Limburgs
DRIEMAANDELIJKS
Afgiftekantoor: 3500 Hasselt Masspost l P 509282
Landschap Limburgs
GESPOT
Bruine eikenpage
ONTDEK
Teugelenbeemd - Hoeselt
FOCUS
Moeite met maaisel
gedreven door natuur
4
KLIK
winterbeelden
10 20 8 12 GESPOT GEZIEN
NIEUWS
van de vereniging
De volgende generatie Bruine eikenpage
MET JE NEUS op de natuur
de nieuwe expo in Visitor Center De Wissen
13
OP ONTDEKKING
Teugelenbeemd (Hoeselt)
24 TELETIJD
Razzia in het brandven (Kinrooi)
6 FOCUS
Moeite met maaisel
ZO DRAAG JIJ ALVAST EEN STUKJE BIJ AAN EEN BETER MILIEU!
Wens jij het Limburgs Landschap Magazine voortaan op je scherm te lezen?
Stuur een mail met titel: ‘Stuur mij het digitale Magazine’ vermeld ook je naam, adres en lidnummer (zie etiket magazine) Wij zorgen ervoor!
WERKTEN MEE
Marc Stevens, Heleen Sieborgs, Bernadet Wehenkel, Patricia Willems, Thomas Eerdekens, Nicolas Van Overmeeren, Dirk Ottenburghs, Ward Hamaekers, Veerle Cielen, Frans Verstraeten, Chris Leenders, Steve Wullaert
Stef Jossaert
COVER FOTO
Kusters Frank - Torenvalk
EINDREDACTIE
Heleen Sieborgs
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
M. Stevens, Oude Baan 44A, Dilsen-Stokkem
DRUK / LAY-OUT
KH Drukwerken / Afternine Gedrukt op 100% gerecycleerd papier
Stef Jossaert
Benny Odeur
ONZE PROVINCIE
SCHITTERT
WEER IN EEN
PALET VAN HERFSTKLEUREN
voorwoord
Wat Vivaldi in zijn vier seizoenen op muziek zette doet Felix Timmermans met openingswoorden in een gedicht : De herfst blaast op de hoorn en ‘t wierookt in het hout, de vruchten gloren …
Met deze aanhef schetst Felix Timmermans een tijdloze schildering van de natuur in een seizoen dat nu een paar maanden oud is.
Onze provincie schittert weer in een palet van herfstkleuren. Ideaal om eropuit te trekken en een bezoek te brengen aan een van onze talrijke natuurgebieden. Langs de Maas, waar de Kolganzen uit West-Siberië al zijn aan gekomen, in Haspengouw of in de Kempen. Bij een bezoek aan het Domherenhuis was het mooi om zien hoe de leerlingen van een plaatselijke lagere school met veel interesse en inzet zich in het nabijgelegen park vermaakten met en in de natuur. Deze leerlingen zijn onze toekomst! Een bezoek aan de natuur is vandaag de dag geen vanzelfsprekendheid meer voor menig gezin. Mensen wonen steeds meer in een omgeving die “glimt van onvruchtbaarheid” en die zich kilometers ver moeten verplaatsen om te kunnen vertoeven in een heilzame groene omgeving.
De gemeente - en provincieraadsverkiezingen zitten erop. Zoals steeds zijn er winnaars en verliezers. Laten we hopen dat bij de winnaars de euforie van de intentie omgezet wordt in krachtige daden, niet het minst voor wat betreft de bescherming van onze schaarse natuur.
Marc Stevens Voorzitter
Limburgs Landschap vzw Domherenhuis, Dekenstraat 39 bus 3 3550 Heusden-Zolder T 011 53 02 50 info@limburgs-landschap.be www.limburgs-landschap.be
Open op werkdagen 9u - 12u en 13u - 16u Bezoek kan enkel op afspraak
Bezoekerscentrum Hengelhoef Hengelhoefdreef 6, Houthalen-Helchteren hengelhoef@limburgs-landschap.be
OPENINGSTIJDEN:
Op dagen van activiteiten
13u30 - 17u30
1 november tot 28 februari zondag 13u30 - 17u30
Vanaf 1 maart zondag t/m woensdag 13u30 - 17u30
Visitor Center De Wissen
Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem dewissen@limburgs-landschap.be
OPENINGSTIJDEN: 1 november tot 31 maart ma t/m vrij 13u - 16u
Vanaf 1 april tot 31 oktober dagelijks open (incl.feestdagen) 9u - 12u en 13u - 16u
KL I K
“ WITTE PRACHT IN LIMBURGS STILLE NATUUR. “
- Gelderse roos door Benny Odeur -
- Boomklever door Guido Franssens -
foto door
Justine Vanoppen
- Rode eekhoorn door Frank Keusters -
MOEITE MET MAAISEL
Limburgs Landschap beheert ongeveer 2800 hectare natuurgebied in Limburg. Dit beheer levert diverse reststoffen op, waaronder hout en grasmaaisel.
Van deze reststoffen is grasmaaisel het moeilijkst te verwerken binnen een duurzame kringloop en in overeenstemming met de geldende wetgeving.
Wat gebeurt er nu met het maaisel, en hoe kunnen we de verwerking ervan verduurzamen?
HUIDIGE VERWERKING VAN MAAISEL
Via beheerovereenkomsten met lokale landbouwers worden veel graslanden gemaaid. Het maaisel vindt momenteel voornamelijk zijn weg als veevoer in de vorm van hooi of als strooisel voor het vee. Dit is een waardevolle toepassing, maar niet alle graslanden zijn geschikt voor deze doeleinden. Te ruige of te schrale percelen zijn vaak niet meer interessant voor de landbouw en hebben een andere bestemming nodig.
