Aanmeldingen, adreswijzigingen en opzeggingen opsturen naar de ledenadministratie. Beëindiging van het lidmaatschap schriftelijk vóór 1 december van het lopende jaar. Ledenadministratie Altenatuur, Dr. van Vuurestraat 76, 4271 XH Dussen.
OMSLAG:
Foto Alm door het Almbos bij Giessen, door Jan van Haaften Omslagontwerp door Jan van Haaften
Altenatuur heeft sinds 1-1-2011 de ANBI-status Het dossiernummer is: 77688 en het fiscaal nummer: 810362454
Nauwelijks 8 cm hoog wordt dit plantje. Ja, dan moet je goed zoeken.
Voorovergebogen in het groen. Op vochtige plaatsen heb je de grootste kans het plantje te vinden. Verscholen onder hogere kruiden. Daar
groeit het met kruipende stengels vlak over de grond. Zo plant het zich ook voort. Zelden door zaad. Regelmatig zet het zich vast.
Bladeren en wortels ontspringen bij een knoop, net als de bloemen.
Goudgeel op een korte steeltjes. Te zien vanaf juni. De blaadjes staan tegenover elkaar, de rand is gaaf. Ze zijn zo rond als een kleine penning, een nummula. Lysimachia nummularia is de naam of, zoals wij meestal zeggen, Penningkruid.
Jan
van Haaften
Redactioneel
De voorzitter blikt terug op het ijzige late voorjaar van 2013 en beschrijft het verschil met dit voorjaar waar de natuur al extreem vroeg in gang kwam. Wonderlijk een verschil in ontwikkeling van zo’n 8 weken. Zelf kwam ik half maart terug uit Canada dat nog werd geteisterd door strenge vorst en sneeuwstormen, overigens voor daar ook extreem. Voer voor de klimaatdiscussie, de opwarming van de aarde en wat gaan ze of we….. eraan doen.
Door zelf eens kritisch te kijken naar het energieverbruik en energieverlies van de eigen woning valt er nog veel winst te behalen. Fossiele brandstoffen naderen hun einde en steeds meer raken we er van overtuigd dat we moeten omschakelen naar energie
gehaald uit de zon en wind. De vrijwilligers van de weidevogelbescherming vonden op 13 maart al het eerste kievietsnest. In samenwerking met de agrarische sector kunnen er weer veel nesten worden beschermd en kunnen de weide- en akkervogels in alle rust de eieren uitbroeden en hun kroost groot brengen. Een jaarlijkse terugkerende noodzakelijke activiteit.
Al 14 jaar worden er door leden van Altenatuur dagvlinderwaarnemingen vastgelegd. Er zijn onder de soorten winnaars en verliezers. Ernst-Jan brengt alles in kaart, zo krijgen we een goed beeld van onze streek hoe het er voor staat. Half maart mocht ik me verheugen op een bijna dagelijks in onze tuin terugkerende citroenvlinder die zich tegoed deed
aan de Judaspenning en begin april voor het eerst in de tuin een oranjetipje waargenomen. Jaren lang look zonder look laten staan maar de voorkeur ging toch naar de Judaspenning.
De opening van het Kringloopcentrum komt in zicht, hergebruik van afgedankte artikelen biedt nog veel perspectieven.
Op de laatst gehouden jaarvergadering hebben we afscheid genomen van Henk Kraaij. Het vertrouwde gezicht van Henk binnen het bestuur gaan we missen, maar we kunnen ook weer twee nieuwe bestuursleden hartelijk welkom heten n.l. Margo van Beem en Goof van Vliet.
In het kader van Forteducatie hebben we in samenwerking met de Archeologen de brugklassers van het Altena College op het fort ontvangen en
kennis laten maken met de natuur en geschiedenis van onze streek.
Dit nieuwe Altenatuurtje biedt u weer veel inspiratie en initiatieven om onze streek mooi en leefbaar te houden.
Iedereen bedankt voor het tot stand komen van dit Altenatuurtje nr. 96
Het volgende nummer staat gepland voor oktober daarom zou ik graag de kopij voor 1 september a.s. willen ontvangen en wens u namens Altenatuur een fijne vakantie toe.
Pia Stierman.
Redactieadres:
Pia Stierman
Bruigomstraat 12, 4251 EP Werkendam.
E-Mail: fam.stierman@gmail.com
Intervieuw / Kennismaking
afscheid Henk Kraaij
• De middenpagina's met:
pag. 1 Nieuws, plantenwerkgroep gestart
pag. 2&3 Programma zomer/najaar 2014
pag. 4 Contributie 2014
Van de voorzitter
Jaap van Diggelen
Het is alweer voorjaar, en hoe anders dan vorig jaar toen ik schreef:
e
...... Het is nu begin april en het valt nog niet mee om de lente te beleven Wekenlang al teistert een gure oostenwind ons land. Nachtvorst houdt aan en er is nauwelijks nog een bode van de lente te zien De Tjiftjaf zou begin maart al terug kunnen zijn maar ik heb hem nog niet gehoord
Grutto’s kleumen in groepen bijeen in onderwaterstaande weilanden en ondiepe plassen
Liep de komst van het voorjaar toen 4 weken achter, nu is het opnieuw begin april en alles loopt 4 weken voor. We beleven al dagen achtereen zomerse temperaturen boven de 20 graden. De Tjiftjaf is al enkele weken terug, de pad zit alweer geruime tijd zachtjes te roepen in m’n vijver of er nog een vrouwtje komen wil en vanmiddag zag ik in diezelfde vijver de kleine watersalamanders volop baltsen. Staand bij de vijver hoorde ik een zwaluw overkomen, ik keek op en zag hem niet meer, moet een boerenzwaluw zijn geweest. De weidevogelbeschermers hebben al tientallen kievitsnesten opgespoord en beschermd en ook het eerste gruttonest is al gevonden. Op school heb ik een bak met kikkerdril en paddensnoeren op het bureau voor in de klas staan. De zwarte puntjes in de eiklomp veranderen bij de zomerse temperaturen binnen een dag in streepjes die bewegen en zich als kikkerlarven bevrijden uit de klomp gelei. Leerlingen kijken er nieuwsgierig naar.
En dan de vlinders. Vanaf begin maart worden ze dagelijks gemeld op waarneming.nl. Dit jaar werden tot op heden al meer citroenvlinders gemeld (32) uit onze streek, dan in de 6 jaren daarvoor in totaal (28). Verder komen er waarnemingen van kleine vos, bont zandoogje, boomblauwtje, witjes en zelfs van het oranjetipje binnen. Dit witje waarvan het mannetje zulke prachtige oranje vleugeltoppen heeft, vliegt, hoe kan het met al dat oranje ook anders, doorgaans vanaf de voormalige koninginnedag 30 april. Fruitbomen staan al te bloeien, wilgen staan in blad, kastanjes lopen uit. Allerlei grassen steken hun bloei-aren uit de bermen en het Hollands kant (fluitenkruid) zoomt wit langs de wegen. Waren de Belgen altijd al verstandiger dan wij Hollanders
Eerste gruttonest
door de pinksterbloem, paasblommeke te noemen, nu kleurt het zachtlila van deze soort zelfs ruim een maand voor Pasen (dat, toegegeven, laat valt dit jaar) al de nattere grasveldjes en bermen. Ik haal nog wat aan uit mijn voorjaarsstukje van afgelopen jaar:
... Het is verleidelijk om jaarlijks aan de hand van de weersituatie waar we ons op dat moment in bevinden, de klimaatdiscussie te evalueren. Mijn verstand zegt dat het gaat om langjarige gemiddelden, generalisatie op basis van 1 waarneming heeft geen waarde.... Zo is het maar net! Kijk hoe het nu een jaar later exact het tegenovergestelde is van de ijslente van 2013. Wat voor conclusie kun je dan trekken?
Geen enkele natuurlijk. Gemiddeld genomen over een reeks van jaren kan dat wel. Juist afgelopen week kwam het IPCC (klimaatbureau van de VN) wel met een stevige conclusie. 'Klimaatrampen onafwendbaar' kopte dagblad Trouw naar aanleiding hiervan. Zelfs bij de voorzichtigste scenario's (gemiddeld 1 graad opwarming) zullen de koraalriffen in de loop van deze eeuw verdwijnen en komt het Noordpoolgebied in gevaar. Dit meest gunstige scenario wordt alleen gehaald als we zo snel mogelijk afkicken van onze ‘verslaving aan olie en gas’. Als de opwarming 2 of meer graden zal bedragen zullen de gevolgen veel groter zijn. Niet zo zeer voor ons land maar grote delen van de tropen zullen onbruikbaar worden voor landbouw en er komen desastreuze natuurrampen. De vraag is niet langer of de mens een rol speelt in klimaatverandering, maar meer of die rol nog kan worden beperkt of tenietgedaan. Kunnen we nog een verschil maken of wordt het ‘Na ons de zondvloed’? In haar redactionele commentaar schrijft Trouw heel terecht: “Het ergste wat ons kan gebeuren, is dat mensen, lamgeslagen door doemscenario’s, het bijltje erbij
neergooien. Niemand kan in zijn eentje het verschil maken. Maar de optelsom van alle individuele bijdragen, hoe klein ze afzonderlijk ook zijn, stelt wel degelijk wat voor. De keuze is er: een auto met een stekker in plaats van een tankdop, een deelauto, zonnepanelen. ... Een paar keer per week minder vlees en bij het boodschappen doen even opletten of de groente niet de halve wereld over is gevlogen...” daar valt niets aan toe te voegen, of zoals het commentaar eindigt: kleine moeite, gewoon doen.
Verenigingsnieuws
Op de druk bezochte algemene ledenvergadering van 11 februari jl. hebben we afscheid genomen van Henk Kraaij. Henk is de afgelopen vijftien jaren penningmeester van Altenatuur geweest. In mijn afscheidspraatje noemde ik 4 woorden die hem kenmerken: nauwgezet – vakman – principieel –kritisch. Daarnaast passen bescheidenheid, brede interesse en humor, liefst prikkelend en tegendraads, bij Henk. Henk heeft zijn taak als penningmeester zeer trouw, nauwgezet en accuraat uitgevoerd. Als dank voor zijn jarenlange inzet werd hem een diner- en boekenbon aangeboden. Als bestuur zijn we blij dat we op dezelfde ledenvergadering twee nieuwe bestuursleden konden verwelkomen: Margo van Beem en Goof van Vliet. Beiden stellen zich in een persoonlijk stukje kort voor in dit Altenatuurtje. Margo heeft zich bereid verklaard om het penningmeesterschap op zich te nemen. Ik wens hen beiden veel succes in ons bestuur!
Henk Kraaij
U allen wens ik een mooi voorjaar en een goede zomer. Trek erop uit, geniet van alles wat groeit en bloeit en geef uw waarnemingen door, de vogels uiteraard bij Rinus Punt voor zijn vaste rubriek, alle andere levende have via waarneming.nl.
Interview met Margo van Beem, de nieuwe penningmeester
Hoe ben je in het b
Ik ben er voor gevraagd door het bestuur. Ik wil het graag doen omdat het een organisatie is die veel goeds heeft gedaan - en doet - voor de bescherming van de natuur in het Land van Heusden en Altena. Het heeft ook veel met mijn vakgebied te maken
Wie ben je?
Ik ben in 1970 geboren op de Oudendijk in de gemeente Woudrichem. Ik ben met Albert den Dekker uit Andel getrouwd en wij hebben twee kinderen (13 en 11). Mijn moeder heeft mij de natuur met de paplepel ingegoten. Op vakantie met de zeilboot waren we ook altijd midden in de natuur. Vooral aan de Waddenzee heb ik heel mooie herinneringen overgehouden. In Babyloniënbroek hebben wij een mooie natuurrijke tuin. ik heb ‘ m aangemeld als tuinreservaat bij Vroege Vogels. Rinus Punt van Altenatuur heeft er een uilenkast gehangen en vorig jaar hadden we een nest steenuilen met 4 jongen!
