ODKRYWAMY WSCHÓD 2015

Odkrywamy Wschód 2015

Przewodnik po miejscach wyjątkowych

NOWY R E M U N

DAŻY! E Z R P S JUŻ W

Odkrywamy Wschód 2015

Przewodnik po miejscach wyjątkowych Wydawca: 5 STRONA sp. z o.o.

Redaktor prowadzący: Anna Kłosowska Koordynacja wydania: Krzysztof Sobota Projekt i skład: VIZARD Andrzej Zawadzki Korekta: Monika Mikołajczuk Zdjęcia: Michał Rząca Bartek Kosiński Kamil Oleksiuk Współpraca: Elżbieta Michalczuk Agata Filipczak Katarzyna Turosieńska-Durlik

AUTORZY ZDJĘĆ powiat hrubieszowski: archiwum Starostwa Powiatowego w Hrubieszowie, archiwum Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie miasto Hrubieszów: archiwum UM Hrubieszów gmina Hrubieszów: J. Fuchs, archiwum UG Hrubieszów Lokalna Grupa Działania Hrubieszów: archiwum LGD Hrubieszów gmina Mircze: a rchiwum UG Mircze gmina Horodło: archiwum UG Horodło

gmina Dołhobyczów: archiwum UG Dołhobyczów gmina Uchanie: archiwum UG Uchanie gmina miejska Włodawa: archiwum UM we Włodawie gmina Włodawa: P. Bajuk, P. Wittman, K. Kowalski, archiwum UG Włodawa miasto i gmina Łosice: a rchiwum UMiG Łosice powiat łosicki: archiwum Starostwa Powiatowego w Łosicach powiat bialski: archiwum Starostwa Powiatowego w Białej Podlaskiej miasto Międzyrzec Podlaski: archiwum UM Międzyrzec Podlaski gmina Piszczac: archiwum UG Piszczac gmina Drelów: archiwum UG Drelów Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania: archiwum BLGD gmina Drohiczyn: archiwum UG Drohiczyn miasto Siedlce: archiwum UM Siedlce miasto Siemiatycze: archiwum UM Siemiatycze gmina Siemiatycze: archiwum UG Siemiatycze gmina Repki: archiwum UG Repki miasto i gmina Serock: M. Rosolska, B. Roszkowska gmina Małkinia Górna: a rchiwum UG Małkinia Górna gmina Łochów: archiwum UG Łochów Muzeum w Liwie: A. Kruszewska, R. Postek gmina Brok: a rchiwum UG Brok gmina Andrzejewo: archiwum UG Andrzejewo gmina Ciechanowiec: archiwum UG Ciechanowiec miasto Sokołów Podlaski: archiwum UM Sokołów Podlaski Węgrów: M. Rząca, J. M. Jeliński, M. Dębiec

3

Spis treści Górny Bug:

powiat hrubieszowski . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Hrubieszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 gmina Hrubieszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Lokalna Grupa Działania Hrubieszów . 10 gmina Mircze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 gmina Horodło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 gmina Dołohobyczów . . . . . . . . . . . . . . . 13 gmina Uhanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Włodawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 gmina Włodawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Środkowy Bug:

miasto i gmina Łosice . . . . . . . . . . . . . . . . 18 powiat łosicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 powiat bialski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Międzyrzec Podlaski . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 gmina Piszczac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 gmina Drelów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Bialsko-Podlaska Lokalna Grupa Działania . . . . . . . . . . . . . 30 gmina Drohiczyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Siedlce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Siemiatycze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 gmina Siemiatycze . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46 Dolny Bug:

gmina Repki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . miasto i gmina Serock . . . . . . . . . . . . . . . gmina Małkinia Górna . . . . . . . . . . . . . . . gmina Łochów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Muzeum w Liwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gmina Brok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gmina Andrzejewo . . . . . . . . . . . . . . . . . . gmina Ciechanowiec . . . . . . . . . . . . . . . .

Sokołów Podlaski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Węgrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47 48 49 50 51 52 54 56 57 58

www.arche.pl

Hotele Arche ∑ Z nutą historii ¢

¢

¢

¢

¢

¢

¢

¢

tel. 16 649 17 00 www.palacsieniawa.pl

tel. 25 675 11 14 www.palaclochow.pl

tel. 42 207 07 07 www.hoteltobaco.pl

tel. 533 444 797 Otwarcie w 2015 r.

[\

[\

[\

[\

powiat hrubieszów

Mały wszechświat nad Bugiem Wynalazca i twórca pojazdu księżyco‑ wego, Mieczysław „Gregory” Bekker, urodził się właśnie na Hrubieszowsz‑ czyźnie. To ziemia tęgich umysłów i niespotykanej urody.

300 km od Warszawy, ale tylko 160 km od Lwowa, położony jest powiat hru‑ bieszowski. Administracyjnie przydzie‑ lony woj. lubelskiemu, zajmuje obszary pogranicza Wyżyny Lubelskiej i Wołyń‑ skiej oraz Polesia Lubelskiego. Od północ‑ nego‑wschodu okala go Bug, a za nim

rozciąga się już Ukraina – spływający tym odcinkiem meandrującej wśród zarośli i drzew rzeki turyści nie mogą wypływać poza jej środek, aby nie przekroczyć grani‑ cy. To dodatkowy dreszczyk emocji dla ka‑ jakarzy, podobnie jak zakole Bugu w Zo‑ sinie, będące najbardziej wysuniętym na wschód punktem kraju. Nota bene, pełniący rolę stolicy powiatu, 19‑tys. Hru‑ bieszów, jest najbardziej na wschód wy‑ suniętym miastem Polski!

Sensacyjna machina rachunkowa Stworzył ją, urodzony w Hrubieszowie polski Żyd Abraham Jakub Stern, pra‑ dziad poety Antoniego Słonimskiego.

Arytmometry jego konstrukcji używane były do I wojny światowej, a w ulepszonej wersji jeszcze do poł. XX w. Jego opieku‑ nem był Stanisław Staszic, jeden z najwy‑ bitniejszych działaczy polskiego Oświe‑ cenia. Zakładając Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie – dla którego Stern robił maszyny rolnicze – stał się prekursorem spółdzielczości w Polsce. Muzeum Regio‑ nalne im. Stanisława Staszica znajduje się w jednym z najcenniejszych zabytków Hrubieszowa, XVIII/XIX-w. dworze du Cha‑ teau – przez wiele dziesięcioleci własno‑ ści znanej tutejszej rodziny wywodzącej

6

się od napoleońskiego oficera. Jego an‑ tenat, architekt Stefan du Chateau, to ko‑ lejna, wybitna, uhonorowana francuską Legią Honorową postać związana z Hru‑ bieszowem. Rozwiązania konstrukcyjne du Chateau użyto przy budowie żelbe‑ tonowego mauzoleum uszkodzonego reaktora w Czarnobylu. Inni hrubieszo‑ wianie to autor m.in. „Lalki” i „Faraona” Bolesław Prus oraz mistrz telewizyjnego „piórka i węgla”, światowej sławy architekt prof. Wiktor Zin. Będąc ministrem kultu‑ ry ocalił wybudowaną za cara, a potem przemianowaną na rzymsko‑katolicką świątynię p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, kiedy komunistyczne władze chciały ją zburzyć.

Noc w pałacu, dzień we dworze Gościniec Agroturystyczny „Królewski Kąt” oferuje noclegi „na salonach”, a ści‑ ślej w części eklektycznego, XIX‑w. pa‑ łacyku Pohoreckich w Czumowie. Hru‑ bieszowszczyzna takich atrakcji letnikom funduje sporo. Na tym terenie zachowały się liczne, dawne siedziby rodów magnac‑ kich i szlacheckich. Choćby zespół pała‑ cowy w Dołhobyczowie z I poł. XIX w., z piętrem zaprojektowanym przez Anto‑ nio Corazziego, architekta warszawskiej

powiat hrubieszów opery. W samym Hrubieszowie, oprócz wspomnianego dworu du Chateau oto‑ czonego parkiem, są dwa dworki klasycy‑ styczne – przy ul. 3 Maja 17 i ul. Staszica 12 b. Odremontowany, barokowy dwór stoi w Oszczowie. Aleja kasztanowa pro‑ wadzi do położonego malowniczo nad Bugiem pałacu w Strzyżowie z końca XVIII w. Oryginalne, ośmioboczne pawilony nakryte kopułami stoją po obu stronach tej dawnej siedziby Lubomirskich. Wśród obiektów zrujnowanych na uwagę zasłu‑ gują neogotycka brama wjazdowa oraz budynki gospodarcze dawnego zespołu dworskiego Chrzanowskich w Kryłowie, otoczonego parkiem – idealnym miej‑ scem na piknik. Kryłów kryje też na wy‑ spie w rozwidleniu Bugu ruiny zamku z ar‑ cybogatą historią, przechodzącego z rąk do rąk niekiedy tak znacznych jak Jan Tę‑ czyński, wojewoda krakowski czy Hiero‑ nim Radziejowski, podkanclerzy koronny.

Wiele obiektów rozbudowywanej z im‑ petem bazy noclegowo­‑restauracyjnej stylizowanych jest na dawną architektu‑ rę. Jak choćby Zajazd Dworek w Mirczu – zupełnie jak z „Pana Tadeusza”. Ale spa‑ nie znajdzie w powiecie hrubieszowskim każdy, niezależnie od zawartości portfe‑ la: kwater, gospodarstw turystycznych

z regionalną kuchnią, małych hotelików tu nie brakuje.

Tarcze Gotów Powiat oplata aż sześć tras turystycznych.

Nadbużański Szlak Rowerowy biegnie przez łąki pełne ptactwa i nadbużańskie oczka wodne w Teptiukowie. Tadeusza Kościuszki i staszicowski przybliża miej‑ sca związane z oboma wybitnymi Pola‑ kami. Historyczny jest wycieczką w prze‑ szłość, po cerkwiach, cmentarzach żydow‑ skich, ale i dawnych dworach i pałacach oraz innych miejscach związanych z dzie‑ jami Hrubieszowszczyzny. Jego część po‑ krywa się ze szlakiem cerkiewnym, wio‑ dącym od Hrubieszowa do Lisek. Powiat najdumniejszy jest jednak ze szlaku gockie‑ go, przypominającego stacjonujące tutaj w II w n.e. plemię przybyłe ze Skandynawii.

W ramach specjalnego projektu stworzo‑ no tutaj nowoczesny produkt turystyczny, krainę Gotanię z czołową atrakcją, Wioską Gotów w Masłomęczu. Wioski tematycz‑ ne są świetnym pomysłem na aktywno‑ ‑edukacyjny wypoczynek rodzinny. Wśród nich na Hrubieszowszczyźnie działają m.in. „Einstein na Łące” w Stefankowicach Kolo‑ nii z pokazami zjawisk fizyczno‑przyrodni‑ czych czy Wioska Strachów w Moroczynie.

Starostwo Powiatowe w Hrubieszowie ul. Narutowicza 34 22-500 Hrubieszów tel. 84 696 50 68 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowski Odległości: Białystok: 320 km, 4 h 39 min Lublin: 123 km, 1 h 43 min Warszawa: 295 km, 4 h 5 min Dojazd: PKS Hrubieszów ul. Nowa 14, tel. 84 696 31 16, 512 032 536 Punkt informacji turystycznej: Transgraniczne Centrum Informacji Turystycznej w Hrubieszowie ul. 3‑go Maja 15 tel. 84 696 23 80 w. 42 Imprezy: • Piknik w Kopyłowie czerwiec, Kopyłów www.domhor.com • Wojewódzki Festiwal Kapel Ulicznych i Podwórkowych czerwiec, Werbkowice www.werbkowice.pl • Międzypowiatowy Festiwal Zespołów Śpiewaczych listopad, Werbkowice www.werbkowice.pl • Granica – 835 Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa, sierpień, Krylów/Krecziw (woj. lubelskie, pow. Hrubieszów, gm. Mircze) • Nadbużańskie Spotkania Artystyczne, czerwiec, Hrubieszów • Biesiada Archeologiczna w Masłomęczu, lipiec Przydatne linki: www.starostwo.hrubieszow.pl www.hrubieszow.info www.lubiehrubie.pl www.muzeum‑hrubieszow.com.pl www.werbkowice.pl www.powiathrubieszow.pl

7

miasto Hrubieszów

Urząd Miasta Hrubieszów ul. mjr. H. Dobrzańskiego 1 22-500 Hrubieszów tel. 84 696 23 80, 84 696 23 82 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowski

Rowerem po kresowym Hrubieszowie Położony nad Huczwą Hrubieszów jest najbardziej na wschód wysuniętym mia‑ stem Polski. Prawa miejskie nadał mu król Władysław Jagiełło w 1400 r. Jego wielokulturowość wpisana w historię przyciąga rowerzystów z całego kraju.

Na stronie www.hrubieszownarowe‑ rach.pl znajduje się kalendarium imprez dla amatorów dwóch kółek, a na stronie www.miasto.hrubieszow.pl opis czte‑ rech tras rowerowych, które rozpoczy‑ nają i kończą swój bieg w Hrubieszowie, odkrywającym przed rowerzystami nie‑ jedną tajemnicę.

Tu urodził się autor „Lalki” Bolesław Prus oraz mistrz „piórka i węgla”, wybitny ar‑ chitekt prof. Wiktor Zin. Będąc ministrem kultury ocalił jeden z najcenniejszych za‑ bytków, wybudowaną za cara, a potem rzymsko‑katolicką świątynię pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, którą w prze‑ szłości chciano zburzyć. W innej lokal‑ nej perełce, dworku Du Chateau, należą‑ cym przez wiele dziesięcioleci do znanej hrubieszowskiej rodziny, wywodzącej się od napoleońskiego żołnierza, mieści się teraz muzeum im. Ks. Stanisława Staszica.

Ten czołowy uczony polskiego oświece‑ nia założył Towarzystwo Rolnicze Hrubie‑ szowskie, stając się tym samym prekurso‑ rem spółdzielczości nie tylko na ziemiach polskich, ale i w Europie. W Hrubieszowie zachwyca też 13‑kopułowa cerkiew pw.

Zaśnięcia NMP, jedna z niewielu czynnych w regionie oraz „sutki”, uliczka z kramami przypominająca wschodnie targowiska (arabski souk to targ). Ponadto znajduje się tu klasycystyczny Pałac Kiesewette‑ rów, w którym działała pierwsza drukar‑ nia w mieście. Hrubieszów leży w sercu Gotanii, krainy–marki turystycznej stwo‑ rzonej na podstawie wykopalisk na tere‑ nach zamieszkiwanych w II/III w n.e. przez Gotów z kapitalnie zrekonstruowaną ich wioską w Masłomęczu.

Odległości: Białystok: 320 km, 4 h 39 min Lublin: 123 km, 1 h 43 min Warszawa: 295 km, 4 h 5 min Dojazd: PKS Hrubieszów ul. Nowa 14 tel. 84 696 31 16, 512 032 536 Punkt informacji turystycznej: Transgraniczne Centrum Informacji Turystycznej ul. mjr. H. Dobrzańskiego 1 22-500 Hrubieszów tel. 84 696 23 80, 84 696 23 82 Imprezy: • Jarmark Hrubieszowski czerwiec, Hrubieszów www.hdk.hrubieszow.info • Rajd Rowerowy „Malownicze tereny wśród pagórków i wzniesień” sierpień, Hrubieszów-Nieledew‑ -Zadębce-Chyżowice-Uchanie-Jarosławiec-Teratyn-Hrubieszów www.hrubieszownarowerach.pl • Jesień Plastyczna – Hrubieszów 2015 paździenik/listopad, Hrubieszów www.hdk.hrubieszow.info Przydatne linki: www.miasto.hrubieszow.pl www.hrubieszow.info www.lubiehrubie.pl www.muzeum-hrubieszow.com.pl

8

gmina Hrubieszów

Urząd Gminy Hrubieszów ul. Bolesława Prusa 8 tel. 84 696 26 81 sekretariat@hrubieszow‑gmina.pl

Gmina dla ciekawych Położona nad Bugiem przy granicy z Ukrainą, w południowo‑wschodniej części województwa lubelskiego, wo‑ kół najdalej na wschód wysuniętego miasta Polski, Hrubieszowa, jest ide‑ alnym miejscem na letnią kanikułę.

Gwarantuje czyste powietrze (wielki prze‑ mysł jest daleko), dziewiczą przyrodę i moc rekreacji. Turystyczną atrakcją nr1 jest Wioska Gotów w Masłomęczu, jed‑ na z 10 wiosek tematycznych w gminie.

Wizyta w skansenie gwarantuje podróż do przeszłości – poznamy życie plemie‑ nia ze Skandynawii, które przywędrowało

do Kotliny Hrubieszowskiej w II w n.e., aby na 200 lat osiąść w widłach Huczwy i Bugu. Kapitalnie odtworzony długi dom, zagroda garncarza, półziemianka tkacz‑ ki, chata wojownika, chata kowala i inne obiekty, a także pokazy dawnych rzemiosł i walk, lepienie garnków, degustacja goc‑ kich potraw nie wyczerpują propozycji dla zwiedzających. W Gródku czeka gro‑ dzisko, pozostałość po jednym z Grodów Czerwieńskich – Wołyniu – to od żyjące‑ go tu plemienia Wołynian powstała po‑ tem nazwa krainy geograficznej. W Kró‑ lewskim Kącie, na którego skraju wyra‑ sta inna atrakcja – Wieża Widokowa, Bug przekraczał Bolesław Chrobry w zwycię‑ skiej wyprawie na Kijów w 1018 r. W Bugu można złowić suma, a także zachwycać się jego malowniczym przełomem w Ślip‑ czu, płynąc po granicznej rzece kajakiem.

Do Czumowa warto zawitać, aby obejrzeć regionalną izbę historyczną w pałacu wy‑ budowanym w XIX w. przez Pohoreckich.

Czapliniec słynie z największej na Zamoj‑ szczyźnie kolonii czapli siwej, a Husynne ze szlaku bocianich gniazd. Gminę prze‑ cinają: Szlak Nadbużański i Szlak Gocki, Nadbużański Szlak ­Rowerowy czy samo‑ chodowy „Turystyczny Szlak Transgranicz‑ ny Bełżec‑Bełz‑Bełżec”.

9

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowski Odległości: Białystok: 320 km, 4 h 39 min Lublin: 123 km, 1 h 43 min Warszawa: 295 km, 4 h 5 min Kraków: 354 km, 4 h 13 min Wrocław: 624 km, 6 h, 31 min Informacja udzielana jest w: Urzędzie Gminy Hrubieszów i Gminnym Ośrodku Kultury w Hrubieszowie z siedzibą w Wołajowicach tel. 84 698 14 86 Imprezy: • Biesiada Archeologiczna lipiec, Masłomęcz • Rekonstrukcja bitwy pod Stefankowicami 1920 r. wrzesień, Stefankowice • Dzień Samorządowca maj, Lasek Czumowski • Regionalne Obchody Staszicowskie maj, Dziekanów Przydatne linki: www.hrubieszow‑gmina.pl www.gok‑wolajowice.pl www.lubiehrubie.pl www.muzeum‑hrubieszow.com.pl www.wioska‑gotow.pl

Lokalna Grupa działania Hrubieszów

Masłomęcz – Wioska Gotów zwiedzanie: maj‑październik, wt.-nd. w godz. 10.00–18.00 Piotr Grzymała, Masłomęcz 99, 22-500 Hrubieszów, tel. 501 227 429 email: mswg@wioska‑gotow.pl www.wioska‑gotow.pl Kotorów – Zagroda Wandalska Natalia Bednarczuk, Kotorów 54, 22-550 Werbkowice, tel. 731 147 477 email: nataliabednar@gmail.com www.wandalowie.werbkowice.pl

Turystyczne Wrota nad Huczwę i Bug Taką nazwę nosi produkt turystyczny stworzony przez Lokalną Grupę Dzia‑ łania w Hrubieszowie.

W skład oferty wchodzi siedem propo‑ zycji. Jedną z nich jest Wioska Gotów w Masłomęczu. Wybudowana w miej‑ scu, gdzie w II w. żył wywodzący się ze Skandynawii lud pochodzenia germań‑ skiego - Goci. Trwające od 25 lat wyko‑ paliska pozwoliły na odkrycie historii tego miejsca. Wioskę-skansen można zwiedzać z przewodnikiem, uczestni‑ czyć w warsztatach dawnych rzemiosł, opanować sztukę strzelania z łuku, być świadkiem pokazów walk gockich. Oglą‑ danie Zagrody Wandalskiej w Kotorowie jest okazją do degustacji wandalskich potraw z kociołka, ale i też bliższego poznania stylu życia wandalów pod‑ czas organizowanych biesiad. Kolejną atrakcję sieciowego produktu stanowi Wioska Tematyczna „Einstein na łące” w Stefankowicach Kolonii. Na turystów

czekają tu pokazy zjawisk przyrodniczofizycznych, tor przeszkód ze zjazdem li‑ nowym, corocznie organizowany Piknik Historyczny połączony z rekonstrukcją bitwy z 1920 r. czy mini-skansen będą‑ cy powrotem do przeszłości Stefankowic z przełomu XIX i XX w. Rodziny z dzieć‑ mi skorzystają z oferty Wioski Strachów – Bajkowej Krainy Gotanii w Moroczynie.

O niejeden dreszcz emocji przyprawią przejazd wozem po polach pełnych stra‑ chów czy spotkanie z wiedźmą. Zachwyt zaś wzbudzą bajkowe domki Smerfów, Duszka Kacperka czy Pszczółki Mai. Ak‑ tywna Farma w Dziekanowie stwarza warunki do organizacji imprez integra‑ cyjnych z jazdą na quadach i paintbal‑ lem. Agroturystyka „Nad strugą” w Pre‑ horyłem oferuje miejsca noclegowe, tradycyjną kuchnię, warsztaty kulinar‑ ne i zajęcia zumby, zaś „Turystyka pod strzechą” w Kryłowie biwaki i spływy ka‑ jakowe Bugiem i Huczwą.