Een optie voor dit maaisel is om het af te voeren naar een compostinstallatie. Dit proces is echter kostbaar en vaak niet duurzaam, gezien de grote transportbewegingen die ermee gepaard gaan. Hierdoor rijst de vraag: hoe kunnen we het grasmaaisel lokaal en duurzaam verwerken?
Composteren op locatie biedt een aantrekkelijk alternatief. Het maaisel kan worden gecomposteerd samen met houthakselmateriaal en eventueel mest.
Deze compost kan vervolgens worden gebruikt om landbouwgronden te bemesten of kan dienen als alternatief voor potgrond, die tegenwoordig vaak uit veen bestaat.
Echter, om deze circulaire aanpak te laten slagen, moet de wetgeving worden aangepast.
De wetgever is zich hiervan bewust en probeert mee te denken over oplossingen. Diverse kleinschalige projecten worden opgezet om boerderijcompostering te faciliteren en zo duurzame verwerking van maaisel te bevorderen.
ONDERSTEUNING VANUIT DE NATUURORGANISATIES
Vanuit verschillende natuurorganisaties is een brief verstuurd met het verzoek om de wetgeving aan te passen, zodat composteren op locatie makkelijker wordt. Er lopen momenteel diverse projecten waarin goede voorbeelden worden verzameld en gedeeld, zodat andere boeren en beheerders kunnen leren van succesvolle initiatieven.
Daarnaast komt het maaisel niet alleen van natuurgebieden; ook wegbermen en andere openbare ruimten leveren waardevol maaisel op. De verwerking van dit maaisel is evenzeer belangrijk, waarbij de kwaliteit en zuiverheid een cruciaal aandachtspunt blijven.
Het beheer van natuurgebieden in Limburg genereert waardevol grasmaaisel. Door dit lokaal te composteren verkleinen we de ecologische impact. In samenwerking met wetgevers en andere natuurorganisaties streven we naar duurzame oplossingen die gezonde natuur- en landbouwpraktijken bevorderen en de biodiversiteit beschermen.
NATUURFLASH
beheer
KERSVERS NATUURRESERVAAT
(KELSBROEK)
Zeer verheugd mochten we de boodschap ontvangen dat het dossier Kelsbroek is goedgekeurd. Dit betekent dat we de vooropgestelde natuurdoelen in dit beheerplan mogen nastreven en we hiervoor steun ontvangen. Het gebied is momenteel net geen 15ha groot en vormt een smalle vallei in het Haspengouwse landschap op de grens van Nieuwerkerken en Sint-Truiden.
Vandaag komen er voornamelijk populierenbossen voor. Deze zullen we omvormen naar inheemse natte elzenbroekbossen. Binnen het bos voorzien we ook enkele open plekken, waar we natte ruigte of grazige vegetaties met dottergraslandvegetaties nastreven. In het gebied komen er namelijk ook heel wat relicten voor van historisch permanent grasland, die nog niet zo lang geleden beplant zijn met populieren. Deze plekken terug open maken zal een enorme boost geven aan de plaatselijke biodiversiteit.
Het gebied is er erg nat, maar aan de hydrologie willen we nog wat sleutelen zodat de na te streven natuur zich optimaal kan ontwikkelen.
Paradepaardje in het gebied is een klein veengebied. Hier zien we potenties voor de ontwikkeling van een kalkmoeras, een zeer zeldzaam biotoop dat erg specifieke omstandigheden nodig heeft om voor te komen.
Misschien kriebelt het wel deel uit te maken van de kerngroep in dit gebied en als vrijwilliger aan de slag te gaan? Laat in dat geval gerust van je horen.
STRAMPROOIERBROEK (WEERT)
Een stukje Nederland in België: het verhaal van het Stramprooierbroek
Op 22 oktober 2024 verwierf Limburgs Landschap een bijzonder perceel grond van de stad Weert, gelegen in het Stramprooierbroek. Dit stukje natuur, historisch verbonden met Nederland, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot het einde van het feodale tijdperk en de vroege 19e eeuw.
Om te begrijpen hoe deze grond in België eigendom werd van een Nederlandse stad, moeten we terug naar de Franse tijd (rond 1800). Toen het feodale systeem werd afgeschaft, werden gemeenschappelijke gronden toegewezen aan de gemeenten waarin ze lagen. Zo kwamen de gronden van het Stramprooierbroek in bezit van de toenmalige gemeente Stramproy. Met de Belgische onafhankelijkheid in 1830 en de definitieve vaststelling van de grens in 1839 kwam het Stramprooierbroek op Belgisch grondgebied te liggen. Stramproy bleef echter eigenaar van een deel van deze gronden, wat de Nederlandse link verklaart.
In de tweede helft van de 19e eeuw verkocht Stramproy een groot deel van het Stramprooierbroek aan een bank om drooglegging mogelijk te maken. Andere delen werden openbaar verkocht aan inwoners van Stramproy, en nieuwe wegen werden aangelegd om toegang tot de percelen te garanderen. Opvallend genoeg bleef één perceel – het huidige Stramprooierbroek SS – eigendom van Stramproy. Waarom dit perceel nooit werd verkocht, blijft tot op vandaag een mysterie.
Met de aankoop van dit perceel zet Limburgs Landschap een belangrijke stap in het herstel van de natuur in het Stramprooierbroek. Dit nieuwe puzzelstukje maakt het mogelijk om de eenheid van het gebied te herstellen en terug te geven aan de natuur.