Ik heb Tuin- en landschapinrichting aan Larenstein gestudeerd en daar hebben ze me vooral geleerd over landschapsbouw, (natuurlijk) beheer en vegetatiekunde. Mijn eindscriptie, die ik in opdracht maakte voor het Waterschap, ging over de ecologische verbindingszones op ons eiland.
Het is heel leuk om te zien wat er 20 jaar later van gelukt is. In 2012 heb ik ook een onderzoek gedaan naar de tuin van Kasteel Dussen in het kader van een opleiding Groen Ruimtelijk Erfgoed (HAS Den Bosch). Voor het terrein rond het kasteel heb ik een beheerplan geschreven, waarin het bosgedeelte verder ontwikkeld zou kunnen worden tot een waardevol parkbos.
Wat doe je in het dagelijks leven?
Samen met Emiel Versluis heb ik h ontwerpbureau Vis à Vis Ontwerpers Woudrichem. We houden ons bezig met he ontwerpen en inrichten van natuurrijk tuinen. Wat ik er heel leuk aan vind i tuineigenaren wegwijs maken in natuurlijk tuinieren. Ik draag graag mijn kennis over aan anderen. Als bureau zijn we aangesloten bij Wilde Weelde, een vereniging van bedrijven die zich met ecologisch tuinieren bezig houden. Ik doe voor hen de redactie van de nieuwsbrief. Ik werk ook mee met Woerkumer Weelde, om wat moois van de vesting te maken. Verder ben ik regelmatig actief voor zwemvereniging ZVDO ’74. Sinds dit najaar ben ik officieel tijdwaarnemer/keerpuntcommisaris en klok ik bij KNZBwedstrijden de tijden van de zwemmers.
Wat heb je tot dusverre gedaan?
Mijn carrière is begonnen bij Bloemen- en plantentuin Van Donkelaar in Werkendam. Eerst als stagiaire, later als werknemer op zaterdag. Daar heb ik heel veel geleerd. Kort nadat ik klaar was met mijn studie in Boskoop heb ik samen met Ruurd van Donkelaar en Emiel Versluis Vis à Vis opgezet. Sinds ik uit de kleine kinderen ben, ben ik actief geworden bij Tuinclub ‘Altena’, de laatste drie jaar als voorzitter. Ik maak de nieuwsbrief van de tuinclub. Artikelen hiervoor redigeer ik en af en toe schrijf ik zelf een artikel.
Wat wil je gaan doen?
Ik wil graag, daar waar het gewenst is, mijn kennis inzetten voor Altenatuur. Ik zal de penningen ook goed beheren, niet teveel oppotten en niet te veel uitgeven.
Kennismaking met Goof van Vliet
Per 1 april ben ik met pensioen gegaan. Dat geeft weer wat ruimte om er andere nuttige activiteiten bij te gaan doen. Altenatuur stond hoog op mijn lijstje. Ik vind natuur en milieu mooi en zeer belangrijk om mij voor in te zetten. Het is daarom ook een eer dat het bestuur mij als nieuw bestuurslid in haar gelederen op wil nemen. Het vroeg mij een korte introductie te schrijven.
Wat is interessant om te vertellen? Dat ik van 14 november 1951 ben? Dat ik met een
Giessense – Lies Kersten - ben getrouwd? Dat ik in de Molenstraat van Woudrichem woon? Dat ik de eerste 6 jaren van mijn leven op een boerderij in Loosduinen heb gewoond? Daarna in Den Haag en Rotterdam? Dat ik ooit afgestudeerd ben als socioloog van bouwen & wonen? Of vooral wat meer over de natuurkant?
Lees maar wat het geworden is.
Sinds 2007 wonen wij weer in het Land van Heusden en Altena. Daarvoor in Gorkum. Als vrijwilliger was ik daar actief in de VVV (secretaris), de stichting Spandt (voorzitter), de Fietsersbond en de PvdA (voorzitter). Kleurrijk groen en een sociale, goed leefbare en gezonde stad vond ik belangrijk. Ook een zuiniger gebruik van energie en grondstoffen. Allemaal onderwerpen die ook door Altenatuur worden nagestreefd. In Woudrichem ben ik onder andere actief geworden in MAAS! (leuke bewonersvergaderingen), een milieugroep, de kookstudio Heerlijk & Eerlijk. Maar ook druk met de kleinkinderen om hen de wereld te laten ontdekken. Na wat garden guerrilla in gemeenteplantsoen heb ik samen met anderen ‘Woerkummer Weelde‘ opgericht. Een positieve en aantrekkelijke manier om de biodiversiteit in de vesting Woudrichem e.o. te vergroten door het planten van stinzebollen, het aanleggen van akkertjes bij de molen met granen en akkerbloemen, het planten van bomen en struiken waarvan je kunt eten, het behoud van de basis voor het vogelleven, enzovoort.
En die WOU 202 dan? Die is er omdat ik veel van de rust op het water houd en dat gaat in deze streek goed met een oude zalmschouw. Zeilen en roeien en dus zo weinig mogelijk gebruik maken van de motor. De natuur - in en langs het water - verdient het ook om meer ruimte en bescherming te krijgen.
Ik ga me bij Altenatuur graag verder inzetten voor natuurbescherming en duurzaamheid van onze mooie planeet en dan vooral het Land van Heusden en Altena. Wat ik trouwens al heel mooi vind.
Notulen ledenvergadering 11-02-2014
Johan Koekkoek (secr.)
Plaats: Fort Giessen
Aanvang: 20.00 uur
Aanwezig: 42 leden
Afgemeld: Pia en Hans Stierman, Perry en Linda de Ronde, Nel Bouman.
1. Opening door de voorzitter
Dit jaar kiest de voorzitter ervoor om in zijn openingswoord accent te leggen op de PR. Er komen 2 gedachten bij hem op: de ene is dat we maar gewoon moeten doen. Voormalig bestuurslid Art Bout voerde als lijfspreuk: eenvoud is het kenmerk van het ware. Maar tegenwoordig ontkom je nauwelijks aan toch wat indruk makende PR-vormen. Denk maar aan de kleurenfolder, aan de kleuromslag van het Altenatuurtje, maar ook aan de zeer gevarieerde inhoud. En wat te denken van de zojuist aangeschafte banners. - Deze worden ontrold.-
De verantwoordelijken voor deze nieuwste PR-aanwinst worden door de voorzitter genoemd: Len Bruining voor de aankoop en Jan van Haaften voor het ontwerp. Hij bedankt beiden.
Dan gaat de voorzitter verder over de digitalisering van de communicatie. Wat te denken van onze website met daarop in full collor de Altenatuurtjes.
Opmerkelijk noemt hij het aantal hits van nummer 91. Juist dit nummer heeft een dubbel aantal bezoekers. Zou daar een woord in staan dat bij het zoeken op internet heel snel te vinden is? Bijvoorbeeld Patrijs? Ook de link naar Twitter en Facebook is te maken. Je voelt toch wel aan dat de moderne communicatiemiddelen ook in onze vereniging een plekje beginnen te krijgen. Wellicht een mogelijkheid om ook jongeren bij de natuurbescherming te betrekken. Kortom, tekenen van een bruisende vereniging, aldus de voorzitter.
2. Notulen jaarvergadering 14 februari 2013 Gepubliceerd in Altenatuurtje 93
Er worden geen aanmerkingen op de tekst gemaakt. Naar aanleiding van: Sytze de Boer vraagt of de aankoop van natuurgebieden regulier beleid is van de vereniging? De voorzitter antwoordt dat dat alleen aan de orde is als er zich een zogenaamde passende snipper aandient. Ook de financiën moeten dan nog passend blijken. Dus het komt maar zelden voor. Goof van Vliet meldt in dit verband dat de werkgroep Woerkummer Weelde zo’n € 750 opgehaald heeft om de wallen te ‘versterken’ met stinsen planten.
Het is nu de bedoeling om een stinsen wandeling te organiseren. De notulen worden goedgekeurd.
3. Jaarverslag secretaris
De secretaris behandelt aan de hand van een aantal dia’s hoofdpunten van uitgevoerd beleid.
Forteducatie
Altena College met thema Ons
Landschap: 250 leerlingen
Jubileum voorzitter
1 De boekenwurm, tekst in van de voorzitter.
2 De teller, waarnemingen.nl
3 De wekker. Griend hakken
Beheer fort
1 Werkochtenden: 2-5 mensen
2 Onderhoud: verbeteren leefbaarheid = vocht en temperatuur
3 Marterachtigen. Succes. (maar denk aan je afgevreten bougiekabel -jk.)
Overleg gemeenten
1 Aalburg : Veense plas/ verplaatsen sportveld
2 Werkendam: Klankbord dijkverzwaring
Duurzaam Energie coöperatief
Altena Biesbosch
1 Als werkgroep in Altenatuurtje
2 Adres Kerkstraat 3 Almkerk
3 Budget in evenwicht
4 ZonZelf 600 panelen in 2013
5 ZonWeide POP-subsidie discussie voor Postcoderoos
4. Financieel jaaroverzicht 2013
Henk Kraaij, de penningmeester presenteert voor de 15e keer de financiële jaarstukken. Hij legt de nadruk op 15e. Immers dit zullen zijn laatste zijn. Hij heeft te kennen gegeven tussentijds te willen aftreden. Na de nodige pogingen hem hiervan af te houden, legt ook de voorzitter zich bij dit voornemen neer. Henk neemt de jaarrekening en de begroting voor 2014 op hoofdlijnen met ons door (zie ook pag. 19 red.). Gerrit Romein vraagt naar het toch vrij hoge bedrag onder Diversen. Henk antwoordt dat hieronder ook bedragen zijn geboekt die binnen gekomen zijn als donatie. Rob Mulder vraagt naar de post Subsidies. Begroting en werkelijkheid lopen uit de pas. Henk antwoordt dat Dienst Regelingen van het ministerie het afgelopen jaar verschuivingen heeft toegepast in de jaarberekeningen. De toekenningen kunnen elk moment binnen zijn en zullen dan gelden voor dit boekjaar.
Naar aanleiding van de balans vraagt Rob naar de lening aan het kringloopcentrum. Er is een lening verstrekt die met de drukkosten van het Altenatuurtje verrekend wordt. Over vier jaar is deze lening bijgewerkt.
5. Verslag kascontrolecommissie
De kascontrole is uitgevoerd door Sytze de Boer en Hans Stierman. Sytze is vol lof over de goede boekhouding. Geeft het bestuur de complimenten over het gevoerde beleid met betrekking tot de financiële situatie. Over de energieverrekening met de collega fortgebruikers: de verdeling van de kosten moet wellicht herzien worden omdat Brabants Landschap de werkschuur ook is gaan verwarmen. De voorzitter zegt toe dat dit aspect van de energiekosten helder zal gecommuniceerd worden. Verder maakt Sytze de opmerking over de geuite zorgen in de kascontrolecommissie over het subsidiebeleid van de overheid. De voorzitter is het met hem eens. Maar wij rekenen met de documenten die de subsidie tot 2016-2018 veilig stelt. Jaap dankt de kascontrolecommissie voor hun geleverde werk en verleent hierbij de penningmeester decharge. De nieuwe kascontrolecommissie voor volgend jaar wordt gevormd door Hans Stierman en Kees Groeneveld.
6.
