ทบทวนตัวเลือกโรคและการรักษาอย่างกระชับ

โรคมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา | มะเร็​็งไขกระดู​ูก

การทบทวน โดยย่​่อ

ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมาที่​่� � ต่​่อการรั ักษา เกิ​ิดซ้ำำ�� และดื้​้อ

ฉบั​ับเดื​ือน กั​ันยายน 2566 | นพ. ไบรอั​ัน จี​ี.เอ็​็ม. ดู​ูรี่​่�

สื่ง่� ตี​ีพิม ิ พ์​์ มู​ูลนิ​ิธิม ิ ะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาสากล

มู​ูลนิ​ิธิม ิ ะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาสากล (International Myeloma Foundation, IMF) ซึ่ง่� ก่​่อตั้​้�งในปี​ี 2533 เป็​็นองค์​์กรแรกและมี​ีขนาดใหญ่​่ที่​่สุ � ด ุ ที่​่�มุ่​่�งเน้​้น ิ จำำ�นวนมากกว่​่า 525,000 คน ไปที่​่�มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา IMF ได้​้เข้​้าถึ​ึงสมาชิก ใน 140 ประเทศ IMF อุ​ุทิศ ิ ให้​้กั ับการพั ัฒนาคุ​ุณภาพชีวิี ต ิ ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็ง มั ัยอี​ีโลมาในขณะในที่​่�กำ�ลั ำ ังดำำ�เนิ​ินงานในด้​้านการป้​้องกั ันและการบำำ�บั ัด � อ ผ่​่านหลั ักปฏิ​ิบั ัติ​ิสี่​่ข้ ้ ของเรา: การวิ​ิจั ัย การศึ​ึกษา การสนั ับสนุ​ุน และการ ั สนั ับสนุ​ุนสัมพั ันธ์​์