Een rijke geschiedenis en een hoopvolle toekomst komen samen in het Stramprooierbroek. Dankzij deze aankoop krijgt de natuur hier opnieuw alle ruimte om te floreren.
Tekst: Veerle Cielen,
Tekst: Frans Verstraeten
Eddy Janssen
Denise Dubois
projecten
NACHTVLINDERONDERZOEK
(NEGENOORD-KERKEWEERD)
Een paradijs voor soortenrijkdom
Dat het gonst van het nachtleven in het natuurgebied Negenoord-Kerkeweerd in de Maasvallei is geen verrassing voor kenners. Dit unieke gebied, met zijn rijke flora, vormt een magneet voor nachtvlinders en herbergt een opmerkelijke verscheidenheid aan soorten.
Sinds 2016 worden hier door de “Werkgroep Bladmineerders” van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie (V.V.E.) geregeld nachtvlindertellingen uitgevoerd, met indrukwekkende
resultaten: tot op heden zijn er maar liefst 41.543 nachtvlinders geteld, verdeeld over 693 soorten.
In september 2023 kreeg het nachtvlinderonderzoek in Negenoord extra glans met de ontdekking van een nieuwe soort voor België. Op 16 september observeerde onderzoeker Steve Wullaert de eerste imago’s op Belgische bodem van Dialectica scalariella – een vlinder uit de familie van de mineermotten –voor het eerst op Belgische bodem. Een uitgebreid artikel over deze soort verschijnt later in het wetenschappelijke tijdschrift “Phegea” van de vereniging, de V.V.E. Deze vondst onderstreept de ecologische waarde van NegenoordKerkeweerd als een onmisbare hotspot voor biodiversiteit.
Tekst: Steve Wullaert
OTTERNIEUWS! (GEULLE)
Fantastisch nieuws uit de Maasregio! Bij Geulle aan de Maas, op slechts een paar honderd meter van ons natuurgebied Hochter-Bampd, zijn ottersporen ontdekt. Dit geeft ons hoop dat de otter ook in onze gebieden langs de Maasvallei – zoals Stamprooierbroek en Negenoord – zijn weg heeft gevonden.
De otter, die sinds de jaren ‘80 tijdelijk uitgestorven was in onze streken, keert langzaam terug dankzij inspanningen zoals het Interreg-programma Otters over de grens. Dit project zet zich in voor betere leefomstandigheden voor de otter, zoals het herstel van rivieren, en het voorkomen van verkeersslachtoffers.
De waarneming in Geulle is niet alleen een stap vooruit voor biodiversiteit, maar ook een beloning voor jarenlang natuurherstel in de Grensmaas. De bever maakte al een comeback, en nu is het gebied dus ook aantrekkelijk voor soorten zoals de otter – een echte toppredator. Wij hopen binnenkort ook sporen of camerabeelden van otters te vinden in onze gebieden. Wie weet, misschien binnenkort nieuws uit Stamprooierbroek of Negenoord?
Tekst: Heleen Sieborgs
personeel
TEAM IN BEWEGING
Na vele jaren trouwe dienst nemen we afscheid van Ingrid Fizgal, die nu mag genieten van een welverdiend pensioen. We danken Ingrid voor haar toewijding en inzet en wensen haar alle geluk in deze nieuwe levensfase.
Tegelijkertijd verwelkomen we twee nieuwe krachten in onze vzw: Klaas Broekmans en Heleen Sieborgs. Klaas versterkt ons team als medewerker groenbeheer en zal bijdragen aan het onderhoud en beheer van onze prachtige natuurgebieden.
Heleen gaat aan de slag als medewerkster openstellingen en communicatie. Daarnaast is ze ook vrijwilligster binnen onze vereniging, waar ze haar expertise inzet als bijzonder veldwachter.
We wensen Klaas en Heleen veel succes in hun nieuwe functies en kijken uit naar hun bijdrage aan onze missie om natuur en erfgoed te beschermen.
TOTALE OPPERVLAKTE NATUUR IN BEHEER ha
Dit jaar heeft Limburgs Landschap maar liefst 35 hectare, 18 are en 76 centiare aan nieuwe natuurterreinen aangekocht.
Ambitie 2025: de mijlpaal van 3000 hectare overschrijden!
DE VOLGENDE GENERATIE
BRUINE EIKENPAGE
In de bosranden en op open plekken van enkele van onze natuurgebieden is er een vlinder die je met een scherp oog kunt ontdekken: de bruine eikenpage (Satyrium ilicis).
Deze bijzondere soort is ondertussen gespot in onze gebieden Vossenberg, Bergerven, de Warmbeekvallei en Solterheide.
De bruine eikenpage is een typische soort van voedselarme zandgronden en komt voor in bossen, heidegebieden en kapvlakten. De vlinders vliegen van midden juni tot begin augustus, met een piek in de laatste weken van juni en de eerste helft van juli. In deze periode kun je de vlinders zien dartelen rond jonge zomereiken, op zoek naar geschikte plaatsen om hun eitjes af te zetten. Vooral de randen van bossen en open bospaden zijn geliefde plekken voor deze soort.
Wat de bruine eikenpage extra interessant maakt, is dat je de soort ook in de wintermaanden kunt opsporen. De eitjes, die de wijfjes afzonderlijk afzetten, overwinteren namelijk op de jonge takjes van eikenboompjes. Ze kiezen hierbij voor de zuidoostkant van kleine, vaak minder vitale zomereiken, op een hoogte van 50 tot 150 cm. Vooral gladde takjes zonder korstmossen vormen een ideale plek voor de eitjes. Als je dus tijdens een winterwandeling langs de bosrand loopt, kun je speuren naar deze piepkleine, witte eitjes. Met een beetje geduld en een scherpe blik kun je een waardevolle bijdrage leveren aan de inventarisatie van deze kwetsbare soort.