Bestuursverkiezing
Aftredend en herkiesbaar: Len Bruining, Jeannet Pollema en Johan Koekkoek. Zij worden bij acclamatie herkozen. De voorzitter dankt hen voor hun bereidwilligheid om in het bestuur door te gaan. Verder hebben Margo van Beem en Goof van Vliet positief gereageerd op het verzoek van de voorzitter om als bestuurslid van Altenatuur de natuur van onze regio te willen dienen. Met applaus wordt deze benoeming onderstreept. Dan richt de voorzitter zich tot de penningmeester. Jaap laat de data nog eens de revue passeren. Henk is 23 februari 1999 toegetreden tot het bestuur. Hij
heeft al de jaren op heel ambachtelijke wijze de cijfers aan het papier toevertrouwd. Jaap verwoordt dat zo, omdat Henk voor dit vrijwilligerswerk zich wars van het digitale werkveld opstelde. Voor zijn nauwkeurige administratie zijn we als vereniging Henk zeer dankbaar. Als mens waarderen wij hem omdat hij steeds laat zien dat hij breed maatschappelijk geïnteresseerd is. Wel merkt de voorzitter op dat hij zijn Veense roots ook regelmatig laat merken. Gezellig, toch nog al eens tegendraads. Zijn grote passie is de fiets. Er zijn jaren geweest dat hij de ledencontributiekaarten met de fiets huis aan huis bezorgde. Hij weet dan ook bijna alle leden in de regio te wonen. Nog iets over dat tegendraadse: als wij op het fort vergaderen en allemaal de auto geparkeerd hebben laat Henk bijna altijd merken dat fietsen beter is voor het milieu.
7. Rondvraag
Geen belangstelling
8. Pauze
...met een hapje en een drankje
9. Na de pauze
De voorzitter hoopt dat we wellicht in de griend, of op een of andere boeken-markt elkaar in goede gezondheid nog lang kunnen ontmoeten. Hij biedt Henk en zijn vrouw Tineke een bos bloemen, een boekenbon en een diner bon aan. Henk antwoordt dat hij met plezier het werk gedaan heeft, maar dat de tijd om er een punt achter te zetten nu aangebroken is. De contacten zullen er ongetwijfeld blijven. Henk krijgt een warm applaus.
Cees van Maastricht neemt ons op een gepassioneerde wijze mee langs de stroomrug van de Alm. Deze landschapsvormende rivier wordt ‘getekend’ van heel breed naar heel smal. Om half elf dankt de voorzitter Cees en geeft hem het bijbehorende presentje.
10. Sluiting
De voorzitter dankt iedereen voor zijn komst en inbreng.
In de kantine ronden nog vele natuurliefhebbers de ledenvergadering even af met een praatje, een hapje en een drankje.
JAAROVERZICHT
Ver. inz. Essent
Beheersubs. Gem W,chem
Brabant’s Lands. Inz. Weidevogels
Rabobank Altena subs. GPS
Brab. Landschap bijdrage energie
bijdrage energie
Brab. Landschap inz. Nat. Werkd.
De afname van het kapitaal, groot €90,00 t.o.v. 2012 is gelijk aan de afname van de liquide middelen, daarbij rekening houdende met de post debiteuren en de verstrekte lening aan Kringloopcentrum Altena en is tevens gelijk aan het
Hoeveel patrijzen telt Altena? (vervolg)
Ernst-Jan van Haaften
Het jaar 2013 is door de organisaties SOVON en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot ‘jaar van de patrijs’. Reden voor Altenatuur om ook extra aandacht te besteden aan deze bedreigde boerenlandvogel. In Altenatuurtje 93 stonden de resultaten van de wintertelling 2012-2013 onze regio. In dit artikeltje wordt op dezelfde manier naar de waarnemingen uit voorjaar en zomer 2013 gekeken.
Aanpak
Patrijzen zijn niet makkelijk te inventariseren. Het is een redelijk onopvallende soort die zich maar weinig laat zien. Gelukkig wordt er door alle aandacht het laatste jaar goed op patrijzen gelet. Veel mensen geven hun waarnemingen door. Door al deze waarnemingen samen te voegen lijkt toch een behoorlijk goed beeld te zijn ontstaan van de plaatsen waar ze zich bevinden en ntallen. Zo konden we vaststellen dat in de winter 2013 er tenminste 227 patrijzen in de regio kwamen. Met de waarnemingen uit voorjaar en er 2013 kunnen we zoeken naar opvallende schillen tussen deze perioden.
4 waarnemingen
et voorjaar en de zomer, tussen 15 februari 2013 5 september 2013, zijn door 36 vogelaars zenwaarnemingen ingevoerd op waarneming.nl. Daarnaast werden, zeker na verschillende oproepen, nog waarnemingen doorgegeven aan Len Bruining. Deze waarnemingen heeft zij eveneens ingevoerd op www.waarneming.nl. In totaal werden zo 224 patrijzenwaarnemingen verzameld.
Veel waarnemingen kwamen uit de tweede helft van februari en uit de maanden april en mei. In juni, juli en augustus zijn relatief weinig patrijzen waargenomen.
Weinig grote groepen
Bijna alle waargenomen groepen bestonden uit 1 of 2 patrijzen. Niet onverwacht natuurlijk, omdat in het voorjaar zich paartjes vormen. Er werden 13 waarnemingen doorgegeven van groepen van 10 tot maximaal 15 patrijzen. Deze waarnemingen kwamen allemaal uit februari of augustus en september. De grootste groep die werd gemeld betrof 15 exemplaren bij Babyloniënbroek.
Succesvolle broedgevallen?
Bij verschillende waarnemingen is, naast het aantal patrijzen, ook apart vermeld of er jongen bij gezien zijn. Op deze manier valt te achterhalen waar succesvol is gebroed. Er zijn 18 waarnemingen doorgegeven met vermelding dat het een paar betrof met daarbij een aantal jongen. Deze groepen zijn gezien bij Sleeuwijk, Woudrichem Giessen, Andel, Uppel, Waardhuizen, Almkerk (4), Babyloniënbroek (2), Dussen (3), Meeuwen, Genderen en Veen. Eenmaal werden 10 jongen gezien, vier keer ging het om 8 jongen, in de andere gevallen waren het er minder of kon het precieze aantal niet goed worden vastgesteld. Waarschijnlijk hebben meer waarnemingen uit de zomerperiode betrekking op oudervogels met jongen, maar is het daar niet apart bij aangegeven.
Verschillen in verspreiding tussen winter en voorjaar/zomer
Hoewel in grote lijnen de waargenomen verspreiding in de winter en voorjaar/zomer goed overeenkomt, zijn er wel enkele opvallende verschillen te zien. Zo werden in de winter nauwelijks patrijzen gezien ten westen van de rijksweg A27. In voorjaar en zomer kwamen er vooral uit het gebied tussen Werkendam en Nieuwendijk diverse meldingen. In het gebied rond Hank, Dussen en
Babyloniënbroek waren ook weinig waarnemingen uit de winter, terwijl er nu juist veel zijn gezien. In de omgeving van Eethen, Genderen en Drongelen is het omgekeerde het geval: veel winterwaarnemingen maar nauwelijks meldingen uit voorjaar en zomer.
Conclusie
Nadat een jaar lang veel patrijzenwaarnemingen zijn verzameld is een goed beeld ontstaan van de verspreiding van deze bedreigde boerenlandvogel in ons gebied. Ze komen gelukkig nog verspreid voor, vooral in wat kleinschaliger omgeving zoals langs dorpsranden en langs lintbebouwing. In grootschalige open polders zijn de dichtheden aanzienlijk lager.
Oproep
Hoewel het ‘jaar van de patrijs’ is afgelopen zou het mooi zijn indien iedereen patrijzenwaarnemingen blijft doorgeven. Blijf dus goed uitkijken en geef ze door! Voer ze in op www.waarneming.nl of stuur een email naar l.bruining@planet.nl. Alvast hartelijk dank voor de moeite!
DorpsraadGroenbeheerGemeenteWaterschap Brabant Water
Weer een leerproces
Rinus Punt
Ongeveer vijf jaar geleden zag ik het zitten om in de dorpsraad zitting te nemen. Er werd namelijk een pot geld door provincie en gemeente ter beschikking gesteld om Genderen mooier en aantrekkelijker te maken.
Dit was een uitdaging: Paden (wandel of fietspaden) creëren. Met een man of vier hebben we in zeer korte tijd een vijftal paden op papier gezet.
Na overleg met de gemeente werden er drie gehonoreerd.
Tussendoor nog een ochtend bij de leadergroep Genderen gepromoot voor een fikse subsidie!
Ik zal jullie de ellende niet besparen hoelang het allemaal duurde. Vijf keer ben ik bij gemeenteraadsvergaderingen geweest i.v.m. de paden. Wat je daar allemaal meemaakt. Je wilt het niet weten hoe volwassen mensen elkaar op een minder fraaie manier aanvallen. Dat gaat er bij mij niet in. Op een avond was ik zeer boos. Hoe de raad een wethouder aanviel over het wandel-
pad. Het was juist de avond dat alles ondertekend zou worden.
Wat denk je? Dan komt er nog een raadslid met een last minute voorstel dat alles weer uitstelt. Niet lang daarna zijn alle wethouders naar huis gestuurd. De opmerking: ‘Rinus dit is politiek’ gaat er bij mij niet in. Konden we weer opnieuw beginnen.
Ik ben daar vijf keer geweest, maar had inmiddels m’n portie wel gehad om er nog eens naar toe te gaan.
Maar wat denk je…….. alles blijft bij het oude! Dus alle heibel voor niets geweest t.o.v. het wandelpad. We zullen maar zeggen zonder strijd geen overwinning. En eindelijk was het zover.
Nu kwam het betere werk. Nu ging je zien wat er uitgedokterd was door Brabant Water, Gemeente en Dorpsraad. Iedere keer weer een stukje verder en het werd steeds mooier. Hoe zal Genderen reageren? En dan hebben we het over januari 2014 en alles was klaar.
De opening was een geweldig succes. Hoe het pad (naam: Groene Steeg, want daar heeft vroeger een pad met die naam gelopen) werd geopend door een verliefd stel, in oude klederdracht, ze hadden jaren op elkaar gewacht en nu eindelijk, dankzij dit pad, elkaar gevonden. Maar ja je zal geen Punt heten als het nog mooier kan. Het stuk vanaf de buitenstraat is kaal langs het water. Geen veilige verbinding van bos Brabant Water naar de dijk. Dus wat denk je? Knotwilgen. Ik zag het al helemaal voor me. Maar ja zo ' n halve km knotten zetten is niet niks. Hier en daar geïnformeerd naar knotten. Goede tips van Jan Pruissen. Het blijft toch de man van het Pompveld.
Na eerst vier proefknotten gezet te hebben kreeg ik toestemming om door te gaan.
Het waren twee vliegen in een klap.
Mijn eigen knotwilgen moesten geknot worden. Dus gelijk de mooie takken op maat maken en zetten maar. Een mooi karwei. Maar doordat het pad zo ' n succes was werd ik regelmatig door wandelaars van het werk gehouden. Door mijn enthousiasme (moeilijke prater!) duurde de gesprekken soms wat langer. Na een goede vijftig knotbomen en vijf zwarte elzen was het pad eindelijk klaar.
Zelfs een WhatsAppje door een weidevogelbeschermster werd mij niet bespaard.
'Rinus die vogelstokjes met vlaggetje gaan echt niet groeien' (Ik had n.m. nestmarkeringsstokjes gebruikt om de juiste plaats voor de nog te planten zwarte elzen te bepalen)
Tegenbericht: 'Wacht maar af'. Wat denk je, er is een wonder gebeurd. Die stokjes zijn prachtige zwarte elzen geworden.
Het succes waar ik het over had is het zeker geworden. Ideaal om een rondje met of zonder hond te lopen door een mooi gebied zonder omver gereden te worden.
Met gaten geknipt in het te fijne gaas (5/10) kunnen nu ook kleine knaagdieren makkelijk hun gebied in en uit. Van het idee van zwager Hans, om de gaten bij de schoorpalen te knippen, maakte ik dankbaar gebruik. Ze worden al benut.
