Myndbandið sem sýnir draum Skruggu er tekið upp í Borgarsögusafni Reykjavíkur, Árbæjarsafni.
Gamlar ljósmyndir
Ljósmyndir frá vígslu Þjóðleikhússins þann 20. apríl 1950 og undirbúningi hennar, og úr vígslusýningunni Nýársnóttinni, eru teknar af Sigurhans Vigni. Myndirnar eru í vörslu Ljósmyndasafns Reykjavíkur. Einnig má sjá stillur úr heimildamynd Óskars Gíslasonar, Vígsla Þjóðleikhússins, frá árinu 1950. Myndin er í varðveislu Kvikmyndasafns Íslands. Myndir af leikhúsálfunum, sem eru settar inn á gömlu myndirnar, eru teknar af Jorra. Myndvinnsla: Sváfnir Sigurðarson. Sérstakar þakkir
Tónlistin í sýningunni er eftir Friðrik Margrétar-Guðmundsson en einnig eru flutt brot úr ýmsum jólalögum.
Leikskrá
Ritstjórn: Melkorka Tekla Ólafsdóttir. Hönnun og uppsetning: Jorri.
Ljósmyndir: Jorri, Sigurhans Vignir, Óskar Gíslason (stillur úr kvikmynd) og fleiri.
Prentun: Prentmet Oddi. Útgefandi: Þjóðleikhúsið.
Myndir í leikskrá eru teknar á æfingu og eru því ekki heimild um endanlegt útlit sýningarinnar.
Sýningarlengd er um þrjú korter. Ekkert hlé.
Þjóðleikhúsið
77. leikár, 2025–2026.
Frumsýning á Litla sviðinu 15. nóvember 2025. Þjóðleikhússtjóri: Magnús Geir Þórðarson.
Jólagjöf Skruggu
Jólaævintýri leikhúsálfanna
eftir Matthías Tryggva Haraldsson og Melkorku Teklu Ólafsdóttur
Þjóðleikhúsið 2025 - 2026
Leikarar
Bergrós leikhúsálfur
Katla Þórudóttir Njálsdóttir
Bergsteinn leikhúsálfur
Hallgrímur Ólafsson
Skrugga Örn Árnason
Barn
Hrafntinna Björk Ævarsdóttir
Júlía Eldon Logadóttir
Listrænir stjórnendur
Leikstjórn
Guðjón Davíð Karlsson
Leikmynd og búningar
María Th. Ólafsdóttir
Tónlist
Friðrik Margrétar-Guðmundsson
Lýsing
Jóhann Bjarni Pálmason
Myndbandshönnun Ásta Jónína Arnardóttir
Hljóðhönnun Þóroddur Ingvarsson
Barnið á heiðinni
Ég er munaðarlaus, á engan að.
Alein í morgun var ég send af stað.
Ég sakna þín svo ákaft, elsku mamma.
Yfir snjóþunga heiði ein ég þramma.
Ég þarf að flytja á annan afskekktan bæ en óvíst hvort ég lifandi þangað næ.
Því nú er hræðilegt óveður skollið á og ekki tekst mér lengur til vegar að sjá.
Ég hræðist jólaköttinn með klær og skott og kerlingarófétið Grýlu og hennar pott.
Stórhríð geisar, stormurinn hefur tryllst. Ég stika áfram í bylnum - en hef villst.
Jólin okkar allra
Við báðum listafólkið sem skapaði sýninguna að segja okkur frá jólahaldinu hjá sér.
Hallgrímur leikari Önd.
Uppáhalds jólamaturinn Jólahefð Jólaminning úr bernsku
Þar sem ég bý í Hafnarfirði, sjálfum jólabænum, þá reynum við að fara í jólaþorpið og Hellisgerði fyrir jólin.
Þegar ég var að alast upp voru aldrei komin jól fyrr en búið var að hengja litla jólasveina upp um alla veggi. Þetta voru litlir kallar úr frauðplasti sem brotnuðu auðveldlega og þeir voru allir límdir saman í bak og fyrir eftir því sem leið á bernskuna. Algjörlega ómissandi!