การวิ​ิจั ัย IMF ทุ่​่ม� เทเพื่​่�อค้ ้นหาวิ​ิธีกี ารรั​ักษามะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาและเรามี​ีโครงการ ริ​ิเริ่​่�มมากมายที่​่�จะทำำ�ให้ ้สิ่​่�งนี้​้�เกิ​ิดขึ้น ้� ได้ ้ กลุ่​่ม � ดำำ�เนิ​ินงานมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสากลที่​่�มาจากคณะ ที่​่�ปรึ​ึกษาด้ ้านวิ​ิทยาศาสตร์​์ของ IMF ซึ่​่�งก่​่อตั้​้�งในปี​ี 2538 เป็​็ นองค์​์กรที่​่�เป็​็ นที่​่�เคารพนั​ับถื​ือ มากที่​่�สุ​ุดด้ ้วยนั​ักวิ​ิจั​ัยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเกื​ือบ 300 คน ดำำ�เนิ​ินงานด้ ้านการวิ​ิจั​ัยร่​่วมกั​ันเพื่​่�พั​ัฒนา ผลลั​ัพธ์​์สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยในขณะที่​่�จั​ัดเตรี​ียมแนวปฏิ​ิบัติ ั ร่​่ิ วมที่​่�ผ่​่านการประเมิ​ินอย่​่างเข้ ้มงวดที่​่� ใช้ ้กั​ันทั่​่�วโลก Black Swan Research Initiative® ของเรากำำ�ลังั ลดช่​่องว่​่างระหว่​่างภาวะสงบ แบบระยะยาวกั​ับการบำำ�บั​ัด โปรแกรมทุ​ุนสนั​ับสนุ​ุนด้ ้านการวิ​ิจั​ัยไบร์​์อัน ั ดี​ี โนวิ​ิสประจำำ�ปี​ีของ เรากำำ�ลังั ให้ ้การสนั​ับสนุ​ุนต่​่อโครงการที่​่�มีโี อกาสสำำ�เร็​็จสูงู ที่​่�สุ​ุด โดยผู้​้�ตรวจสอบใหม่​่กั​ับระดั​ับ อาวุ​ุโส คณะผู้​้�นำำ �พยาบาลของเราประกอบด้ ้วยพยาบาลจากศู​ูนย์​์รั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชั้​้�นนำำ � พั​ัฒนาคำำ�แนะนำำ �สำำ�หรั​ับการดู​ูแลด้ ้านการพยาบาลผู้​้�ปายมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การศึ​ึกษา การสั​ัมมนาผ่​่านเว็​็บ การสั​ัมมนา และเวิ​ิร์ค์ ช็​็อปของ IMF ให้ ้ข้ ้อมู​ูลล่​่าสุ​ุดที่​่� นำำ �เสนอโดยนั​ักวิ​ิทยาศาสตร์​์และแพทย์​์ด้ ้านเนื้​้�องอกวิ​ิทยาชั้​้�นนำำ �แก่​่ผู้​้�ป่​่ วยและครอบครั​ัว โดยตรง เรามี​ีห้ ้องสมุ​ุดที่​่�มีสิ่​่ ี ง� ตี​ีพิม ิ พ์​์มากกว่​่า 100 ฉบั​ับ สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วย ผู้​้�ดู​ูและบุ​ุคลากร ทางการแพทย์​์ สิ่​่�งตี​ีพิม ิ พ์​์ IMF ไม่​่มี​ีค่​่าใช้ ้จ่​่ายเสมอ และมี​ีทั้​้ง� ภาษาอั​ังกฤษและภาษาอื่​่�นๆ ที่​่� คั​ัดเลื​ือกมา การสนั ับสนุ​ุน IMF InfoLine ตอบคำำ�ถามและข้ ้อกั​ังวลที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูกของ คุ​ุณผ่​่านทางโทรศั​ัพท์​์และอี​ีเมล โดยให้ ้ข้ ้อมู​ูลที่​่�ถูก ู ต้ ้องที่​่�สุ​ุดด้ ้วยความเอาใจใส่​่และความ เห็​็นอกเห็​็นใจ เรายั​ังให้ ้การสนั​ับสนุ​ุนกลุ่​่ม � ช่​่วยเหลื​ือเครื​ือข่​่ายมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ฝกอบรมให้ ้ กั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�อุ​ุทิศต ิ นให้ ้หลายร้ ้อยคน ผู้​้�ดู​ูแล และพยาบาลซึ่​่�งอาสาสมั​ัครมาเพื่​่�อเป็​็ นผู้​้�นำำ �ให้ ้กั​ับ กลุ่​่ม � คนเหล่​่านี้​้�ในชุ​ุมชนของพวกเขาอี​ีกด้ ้วย การสนั ับสนุ​ุน ในแต่​่ละปี​ี เราได้ ้มอบอำำ�นาจให้ ้กั​ับบุ​ุคคลหลายพั​ันคนที่​่�สร้ ้างผลกระทบ

ในเชิ​ิงบวกในประเด็​็นที่​่�สำำ�คัญ ั ต่​่อชุ​ุมชนมะเร็​็งไขกระดู​ูกอิ​ิโลมา ในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา เราชั​ักจู​ูง ให้ ้แนวร่​่วมได้ ้แสดงความสนใจต่​่อชุ​ุมชนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทั้​้�งระดั​ับสหพั​ันธ์​์และะดั​ับรั​ัฐ นอก สหรั​ัฐอเมริ​ิกา เครื​ือข่​่ายปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาระดั​ับโลก IMF ดำำ�เนิ​ิกการช่​่วยเหลื​ือผู้​้�ป่​่ วย ให้ ้ได้ ้รั​ับการเข้ ้าถึ​ึงการรั​ักษา

่ ยเหลื​ือเพื่​่�อปรั ับปรุ​ุง เรี​ียนรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิมเกี่​่�ยวกั ับวิ​ิธีต่ ี า ่ งๆ ที่​่� IMF ให้​้การช่ว คุ​ุณภาพชีวิี ต ิ ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาในขณะที่​่�กำ�ลั ำ ังดำำ�เนิ​ินงานกั ับการ ป้​้องกั ันและการบำำ�บั ัด ติ​ิดต่​่อเราที่​่� 1.818.487.7455 หรื​ือ หรื​ือเยี่​่�ยมชม myeloma.org