Gelijktijdig is ook het wandel/fietspad naar de Kromme Nol gerealiseerd. Ook een geweldige verbetering voor scholieren die naar Wijk en Aalburg moeten. Daar kunnen ook
nog knotbomen langs gezet worden. Wie weet redden we dat nog. De wil is er. Maar alles moet eerst geregeld worden met Gemeente en het Waterschap.
In de Hoofdstraat willen we ook nog knotten bij zetten. Even wachten op de goedkeuring, het bijhouden heb ik voorlopig op me genomen. De eerste jaren valt dat nog mee. Zijn we een jaar of vijf verder dan zijn er wel weer liefhebbers die deze karakteristieke bomen mee willen onderhouden.
De Knotwilg
Ik ben geen ceder en geen trotse eik.
Zij hebben mij geplant langs lange sloten,
Mijn takkenkroon werd telkens afgestoten,
En need'rig bleef ik bij de hoge dijk.
Zij willen niet dat ik als d'andre prijk,
Met fiere stam naar boven opgeschoten,
Met blaad'rentooi, door zonlicht overgoten
Mijn lot is laag, ik wortel in het slijk.
En toch roept ied're lente mij weer wakker.
Mijn knoppen springen los in 't voorjaarslicht, Mijn takken wuiven naar de groene akker.
De wind zingt om mijn zilveren gezicht.
Al ben 'k gedoemd tot een geknotte stakker,
Ik houd mijn takken naar het licht gericht.
Een gedicht van Marinus Nijsse heb ik er bij gedaan. Dit kreeg ik als knotwilgfan van mijn zwager Hans! ht, r,
Voor jou!
Jan van Haaften
Hallo jongens en meisjes,
2014 is het jaar van de eekhoorn.
Mensen die veel geven om eekhoorns willen graag weten hoeveel er nog leven in Nederland. Daarom vragen ze aan ons om goed op te letten als we in het bos zijn. Als we er dan een zien kunnen we dan aan hun doorgeven. Bijvoorbeeld aan de zoogdiervereniging.
Eekhoorns voelen zich thuis in het bos. Lekker veel bomen! Met hun korte pootjes en scherpe nagels klimmen ze zo tegen een steile boomstam op. Als je goed oplet kun je dat wel zien aan de stam. Vaak is de buitenkant, dat noemen we de schors, er al een beetje afgesleten.
In een bos is er ook genoeg te eten voor dit knaagdier. Eikels, hazelnootjes, dennenappels maar ook knoppen, bessen en bladeren van bomen lusten ze graag. Soms pakken ze zelfs een vogelei of een jong vogeltje! Dat vind je vast niet zo leuk om te lezen, denk ik.
Boven in de bomen maken de eekhoorns hun nesten. Rond en dicht, zo groot als een voetbal. Dikwijls zijn er ook nog ‘reservenesten’ in de buurt om te gebruiken in de winter of om er te eten.
Het ‘hoofdnest’ wordt gemaakt door het vrouwtje. Daar krijgt ze haar jongen. Drie of vier, de eerste tijd zijn ze blind. Bij moeder drinken ze wel tien weken melk. Maar daarna moeten ze snel voor zichzelf gaan zorgen.
Dan is het over m pret. Na drie maa moeten ze op eig pootjes staan en w het ouderlijk nest
Eekhoorns worden niet veel ouder dan vijf jaar. Dikwijls halen ze dat niet eens omdat ze worden gevangen door een havik of een boommarter.
Door auto’s worden ze ook wel aangereden.
Dat komt niet omdat ze niet snel genoeg zijn maar omdat ze in elkaar kruipen, als een bolletje, totdat de auto voorbij is.
Dat loopt nogal eens
Wat het meest aan de eekhoorn opvalt is de grote pluimstaart. Met die staart kan hij goed sturen als hij klimt. Maar hem ook gebruiken als een parasol in de zomer. Of als dekentje als hij slaapt. Zo’n staart verstoppen valt trouwens niet mee.
Pas verstopte een eekhoorn zich achter een boom omdat ik eraan kwam. Toch zag ik nog net een klein stukje staart!
Tot de volgende keer!
Nieuws Nieuws Nieuws Nieuws Nieuws Nieuws
Plantenwerkgroep gestart.
In april is de plantenwerkgroep gestart met de inventarisatie van de Wijde Alm en omgeving. Werd er vorige jaren maar door enkele enthousiastelingen geinventariseerd (4 personen), dit jaar meldden zich maar liefst 15 liefhebbers om mee te doen. We kunnen dus nu wel spreken van een Plantenwerkgroep binnen Altenatuur.
Op 8 april werd een startavond gehouden op Fort Giessen waarop de plannen voor dit jaar werden toegelicht. Op 16 april en 2 mei struinden de werkgroepleden langs de Wijde Alm en de perceeltjes langs het fietspad, gewapend met streeplijst, flora’s en hier en daar een loupe. Het is de bedoeling dat er gedurende het groeiseizoen 1 x per drie weken, meestal op een avond, wordt geinventariseerd.
Op de turflijst zijn inmiddels zo rond de 150 plantensoorten aangestreept. De inventarisatie loopt door tot in de nazomer omdat sommige soorten in de loop van de zomer pas gaan bloeien en dan ook pas opvallen. De voorjaarsbloeiers hebben inmiddels hun tijd alweer gehad. Als ze nu nog niet op de lijst staan dan hebben we ze waarschijnlijk gemist. Kleine kans maar niet onmogelijk: 10-tallen speurende ogen zien wel veel maar natuurlijk niet alles. In het winternummer van ons Altenatuurtje hopen we de soortenlijsten van de Wijde Alm te publiceren.
Het is gezellig en leerzaam om met een groep geïnteresseerden planten te inventariseren. Wilt u meedoen? Meld u aan bij Ernst-Jan van Haaften (ejvanhaaften@hotmail.com) of bij Jaap van Diggelen (digge082@planet.nl).
PROGRAMMA ZOMER/NAJAAR 2014
Activiteiten worden vooraf aangekondigd in de streekbladen. Let ook op de website voor eventuele wijzigingen: www.altenatuur.nl.
Noteer de data vast in uw agenda!
Vrijdag 27 juni:
Nationale NachtvlinderNacht op Fort Giessen
Altenatuur doet dit jaar voor de negende keer mee aan de Nationale NachtvlinderNacht (NNN), die landelijk voor de tiende maal plaatsvindt. Door jaarlijks op het Fort te tellen hebben we inmiddels een aardig beeld van wat hier voorkomt aan nachtvlinders. Al meer dan 200 soorten staan op de lijst! Komt u meekijken welke prachtige soorten nachtvlinders er deze keer op het laken vallen? Omdat de NNN in hartje zomer valt is het erg laat donker.
Daarom kunnen we pas om 22.30 uur beginnen. Afhankelijk van het succes, dat weer samenhangt met het weer, gaan we door tot ver in de nachtelijke uren (01:00/02:00 uur). U kunt de hele avond/nacht meedoen of een uurtje langskomen op deze gezellige happening. De vlinders worden in het fortgebouw gedetermineerd en geadministreerd en vervolgens weer losgelaten.
goudvenstertje
roesje
agaatvlinder
Zaterdag 13 september:
Openstelling Fort Giessen op Open Monumentendag
Evenals voorgaande jaren zal ook dit jaar Fort Giessen op Monumentendag opengesteld worden voor publiek.
Het landelijk thema voor Open Monumentendag 2014 luidt: Op reis.. Al jaren gebruiken Natuurbeschermingsvereniging Altenatuur en de Archeologische Vereniging Fort Giessen als verenigingsgebouw. Beide verenigingen stellen u in de gelegenheid om op Monumentendag het Fortgebouw en het omliggende natuurterrein te komen bekijken. U kunt zelf rondlopen of meedoen aan groepsrondleidingen. U bent welkom op het Fort van 10.00 – 16.00 uur.
Zaterdag 1 november:
Altenatuur actief op de Landelijke Natuurwerkdag!
Ook dit jaar doet Altenatuur weer mee aan de Nationale Natuurwerkdag. De locatie is nog niet bekend. Informatie hierover is vanaf augustus beschikbaar op de landelijke site www.natuurwerkdag.nl (zoek onder provincie Noord-Brabant de locatie in het LvHenA) waar u zich tevens kunt aanmelden. Ook kunt u de Altenatuursite in de gaten houden en u vanaf augustus aanmelden via E-mail digge082@planet.nl. Na aanmelding ontvangt u nader bericht. De natuurwerkdag vormt de start van het werkseizoen van de Beheercommissie. We hopen dan met een grote groep een flinke oppervlakte aan houtopstanden terug te zetten. Doet u ook mee?
Het verdere najaarsprogramma en de agenda voor de werkochtenden van de beheer- commissie worden gepubliceerd in het oktober-nummer van het Altenatuurtje.
Contributie 2014.
Bij dit nummer van het Altenatuurtje treft u een factuur aan met een verzoek om uw contributie voor 2014 over te maken. De contributie is wederom niet omhoog gegaan. Het bestuur heeft besloten om met de overgang naar IBAN nummers, geen nieuwe acceptgiro’s meer te laten drukken en toe te zenden.
Mogen we er op vertrouwen dat u zelf de overboeking regelt?
De contributie bedraagt per jaar:
€5,00 voor een jeugdlid (t/m18 jaar)
€12,50 voor een gewoon lidmaatschap
€20,00 voor een gezinslidmaatschap.
S.v.p. overmaken op Rabobankrekening nr. NL67 RABO 0301 5243 19
Of op ING-bankrekening nr. NL43 I N G B 0002 5930 26
Help mee de natuur in het Land van Heusden en Altena te beschermen!
Altenatuur wil een bijdrage leveren aan het behoud en het bevorderen van de biodiversiteit in het Land van Heusden en Altena.
Dat doen we o.a. door overleg met zoveel mogelijk personen of groepen waaronder overheden zoals gemeenten en provincie.
Word ook lid en help
Vorderingen op het gebied
van zonnestroom
Johan Koekkoek
In oktober / november 2013 kreeg ik van gemeente Werkendam een uitnodiging om deel te nemen aan een 3 daagse cursus voor energieadviseur op de Avans hogeschool in Tilburg. Die uitdaging ben ik aangegaan. Het gevolg was wel dat ik in februari van dit jaar een lijstje toegestuurd kreeg met adressen van mensen die wel eens een energieadvies wilden horen. In maart heb ik van de 14 toegestuurde adressen er 7 bezocht. Op al die adressen trof ik een zorgelijke bewogenheid aan omtrent het gebruik van de hoeveelheid energie.
Nu praat ik ook al enkele jaren met mijn broer Arend uit Gorkum over de drempel die genomen moet worden om gedachten, voornemens, om te zetten in concrete daden.
Gisteren schreef hij:
Hieronder de resultaten van Sint Hubertuslaan 1. De resultaten van de PV-cellen zijn niet slecht in maart. Eigenlijk zou ik voor mijn nieuwe warmtepomp veel meer eigen stroom moeten opwekken. Maar ik heb geen plek meer op het dak. Daarom heb ik ingeschreven op 2 winddelen van de Bonte Hen in windpark Burgervlotbrug: goed voor zo'n 1000 kWh p.j. Ik hoop dat deze winddelen nu snel worden uitgegeven. Al lange tijd probeer ik mijn gasverbruik terug te dringen. Daarom heb ik op 10 februari een warmtepomp (ELGA) laten installeren. Helaas is er bij de installatie iets fout gegaan, wat pas gisteren, 31 maart, door Techneco, de leverancier, is hersteld. Een verbinding op de printplaat voor de communicatie van de ELGA met de buitenunit, was kapot. Helaas kwam er geen foutmelding op het
eerder aan de bel moeten trekken. Hans heeft mij daar meerdere keren opmerkzaam op gemaakt.