Wioska tematyczna „Einstein na łące” Janina Mróz, Stefankowice Kolonia 16, 22-500 Hrubieszów, tel. 723 337 082 email: janinamroz30@wp.pl Wioska Strachów Bajkowa Kraina Gotanii Irena Czerwińska, Moroczyn 87, 22-500 Hrubieszów, tel. 508 220 856 email: i.k.c.1@wp.pl Dziekanów – Aktywna Farma Robert Kozar, Dziekanów 140, 22-500 Hrubieszów, tel. 882 325 232 email: biuro@aktywnafarma.pl www.aktywnafarma.pl Agroturystyka „Nad Strugą” Ewelina i Radosław Macheta, ­Prehoryłe 113, 22-530 Mircze, tel. 661 760 066 email: machetr@wp.pl www.agroturystyka.krylow.eu Turystyka Pod Strzechą Agnieszka Mazur‑Leśniak, ul. Krótka 2, Kryłów, 22-530 Mircze, tel. 606 857 117 email: info@kajakibug.pl, www.kajakibug.pl

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europa inwestująca w obszary wiejskie.

Ogłoszenie w prasie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER. Działanie 4.3.1 Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania nabywanie umiejętności i aktywizacja Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

gmina Mircze

Kraina suma Położona w widłach rzek Huczwy i Bugu, w powiecie hrubieszowskim, gmina Mircze zachęca niestandardo‑ wą ofertą wakacyjną, na każdą kie‑ szeń. Jej atutem są profesjonalnie pro‑ wadzone gospodarstwa agroturystyczne, oferujące zdrowe lokalne produkty oraz ryby prosto z tutejszych rzek. Amatorzy mogą złowić tutaj piękne okazy suma.

Nie bez powodu gmina Mircze zwana jest jego krainą. Wschodnią granicę gmi‑ ny wyznacza rzeka Bug, stanowi ona kra‑ niec Unii Europejskiej, na wschód rozcią‑ ga się terytorium Ukrainy. Na rzecznej wyspie znajdują się ruiny zamku Ostro‑ rogów, będące najcenniejszym zabyt‑ kiem gminy. Będąc w okolicy, warto obejrzeć ogród klasztorny reformatorów z XVIII w. wraz z ceglanym ogrodzeniem,

Urząd Gminy Mircze ul. Kryłowska 20, tel. 84 651 90 15

neogotycką bramę z domkiem odźwier‑ nego oraz kamienną figurę św. Miko‑ łaja z wilkiem. W miejscowości Mir‑ cze znaleźć można także kilka cieka‑ wych przykładów dawnej architektury drewnianej. Znajduje się tutaj budynek dawnego urzędu gminy oraz aresztu gminnego. Powstanie obu obiektów da‑ tuje się na 1870 rok. Na terenie gminy, w miejscowości Wiszniów, umiejscowio‑ na jest dawna cerkiew grekokatolicka.

Jest to drewniana świątynia pochodzą‑ ca z 2 połowy XIX w. Rzymskokatolicki kościół w Modryniu również stanowił niegdyś cerkiew prawosławną. Powstał w 1740 roku w miejscu zniszczonej przez Szwedów świątyni ufundowanej przez Władysława Jagiełłę w 1406 roku.

Okolice Mircza są atrakcyjne turystycz‑ nie, zarówno ze względu na walory przy‑ rodnicze, jak i nieskażone środowisko na‑ turalne (w wielu miejscach objęte pro‑ gramem Natura 2000). Rozległe nadbu‑ żańskie łąki i bezkresne pola rozbudzą wyobraźnię podczas konnych lub pie‑ szych wycieczek. Gmina Mircze stanowi także doskonałe tereny do wypraw ro‑ werowych. Dziewiczą przyrodą oraz wi‑ dokiem nieuregulowanego Bugu można rozkoszować się także płynąc kajakiem.

11

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowki Odległości: Białystok: 343 km, 5 h 7 min Lublin: 145 km, 2 h 10 min Warszawa: 317 km, 4 h 33 min Dojazd: PKS w Hrubieszowie ul. Nowa 14 tel. 84 696 31 16, 512 032 536 Punkt informacji turystycznej: Gminny Ośrodek Kultury w Mirczu ul. Kryłowska 18, tel. 730 824 010 Imprezy: • VI Święto Suma lipiec, Prehoryłe www.mircze.pl • Biesiada Pieczonego Ziemniaka sierpień, Szychowice www.mircze.pl • Kiermasz Świąteczny grudzień, Mircze www.gokmircze.pl Przydatne linki: www.mircze.pl www.krylow.info www.wioska-gotow.pl

gmina Horodło

Stepy, bociany i bogata przeszłość Historycznie kojarzy się z czasem naj‑ większej potęgi Rzeczypospolitej, kie‑ dy złączona z Wielkim Księstwem Li‑ tewskim potwierdzoną właśnie w Ho‑ rodle unią (1413 r.), rozciągała się od Bałtyku do Morza Czarnego.

Przypomina o niej kopiec pod miastem.

Współcześnie, właśnie tu, w gminie Ho‑ rodło znajduje się najdalej na wschód wysunięty skrawek Polski. Mowa o zako‑ lu Bugu, na którym stoi most przejścia gra‑ nicznego z Ukrainą, Zosin‑Uściług. Cieka‑ wy to teren dla letnika. W Horodle, które zachowało średniowieczny układ urbani‑ styczny, w parku na rynku stoją dwa lwy – kiedyś pilnowały tutejszego zamku, gdzie podpisano unię horodelską. Zburzony

przez Szwedów, jest dziś malowniczą ru‑ iną nad Bugiem. W palonym przez Tatarów i Kozaków dzisiejszym kościele parafial‑ nym przy rynku rezydowali dominikanie, sprowadzeni tu przez siostrę Jagiełły, Alek‑ sandrę, a wygnani przez zaborcę. Pamiątką po zgodnej koegzystencji kultur jest daw‑ na cerkiew, również przy rynku z rokoko‑ wym ikonostasem z Wołynia. Osobliwość stanowi drewniany kościół wyznania pol‑ sko‑katolickiego, które powstało w USA wśród polskich emigrantów pod koniec XIX w. a teraz ma w kraju ok. 50 tys. wier‑ nych. W gminie warto obejrzeć późno‑ barokowy pałac i cerkiew w Strzyżowie oraz pozostałości zespołu dworskiego z parkiem krajobrazowym w Wieniawce.

Zmęczeni wielkomiejskim gwarem turyści odpoczną w ekologicznie czystym Strze‑ leckim Parku Krajobrazowymi i Nadbużań‑ skim Obszarze Chronionego Krajobrazu, odkrywając urodę roślinności tundrowej i stepowej, liczne, bocianie gniazda i Ka‑ capkę. To użytek ekologiczny pod Zosi‑ nem z polodowcowym, dwudennym, na‑ turalnym jeziorem śródpolnym, będącym siedliskiem licznych ptaków chronionych.

12

Urząd Gminy w Horodle ul. Jurydyka 1 22-523 Horodło, tel. 84 651 54 47 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowski Odległości: Białystok: 316 km, 4 h 42 min Lublin: 123 km, 1 h 48 min Warszawa: 295 km, 4 h 2 min Dojazd: PKS Hrubieszów, ul. Nowa 14 tel. 84 696 31 16, 512 032 536 Punkt informacji turystycznej: Gminny Ośrodek Kultury ul. Hrubieszowska 1, tel. 84 651 51 01 Imprezy: • Noc Świętojańska czerwiec, Matcze, www.domhor.com • Powiatowy Przegląd Piosenki ­Biesiadnej i Weselnej czerwiec, Strzyżów, www.domhor.com • Powiatowy Nadbużański Jarmark Kulinarny lipiec, Horodło, www.domhor.com • Święto pieczonego ziemniaka wrzesień, Horodło, www.domhor.com Przydatne linki: www.horodlo.pl www.starostwo.hrubieszow.pl

gmina Dołhobyczów Urząd Gminy Dołhobyczów ul. Spółdzielcza 2a 22-540 Dołhobyczów, tel. 84 653 25 24 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat hrubieszowski Odległości: Białystok: 353 km, 5 h 6 min Lublin: 151 km, 2 h 7 min Warszawa: 324 km, 4 h 18 min

Cerkwie, dwory i susły Sąsiadująca z Ukrainą, Gmina Do‑ łhobyczów w woj. lubelskim, z hi‑ storią sięgającą średniowiecza, ko‑ jarzy się z miniaturową wieżą – po‑ dobną do tej z krakowskiego Kościoła Mariackiego.

Należy ona do jednego z tutejszych za‑ bytków, neogotyckiej świątyni pw. Mat‑ ki Boskiej Częstochowskiej, ze stojącą przed nią figurką Matki Boskiej Niepoka‑ lanie Poczętej. Turysta zachwyci się Doliną Środkowego Bugu, obszarem należącym

do Europejskiej Sieci Ekologicznej “NATU‑ RA 2000”, podobnie jak Rezerwat Suśle Wzgórza chroniący susła perełkowanego.

Na rowerze lub samochodem odwiedzi Szlak Cerkiewny: Dołhobyczów-Sulimów-Dłużniów-Wyżłów‑Myców-Liski‑Chłopia‑ tyn – w tej ostatniej miejscowości wejdzie na wieżę widokową. Niespodzianką bę‑ dzie otoczony parkiem pałacyk w Gołębiu nad Bugiem. Wśród atrakcji są cykliczne imprezy, podczas których serwowane są regionalne przysmaki.

Dojazd: PKS Hrubieszów, ul. Nowa 14 tel. 84 696 31 16, 512 032 536 Punkt informacji turystycznej: Przygraniczne Centrum Kultury i Rekreacji w Dołhobyczowie ul. Spółdzielcza 8, tel. 84 653 24 19 Imprezy: • Kresowe Spotkania Młodych lipiec, Hulcze, www.dolhobyczow.pl • Święto Fasoli lipiec, Horoszczyce, www.dolhobyczow.pl • Święto pieczonego ziemniaka wrzesień, Honiatyn, www.dolhobyczow.pl Przydane linki: www.dolhobyczow.pl www.lgdhrubieszow.pl

gmina Uchanie Urząd Gminy Uchanie ul. Partyzantów 1 22-510 Uchanie, tel. 84 657 72 66 Odległości: Białystok: 303 km, 4 h 27 min Lublin: 94,7 km, 1 h 16 min Warszawa: 267 km, 3 h 32 min

Wrzosowiska, susły i polskie dwory Należąca do województwa lubelskiego Gmina Uchanie w powiecie hrubieszow‑ skim słynie z unikatowego w Europie rezerwatu faunistycznego w Gliniskach.

Na przypominających angielskie wrzosowi‑ skach buszują: tchórz stepowy, łasica i suseł perełkowaty. Atutami gminy są lasy oraz górzysto‑pagórkowate tereny Białowód, Glinisk, Pielak i Rozkoszówki. Turystów przy‑ ciągną: zabytek klasy „O” – kościół późno‑ renesansowy pw. NMP w Uchaniach i tam‑ tejsza drewniana, stara zabudowa, zespoły

parkowo-pałacowe w Chyżowicach, Wła‑ dzinie, Białowodach i Dąbrowie, blisko 500 stanowisk archeologicznych, w tym dwa cmentarze kurhalne w Jarosławcu oraz pozamkowe wzgórze w Uchaniach. Na‑ zwa gminy pochodzi od nazwiska pierw‑ szych panów tutejszej ziemi, rodu Uchań‑ skich. Miejscowa legenda głosi natomiast, że przy budowie kościoła dwóch majstrów tak się pokłóciło, że jeden drugiemu ob‑ ciął ucho, a poszkodowany zaczął krzyczeć, że „ucha‑nie (ma)”. I tak już pozostało.

13

Dojazd: PKS Hrubieszów, PKS Chełm Punkt informacji turystycznej: Gminny Ośrodek Kultury w Uchaniach ul. Partyzantów 1, tel. 84 657 72 57 Imprezy: • Gminny Przegląd Zespołów Kolędniczych oraz Kolęd i Pastorałek styczeń, Uchanie, www.gok.kultura‑uchanie.pl • Międzynarodowy Festiwal Kultury Antycznej – GOTANIA lipiec, Uchanie, www.uchanie.pl • „Wesoło i z humorem” – festyny i pikniki letnie lipiec, Uchanie, www.gok.kultura‑uchanie.pl Noclegi: Gospodarstwo Agroturystyczne „Popówka” – Agata i Waldemar Wrzyszcz Wola Uchańska 58 tel. 84 657 74 56, 785 189 424

gmina miejska Włodawa

Miasto trzech kultur Urlop we Włodawie to jedyna okazja do zagłębienia się w jej bogatą hi‑ storię i tradycję. Ale również możli‑ wość wypoczynku nad granicznym Bugiem.

Tam, gdzie wijąca się wśród pól i lasów rzeka Włodawka wpada do Bugu, na Gar‑ bie Włodawskim leży Włodawa. Na ma‑ pie znajdziemy ją we wschodniej części

województwa lubelskiego, tuż przy gra‑ nicy z Białorusią i Ukrainą. Włodawa to jedno z najstarszych osiedli nad środ‑ kowym Bugiem. Pierwsze dane na temat miasta zapisał w Kronice Halicko‑Wołyń‑ skiej ruski kronikarz, po najeździe Tata‑ rów w 1241 r. Turystów przyciąga hasłem „miasta trzech kultur”: żydowskiej, pra‑ wosławnej i katolickiej. Świadczące o ich dawnej świetności i bogactwie zabyt‑ ki można dziś oglądać w ramach unikal‑ nego „Szlaku Trzech Kultur”, biegnące‑ go przez Ziemię Włodawską. To kapital‑ na lekcja historii i tolerancji dla młodych i starszych, którzy zechcą w tych okoli‑ cach spędzić urlop.

Podziemne szlaki Zwiedzanie warto rozpocząć od kościo‑ ła parafialnego pw. św. Ludwika. Oka‑ zała, późnobarokowa świątynia zbudo‑ wana wg projektu słynnego włoskiego architekta Paola Fontany, ma rokokowe wnętrze. Prezbiterium zdobią portrety fundatorów Ludwika Konstantego Po‑ cieja i Adama Kazimierza Czartoryskie‑ go. Pierwszy z nich sprowadził z Jasnej Góry do Włodawy paulinów, którym spre‑ zentował wspomniany kościół i klasztor.

Drugi, wraz z żoną Izabelą, kojarzony jest

14

z Puławami. Czy znajdzie się śmiałek, który w podziemiach włodawskiej świątyni tra‑ fi na korytarz prowadzący do kościołów w Różance, Orchówku i pod Bugiem – do Tomaszówki? O ich istnieniu mówi lo‑ kalna legenda. Burzliwe losy przeszedł ko‑ lejny zabytek na szlaku – cerkiew prawo‑ sławna pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Na przestrzeni trzech stuleci pło‑ nęła, była rozbierana, burzona i na nowo wznoszona. Dziś znów można w niej usły‑ szeć cerkiewny śpiew. Ale nie tylko. Jej bo‑ gato zdobione wnętrza, podobnie jak ko‑ ścioła św. Ludwika, rozbrzmiewają co roku – we wrześniowy lub październikowy weekend muzyką zespołów zapraszanych na Festiwal Trzech Kultur. Zainicjowało go przed laty Muzeum Pojezierza Łęczyńsko‑ ‑Włodawskiego, mieszczące się w trze‑ cim, najważniejszym zabytku Włodawy – dawnej wielkiej synagodze. Również ją, dziś jeden z najcenniejszych w Polsce żydowskich budynków sakralnych, wznie‑ siono na podstawie projektu Paola Fon‑ tany, a sypnął groszem hojny, ówczesny właściciel Włodawy, Czartoryski. Muzeum ma stałą wystawę poświęconą historii

gmina miejska Włodawa i kulturze polskich i włodawskich Żydów.

Ci ostatni stanowili przed wojną 2/3 lud‑ ności miasta. Do najciekawszych ekspo‑ natów można zaliczyć: pochodzące z dru‑ giej połowy XIX wieku zwoje Tory, XIX‑ ‑wieczne rimonim, jady, mezuzy, korony na Torę. Na koniec – kramnice, zwane dziś czworobokiem – budowla na planie kwa‑ dratu z dziedzińcem w środku. Należa‑ ła do włodawskich rajców, kupców i rze‑ mieślników, w większości Żydów. To ory‑ ginalne rozwiązanie architektoniczne za‑ budowy rynkowej, nieczęsto spotykane jest w innych miastach kraju.

Włodawa imprez pełna Festiwal Trzech Kultur, w tym roku przy‑ padający na zazwyczaj jeszcze w Polsce słoneczny i ciepły wrzesień, to jest wła‑ śnie idealny czas na przedłużenie waka‑ cji albo urlop po sezonie. Celem imprezy jest przybliżenie i poznanie przeszłości Włodawy z jej wielonarodowościowymi cechami, pokazanie jej niepowtarzalno‑ ści. Muzeum – główny gospodarz i orga‑ nizator festiwalu realizuje w ten sposób ekumeniczny program ochrony, edu‑ kacji i promocji miejscowej tradycji po‑ granicza kultur, tolerancji i koegzysten‑ cji wyznawców prawosławia, judaizmu

i katolicyzmu – twórców dziejów Włoda‑ wy. Oprócz muzyki odbywają się prezen‑ tacje i pokazy filmów dokumentalnych, występy artystów. W środku lata nato‑ miast Włodawa rozbrzmiewa dźwiękami kapel ludowych, jakie zjeżdżają do niej corocznie na Festiwal „Poleskie Lato z Folklorem”. Rozpoczyna go barwna pa‑ rada ulicami miasta z udziałem wszyst‑ kich uczestników – zespołów przyby‑ łych z często bardzo odległych geogra‑ ficznie zakątków świata, jak Peru, Chiny czy Kostaryka.

Nad wyjątkową rzeką Położenie nad Bugiem to jeden z głów‑ nych atutów miasta, który sprawia, że turyści chętnie je odwiedzają. Poza bo‑ gactwem historii i kultury mogą bowiem

skorzystać z bogactwa otaczającej ich przyrody. Czyste powietrze zapewniają oddalone zaledwie o 10 km Lasy Wło‑ dawskie, prawdziwe bory z dominacją sosny i dębu, zamieszkiwane przez wil‑ ki, bobry, żółwie i orły bieliki. Rzeka za‑ chęca do uprawiania turystyki wodnej – kajakami dysponuje prężnie działają‑ cy Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Są tu boiska piłkarskie, korty tenisowe, hala treningowa i sportowa. MOSiR organizuje lub współuczestniczy w licznych impre‑ zach, jak Bieg Sobiborski, upamiętniający pomordowanych w hitlerowskim obozie zagłady w Sobiborze.

Urząd Miejski we Włodawie Al. Józefa Piłsudskiego 41 22-200 Włodawa z tel. kom. 82 546 16 00, 801 002 121 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat włodawski Odległości: Białystok: 220 km, 3 h 14 min Lublin: 98,9 km, 1 h 13 min Warszawa: 223 km, 3h 9 min Dojazd: PKS Wschód/Oddział Włodawa ul. Żołnierzy WiN 14 tel. 82 572 46 50 – dworzec ul. Chełmska Punkty informacji turystycznej: • Punkt Informacji Turystycznej ul. Rynek 4 tel. 82 572 20 69 • Punkt Informacji Turystycznej ul. Partyzantów 25 tel. 668 180 746 Imprezy: • Międzynarodowe Poleskie Lato z Folklorem lipiec, Włodawa www.wdk.wlodawa.pl • Festiwal Trzech Kultur wrzesień, Włodawa www.muzeumwlodawa.pl • Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa sierpień, Zbereże – Adamczuki www.wolauhruska.pl Przydatne linki: www.um.wlodawa.eu www.splywy bugiem.info www.mosir.wlodawa.eu www.informacja.wlodawa.pl www.kultura.wlodawa.eu

15

gmina Włodawa

Kresy piękne z natury Skrzące drobinkami srebra polodow‑ cowe jezioro Białe kusi pływaków i wędkarzy krystaliczną czystością wód. Tak jak kajakarzy nurty Włodaw‑ ki i Bugu, a grzybiarzy gęste bory. Lato w tej gminie to jednak nie tylko wypo‑ czynek pośród dziewiczej przyrody Na styku granic Polski, Ukrainy i Białorusi w powiecie włodawskim w wojewódz‑ twie lubelskim leży jedna z najpiękniej‑ szych nizinnych krain w Polsce. Przecina ją meandrujący Bug – świadek wielowie‑ kowego współistnienia trzech kultur, ja‑ kie na tym terenie pozostawiły bezcen‑ ne skarby.

Lecznicze wody „Hitem” gminy jest jezioro Białe. Legenda mówi, że powstało z kłębka białych nici,

którą tajemnicza panna wrzuciła bardzo dawno temu do pobliskiego Jeziora Czar‑ nego. Jezioro szczyci się I klasą czystości wód i sięgającą nawet 4,5 m widoczno‑ ścią – jest więc idealnym „spotem” dla nurków. Cechą charakterystyczną jest jego zdolność samooczyszczania się. Za‑ warte w nim związki srebra przeciwdzia‑ łają rozrostowi glonów i zabijają bakterie.

Najnowsze badania naukowe wykazały, że woda z Białego, zasilana siedmioma podziemnymi, polodowcowymi źródłami, ma właściwości lecznicze – niewykluczo‑ ne więc, że niedługo powstanie nad nim uzdrowisko. Już teraz wczasowicze mogą wypoczywać nad jeziorem, korzystając z jego zdrowotnych właściwości. Okunin‑ ka obfituje w bazę noclegową na każdą

16

kieszeń (6100 łóżek), mającej szyld zna‑ nego letniska Polski wschodniej. W sezo‑ nie letnim czynne są restauracje, kawiar‑ nie, wypożyczalnie sprzętu pływackiego, boiska do piłki plażowej. Gospodarstwa agroturystyczne oferują gościom wiele atrakcji, w tym kuchnię regionalną, jazdę konną (również na hucułach), a zimą kuligi.

