte toestand je natuurervaring kan verrijken.
Of je nu geniet van een uitdagende wandeling, vogels spot of gewoon lekker door de plassen stampt, natte natuurgebieden hebben voor iedereen iets te bieden. Laarzen aan en gaan!
LAARZEN AAN!
NATUURGEBIEDEN IN NATTE TOESTAND
De herfst en het voorjaar zijn beruchte seizoenen voor hun regenachtige dagen, en dit jaar is geen uitzondering. De overvloedige regenval heeft veel van onze natuurgebieden in een natte toestand gebracht. Daar komt nog eens bij dat er grondwater omhoog komt bij zoveel regenval (het zogenaamde ‘kwel*’) Hoewel sommige paden moeilijker toegankelijk zijn, biedt de modder verrassend veel mogelijkheden voor avontuur!
*Kwel: dit gebeurt vaak in laaggelegen gebieden waar het grondwaterpeil hoger is dan het maaiveld.
NATUUR ONTDEKKEN
IN DE MODDER
Er gaat niets boven het gevoel van een stevige wandeling door een natuurgebied, zelfs als de paden veranderd zijn in modderige rivieren. Natte natuurgebieden worden vaak een paradijs voor natuurliefhebbers. Modder legt een deel van de verborgen natuur bloot:
DIERSPOREN SPEUREN
Regen en zachte grond maken diersporen extra goed zichtbaar. Ontdek wie er allemaal in het gebied woont: een ree, een vos of misschien een everzwijn. Een sporenkaart kan handig zijn!
BODEMLEVEN BEWONDEREN
Modder zit vol leven. Regenwormen, kevers en andere kleine dieren komen tevoorschijn in de natte aarde. Voor kinderen en nieuwsgierige volwassenen is dit een perfecte kans om de kleinste bewoners van onze natuur te leren kennen.
LEUKE ACTIVITEITEN IN
NATTE NATUURGEBIEDEN
Natte natuurgebieden bieden unieke mogelijkheden voor recreatie en ontdekking:
FOTOGRAFIE
De reflecties in plassen, de zachte kleuren van een mistige ochtend en de glinsteringen op natte bladeren maken dit een ideaal moment voor fotografen. Modderige gebieden zorgen vaak voor verrassende en sfeervolle plaatjes.
VOGELS SPOTTEN
Met de komst van extra water worden veel gebieden een trekpleister voor watervogels zoals reigers, eenden en steltlopers. Vergeet je verrekijker niet!
UITDAGENDE MODDERTRAILS
Voor de sportieve bezoeker zijn natte paden een spannende uitdaging. Denk aan hardlopen of mountainbiken over modderige routes – een ervaring die kracht en behendigheid vereist.
PRAKTISCHE TIPS VOOR MODDERPLEZIER
Een dag in de modder vraagt om een goede voorbereiding. Hier zijn enkele tips om het meeste uit je avontuur te halen:
KLEDING
Stevige waterdichte laarzen en regenbestendige kleding zijn een must. Vergeet niet een extra paar droge sokken mee te nemen. Zwemvliezen heb je hopelijk niet nodig!
UITRUSTING
Een thermoskan met warme thee of soep maakt het buiten zijn extra gezellig.
HUMOR
Bereid je voor op een beetje vies worden – dat hoort erbij en maakt de ervaring des te leuker.
VRIJWILLIGERS
DUURZAAM BEHEER DANKZIJ CERA
LIMBURGS LANDSCHAP INVESTEERT IN MILIEUVRIENDELIJK WERKMATERIAAL
Goed natuurbeheer begint met het juiste gereedschap. Dankzij de steun van Cera kon Limburgs Landschap vzw afgelopen jaar €6.000 investeren in professioneel werkmateriaal voor haar kerngroepen.
Met deze middelen werden drie elektrische bosmaaiers, extra laadbatterijen en veiligheidsuitrusting aangekocht. Deze investering zorgt ervoor dat onze vrijwilligers en medewerkers veiliger, efficiënter en milieuvriendelijker kunnen werken. De elektrische bosmaaiers maken minder lawaai, produceren geen uitlaatgassen en dragen zo bij aan een duurzamer beheer van onze natuurgebieden.
Dankzij de steun van Cera kunnen we onze waardevolle natuur nog beter onderhouden.
Een welgemeende dankjewel voor deze belangrijke bijdrage!
Facil, een bedrijf dat bevestigingsmaterialen voor de automobielindustrie verdeelt, viert dit jaar haar 25-jarig bestaan. Ter gelegenheid hiervan hebben medewerkers van het bedrijf samen bomen geplant, waarmee ze niet alleen hun jubileum markeren, maar ook hun engagement voor duurzaamheid onderstrepen.