สารบั ัญ คุ​ุณไม่​่ได้​้อยู่​่�เพี​ียงลำำ�พั ัง

4

สิ่​่ง� ที่​่�คุณ ุ จะได้​้เรี​ียนรู้​้�จากหนั ังสื​ือเล่​่มเล็​็กนี้​้�

4

ระบาดวิ​ิทยา

5

ลั ักษณะทางคลิ​ินิก ิ ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา

7

พยาธิ​ิสรี​ีรวิ​ิทยา

12

การตอบสนองหรื​ือการบรรเทา

16

มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาที่​่�กำ� ำ เริ​ิบหรื​ือดื้​้� อต่​่อการรั ักษา

18

้ � ำ หรั ับมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา ยาที่​่�ใช้สำ

28

การทดลองทางคลิ​ินิก ิ

31

การดู​ูแลตามอาการ

31

บทสรุ​ุป

33

ข้​้อกำำ�หนดและคำำ�จำำ�กั ัดความ

33

คุ​ุณไม่​่ได้​้อยู่​่�เพี​ียงลำำ�พั ัง

International Myeloma Foundation อยู่​่�ตรงนี้​้�เพื่​่�อช่​่วยเหลื​ือคุ​ุณ IMF มุ่​่ง� มั่​่�นที่​่�จะ ให้ ้ข้ ้อมู​ูลและการสนั​ับสนุ​ุนแก่​่ผู้​้�ป่​่ วย ที่​่�เป็​็นมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา (ซึ่​่ง� เรา เรี​ียกง่​่ายๆ ว่​่า "มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา") และผู้​้�ร่​่วมดู​ูแล เพื่​่�อน และครอบครั​ัว ของพวกเขา เราบรรลุ​ุเป้​้ าหมายนี้​้�โดยผ่​่านทางแหล่​่งข้ ้อมู​ูลมากมายที่​่�มีอ ี ยู่​่�ใน ั มนา, การสัม ั มนาผ่​่านเว็​็บ, การทำำ� เว็​็บไซต์​์ myeloma.org, IMF InfoLine, การสัม ็ ป และโปรแกรมและบริ​ิการอื่​่�นๆ เวิ​ิร์ค ์ ช็อ