Co roku w Okunince organizowane są ob‑ chody Dnia Krokodyla – ponoć oprócz bo‑ gactwa ryb z sielawą, węgorzem, karpiem i leszczem na czele, „drzewiej” widywano tu krokodyla. Okuninkę otaczają sosno‑ we, pełne grzybów Lasy Włodawskie i za‑ mieszkały przez żółwie błotne Sobiborski Park Krajobrazowy. Znajduje się tutaj bole‑ sna pamiątka po holokauście – Muzeum Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze. Miejsce to przybliżył światu amerykański film Jacka Golda „Ucieczka z Sobiboru” z polską aktorką Joanną Pa‑ cułą w jednej z głównych ról. Pobliskie je‑ zioro Glinki to raj dla wędkarzy. Z Okuninki niedaleko jest do Zbereża, gdzie mostem pontonowym na Bugu można wybrać się za granicę nad „ukraiński Bajkał” – jezioro Świtaź, jedną z pereł tamtejszego Pojezie‑ rza Szackiego. Ofertę turystyczną gminy poszerza bliskość Bugu i Sobiborskiego

gmina Włodawa Parku Krajobrazowego. Spokojne nurty Włodawki i meandrujące Bugu, nęcą ka‑ jakarzy. Przez teren gminy przebiegają liczne trasy rowerowe: Włodawa – Oku‑ ninka – Wola Uhruska oraz malownicza trasa rowerowa nad rzeką Bug „Stykiem granic”, która swój początek ma w Staw‑ kach. Wspomniany szlak rowerowy prowa‑ dzi wzdłuż Bugu do Trójstyku granic Polski, Białorusi i Ukrainy, przecinając Włodawę i Orchówek. Przez gminę Włodawa prze‑ biega Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo. Na terenie gminy Włodawa znajduje się również znaczny odcinek trasy konnej „Na huculskim grzbiecie”, łącząca kilkana‑ ście gmin powiatu chełmskiego i Włodaw‑ skiego. Trasa ta jest wynikiem dużego za‑ interesowania turystyką konną oraz roz‑ powszechniającą się w gminie Włodawa hodowlą koni wierzchowych. Kresy piękne z natury – to hasło Gminy Włodawa w zu‑ pełności oddaje rzeczywistość.

Jak Pociej z armat strzelał Miłorząb japoński czy drzewo cierniowe, tak oryginalne gatunki porastają 12-hek‑ tarowy park w Różance – dawny ogród francuski, jeden z najcenniejszych na

Lubelszczyźnie. Niegdyś okalał okazałą re‑ zydencję Pociejów, Flemingów, Czartory‑ skich i Zamoyskich, która spłonęła niemal całkowicie podczas I wojny światowej.

Miejscowa legenda głosi, że rezydencję Ludwika Pocieja, zwaną w XVII w. Wer‑ salem Północy – miał dla niego zbudo‑ wać sam car Piotr I. Inna legenda mówi, że Ludwik Pociej salwą z dział ustawio‑ nych na tarasie pałacu dawał znać prze‑ orowi paulinów we Włodawie, ilekroć pił jego zdrowie. Paulini natomiast odpowia‑ dali mu podobną salwą z włodawskiego klasztoru. W centrum wsi Różanka, będą‑ cym pozostałością dawnego rynku, stoi neogotycki kościół fundacji Zamoyskich z pocz. XX w. Architektura świątyni, bo‑ gata w ciekawe detale, przypomina raczej zamek czy pałac niż budynek sakralny. Co ciekawe, Różanka została lokowana pół tysiąca lat temu jako miasto całkowicie prywatne i leżała w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Kopia Częstochowskiej Cudowny wizerunek Matki Bożej Orchow‑ skiej, zwanej też Matką Boską Pocieszenia, zdobi ołtarz główny kościoła parafialnego

pw. Św. Jana Jałmużnika, położonego ma‑ lowniczo na nadbużańskiej skarpie we wsi Orchówek. Obraz, będący kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej z przełomu XVII/XVIII w., przyciąga rokrocznie tysią‑ ce pielgrzymów do orchowskiego Sank‑ tuarium. Kościół jest przykładem późno‑ barokowej budowli sakralnej, jednonawo‑ wej, nakrytej sklepieniem kolebkowym z lunetami w nawie i kolebkowo-krzyżo‑ wym w prezbiterium. Został wpisany do rejestru zabytków z całym wystrojem, nie‑ ruchomościami, a także otaczającym go drzewostanem.

Urząd Gminy we Włodawie al. Jana Pawła II 22 22-200 Włodawa tel. 82 572 12 34 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat włodawski Odległości: Białystok: 220 km, 3 h 14 min Lublin: 98,9 km, 1 h 13 min Warszawa: 223 km, 3 h 9 min Dojazd: PKS Wschód/Oddział Włodawa ul. Żołnierzy WiN 14 tel. 82 572 10 30 – sekretariat tel. 82 572 46 50 – dworzec, ul. Chełmska Punkty informacji turystycznej: Punkt Informacji Turystycznej • ul. Rynek 4, tel. 82 572 20 69 • Punkt Informacji Turystycznej • Okuninka IV 187, tel. 880 564 552 Imprezy: • Festiwal Kolęd i Szczodrywek nad Bugiem styczeń, Włodawa www.wdk.wlodawa.pl • Żelazny Bieg czerwiec, Okuninka www.powiatwlodawski.pl • Weekend z Krokodylem nad Jeziorem Białym lipiec, Okuninka www.gmina‑wlodawa.pl • Bieg Sobiborski październik, Sobibór‑Włodawa www.mosir.wlodawa.eu Przydatne linki: www.gmina‑wlodawa.pl www.splywy bugiem.info www.informacja.wlodawa.pl www.kultura.wlodawa.eu www.turystyka‑pojezierze.pl

17

miasto i gmina Łosice

Na wypoczynek do Jubilata 750 lat świętują w tym roku Łosice.

Na turystów czekają więc nie tylko piękne, nadbużańskie krajobrazy, ale i wyjątkowe atrakcje. Również dla maluchów!

Pierwsze wzmianki o Łosicach pocho‑ dzą już z XIII w. Natomiast 1505 r. stanowi

początek udokumentowanej historii miasta. Zachował się bowiem w odpisie przywilej króla Aleksandra Jagiellończy‑ ka, na mocy którego leżące w Wielkim Księstwie Litewskim miasto Łosice zostało przeniesione z prawa ruskiego i litewskie‑ go na magdeburskie. Pochodzące od nie‑ mieckiego Magdeburga, w którym pięć‑ set lat wcześniej po raz pierwszy je za‑ stosowano, prawo oznaczało w praktyce jego założenie, ale częściej nowy etap ży‑ cia miasta. Zgodnie z nim bowiem wyty‑ czono rynek i regularną sieć ulic. Z każde‑ go rogu rynku poprowadzono po dwie ulice i taki plan zachował się do chwili obecnej. Prawa miejskie straciły Łosice po powstaniu styczniowym. Była to kara caratu za zaangażowanie i udział w nim

mieszkańców. Odzyskały je w 1915 r. Kil‑ kakrotnie burzone, m.in. podczas Poto‑ pu i II wojny światowej, uszczuplone li‑ czebnie o blisko połowę poprzez wysła‑ nie do komór gazowych niedalekiej Tre‑ blinki mieszkających tu wcześniej Żydów, Łosice zawsze się podnosiły. Dziś oferują idealny klimat, wspaniałą przyrodę i wy‑ poczynek z ciekawą, aktywną rozrywką.

Polowanie z aparatem Ta miejsko‑wiejska gmina leży w woj. ma‑ zowieckim. Przyroda jest tu zachwycają‑ ca. We wschodniej części warto zacza‑ ić się z aparatem fotograficznym, bo nie brak w niej saren, dzików czy lisów, a cza‑ sem pojawia się i łoś. Na terenie całej gmi‑ ny żyje aż 115 gatunków ptaków lęgo‑ wych, zwłaszcza w obrębie stawów ryb‑ nych w Woźnikach i Rudniku, w dolinie Tocznej.

Ikony, macewy i Napoleon Zdecydowanie jest co oglądać w tej oko‑ licy. W samych Łosicach, we wnętrzu neogotyckiego kościoła pw. św. Zygmun‑ ta, zachwycają dwa XVII‑w. dzieła sztuki: obraz Matki Boskiej Szkaplerznej w ołta‑ rzu głównym i ikona Matki Bożej Prze‑ czystej z Dzieciątkiem, namalowana tem‑ perą na ręcznie ciosanej desce jodłowej.

18

miasto i gmina Łosice W kościele pw. Macierzyństwa Najświęt‑ szej Marii Panny w Łuzkach, powstałym w dwudziestoleciu międzywojennym, za‑ skakuje obicie budynku z zewnątrz i we‑ wnątrz deskami. W środku znajdują się dwa obrazy Najświętszego Serca Pana Jezusa i Świętego Józefa, namalowane przez Zofię Grabską, córkę Prezydenta Warszawy Wojciechowskiego, żonę pisa‑ rza katolickiego Władysława Jana Grab‑ skiego, autora m.in. „Rapsodii świdnic‑ kiej” i „Sagi o Jarlu Broniszu”. Nota bene był on synem Władysława Grabskiego, autora słynnej reformy walutowej, gdy był ministrem skarbu w rządzie Włady‑ sława Sikorskie­go. W okolicy znajdują się też dwa ­X VII‑w. dwory – w Chotyczach i Toporowie. W tym ostatnim miał się za‑ trzymać sam Napoleon podczas kampa‑ nii moskiewskiej. W Patkowie, zabytkowy spichlerz z 1930 r. otaczają pozostałości parku krajobrazowego z pięknymi, stary‑ mi kasztanami, a na wschód od wsi, nad rzeką Toczną stoi młyn wodny w świerko‑ wej otulinie. Ciekawą architekturę ma no‑ woczesny kościół parafialny pw. Trójcy św. w Łosicach. Przy okazji, goszcząc w sto‑ licy gminy, warto zajrzeć na odnowiony

przed kilkoma laty tutejszy kirkut, wy‑ różniający się ciekawymi polichromia‑ mi macew.

Wielkie świętowanie Obchody 750‑lecia, połączone z otwar‑ ciem Transgranicznego Centrum Dia‑ logu Kultur, realizowanego w ramach

19

Programu Współpracy Transgranicznej Polska‑Białoruś‑Ukraina, zaplanowano na wrzesień br. 13 tego miesiąca przez miasto przejdzie historyczna parada i od‑ będzie się inscenizacja przedstawienia dokumentującego wydarzenia sprzed wieków. W programie również Jarmark

miasto i gmina Łosice

Urząd Miasta i Gminy w Łosicach ul. Piłsudskiego 6 08-200 Łosice tel. 83 357 35 42, fax 83 357 27 01 e-mail: umiglosice@pro.onet.pl www.facebook.com/umiglosice Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat łosicki Odległości: Białystok – 125 km, 1 h 53 min Lublin – 124 km, 1 h 40 min Warszawa – 129 km, 1 h 55 min Dojazd: PKS Łosice ul. Kolejowa 22, tel. 83 357 32 47

Produktu Lokalnego, pokazy sztuk walki, zawody sportowe, Dzień Przedsiębiorczo‑ ści i Rękodzieła, połączony z Dniem Po‑ trawy Regionalnej. Uroczystości wzbo‑ gaci Sesja Historyczno‑Naukowa.Pod‑ czas niej będzie miała miejsce promocja książki pt. „750 lat Ziemi Łosickiej. Łosi‑ ce w latach 1264–1939”. Dla aktywnych ciekawą propozycją będą Biegi Uliczne z okazji 750‑lecia Ziemi Łosickiej. Pod ko‑ niec września nastąpi uroczyste otwarcie wyremontowanej sali widowiskowej Ło‑ sickiego Domu Kultury.

Kulturalne lato Jednak wcześniej w sezonie letnim Mia‑ sto i Gmina Łosice też proponują ciekawy program. Już 4 lipca br. na placu przy Ko‑ ściele Trójcy Świętej w Łosicach przewi‑ dziano „Rodzinne spotkania z folklorem”, które ubarwią występy: Zespołu wokalne‑ go działającego przy Parafii Trójcy Świętej w Łosicach, Zespołu Folklorystycznego „Zaranek” z Białorusi, Kabaretu „Sex Bom‑ by” (Białoruś) oraz Kapeli Podlaskiej. Dzień później można się przenieść do Rudnika na Festyn Rodzinny. W programie: wystę‑ py artystyczne, konkursy, potyczki rodzin‑ ne oraz wiele innych atrakcji i słodkich nie‑ spodzianek. W sierpniu do startu powinni

przygotować się amatorzy dwóch kółek, bo startuje Rodzinny Rajd Rowerowy Szla‑ kiem Oddziału Partyzanckiego „Zenona”.

To okazja do poznania fascynującej po‑ staci Stefana Wyrzykowskiego, pseudo‑ nim „Zenon”, majora Armii Krajowej, do‑ wódcy Oddziału Partyzanckiego 34 Puł‑ ku Piechoty Armii Krajowej 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK. Najpierw jego od‑ dział osłaniał radiostację R‑31 Komendy Głównej AK, która zapewniała łączność z rządem polskim na uchodźstwie w Lon‑ dynie. Ten działający właśnie w okoli‑ cach Łosic oddział w chwili największej liczebności liczył 200 osób! Jednak ab‑ solutnie spektakularnym wyczynem było wydobycie z rozlewiska Bugu niewybu‑ chu niemieckiej rakiety V2, a następnie przekazanie jej do Londynu. Na szczę‑ ście Wyrzykowski nie został zamordo‑ wany przez władzę ludową – karę śmier‑ ci zamieniono mu na dożywocie w stali‑ nowskim więzieniu, a po odwilży wyszedł na wolność i dożył połowy lat 80 XX w.

Wracając zaś do programu na wakacje w gminie Łosice, na ich finał szykuje się mocny akcent, czyli otwarcie Zalewu Ło‑ sickiego (po zagospodarowaniu terenu wokół Zalewu Łosickiego na potrzeby sportowo‑rekreacyjne).

20

Punkt informacji turystycznej: Łosicki Dom Kultury i Łosickie Centrum Informacji ul. Piłsudskiego 4, tel. 83 359 05 09 Imprezy: • Powiatowy Festiwal Kolęd i Pastorałek styczeń, Łosice www.facebook.com/umiglosice • Łosicki Jarmark Wielkanocny marzec, Łosice www.facebook.com/umiglosice • Otwarty Turniej Tańca Nowoczesnego kwiecień, Łosice www.facebook.com/umiglosice • Western Piknik „W samo południe” czerwiec, Łosice www.facebook.com/umiglosice • Obchody 750-lecia Łosic połączone z Dniami Miasta wrzesień, Łosice www.facebook.com/umiglosice • Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Romualda III Mikoszewskiego ph. „Ziemia Najbliższa” listopad, Łosice www.facebook.com/umiglosice Przydatne linki: www.powiat.losice.pl www.losice.info www.polinow.pl

powiat łosicki

Starostwo Powiatowe w Łosicach ul. Narutowicza 6 08-200 Łosice, tel. 83 357 19 29 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat łosicki

Nad rzekę, w cień drzew Logo Powiatu Łosickiego to wstęga Bugu przecinająca zielone, nizinne połacie wschodniego skraju Mazow‑ sza. Na terenie liczącego sześć gmin Powiatu Łosickiego rozpościera się Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”, który jest ptasią ostoją i miej‑ scem wyjątkowej różnorodności zbio‑ rowisk roślinnych.

Bug, jedna z niewielu już w Europie nie‑ ujarzmionych rzek, sprzyja turystyce ka‑ jakowej, która zwłaszcza na tym obszarze jest jedną z najważniejszych atrakcji tury‑ stycznych. Po meandrującym Bugu od‑ bywają się też rejsy statkiem i przeprawy promowe (Mielnik Przedmieście – Zabu‑ że, Niemirów – Gnojno). W Mierzwicach znajduje się rezerwat leśny „Zabuże”, któ‑ rego leśne ścieżki ukazują nam wąwozy, głazy narzutowe i pomnikowe drzewa.

Nadbużańskie plaże to idealne miejsca do fotograficznego polowania. Na ak‑ tywnych turystów poszukujących kon‑ taktu z naturą czekają: niebieski Nadbu‑ żański Szlak Rowerowy i równoległy do niego, czerwony Nadbużański Szlak Przyjaźni: pieszy oraz wodny, natomiast

Odległości: Białystok – 125 km, 1 h 53 min Lublin – 124 km, 1 h 40 min Warszawa – 129 km, 1 h 55 min

Nadbużański Szlak Konny zachęca do od‑ krywania walorów ziemi łosickiej z per‑ spektywy jeźdźca.

Powiat łosicki można zwiedzić również samochodem jadąc szlakiem nadbużań‑ skich dworków (Borsuki, Zabuże, Sarnaki) czy też zabytków sakralnych. W Nadle‑ śnictwie Sarnaki znajduje się kolekcja tro‑ feów myśliwskich, izba edukacyjna (z kil‑ kuset eksponatami przyrodniczymi) oraz zagroda dzikich zwierząt. W Sarnakach warto odwiedzić zabytkowy kościół pa‑ rafialny pw. św. Stanisława Biskupa i Mę‑ czennika z pomalowanymi na zielono ścianami z bali sosnowych oraz nowo‑ budowaną świątynię. Duchowy wymiar ma Kalwaria Podlaska, replika Drogi Męki Pańskiej z Jerozolimy w przepięknym oto‑ czeniu pachnących żywicą serpelickich borów sosnowych. Turyści przenocują w licznych gospodarstwach agrotury‑ stycznych, skosztują przysmaków regio‑ nalnej kuchni oraz zabawią się w lipcu na 16. już Festynie Nadbużańskim w Ser‑ pelicach, a początku sierpnia na Festiwalu Muzyki Granej na Żywo „GRAMY SWOJE” w Platerowie.

21

Dojazd: PKS Łosice ul. Kolejowa 22, tel. 83 357 32 47 Punkt informacji turystycznej: Łosicki Dom Kultury i Łosickie Centrum Informacji ul. Piłsudskiego 4, tel. 83 359 05 09 Imprezy: • Biegiem przez Platerów czerwiec, Platerów www.bieg.platerow.com.pl • Festyn Nadbużański – Przegląd Zespołów Pieśni Ludowych Doliny Bugu lipiec, Serpelice www.powiat.losice.pl • Gramy Swoje sierpień, Platerów www.gok.platerow.com.pl • Golgota Młodych sierpień, Serpelice www.golgotamlodych.pl Przydatne linki: www.powiat.losice.pl www.losice.info www.platerow.com.pl www.sarnaki.pl

Powiat bialski

Bialski kalejdoskop Nocleg w łóżku perkusisty Rolling Sto‑ nesów, udział w aukcji koni dla szejka, spływ wzdłuż granicy na Bugu, wizyta w najpiękniejszej cerkwi Podlasia, bie‑ siady w szlacheckich dworach i pała‑ cach – w tym powiecie co krok będzie‑ my zaskakiwani. Pozytywnie.

Powiat bialski jest niekwestionowanym liderem pod względem powierzch‑ ni w województwie lubelskim i trzecim co do wielkości powiatem w Polsce. Dla turystów‑letników, zafascynowanych po‑ graniczem kultur i pięknem natury, to raj na ziemi. Podobnie jak dla spragnionych niezwykłej przygody.

Z aniołem w herbie Siedzibą powiatu bialskiego jest Biała Podlaska. Niebanalny herb depczącego

smoka i dzierżącego miecz Michała Ar‑ chanioła zawdzięcza legendzie. Zgod‑ nie z nią zmagającemu się z „jadźwingo‑ wym smokiem” królowi Leszkowi Czar‑ nemu miał przyśnić się właśnie Michał Archanioł i wręczyć ognisty miecz, ja‑ kim władca pokonał wroga. Założycie‑ lem miasta był w XV w. wojewoda trocki, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego – Piotr Janowicz Biały, stąd właśnie Biała.

Natomiast rozkwitło ono za Radziwiłłów, którym udało się je podnieść ponownie po zniszczeniach potopu szwedzkiego.

I to po tym najpotężniejszym, litewskim rodzie magnackim, pozostał najcenniejszy zabytek Białej – Zespół Zamkowy Radzi‑ wiłłów, który koniecznie trzeba zwiedzić.

Dziewiczy przełom Bugu W powiecie bialskim znajduje się część Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”, zajmującego w całości 139 tys. ha, a razem z otuliną 222 tys. ha i rozpościera‑ jącego się na cztery województwa. Obej‑ muje dolny biegu Bugu – fragment dolnej Narwi i Liwca oraz duże obszary leśne Pusz‑ czy Białej, Borów Łochowskich i Lasów Ce‑ ranowskich. Można w nim podziwiać dzie‑ wiczą przyrodę ostatniej naturalnej doli‑ ny dużej nizinnej rzeki Europy. To idealne

22

miejsce do uprawiania turystyki wodnej, zwłaszcza kajakarstwa, co ułatwiają liczne wypożyczalnie sprzętu dostosowanego dla rodzin. Zapierające dech w piersiach, zmieniające się jak obrazki w kalejdoskopie za każdym zakrętem meandrującej rzeki krajobrazy, cisza przerywana jedynie plu‑ skiem wody i krzykiem ptactwa pozwala‑ ją na wspaniały wypoczynek, choćby tyl‑ ko weekendowy. Po Bugu można też pły‑ wać tratwami, a żegluga wzdłuż granicy UE przyprawia o dreszczyk emocji. Wod‑ niacy mogą też wybrać spływ rzeką Krzną, obsługiwaną przez kilka stanic wodnych.

Nad dopływem Krzny, Klukówką, znajduje się oddalona o 15 km od Białej Podlaskiej miejscowość Leśna Podlaska. Tutaj, w ba‑ rokowej bazylice mniejszej pw. św. Piotra i św. Pawła, mieści się Sanktuarium Matki Bożej Leśniańskiej, Opiekunki Podlasia. Ka‑ mienną płaskorzeźbę Matki Boskiej z Dzie‑ ciątkiem, ukoronował diademami papie‑ skimi kardynał Stefan Wyszyński. Nieopo‑ dal wyrasta ponad 350‑letni Dąb Miłości, dawne, tajemne miejsce spotkań Unitów, a dziś zakochanych. Drugim ośrodkiem kultu maryjnego na Podlasiu jest Kodeń.

W tamtejszym Sanktuarium pw. Św. Anny znajduje się cudowny wizerunek Matki

Powiat bialski Boskiej z VI w. Obraz namalował podob‑ no w VI wieku abp Augustyn z Canterbu‑ ry na prośbę papieża Grzegorza I jako ko‑ pię rzeźby Matki Bożej, która znajdowała się w jego prywatnej kaplicy.

