Cowboys in de plastische chirurgie

DE STANDAARD

18 BINNENLAND

ZATERDAG 14, ZONDAG 15 FEBRUARI 2009

PLASTISCH CHIRURGEN TEGEN COWBOYPRAKTIJKEN IN HUN SECTOR

BORSTEN in de

WAT VOORAFGING Advertentie langs de snelweg voor borstcorrecties op afbetaling. ©

hollandse hoogte

Alweer ligt de plastische chirurgie onder vuur. De chirurgen verdedigen zich. ‘Velen die esthetische ingrepen uitvoeren, zijn er niet voor opgeleid’.

een dermatoloog die daar ervaring mee heeft, kleine liposucties kan uitvoeren in zijn praktijk.

Maar als zich complicaties voordoen, dan moet je die ook kunnen diagnosticeren en behandelen. Ik suggereer niet dat andere artsen dat niet kunnen, maar wij hebben een chirurgische opleiding gevolgd en zijn veel meer vertrouwd met complicaties na een chirurgische ingreep.’

De sluiting van twee Belgische privéklinieken in Nederland door de gezondheidsinspectie doet opnieuw het debat oplaaien over het statuut van privéziekenhuizen en de erin opererende artsen.

De Koninklijke Belgische Vereniging voor Plastische, Reconstructieve en Esthetische Chirurgie kondigt maatregelen aan.

VASTTAPIJT IN DE KAMERS

VA N O N Z E M E D E W E R K E R

JAN BOSTEELS BRUSSEL Plastische chirurgie

is een beroep dat de jongste jaren wereldwijd enorm is gepopulariseerd en gecommercialiseerd.

Ook in België is dat het geval: er bestaat in ons land geen regelgeving, zodat elke arts esthetische behandelingen mag aanbieden, ook als hij geen gespecialiseerde opleiding heeft gevolgd. Professor Koen Van Landuyt heeft daar ernstige bedenkingen bij. Hij is als plastisch chirurg onder andere verbonden aan het UZ Gent en de borstkliniek van het ASZAalst. ‘Velen die esthetische ingrepen uitvoeren, zoals dermato-

logen en huisartsen, zijn daar niet voor opgeleid’, zegt hij.

Plastisch chirurgen zijn het er wel over eens dat bepaalde kleinere ingrepen – bijvoorbeeld het inspuiten van botox – ook door nietspecialisten kunnen worden uitgevoerd, maar waar ligt de grens?

Professor Monstrey, diensthoofd Esthetische en Reconstructieve Heelkunde van het UZ Gent, pleit voor voorzichtigheid.

‘Liposuctie beschouwen wij als een chirurgische ingreep, ook al is het een redelijk eenvoudige handeling. Je werkt toch met instrumenten in het lichaam om er een hoeveelheid vet weg te trekken. Ik kan me voorstellen dat

Nogal wat artsen zijn om financiele redenen overgeschakeld naar schoonheidsoperaties. De jongste jaren schieten privéklinieken als paddestoelen uit de grond. Sommige van die instituten zijn erg bedreven in verkooptechnieken die recht uit de supermarkt lijken te komen. Zo biedt de Wellnesskliniek in Genk momenteel borstvergrotingen aan voor 1.999 euro.

‘Tijdelijke aanbieding inclusief implantaten’, schreeuwt de website. De Mediclinic in Oud-Heverlee lokt Nederlandse klanten met ‘Belgische prijzen’. Het Brusselse Medisch Centrum Linea Aesthetica pakt uit met een kortingsactie: ‘Bespaar tot 50 procent op uw ingreep.’ Dokter Monstrey noemt het een bedenkelijke evolutie.

‘Dat soort excessen bezorgt ons vak een kwalijke naam.’

Zijn collega Filip Stillaert somt de nadelen van de goedkope behandelingen op: ‘Mensen worden verleid met goedkope tarieven. Er is vaak geen degelijke dokter-patiëntrelatie. Patiënten krijgen soms te weinig bedenktijd. In sommige buitenlandse privéklinieken is er amper de mogelijkheid om de chirurg te spreken.

Een arts doet het voorgesprek en de postoperatieve zorgen worden toegediend door een arts die de patiënt niet geopereerd heeft.’

‘In België zijn dat gelukkig uitzonderingen, de overgrote meerderheid van de privéklinieken

functioneert prima en wordt geleid door hoogopgeleide plastisch chirurgen. Maar de minderheid die uit is op snel gewin en het niet nauw neemt met de deontologie, moet eruit worden gefilterd.’