De gekozen locatie voor de aanplanting is strategisch: het nieuwe bos grenst aan het fietsroutenetwerk, wat het extra aantrekkelijk maakt voor recreanten. Limburgs Landschap vzw en Facil hopen met dit initiatief hun medewerkers, buurtbewoners en natuurliefhebbers te stimuleren om meer te bewegen en de natuur in te trekken.
Met dit project zetten Limburgs Landschap vzw, Facil en ForestForward een concrete stap in de vergroening van Limburg. De 650 nieuwe bomen dragen bij aan biodiversiteit, luchtzuivering en een aangenamere leefomgeving voor mens en dier. Dankzij het deskundige bosbeheer van Limburgs Landschap vzw blijft deze groene investering behouden voor toekomstige generaties.
650 NIEUWE BOMEN GEPLANT IN MUNSTERBILZEN
IN SAMENWERKING
MET LIMBURGS LANDSCHAP VZW, FORESTFORWARD EN FACIL
In Munsterbilzen zijn 650 nieuwe bomen aangeplant op de gronden van Limburgs Landschap vzw. Dit gebeurde in nauwe samenwerking met ons bosbeheer, ForestForward en het Genkse bedrijf Facil.
De aanplanting vond plaats in de buurt van het Stelebos, de Roelerheide, de Bezoensberg en het Nationaal Park Hoge Kempen en beslaat een halve hectare extra bos. Dit project is een belangrijke stap in de vergroening van het gebied en draagt bij aan een duurzamer milieu.
Limburgs Landschap vzw speelt een centrale rol in dit project. Onze organisatie zorgt niet alleen voor de gronden waarop de bomen werden geplant, maar ook voor het duurzame bosbeheer. Dankzij deze inspanningen wordt het bos op lange termijn beschermd en beheerd, zodat het bijdraagt aan biodiversiteit en natuurbeleving.
MONUMENT VOOR FAIREY BATTLE L5227 IN DE MUNSTERVALLEI (BILZEN)
De Munstervallei ligt in Bilzen en voor een deel langsheen het Albertkanaal. Op het einde van de Heseputterstraat in Eigenbilzen bevindt zich langs een pad richting het kanaal een monument voor de bemanning van een Britse bommenwerper. Dit is hun verhaal.
Op 10 mei 1940 start de Tweede Wereldoorlog in België. De bruggen van Vroenhoven en Veldwezelt over het Albertkanaal vallen ongeschonden in Duitse handen en gemotoriseerde troepen rollen ongehinderd België binnen. Op 11 mei trachten de Belgische en Franse luchtmacht daarom deze bruggen te vernietigen. Ze raken amper beschadigd en de verliezen zijn hoog dus vragen België en Frankrijk de Britten om de bruggen te vernietigen.
Op 12 mei vertrekken vijf Britse Fairey Battles vanuit NoordFrankijk in een ultieme poging de Duitse opmars via de bruggen van Veltwezelt en Vroenhoven te stoppen. De Fairey Battle was een lichte eenmotorige bommenwerper met drie bemanningsleden. Het toestel was log, slecht bewapend en geen partij voor de modernere Duitse luchtmacht en luchtafweer.
Ook deze missie lijkt gedoemd te mislukken. Vier van de vijf bommenwerpers van deze ultieme aanval worden uit de lucht geschoten. Fairey Battle L5227, met aan boord piloot Fred Marland, waarnemer Kenneth Douglas Footner en schutter John Laurens Perrin, kan weliswaar haar bommen nabij de brug van Veldwezelt droppen maar stort vervolgens neer op de oever van het Albertkanaal in de Munstervallei. De bemanning was op slag dood en wordt ter plaatse begraven. In 1946 worden ze ontgraven en overgebracht naar het militair kerkhof van Heverlee. De pogingen van de Belgische, Franse en Britse luchtmacht om de bruggen van Vroenhoven en Veldwezelt te vernietigen draaiden uit op een fiasco. In totaal verloren de geallieerden 68 vliegtuigen op 11 en 12 mei 1940. De bruggen raakten slechts licht beschadigd, de Duitse opmars denderde voort. Op 28 mei 1940 zou het Belgische leger capituleren.
Tekst: Thomas Eerdekens
UITSTAP WELKOM OP ONZE NATUURLEUKE ACTIVITEITEN!
www.limburgs-landschap.be of info@limburgs-landschap.be
maart
ZONDAG 16 MAART
DE GROENE APOTHEEK UIT ONZE WILDE
NATUUR Workshop over geneeskracht van planten. Maak je eigen hoofdpijntinctuur van wilg, hoestsiroop van smalle weegbree, vlierbloesem wonderzalf en dennensiroop.