Araby pełnej krwi Stadnina Koni w Wygodzie pod Janowem Podlaskim jest najstarsza w Polsce. Zabyt‑ kowe, białe stajnie, rozrzucone są pośród wielohektarowego parku, a dostęp do peł‑ nej krwi arabów i półarabów, hasających po pastwiskach, oddzielonych od ścieżek tylko belkami, jest nieograniczony. Pod‑ czas dorocznej aukcji Pride of Poland ko‑ nie kupują za gigantyczne kwoty nie tylko szejkowie, ale i żona Charliego Wattsa, per‑ skusisty Rolling Stonesów, Shirley. Oboje z mężem od lat nocują wtedy w Pensjona‑ cie „Uroczysko Zaborek”, oddalonego kilka kilometrów od Janowa. To przystosowany do celów hotelowych skansen z dworkiem, młynem i innymi, zabytkowymi obiekta‑ mi, ściągniętymi przez właścicieli – pań‑ stwa Okoniów z całego regionu. Kolacja

przy suto zastawionym stole przypomina menu i zastawą dawne uczty szlacheckie.

Kontrpropozycją jest wizyta w neorene‑ sansowym pałacu w Nosowie, otoczonym bajecznym ogrodem.

Dla aktywnych Amatorzy dwóch kółek mogą dojść do sezonowej kondycji na nieforsownej, bo 50‑km trasie Biała Podlaska – Łoma‑ zy – Ortel Królewski – Dokudów – Biała Podlaska. Na tej pętli czeka na rowerzy‑ stów sporo niebanalnych niespodzianek.

Już na początku, po starcie spod stacji

kolejowej i rozgrzewce na ulicach Sta‑ cyjnej i Łomaskiej, wjeżdża się na teren dawnego lotniska i pedałuje po pasach startowych. W Wólce Plebańskiej mija się stary cmentarz prawosławny, ale znacznie ciekawsze są, liczące dziś zaledwie 1000 mieszkańców, Łomazy. Przed wiekami było to znaczne miasto Wielkiego Księ‑ stwa Litewskiego, położone w połowie drogi między Wilnem a Krakowem. To wła‑ śnie w nim odbywały się sejmy Polski i Li‑ twy, stawali królowie. W Studziance naj‑ starsze nagrobki muzułmańskiego cmen‑ tarza, zwanego mizarem, sięgają XVII w.

Natomiast w Ortelu Królewskim wznosi się najpiękniejsza cerkiew Podlasia.

Starostwo Powiatowe w Białej Podlaskiej ul. Brzeska 41 21-500 Biała Podlaska tel. 83 35 11 395 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat bialski Odległości: Białystok: 147 km, 2 h 12 min Lublin: 132 km, 1 h 56 min Warszawa: 161 km, 2 h 24 min Dojazd: PKP Biała Podlaska ul. Stacyjna 3, tel. 83 343 50 33 Punkt informacji turystycznej: Centrum Informacji Turystycznej Warszawska 11, tel. 83 342 62 89 Imprezy: • Międzynarodowy Podlaski Jarmark Folkloru lipiec, Biała Podlaska www.bckbialapodlaska.pl • Międzynarodowy Plener Fotograficzny „Podlaski Przełom Bugu” sierpień, Janów Podlaski www.bckbialapodlaska.pl • Bialski Festiwal Sękaczy wrzesień, Biała Podlaska www.powiatbialski.eu • Międzynarodowy Podlasie Jazz Festival październik, Biała Podlaska www.bsj.opx.pl Przydatne linki: www.powiatbialski.eu www.muzeumbiala.pl www.biala24.pl www.janow.arabians.pl www.bialapodlaska.naszemiasto.pl

23

miasto międzyrzec podlaski

Urząd Miasta w Międzyrzecu ­Podlaskim ul. Pocztowa 8 21-560 Międzyrzec Podlaski tel. 83 372 62 11

Na żagle, narty i miecze Międzyrzec Podlaski to 17-tys. mia‑ sto w pow. bialskim, znajdujące się w województwie lubelskim. Zgodnie ze swoją nazwą skupia rzeki Piszczka, Krzna Północna i Krzna Południowa oraz ujściowy odcinek 140 km Kanału Wieprz –Krzna. Ten lewy dopływ Bugu służy wędkarzom i kajakarzom, a tra‑ sa na bulwarze nad Krzną – spacero‑ wiczom i rowerzystom.

Atrakcyjnym miejscem są Międzyrzec‑ kie Jeziorka, czyli zespół pięciu akwe‑ nów na południowo‑wschodnich krań‑ cach miasta. Właśnie tam znajduje się całoroczny stok igielitowy, a także stani‑ ca żeglarska i kąpielisko miejskie, domki letniskowe, stanowiska do caravaningu, miejsca do grilowania i na ognisko oraz ławki, stoły i wiaty. Bogate w ryby – są miejscem cyklicznych maratonów węd‑ karskich, również tych zaplanowanych podczas wielkiego festynu rodzinnego „Dni Międzyrzeca Podlaskiego”. Najbliż‑ sze, 14 czerwca br., odbędą się w Zespole Parkowo‑Pałacowym, siedzibie ostatnich właścicieli Ordynacji Międzyrzeckiej, Po‑ tockich. Również w czerwcu międzyrzecki

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat bialski

park jest areną dorocznych, rycerskich po‑ tyczek podczas Wiwatów Królewskich, gromadzących odtwórców średnio‑ wiecznych obyczajów, sztuki i kultury.

Imprezę organizuje Zakon Rycerski Zie‑ mi Międzyrzeckiej przy wsparciu Miasta.

Rejon i strefę podmiejską Międzyrzeca oplata sieć szlaków turystycznych – „Doli‑ na Krzny”, „Szlak południowy”, ścieżki spa‑ cerowe i rowerowa trasa od zabytkowe‑ go, staromiejskiego rynku, czyli placu Jana Pawła II do stanicy. Warto zobaczyć wie‑ kowy dąb przed plebanią kościoła św. Mi‑ kołaja, upamiętniający podpisanie Kon‑ stytucji 3 Maja. Więcej na świetnie zrobio‑ nej stronie miasta: www.miedzyrzec.pl.

Odległości: Białystok: 151 km, 2 h 12 min Lublin: 99,2 km, 1 h 30 min Warszawa: 134 km, 2 h 1 min Dojazd: PKS Międzyrzec Podlaski ul. Radzyńska 8/10 tel. 83 371 48 43 Punkt informacji turystycznej: Miejski Ośrodek Kultury w Międzyrzecu Podlaskim ul. Warszawska 37 tel. 83 371 78 07 Imprezy: • Królewskie Wiwaty czerwiec, Międzyrzec Podlaski www.kultura.miedzyrzec.pl • Noc Kupały czerwiec, Międzyrzec Podlaski www.kultura.miedzyrzec.pl • Spływ Kajakowy lipiec, Międzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – Międzyrzec Podlaski www.mosir.miedzyrzec.org • Dni Międzyrzeca Przydatne linki: www.miedzyrzec.pl www.miedzyrzecgmina.pl www.miedzyrzec.info

24

gmina Piszczac

Ogród sztuk W wiekach średnich przywożono tu zboże, czyli „piszczę”, po które ściągali okoliczni smolarze, bartnicy i myśliwi, wymieniając je na swoje to‑ wary – i stąd nietypowa nazwa.

Dziś do gminy Piszczac na Polesiu Za‑ chodnim w woj. lubelskim zjeżdżają się amatorzy sztuki. Pośród ekologicznie czystej przyrody odkrywają perełki tej ziemi: XVII–XIX‑w., drewniane cerkiewki pounickie wznoszone rękoma miejsco‑ wych cieśli, w niepowtarzalnym w żad‑ nej innej części Polski stylu. Najsławniej‑ sza z nich to obecnie kościół rzymsko‑ka‑ tolicki w Ortelu, dawnej wsi królewskiej zamieszkiwanej kiedyś przez Tatarów.

Po pieczołowitej renowacji światło dzien‑ ne w pełni ujrzały bezcenne freski baro‑ kowego wnętrza. W pobliżu wsi znajdują się pozostałości jednego z największych

grodzisk średniowiecznych na Podlasiu.

Dawne cerkwie można zobaczyć też w Po‑ łoskach i Kościeniewiczach. W murowa‑ nym dworze rodziny Komorowskich w Za‑ lutyniu z II poł. XIX w., otoczonym parkiem krajobrazowym, mieści się szkoła. W stylu dworkowym utrzymana jest zabytkowa stacja kolejowa w Chotyłowie, działają‑ ca od debiutu kolei żelaznej z Warszawy do Terespola w 1867 r. Dziś zatrzymują się tu pociągi na trasie Berlin‑Warszawa‑ ‑Moskwa. Gmina jest wyjątkowo twórcza.

Działa tu 12 kół gospodyń wiejskich, wie‑ le zespołów ludowych śpiewaczych i ta‑ necznych. Bardzo prężnie działają świe‑ tlice wiejskie w całej gminie, organizując lokalne imprezy, warsztaty i spotkania. Po‑ przez stronę www.piszczac.pl można od‑ być wirtualne spacery po najciekawszych miejscowościach regionu.

25

Urząd Gminy Piszczac ul. Włodawska 8 21-530 Piszczac, tel. 83 377 80 18 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat bialski Odległości: Białystok: 170 km, 2 h 29 min Lublin: 124 km, 1 h 55 min Warszawa: 184 km, 2 h 41 min Imprezy: • Otwarcie kąpieliska „Kubiki” 5 lipca, www.piszczac.pl • Letnie Kino Plenerowe 3–5 lipca, www.piszczac.pl • Memoriał Kapysia 26 lipca, www.piszczac.pl • Letnie Kino Plenerowe 16 sierpnia, www.piszczac.pl Przydatne linki: www.piszczac.pl www.powiatbialski.eu

gmina Drelów

Drelowskim szlakiem unitów Pamięć 13 unitów zabitych przez carskie wojsko jest tu nadal żywa.

Do tego stopnia, że w zeszłym roku odbyła się rekonstrukcja historyczna tragicznych wydarzeń sprzed 130 lat.

Położona 150 km od Warszawy, w rozle‑ głej nizinie, w zachodniej części powiatu bialskiego i północno‑wschodniej części województwa lubelskiego, gmina Dre‑ lów jest dumna z 500 lat swojej historii.

I to ją właśnie pragnie przede wszystkim promować wśród odwiedzających te te‑ reny turystów.

Nie rzucim wiary Zawarta w 1596 r. w Brześciu Litew‑ skim unia brzeska połączyła cerkiew prawosławną z kościołem łacińskim

w Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Część duchownych prawosławnych i wy‑ znawców prawosławia uznała papie‑ ża za głowę Kościoła i przyjęła dogma‑ ty katolickie, zachowując przy tym bi‑ zantyjski ryt liturgiczny. Unia podzieliła społeczność prawosławną na zwolenni‑ ków nowego porządku, unitów i przeciw‑ ników, dyzunitów. Gdy Rzeczpospolita w wyniku rozbiorów utraciła niepodle‑ głość, unici pod zaborem rosyjskim za‑ częli być prześladowani. Carowie Mikołaj I i Aleksander II za cel przyjęli sobie likwi‑ dację unii brzeskiej. Wśród tych, którzy postawili się zaborcy, byli mieszkańcy Dre‑ lowszczyzny z ich proboszczem, Janem Welinowiczem na czele (został za to inter‑ nowany w Chełmie). Niestety, syn Jana,

26

Teodor rozpoczął ścisłą współpracę z za‑ borcą, ogłaszając pewnego dnia, że bę‑ dzie odprawiał tylko liturgię prawosław‑ ną. Reakcja wiernych była bardzo gwał‑ towna. Wzburzony tłum wyprowadził kapłana na plebanię, cerkiew zamknię‑ to na trzy spusty, a klucze ukryto. W ten sposób Drelów stał się – promieniującym przykładem na okolicę – centrum oporu przeciwko zaborcy, narzucającemu nowy porządek. Jakkolwiek bowiem Drelowsz‑ czyzna tak pod względem geograficz‑ nym, jak i etnicznym związana była z Ru‑ sią, lud ją zamieszkujący wybrał przynależ‑ ność do kultury łacińskiej i Polski. To przy‑ kład niezwykłego fenomenu dojrzałości niewykształconych w większości miesz‑ kańców, świadomości obywatelskiej,

gmina Drelów podjęcia decyzji brzemiennej w skutki.

Drelowiacy wiedzieli bowiem, że gdyby zostali „przy carze” – wiedliby żywot spo‑ kojny, a nawet mogliby czerpać z tego profity. Konsekwencją opozycji były zaś prześladowania i śmierć. Drelowszczy‑ zna poniosła w tym zakresie ogromną ofiarę. Ks. Teodor bowiem nie pozostał dłużny przeciwstawiającym mu się para‑ fianom i zaraz doniósł na nich władzom.

Ponieważ mimo apeli policji carskiej set‑ ki wiernych otoczyły ochronnym kordo‑ nem świątynię, nie chciały zrezygnować z jej obrony ani tym bardziej nawrócić się na prawosławie. Kozacy urządzili wśród niej prawdziwy pogrom: najpierw wojsko ruszyło z rózgami i nahajkami, a potem otworzyło do ludzi ogień, lecz mimo ofiar, ci nie chcieli odstąpić świątyni – byli tacy, co padali przed nią na kolana, wystawia‑ jąc pierś do strzału. Ludzie nie zlękli się też groźby deportacji na Syberię. Nie oszczę‑ dzono nawet kobiet i dzieci. Z odniesio‑ nych ran zmarło 13 unitów, a 50 kolejnych odniosło obrażenia (dwie osoby zmarły potem z ich powodu). Kościół, wbrew woli mieszkańców, zamieniono na cerkiew, zaś unici zeszli do „podziemia”, cierpiąc

dalsze prześladowania aż do ogłoszenia w 1905 r. aktu tolerancyjnego. Wielką Re‑ konstrukcję tych wydarzeń gminne wła‑ dze z pełną pieczołowitością zorganizo‑ wały w ich rocznicę, 30 marca 2014 r. pod świątynią, gdzie się one rozegrały. Współ‑ organizatorami wydarzenia były: Gimna‑ zjum im. Unitów Drelowskich w Drelo‑ wie oraz Parafia Niepokalanego poczęcia N.M.P. w Drelowie.

Nocleg u Potockich Gmina Drelów kryje jeszcze więcej fascy‑ nujących historii dla turystów-pasjona‑ tów. Mogą oni wybrać nocleg w XIX‑w. dworku w Aleksandrówce. Założenie dworsko-ogrodowe w Aleksandrówce

27

było własnością rodziny Potockich i jed‑ nym z ich najmłodszych folwarków. Nie‑ stety, ze wszystkich zabudowań zacho‑ wało się jedynie skrzydło tzw. drewniaka.

Dziś, zgodnie z zachowaną dokumenta‑ cją, odnowione wnętrza pełnią nie tyl‑ ko funkcje hotelowe czy konferencyjne.

Wyjątkowa akustyka pomieszczeń spra‑ wiła, że zostały one wykorzystane rów‑ nież jako studio nagraniowe. Ciekawost‑ ką jest fakt, że w graniczących z dworem gospodarstwach obradzają co rok bujnie antonówki. To pozostałość po rozległym ongiś sadzie dawnych właścicieli majątku.

Na tym nie koniec, ponieważ dzięki in‑ westycjom gminnym adaptowano starą

gmina Drelów

szkołę w Aleksandrówce na pracownię obróbki lnu. Dzięki temu dziś przyjezdny może poznać ten interesujący proces. Po‑ kazy technik stolarsko‑tartacznych pod‑ patrzeć natomiast można w całkowicie odrestaurowanym drelowskim tartaku.

To kolejny przykład jednej z wielu inicja‑ tyw prężnie działających władz gminnych, które stworzyły i zrealizowały projekt pod nazwą „Adaptacja Tartaku na Cen‑ trum Edukacji Warsztatowej – Tradycja i Współczesność w Drelowie”. Wracając zaś do historii, zwiedzając gminę nie moż‑ na przeoczyć jeszcze jednego związane‑ go z historią miejsca. Jest to kopiec po‑ święcony pobytowi Józefa Piłsudskiego w Żerocinie w 1915 r. Upamiętnia on prze‑ marsz Pierwszej Brygady podlaskim szla‑ kiem wiodącym przez Żakowolę, Kąko‑ lewnicę, Szóstkę, Żerocin i Sycynę. Kopiec, na który zużyto 7 tys. m3 ziemi i odsłonię‑ to na trzy lata przed II wojną światową, został w okresie stalinowskim zniszczony.

Po zmianach ustrojowych ponownie go usypano, przy czym replika kopca z hi‑ storycznego miejsca przeniesiona została do centrum wsi. Zdobią go krzyż Virtu‑ ti Militari z mosiądzu oraz granitowa ta‑ blica z napisem „Pierwszemu Marszałko‑ wi Polski Józefowi Piłsudskiemu dla upa‑ miętnienia pobytu I Brygady w Żerocinie w dniach 15 i 16 VIII 1915 r. Ludność gmi‑ ny Żerocin. Odbudowano w 85. rocznicę:

28

Zarząd Gminy Drelów i Społeczeństwo wsi Żerocin 15 sierpnia 2000 r.”

Zabytek klasy zerowej W Witorożu, miejscowości oddalonej o 10 km od Drelowa, stoi modrzewiowy kościół pod wezwaniem Św. Michała Ar‑ chanioła. Dziś rzymsko‑katolicki, został wybudowany w I poł. XVIII w. jako cer‑ kiew unicka, ale potem został przekształ‑ cony w cerkiew prawosławną. Choć z ze‑ wnątrz wygląda skromnie, jest zabytkiem klasy zerowej. W ołtarzu głównym znaj‑ duje się barokowy wizerunek Maryi. Jed‑ nymi z najcenniejszych obiektów są: ba‑ rokowy krucyfiks i krzyż procesyjny. Inny święty patronuje leśnej kaplicy w miejscu zwanym Horodek. To Onufry żyjący na po‑ czątku IV wieku święty Kościoła katolickie‑ go i Cerkwi prawosławnej pustelnik, wg le‑ gendy syn perskiego władcy. Na wizerun‑ kach przedstawiany jest zazwyczaj jako starzec z długimi, białymi włosami i brodą sięgającą aż do ziemi oraz przepaską z ga‑ łęzi i liści, czasem ubrany tylko w płaszcz z własnych długich włosów. W sprawach wyboru małżonka i posiadania potomstwa

gmina Drelów

można się modlić właśnie do niego. Z oso‑ bą zacnego świętego związany jest do‑ roczny, huczny odpust, gromadzący setki wiernych z gminy i okolic.

Rezerwaty, uroczyska, rowery Aż 40 proc. powierzchni gminy porasta‑ ją lasy, gwarantując letnikom czyste po‑ wietrze. Na dwóch kółkach lub własnych nogach warto zapuścić się do obu utwo‑ rzonych tu rezerwatów: „Liski” (128 ha) oraz „Omelno” (27 ha). Przez pierwszy z nich przebiega piesza ścieżka dydak‑ tyczna (czerwony szlak). Po drodze jest okazja do podziwiania różnorodnego drzewostanu z przewagą sosnowo‑dę‑ bowego z domieszką grabu, brzozy i osiki.

Z grupy roślin objętych ochroną całkowi‑ tą występują tu: widłak jałowcowaty, or‑ lik pospolity, lilia złotogłów oraz dwa ga‑ tunki storczyków: podkolan biały i krusz‑ czyk szerokolistny. Szczęściarze mogą li‑ czyć na spotkanie z rzadkim gatunkiem ssaka, orzesznicą. Po ścieżkach drepcze jeż wschodni, a po konarach drzew ska‑ czą wiewiórki i wiele gatunków ptaków,

w tym kruk i dzięcioł średni. W mrowi‑ skowych kopcach kryje się mrówka rud‑ nica. Ciekawymi miejscami są chronio‑ ne prawem uroczyska: „Dęboż” (37 ha), „Zapowiednik Łózecki” (21 ha) i „Werszki Małe” (15 ha). Gmina zadbała o stworze‑ nie szlaków turystycznych, m.in. pieszego szlaku Dołha‑Sokule‑Danówka‑Witoroż oraz rowerowego, obejmującego teren całej gminy. Nie brak tu bazy noclego‑ wej. Mieszkańcy chętnie reklamują swoje prawdziwie ekologiczne warzywa i owo‑ ce oraz czystość wód gruntowych, nama‑ wiając do odwiedzenia zbiornika retencyj‑ nego „Żelizna”, położonego w wyjątkowo malowniczym miejscu. A także połowów w lokalnych zbiornikach wodnych: kanale Wieprz­‑Krzna i rzekach: K­ rzna, Białka, Rud‑ ka, Danówka i Dziegciarka. Gminę oplata gęsta siatka stale remontowanych dróg i przebiega tu międzynarodowa linia kole‑ jowa E‑20, która jest częścią trasy Zachód – Wschód łączącej Berlin z Moskwą. A za‑ tem turysta dojedzie do Drelowa nawet z drugiego końca Polski, o stolicy nie wspominając.

Urząd Gminy Drelów ul. Szkolna 12 tel. 83 372 32 21, 83 372 32 20 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat bialski Odległości: Białystok: 162 km, 2 h 24 min Lublin: 98,8 km, 1 h 33 min Warszawa: 145 km, 2 h 13 min Punkt informacji turystycznej: Punkt Informacji Turystycznej przy Urzędzie Gminy ul. Szkolna 12, tel. 83 372 00 37 Gminne Centrum Kultury w Drelowie ul. Ogrodowa 2, tel. 83 372 01 54 Imprezy: • Wielkanocne spotkania z kulturą kwiecień, Żerocin www.gck.drelow.pl • Powiatowy Przegląd Teatrów Obrzędowych kwiecień, Drelów www.powiatbialski.eu • Powiatowy Przegląd Kapel i Śpiewaków Ludowych maj, Drelów www.powiatbialski.eu • Jesienne Spotkania z Folklorem październik, Zahajki www.gck.drelow.pl Przydatne linki: www.drelow.pl www.gck.drelow.pl www.biblioteka.drelow.pl

29

Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania

BLGD: Bialskie turystycznie zaktywizowane Wierzchem, na dwóch kółkach, z wody można zwiedzać powiat bial‑ ski. Niepowtarzalne trasy przygoto‑ wała Bialskopodlaska Lokalna Gru‑ pa Działania.