De bruine eikenpage is dus afhankelijk van jonge eiken. Het is daarom van groot belang dat er voortdurend verjonging plaatsvindt in onze bossen. Dit kan door middel van gefaseerd bosbeheer, waarbij open plekken worden gecreëerd en jonge eiken de kans krijgen om te groeien. In natuurgebieden zoals de Warmbeekvallei, waar het beheer streeft naar gevarieerde loofbossen, heeft de soort zich succesvol weten te vestigen.
GESPOT?
Heb jij een waarneming gedaan?
Je kunt je vondst ingeven op waarnemingen.be of door contact op te nemen met Limburgs Landschap vzw.
Ben je enthousiast geworden en wil je zelf op zoek naar de eitjes van de bruine eikenpage?
Dat kan! Tijdens de wintermaanden is het de perfecte tijd om deze zoektocht te ondernemen. Let op jonge, beschaduwde eikenboompjes en speur vooral naar gladde takjes op ooghoogte. Elke waarneming draagt bij aan het behoud van deze bijzondere vlindersoort. Met gerichte beheermaatregelen en jouw hulp kunnen we de populaties van de bruine eikenpage in stand houden en zelfs uitbreiden. Dus trek je warme jas aan, neem een vergrootglas mee en speur mee naar de eitjes van de volgende generatie!
Tekst: Veerle Cielen, Heleen Sieborgs - Illustraties: Nicolas Van Overmeeren
EEN DAG met je neus OP DE NATUUR
In deze rubriek kijken we mee over de schouder van onze medewerkers, partners of natuurliefhebbers. Geen enkele dag is hetzelfde.
CHRIS LEENDERS VANUIT HET VISITOR CENTER DE WISSEN
Ik heb het geluk om tijdens mijn werkuren met mijn neus op de natuur te zitten. Als balie medewerker van het Visitor Center De Wissen heb ik een uitzicht dat menig natuurliefhebber zal benijden: een 10 meter lang venster dat uitkijkt op het adembenemende natuurgebied Negenoord van Limburgs Landschap. Ik durf te zeggen dat ik werkelijk de mooiste werkplek van Vlaanderen heb.
Elke dag is het gebied anders—365 dagen per jaar zie ik een andere foto. Vandaag, een herfstige dag, hangt de mist nog in de lucht en lijkt het natuurgebied bijzonder rustig. Er zijn uitzonderlijk weinig wandelaars. Tussen de grote wilgen verkleuren de bladeren van de bomen al prachtig. De Konikpaarden grazen vredig aan de kleine plas waar de ooievaarsnesten staan. De Galloway runderen hebben zich vandaag niet laten zien; dat kan ook niet verwonderen, want het gebied beslaat maar liefst 2,39 km². Op het eilandje in de Negenoord-west-plas wonen aalscholvers, die hun takken als broedplaats hebben gekozen.
In dit seizoen blijven enkele zwanen het hele jaar door in het gebied. Dit jaar was er zelfs een nest met drie jongen. Helaas hebben we er eentje gekwetst teruggevonden en naar het dierenhulpcentrum gebracht. Zou hij of zij door een vos zijn aangevallen? De andere jongeren hebben inmiddels hun vleugels uitgeslagen en zijn verder gevlogen.
een dag met je neus op de natuur
Dit jaar zijn de waterstanden van de plassen en de Oude-Maas extreem hoog. Door de vele regen is de grond verzadigd en kan het water niet verder stromen. Dit is een pluspunt voor de verhuur van de unieke fluisterbootjes, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Exotische planten zoals de waternavel en de waterwaaier vormen een probleem. Laatstgenoemde zorgt ervoor dat de lange stengels zich in het roer van de motor vastklemmen, waardoor varen onmogelijk wordt.
Aan de andere kant biedt het hoge water een goede omgeving voor ooievaars. Dit jaar mochten we voor het eerst een koppeltje ooievaars ontvangen in één van de nesten. Ze legden eieren, maar helaas overleefden de drie jongeren het niet, vanwege de slechte weersomstandigheden net na hun geboorte.
We kijken vol verwachting uit naar een nieuw ooievaarsnest in het voorjaar. Wordt vervolgd…
TEUGELENBEEMD HOESELT
geniet van dit glooiende landschap
TEUGELENBEEMD HOESELT
Start wandeling
Parking Kluis van Vrijhern, Kluisstraat 1, 3730 Hoeselt
Route Oranje (6,8 km).
Wij bewandelden de route tegenwijzerzin.
TIP
Laarzen of waterdichte (wandel)schoenen.
Op deze frisse zondagochtend (2°C) ontdekken we de route die schampt langs Teugelenbeemd, een klein natuurgebied in Hoeselt. Dit landschap is een lappendeken van bronnen, bossen, boomgaarden en weilanden. Ook al is het nog januari, toch hangt er lente in de lucht.
Aan de Kluis van Vrijhern speelt de beiaard een vrolijk melodietje. De wegwijzers van de oranje route sturen ons de heuvel op. We stappen verder over een smal pad dat leidt langs kapelletjes en een kruisgang. Een merel snoept van rijpe klimopbessen. In de boomgaard is de wintersnoei in volle gang.
We wandelen langs weilanden, jonge beuken, een houtkant. Voorbij de beschutte picknickplek stappen we in een open landschap met knotwilgen en populieren. Waar het pad afbuigt naar links, lichten berijmde grassprieten op in de schaduw, terwijl ernaast de eerste voorjaarsbloeiers voorzichtig kleur bekennen in de zon.