Maar mijn gasverbruik was, dacht ik, toch behoorlijk gedaald. Op de site Mindergas.nl kwam ik op ruim 27% minder verbruik uit dan in precies dezelfde periode vorig jaar. Natuurlijk was het duidelijk veel minder koud dan in 2013, maar zo'n groot verschil, dat moest wel aan de ELGA liggen. Enfin, zo heb ik mezelf voor de gek gehouden.
Maar nu is het hersteld en gaan we vanaf 1 april de zaak minutieus in de gaten houden met Plugwise, want dit overkomt me geen tweede keer, hoop ik!!
Mvgr. Arend
In de mail komt een Hans voor. Deze Hans, de zoon van Arend, is ook behoorlijk behept met het zonnestroom virus. Maar hij weet dat op krachtige wijze om te zetten in daden. Volgens de laatste berichten is hij bijna van het gas af. Voorwaar een prachtig resultaat. Hans woont op 't zand van Brabant en elke maand krijg ik de zonnere-
sultaten van zijn installatie te zien in een mooie diagram. Mijn broer Arend maakt gewag van een warmtepomp. Zo’n warmtepomp is eigenlijk een omgedraaide airco. De koelvloeistof neemt nu buiten warmte op. Vervolgens wordt de vloeistof dan middels een pompje dat draait op zonnestroom, samengeperst. Het gevolg van dat persen is dat de temperatuur stijgt. De warme vloeistof wordt vervolgens langs de warmtewisselaar van de centrale verwarming geleid en van hier brengt de cv de warmte naar de kamer. Bij een goede warmtepomp wordt 1 kWhe elektriciteit (pompje) omgezet in 4 kWht
warmte. (Bij een buitentemperatuur van 7°C).
Nu nog even natuurkunde: in 1m3 aardgas zit ongeveer 10 kWh energie in de vorm van warmte.
Bij het traditioneel opwekken van elektriciteit uit aardgas gaat iets meer dan de helft verloren in de vorm van warmte. Uit 1m3 aardgas komt 4 kWh elektriciteit.
Als Arend dus met zijn warmtepomp kans ziet 1 kWhe elektriciteit van de zon te gebruiken om 4 kWht warmte binnen te krijgen is hij al aardig op weg om los van “Poetin” of van het Groningse aardgas te komen.
Hans, de zoon van Arend op ’t Brabantse zand, zet zijn stappen niet via een warmtepomp maar via een zonneboiler. Hij schaft een zogenaamde heatpipesboiler*) aan, die ook in de winter resultaten boekt. Naast deze aanschaf heeft hij zijn dak voor de rest ook vol gelegd met P.V.-panelen. Hij hoopt komende winter het overschot aan elektriciteit eventueel gewoon om te zetten in warmte. Het rendement van deze omzetting is gewoon 1 kWhe = 1 kWht Hij investeert dus (nog) niet in een warmtepomp.
De energieadviseur praat dus veel over de mogelijkheden om “oude” energie te vervangen door “nieuwe”, waarbij de “nieuwe” energie rechtstreeks van de zon komt.
De aanpak van het klimaatprobleem, het voorkomen van de overmatige uitstoot van CO2 , vormt het hart van de grote verandering die nu moet plaats vinden. Voorkomen van verspilling, goed huis, goed dak, goede vloer, dubbel glas, vormt in het algemeen de start van het gesprek. Maar duidelijk is ook dat een moderne leefbare wereld alleen in stand gehouden kan worden als we over voldoende “nieuwe” energie in de vorm van elektriciteit beschikken.
Bij het afsluiten van dit onderwerp kwam op t.v. nog even het massale verzet tegen windmolens in Friesland langs.
Ik denk als wij hier in onze regio ook ‘de grote jongens’ langs zouden zien komen om van de grote windjoekels in ons landschap te poten, wij ook weer deelnemers zouden zijn aan een protest. Heel anders zou het in mijn ogen vergaan als we ons bewust worden van onze kwetsbare afhankelijkheid met onze oude energie van een mens als Poetin, maar basaler geldt dan toch nog onze bewustwording van de eindigheid van de fossiele energie.
Zou het dan toch niet verstandiger zijn om samen na te denken om eerst onze geschikte daken vol te leggen met PV-panelen, maar daarna ook enige ruimte in boeken voor het plaatsen van een tiental flinke windturbines. Wetend dat dan onze eigen stroom ook door onze eigen windmolens op het net gezet wordt. Een heel andere beleving van ons landschap komt dan in beeld. Je rijdt langs die zorgvuldig, bijvoorbeeld langs de N267, geplaatste windmolens, je weet dan daar komt ook een deel van mijn stroom vandaan tegen een prijs zowel in euro’s als in landschapsbeleving die duidelijk positief zal zijn, in ieder geval voor mij.
Mochten nieuwe vindingen op termijn de windmolens overbodig maken dan kan men, want dat zal ik wel niet meer meemaken, de beeldbepalende molens weer neerhalen. Het is van tweeën een: of we laten gods water over gods akker stromen, of we komen zelf in actie.
*) Een heatpipes-boiler werkt met dubbelwandige glazen vacuümbuizen waarin koperen buizen met water of glycol de zonnewarmte opnemen en deze vervolgens aan de boiler binnen afgeven.
De tot nu toe meest gebruikte zonneboilers hebben een vlakke plaat met kleine koperen buizen waarin glycol of gewoon water de warmte opneemt en vervolgens aan de boiler binnen afgeeft. Het rendement van een vlakke plaat collector is in de zomer voldoende maar in de winter onder de maat
Slachting
Herman van Krieken
Vrijdag 7 februari kreeg ik een naar bericht van Len Bruining over een slachting onder knobbelzwanen bij natuurgebied De Kornsche Boezem.
In heel Nederland wordt een slachting aangericht onder de ganzen terwijl iedereen kan weten dat het vergassen van ganzen op Texel helemaal niets heeft geholpen. Het “ganzenakkoord” houdt in dat er in 5 jaar 500.000 ganzen worden gedood. Ongeveer 25 tot 40 procent van de in Nederland verblijvende ganzen vliegt met hagel in hun lijf. Volgens de Volkskrant kwamen in Alblasserdam op de raarste plekken ganzen uit de lucht vallen. Een medewerker van de dierenambulance vertelde dat er iemand op ganzen aan het schieten was die er niet veel verstand van heeft. In de Hoeksche Waard werden ook ganzen aangeschoten. Het lukt de onwillige jagers niet om de ganzen na het schot snel uit hun lijden te verlossen. Er werden bij de jacht lokmiddelen zoals lokganzen en ganzengeluiden gebruikt. Een aantal mensen was zo geschokt door het schouwspel dat besloten werd de actiegroep 'Stop de Ganzen Moord' op te richten. Mocht u twijfelen aan het waarheidsgehalte van dit bericht, op
de site van De Faunabescherming staat een filmpje bij het artikel 'Ganzenjacht is dierenmishandeling' dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Trieste beelden van de jacht op 24 augustus 2013 in de gemeente Koren-
dijk. Jagers die lopen te slepen met aangeschoten ganzen en ze op een hoop gooien zonder ze het genade schot te geven. De Faunabescherming is overigens van mening dat doden van ganzen niet werkt. “Bestijding van dieren, zeker als het gaat om soorten die zich snel kunnen voortplanten, lost nooit iets op. Integendeel, de aanwas neemt toe. Zolang de omstandigheden niet worden aangepakt, zoals ruimte,
voedsel enz. groeit een populatie aan tot het draagkrachtniveau”, aldus De Faunabescherming.
Juist in de week van 7 februari hoorde ik op Radio 1 een eenvoudige oplossing om ganzen van je perceel te houden: schapen. Volgens de informant een kwestie van concurrentie. Het bewijs zie ik bijna elke dag als ik mijn telescoop gebruik om de polder af te grazen naar vogels en andere dieren.
Een groot weideperceel richting Almkerk wordt in de winter begraasd door schapen. Terwijl ik dit schrijf op 8 februari zag ik kort daarvoor boven het weiland een mannetje blauwe kiekendief, in hetzelfde weiland zag ik ook een grote zilverreiger en een buizerd. De schapen lagen bij elkaar om te schuilen tegen regen en wind. Op 12 februari zag ik een vrouwtje blauwe kiekendief en even later werden de schapen naar binnen gehaald door de boer. Op 17 februari rond 17.00 uur zag ik eerst het vrouwtje en toen het mannetje blauwe kiekendief op bijna dezelfde plaats in het weiland. Zelden zie ik op dit perceel
ganzen of zwanen, ook als de schapen een tijdje zijn verdwenen. Eind februari zaten er enige dagen twee zwanen en enkele wulpen. Elke winter wordt het land gebruikt door de blauwe kiekendieven, vooral het mannetje zit vaak uren te rusten in het weiland. In het voorjaar plachten er wulpen te foerageren, soms maken ze zelfs een nest in dit perceel. Bruine kiekendieven zie ik in de zomer regelmatig boven dit weiland jagen.
Overal zie ik ganzen in de polder, doch op dit weiland komen de ganzen niet. Een bewuste keus van de boer of toeval? Als ik hem dit voorjaar ontmoet met de weidevogelbescherming dan ga ik het zeker vragen. Een beter bewijs voor de overbodigheid van al die slachtingen kan ik niet leveren. Ook ik zie het al jaren maar realiseerde me tot voor kort niet wat voor bijzonders er aan de hand is met dit weiland. Er zijn andere oplossingen dan slachtingen mogelijk, doch het valt niet mee om boeren, jagers en zelfs natuurbeschermers daarvan te overtuigen. Het bewijs van een diervriendelijke oplossing kunnen ze zien onder het genot van een kopje koffie bij ons thuis. Een weiland zonder prachtige ganzen maar met fraaie andere vogels die samen met de schapen de natte en winderige winter trotseren.
Gebruikte bron: Argus november 2013 jaargang 38 nummer 2
Weidevogelbescherming 2014
Len Bruining
Thema Nationale Vogelweek: Red de rijke weide!
Er waart nieuwe kracht en inspiratie door de weidevogelgroep die met 11 nieuwe vrijwilligers uitgebreid is tot een groep van 56 dames en heren. En het is te merken ook, iedereen heeft er zin in. Het heerlijke voorjaar speelt een rol en het onderlinge enthousiasme werkt aanstekelijk. Voor de meeste boeren en hun loonwerkers is het zo langzamerhand vanzelfsprekend dat ze mee doen met de bescherming van weidevogels op hun land. Er zijn zelfs boeren die zelf uit hun trekker klimmen om de nestjes te sparen. Hulde aan deze heren!
Het was Elly Honcoop die dit jaar op 13 maart het eerste kievitsnestje vond met drie eitjes. Vorig jaar was dat pas op 1 april. Elders in de streek worden, nu de groep is uitgebreid ook kievitsnesten gevonden op plekken waar voorheen geen tijd of mankracht voor was. Ook het eerste wulpennest werd dit jaar vroeg gevonden op 14 april en een dag later was het prijs met de vondst van het eerste gruttonest.
Met de komst van de sleepslang, die de mest gelijkmatig over de akkers verspreidt, is de bescherming van de nestjes nog intensiever geworden. Stuk voor stuk worden de nestjes in mandjes gelegd, zodat ze makkelijk opgetild kunnen worden als het enorme gevaarte aan komt ronken. Mooi is dat de vrouwtjes na afloop weer terugkeren naar de mandjes, die in de meeste gevallen ook weer van pas komen als de boer het zaaigoed over zijn perceel verdeelt.
Dit is het vierde jaar waarin sprake is van collectief weidevogelbeheer in de drie kerngebieden van het Land van Heusden en Altena.