Jako stowarzyszenie Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania jest aktywna od 2006 r. Przez ten czas rozrosła się do 55

członków, w tym 17 gmin składających się na powiat bialski, lokalne stowarzysze‑ nia i osoby fizyczne. Z efektów ich pracy mogą zaś skorzystać w pełni urlopowi‑ cze, przybywający z innych części Polski.

Nie zawiodą się, gdyż oferta, jaką BLGD stworzyła, jest różnorodna, a więc dla każ‑ dego. Warto dodać, że powiat bialski jest

największym w woj. lubelskim i trzecim co do wielkości w Polsce. Znajdują się tu‑ taj: stadnina koni w Janowie Podlaskim, Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie, forty Twierdzy Brzeskiej, zespoły pałacowo‑parkowe, m.in. w Ciele‑ śnicy i Romanowie, unikalne w skali kraju obiekty sakralne katolickie, unickie, pra‑ wosławne. A przede wszystkim są to te‑ reny nadbużańskie z Parkiem Krajobrazo‑ wym “Podlaski Przełom Bugu”.

Szlak kajakowy Bug‑Krzna Liczy 150 km trasy wodnej, łączącej Bug z jego lewym dopływem Krzną i prze‑ biega wyłącznie przez powiat bialski.

To jedno ze sztandarowych przedsię‑ wzięć BLGD w ramach międzynarodo‑ wego projektu pod nazwą „Boot2Lu‑ belskie”. Uczestniczyli w nim: Rząd Flan‑ drii Zachodniej w Belgii, stowarzyszenie theBoot, Samorząd Województwa Lu‑ belskiego, Lubelska Regionalna Organi‑ zacja Turystyczna Dom Europy. Otwarty od 2011 r. szlak wyposażony jest w od‑ powiednią infrastrukturę: dogodne zej‑ ścia i wyjścia umożliwiające wodowanie

30

Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania sprzętu i kończenie spływów, parkingi blisko miejsc wodowania, oznakowa‑ nie turystyczne, pola namiotowe i kam‑ pingi, gospodarstwa agroturystyczne, domy pielgrzyma. Szlak został podzie‑ lony na trzy trasy: 1. Spływ Bugiem – odcinek wielokultu‑ rowy: Sławatycze – Jabłeczna – Kodeń.

Jednodniowa trasa zakłada oglądanie bi‑ zantyjsko‑rosyjskiej cerkwi Opieki Mat‑ ki Bożej w Sławatyczach, Monasteru św.

Onufrego w Jabłecznej z cudami słynącą ikoną św. Onufrego, która miała przypły‑ nąć Bugiem oraz Sanktuarium Matki Bo‑ skiej Kodeńskiej Królowej Podlasia wraz z ogrodami różanymi. Warto wiedzieć, że Gmina Kodeń w ramach konkursu orga‑ nizowanego przez BLGD otrzymała dofi‑ nansowanie na produkcję filmu na 500‑le‑ cie miejscowości, promującego dziedzic‑ two kulturowe, który dostępny jest w sieci pod adresem: http://www.youtube.com/ watch?v=fLp2kxW_us8 Wśród innych propozycji są ponadto: cerkiew unicka w Kostomłotach, jazda

konna, przejażdżki rowerem (przez Sława‑ tycze biegnie Nadbużański Szlak Rowero‑ wy) lub bryczką, nordic walking, ognisko, spotkania z folklorem ludowym. Istnieje możliwość wynajęcia przewodnika i or‑ ganizacji noclegu.

2. Spływ Bugiem – odcinek przyrodni‑ czy: Kuzawka – Pratulin – Gnojno. Atrak‑ cją tej propozycji jest wybór między ka‑ jakiem a statkiem rzecznym, podziwianie rezerwatu „Szwajcaria Podlaska” oraz po‑ czątku „Podlaskiego Przełomu Bugu”. Dla chętnych – wizyta w Sanktuarium Błogo‑ sławionych Męczenników Podlaskich oraz pobyt w pobliskich gospodarstwach agro‑ turystycznych. Można tu łowić ryby, jeździć konno, poznawać ludowe obyczaje i rze‑ miosło, a przede wszystkim skosztować re‑ gionalnych potraw z ekologicznie czystych produktów lokalnych, a także z dziczyzny i dobrze, w absolutnej ciszy, się wyspać.

Pod dachem lub na polu namiotowym.

3. Spływ Krzną – odcinek zapomniane rzemiosła: Biała Podlaska – Malowa Góra – Neple.

31

Na jedno‑dwudniowej trasie jest sto‑ lica powiatu, Biała Podlaska, z jej najcen‑ niejszym zabytkiem – Zespołem Zamko‑ wym Radziwiłłów, który koniecznie trzeba zwiedzić. A w okolicach Białej – Hrudzie, Worońcu i Sistniku znajdują się właśnie

Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania

pracownie ginących zawodów. Można wziąć udział w warsztatach garncarstwa, tkactwa i malarstwa w Galerii Wiejskiej w Husince, organizowanych przez artystę plastyka Janusza Maksymiuka. Nad dopły‑ wem Krzny, Klukówką, znajduje się, drugie obok Kodnia, miejsce kultu maryjnego na Podlasiu – Sanktuarium Matki Bożej Leśniańskiej Opiekunki Podlasia w Leśnej

Podlaskiej. Niedawno, w ramach jednego z projektów BLGD, miejscowość wzbo‑ gaciła się o tablicę informacyjną z mapą, trasami rowerowymi, pieszymi i konnymi oraz listą miejsc noclegowych.

Dla grup i singli Cała oferta przygotowana została dla grup zorganizowanych lub turystów

32

indywidualnych. Obejmuje transport, obiad na plaży, ubezpieczenie, opie‑ kę instruktorów kajakarstwa i ratowni‑ ka, zwiedzanie zabytków, prezentacje i degustacje produktów regionalnych, uczestnictwo w warsztatach rękodziel‑ niczych i inne. Oferta może być „szy‑ ta na miarę”, czyli dostosowana do ży‑ czeń klientów. Na przykład w wersji skróconej, którą w tym sezonie oferu‑ je beneficjent Bialskopodlaskiej Lokal‑ nej Grupy Działania Marek Pomietło, organizator spływów kajakowych – 24‑km spływ z Jabłecznej do Kodnia.

Szlak Kajakowy Bug – Krzna na Targach Turystycznych w Poznaniu został uzna‑ ny przez Internautów za najlepszy pro‑ dukt turystyczny 2011 r. Dzięki temu ten produkt turystyczny uzyskał Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej oraz na‑ grodę w postaci promocji Szlaku w ser‑ wisach Allegro.

Rowerem po południowym Podlasiu Nowy projekt „Szlaki Rowerowe Połu‑ dniowego Podlasia”, zrealizowany przez Bialskopodlaską Lokalną Grupę Działa‑ nia, to przeszło 1000 km oznakowanych

Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania gospodynie nadal produkują nalewkę z sosny i jej suszu. Powstał też szlak ro‑ werowy „W cieniu sosny”.

Spanie i rekreacja Dużo projektów współfinansowanych ze środków Bialskopodlaskiej LGD do‑ tyczy rozwoju infrastruktury rekreacyj‑ no‑noclegowej. W położonej na szlaku wodnym Malowej Górze powstała sta‑ nica z kajakami. W miejscowości Łomazy otwarto ogrodzone mini‑pole namioto‑ we z miejscem do grilowania. Zagospo‑ darowano plac na terenie Domu Pomo‑ cy Społecznej w Kozuli, obok zabytko‑ wego pałacyku. Miejsce to stało się do‑ skonałym punktem przystankowym dla turystów korzystających z rowerowego szlaku turystycznego, przebiegającego przez tę miejscowość. Są altany, punk‑ ty piknikowe, stojaki na rowery i miejsce do grilowania.

Bialskopodlaska Lokalna Grupa Działania ul. Bialska 30 21-542 Leśna Podlaska

szlaków rowerowych, ponad 1200 zna‑ ków na tych szlakach (średnio co 1 km), mapy i przewodniki oraz strona interne‑ towa. Zastosowano nową metodę znako‑ wania, w której numerycznie oznaczono skrzyżowania na proponowanych szla‑ kach. Indywidualne numery dla każde‑ go skrzyżowania pozwalają wyznaczyć własną, niepowtarzalną trasę rowerową każdemu rowerzyście. Inauguracyjny rajd „Rowerowymi Szlakami Południowego Podlasia” odbył się przed rokiem, w maju.

Na trasie są wszystkie największe atrakcje powiatu bialskiego. W tym jeszcze nie wy‑ mienione: najstarsza w Polsce Stadnina Koni w Wygodzie pod Janowem Podla‑ skim, gdzie konie kupują arabscy szejko‑ wie, otoczony parkiem neorenesansowy

pałac w Nosowie, najpiękniejsza cerkiew Podlasia w Ortelu Królewskim.

Niebanalne pomysły Beneficjenci BLGD realizują mnóstwo mniejszych projektów w gminach, zwięk‑ szając przez to potencjał turystyczny swo‑ jego regionu. Na przykład ogród zielar‑ ski w Dobryniu Dużym, dzięki któremu dziś przybysze mogą zobaczyć, jak wy‑ glądają zioła lecznicze i dowiedzieć się od właściciela, Andrzeja Karmasza o ich zastosowaniu. Działający od ćwierćwie‑ cza zespół „Podlasianki” z Rokitna, znany z występów na konkursach w regionie, otrzymał 12 kompletów strojów ludo‑ wych. W gminie Sosnówka, po jednora‑ zowym zorganizowaniu imprezy kultural‑ no-integracyjnej „Święto sosny”, tutejsze

Biuro: ul. Jana III Sobieskiego 22 21-500 Biała Podlaska tel. 83 343 39 97 Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat bialski Odległości: Białystok: 147 km, 2 h 9 min Lublin: 130 km, 1 h 50 min Warszawa: 161 km, 2 h 21 min Dojazd: l PKP Biała Podlaska ul. Stacyjna 3 tel. 83 343 50 33 Imprezy: Warsztaty Wielkanocne marzec, Leśna Podlaska www.lesnapodlaska.pl Atrakcje: • Szlak Kajakowy Bug–Krzna www.visiteast.eu • Szlaki Rowerowe Południowego Podlasia www.visiteast.eu Przydatne linki: www.visiteast.eu www.blgd.eu www.kajaki.nadbugiem.pl www.lesnapodlaska.pl

33

gmina Drohiczyn

Filmowe zakole Bugu Spotkania ze słowiańskimi wojami i Wikingami, ale i wielokulturowością pogranicza, wiosłowanie Podlaskim Przełomem Bugu, lokalne smakołyki…

– Gmina Drohiczyn zaprasza na pełne słońca wakacje.

Największa atrakcja? Przypłynąć do Drohi‑ czyna promem, który kursuje w sezonie, łącząc miasto ze wsią Bużyska, położoną po drugiej stronie rzeki. Przeprawa trwa kilka minut. Jednorazowo mogą się zmie‑ ścić dwa samochody lub cała gromada ro‑ werzystów. I, co najważniejsze, transport jest bezpłatny. Zdążyć na nią przed zacho‑ dem słońca, to jak zagwarantować sobie najlepsze miejsce na premierze produkcji National Geographic. Koloryt chylącego

się ku końcowi dnia, cichutki szmer pły‑ nącego Bugu, szamotanie się ptaków w przybrzeżnych zaroślach, a w per‑ spektywie lśniący dach klasztoru…

Do tego niezrównany zapach ciągną‑ cy się od łąk i cisza, o której marzy każ‑ dy przybysz z wielkiego miasta. A potem już Drohiczyn oczarowuje do reszty. Tak jak cała gmina Drohiczyn położona w woj. podlaskim.

Nazwa od ruskiego księcia Choć ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z X w. p.n.e., to gród założy‑ ła w I poł. XI w. n.e. ludność ruska. We‑ dług legendy był to niejaki książę Dro‑ hit czy Drogit, który wędrując nadwi‑ ślańskimi bezdrożami przysnął na wzgó‑ rzu, a gdy się obudził – zachwycił go widok z góry na zakole rzeki i postano‑ wił się tu osiedlić. Dziś jest to turystycz‑ ny punkt widokowy, jeden z „must see”, czyli miejsc koniecznych do zobaczenia, znajdujący się na Zamkowym Wzgórzu.

Aby wspiąć się na nie, trzeba mieć nieco kondycji, ale panoramiczny obraz Bugu jest dostateczną zapłatą za wysiłek.

Zamku już na nim dawno nie ma. Po śre‑ dniowiecznej warowni, zburzonej przez

34

Szwedów, została jedynie nazwa. Jeśli wierzyć miejscowym podaniom, wznie‑ sienie kryje nie tylko bezcenne skarby, ale i korytarz biegnący aż do Góry Zamko‑ wej w Mielniku, oraz wojów, którzy raz na sto lat opuszczają swoją kryjówkę, by wypłynąć na Bug. Czy snują oni wte‑ dy opowieść o tym, że zamczysko, jak i gród wydzierane były z rąk do rąk przez władców ruskich, polskich i litewskich?

Szczyt wzgórza wieńczy obelisk posta‑ wiony tu na 10‑lecie odzyskania, przez Polskę niepodległości. Z Góry Zamkowej można też lepiej zobaczyć jeden z bun‑ krów pozostałych po Linii Mołotowa – kolejnej, niebanalnej atrakcji turystycz‑ nej w okolicy.

gmina Drohiczyn Mistyka i historia W prawo do kościoła Wniebowzięcia Naj‑ świętszej Maryi Panny, a w lewo do cer‑ kwi prawosławnej pw. św. Mikołaja Cu‑ dotwórcy – tak rozchodzi się w niedzie‑ lę tłum wiernych, którzy wybrali świąty‑ nie w centrum miasteczka. Obie bowiem stoją przy rynku. Klasycystyczna cerkiew zachwyca zapachem świec i kadzideł, ja‑ kie otaczają XVII‑w. ikonostas, zdobiony renesansowymi malowidłami, z otoczo‑ ną kultem ikoną Zesłania Ducha Święte‑ go. Barokowy kościół WNMP ma wyjąt‑ kowo burzliwą przeszłość – tu właśnie mógł się koronować jedyny w dziejach Rusi król Daniel Romanowicz, po upad‑ ku powstania listopadowego świątynia pełniła rolę cerkwi, a w czasie II wojny So‑ wieci zdemolowali ją doszczętnie, zamie‑ niając w śmietnik. Dziś wzrok przyciąga rokokowy ołtarz główny, podobnie jak boczne, wsparty na kolumnach z różo‑ wego marmuru. Obok kościoła, w skrzy‑ dle pofranciszkańskiego klasztoru, mieści się Muzeum Diecezjalne im. Jana Pawła II. Najcenniejszym przedmiotem jest tron, na którym zasiadał Ojciec Święty pod‑ czas wizyty w Drohiczynie 10 czerw‑ ca 1999 r. W muzeum zgromadzono

rekordową w Polsce kolekcję naczyń z cyny.

W Drohiczynie warto jeszcze zajrzeć do dwóch innych kościołów baroko‑ wych: katedralnego pw. Trójcy Przenaj‑ świętszej i Zakonu Benedyktynek pw.

Wszystkich Świętych. Ten ostatni nie ma wieży, natomiast charakteryzuje go nietypowa fasada z dwoma skrzydłami,

35

przypominającymi na wpół rozwinięty wachlarz.

Grzebień z poroży jeleni Pasjonaci archeologii powinni skierować pierwsze kroki w Drohiczynie do Nadbu‑ żańskiego Parku Historyczno‑Kulturowe‑ go „Bug‑pogranicze kultur i religii”. Bez‑ płatnie obejrzą w tutejszym Muzeum

gmina Drohiczyn motoryzacji, Sokołem 1000, w budynku „Stara Gmina”. Pasjonaci sportów wod‑ nych znajdą coś dla siebie w jedynym w Polsce Muzeum Kajakarstwa, z setką eksponatów, liczących nawet pół wie‑ ku. Najcenniejszym zabytkiem jest XII‑w.

Atlas Świata z Amsterdamu! I to wszyst‑ ko zgromadzone pod jednym szyldem Nadbużańskiego Parku. Cały kompleks, obejmujący budynki „Starej Gminy” i Mu‑ zeum Regionalnego, zrealizowano zale‑ dwie przed trzema laty dzięki wsparciu z unijnych funduszy, w ramach projektu „Bug rajem dla turysty”.

Gmina w pamiątki bogata

Regionalnym bezcenne przedmioty po‑ chodzące z wykopalisk: szklane pacior‑ ki, bransolety z brązu, grzebienie z po‑ roży jeleni. Te namacalne dowody daw‑ nej historii drohiczyńskiego grodu robią niezwykłe wrażenie. Podobnie jak, znaj‑ dujące się tutaj zbiory etnograficzne,

kolekcja glinianych skorup będących pa‑ miątką po średniowiecznym Drohiczynie – dawnym ośrodku garncarstwa, wystawy fotograficzne, malarskie. Amatorów jed‑ nośladów zainteresuje zapewne wysta‑ wa starych motocykli, ze stuletnim, fran‑ cuskim Armorem oraz perełką polskiej

36

W Drohiczynie nie sposób pominąć Kop‑ ca Pamięci Podlasia, powstałego na pa‑ miątkę pobytu Jana Pawła II w miejscu, gdzie odprawił on nabożeństwo eku‑ meniczne. To 10‑metrowe wzniesienie zostało usypane z ziemi przywiezionej przez wiernych z całej diecezji drohi‑ czyńskiej. Już z daleka widać wieńczący je krzyż z symbolicznym pęknięciem, ob‑ razującym podziały w chrześcijaństwie.

Gmina dba o historyczne symbole, cze‑ go dowodem są liczne pomniki: Ściana

gmina Drohiczyn

Gmina Drohiczyn ul. Kraszewskiego 5 17-312 Drohiczyn, tel. 85 656 52 60

Pamięci i Pomnik Lotników na cmentarzu parafialnym, pomnik Armii Krajowej, po‑ mnik Konstytucji 3 Maja. Wspomnieniem po dawnej, znacznej obecności Żydów w Drohiczynie, jest cmentarz z macewami.

Perełki Podlasia Bez wątpienia jedną z nich jest drewnia‑ ny, VIII‑w. kościółek pw. św. Rocha w Mił‑ kowicach Maćkach, ze źródełkiem o cu‑ downych, leczniczych właściwościach.

Również z drewna jest niewielkie rozmia‑ rami, ale znaczne sławą Sanktuarium Ma‑ ryjne w Ostrożanach. Tu miała ukazać się Matka Boska, nakazując budowę świą‑ tyni i tu też miała zostawić ślady swo‑ ich stóp. Jej wizerunek w ołtarzu słynie z licznych cudów.

500 kajaków na Bugu Drohiczyn i cała gmina obfitują w sezonie w imprezy, co sygnalizuje doskonale zro‑ biona, dynamiczna strona internetowa.

I tak już pierwsze pięć dni lipca zajmie Zlot Wojowników Słowian Bałtów i Wikingów.

Również w lipcu (tym razem 17–27 bm.), jak co roku obchodzone są „Dni Drohi‑ czyna”, wypełnione koncertami znanych zespołów i zawodami sportowymi dla każdego. Na sierpień szykuje się kolejne wydarzenie, tym razem dla wioślarzy, pt. ”500 kajaków”, które ma być Największym

Spływem Kajakowym na Podlasiu. W dru‑ gi weekend sierpnia odbędą się doroczne „Dni Bugu”. Mają one na celu promocję jednej z nielicznych już, nieokiełznanych rzek w kraju, będącą niekwestionowaną atrakcją miasta. Wydarzeniu towarzyszy spływ kajakowy i popularyzacja aktyw‑ nego, bezpiecznego wypoczynku nad wodą. Podczas „Dni Bugu” odbywają się także Mistrzostwa Podlasia w Sportach Wodnych. Dla najmłodszych powstanie miasteczko edukacyjne, będą również uwielbiane, nie tylko przez dzieci, kule wodne. Starsi uczestnicy imprezy rozła‑ dują energię na polu paintballowym, prze‑ testują nowoczesne modele kajaków i ka‑ noe albo wyruszą w rejs katamaranem, stateczkiem czy smoczą łodzią. Wieczo‑ rem koncerty gwiazd estrady i dyskoteka.

Wybierający nocleg w Drohiczynie, od 26 czerwca br. mogą uczestniczyć w każ‑ dy piątek, w seansach kina plenerowego.

Dobrych propozycji noclegu nie braku‑ je, zarówno w trzygwiazdkowym hotelu „Drohickim”, jak i gospodarstwach agrotu‑ rystycznych czy na kwaterach. Gospoda‑ rze oferują zawsze place zabaw dla dzieci, miejsca do wędkowania i grillowania czy na ognisko i moc atrakcji. Nic, tylko wy‑ brać się tutaj choć na letni weekend… i zostać na dłużej.

37

Lokalizacja: województwo podlaskie, powiat siemiatycki Odległości: Białystok: 101 km, 1 h 32 min Lublin: 167 km, 2 h 16 min Warszawa: 130 km, 2 h 6 min Dojazd: PKS w Siemiatyczach ul. Kościuszki 88, tel. 85 655 22 04 www.e‑podroznik.pl Punkt informacji turystycznej: Punkt Informacji Turystycznej ul. Kraszewskiego 13 tel. 85 655 70 69 Imprezy: • Noc Muzeów, maj • Festyn Rodzinny, czerwiec • Maratony Kresowe w Dolinie Góry Zamkowej, czerwiec • Nadbużańska Noc Świętojańska, czerwiec • Rajski Spływ Kajakowy Rzeką Bug, lipiec • Dni Drohiczyna, lipiec • 500 kajaków, sierpień • Dni Bugu, sierpień Przydatne linki: www.kultura-drohiczyn.pl www.drohiczyn.pl www.500kajakow.pl www.drohiczyn.info

miasto Siedlce MIASTO SIEDLCE

Centrum Siedlec zachowało XVIII-wieczne założenie urbanistyczne, z czasów księżnej Aleksandry Ogińskiej

Tu po prostu trzeba być!

Jedyne w Polsce płótno El Greca, pałac Ogińskich, międzynarodowe festiwale teatralne i muzyczne, a przede wszystkim otwarta na oścież brama do krainy Bugu – to miasto ma dla turysty wiele atrakcji.