Essen omzomen het halfverharde pad dat ons een bos in leidt. Dit is het rijk van flinke eiken en van populieren verpakt in klimop. Een vijftal meter lager vloeien beekjes. We dalen en stijgen weer, flink nu. Op het plateau reikt het zicht vele kilometers ver. Aan het kruispunt met de troostplek wijken we kort af van de route. We steken over en wandelen iets verderop aan de linkerkant een bosje in dat bekendstaat als ‘Jacky’s bosje’. Als je dat doorkruist, wandel je, aan de andere zijde ervan (richting Hoeselt-centrum) langs enkele percelen van natuurgebied Teugelenbeemd.
De oranje route daalt af langs het landgoed van Hardelingen, waar nijlpaarden huizen, en snijdt door Sint-Huibrechts-Hern. Vanop het lange plankenpad aanschouwen we de strakke meidoornhagen en de populieren met maretakken. We stappen verder door groene corridors, langs weilanden en levend erfgoed. Dit glooiende landschap wordt druk bezocht tijdens de bloesemperiode, maar waarom daarop wachten als je haar pracht ook kunt aanschouwen op een winterdag?
Tekst: Bernadet Wehenkel / Foto’s: Stef Jossart
landschap in elk seizoen
BUITEN KAN JE VAN ALLES BELEVEN, DAT WIST JE NATUURLIJK AL !
DIT HEB JE NODIG
Een houten krat of stevige houten kist ongeveer 30 cm breed, 40 cm lang en 30 cm hoog
Vier houten planken voor het dak en de ingangstunnel
Hamer en spijkers of houtschroeven
Boor (optioneel voor schroeven)
Stro of droge bladeren
Watervaste lijm (kindvriendelijk)
Takken, verf of schors voor decoratie
MAAK EEN EGEL HUISJE
Volg het stappenplan en maak je eigen egelhuisje...
1. DE BASIS:
Gebruik een houten krat of kist die groot genoeg is voor een egel. Maak enkele luchtgaten.
2. INGANG MAKEN:
Maak een tunnel (30cm lang) aan de voorkant van het huisje. Zorg voor een opening van 12-15 cm breed en 12 cm hoog.
4. BESCHERMEN TEGEN VOCHT:
Zet het huisje op bakstenen of een pallet om vocht te vermijden.
7. PLAATSING:
5. WARM & COMFORTABEL:
Leg er stro of droge bladeren in voor warmte.
Rustige en beschut, liefst dicht bij een haag of struik.
3. DAK PLAATSEN:
Maak een schuin dak met twee planken. Laat het iets uitsteken en bevestig stevig.
6. VERSIERING: ZOALS JIJ WIL. Gebruik geurloze materialen.
IN DE BRES
JEREMY
SCHELLINGS
Jeremy is actief als vrijwilliger bij Limburgs Landschap vzw en werd gemotiveerd om zich aan te sluiten door zijn liefde voor natuur en ontdekkingen, met een speciale fascinatie voor het natuurgebied ‘de Coolen’ en de mergelgroeven in zijn regio. Dit gebied, waar hij mede-conservator is en binnenkort hoofdconservator zal worden, is voor hem een plek van rust en balans, waar hij het hele jaar door de unieke temperatuur in de grotten waardeert. Jeremy beleeft de natuur voornamelijk ondergronds, waarbij de flora en fauna van ‘de Coolen’, inclusief een vleermuispopulatie, hem bijzonder aanspreken. Zijn passie voor de mergelgroeven heeft hem ook geleid naar de vzw Hulpdienst Groeven Riemst, waar hij zich inzet voor inspectie en onderzoek van de groeves. Hij ziet met tevredenheid hoe de natuur in Limburg evolueert, met onder andere toegenomen vleermuizenpopulaties en nieuwe voorzieningen voor rust en privacy in de natuurgebieden. De eerste blik in een mergelgroeve zorgde ervoor dat hij “het mergelvirus” meteen te pakken had.
WIE
Jeremy Schellings
Mede-conservator en vrjiwilliger
Teksten door Heleen Sieborgs
DIRK KUMS
Dirk’s betrokkenheid bij de natuur was er al vroeg, zo was hij al op zijn twaalfde al lid van natuurverenigingen. Later, tijdens zijn cursus als natuurgids, kwam hij in contact met Stichting Limburgs Landschap en ontdekte hij gebieden zoals de Laambroeken en de Kolveren, waar hij dagelijks te vinden was.
De Limburgse natuur is voor Dirk een plek om tot rust te komen en het hoofd leeg te maken. De liefde voor de natuur komt mede door zijn oom, ook een gepassioneerd natuurliefhebber.
Wekelijks wandelt Dirk zo’n 15 tot 35 km met een vriend, of fietst hij alleen door heel Limburg. Dan geniet hij van het moment en observeert dieren als de bever, ijsvogel en steenmarter. Soms fotografeert hij, maar vaak volstaat de herinnering.
Dirk merkt dat de natuur in Limburg achteruitgaat, ondanks inspanningen. Ontbossing frustreert hem, vooral het gebrek aan communicatie of duiding hierover. Want: “Hoe kan men zomaar een veteraanboom van bijvoorbeeld 100 jaar vervangen door een jonge boom van 5 jaar? Een mens van 50 jaar kan men toch ook niet vervangen door een knaapje van 10 jaar... Gelukkig hebben we Limburg Landschap, zij proberen de biodiversiteit in stand te houden. Ik kan alleen maar toejuichen dat ze zo goed bezig zijn en hopelijk blijven vrijwilligers zich aansluiten.”