Rondom de Langen Bruggert en Oude Weide Steeg tussen Babyloniënbroek en Eethen, de Wijkse Waard bij Wijk en Aalburg en de Heesbeensche uiterwaard worden de weilanden later in het seizoen gemaaid, en ook niet allemaal tegelijk. In alle rust kunnen de weide- en akkervogels daar hun nest uitbroeden en ook de kuikens vinden in het gras voldoende voedsel en bescherming in hun eerste levensfase. Het aantal broedgevallen neemt in de loop van de jaren gestaag toe.
De Nationale Vogelweek staat dit jaar helemaal in het teken van het thema ‘Red de Rijke Weide’. Binnen onze werkgroep is het idee ontstaan om jongeren meer bij ons vrijwilligerswerk te betrekken omdat het op dit moment vrijwel allemaal gezonde babyboomers zijn die de weilanden en akkers afstruinen. Met zijn onderwijservaring gaat Henk van Diest in die week bij scholen op bezoek waar hij de kids, gewapend met allerlei informatiemateriaal van alles zal vertellen over de groene weiden en bonkige akkers waar weidevogels hun kwetsbare nestjes verstoppen.
Kijk op www.redderijkeweide.nl, daar kan ook een petitie ondertekend worden.
14 jaar dagvlinders:
winnaars en verliezers
Ernst-Jan van Haaften
Sinds begin 2000 wordt door leden van Altenatuur hun dagvlinderwaarnemingen vastgelegd. Inmiddels zijn dit er al ruim 8400. Hierdoor zijn nu voorzichtig conclusies te trekken over soorten die vooruit of achteruit gaan.
Het dagvlinderproject: 2000 t/m
Voor het dagvlinderproject van Altenatuur is de hele regio goed g ventariseerd. Van alle aangetroff soorten zijn verspreidingskaartjes gemaakt. Hierop staat precies aangegeven in welk kilometerhok (1x1 km) elke soort is gezien in de periode 2000 t/m 2007. De kaartjes geven een goed beel van de verspreiding van elke soor in de regio.
Het vervolg: 2008 t/m
Na dit project is het vastleggen van waarnemingen gewoon doorgegaan. Eind 2015 kan een mooie vergelijking worden gemaa perioden van acht jaar te vergelijken. Nu is het nog niet zover, maar kan al wel een tussenstand worden opgemaakt.
Meer of minder?
Vanaf 2000 zijn nu 29 soorten dagvlinders waargenomen in het Land van Heusden en Altena. Hiervan zijn er 26 gezien in de periode 2000 t/m 2007. Twee soorten werden alleen in deze periode gevonden en nadien niet meer: rouwmantel en gele luzernevlinder.
In de periode 2008 t/m 2013 werden inmiddels al 27 soorten gezien, waaronder 3 nieuwkomers: eikenpage, geelsprietdikkopje en hooibeestje.
De winnaars…
Naast de 3 nieuwkomers is het duidelijk dat nog eens 9 soorten zijn toegenomen sinds 2007. De grootste stijger is zonder twijfel de oranje luzernevlinder, met een toename van ruim 400%. Deze stijging is geheel het gevolg van de grote invasie van deze trekvlindersoort het afgelopen jaar. Zeker zo bijzonder is de vondst van meerdere groot dikkopjes in het Uitwijkse Veld in 2013. Tot nu toe werd deze soort alleen in het Pompveld gevonden.
Voorbeeld van een winnaar: het bont zandoogje wordt op steeds meer plekken gezien.
… en verliezers
Tegenover de soorten die het goed lijken te doen, zijn er ook die het aanmerkelijk minder worden gezien: dit zijn 15 soorten. Voor een deel speelt hier de kortere periode waarin gekeken is een rol, maar dit is niet voor alle achteruitgaande soorten een verklaring. Vooral de sterke afname van het zwartsprietdikkopje is zorgelijk. Deze soort was tot 2008 nog algemeen, maar de laatste jaren wordt ze op steeds minder plekken gevonden. Van het landkaartje zijn na 2008 nog slechts een handvol waarnemingen gedaan.
Voorbeeld van een verliezer: het zwartsprietdikkopje wordt nog maar weinig gevonden.
Oproep!
Het volgen van de vlinderstand kan niet zonder uw doorgegeven waarnemingen. Blijf ze daarom doorgeven! Het invoeren op www.waarneming.nl heeft de voorkeur, maar een email naar ejvanhaaften@hotmail.com is ook prima. Alvast zeer bedankt!
Voorbeeld van een stabiele soort: hoewel de verspreiding van het Koevinkje is veranderd, blijft het aantal vindplaatsen ongeveer gelijk.
Waarnemingen 2000 t/m 2013
1
met stip gestegen: de oranje luzernevlinder
Beheer van onze grienden
Johan Koekkoek
In het afgelopen winterseizoen heeft het beheer van onze grienden een lekkere ‘boost’ gekregen. In de planningsvergadering van de beheercommissie stond eigenlijk alleen griend Bellemakers ¼ deel, griend Waardhuizen geheel, Wijde Alm één bosje en het verwilderd deel bij de parkeerplaats bij de Wijde Alm op de actielijst. Dus totaal op 4 locaties. Ook is in die vergadering besloten om de jaarlijkse natuurwerkdag op locatie Waardhuizen uit te voeren.
In de afspraken-vergadering zes weken later, half oktober, kwam naar voren dat de familie Van Breugel weer belangstelling had om een deel van griend Bellemakers te kappen. Zij zouden het vierjarig hout, dat voor de kachel geschikt is, willen oogsten voor zichzelf en het zogenaamde gelders hout voor ons opbossen. - Het gelders hout wordt gebruikt voor versteviging van oevers door het waterschap bij het onderhoud van watergangen.- Wij vonden het initiatief van de familie Van Breugel heel positief en zouden op tijd zorgen dat er bindtouw zou zijn voor het opbossen.
Ten behoeve van het goed laten verlopen van de natuurwerkdag in november willen twee medewerkers van Brabants Landschap en een stagiair ons helpen bij het voorzagen, zodat op de dag zelf de kettingzagen niet gehoord zullen worden. Op deze dag zullen we dus in griend Waardhuizen ook scheiding maken tussen kachelhout en gelders hout. Dit laatste zal op grote bossen gebonden worden en het kachelhout op stapels gelegd. Er is op dit moment redelijk vraag naar
gelders hout, zo meldde Jan Pruissen. Hij zou beide soorten uitrijden met onze uitrijwagen en opslaan op locatie Pompveld (achter zijn huis). Het gelders hout wordt daarna afgevoerd naar het Drongelens kanaal alwaar het waterschap werkt aan oeververbetering. Voor het kachelhout kan een klant gezocht worden en als die niet komt gaat het de versnipperaar in en wordt het als snippers afgevoerd. Dit jaar ziet het ernaar uit dat Parenco de snippers zal afnemen. Jan: ‘Ze brengen misschien iets op, maar ze kosten in ieder geval niets om ze kwijt te raken, zoals in voorgaande jaren wel gebeurde’.
Op locatie Wijde Alm zullen we pas in het laatste deel van het kapseizoen actief worden. De data zullen gepubliceerd worden in het Altenatuurtje.
In de voortgangsvergadering van januari wordt gerapporteerd dat familie Van Breugel op schema ligt en Jan Pruissen al een vrachtje gelders hout opgehaald heeft. De natuurwerkdag is goed verlopen. Er is veel gelders hout uitgedragen en op grote bossen gelegd. Jan meldt dat de rest van deze griend door de zeventig jarige houthakker Piet Eikelmans uit Schijndel gedaan zal worden. Hij zal ook latten (echt rechte wilgenlatten meestal 2 jarig) opbossen om de verwerking in de oever sneller te laten verlopen. Wij, als beheergroep, kunnen ons gaan concentreren op de Wijde Alm. In diezelfde vergadering vraag ik Jan Pruissen of het mogelijk is om een vrachtje dunnere latten beschikbaar te krijgen voor het onderwijsproject op fort Giessen, waarbij leerlingen dan met die latten een hut gaan vlechten. Jan zegt dat het dan misschien verstandiger is om deze latten uit griend Emmikhoven te halen. De latten zijn daar tweejarig, en recht en van een goede dikte. Jan stelt vervolgens voor om dan deze griend in z’n
geheel dit jaar te laten kappen door Piet uit Schijndel. Er is behoorlijk vraag naar latten. We besluiten dat we er over nadenken en op de eerstvolgende werkochtend erop terugkomen.
Begin februari: Vanuit de werkgroep Forteducatie worden plannen gepresenteerd waarbij het bouwen van hutten van griendhout serieus ingepland moet worden. Dus er moeten beslissingen genomen worden omtrent het kappen van griend Emmikhoven. Op een werkochtend in februari besluiten we dat ik zal beginnen met voorzagen, zodat we op de volgende werkochtend de latten kunnen uitdragen. Jan zal dan de uitrijwagen meebrengen en al vast een vrachtje afvoeren. De benodigde latten voor het onderwijsproject kunnen dan ook klaargelegd worden in afwachting voor afvoer naar het fort Giessen.
Half maart: De geplande werkzaamheden zijn uitgevoerd. Veel hout heeft zijn bestemming al gevonden. De deelnemers in de werkgroep, er waren ochtenden dat er wel 15 mensen waren, hebben het goed naar hun zin gehad. Het sjouwen met een bosje hout, soms groot, soms klein, en dan verwachtingsvol naar het koffiemoment gaan, is elke keer weer een belevenis. Soms een felle discussie over, zoals gister, minder.…, minder…., minder…. (Marokkanen )…, soms een levendig debat over de kwaliteit van houtkachels, maar ook vragen naar het wel en wee; een aantal keren konden we elkaar informeren over de tanende gezondheid van Jan van Drunen in Canada, de broer van Pia Stierman. En nu ik dit schrijf is inmiddels Jan overleden en hebben we Pia duidelijk ons medeleven laten blijken.
Het aantal deelnemers aan onze werkgroep neemt gestaag toe. Als U, jij, ook eens het lijf wilt oefenen in de open lucht tussen de stobben van onze wilgen, je bent van harte welkom. Meestal wordt er voor koffie gezorgd en als Pia er is, is er bijna altijd wel iets lekkers bij. Nu Pia de laatste keren er niet bij was, hadden we Uitwijkse peperkoek van Henk Kraaij. Dat is toch super smerend om met een uitroep van DWDD te eindigen.
Supervogel
Herman van Krieken
Regelmatig voer ik in de winter de vogels rond ons huis.
Vooral aan het eind van de winter is een zak voer van 20 kilo in een week leeg.
Vanuit de kamer kan ik de vogels goed volgen door de vele ramen die tot de grond doorlopen. Als eerste zie ik meestal kraaien en ekster verschijnen. Een k heftig gebaren voor de ramen doet ze wegvliegen, ze komen toch wel aan hun trekken. Op de grond zijn de ringmussen, vinken en merels de eerste die terugkomen. De vogelhuisjes worden al snel bezocht door supervoge Vanuit de wilgen bij de of de struiken tussen ons huis en het water vliegen ze naar een vogelhuisje. Ze pakken een zaadje en vliegen terug naar hun post in de struiken. Snel wordt het voer
opgepeuzeld en dan herhaalt zich steeds weer dezelfde actie. Soms lukt het niet omdat het vogelhuisje helemaal vol zit met ringmussen. jn steeds meer superogels in Nederland door het toegenomen bosareaal, door het ouder worden van bossen in Flevoland, en door ons mensen. De afgelopen vijftien jaar zijn het aantal oedertafels en neststjes enorm toegenomen e tuinen. Geen vogel die zich zo dankbaar opstelt, die zich onze koester- en manipuleerdrang zo graag laat welgevallen.