Tylko 90 km dzieli 80-tysięczne Siedlce od stolicy. Położone administracyjnie jeszcze na Mazowszu, geograficznie znajdują się już na Podlasiu. Przeszło 550 lat historii pokazuje wspaniałe zabytki, ale jest to zarazem miasto idące z duchem czasu. Przebiegająca 100 km dalej na wschód granica UE zobowiązuje do wyzwań.

stycznego pałacu Ogińskich. Zawdzięcza on swoją dzisiejszą postać, skoligaconej z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, Aleksandrze z Czartoryskich Ogińskiej. To ona zafundowała swoim Siedlcom złoty wiek, dzięki czemu w drugiej połowie XVIII w. stały się jednym z najważniejszych ośrodków kultury w kraju. Z tego też okresu pochodzą, klasycystyczny kościół pw. św.

Stanisława BM, zabytkowy park miejski „Aleksandria” i ratusz miejski zwany „Jackiem” z powodu wieńczącej go figury Atlasa, ponoć wizerunku ulubionego lokaja księżnej o imieniu Jacek.

Zaczęło się od Aleksandry Zwiedzanie Siedlec warto rozpocząć od ich najcenniejszego zabytku, klasycy-

Bezcenny obraz Na turystycznej trasie nie może zabraknąć jedynego w Polsce obrazu El Greca,

„Ekstaza św. Franciszka”, który przypadkowo został znaleziony 60 lat temu na plebanii kościoła w Kosowie Lackim. Dziś zdobi ścianę siedleckiego Muzeum Diecezjalnego. Jest to piąty pod względem wartości obraz w polskich kolekcjach.

Sutanna, piuska, cztery pary obuwia, swetry, ręczniki, okulary, zegarek ręczny – te wszystkie przedmioty należące za życia do naszego papieża można natomiast podziwiać w Muzeum Jana Pawła II w Siedlcach. Tylu rzeczy osobistych świętego nie posiadają nawet jego rodzinne Wadowice! Włoski architekt Antonio Corazzi pozostawił po sobie nie tylko budynek opery, obecnego ratusza i Pałacu Mostowskich w Warszawie.

W Siedlcach ten wybitny przedstawiciel klasycyzmu zaprojektował teatr, pocztę

Pałac Ogińskich został przekazany przez władze miasta siedleckiemu Uniwersytetowi

1 38

„Ekstaza św. Franciszka” pędzla El Greco Artykuł sponsorowany

miasto Siedlce MIASTO SIEDLCE i gimnazjum. W progach wspomnianej szkoły pobierał nauki Aleksander Głowacki, czyli późniejszy autor „Lalki”, Bolesław Prus. Pisarz, za udział w powstaniu styczniowym był więziony właśnie w Siedlcach.

Warte odwiedzenia są też kamienica będąca swoistą fuzją trzech stylów: renesansu, baroku i klasycyzmu przy ul.

Floriańskiej 5 oraz zaskakujący kubistycznymi kształtami modernistyczny kościół garnizonowy będący wcześniej cerkwią.

Spore wrażenie robi katedra pw. NPN Marii Panny, kojarząca się na pierwszy rzut oka z krakowską i katedrami francuskimi, do których wyraźnie nawiązuje choć powstała później. Neogotycka budowla typu halowego z cegły ma imponujące rozmiary: 52 m długości i 19 m szerokości, wysokość nawy głównej 16,5 m, wysokość wież 75 m. Wyjątkowej urody są aż 33 witraże, przy czym różnią się tematyką od oryginalnych, które zniszczyła wojna. Przedstawiają m. in. apostołów św. Szymona i Judę Tadeusza – patronów diecezji, chrzest Polski, Matkę Boską Kodeńską, sceny z życia Chrystusa i Matki Bożej.

Budynek NBP, w którym przed II wojną światową zdeponowano polskie rezerwy złota

Teatr, taniec, folklor Władze Siedlec postawiły na intensywny rozwój kultury. Dlatego turysta nie ma szans się nudzić, oglądając spektakle i koncerty: Teatru ES, Teatru Tańca Caro Dance, Chóru i Orkiestry Symfonicznej Miasta Siedlce prezentowane na deskach nowoczesnej sceny w Centrum

Kultury i Sztuki. Powstała ona w ramach niedawnej rozbudowy obiektu, zrealizowanej dzięki środkom unijnym.

W mieście działa też znany Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Siedleckiej „Chodowiacy”.

Założony przez wybitną pedagog i reżyser, Alicję Siwkiewicz w Chodowie – stąd nazwa, dziś nosi jej imię. Tańczą

Zespół „Chodowiacy”

Orkiestra Wojskowa

Katedra siedlecka pw. NPN Marii Panny Artykuł sponsorowany

2 39

Festiwal Kataryniarzy

miasto Siedlce MIASTO SIEDLCE propozycją są też występy tutejszej Orkiestry Wojskowej, stale koncertującej w kraju i zagranicą.

Spektakl plenerowy „Romeo i Julia” przygotowany przez Teatr Tańca

i śpiewają w zespole uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów i liceów siedleckich, w wieku od 10 do 20 lat, a przygrywa im kapela składająca się z zawodowych muzyków. Chodowiacy odbywali wielokrotne tournée artystyczne po krajach Europy. Pięć razy występowali przed Jego Świątobliwością

Janem Pawłem II w Watykanie i Castel Gandolfo. Planując wypad do Siedlec, warto zapoznać się wcześniej z bogatym programem goszczących w mieście międzynarodowych i ogólnopolskich festiwali muzycznych, teatralnych i tanecznych, które co roku przyciągają amatorów wyższej kultury. Ciekawą

Sportowa rewolucja Ostatnie lata to gruntowna przebudowa miejskiej bazy sportowej. Powstał nowoczesny, kryty stadion piłkarski z zapleczem treningowym, składającym się z trzech boisk. Oddany został także nowoczesny aquaparku, który jest atrakcją nie tylko dla mieszkańców miasta ale także regionu. Kolejnymi obiektami w nowo powstałym kompleksie będą hala widowiskowo-sportowa oraz budowany właśnie hotel. Wyremontowane kryte sztuczne lodowisko bije rekordy popularności. Powstało także sześć wielofunkcyjnych boisk w ramach programu „Orlik”, a młodzież chętnie korzysta z jednej z najnowocześniejszych w kraju skateplazy. Świetnym miejscem wypoczynku jest zmodernizowany Zalew Muchawka. Ścieżki rowerowe i spacerowe, urządzenia służące rekreacji i odpoczynkowi zachęcają do spędzania tu czasu.

Park Wodny Siedlce

Mecz hokejowy na krytym lodowisku

Zalew „Muchawka”

Stadion piłkarski na siedleckich błoniach

3 40

Artykuł sponsorowany

miasto Siedlce MIASTO SIEDLCE

W Specjalnej Strefie Ekonomicznej zainwestowano już ponad 500 mln zł

roślinnością pływającą, bogate pod względem faunistycznym czy położone wyżej murawy porośnięte łąkowym kwieciem.

Jednym z najbardziej fotogenicznych widoków jest ten rozpościerający się na zakole Bugu spod Góry Zamkowej w Drohiczynie ale również ten spod Góry Zamkowej w Mielniku. Mielnik to jedno z wielu miejsc pamiętających wielokulturowość tych terenów. Znajdują się tu zarówno Cerkiew Prawosławna Narodzenia Bogurodzicy, jak i Synagoga. Z Siedlec niedaleko też do miejsca kultu prawosławnych, na Świętą Górę Krzyży, Grabarkę. A także do najstarszej w Polsce państwowej stadniny koni we wsi Wygoda pod Janowem Podlaskim. Czystej krwi araby kupują tu szejkowie i znani artyści. W pobliskiej, białowieskiej puszczy wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO czekają natomiast żubry.

Urząd Miasta Siedlce W siedleckich zakładach Stadlera powstają nowoczesne pociągi

Inwestycji cała moc Siedlce to silny ośrodek gospodarczy.

Działają tu potężne spółki giełdowe, ale także ponad 8 tysięcy przedsiębiorstw różnej wielkości. W ostatnich latach na inwestycje w Siedlcach zdecydowały się firmy ze: Szwajcarii (pojazdy szynowe), Francji (przemysł spożywczy, telemarketing, budownictwo, motoryzacja), USA (maszty oświetleniowe, pasze, alkohole), Niemiec (przetwórstwo owoców), Portugalii (tworzywa sztuczne) oraz Szwecji (motoryzacja). Zachętą inwestycyjną, która przysporzyła wielu nowych miejsc pracy było powstanie Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz znaczące ulgi podatkowe i niezmieniane od ośmiu lat stawki podatków lokalnych. Miejski samorząd zapewnił także pełne uzbrojenie infrastrukturalne na terenach inwestycyjnych.

Dobry klimat dla młodych i rodziny Siedlce to miasto ludzi młodych, otwartych, przyjaznych i dobrze wykształconych.

Wyższe uczelnie, a wśród nich Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa oraz inne uczelnie kształcą 12 tys. studentów.

Z edukacji w 50 szkołach korzysta 18 tys. dzieci i młodzieży. Siedlce od lat plasują się na czołowych miejscach w rankingach oceniających warunki i jakość życia w polskich miastach. W ubiegłym roku dokonania prospołeczne miejskiego samorządu, a zwłaszcza unikalny w skali kraju program budownictwa komunalnego, dostrzeżone zostały przez Prezydenta RP, który uhonorował Siedlce główną nagrodą w konkursie „Dobry klimat dla rodziny”.

Otwarta brama do doliny Bugu Siedlce jest doskonałym miejscem do rozpoczęcia wyprawy w dolinę Bugu. Płynąc kajakiem czy tratwą z nurtem rzeki albo jadąc wzdłuż niej rowerowym szlakiem, można podziwiać za każdym zakrętem wyjątkowej urody przyrodę: nadrzeczne łęgi wierzbowo-topolowe, starorzecza z typową

Majowy Jarmark Św. Stanisława Artykuł sponsorowany

4 41

Skwer Niepodległości 2 08-110 Siedlce tel. 25 794 37 00

Lokalizacja:

województwo mazowieckie, powiat grodzki siedlecki

Odległości:

Białystok: 156 km, 2 h 21 min Lublin: 125 km, 1 h 57 min Warszawa: 91,8 km, 1 h 53 min

Dojazd: • Dworzec autobusowy

ul. Sienkiewicza, tel. 25 632 30 51

• Dworzec kolejowy

Pl. Zdanowskiego 1, tel. 25 643 35 20

Punkt Informacji Turystycznej: ul. Pułaskiego 5, tel. 25 794 31 10, 535 068 593

Imprezy: • Jarmark Św. Stanisława maj, www.mok.siedlce.pl • Festiwal Teatrów Ulicznych „Pod Niebem” czerwiec, www.mok.siedlce.pl • Międzynarodowy Festiwal Pieśni, Tańca i Folkloru wrzesień, www.ckis.siedlce.pl • DNI SIEDLEC wrzesień, www.siedlce.pl • Zaduszki Jazzowe listopad, www.mok.siedlce.pl Przydatne linki: www.siedlce.pl www.pttksiedlce.pl www.turystyka.siedlce.pl

miasto Siemiatycze

Przyjazne i gościnne miasto Dni Siemiatycz, Blues Festiwal, Tar‑ gi Pogranicza, Międzynarodowy Fe‑ stiwal „Kultura bez granic”, a do tego sporty wodne na trzech zalewach, bie‑ ganie i nordic walking. Wypoczywając w Siemiatyczach nie można się nudzić!

Siemiatycze bez wątpienia zajmują

najładniejszy, bo południowy zakątek województwa podlaskiego. Blisko stąd zarówno do stolicy, jak i Białegostoku czy Lublina. Miasto szanuje swoją pięćsetlet‑ nią historię, pielęgnuje zabytki świadczą‑ ce o jego wielokulturowości, ale i odważ‑ nie spogląda w przyszłość.

Pierścień znaleziony w rzece Nieżyjący już przewodnik po Siemiaty‑ czach, Eugeniusz Nowak, wywodził na‑ zwę miasta od ruskiego księcia Osiemiaty‑ cza. Urodzony pod Smoleńskiem, porzu‑ cił rodzinne strony, aby dotrzeć na ziemie sąsiednich Lachów. Tak go zachwyciły na‑ potkane po drodze zalesione wzgórze nad jeziorkiem, ze wstęgą rzeki płynącą opodal, polaną i łąkami, że postanowił zbudować w tym miejscu osadę. Nazwa‑ na została od jego imienia, podobnie jak rzeka od wyściełających dno głazów – Ka‑ mionka. Podobno pierścień, który książę wrzucił przed wiekami w jej nurt, został ostatnio znaleziony! Z dokumentów hi‑ storycznych natomiast wynika, że prawa miejskie nadał Siemiatyczom syn Bony – król Zygmunt August, ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów. On to udzielił zezwolenia na organizowanie tutaj jarmarków i targów – tradycja ta kul‑ tywowana jest do dziś.

Oświecona Anna Przez wieki rozwój miasta wspierały moż‑ ne rody magnackie, a także osiedli tutaj Żydzi. Epidemia cholery, po której pamiąt‑ ką jest niedaleka Góra Krzyży, Grabarka,

42

miasto Siemiatycze

tylko na krótko zahamowała rozwój Sie‑ miatycz, które rozkwitły za Sapiehów, a zwłaszcza za Michała Sapiehy oraz Anny z Sapiehów‑Jabłonowskiej. To jej miasto zawdzięcza dziś najcenniejsze zabytki i wspomnienie najprzedniejszych gości, którzy odwiedzali pałac księżnej. Z ko‑ ronowanych głów byli to Stanisław Au‑ gust Poniatowski i cesarz austriacki Józef II, ale również najwybitniejsi reprezentanci Oświecenia: Hugo Kołłątaj, Stanisław Sta‑ szic, Ignacy Krasicki, Fryderyk Karpiński.

Ten pałac został bezpowrotnie zniszczo‑ ny podczas jednej z największych bitew powstania styczniowego, kiedy mieszkań‑ cy jak jeden mąż stawili czoła rosyjskie‑ mu zaborcy. Boom przemysłowy XIX w.

ponownie ożywił miasto: rozwinęły się przemysł włókienniczy, browary, kaflar‑ nie, cegielnie – większość w rękach Ży‑ dów, liczących wówczas ¾ całej ludności.

Współczesne Siemiatycze również kwit‑ ną, promując się jako doskonałe miejsce na wypoczynek.

Egipt na Podlasiu Przed budynkiem starostwa w Siemia‑ tyczach stoją dwa sfinksy. Strzegły one bramy wjazdowej do pałacu księżnej Anny, która, jak głosi legenda, oba po‑ sągi przywiozła sobie znad Nilu. One jako praktycznie jedyne zachowały się po pożarze w powstaniu, a także podzie‑ mia, natomiast zrekonstruowana została

43

wcześniej zniszczona oranżeria. Na miej‑ scu dawnej siedziby magnackiej znajduje się obecnie budynek starostwa. Dziełem obrotnej księżnej Anny było wlanie no‑ wego ducha w jeden z dziś najcenniej‑ szych zabytków Siemiatycz. To z jej po‑ lecenia wykonano renowację kościoła i klasztoru Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, zakładając w nim jeden z pierw‑ szych w Rzeczypospolitej, instytut po‑ łożniczy. Zlikwidowany w wyniku repre‑ sji po powstaniu listopadowym budy‑ nek klasztoru na szczęście zachował się do dziś i w swoim założeniu architekto‑ nicznym nawiązuje do najlepszych euro‑ pejskich wzorów baroku. Do najpiękniej‑ szych w Diecezji Drohiczyńskiej należy

miasto Siemiatycze Synagoga i cerkiew

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny, późnorenesansowo‑barokowy w for‑ mie bazyliki z kwadratową wieżą o trzech nawach. Wzniesiony przez dwóch Le‑ onów z rodu Sapiehów, po pożarze rów‑ nież został odnowiony z kiesy księżnej Anny. Jego barokowe ołtarze boczne figurują w rejestrze zabytków, a najstar‑ szym obiektem jest krucyfiks z 1400 r.

Wracając zaś do sfinksów, jest jeszcze w Siemiatyczach jeden lew z ludzką gło‑ wą, już nie rodem z Egiptu, ale wykuty na wzór sfinksa przez kamieniarzy w Sar‑ nakach (dziś wieś woj. mazowieckiego w pow. łosickim) na życzenie hr. Ciecier‑ skiego. Był chlubą jego dworu, obecnie można go oglądać przy Zespole Szkół na ul. Kościuszki.

44

W mieście pozostały pamiątki po daw‑ nych obywatelach, których istnienie próbował wymazać Holokaust. To syna‑ goga, którą Żydzi otrzymali od ks. Anny jako zadośćuczynienie za likwidację ich cmentarza w wyniku przebudowy mia‑ sta, mieszcząca Galerię Siemiatyckiego Ośrodka Kultury oraz dom talmudycz‑ ny, dziś zagospodarowany przez szkołę zawodową. Cerkiew pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z wyraźnymi wpływami ro‑ syjskiego, XIX‑w. budownictwa sakralne‑ go, kryje we wnętrzu freski inspirowane malarstwem bizantyjskim i ikonę Miko‑ łaja Cudotwórcy. Świątynia nadal służy mieszkającym tu wyznawcom prawosła‑ wia, a w przyszłym roku obchodzić bę‑ dzie 585‑lecie powstania i 150‑lecie kon‑ sekracji, stąd turysta może akurat trafić na prace remontowe. Parafia ma też swój wkład w życie kulturalne miasta, gdyż an‑ gażuje się w doroczny Międzynarodo‑ wy Przegląd Pieśni Religijnej i Paralitur‑ gicznej w Siemiatyczach. W siemiatyc‑ kich świątyniach regularnie obywają się koncerty muzyki organowej oraz chórów parafialnych.

miasto Siemiatycze

Imprez cała moc Rokrocznie na drugi weekend czerwca przypada święto miasta – Dni Siemia‑ tycz. Na scenie występują liczne, lokal‑ ne zespoły, a także gwiazdy polskiej sce‑ ny muzycznej. Koncerty odbywają się w amfiteatrze położonym na terenach rekreacyjnych nad zalewem. Podczas Dni Siemiatycz rozgrywane są także turnieje piłki nożnej, brydża oraz szachowe o Pu‑ char Burmistrza Miasta Siemiatycze. Mię‑ dzynarodowy Festiwal Kultura bez Gra‑ nic, zainicjowany w ramach obchodów 470‑lecia nadania praw miejskich, w lipcu tego roku będzie miał już czwartą edycję.

To rzadka okazja posłuchania zespołów cygańskich, łemkowskich, ukraińskich, białoruskich i lokalnych, jak Omorfos i Ka‑ pela Podlaska z Siemiatycz. Wcześniej, bo na początek lipca, zaplanowano barw‑ ny XIII. Międzynarodowy i XVII. Ogólno‑ polski Turniej Tańców Polskich „O Podla‑ ską Szyszkę – Siemiatycze 2015”. Od kilku lat, w sierpniu amatorskie grupy blueso‑ we i blues‑rockowe rywalizują w konkur‑ sie o „Złoty kafel”, podczas Siemiatycze Blues Festiwalu. Na występy zjeżdżają ar‑ tyści i zespoły cenione nie tylko w kraju.

Występowali już: Dżem, Cree oraz TSA,

tym razem jako gwiazdy zagrają zespół Turbo i Juwana Jenkins and Old Dogs.

Okazją do zaznajomienia się z tutejszym folklorem są cyklicznie odbywające się Targi Pogranicza, podczas których lokal‑ ne firmy, rzemieślnicy i usługodawcy pre‑ zentują swoją ofertę. To przedsięwzięcie jest dziełem powstałego w 2006 r. Siemia‑ tyckiego Konsorcjum Inicjatyw Gospo‑ darczych. W czasie obchodów 470‑lecia nadania praw miejskich Siemiatyczom zainaugurowano imprezę Muzyczna Stro‑ na Siemiatycz. Ten cykl koncertów odby‑ wających się na przełomie lutego i mar‑ ca stanowi propozycję dla osób, które cenią niekomercyjne, ambitne dźwięki.

Siemiatycze gościły m.in. VooVoo, Stani‑ sława Soykę i Gabę Kulkę. Już dziś miasto zaprasza na kolejną edycję.

Rekreacja na całego Czyste powietrze, uporządkowana zieleń, trzy zalewy, kino plenerowe, dobrze rozwi‑ nięta baza sportowo‑rekreacyjna (stadion, hala widowiskowo‑sportowa, dwa kom‑ pleksy boisk wielofunkcyjnych Orlik, trasy biegowe) sprawiają, że w mieście można zorganizować sobie aktywny wypoczy‑ nek. I, co najważniejsze – każdy znajdzie zakwaterowanie na własną kieszeń.

45

Urząd Miasta Siemiatycze ul. Pałacowa 2, 17-300 Siemiatycze tel. 85 65 65 809, email: urzad@siemiatycze.eu Lokalizacja: województwo podlaskie, powiat siemiatycki Odległości: Białystok: 91,9 km, 1 h 21 min Lublin: 157 km, 2 h 15 min Warszawa: 146 km, 2 h 18 min Dojazd: PKS Siemiatycze, tel. 85 655 22 04 – dworzec ul. Grodzieńska Punkt informacji turystycznej: Punkt Informacji Turystycznej ul. Plac Jana Pawła II 3A tel. 780 158 959 Wakacyjne imprezy cykliczne: lipiec • Siemiatycki Przegląd Kapel • Międzynarodowy Festiwal Kultura Bez Granic • Międzynarodowe Siemiatyckie Targi Pogranicza sierpień • Siemiatycze Blues Festiwal • Siemiatycze Flow Festiwal Więcej na www.siemiatycze.eu

gmina Siemiatycze

Urząd Gminy w Siemiatyczach ul. Tadeusza Kościuszki 35 17-300 Siemiatycze tel. 85 655 28 60

Malowniczo z perspektywy liny Park linowy w Wólce Nadbużnej sta‑ nowi teraz najbardziej promowaną atrakcję Gminy Siemiatycze w woj. podlaskim. Jest efektem zrealizowa‑ nego przed rokiem projektu UE w ra‑ mach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego PROW 2007–13.