100% LIMBURGS LANDSCHAP
Speciale fascinatie voor het natuurgebied de Coolen, waar hij binnenkort ook hoofdconservator wordt.
WIE
Dirk Kums Natuurgids en vrijwilliger
100% LIMBURGS LANDSCHAP
Wekelijks wandelt of fietst Dirk zo’n 15 tot 35 km door heel Limburg
SPRING ZELF IN DE BRES VOOR ONZE NATUUR
Bij Limburgs Landschap vzw zetten we ons dagelijks in voor het behoud en herstel van waardevolle natuurgebieden. Maar dat kunnen we niet alleen.
De natuur heeft helden nodig: mensen zoals jij die bereid zijn om een verschil te maken.
Daarom zijn we op zoek naar gemotiveerde vrijwilligers die hun talenten en passie willen inzetten om onze natuur te beschermen en te laten bloeien.
CONSERVATOR
Ben jij een natuurliefhebber met oog voor detail en organisatie? Help ons natuurgebieden te beheren door de biodiversiteit te monitoren, klein onderhoud uit te voeren en mee te denken over het behoud van unieke habitats.
GROENE HANDEN IN ACTIE
GIDSEN
Draag jouw kennis en enthousiasme voor natuur over aan anderen! Of het nu gaat om wandelingen, workshops, of lezingen, als gids maak je bezoekers wegwijs in de pracht en kwetsbaarheid van onze natuur.
WAAROM VRIJWILLIGEN
BIJ LIMBURGS LANDSCHAP?
> Je draagt actief bij aan het behoud van de natuur.
> Je leert meer over natuurbeheer en -educatie.
> Je komt terecht in een warm en enthousiast team met gedeelde passie.
> Je maakt deel uit van bijzondere projecten die onze natuur en de lokale gemeenschap verbinden.
Werk je graag met je handen en wil je ervaring opdoen in natuurbeheer? Perfect voor studenten groenmanagement, biologie of natuurbeheer! Kom ons helpen bij maaien, snoeien, en het herstel van natuurlijke evenwichten in onze gebieden.
CREATIEVE GEESTEN
Heb jij een talent voor schrijven, tekenen of dichten?
Wij zijn op zoek naar creatievelingen die onze natuurverhalen tot leven brengen. Denk aan bijdragen aan ons magazine, illustraties voor publicaties, of poëzie geïnspireerd door het Limburgse landschap.
KLAAR OM SAMEN
HET VERSCHIL TE MAKEN?
Meld je vandaag nog aan en word vrijwilliger bij Limburgs Landschap vzw. Neem contact op via info@limburgs-landschap.be
Denise Duboisherfstbladeren
EXPO RUST & RUIMTE...
VISITOR CENTER DE WISSEN
In het hart van het prachtige natuurgebied de Maasvallei biedt de nieuwe expo ’Rust en ruimte voor vogels in de Maasvallei’ in Visitor Center De Wissen een leerrijke ervaring voor jong en oud.
Deze tentoonstelling neemt je mee in het fascinerende leven van vier bijzondere vogelsoorten: de ooievaar, de grauwe klauwier, de visdief en de veldleeuwerik. Laat je verrassen door hun unieke vaardigheden, bijzondere gewoontes en de cruciale rol die ze spelen in ons ecosysteem.
OPENINGSUREN ma-vr 13u - 16u
PARKING MAASCENTRUM
De Wissen Stokkem Koeweerd 70 3650 Dilsen-Stokkem
NATUURGEBIED
Je kan kiezen uit verschillende wandelroutes van 2,5 tot 13,9 km. EEN ONTDEKKINGSTOCHT
Het natuurgebied is toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.
WANDELINGEN
VOOR VOGELS IN DE MAASVALLEI
BELEVING VOL VERRASSINGEN
Deze expo is geen klassieke museumervaring. Bezoekers worden actief betrokken bij een ontdekkingstocht waarin ze leren hoe deze vogels zich aanpassen aan de dynamische omgeving van de Maasvallei. Zo ontdek je dat ooievaars indrukwekkende nesten bouwen van maar liefst twee meter breed en dat de grauwe klauwier een echte jager is, die zijn prooien op doorns prikt als een natuurlijke voorraadkast.
Daarnaast leer je over de visdief, een sierlijke watervogel die zich specialiseert in het vangen van kleine visjes, en de veldleeuwerik, een vogel met een buitengewoon melodieuze zang die hoog boven de velden klinkt. Elk van deze soorten heeft een eigen verhaal dat onlosmakelijk verbonden is met de natuur in de Maasvallei.
VERBONDEN MET DE MAAS
De Maas speelt een centrale rol in het leven van deze vogels. De dynamische rivier vormt niet alleen een belangrijke leefomgeving, maar biedt ook voedsel en nestplaatsen. Tijdens de expo wordt duidelijk hoe deze vogels inspelen op de grillen van de natuur en hoe wij als mensen bij kunnen dragen aan hun bescherming. Wist je bijvoorbeeld dat er een ooievaarsnest te bewonderen is vlakbij het Visitor Center De Wissen? Ook in het nabij gelegen natuurgebied Negenoord-Kerkeweerd hebben ooievaars een vaste plek gevonden.
PRAKTISCHE INFORMATIE
De tentoonstelling is te bezoeken tijdens de openingsuren van het Visitor Center De Wissen in Dilsen-Stokkem. Combineer je bezoek aan de expo met een wandeling door ons natuurgebied Negenoord-Kerkeweerd en ontdek hoe rust en ruimte voor vogels ook rust en ruimte voor mensen creëren.