We worden beloond met gezellig getuimel en duidelijk zichtbare
aanwezigheid. De status van bekendste vogel heeft hij overgenomen van de huismus. De koolmees wordt op veel meer plekken gezien, in zeker 80 procent van de tuinen. De huismus is grotendeels verdwenen uit de grote stad. Waar vind deze kolonievogel nog onderdak voor de hele groep in die veel te goed geïsoleerde huizen van nu?
Koolmezen zijn tevreden met een nestkas of boomholte en vinden in de omtrek van 30 meter alles wat ze nodig hebben. In het voorjaar legt supervoge gemiddeld zes tot nege eieren. Ook is hij creatief; als het moet broedt hij in een gieter of in een lege tank van een sloopauto. Leida en ik hebben hem eens zien broeden in het centenbakje van een kapelletje.
Zijn maagdarm-stelsel past zich gewoon aan; een biologisch bijzonderheid. Een standvogel omdat vertrekken simpelweg niet nodig is.
Vijftien jaar geleden maakte we ons zorgen over de koolmees. De rupsenpiek, waarvan de koolmezen in het voorjaar afhankelijk zijn, kwam steeds vroeger in het voorjaar. De koolmezen konden dit tempo niet helemaal bijbenen. In de praktijk bleek dit weinig uit te maken omdat de koolmezen veel jongen krijgen. Elk jaar komt namelijk een groot deel van het eslacht om, vanwege de nderlinge competitie. Wanneer er veel jonge mezen uitvliegen, leeft slecht één van de tien jonge koolmezen nog in het tweede jaar.
supervogel
De koolmees haalt voedsel –insecten – uit de boom-kruinen. In de winter, als er nauwelijks insecten zijn, verandert hij in een zaadeter.
Hij is een geliefd nderzoeksobject voor tenschappers. Het zoek begon in Nederland in 1910 toen de Wageningse wiskundeleraar Gerrit Wolda 110 nestkasjes ophing op het landgoed Oranje Nassau Oord in Wageningen. In schriftjes hield hij
precies bij wanneer zij nestelden, wanneer en hoeveel eieren ze legden en hoeveel jongen ze kregen. De Plantenziektekundige
Dienst kreeg interesse in het werk van Wolda: met zijn koolmezen werd de rol van insectenetende vogels op de bestrijding van insectenplagen onderzocht.
Er zijn nu vier onderzoeksbossen in Nederland met nestkasten voor koolmezen die sinds 1955 worden bijgehouden. Het koolmezen onderzoek is gebruikt om het effect van zure regen op voge te tonen. De koolmezen legden eitjes met een aantoonbaar dunnere schaal, waardoor kuikens eerder stierven. Met de gezelligheid die mensen ervaren als ze koolmezen rond een nestkast zien valt het in de werkelijkheid fiks teg
Van harmonie is geen sprake,sterker: het gezinsleven hangt aan elkaar van conflicten. Jonkies maken ruzie over wie de rups krijgt, vrouw en man sporen elkaar voortdurend aan om harder
te werken, en de jongen willen van hun ouders meer en meer voedsel. Ook de vriendelijkheid valt nogal tegen. Een bonte vliegenvanger kan het beter niet wagen om de nestkast of boonholte van de koolmezen te betreden; wordt hij betrapt dan brengt hij het er doorgaans niet levend vanaf. De natuur is eigenlijk één constante oorlog om het bestaan waarbij het recht van de sterkste de kans op overleven bepaalt.
Supervogel en zijn kleine boertje de pimpelmees voelen zich thuis in uin. Koolmezen nestelen wee jaar in een estkastje op onze veranda. Vlak bij het raam van onze slaapkamer met horren en luiken hoorden we weken lang de ouders zich uitsloven terwijl de hrijver van dit stuk rlijk lag te luieren op een vroege ochtend in het voorjaar. Wakker worden met jonge mezen die roepen om voedsel, tijd om op te staan.
Bewerking artikel Supervogel De Volkskrant Wetenschap zaterdag 18 januari
pimpelmees
Tuinen met natuur
Johan Koekkoek
In april 2012 schreef ik in ‘t Altenatuurtje 90 ook over dit onderwerp.
Goudveil
Beide soorten, paarbladig en verspreidbladig, staan er nu in m ' n tuin nog steeds florissant bij.
Beide kleine verrassers breiden nog steeds hun areaal uit. Met name de verspreidbladige ziet kans zijn domein groter te maken dan een vierkante meter. Paarbladig goudveil moet nog, met veel kleinere bloempjes, in bloei komen.
Kievitsbloem
De Kievitsbloemen doen het ook weer fantastisch. Tuincentra hebben dit bloempje ook ontdekt. Vele mensen laten zich nu ook verleiden dit bloempje aan te planten. Maar het beheer van de tuin vraagt beheersing, want het goede moment om het uitgebloeide stengeltje te verwijderen breekt eigenlijk niet aan. Af laten sterven en de grond niet meer beroeren is het devies. Zij staan nu bij ons, zonder nieuwe aanplant, inmiddels massaal in het grasveld, hooilandje.
Gele bosanemoon
Voor de Gele bosanemoon geldt ongeveer hetzelfde positieve verhaal. Zo’n dertig jaar staat de pol al op het kleine noord hellinkje langs de Alm. Het aantal bloempjes heb ik de eerste jaren steeds geteld. Nu is dat onmogelijk. Ik vat het samen onder het telwoord veel.
Poelruit
Toen ik na m’n telsessie de kano van de kleinkinderen wilde verleggen omdat deze midden in een bed Poelruit lag ontdekte ik dat waarschijnlijk een rat zo’n 50 Zwanenmossels onder de kano op had zitten peuzelen. Twee exemplaren hadden kans gezien hun sluitspier zo stevig te spannen dat de rat hen niet open kon krijgen. De natuur heeft zijn loop.
De kano had misschien wel mogen blijven liggen als er geen bedreiging voor de Poelruit speelde. De Poelruit is namelijk één van de soorten die al sinds onze bezetting van dit stuk uiterwaard (1978) daar reeds gevestigd was.
Elk jaar weer probeer ik de Poelruit van dienst te zijn. Als er ergens in de buurt een exemplaar de kop op steekt probeer ik maatregelen te nemen om zijn kansen te vergroten. Het lukt mij tot op heden niet. Ik denk dat de aanwezige door mij
Dat staat (nog) niet in mijn werkschema.
aangeplante bomen geveld moeten worden om de Poelruit meer levensruimte te geven.
Spijkerboor
Herman van Krieken
Als onderdeel van de Stelling van Amsterdam is Fort bij Spijkerboor een wereldwijd erkend cultuurmonument (sinds 1996 op de Unesco werelderfgoedlijst).
Die erkenning berust vooral op de inventieve manier waarop Nederlanders het principe van “inundatie” hebben benut voor de landsverdediging. In 1 – 2 dagen kon een aaneengesloten gebied rondom Amsterdam gedeeltelijk of geheel onder water gezet worden om een vijandelijke opmars te stuiten.
Fort bij Spijkerboor is het meest noordelijke van de 42 stellingforten rondom Amsterdam, die het inundatiegebied moesten beheersen. Het is tevens het grootste fort; bij opening in 1913 bood het onderdak aan ruim 300 militairen. Door hun geïsoleerde ligging en ontoegankelijkheid kon de natuur zich op en rondom de forten relatief ongestoord ontwikkelen. Op de met zand gevulde bodem en in de fortgrachten, die niet in verbinding stonden met het polderwater, ontstond een eigen biotoop met een aantal bijzondere soorten. De natuur wordt op een zorgvuldige wijze beheerd en in bescheiden mate ontwikkeld. Het fort zelf heeft een afgesloten gang die toegang en onderdak biedt aan overwinterende vlinders en vleermuizen, maar in het publieksgedeelte treft men ze soms ook aan.
Fort bij Spijkerboor werd in 1989 aangekocht door Staatsbosbeheer en wordt vanaf 1991 beheerd door Natuurmonumenten. Van 1952 tot 1990 was het een radiobaken voor de Rijksluchtvaartdienst en Luchtverkeersleiding wist een collega op het werk te vertellen.
Café ’t Keerpunt in Spijkerboor te Drenthe ontving in september 1780 een bijzonder gast die tegen zijn zin verbleef vastgebonden aan een ijzeren ring. De twintigjarige Duitser Anton Link werd er van verdacht de vorige dag dominee Johannes Ledeboer in Schellingoord te hebben doodgeschoten. De dader werd door enkele boeren aangehouden. Zij brachten hem naar de herberg, alwaar de plaatselijke smid een kram met een ring aan de muur bevestigde waar men Link aan vastbond. Spoedig daarna werd de gevangene overgebracht naar Assen waar hij in januari door de Etstoel schuldig wordt bevonden aan de moord. Op het galgenveld in Assen wordt hij geradbraakt en onthoofd. Ruim 250 jaar later is de ring nog te vinden in het café te Spijkerboor. Tijdens het bezoek van de Vogelwerkgroep aan Drenthe hopen
Leida en ik in het café te gaan kijken, te meer daar het tegenwoordig een klein muziek theater is waar je ook nog goed kan eten en drinken.
Het Spijkerboor vormt een belangrijk vaarwater in de Brabantse Biesbosch. Het Spijkerboor begint als de zuidelijke voortzetting van het Steurgat. Deze vertakt zich tot twee kleinere kreken, die na ongeveer een kilometer weer samenkomen en zo het Spijkerboor vormen. Dit brede vaarwater stroomt vervolgens in zuidelijke richting, om na enkele kilometers uit te monden in de Amer, op een steenworp afstand van het punt waar de Bergsche Maas
en de Donge samenvloeien. Het Spijkerboor vervult nog altijd een belangrijke waterafvoerende functie, aangezien deze in open verbinding staat met de Maas. Daarnaast is het Spijkerboor van groot belang voor de pleziervaart, aangezien het onderdeel vormt van de belangrijke Biesbosch-vaarweg tussen de Merwede in het noorden en de Amer en Bergsche Maas in het zuiden. Op waarneming.nl kom ik Het Spijkerboor regelmatig tegen als ik een melding doe van een vogel of vlinder.
Vanwaar mijn fascinatie met Spijkerboor zult u zich afvragen? Die is ontstaan toen ik in aanraking kwam met de muziek van Tim Grimm. Singer-songwriter, acteur en boer zijn enkele van zijn activiteiten. Naast zijn muzikale kwaliteiten worden ook zijn capaciteiten als tekstschrijver veel geprezen. Verhalen uit de Amerikaanse MidWest en gebeurtenissen uit het leven van de kleine (plattelands) man vormen de kern van zijn teksten. Critici zoekende naar vergelijkingen laten vaak namen vallen als Johnny Cash, Woody Guthrie en Bruce Springsteen (in zijn Nebraska periode).
The Turning Point heet het album en de titelsong, een ‘ Dutch Murder Ballad’ verhaalt over het populaire muziek-café ‘t Keerpunt in Spijkerboor te Drenthe. Een andere fraaie song op deze CD die direct naar Tim’s Nederlandse avonturen verwijst is Anne In Amsterdam, waarin Grimm zijn gedachten en emoties beschrijft na een bezoek aan het Anne Frank Huis in Amsterdam. Voor de liefhebbers: de CD The Black Fields is zo mogelijk nog mooier. Op zondag 15 juni om 15.00 uur is hij te horen en zien in de Kunstgroep de Compagnie te Veghel (zie verder www.timgrimm.com).
Tijdens een koude avond in de winter maak ik de hout kachel aan en luister naar de muziek en teksten over zijn zoontjes, boeren, vogels en Anne Frank. Leida ligt te lezen op de andere bank en ik droom weg naar Spijkerboor in Drenthe waar we een heerlijk weekend gaan vertoeven met de Vogelwerkgroep.
Gebruikte bronnen:
Website Fort bij Spijkerboor, website café ’t Keerpunt Spijkerboor, website Cevalier Music Management en Wikipedia.