Katla leikari
Rauðkál í einu og öllu! Síðan auðvitað möndlugrauturinn hennar ömmu, helst með kanilsykri og hindberjasultu.
Jólagjafarúnturinn á aðfangadag og svo elska ég alltaf að föndra jólagjafir.
Að syngja Snjókorn falla með pabba mínum við píanóið heima.
Örn leikari
Hamborgarhryggur með brúnuðum kartöflum og loftkökur með mjólk í desert.
Kakóbolli með rjóma á jóladag og svo göngutúr á eftir til að vinna á kaloríunum.
Ég hjálpaði mági mínum að hreinsa svalirnar hjá pabba og við hentum óvart öllum þorláksmessusviðunum! Þau fóru á áramótabrennuna og við fundum lyktina þegar búið var að kveikja í henni!
Hrafntinna Björk leikari
Kalkúnn með brúnuðum kartöflum, eplasalati og brúnni sósu.
Að borða heimatilbúna bragðarefinn hans pabba eftir matinn á aðfangadagskvöld.
Sleðaferð með Skugga bróður á aðfangadag - það var svo gaman!
Júlía leikari
Kalkúnn með sósunni sem amma gerir.
Að baka lakkrístoppa með mömmu.
Þegar ég fékk möndluna og möndlugjöfina fjórum sinnum í röð!
Gói leikstjóri
Ég elska grafið kjöt! Og borða mikið af því um jólin! En á aðfangadag erum við fjölskyldan með léttreyktan lambahrygg sem er alveg jóla-jóla!
Að sækja jólatréð er ómissandi hluti af jólunum og svo miðnæturmessan á aðfangadagskvöld.
Ég á margar minningar tengdar jólum. Pabbi minn var prestur og messaði alltaf klukkan sex og hálf tólf á aðfangadag þannig að við áttum nánast heima í Hallgrímskirkju á aðfangadagskvöld.
Melkorka Tekla höfundur
Piparkökur sem ég baka með dóttur minni fyrir jólin.
Að spila borðspil með fjölskyldunni á jóladag og gæða sér á piparkökum og sörum.
Ég lék jólasvein fyrir litlu systkini mín þegar ég var 11 ára – án þess að þau áttuðu sig á því að stóra systir var í jólasveinabúningnum!
Matthías Tryggvi höfundur
Lakkrístoppar og sterkar rækjur með tælensku kryddi.
Að gefa gjafir frá bulljólasveinum eins og Sokkakræki eða Tölvutraðkara.
Þegar afi gaf mér handgert borðspil sem hann bjó til, Víkingaspilið, og er aðeins til í einu eintaki.
María leikmynda- og búningahöfundur Rósakálssúpan hans Vigfúsar... þá koma jólin!
Góð stund með vinkonu minni rétt fyrir jól að baka sörur og spjalla.
Að skreyta tréð á aðfangadag með mömmu og bróður mínum og pabbi setur jólalög með Dolly Parton og Kenny Rogers á fóninn.
Friðrik tónskáld Waldorfsalat.
Jólabingó með stórfjölskyldunni á annan í jólum.
Að vakna og sjá skyrslettur á eldhúsgólfinu og fótspor úr skyri sem lágu út um bakdyrnar. Skyrgámur hafði komist í feitt um nóttina.
Þóroddur hljóðhönnuður Lambahryggur.
Að fá sér malt á aðfangadag og jólaboð með fjölskyldunni.
Þegar mamma gerði jóladúk undir jólatréð!
Ásta Jónína myndbandshönnuður Hvítlauksristaði humarinn í forrétt á aðfangadag.
Ég elska allt jólakósý og allar litlu jólastundirnar á aðventunni eins og að setja jólaplötu á fóninn og púsla jólapúsl.
Þegar afi gerði jólatré úr leikföngum sem við stöfluðum upp og við frændsystkinin dönsuðum kringum jólatréð og sungum jólalög með afa.
Þjóðleikhúsið er ótrúleg álfahöll
Söngur leikhúsálfanna
Allt getur gerst þegar leikarar bregða á leik.
Þá lifna á sviðinu margskonar ævintýr.
Drottningar, prinsessur, konungar fara á kreik, og kaupmenn og ræningjar, nornir og alls kyns dýr.