Tekst: Heleen Sieborgs
VRIJWILLIGERS
NIEUWE LEDEN VOOR DE ALGEMENE VERGADERING
TOEKOMSTPLANNEN LIMBURGS LANDSCHAP
Limburgs Landschap vzw verwelkomt met trots de nieuwe leden van de Algemene Vergadering. Deze groep speelt een cruciale rol in het uitstippelen van de strategische richting van de organisatie voor de komende vijf jaar. De Algemene Vergadering bestaat uit geëngageerde personen die de belangen van de Limburgse natuur en het erfgoed behartigen en ondersteuning bieden bij belangrijke beleidsbeslissingen.
Met deze diverse en ervaren groep zetten we de schouders onder de ambitieuze doelen van Limburgs Landschap. De focus ligt op het aankopen, uitbreiden en versterken van natuurgebieden, duurzame recreatie, en educatie over natuurbehoud. Samen bouwen we aan een groener, meer biodivers Limburg. We danken hen alvast voor hun inzet en kijken uit naar een vruchtbare samenwerking!
DE NIEUW VERKOZEN
LEDEN
ZIJN:
MARC STEVENS
ALBERT BAENENS
PETER DEJONG
MARJOLIJN HEUVELMAN
LUC KUPERS
PETER SLOOTMAKERS
CLEM VERHEYEN
FRANK KUSTERS
PIET MARTENS
FRANCIS TELEN
PIERRE VAN ESSER
EEF WEETJENS
THOMAS EERDEKENS
ANDY THIJS
Guido Franssen
NATUUR CULTUUR
LANDINRICHTINGSPROJECT WAS IS DAT?
Je hebt wellicht al eens van een Landinrichtingsproject (LIP) gehoord. Dit zijn projecten die alle facetten die in een gebied aanwezig zijn proberen te ontwikkelen. Denk hierbij aan natuur, recreatie, cultuurhistorie en vele anderen.
Een van de LIP’s die in onze gebieden lopende is, is het LIP de Wijers, dat zich uitstrekt over de volledige oppervlakte van de Wijers. Hier werkt de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) samen met partners om de gebieden in te richten.
Een hele boterham van een project, waarin er ook op bepaalde plekken in onze gebieden gewerkt wordt. Onlangs werden er werken uitgevoerd aan ons toegangspunt van de Bolderberg. De putten in de parking werden aangepakt, oude borden werden verwijderd en er staat een nieuwe omheining. In deze omheining werden stichels voorzien, een soort doorgang voor wandelaars die voorkomt dat fietsers nog door kunnen. Op die manier houden we voetgangers en fietsers gescheiden op smalle paden. In de komende maanden zullen hier nieuwe borden komen te staan, zal er een fietsenstalling geplaatst worden en zullen wij in het gebied takkenwallen aanleggen om mensen te begeleiden doorheen de natuur.
Allemaal belangrijk werk dat de beleving van een gebied des te beter maakt, maar waarbij er rekening gehouden wordt met de natuurwaarden die wij in een gebied willen bereiken.
Naast de werken aan ons instappunt van de bolderberg, werd er ook al hard gewerkt aan de paden in de Mangelbeekvallei. Hier kunnen wandelaars of fietsers nu genieten van 10 kilometer heraangelegde of verbeterde trage wegen. In fase 2 zal ook het water en de natuur in de beekvallei hersteld worden. Dit is een verhaal waar wij de komende jaren aan zullen meewerken. Maar ook dit is niet het einde van dit project, ook in de Caetsweyers voorziet het project twee mooie uitkijkpunten, waaronder een speciale vogelkijkhut. Deze hopen we in 2026 aan jullie te laten zien.
Tekst: Ward Hamaekers
DE RAZZIA IN DE HERBERG AAN HET BRANDVEN
Als natuurvereniging verwerven en beheren we natuur voor diegenen die na ons komen. Maar tegelijkertijd erven we ook het verleden dat met deze plekken verbonden is. Zoals de wortels van de bomen in de bodem van het bos, vloeit deze geschiedenis door de aders van de buurtbewoners van onze natuurgebieden.
In Kinrooi liggen de roots van onze vereniging, we beheren er vijf grote natuurgebieden. Dit verhaal speelt zich echter af vlakbij een onbekend zesde natuurgebied, het Brandven, enkele percelen ten oosten van de Weertersteenweg ongeveer halfweg tussen het centrum van Molenbeersel en de grens met Nederland.
De ochtend van 22 augustus 1944 begon voor de familie Dirkx zoals ook wij als natuurliefhebbers regelmatig beleven. Samen zouden ze in het Brandven de handen uit de mouwen steken. Maar eerst ontbeten ze in hun herberg ‘In de Dorstige Herten’, zo’n 300 meter ten zuiden van het Brandven. De schuppen stonden klaar in de gang.
(MOLENBEERSEL)
Rond 7 uur ’s ochtends werd er ruw op de deur gebonsd. Lambert Dirkx, de vader van het gezin, werd direct na het openen van de voordeur neergeschoten. De herberg was omsingeld door Duitsers en collaborateurs. Ook zoon Willem werd ter plekke doodgeschoten. Drie andere zonen, Albert, Henri en Jaak, werden gedwongen eigenhandig Mathieu Swennen, een partizaan, aan de telefoonpaal tegenover de herberg op te hangen. Op zijn lichaam werd een kartonnen bord gehangen: ‘Zo straft men de moordenaar van een Duitse soldaat.’ Samen met drie verzetslieden werden Albert, Henri en Jaak afgevoerd naar de concentratiekampen. De zes mannen zouden nooit terugkomen. Het hoe en het waarom van dit drama bleven jarenlang een raadsel.