Waarnemingen
van december 2013 - april 2014
Rinus Punt
Datum Waarneming
29 dec. 1 Appelvink
5 jan. 9 patrijzen
9 jan. 150 Kramsvogels
12 jan. 1 Patrijs
Plaats en Waarnemer
Rijswijk, Anne, Arie, Andre, Wim
Almkerk, De Omloop, Els Capelle
Elsdijk, Genderen, Rinus Punt
2 Steenuiltjes (bij kast) Klaverplak, John Struik
13 jan. 1 Aalscholver op op lantaarnpaal rotonde Veen
1 Gr. bonte specht Wijk en Aalburg, tuin Joke Dien
15 jan. 2 Sperwers (paartje)
8 Staartmezen Sleeuwijk, boomgaard Hylke Tromp
20 jan. 1 Witte spreeuw Genderen, Alex van den Assem
24 jan. 1 IJsvogel
Andel, tuin Kees en Hanny van Andel
26 jan. 1 Wulp (roepend) Genderen, Hans Thur
31 jan. 2 Steenuiltjes (bij kast) Meeuwen, tuin Marjo Kop
1 febr. 1 Wulp Genderen, Uiterwaarden, Jan van Gelder
4 febr. 2 IJsvogels (paartje)
Gebruikten 2 gaten van de oeverzwaluwenwand Struikwaard, R. Punt
16 febr. 2 Vuurgoudhaantjes Groesplaat, Wouter van Rijsbergen
16 mrt. 3 Patrijzen Oudendijk, Wouter van Rijsbergen
19 mrt. 1 Grutto Klaverplak, Petra Furster
24 mrt. 1 Ree Giessen, Struikwaard, Conny en Els
29 mrt. 2 Ooievaars
1 Boerenzwaluw Nieuwendijk, Corné Pruijsen
29 mrt. 1 Kerkuil (op 6 eieren)
1 Witte Kwikstaart Werkendam, fam. Combee
31 mrt. 3 Waterschildpadden (gracht)
Woudrichem, Corine v.d. Knijff
2 april 1 Boerenzwaluw Woudrichem, Corine v.d. Knijff
4 april 1 Boerenzwaluw (schuur) Babyloniënbroek, Arjens Boom 11april 2 Staartmezen overvallen in nest Sleeuwijk, tuin Jan van Haaften
Bedankt voor het melden, ik blijf op mijn post om de nieuwe waarnemingen te noteren!
Met vriendelijke groet, Rinus Punt
Hoofdstraat 48, 4265 HL Genderen
Tel. 0416-352301 of 06-48638377
e-mail: mlpunt@hetnet.nl
Stand van zaken Kringloop
Johan Koekkoek
1. Vorderingen nieuwbouw
Schreef ik in het vorige nummer van ’t Altenatuurtje, januari 2014, dat bestuursleden en vrijwilligers zich druk maakten over het bestraten van het nieuwe terras en het tot stand brengen van de nieuwe buitentrap, nu even aandacht voor de afwerking van de nieuwe winkel. Op een haar na kunnen nu personeel, vrijwilligers en bestuursleden zich druk gaan maken over het stofvrij maken van de nieuwe winkel. De nieuwe kassabalie staat er. Voorwaar een prachtstukje ambacht. Uit een 6 zestal oude paneeldeuren, verzameld uit beide panden, heeft Henk Pelikaan de kassabalie opgetrokken. Ook zijn er heel vakkundig doorgangen tot stand gebracht tussen de monumentale oude schuur en de nieuwbouw. Nieuwe brandwerende deuren zijn in hun scharnieren gehangen. Door het niveau verschil in de vloer van de oude schuur en de nieuwe winkel moeten er nog enkele treden gemetseld worden.
Begin mei hopen we toch dat de verkoop vanuit het nieuwe deel kan starten.
2. Einde van het tijdperk Jan de Krey
Al vele jaren rijden wij onze zogenaamde winkeldochters naar Giessenburg alwaar de heer de Krey onze spullen opsloeg in zijn voormalige Albert Heijn winkel. Zodra hij voldoende hulpproducten zoals voedsel, kleding, rolstoelen, etc. opgespaard had, regelde hij transport naar Polen. Daar zijn de goederen, inclusief de grote hoeveelheid kringloopspullen, via de sociale dienst terecht gekomen bij de meest behoeftigen. De transportkosten werden opgebracht door de Stichting Hulp Polen, waarin ook enkele betrokken partijen zoals, Poolse artsen uit een ziekenhuis, participeerden. Vrijdag 28 maart 2014 krijg ik een telefoontje van Sjoerd, de directeur van de Kringloop. Hij maakt mij attent op het laden van de laatste vracht in Giessenburg. Ik meldde mij zo halverwege het laadproces. De oude baasjes die al vele jaren bij het laden betrokken zijn stonden allemaal wederom hun mannetje. De dochters van Jan de Krey toonden duidelijk dat zij de leiding hadden van deze slotoperatie. Ook het meubilair van Jan zelf moest tenslotte ingeladen worden. Even heb ik met dochter Lida van gedachten gewisseld over dit memorabele moment. Ik meldde dat ik haar vader getracht had aan te spreken in het verpleeghuis in Hardinxveld. Hij herkende mij niet. “Gelukkig komen er soms momenten van herkenning bij ons”, zei ze. De volgeladen vrachtwagen vertrok.
Familie de Krey met aanhang de hand geschud. Het einde van een tijdperk.
3. Je plek vinden
Op de thuisrit vanuit Giessenburg vergezelde vrijwilliger Gerrit Schriek mij. Tijdens de rit vertelde hij dat Sjoerd hem gevraagd had om de wagen voor Polen mee te gaan laden. "Normaal ben ik er op vrijdag niet", zo vertelde Gerrit, " maar vandaag ben ik blij dat ik even kan helpen". Ik vraag dan wat hij anders gedaan zou hebben op deze dag. "Nou een poosje op de bank zitten en mijn broer helpen om in huis iets te doen. We wonen samen in Woudrichem. Op zaterdag ga ik altijd naar de kantine van Rijswijkse Boys. Daar heb allicht een praatje. Dat doe ik al jaren. Maar vanmiddag moet ik op tijd thuis zijn, want dan komt de mevrouw van de sociale dienst om een praatje te maken. Dat doet ze altijd een of twee keer in de week. Ik vind het wel fijn dat Sjoerd mij zo nu en dan vraagt voor een karweitje. Normaal ben ik zo’n drie dagen in de week op de kringloop. Ik doe veel sloopwerk. Daar staat m’n brommer". Het is mooi weer. Ik groet Gerrit en wens hem een prettig weekeinde.
4. Jaarcijfers Kringloopcentrum Altena
De ANBI-status legt het Kringloopcentrum de verplichting op om de jaarcijfers publiek te maken. Ook moet op schrift en/ of op de website duidelijk zijn wat de doelen van de organisatie zijn.
De doelstelling van Kringloopcentrum Altena kent drie pijlers: 1 Mens, 2 Milieu, 3 Markt.
1. Mens
Het aantal mensen dat een plekje vindt om in het kringloopcentrum een zinvolle dag-/weektaak te beleven is het laatste jaar flink toegenomen. Met name de uitbreiding van het gebouw heeft daar een behoorlijke bijdrage aan geleverd. De ‘kern van de arbeid’ wordt gevormd door mensen met een betaalde baan, met daarnaast een behoorlijk aantal vrijwilligers. Van deze vrijwilligers zijn er enkele die om welke reden dan ook aan de zijkant van het betaalde arbeidscircuit terecht zijn gekomen. Zij kunnen ook tot dat centrale ‘kern’ gerekend worden. Uiteraard zijn er ook komende en gaande medewerkers. Dit is een categorie die valt onder de zogenaamde titel verplicht vrijwilliger. Denk hierbij aan mensen met een taakstraf.
2. Milieu
De doelstelling die gevat wordt onder het woord milieu is al zover ingeburgerd dat we ons moeten bezinnen op de formulering. Zo is gescheiden inzamelen van plastic haast voor iedereen gewoon geworden, eens was dat een hoofdthema van het kringloopcentrum. Inleveren van kleding gaat zover dat het eigenlijk al onder het kopje Markt behandeld moet worden. Maar er is nog veel werk aan de winkel, wat te denken van het energiegebruik in de gebouwen, het demonteren van gebruiksgoederen om zuivere grondstoffen op de markt af te kunnen zetten. De cijfers voor gescheiden afvoer van producten mogen dan in de beleving van mensen in en rond het kringloopcentrum hoopvol zijn, maar gezien het gedrag van de gehele bevolking moet er nog veel arbeid verzet worden.
3. Markt
Onder markt valt eigenlijk de gehele commerciële bedrijfsvoering. Zo is het in dit verband goed te noemen dat alleen gemeente Werkendam nog financieel participeert in het ophalen van gebruiksgoederen. De andere twee gemeenten hebben te kenen gegeven daar van af te willen zien.
Wel is het zo dat we nog met gemeente Woudrichem een discussie hebben over het formeel beëindigen van de inzamelovereenkomst. Het zou het nieuwe gemeentebestuur van Woudrichem sieren deze in 2001 afgesloten overeenkomst te respecteren dan wel formeel op te zeggen met de bijkomende financiële consequenties! Gemeente Aalburg heeft in 2000 een formele aanbesteding gedaan omtrent het inzamelen van gebruiksgoederen. Deze inschrijving heeft Kringloopcentrum Altena verloren aan Kringloopcentrum Twiddus uit Waalwijk. Wel heeft Kringloopcentrum Altena nu een contract met deze gemeente voor het leeg maken van de kledingcontainers.
Op de site www.kringloopcentrumaltena wordt een overzicht gegeven van de staat van baten en lasten. Dit naar aanleiding van de concept jaarrekening van 2013.
Ter illustratie hier het diagram van 2012 waarin een bedrijfsomzet van bijna 300.000 euro weergegeven wordt. Uit het diagram blijkt dat er een heel kleine winst geboekt is (= resultaat uit gewone bedrijfsvoering). Personele kosten en overige bedrijfskosten slokken verder het overgrote deel van het budget op. Voor het diagram van 2013 zal vanwege de nieuwbouw een groter deel bestemd zijn voor afschrijvingen en overige bedrijfskosten.
Kringloopcentrum Altena
Kerkstraat 1, 4286 BA Almkerk. tel. 0183-403080
- Inzameling - & Verkoop bruikbare goederen
- Educatie & Voorlichting
- Recycling
NIEUWE MEUBELEN?
GROTE SCHOONMAAK?
OPRUIMEN? VERHUIZEN?
Bel maandag t/m vrijdag van 9 tot 12 uur het Kringloopcentrum voor het ophalen van al uw bruikbare spullen!
BANKJE NODIG? OF EEN LEUKE BLOUSE? OF SERVIESGOED? OF DAT ENE BOEK?
Bezoek de Kringloopwinkel op de hoek van de Kerkstraat en de Woudrichemseweg in Almkerk!
Bruikbare spullen kunt u afgeven tijdens de openingstijden van de winkel.
Doelstelling van de vereniging:
We willen een bijdrage leveren aan het behoud en het bevorderen van de biodiversiteit in het Land van Heusden en Altena. Dat doen we o.a. door overleg met zoveel mogelijk personen of groepen waaronder overheden zoals gemeenten en provincie.
Werkgroepen:
Activiteiten:
- Beheercommissie - Natuurwandelingen
- Fort-educatie - Lezingen
- Vogelwerkgroep - Diverse inventarisaties
- Milieu en Klimaat - Nachtvlindernacht
- Weidevogelbescherming - etc.
- DEcAB
- Kringloopcentrum Altena
AANMELDINGSKAART
Ja, ik wil ook meehelpen de natuur in het Land van Heusden en Altena te beschermen. Noteer mij daarom als lid / jeugdlid / gezinslid.