Á sviðinu leikarar standa - til stuðnings þeim, er stór hópur fólks bak við tjöldin sem skapar saman með búningum, leikmynd og lýsingu töfraheim, leikstýrir, skrifar - og málar leikara í framan.
Þjóðleikhúsið er ótrúleg álfahöll.
Ævintýr gerast hérna, því megið þið trúa.
Verið ávallt velkomin hingað öll.
Við erum leikhúsálfar sem hérna búa.
Já, Þjóðleikhúsið er ótrúleg álfahöll.
Ævintýr gerast hérna, því megið þið trúa.
Verið ávallt velkomin hingað öll.
Við erum leikhúsálfar sem hérna búa.
Bergrós og Bergsteinn setjast að í Þjóðleikhúsinu
Einu sinni fyrir langa löngu voru tveir álfar. Þau hétu BERGRÓS og BERGSTEINN og voru afskaplega góðir vinir. Álfakletturinn þeirra var í STUÐLABERGI. Í kringum álfaklettinn voru margir litríkir STEINAR og þar uxu falleg BLÓM.
Einn bjartan vordag árið 1950 ákváðu Bergrós og Bergsteinn að gægjast út fyrir álfabyggðina sína. Þau fóru út að leika sér og sulla í læknum sem rann skammt hjá. Við lækinn stóð bóndabær og þar bjó bóndakona sem var fræg um allt Ísland fyrir kökurnar sem hún bakaði. Þetta voru risastórar kökur, skrautlegar og gómsætar.
Bergrós og Bergsteinn fylgdust með konunni hlaða fjölmörgum kökuboxum inn í jeppann sinn. „Hvað ætlar hún að gera við allar þessar kökur?“ hvíslaði Bergsteinn að Bergrós. Þau fengu fljótt svar við spurningu sinni.
Konan hrópaði til ömmustelpunnar sinnar að hún þyrfti að fara með kökurnar til Reykjavíkur. „Forsetinn sjálfur bað mig að koma með þessar kökur í nýju ÁLFAHÖLLINA fyrir sunnan. Þar á að halda glæsilega veislu.“
Nú urðu Bergrós og Bergsteinn forvitin.
„Komum“, sagði Bergrós, „við verðum að sjá þessa nýju álfahöll!“
Hún greip í vin sinn og togaði hann með sér. Bergrós var ákveðin í að laumast inn í jeppann og koma sér fyrir aftan í honum.
Hún vissi að þar sem þau Bergsteinn væru álfar væru þau mjög líklega ÓSÝNILEG bóndakonunni. En þá mundi hún eftir ömmustelpunni og því að BÖRN geta oft séð álfa.
„Felum okkur!“ hrópaði hún til Bergsteins. Bergsteinn og Bergrós rúlluðu sér eftir túninu til að fela sig fyrir barninu, og þau gátu rétt svo skotist inn í jeppann áður en hann keyrði af stað.
Bergrós, Bergsteinn og allar kökurnar hossuðust lengi í jeppanum. En loksins bremsaði jeppinn harkalega og bóndakonan sagði stundarhátt við sjálfa sig: „Jæja, svo þetta er þá Þjóðleikhúsið.“
Bergrós sperrti eyrun og hvíslaði: „Leikhús? Hvað er nú það?“ Bóndakonan opnaði afturdyrnar á jeppanum og byrjaði að bera út kökuboxin og álfarnir stukku út. Þau voru hissa að sjá bíla, ljósastaura og stórar byggingar.
En það sem vakti mesta undrun þeirra var að sjá fullt af spariklæddu fólki, karlmenn í frökkum og jakkafötum, og konur í kápum og kjólum. Fólkið virtist vera bæði spennt og glatt og streymdi inn í risastórt hús. Húsið var dökkt á litinn og þakið örlitlum smásteinum. Bergsteini fannst það vera eins og klettur. „Er þetta kannski nýja álfahöllin?“ sagði hann við Bergrós. „Komum og skoðum betur!“ svaraði hún spennt. Þau smeygðu sér inn um dyrnar með öllu prúðbúna og glaða fólkinu.