AFSPRAAK 9u30, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen Door Ilse Plessers - Find your Nature
leden: €15 / niet-leden: €25 prijs incl. materiaal, kruidig drankje en versnapering
inschrijven voor 11/3 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
ZONDAG 23 MAART
MOSSENWANDELING Stap in de wondere wereld van mossen tijdens deze boeiende wandeling onder leiding van expert Jan Verstraeten en gids Sally Roelandt
AFSPRAAK 14u, ingang Natuurgebied Den Tösch, Kapelweg 60 Maaseik, Parking Kasteel Wurfeld
leden: gratis / niet-leden: €5 inschrijven voor 18/3 via info@limburgs-landschap.be
ZONDAG 23 MAART
PROJECT SLANGEBEEKBRON ONDER DE LOEP
Gids Maurice en projectleider Ward leiden jullie rond in dit uniek maar normaal ontoegankelijk waterrijk gebied.
AFSPRAAK 14u, parking voetbalclub Flandria. Molenweg 80-82, 3520 Zonhoven
meer info op: www.limburgs-landschap.be
Laarzen zijn een must!
ZONDAG 23 MAART
DE KRACHT VAN WATER
Bezoek de verborgen moerasbossen van Negenoord. Op deze natuurrijke wandeling ontdek je zowel de gevolgen van overstromingen, als het belang van natte natuur voor ons opwarmende klimaat.
AFSPRAAK 14u, parking Visitor Center
De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem
Gids: Jean Henckens
gratis deelname
ZATERDAG 29 MAART
WANDELING GRONDBROEDERS
Dirk Ottenburghs, directeur Limburgs Landschap én fervent vogelaar neemt ons mee en geeft uitleg over deze bijzondere vogels.
AFSPRAAK 10u, parking Visitor Center
De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem
gratis deelname
ZONDAG 30 MAART
MINDFUL DE LENTE IN Deze wandelworkshop is een combinatie van beweging, mindfulness en creativiteit. Leer hoe de lente je kan inspireren bij innerlijke groeiprocessen
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen
Door natuurcoach Cindy Dreezen
gratis deelname
inschrijven voor 25/3 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
ZONDAG 30 MAART
DE MAAS EN HAAR GRILLEN: HISTORISCHE VORMING EN GEBRUIK VAN HET LANDSCHAP Kom luisteren en laat je verrassen door deze boeiende lezing!
AFSPRAAK 14u, Hochter Bampd, bocht Geulerweg Neerharen. (Lanaken)
leden: gratis / niet-leden: €5
inschrijven voor 25/3 via info@limburgs-landschap.be
ZONDAG 30 MAART
VOORJAARSGEVOEL-TOCHT
IN HET KELSBROEK Een prachtige zee van voorjaarsbloeiers! Leer meer over hun rol in het ecosysteem.
AFSPRAAK 14u, kruising van de Borne- en Heerstraat, of Heerstraat 5, 3850
Gids: conservator Eddy Bangels
gratis deelname
stevige wandelschoenen, duur: ± 2u
ZATERDAG 5 APRIL
LANDSCHAPSWANDELING LAAMBROEKVIJVERS – KOLVEREN
Begeleide landschapswandeling langs unieke vijvers, uitgestrekte graslanden en schilderachtige paden.
AFSPRAAK 9u30, industriepark centrum zuid, aan de parking vlak bij Aquafin
Gids: Ivan Van Briels
gratis deelname
ZONDAG 6 APRIL
WANDELING- OP ZOEK NAAR DE ‘GLIMLACH VAN DE LENTE’
Ontdek de mysterieuze wereld van voorjaarspaddenstoelen!
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen Gids: paddenstoelenexpert Jos
gratis deelname
ZATERDAG 12 APRIL
BEVERBELEVING
Ga op zoek naar de favoriete plekjes van de bever in Negenoord.
AFSPRAAK 14u, parking Visitor Center De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem
Gids: André Terwingen
gratis deelname
een verrekijker is handig, maar niet noodzakelijk
ZATERDAG 12 APRIL
VOLLEMAANWANDELING
Wandeling in Hochter-Bampd, met allerlei boeiende weetjes over de natuur en de maan in het bijzonder.
AFSPRAAK 19u, Hochter Bampd, bocht Geulerweg, Neerharen
Gids: Peter Loubele
gratis deelname
dewissen@limburgs-landschap.be
ZONDAG 13 APRIL
BOMEN-OVER-BOMEN WANDELING
Laat je verrassen door fascinerende verhalen over de verborgen wereld van bomen en hun slimme overlevingsstrategieën.
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen Gids: Myriam Timmermans
gratis deelname
inschrijven voor 8/4 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
WOENSDAG 16 APRIL
EIEREN IN NESTEN
Hoe bouwen vogels hun nesten? Waarom hebben eieren zoveel verschillende vormen en kleuren? Leer er alles over tijdens deze wandeling. Na de wandeling verven we eitjes met natuurlijke plantaardige pigmenten!