Rozpięte między drzewami, w otocze‑ niu lasu sosnowego trasy z przeszkoda‑ mi na wysokościach, zapewniają kapital‑ ną rozrywkę dla młodszych i starszych.

To całkowicie bezpieczna zabawa – za‑ pewnia gmina Siemiatycze, będąca wła‑ ścicielem parku. Wszystkie wchodzące w jego skład urządzenia zostały wyko‑ nane z materiałów najwyższej jakości, a całość przetestowana przed oddaniem

do użytku. Nad tym, aby nikomu nic się nie stało, czuwa ponadto przeszkolona kadra, asystująca korzystającym z parku.

Na terenie Bazy Turystyczno-Rekreacyjnej w Wólce Nadbużnej znajdują się też siłow‑ nia zewnętrzna oraz domki letniskowe http://www.park.gminasiemiatycze.pl/ Gmina, w jednej czwartej zalesiona, po‑ łożona jest w dolinie Bugu, jednej z ostat‑ nich w Europie dużej, nieuregulowanej, a zatem dzikiej rzeki. Spływających nią ka‑ jakarzy zachwycą zmieniające się za każ‑ dym z licznych zakrętów krajobrazy: wy‑ sokie, piaszczyste skarpy, mielizny, wysep‑ ki i starorzecza z dopływami rzek Kamion‑ ka, Szysia i Moszczona. Wędkarze mogą liczyć na mnogość łowisk. Szlak Nadbu‑ żańskich Grodzisk i przecinający puszcze Białowieską i Mielnicką szlak Siemiatycze‑ ‑Czeremcha to tylko dwie z wielu tras ro‑ werowych. Piechurów zafascynują Szlak Bunkrów, Szlak Architektury Drewnianej i Szlak Kupiecki – Siemiatycze wszak po‑ wstały w XV w. jako centrum dóbr królew‑ skich. Na letników czekają gospodarstwa agroturystyczne z ofertą jazdy konnej, ku‑ ligów i pysznej, regionalnej kuchni.

46

Lokalizacja: województwo podlaskie, powiat siemiatycki Odległości: Białystok: 91,9 km, 1 h 21 min Lublin: 157 km, 2 h 15 min Warszawa: 146 km, 2 h 18 min Dojazd: PKS Siemiatycze ul. Kościuszki 88, tel. 85 655 26 25 tel. 703 200 230 – dworzec ul. Grodzieńska Punkt informacji turystycznej: Informacja Turystyczna Baza Turystyczno-Rekreacyjna w Wólce Nadbużnej Imprezy: • Festyn „Dzień Bacik” w Bacikach Bliższych lipiec • Festyn w Kajance czerwiec Przydatne linki: www.gminasiemiatycze.pl www.park.gminasiemiatycze.pl www.wycieczka.gminasiemiatycze.pl www.facebook/gminasiemiatycze www.youtube/gminasiemiatycze www.pieknywschod.pl www.eternite.pl www.halgen.com.pl/sosna.php www.restauracjafolwark.pl

gmina Repki

Przyroda, historia i artyści Położona w należącym do wojewódz‑ twa mazowieckiego powiecie soko‑ łowskim gmina Repki zapewnia let‑ nikom wiele niecodziennych atrakcji.

Magnesem jest przyroda: bogate w faunę i florę (800 gatunków) łąki oraz lasy otu‑ lające Bug i jej lewy dopływ, rzekę Myśla.

Cała gmina leży w obszarze funkcjonal‑ nym Zielonych Płuc Polski. Tu znajdują się Nadbużański Park Krajobrazowy z otuli‑ ną oraz Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Bugu”. Spadkiem po burzliwych dziejach są takie atrakcje turystyczne, jak

„tureckie mogiły” w Rogowie, czyli kurha‑ nowe cmentarzysko ciałopalne oraz gro‑ dzisko we Włodkach z XI–XII w. Posiadacze czterech lub dwóch kółek mogą wyty‑ czyć swój własny szlak szlachecki. W Moło‑ motkach czeka na nich dwór Kobylińskich, herbu Pobóg z kasztanową aleją dojazdo‑ wą, a w Karskich – jedna z najoryginalniej‑ szych siedzib ziemiańskich Podlasia z dwo‑ rem otoczonym parkiem o dwusetletnich drzewach. Z kolei w Repkach po dworze pozostał dziś tylko park z wieloma pomni‑ kami przyrody. Wśród licznych zabytków sakralnych, nietypową bryłą w formie ro‑ tundy wyróżnia się kościół w Szkopach, wcześniej cerkiew. Przy okazji warto obej‑ rzeć tutejsze, kaskadowe stawy rybne – unikat w skali nie tylko kraju. Bogactwem gminy są jej artyści. W Pracowni Sztuki Użytkowej „Re” Ewy i Leszka Kunickich w Skrzeszewie powstają unikatowe me‑ ble. W Pasiece Nadbużańskiej Piotr Kunicki oferuje miody odmianowe, wyroby z wo‑ sku i propolisu. Od Agnieszki Lipki można nabyć pastele – kopie obrazów starych mi‑ strzów, którzy ją inspirują. Na pobyt war‑ to wybrać jedno z rekomendowanych gospodarstw agroturystycznych, gdzie na stołach nie zabraknie domowych prze‑ tworów i regionalnych potraw.

47

Urząd Gminy w Repkach ul. Parkowa 7 tel. 25 787 50 23, 25 787 50 29 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat sokołowski Odległości: Białystok: 120 km, 1 h 48 min Lublin: 164 km, 2 h 25 min Warszawa: 111 km, 1 h 50 min Dojazd: PKS Sokołów Podlaski Ząbkowska 2, Sokołów Podlaski tel. 25 781 20 17 Punkt informacji turystycznej: Gminny Ośrodek Kultury w Repkach ul. Osiedlowa 8, tel. 25 787 50 80 Imprezy: • Podlaski Jarmark Wielkanocny marzec, Repki www.repki.pl • Podlaskie Smaki kwiecień, Repki www.repki.pl Przydatne linki: www.repki.pl www.e-tvbug.pl www.pkssokolow.pl

miasto i gmina Serock

Zachęca, inspiruje, zaprasza!

Serock należy do gmin, gdzie rze‑ czywistość współistnieje z reliktami przeszłości.

W sercu miasta – średniowieczny, bru‑ kowany rynek otoczony stylizowanymi kamienicami, nowoczesny ratusz i ulicz‑ ki prowadzące do urokliwych zakątków miasta. Późnogotycki kościół pw. Zwia‑ stowania Najświętszej Marii Panny osa‑ dzony na nadrzecznej, wysokiej skarpie, kryje barokowe wnętrze, a taras widoko‑ wy za świątynią odkrywa panoramę Nar‑ wi i wpadającego do niej Bugu. Tuż obok, charakterystyczne dla serockiego krajo‑ brazu jary, oplatają wzgórze zwane Barbar‑ ką, gdzie gród istniał już w XI wieku. O po‑ czątkach serockich dziejów z czasów ksią‑ żąt mazowieckich przypomina tu makieta

grodu i tablice historyczne. Ścieżki tury‑ styczne wiodą nad Jezioro Zegrzyńskie, którego powstanie w 1963 roku zdecydo‑ wało o turystyczno‑rekreacyjnym charak‑ terze Miasta i Gminy Serock. Nadnarwiań‑ ski brzeg, niegdyś miejsce pracy flisaków, stało się obecnie miejscem wypoczynku mieszkańców i turystów. Do serockiego molo przypływają w letnie weekendy stat‑ ki z Warszawy. Stąd można wyruszyć w rej‑ sy krajoznawcze po Jeziorze lub Narwi, a w Noc Świętojańską rzucać ekologiczne wianki na wodę. Z plaży, Bulwarem Nad‑ narwiańskim połączonym z ponad 80‑ki‑ lometrową siecią szlaków pieszo-rowero‑ wych, warto ruszyć na zwiedzanie gminy.

Szlaki wiodą przez 3 rezerwaty przyrody i urozmaicone krajobrazowo tereny na‑ leżące do Obszaru Chronionego Krajo‑ brazu. Prowadzą do gminnych zabytków, ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych.

Po drodze: dawny pałac Krasińskich w Ze‑ grzu, stare forty pamiętające czasy rosyj‑ skich zaborców, kasyno oficerskie w Ze‑ grzu, neobarokowy kościół pw. Św. A. Pa‑ dewskiego w Woli Kiełpińskiej. Serock za‑ chęca, inspiruje, zaprasza!

48

Urząd Miasta i Gminy w Serocku ul. Rynek 21 05-140 Serock, tel. 22 782 88 00 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat legionowski Odległości: Białystok: 168 km, 2 h 13 min Lublin: 201 km, 2 h 56 min Warszawa: 41 km, 55 min Dojazd: Prywatne linie autobusowe z Warszawy Zachodniej, Warszawy Gdańskiej Punkt informacji turystycznej: Urząd Miasta i Gminy Serock, ul. Rynek 21, 05-140 Serock Referat Komunikacji Społecznej tel. 22 782 88 43/ 24, www.serock.pl Imprezy: • „To Barbarki robota” – warsztaty rzemieślnicze na podgrodziu lipiec, Serock, www.serock.pl • „Krzyśki” lipiec, Nowa Wieś, www.serock.pl • Święto Darów Ziemi wrzesień, Wola Kiełpińska, www.serock.pl • Bieg Niepodległości październik, Serock, www.serock.pl Przydatne linki: www.serock.pl www.kultura.serock.pl

gmina Małkinia Górna

Urząd Gminy w Małkini Górnej ul. Przedszkolna 1 07-320 Małkinia Górna tel. 29 644 80 00 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat ostrowski

Zapraszamy nad Bużysko W tym starorzeczu Bugu rosną, ści‑ śle chronione: storczyk szerokolistny, grążel żółty i grzybień biały. Żeruje rzadka w kraju rybitwa białoskrzydła.

Cały teren, idealnie nadający się na rezer‑ wat, obejmuje wody państwowe i tereny prywatne wsi Borowe, Prostyń i Treblinka, należące do bardzo przedsiębiorczej gmi‑ ny Małkinia Górna z panią wójt, która wie, jak wykorzystać terytorialny potencjał.

Turyści przybywają tu przede wszystkim do Muzeum Walki i Męczeństwa w Tre‑ blince, jednej z czterech największych „fa‑ bryk śmierci” na świecie, gdzie zginęło 800 tys. ludzi, przeważnie Żydów. Władzom lokalnym zależy, aby przyjezdni odkryli

Odległości: Białystok: 115 km, 1 h 31 min Lublin: 220 km, 2 h 52 min Warszawa: 98 km, 1 h 29 min

też inne miejsca. Są to tutejsze lasy, prze‑ ważnie iglaste, gdzie żyją łosie, jelenie, sarny, dziki, lisy, jenoty, zające i bażanty.

Bug, po którym można spływać kajakiem i w nim łowić. Prywatne Muzeum Etno‑ graficzne w Prostyni w 150‑letniej stodo‑ le z bali, gdzie „miastowi” mogą poznać dawne życie na wsi i skosztować smalcu z ciepłym, prostyńskim chlebem i szarych klusek. W Prostyni, w Sanktuarium Trójcy Świętej objawiła się św. Anna, dając po‑ czątek licznym ozdrowieniom – nawiedzi‑ ła je nawet matka ostatniego Jagiellona, Bona Sforza. Niewykluczone, że znajdu‑ jącą się w ołtarzu głównym statuę Świę‑ tej Trójcy wsławioną cudami wyrzeźbił sam Wit Stwosz (autor ołtarza w krakow‑ skim Kościele Mariackim), gdyż uderzające jest podobieństwo warsztatu twórczego, a data powstania dzieła też temu nie prze‑ czy. Sama wieś znalazła się na najstarszej mapie Polski opublikowanej ok. 1562 r. w Bolonii! Są też ślady osady późnola‑ teńskiej w Orle. Cisza, czyste powietrze, baza noclegowa i położenie w woj. ma‑ zowieckim na trasie Warszawa‑Białystok to najlepsza rekomendacja.

49

Dojazd: PKS Ostrów Mazowiecka ul. Ludwika Mieczkowskiego 25 tel. 29 745 44 22 Punkt informacji turystycznej: Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Małkini Górnej ul. Przedszkolna 3 tel. 29 745 50 62 Imprezy: • Nadbużańska Noc Świętojańska czerwiec, Małkinia Górna www.gok.malkinia.pl • Letnie Kino – maraton filmowy na łęgu sierpień, okolice Małkini Górnej www.gok.malkinia.pl • „Hej wesele tańcowało” – Przegląd Zespołów i Kapel Weselnych sierpień, Małkinia Górna www.gok.malkinia.pl • Jesienne Biegi Małkińskie październik, Małkinia Górna www.gok.malkinia.pl Przydatne linki: www.malkiniagorna.pl www.malkiniagorna.e‑mapa.net

gmina łochów

Ziemia wyjątkowych ludzi Za trwanie przy polskich wartościach dostał medal od samego prezyden‑ ta Ignacego Mościckiego. Wcześniej, za zaborcy, odważnie nadstawiał pierś pod nahajki kozackie w obro‑ nie ducha narodowego. Szymon Strąk (1872–1929) ze wsi Matały w gminie Ło‑ chów, leżącej dziś w pow. węgrowskim woj. mazowieckiego, która szczyci się wyjątkową liczbą wyjątkowych postaci.

We wsi Kaliska, żona Ignacego Paderew‑ skiego otworzyła Wyższą Szkołę Hodowli Drobiu dla dziewcząt, gdzie oprócz pracy w gospodarstwie uczyły się języków ob‑ cych. W tym wypoczynkowym raju spę‑ dzał każde lato znany rysownik Szymon Kobyliński, który zaprojektował pierwszy herb Łochowa i medal Paderewskiego, przyznawany zasłużonym w gminie. Roz‑ ciągająca się na tym terenie dolina Bugu i rzeka Liwiec kuszą kajakarzy. Brzegi cie‑ ków polodowcowych, jak Ugoszcz, Dzię‑ ciołka oraz wydmy, pagórki i wzgórza mo‑ renowe są idealne do uprawiania turystyki rowerowej. Dla piechurów przygotowano liczne trasy, w tym „Szlak Zabytków Przyro‑ dy” z odcinkiem w rezerwacie Czaplowizna

oraz Szlak Wielkiej Przygody w Nadbużań‑ skim Parku Krajobrazowym. Zabytkową pe‑ rełką Łochowa jest odrestaurowany, XIX‑w. zespół pałacowo‑parkowy. Dawna siedziba rodów arystokratycznych: Hornowskich, Zamoyskich, Kurnatowskich, pełni dziś funkcję luksusowego hotelu. Na terenie gminy pełno jest zresztą dworów, jak ten z XVIII w. Baczkach, w którym latem działa pensjonat. Prowadzi do niego 200‑letnia aleja grabowa. Ciekawostką jest Szkolne Muzeum Gwizdka w Gwizdałach. Sam Ło‑ chów pięknieje w oczach. Trwa moderni‑ zacja dworca kolejowego wraz z peronami i przejściami podziemnymi, modernizowa‑ ne są główne drogi na wsi i ulice w mie‑ ście – nie tylko pod kątem mieszkańców, ale i letników, którzy świetnie w gminie Łochów wypoczną.

Urząd Miejski w Łochowie Al. Pokoju 75 07-130 Łochów, tel. 25 643 78 00 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat węgrowski Odległości: Białystok – 137 km, 1 h 42 min Lublin – 183 km, 2 h 15 min Warszawa – 73,8 km, 59 min Dojazd: PKS Sokołów Podlaski Ząbkowska 2, tel. 25 781 20 17 Punkt informacji turystycznej: Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie ul. 1 Maja 22, tel. 25 675 12 16 Imprezy: • Festiwal Teatrów Amatorskich kwiecień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl • Targi Kultury Ludowej i Rękodzielniczej wrzesień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl • Łochowska Jesień Kultury październik, Łochów, www.lochow.naszgok.pl • Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawce • Festiwal Zbliżenia Kultur grudzień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl Przydatne linki: www.gminalochow.pl www.palaclochow.pl www.lochow.naszgok.pl

50

muzeum w Liwie

Smakowicie, walecznie, z dreszczykiem II Międzynarodowy Turniej Smaków i XIV Turniej Rycerski chyba najlepiej promują Muzeum Zbrojownię na Zam‑ ku w Liwie.

Podczas pierwszego z nich, 25 i 26 lipca br., odbędą się konkursy na najsmaczniej‑ szą potrawę regionalną na szlaku Wiel‑ kiego Gościńca Litewskiego, przy któ‑ rym zamek stoi, oraz na najciekawszy ku‑ linarny prezent z podróży szlakiem WGL – „Gościniec z podróży”. W programie również degustacje, kiermasz kulinariów regionalnych, konkursy kulinarne, targ śniadaniowy i piknik nad Liwcem oraz koncerty zespołów folkowych i folklory‑ stycznych. Gościem specjalnym będzie dziennikarz kulinarny i kucharz Tomasz

Jakubiak, a w Jury zasiądzie Giovanni Caldara, włoski dziennikarz – specjali‑ sta od enogastronomii (jedzenie i wino).

Turniej Rycerski o Pierścień Księżnej Anny będzie okazją do obejrzenia 15–16 sierpnia zmagań współczesnych wojów z bractw rycerskich, parad i inscenizacji bitew oraz do zejścia do gotyckich lochów.

Warownia w Liwie wzniesiona w XV w. na nadrzecznych bagnach dla księcia Ja‑ nusza I Starszego z Piastów Mazowieckich, należała potem m.in. do królowej‑wdo‑ wy Bony Sforzy. Podczas II wojny świato‑ wej zabytek ocaliła bohaterska postawa polskiego archeologa Otto Warpechow‑ skiego, który przekonał okupacyjnego sta‑ rostę powiatu sokołowsko‑węgrowskie‑ go, Ernsta Gramssa, jakoby zamek zbu‑ dowali Krzyżacy. Dzięki temu nie został rozebrany na cegły potrzebne Niemcom do budowy obozu zagłady w Treblince.

Nazwa muzeum liwskiego – Zbrojownia sygnalizuje, że właśnie tutaj zgromadzono jedną z największych kolekcji broni w Pol‑ sce: białej, palnej i drzewcowej. ­Atmosfery dopełniają batalistyczne płótna m.in. Kos‑ saków, grafiki oraz stylowe meble i tkaniny.

51

Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie ul. S. Batorego 2 07-100 Liw, tel. 25 792 57 17 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat węgrowski Odległości: Białystok: 147 km, 2 h 5 min Lublin: 166 km, 2 h 25 min Warszawa: 81,6 km, 1 h 19 min Dojazd: PKS Sokołów Podlaski ul. Ząbkowska 2, tel. 25 781 20 17 Imprezy: • Międzynarodowy Zlot Motocykliczny czerwiec, Liw www.liw‑zamek.pl • Międzynarodowy Turniej Smaków na Zamku w Liwie lipiec, Liw www.liw‑zamek.pl • Ogólnopolski Turniej Rycerski na Zamku w Liwie „O pierścień Księżnej Anny” sierpień, Liw www.liw‑zamek.pl Przydatne linki: www.liw‑zamek.pl www.liw.pl www.zamki.pl www.wegrow.com.pl

gmina Brok

Letnisko z unikalnym klimatem Przed wojną Brok dorównywał popular‑ ności Rabki ze względu na swój mikro‑ klimat. Dziś również szczyci się czystym powietrzem, piękną przyrodą i mnogo‑ ścią turystycznych propozycji.

Samo położenie gminy Brok jest wyjątko‑ wo malownicze, gdyż zajmuje wysoki, pra‑ wy brzeg Bugu. Geograficznie ulokowana

w północno-wschodniej części wojewódz‑ twa mazowieckiego, w otoczeniu Puszczy Białej i Nadbużańskiego Parku Krajobrazo‑ wego, znajduje się na skrzyżowaniu głów‑ nych szlaków komunikacyjnych: drogi kra‑ jowej nr 50 Ostrów Mazowiecka-Mińsk Ma‑ zowiecki oraz drogi wojewódzkiej nr 694 w kierunku Ciechanowca i Białowieży.

Brok jest naj…

Nazwa gminy pochodzi od prawego do‑ pływu Bugu, liczącego aż 73 km. Rzeka Brok przepływa przez trzy powiaty, dwa województwa (podlaskie i mazowiec‑ kie), a jej lokalne nazwy to w górnym bie‑ gu Broczek, a w dolnym Broczysko. Z ko‑ lei etymologicznie słowo „brok” wywo‑ dzi się ze zwrotów ‘broczyć, ciec, sączyć się jak woda’ lub ‘broczyć krwią serdecz‑ ną w obronie tej ziemi nad rzeką’. Brok bo‑ wiem, dziś jedna z najmniejszych miejsco‑ wości w Europie na prawach miejskich, sporo ofiar poniósł na przestrzeni wieków.

Istniejący już za Konrada Mazowieckiego w pocz. XIII w. jako prężny gród obronny z kościołem i 18 wsiami, w XVI w. szczycący się prawami miejskimi – został spustoszony podczas potopu szwedzkiego, zaboru ro‑ syjskiego i obu wojen światowych. Okres międzywojenny wystarczył jednak, aby

52

miasteczko rozkwitło jako kurort z mikro‑ klimatem porównywanym z Rabką za spra‑ wą prof. Tadeusza Wiktora Janiszewskiego (1867–1939), cenionego lekarza, pierwsze‑ go Ministra Zdrowia odrodzonej Polski, któ‑ ry walory klimatyczne Broku najpierw od‑ krył, aby w nim potem zamieszkać (jego dom stoi przy ul. Brzostowej 24). Na letni‑ sko zaś zjeżdżało tu w sezonie 4 tys. wcza‑ sowiczów, w tym warszawska śmietanka intelektualna.