Het gebrek aan een duidelijk wettelijk kader laat zich voelen. De omstandigheden in sommige privéklinieken zijn niet geschikt om er invasieve chirurgie te bedrijven (waarbij een instrument wordt ingebracht in een orgaan, red.). ‘Ik ken privéklinieken waar vast tapijt ligt in de kamers’, klaagt plastisch chirurg Lucien Lefèvre van het Onze-LieveVrouwziekenhuis in Aalst. ‘Ik heb het al meegemaakt dat patiënten in de spoedopname binnenkomen na een esthetische behandeling in een privékliniek waarbij ze te veel bloed hebben verloren, maar waar geen bloedtransfusie mogelijk is. Je mag mijns inziens geen patiënt opereren als je niet de noodzakelijke nazorg kunt geven, die alleen in een ziekenhuis mogelijk is.’

We hoeven niet ver te zoeken om te weten hoe het beter kan. In Frankrijk mogen esthetische ingrepen sinds 2005 alleen door plastisch chirurgen worden uitgevoerd. In afwachting dat het hi-

DE STANDAARD

BINNENLAND 19

ZATERDAG 14, ZONDAG 15 FEBRUARI 2009

aanbieding aat in de Belgische wetgeving wordt opgelost, bestaat er voor patiënten toch al een eenvoudige manier om te weten te komen welke artsen gekwalificeerd zijn als plastisch chirurg. Mensen die na hun artsenopleiding nog een zesjarige specialisatie hebben gevolgd, zijn verenigd in de Koninklijke Belgische Vereniging voor Plastische, Reconstructieve en Esthetische Chirurgie (RBSPS).

Op de website rbsps.org vind je de gegevens van de aangesloten leden terug.’

‘Je wordt niet zomaar lid van de RBSPS: de specialist moet worden voorgedragen door twee peters en zijn cv wordt zorgvuldig beoordeeld alvorens hij wordt aanvaard. De vereniging voorziet ook bijscholing.

GEEN COMMERCIE

‘Onder de vorige minister van Volksgezondheid, Rudy Demotte, werden al enkele maatregelen uitgewerkt die nog op hun uitvoering wachten. De eerste wet, die weldra ter stemming in de Kamer ligt, handelt over een verbod op publiciteit.

‘Ik denk dat deze wet zelfs een beetje strenger zal zijn dan de Franse’, zegt de Brusselse plastisch chirurg Denis Goldschmidt, voorzitter van de RBSPS. ‘Zo zal het weldra afgelopen zijn met de tijdelijke aanbiedingen rond borstvergrotingen. Esthetische chirurgie blijft geneeskunde en mag geen commercie worden.’

Een tweede wetsvoorstel, dat bepaalt wie welke ingrepen mag uitvoeren, is door de regeringswissels in de verdrukking geraakt, maar er wordt aan gewerkt. ‘We hebben gepraat met de dermatologen en met de Vereniging voor Esthetische Geneeskunde’, zegt dokter Goldschmidt. ‘We raakten het over alles eens, behalve over liposuctie. Dat zullen we later nog moeten uitklaren, maar voor ons en ook voor de Koninklijke Academie voor Geneeskunde is het duidelijk dat het over een chirurgische ingreep gaat. Artsen en dermatologen zullen in de toekomst geen ooglidcorrecties en liftings meer mogen uitvoeren.

Oppervlakkige ingrepen als botox- en andere inspuitingen kunnen nog wel, net als bijvoorbeeld peelings en ultrasone behandelingen.’

De derde wetswijziging, waar nog heel wat werk rond is, betreft de normen voor privéklinieken. ‘Het is onwaarschijnlijk, maar momenteel zijn er geen normen’, zegt Goldschmidt. ‘Er zijn een tweetal privé-instituten die op een aantal gebieden sommige ziekenhuizen in kwaliteit overtreffen, maar er bestaan ook privéklinieken waar het ronduit gevaarlijk is. Dat is al jaren bekend en iedereen is bereid er iets aan te doen. Hoe streng de normen zullen zijn, zal

afhangen van het feit of er onder plaatselijke of algemene verdoving wordt gewerkt. Er zullen normen vastgelegd worden voor de architectuur, de sterilisatie, de hygiëne en het personeel. Dat is slecht nieuws voor de privéklinieken die nu ondermaats scoren op die gebieden.’

HET MOOIE VAN BEAUTIFUL

Komt het door televisieprogramma’s als De Wellnesskliniek en Beautiful dat plastische chirurgie is gebanaliseerd en verworden tot een product uit de supermarkt, waar je kunt shoppen voor een nieuw lijf ? Nieuwe tanden, een platte buik en grote borsten, en dat voor de beste prijs? Dokter Monstrey ziet ook positieve kanten aan de mediatisering van zijn beroep.

‘Door de popularisering van plastische chirurgie zetten mensen makkelijker de stap naar de plastisch chirurg. Het kan ook geen kwaad om je als goed geïnformeerde patiënt door een gekwalificeerde chirurg te laten behandelen aan een deel van je lichaam waar je je echt niet goed bij voelt.’