Álfarnir fylgdu fólkinu inn í risastóran sal með mörgum stólum. Á stólunum voru myndir af tveimur grímum, einni sem var að gráta og annarri sem hló. Við enda salarins var LEIKSVIÐ og fyrir því stór rauð tjöld. Bergrós leit upp í loftið í salnum og varð starsýnt á skrautið í loftinu: „Bergsteinn! Sjáðu! Þetta er eins og stuðlabergið heima í álfaklettinum okkar!“
Bergrós og Bergsteinn vissu það ekki þá, en þetta var hárrétt hjá þeim.
Maðurinn sem hannaði Þjóðleikhúsið vildi að það liti út eins og álfahöll, það væri eins og stór álfaklettur að utan, en inni væri ævintýraheimur.
Fyrst var leikin tónlist og svo voru haldnar ræður. En skyndilega slökkti einhver ljósin. Það fannst Bergsteini skrýtið. Stóru rauðu tjöldin voru dregin frá og á sviðinu birtist fólk í glæsilegum búningum. Þetta voru LEIKARAR að leika sögu um fólk á bóndabæ í gamla daga og ÁLFA.
Álfarnir á sviðinu voru ólíkir öllu sem Bergsteinn og Bergrós höfðu áður séð.
Sumir voru í ljósum og léttum silkikjólum og með slæður. Sumir álfarnir voru jafnvel með kórónu.
Bergrós og Bergsteinn lifðu sig inn í söguna í leikritinu og fóru meira að segja að HLÆJA og GRÁTA alveg eins og grímurnar á stólunum.
Þegar leiksýningunni var lokið byrjaði allt fólkið að KLAPPA og leikararnir hneigðu sig. Bergrós og Bergsteinn skildu nú allt saman. Þau höfðu séð leiksýningu í fyrsta sinn.
„Bergsteinn, mig langar að búa hér,“ sagði Bergrós.
Bergsteinn var svolítið hissa en fann í hjartanu að hugmyndin var spennandi.
„Já, við skulum flytja hingað strax í dag,“ sagði hann. „Við skulum kynna okkur hvernig leikhúsfólk býr til svona sýningu.“
„LEIKHÚSFÓLK? Þú segir nokkuð. Eigum við þá kannski að verða LEIKHÚSÁLFAR?“ spurði Bergrós með stjörnur í augunum.
Allt frá þessum örlagaríka degi hafa Bergsteinn og Bergrós búið í Þjóðleikhúsinu, horft á allar leiksýningar sem hér hafa verið sviðsettar og fylgst með fólkinu sem býr þær til. Þau verða alltaf rosalega glöð þegar kátir krakkar koma í heimsókn í leikhúsið þeirra, og þeim finnst sérstaklega gaman á BARNASÝNINGUM.
Eftir að hafa búið í Þjóðleikhúsinu í 75 ár finnst Bergrós og Bergsteini þau hafa lært ýmislegt um leikhúsið. Þau eru tilbúin til að setja á svið sína eigin leiksýningu. Og nú fáið þið að sjá hana! Verið þið hjartanlega velkomin. Góða skemmtun!