Aktywny wypoczynek Strzeżona, rozległa, piaszczysta plaża miej‑ ska, na której można się opalać, wdychając czyste powietrze zaprawione zapachem żywicy z pobliskich lasów sosnowych – to tylko jeden z atutów. Bugiem można spływać wypożyczonym kajakiem. Okoli‑ cę zaś odkrywać choćby z grzbietu konia – dla początkujących gospodarstwa agrotu‑ rystyczne oferują naukę jazdy, a dla zaawan‑ sowanych nawet kilkudniowe rajdy. Alter‑ natywą jest wyprawa na własnych czterech kółkach lub „terenówkami” po dzikich za‑ kątkach doliny Bugu. Leśne dukty kuszą tak piechurów, amatorów nordic‑walking, jak i rowerzystów. Tych ostatnich 13‑km ścież‑ ka rowerowa poprowadzi z Broku do Ostro‑ wi Mazowieckiej przez sosnowe bory,

gmina Brok s­tanowiące pozostałość niegdyś dzikiej, nieskażonej cywilizacją Puszczy Białej. Po‑ czątek bierze przy plaży, a po drodze mija się ruiny Zamku Biskupów Płockich w Broku i Łyse Góry, czyli zalesione wydmy. Ścieżce patronuje prof. Wojciech Bogumił Jastrzę‑ bowski, przyrodnik i krajoznawca, jeden z twórców ergonomii (nauki o pracy) i au‑ tor zegara słonecznego w warszawskich Ła‑ zienkach. To on założył w Feliksowie koło Broku Zakład Praktyki Leśnej – Arboretum (z rozległymi plantacjami drzew leśnych wszelkiego rodzaju), ale powstanie stycz‑ niowe przyniosło kres jego działalności.

Ruiny, kurhany, macewy Warto zajrzeć na cmentarz żydowski, aby zobaczyć macewy, czyli nagrobki z poł.

XIX. w. Około 40 kamieni spoczywa na le‑ śnej ściółce w cieniu sosen – to bardzo na‑ strojowe miejsce, przypominające o przed‑ wojennych latach pokojowej koegzystencji dwóch nacji i religii na tych ziemiach. Tuż obok cmentarza wznosi się kurhan grzebal‑ ny z XVII w., gdzie pochowano blisko 1500 ofiar epidemii dżumy. Najcenniejszym za‑ bytkiem gminy jest murowany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła z XVI w. Ufundowany

przez biskupów płockich Samuela Macie‑ jewskiego i Andrzeja Noskowskiego, po‑ wstał wg projektu Jana Babtysty z Wene‑ cji, który zręcznie połączył nadwiślański gotyk z włoskim renesansem. We wnętrzu, oprócz ołtarzy, uwagę przykuwa sklepie‑ nie dekorowane siatką sztukatorską typu pułtuskiego, a tuż pod nim renesansowa galeria postaci biblijnych, unikatowa w ska‑ li całego kraju. Tuż przy kościele stoją naj‑ starsze, XIX-wieczne domy w Broku, przy czym każdy reprezentuje odmienny styl architektoniczny. Dwa drewniane budynki nawiązują odpowiednio do bogatej, wiej‑ skiej chaty i dworku polskiego, a trzeci, mu‑ rowany, to faktycznie kamieniczka. Przed pierwszym z nich znajduje się kamień upa‑ miętniający historię Broku.

Gdzie się bawić?

Gmina dostarcza letnikom sporo rozry‑ wek. W pierwszy weekend lipca odbywają się „Dni Broku i Puszczy Białej” – impreza biesiadna pełna folkloru, muzyki, tańca, ale i rywalizacji sportowej. Tradycyjnie wystę‑ puje Zespół „Jarzębina” z Broku, promują‑ cy kulturę ludową Mazowsza. Wart pole‑ cenia jest ośrodek edukacyjny z parkiem

linowym, szkółką jeździecką, organizujący spływy kajakowe. Sieć dobrze prosperują‑ cych ośrodków wypoczynkowych, gospo‑ darstw agroturystycznych i kwater zapew‑ nia przejażdżki konną bryczką, kuligi i inne atrakcje.

Urząd Gminy w Broku Plac Kościelny 6 07-306 Brok tel. 29 74 575 54 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat ostrowski Odległości: Białystok: 117 km, 1 h 25 min Lublin: 209 km, 2 h 49 min Warszawa: 85,5 km, 1 h 20 min Dojazd: Prus-Bus, tel. 606 285 453 Imprezy: • Promocyjny Spływ Kajakowy rzeką Bug Mielnik – Drohiczyn – Brok czerwiec-lipiec, Mielnik, Drohiczyn, Brok www.bug.pl • Dni Broku i Puszczy Białej lipiec, Brok www.brok.pl Przydatne linki: www.brok.pl www.nadrzecze.pl www.osrodekwbroku.pl www.binduga.pl www.rzemieslnik.net www.gracjabrok.pl www.wiktoria-brok.pl

53

gmina Andrzejewo

Tropem Wielkiego Polaka Tu mieszkał w dzieciństwie przyszły Prymas Tysiąclecia, rozegrał się je‑ den z krwawych epizodów Kampa‑ nii Wrześniowej, a dziś biegnący nad Brokiem Małym szlak rowero‑ wy odkrywa niezwykłą urodę Gmi‑ ny Andrzejewo.

Andrzejewo znajduje się na terytorium hi‑ storycznego Mazowsza, a geograficznie na Nizinie Północnopolskiej, zwanej też Niziną Mazowiecko‑Podlaską. Tą częścią Polski rządzili książęta z linii piastowskiej, a po nich król Zygmunt Stary. To on wyra‑ ził zgodę, aby biskup Andrzej Krzycki ulo‑ kował miasto na miejscu stojącej tu wcze‑ śniej wsi Wronie i nadał mu własne imię.

I choć po powstaniu styczniowym An‑ drzejewo bezpowrotnie utraciło prawa miejskie, jego herb białymi inicjałami AC

na czerwonym polu przypomina o oso‑ bie fundatora.

Tu mieszkał Prymas Krzyż prymasowski w herbie odnosi się z kolei do kard. Stefana Wyszyńskiego.

Dlaczego? Otóż jako dziecko mieszkał w Andrzejewie po tym, jak jego rodzice – Julianna z domu Karp oraz Stanisław przeprowadzili się z Zuzeli, gdzie chłopiec się urodził. Julianna zmarła właśnie w An‑ drzejewie z powodu powikłań poporodo‑ wych, a groby jej oraz zmarłej siostrzyczki Stefana znajdują się na cmentarzu, obok najcenniejszego zabytku gminy – ko‑ ścioła pw. Wniebowzięcia NMP. To jed‑ na z najbardziej wysuniętych na wschod‑ nie rubieże Polski świątyń późnogotyc‑ kich w kraju, przy czym – ponieważ jej

54

budowa trwała ponad 80 lat – zamknię‑ cie robót przypadło na czasy, gdy w Eu‑ ropie rozpoczęła się już epoka baroku.

Obecny kościół, trójnawowy, bazylikowy jest jednym z najcenniejszych obiektów sakralnych północnowschodniego Ma‑ zowsza. O jego niepowtarzalności decy‑ dują zarówno architektura, jak i bogate wyposażenie wnętrza, pełnego zabyt‑ kowych eksponatów. Wśród nich są: ob‑ raz z ołtarza bocznego, przedstawiający Św. Antoniego Padewskiego, obraz na de‑ sce Św. Bartłomieja oraz wizerunek Św. Łu‑ kasza Ewangelisty. Pod koniec minionego roku trzy dzieła zostały poddane konser‑ wacji. Odrestaurowane obrazy umiesz‑ czone są w kościele parafialnym w An‑ drzejewie, gdzie dostępne są również dla osób przyjezdnych. W południowej ścianie prezbiterium kościoła tkwi cegła opatrzona datą 1526 r. i imieniem Mathia.

Zdaniem historyków jest to podpis kieru‑ jącego budowlaną ekipą murarza Macieja.

Przed dwoma miesiącami Parafia zawarła z Samorządem Województwa Mazowiec‑ kiego umowę na dofinansowanie pro‑ jektu realizowanego w ramach Regio‑ nalnego Programu Operacyjnego Wo‑ jewództwa Mazowieckiego 2007 – 2013 Priorytet VI. – „Wykorzystanie walorów

gmina Andrzejewo naturalnych i kulturowych dla rozwoju tu‑ rystyki i rekreacji Działanie 6.1”. Pieniądze zostaną przeznaczone na prace konser‑ watorskie w kościele. Na wspomnianym wcześniej cmentarzu pochowanych jest 400 żołnierzy bitwy pod Andrzejewem i Łętownicą. Miała ona miejsce w czasie Kampanii Wrześniowej, kiedy 12–13 wrze‑ śnia 1939 r. w tej właśnie okolicy rozegrała się krwawa bitwa, zakończona rozbiciem przez Niemców 18. Dywizji Piechoty.

Dzwon, którego słuchał Stefan Zagospodarowano natomiast teren przy kościele w ramach projektu pn. „Zwięk‑ szenie atrakcyjności turystycznej gminy Andrzejewo poprzez zagospodarowa‑ nie skweru nad rzeką Mały Brok”, wyko‑ nywanego w ramach RPO Województwa Mazowieckiego 2007 – 2013 „Priorytet VI. Wykorzystanie walorów naturalnych i kul‑ turowych dla rozwoju turystyki i rekreacji Działanie 6.2. Turystyka”. Prace budowla‑ ne prowadzone były w obrębie zabytko‑ wego założenia plebańsko-ogrodowe‑ go. Obecnie zagospodarowany skwer jest nie tylko miejscem, w którym można będzie spędzić wolny czas, ale również

upamiętniającym postać Kardynała Stefa‑ na Wyszyńskiego. Znajduje się tam kamień z wyrytymi słowami Prymasa: „W tej świą‑ tyni w Andrzejewie kształtowało się, roz‑ wijało i dochodziło do świadomości moje powołanie kapłańskie”. Ozdobą skweru jest pięknie oczyszczony staw. To właśnie w nim miał, zgodnie z miejscową legen‑ dą, ukryć się najwspanialszy z kościelnych dzwonów, wykuty z mosiądzu, a zwany Andrzejem. Nie chciał bowiem, aby pod‑ czas wojny przekuto go na armaty. Jani‑ na Jurkiewicz, siostra księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego, w książce „Wspo‑ mnienia o Stefanie Kardynale Wyszyńskim.

Czas go nigdy nie oddali” opisywała, jak mały jeszcze Stefan próbował posłuchać

jego brzmienia, które – znów zgodnie z tą samą legendą – mogło dotrzeć tyl‑ ko do ludzi o czystym sercu. W tym celu chłopiec wsuwał deskę w trzciny, aby dotrzeć do serca dzwonu, ale nigdy mu się nie udało usłyszeć melodii Andrzeja.

Zrewitalizowany, pełen zieleni skwer z pla‑ cykiem zabaw dla dzieci jest wizytówką Andrzejewa.

Przyroda to kapitał Gmina ulokowana jest na obszarze Mię‑ dzyrzecza Łomżyńskiego, w obrębie mo‑ reny Czerwonego Boru. Pokryta lasem so‑ snowo‑dębowym, charakteryzuje się spo‑ rymi wahaniami wysokości terenu, któ‑ re zmieniają się od 120 do 170 m n.p.m.

Mając dużo cierpliwości można „wy‑ tropić” bobry, łasice i wydry. Natomiast w nadrzecznych zaroślach kryją się ba‑ żanty. Dość liczna jest populacja myszo‑ łowów, sów i jastrzębi.

Urząd Gminy w Andrzejewie ul. Warszawska 36 07-305 Andrzejewo tel. 86 271 70 03 Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat ostrowski Odległości: Białystok: 95,1 km, 1 h 16 min Lublin: 227 km, 3 h 6 min Warszawa: 119 km, 1 h 42 min Dojazd: PKS Ostrów Mazowiecka ul. Ludwika Mieczkowskiego 25 tel. 29 745 44 22 Imprezy: • Dni Kukurydzy sierpień, Andrzejewo www.andrzejewo.pl Przydatne linki: www.andrzejewo.pl www.andrzejewo.info

55

gmina ciechanowiec

Ciechanowiec – brama na Podlasie Należąca do województwa podlaskie‑ go Gmina Ciechanowiec jest jednym z najbardziej malowniczych i najciekaw‑ szych zakątków „zielonych płuc Polski”.

Wijąca się pośród pól i lasów rzeka Nurzec jest jej największym atutem – dolny bieg przecina granice Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Bugu i Nurca”. Letnicy wypoczną w gospodarstwach agrotury‑ stycznych nad oboma rzekami w Wojtko‑ wicach – Glinnej i Kozarzach. Ciechano‑ wiec, z lotu ptaka przypominający wrze‑ ciono rozciągnięte wzdłuż nurtu Nurca, zachował średniowieczny układ ulic. Bez‑ cennym zabytkiem jest odrestaurowa‑ ny zespół pałacowo‑parkowy. Goszczące tu Muzeum Rolnictwa na polach dawne‑ go majątku urządziło Skansen Budow‑ nictwa Wiejskiego, który zapełniają bu‑ dynki przeniesione z pogranicza dwóch regionów Mazowsza i Podlasia. W stolicy gminy warto zobaczyć barokowy kościół, dawną synagogę i cerkiew prawosławną, w pobliskich Pobikrach neogotycki ko‑ ściół, a w Winnie‑Poświętnej drewniany kościół na podmurówce z polnych kamie‑ ni z barokowym ołtarzem i dzwonami.

Zalew w centrum miasta to idealne miej‑ sce dla amatorów kąpieli, kajakarzy i węd‑ karzy. Polecane są szlaki turystyczne: pie‑ szy PTTK – Ciechanowiec-Gąsiorowo i rowerowy Waniewo-Wojtkowice‑Glin‑ na. Gmina ma też egzotyczne atrakcje – w pobliżu wsi Bujenka znajduje się jedna z największych w Europie hodowla alpak chilijskich, natomiast zwolennicy milita‑ riów chętnie zobaczą znajdujące się koło wsi Kozarze schrony tworzące „Linię Mo‑ łotowa”. Ciechanowiec, będący przez wie‑ ki tyglem i miastem pogranicza, w którym mieszały się religie, narodowości i kultury, wciąż otwiera się na gości i chętnie wita wędrowców, którzy chcą związać z nim swoją przyszłość.

Urząd Miejski w Ciechanowcu ul. Mickiewicza 1 18-230 Ciechanowiec, tel. 86 277 11 45 Lokalizacja: województwo podlaskie, powiat wysokomazowiecki Odległości: Białystok: 82,7 km, 1 h 21 min Lublin: 194 km, 2 h 39 min Warszawa: 137 km, 2 h Dojazd: PKS Zambrów ul. Magazynowa 14, tel. 86 475 30 35 Punkt informacji turystycznej: Plac 3 Maja 31, tel. 507 793 404 Imprezy: • Festyn „Wianki na Nurcu” czerwiec, Ciechanowiec www.ciechanowiec.pl • Międzynarodowy Festiwal Folkloru „Podlaskie Spotkania” sierpień, Ciechanowiec www.ciechanowiec.pl • Podlaskie Święto Chleba – sierpień, Ciechanowiec, www.muzeumrolnictwa.pl • Konkurs Gry na Instrumentach Pasterskich „Ligawki” – grudzień, Ciechanowiec, www.muzeumrolnictwa.pl Przydatne linki: www.ciechanowiec.pl

56

miasto Sokołów Podlaski

Urząd Miasta Sokołów Podlaski ul. Wolności 21 08-300 Sokołów Podlaski tel. 25 781 75 00 punkt informacji turystycznej: pok. 119, tel. 25 781 75 18

Od poloneza do jazzu w Sokołowie Podlaskim Europejskie Nadbużańskie Spotkania Folklorystyczne z Jarmarkiem Sztuki Ludowej, gdzie można kupić produk‑ ty z miodu pszczelego, swojskie wę‑ dliny czy biżuterię inspirowaną lokal‑ ną sztuką.

Międzynarodowy Turniej Tańców Polskich o Pióro Michała Kleofasa Ogińskiego – au‑ tora słynnego poloneza „Pożegnanie Oj‑ czyzny”, który tutaj mieszkał. To tylko dwie imprezy z wielu organizowane przez So‑ kołowski Dom Kultury, „epicentrum” ak‑ tywności kulturalnej miasta. Sokołów Pod‑ laski, położony na południowym Podla‑ siu, w woj. mazowieckim nad rzeką Cety‑ nią, ma historię sięgającą VI w n.e. Zespół pałacowo‑parkowy w obecnej dzielnicy miasta, Przeździatce, wzorowany na re‑ nesansowych, włoskich willach i konka‑ tedra pw. Niepokalanego Serca Najświęt‑ szej Maryi Panny, ufundowana przez Mi‑ kołaja Sepieńskiego, doradcę i sekretarza wielkiego księcia Witolda, który nadał mu dobra sokołowskie – należą do najcen‑ niejszych zabytków. Sokołów czci swo‑ ich bohaterów. W tym roku – stracone‑ go dokładnie 150 lat temu ks. Stanisława

Brzóskę, którego pomnik upamiętnia miej‑ sce egzekucji tego ostatniego wodza po‑ wstania styczniowego, ale i walczących o wolność poprzez Pomnik Czynu Nie‑ podległościowego wg proj. słynnego Je‑ rzego Kaliny i pomnik Żołnierzy AK pole‑ głych w walce również z sowieckim oku‑ pantem po wojnie. Przede wszystkim jednak zachęca mieszkańców i turystów do korzystania z propozycji kulturalnych od koncertów folklorystycznych po jazz, bazy noclegowej, np. w komfortowych pokojach zabytkowej, Starej Drukarni oraz walorów przyrodniczych Zielonych Płuc Polski i Nadbużańskiego Parku Krajobra‑ zowego, na których terenie się znajduje.

Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat sokołowski Odległości: Białystok: 124 km, 1 h 48 min Lublin: 157 km, 2 h 21 min Warszawa: 100 km, 1 h 41 min Dojazd: PKS Sokołów Podlaski ul. Ząbkowska 2, tel. 25 781 20 17 Imprezy: • Europejskie Nadbużańskie Spotkania Folklorystyczne maj, Sokołów Podlaski www.sok.sokolowpodl.pl • Mazowsze w Koronie wrzesień, Sokołów Podlaski www.sok.sokolowpodl.pl • Festiwal Kuchni Regionalnej Jesień na Mazowszu i Podlasiu październik, Sokołów Podlaski www.sok.sokolowpodl.pl • Zaduszki Jazzowe listopad, Sokołów Podlaski www.sok.sokolowpodl.pl • Jarmark Bożonarodzeniowy i Konkurs Gry na Ligwakach grudzień, Sokołów Podlaski www.sok.sokolowpodl.pl Przydatne linki: www.sokolowpodl.pl www.gminasokolowpodl.pl www.powiat-sokolowski.pl www.wielkigoscinieclitewski.pl

57

miasto węgrów

Urząd Miejski w Węgrowie Rynek Mariacki 16 07-100 Węgrów, tel. 25 792 23 26 promocja@wegrow.com.pl Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat węgrowski Odległości: Białystok: 129 km, 1 h 55 min Lublin: 162 km, 2 h 26 min Warszawa: 87,6 km, 1 h 27 min Dojazd: PKS Sokołów Podlaski Informacja Węgrów ul. Adama Mickiewicza 8 tel. 25 792 43 92

Zajrzyj w lustro Twardowskiego To za pomocą tego zwierciadła mag Twardowski miał wywołać, dla zbola‑ łego po śmierci żony króla Zygmunta Augusta, widmo Barbary Radziwiłłów‑ ny. Gdy chciał je objąć – szkło pękło.

I takie dziś można oglądać w najcen‑ niejszym zabytku miasta, barokowej Bazylice Mniejszej.

Zbudowana przez braci Ceroni z Ita‑ lii, szczyci się iluzjonistycznymi freska‑ mi Michała Anioła Palloniego. Ten wło‑ ski mistrz ozdobił też wnętrza innego węgrowskiego zabytku, Zespołu Po‑ reformackiego. Sam Węgrów, położo‑ ny na pograniczu Mazowsza i Podlasia,

o godzinę drogi ze stolicy, urzeka kra‑ jobrazami Doliny Liwca tak piechurów, jak i kajakarzy, właścicieli czterech lub dwóch kółek. Godne polecenia są nowe szlaki turystyczne: Wielokulturowy i Twardowskiego oraz rowerowy Natu‑ ra. Zalew nad Liwcem ze strzeżonym kąpieliskiem zapewnia sprzęt wodnia‑ kom, place zabaw, punkty gastronomicz‑ ne i dobrą bazę noclegową w okolicy – w tym trzy hotele, a latem ciekawe im‑ prezy. Gospodarstwa agroturystyczne i restauracje serwują dania regionalne.

Warto zajrzeć na stronę www.wegrow‑ liwiec.pl, www.wegrow.com.pl

Punkt informacji turystycznej: Centrum Informacji Turystycznej i ­Promocji, ul. Gdańska 2 07-100 Węgrów tel. 25 792 35 66, 605 730 012 e-mail: pit@wegrow.com.pl Imprezy: • W Krainie Mistrza Twardowskiego czerwiec, Węgrów, www.wegrow.com.pl • Dni Węgrowa sierpień, Węgrów, www.wegrow.com.pl, www.wok.wegrow.com.pl • „Utracone dziedzictwo” Europejskie Dni Dziedzictwa wrzesień, Węgrów www.bibliotekamiejska.wegrow.pl • Mazowsze w Koronie – koncert w wykonaniu Filharmonii Narodowej wrzesień, Węgrów, www.wok.wegrow.com.pl • Mazowieckie Święto Chleba wrzesień, Węgrów www.wok.wegrow.com.pl • Jarmark Bożonarodzeniowy grudzień, Węgrów www.wok.wegrow.com.pl Przydatne linki: www.wegrow.com.pl www.wegrowliwiec.pl www.liw‑zamek.pl www.pkssokolow.pl www.wegrow.info

58

ZAMÓW

NUMERY ARCHIWALNE 69 zł

Cena jednego egzemplarza archiwalnego

Cena pakietu ­numerów 2–12

Cena zawiera koszty przesyłki i doręczenia.

10 zł

KOMPLET numerów archiwalnych w zestawie kolekcjonerskim

299 zł Zamówienia numerów archiwalnych: poprzez stronę internetową www.krainabugu.pl

dzwoniąc pod numer 83 357 51 46

wysyłając e-mail na adres prenumerata@krainabugu.pl, podając dane adresowe i kontaktowe oraz wpisując rodzaj pakietu archiwalnego lub liczbę wybranych numerów archiwalnych

Premiera jesieniÄ…

facebook.com/owschodzie