Dokter Van Landuyt gaat nog een stap verder. ‘Esthetische chirurgie moet een commerciële zaak blijven, zodat de gemeenschap niet voor de kosten moet opdraaien. Met het commerciële op zich is niets mis. Het is in principe een eerlijke deal: de patiënt betaalt de ingreep volledig zelf en hij of zij kan shoppen. Hij kan kiezen voor de beste chirurg, hij kan kiezen voor een luxueuze kliniek of voor een goedkopere oplossing.’

‘Maar het zou wel beter zijn als alle privéklinieken een rating hadden, zoals in de VS: dan weet je

EEN BEDREIGD BEROEP

De schoonheidsklinieken lokken niet alleen huisartsen, dermatologen en licentiaten in de tandheelkunde. Ook nogal wat plastisch chirurgen kiezen de kant van de commerciële geneeskunde.

Er is een terugbetalingsregeling voor reconstructieve chirurgie, maar die is ondermaats, klagen sommige plastisch chirurgen. Reconstructieve chirurgen zijn onderbetaald, terwijl chirurgen die zich louter bezighouden met esthetische chirurgie het tienvoudige of meer kunnen verdienen dan hun collega’s. Dat is een probleem.

Bovendien is reconstructieve plastische chirurgie een bijzonder moeilijke discipline. Aan de positieve kant van de balans staan de grote patiëntentevredenheid en het bijbehorende prestige.

‘Patiënten staren zich soms blind op wat een reconstructieve ingreep kost en denken dat al het geld in de portefeuille van de plastisch chirurg verdwijnt, maar in feite betalen ze een heel team, de klinische omgeving, de voorgesprekken, de nazorg en de ervaring van de chirurg’, zegt dokter Van Landuyt.

‘Ja, ook ik heb wel eens overwogen om de stap te zetten naar louter esthetische chirurgie.’ Toch koos hij niet voor de commerciële sector. Waarom niet?

‘Ten eerste is er het contact met de patiënt. Ten tweede apprecieer ik het gevoel dat ik toch nog dokter ben.’

‘Bovendien biedt reconstructieve chirurgie meer uitdagingen, er

‘Esthetische chirurgie moet een commerciële zaak blijven. Zo draait de gemeenschap niet op voor de kosten’ tenminste waar je aan toe bent.’

Weigeren plastisch chirurgen soms patiënten te behandelen?

‘Het is niet de dokter die zijn criteria moet opleggen aan de patient, dat is mijn leuze’, zegt dokter Monstrey. ‘Als een vrouw naar me toe komt voor een zeer forse borstvergroting, is het niet aan mij om daartegen in te gaan omdat ik het niet esthetisch vind.

Aan de andere kant is het niet aan de patiënt om mij te dicteren wat er moet gebeuren. Als iemand gigantisch grote borsten wil, dan moet ik haar erop wijzen dat dat risico’s met zich meebrengt. Er moet een overeenkomst zijn tussen de patiënt en de arts.’

valt meer aan te beleven en je leert er meer van. Er zijn weliswaar ook collega’s die louter esthetische chirurgie uitvoere op internationaal topniveau, maar zij verdienen een veelvoud van de reconstructieve chirurg.’

Ook professor Monstrey beschouwt de academische plastische chirurgie als een bedreigd beroep. ‘Wij hebben in Gent het geluk dat we met zijn zessen in een team werken, maar wereldwijd is het moeilijk om specialisten te vinden die gaan voor een academische carrière. Dat heeft op termijn nefaste gevolgen voor de opleiding van plastisch chirurgen.’

Dokter Filip Stillaert en professor Stan Monstrey.

Borstimplantaten in siliconen. ©

‘Op academisch niveau aan plastische chirurgie doen, betekent de moeilijkste patiënten opereren, wetenschappelijk onderzoek doen en daarvoor het minst financieel gehonoreerd worden.

Een reconstructieve ingreep bij patiënten die een ernstig ongeluk hebben gehad kan zes tot acht uur duren. Als je kijkt wat het Riziv daarvoor betaalt: dat zijn bagatellen.’

‘Toch hoeft er helemaal geen spanning te bestaan tussen esthetische en reconstructieve chirurgie’, besluit Stan Monstrey. ‘Aan elke ingreep die we uitvoeren — bij aangeboren afwijkingen, na een trauma, na kankerherstel —

© wvv

photo news

is zowel een reconstructieve als een esthetische kant. Het ene gaat over de vorm, het andere gaat over de functie, maar dat is een artificieel verschil. Als we een kind met een gespleten lip opereren, proberen we die spier te herstellen met littekens die zo weinig mogelijk opvallen.’

‘Het is verkeerd om de discussie op te splitsen tussen de goeie reconstructieve chirurgen en de commerciële chirurgen, want de meeste plastisch chirurgen doen eigenlijk beide.’

- ONLINE www.rbsps.org