สิ่​่ง� ที่​่�คุณ ุ จะได้​้เรี​ียนรู้​้�จากหนั ังสื​ือเล่​่มเล็​็กนี้​้�

มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา คื​ือมะเร็​็งที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยส่​่วนใหญ่​่ไม่​่รู้​้�จั​ักในขณะที่​่�อยู่​่�ะหว่​่างการ วิ​ินิจฉั ิ ั ย ในการมี​ีบทบาทอย่​่างแข็​็งขั​ันในการดู​ูแลรั​ักษาทางการแพทย์​์ของ ิ ใจที่​่�ดีเี กี่​่�ยวกั​ับการดู​ูแลรั​ักษาร่​่วมกั​ับแพทย์​์ของคุ​ุณ คุ​ุณเอง และในการตั​ัดสิน การเรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับโรคนี้​้� ตลอดจนทางเลื​ือกในการรั​ักษาและมาตรการดู​ูแลที่​่� สนั​ับสนุ​ุนนั้​้�นเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั และเป็​็ นประโยชน์​์ ื เล่​่มนี้​้�สามารถช่​่วยแนะนำำ �คุ​ุณในเรื่​่�องการปรึ​ึกษาหารื​ือกั​ับ ข้ ้อมู​ูลในหนั​ังสือ ้ แพทย์​์ของคุ​ุณได้ ้ โดยไม่​่ได้ ้มี​ีวัตถุ​ุ ั ประสงค์​์เพื่​่�อใช้แทนคำำ �แนะนำำ �ทางการแพทย์​์ แพทย์​์ของคุ​ุณเป็​็ นผู้​้�ที่​่�สามารถตอบคำำ�ถามเกี่​่�ยวกั​ับแผนการจั​ัดการด้ ้านการดู​ูแล สุ​ุขภาพเฉพาะของคุ​ุณได้ ้ดี​ีที่​่สุ​ุด � การทบทวนโดยย่​่อของ IMF เกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เกิ​ิดซ้ำ�ำ� และ ดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา คื​ือภาพรวมของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เกิ​ิด โรคซ้ำำ��และดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา โดยประกอบด้ ้วยการอภิ​ิปรายเกี่​่�ยวกั​ับระบาดวิ​ิทยา ้ ลั​ักษณะทางคลิ​ินิก ิ พยาธิ​ิสรี​ีรวิท ิ ยา ยาที่​่�ใช้ในปั​ั จจุ​ุบั​ันสำำ�หรั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูกใน สหรั​ัฐอเมริ​ิกา การตอบสนองหรื​ือการบรรเทาอาการ อาการกำำ�เริ​ิบ หรื​ือโรคที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษา และการดู​ูแลแบบประคั​ับประคอง หากคุ​ุณเพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ัยว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งเนื้​้�องอก เราขอแนะนำำ �ให้ ้คุ​ุณอ่​่าน ำ หรั ับผู้​้�ป่​่วยที่​่�เพิ่​่�งได้​้รั ับการวิ​ินิจ ื คู่​่�มื​ือผู้​้�ป่​่วยสำ� ิ ฉั ัย (Patient Handbook หนั​ังสือ ั อนนี้​้� ้ ได้ ้ดี​ี for the Newly Diagnosed) ของ IMF ซึ่​่ง� จะช่​่วยให้ ้คุ​ุณเข้ ้าใจโรคที่​่�ซับซ้ ยิ่​่�งขึ้​้น � สาเหตุ​ุหรื​ือสิ่​่ง� กระตุ้​้�นที่​่�เป็​็ นไปได้ ้เกณฑ์​์การวิ​ินิจฉั ิ ัย ระยะของโรค ประเภท ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา ผลกระทบภายในและภายนอกไขกระดู​ูก การรั​ักษา มะเร็​็งเนื้​้�องอกที่​่�เพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ัย และการดู​ูแลแบบประคั​ับประคอง หากคุ​ุณได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยว่​่ามี​ีสภาวะของสารตั้​้�งต้ ้นที่​่�ไม่​่แสดงอาการ และไม่​่ได้ ้ มี​ีมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�แสดงอาการ โปรดอ่​่านบทความของ IMF เรื่​่�อง การทำำ�ความเข้​้าใจ MGUS (monoclonal gammopathy of undetermined ำ ัญไม่​่ทราบแน่​่ชัด) ั significance, โมโนโคลนอลแกมโมพาธี​ีที่​่มี � นั ี ัยสำ�คั และโรคมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมาที่​่�ไม่​่แสดงอาการ (Understanding MGUS and Smoldering Multiple Myeloma) หากคุ​ุณเป็​็ นผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งเนื้​้�องอกในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา และกำำ�ลังั ปรึ​ึกษาหารื​ือกั​ับแพทย์​์ ผู้​้�ให้ ้การรั​ักษาเกี่​่�ยวกั​ับความเป็​็ นไปได้ ้ในการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจากร่​่างกาย (ASCT) ซึ่​่ง� เป็​็ นส่​่วนหนึ่​่�งของกลยุ​ุทธ์​์การรั​ักษาโดยรวมของคุ​ุณ โปรดอ่​่านสิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ ้ กำำ�เนิ​ิดในมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา ของ IMF เรื่​่�อการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้น (Understanding Stem Cell Transplant in Myeloma) ี ำ�� เงิ​ินอธิ​ิบายไว้ ้ในส่​่วน “ข้ ้อกำำ�หนดและคำำ�จำำ�กัด คำำ�ที่​่เ� ป็​็ นตั ัวหนาและสีน้ำ ั ความ” ั และคำำ�จำำ�กั ัดความ เกี่​่�ยวกั ับมะเร็​็ง ื เล่​่มนี้​้� อภิ​ิธานศัพท์​์ ที่​่�อยู่​่�ท้ ้ายหนั​ังสือ ไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา (Glossary of Myeloma Terms and Definitions) ซึ่​่ง� 4