Lambert Dirkx was de betovergrootvader van Timmie van Diepen, Willem Dirkx zijn overgrootvader. Als jonge historicus ging hij op zoek naar antwoorden. Over deze zoektocht schreef hij het beklijvende boek De Razzia. Dit verscheen eerder dit jaar en is verkrijgbaar bij de betere boekhandel.
Tekst: Thomas Eerdeken Foto’s: Marijke Demuynck
UITSTAP WELKOM OP
ONZE NATUURLEUKE
januari
MAANDAG 20 EN 27 JANUARI
CURSUS VELDSCHETSEN, OBSERVEN EN SCHILDEREN MET ILLUSTRATOR NICOLAS VAN OVERMEEREN (DEEL VAN 6 LESSEN)
AFSPRAAK 19u30-21u30 Visitor Center De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem. Neem deel per sessie of schrijf je in voor de hele reeks.
Gratis deelname!
Inschrijven vooraf via info@limburgs-landschap.be
Check onze website voor de laatste nieuwe activiteiten!
februari maart
MAANDAG 3, 10, 17 EN 24 FEBRUARI
CURSUS VELDSCHETSEN, OBSERVEN EN SCHILDEREN MET ILLUSTRATOR NICOLAS VAN OVERMEEREN (DEEL VAN 6 LESSEN)
AFSPRAAK 19u30-21u30 Visitor Center De Wissen, Negenoordlaan 2, Dilsen-Stokkem. Neem deel per sessie of schrijf je in voor de hele reeks.
Gratis deelname!
Inschrijven vooraf via info@limburgs-landschap.be
ZATERDAG 15 FEBRUARI
LIKONA CONTACTDAG – HASSELT
AFSPRAAK 8u45-17u
UHasselt, Campus Diepenbeek, gebouw D
Voor natuuronderzoekers Meer info online
ZONDAG 30 MAART VOORJAARSGEVOEL-TOCHT IN HET KELSBROEK
AFSPRAAK 14u-16u - Kruising Borne- en Heerstraat, of Heerstraat 5, 3850 Nieuwerkerken.
GIDS: Eddy Bangels, conservator
Gratis deelname!
april
ZATERDAG 5 APRIL LANDSCHAPSWANDELING LAAMBROEKVIJVERS – KOLVEREN
AFSPRAAK 9u30-11u30 - Industriepark centrum zuid aan de parking vlakbij Aquafin.
GIDS: Ivan Van Briel
Gratis deelname!
6 DAAGSE TEKENCURSUS
MET ONZE HUISILLUSTRATOR NICOLAS VAN OVERMEEREN
Hey creatieve zielen en natuurliefhebbers!
Zijn jullie klaar om je artistieke vleugels uit te slaan en de kleurrijke wereld van onze gevederde vrienden te verkennen?
Ik ben Nicolas, een bevlogen aquarel schilder en tekenaar, gespecialiseerd in het weergeven van het karakter en unieke eigenschappen van al wat leeft om ons heen, vooral onze gevleugelde vrienden.
In deze spannende cursus staat praktijk centraal, we gaan dus vooral veel tekenen en schilderen. Heerlijk toch!
Gedurende zes boeiende lessen en een heuse excursie, zullen we de magie van de natuur vastleggen op ons papier.
We duiken in de kunst van het veldschetsen, observen en schilderen. Robuuste ganzen en elegante eendjes, we gaan de uitdaging aan om hun persoonlijkheden en bewegingen op ons papier te vangen.
Of je nu een doorgewinterde kunstenaar bent of gewoon nieuwsgierig naar de wereld van aquarel, deze workshop is voor iedereen die de magie van vogels en de natuur wil vastleggen.
Haal je tekenblok dus maar tevoorschijn, scherp je potloden en maak je klaar om samen te ontdekken en te creëren. Laten we samen onze artistieke reis beginnen en onze creativiteit de vrije loop laten!
27 januari | 3 februari | 10 februari | 17 februari | 24 februari telkens van 19u30 tot 21u30
Je kan er voor kiezen om de afzonderlijke lessen mee te volgen, of de hele reeks
GEDICHTERBIJ DE NATUUR
De hazelaar
Onverwacht mij tegen in ‘t nog winters jaar op de sprong der wegen bloeit de hazelaar.
Tegen ‘t licht gehangen slingertjes van goud; aarzelend, bevangen raak ik aan het hout.
Trillend dwaalt van boven ‘t fijne wolken los; en met bloei bestoven in het naakte bos
blijf ik in een beven teruggehouden staan, en ik raak nog even ‘t donker stamhout aan.
door Ida Gerhardt
Illustratie: Nicolas Van Overmeeren Uit: Het Veerhuis - Verzamelde Gedichten, Amsterdam 1980
DE NATUUR BESCHERMEN EN ER TOCH VAN GENIETEN ? lid worden
Lid worden kan via overschrijving van €20 (Nederland €25) op BE28 4564 0220 0120 met vermelding ‘lidgeld’ of via www.limburgs-landschap.be en ontvang: driemaandelijks het Limburgs Landschap Magazine, een prachtige natuurfotokalender
een welkomstpakket in een biokatoen tas, inclusief wandelbox
Interesse? Contacteer ons!
Middenweg 15 3930 Hamont-Achel T +32 (0) 11/64.86.33 info@vandervelden-bos.be www.vandervelden-bos.be
Benny Odeur