Starfsfólk Þjóðleikhússins
Magnús Geir Þórðarson, þjóðleikhússtjóri
Tinna Lind Gunnarsdóttir, framkvæmdastjóri skipulags, framleiðslu og ferla
Jón Þorgeir Kristjánsson, framkvæmdastjóri samskipta, markaðsmála og upplifunar
Melkorka Tekla Ólafsdóttir, leiklistarráðunautur
Matthías Tryggvi Haraldsson, listrænn ráðunautur
Sváfnir Sigurðarson, markaðsfulltrúi
Vala Fannell, verkefnastjóri fræðslu - og samfélagsmála
Aðalheiður Arna Rafnsdóttir, fjármálastjóri
Hans Kragh, þjónustustjóri
Björn Bergsteinn Guðmundsson, yfirljósahönnuður
Ilmur Stefánsdóttir, leikmynda- og búningahöfundur
Leikarar
Almar Blær Sigurjónsson
Atli Rafn Sigurðarson
Birta Sólveig Söring Þórisdóttir
Björn Thors
Ebba Katrín Finnsdóttir
Edda Arnljótsdóttir
Eygló Hilmarsdóttir
Guðjón Davíð Karlsson
Hallgrímur Ólafsson
Hilmar Guðjónsson
Ilmur Kristjánsdóttir
Jakob van Oosterhout
Kjartan Darri Kristjánsson
Kristín Þóra Haraldsdóttir
Kristinn ÓIi S. Haraldsson
Nína Dögg Filippusdóttir
Oddur Júlíusson
Ólafía Hrönn Jónsdóttir
Pálmi Gestsson
Selma Rán Lima
Sigurbjartur Sturla Atlason
Sigurður Sigurjónsson
Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir, í leyfi
Unnur Ösp Stefánsdóttir
Vigdís Hrefna Pálsdóttir, í leyfi
Þröstur Leó Gunnarsson
Örn Árnason
Sýningarstjórn
Elín Smáradóttir
Elísa Sif Hermannsdóttir
María Dís Cilia
Máni Huginsson, framleiðslustjórn
Hljóð
Kristján Sigmundur Einarsson, deildarstjóri
Aron Þór Arnarsson
Þóroddur Ingvarsson
Brett Smith
Leikgervi
Ingibjörg G. Huldarsdóttir, deildarstjóri
Ása María Guðbrandsdóttir
Silfá Auðunsdóttir
Þóra Guðbjörg Benediktsdóttir
Hildur Ingadóttir
Búningar
Berglind Einarsdóttir, deildarstjóri
Ásdís Guðný Guðmundsdóttir
Þórhildur Sunna Jóhannsdóttir
Eva Lind Weywadt Oliversdóttir
Ljós
Björn Bergsteinn Guðmundsson, yfirljósah.
Garðar Borgþórsson, deildarstjóri
Ásta Jónína Arnardóttir
Haraldur Leví Jónsson
Jóhann Bjarni Pálmason
Ýmir Ólafsson
Leikmyndaframleiðsla
Jasmina Wojtyla, teymisstjóri
Arturs Zorģis, yfirsmiður
Michael John Bown
Leikmunaframleiðsla
Bjarni Þór Sigurbjörnsson, teymisstjóri
Ásta Sigríður Jónsdóttir
Mathilde Anne Morant
Valur Hreggviðsson
Upplifun, þjónusta, miðasala og móttaka Friðdóra Haukdal Magnúsdóttir, miðasölustjóri
Anna Karen Eyjólfsdóttir
Halla Eide Kristínardóttir
Þjóðleikhúsið er sameign íslensku þjóðarinnar. Allt frá árinu 1950 hefur leikhúsið skapað ógleymanlega leikhústöfra. Árlega setur leikhúsið upp fjölda nýrra sýninga, stendur fyrir fræðslustarfi, nýsköpun og tilraunastarfsemi, heldur í leikferðir um landið og sinnir höfundastarfi.
Svið
Ásdís Þórhallsdóttir, leiksviðsstjóri
Guðmundur Erlingsson, umsjón minni sviða
Eglé Sipaviciute, umsjón Litla sviðsins
Siobhán Antoinette Henry, yfirumsjón á Stóra sviðinu
Alex John George Hatfield , yfirmaður sviðstækni
Jón Stefán Sigurðsson, í leyfi
Tómas Sturluson
Sigurður Hólm Lárusson
Bókhald og laun
Guðrún Ingólfsdóttir, bókhaldari
Steinunn Þorsteinsdóttir, launafulltrúi
Eldhús
Marian Chmelar, matreiðslumaður
Karolina Zielaskowska, aðstoðarmaður
Umsjón fasteigna
Sveinbjörn Helgason, húsvörður
Ina Selevska, ræsting
Jurate Zofija Gliaudeliene, ræsting
Margarita Albina, ræsting
Riina Kaunio, bakdyravörður
Björn Jónsson, bakdyravörður
Ofangreindir starfsmenn eru fastráðnir við Þjóðleikhúsið eða starfa þar samkvæmt árssamningi á yfirstandandi leikári, en auk þeirra vinna fjölmargir aðrir starfsmenn í leikhúsinu.