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen
Gids: Anne-Marie Horten
gratis deelname
inschrijven voor 8/4 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
(PAAS)MAANDAG 21 APRIL
HET GEHEIM VAN DE MAASEITJES
Een KEI-toffe speurtocht op zoek naar de enige echte maaseitjes en de verborgen schatten IN stenen. Ga zelf aan de slag met hamer en veiligheidsbril en ontdek welke geheimen er verstopt zitten in de stenen.
AFSPRAAK 14u, Visitor Center De Wissen, Negenoordlaan 2,3650 Dilsen-Stokkem
Gidsen Peter en Sally
gratis deelname
alle leeftijden, inschrijven niet nodig
WOENSAG 23 APRIL
BUITENSPEELDAG
Ga samen met onze gidsen Marijke, Viv, Marijke en Anne-Marie op ontdekkingstocht. Ren, speur en beleef de natuur met leuke spelletjes en uitdagende opdrachten.
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen gratis deelname
inschrijven voor 15/4 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
ZONDAG 27 APRIL
ERFGOEDDAG- GAME ON!
Op Erfgoeddag draait alles om spel, en wat is er nu leuker dan je eigen hut bouwen in het bos? Van stevige constructies tot slimme bouwtechnieken. Gebruik natuurlijke materialen en laat je creativiteit de vrije loop!
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen
Gids: Cor van de Meer
gratis deelname
inschrijven voor 22/4 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
ZONDAG 27 APRIL
COMMUNICATIE EN OBSERVATIE VAN GROTE GRAZERS
Hoe communiceren dieren in een roedel, in een kudde, met elkaar of met andere soorten?
AFSPRAAK 14u, Visitor Center De Wissen, Negenoordlaan 2,3650 Dilsen-Stokkem
Gids: Sally Roelandt
gratis deelname
dewissen@limburgs-landschap.be
Bekijk al onze natuurleuke activiteiten online!
www.limburgs-landschap.be of contacteer ons via info@limburgs-landschap.be
ZATERDAG 3MEI
SCHEMERWANDELING Bijzondere avondwandeling door Negenoord- Kerkeweerd.
AFSPRAAK 20u, parking Visitor Center
De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem
Gids: Jean Henckens
gratis deelname
ZONDAG 18 MEI
KRUIDENSOEP MAKEN MET HEERLIJKE KAMPVUURBROODJES Een gezellige en smakelijke ervaring voor jong en oud!
AFSPRAAK 14u, bezoekerscentrum
Hengelhoef, Hengelhoefdreef 6, Houthalen Gids: Claudio
gratis deelname inschrijven voor 13/4 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
ZONDAG 25 MEI
MAAK EEN NATUURGEBIED VAN JE TUIN
Dat het natuurgebied niet hoeft te stoppen aan de grens met je tuin, bewijst de natuurlijke moestuin van Arvensis bij Tösh-langeren.
AFSPRAAK 10u, Arvensistuin, Akkerstraat 60, Neeroeteren (Maaseik)
Gids: Marleen voor tips & tricks leden: €5 / niet-leden: €10 ter plaatse te betalen inschrijven voor 10/05 via hengelhoef@limburgs-landschap.be
GEDICHTERBIJ DE NATUUR
Het kriebelt weer langs alle kanten
Ik krab me weer een ongeluk
Ik zie voortdurend vreemde dingen
Mijn tuin bulkt, zit overvol
Kussende koolmezen, stropdasdragend
Zoenende zevenslapers, klaarwakker
Hitsige hooiwagens, hoog te poot
Lieve lieveheersbeestjes, gestipt
Mevrouw spin zet haar man alvast op het menu
Geile grote bonte spechten, roffelend
Ranke rammelaars, boksend
Voorzichtige egeltjes, bepleisterd achteraf
Stevige stampers, hoopvol wachtend
Op roltongende vlinders en zoemende hommels
Binnenkort gebestuifmeeld
Zangerige lijsters, bijna in nesten
Bloeiende bolgewassen, proper
Welriekende lokkertjes, adverterend
In alle kleuren van de regenboog
Er was nog iets met voelen en instrumenten.
Maar dat ben ik even kwijt.
Want ik maak mij klaar,
Voor weer een geweldige lente.
tekst: Hippolais II
Foto: Maurice Schepers
lid worden
DE NATUUR BESCHERMEN
EN ER TOCH VAN GENIETEN ?
Lid worden kan via overschrijving van €20 (Nederland €25) op BE28 4564 0220 0120 met vermelding ‘lidgeld’ of via www.limburgs-landschap.be en ontvang:
driemaandelijks het Limburgs Landschap Magazine, een prachtige natuurfotokalender
een welkomstpakket in een biokatoen tas, inclusief wandelbox
WIL JIJ GRAAG DE LIMBURGSE NATUUR STEUNEN?
Geef dan een lidmaatschap van Limburgs Landschap cadeau of doe een gift !
DANKJEWEL!
Ernesto Zvar