1.818.487.7455

ั ท์​์เฉพาะทางที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่� เป็​็ นการรวบรวมคำำ�ศัพ สมบู​ูรณ์ยิ่​่ ์ ง� ขึ้​้น � โดยรวบรวมไว้ ้ที่​่� glossary.myeloma.org ี ้ าอ่​่อนจะนำำ � ื เล่​่มนี้​้�ในรู​ูปแบบอิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์ลิ ์ งิ ก์​์สีฟ้ หากคุ​ุณกำำ�ลังั อ่​่านหนั​ังสือ ี ค่​่าใช้จ่​่าย ้ คุ​ุณไปยั​ังแหล่​่งข้ ้อมู​ูลที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง สิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ของ IMF ทั้​้�งหมดไม่​่เสีย และ สามารถดาวน์​์โหลดหรื​ือขอในรู​ูปแบบสิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ได้ ้ที่​่� publications.myeloma.org

ระบาดวิ​ิทยา

ในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา ตามข้ ้อมู​ูลล่​่าสุ​ุดจากโครงการการเฝ้​้าระวั ัง ระบาดวิ​ิทยา และผลลั ัพธ์​์สุด ุ ท้​้าย (SEER) (Surveillance, Epidemiology, and End Results (SEER)) ของสถาบั​ันมะเร็​็งแห่​่งชาติ​ิ ภาพที่​่� 1 เซลล์​์มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาใน (NCI) ที่​่� seer.cancer.gov ที่​่�คาดว่​่า ไขกระดู​ูก ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งเนื้​้�องอกรายใหม่​่ 35,730 รายในปี​ี 2566 คิ​ิดเป็​็ น 1.8% ของ กรณี​ี มะเร็​็งรายใหม่​่ทั้​้�งหมด ในปี​ี 2563 คาดว่​่ามี​ีผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ต้ ้องอยู่​่�กับ ั มะเร็​็ง ไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา ประมาณ 170,405 ราย ตามที่​่�ตีพิ ี ม ิ พ์​์ในวารสาร นั​ักวิ​ิทยาเนื้​้�อ งอก ในปี​ี 2563 อุ​ุบั​ัติก ิ ารณ์​์ทั่​่ว� โลกของ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาแสดงให้ ้เห็​็นความ ำ ญ แตกต่​่างอย่​่างมี​ีนั​ัยสำ�คั ั ซึ่​่ง� บ่​่งชี้​้ว่​่� า ยั​ังไม่​่ได้ ้รั​ับการยอมรั​ับและการรั​ักษา ที่​่�ต่ำ�ำ� กว่​่ามาตรฐานในหลายส่​่วนของ ำ ญ โลก บทความนี้​้�เน้ ้นย้ำำ��ถึ​ึงความสำ�คั ั ของทรั​ัพยากรทางเศรษฐกิ​ิจ การเข้ ้า ถึ​ึงและคุ​ุณภาพการดู​ูแลสุ​ุขภาพ และ การให้ ้ความรู้​้�กั​ับผู้​้�ป่​่ วยเพื่​่�อปรั​ับปรุ​ุง การวิ​ินิจฉั ิ ัยและการอยู่​่�รอดของผู้​้�ป่​่ วย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทั่​่�วโลก มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยบ่​่อยที่​่�สุ​ุดในผู้​้�ที่​่�มีอ ี ายุ​ุระหว่​่าง 65–74 ปี​ี แต่​่ก็​็มีก ี ารวิ​ินิจฉั ิ ั ยในผู้​้�ที่​่�มีอ ี ายุ​ุน้ ้อยกว่​่า 50 ปี​ี ด้ ้วยเช่​่นกั​ัน มี​ีผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็ง ไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาเพี​ียง 5% – 10% เท่​่านั้​้�นที่​่�มีอ ี ายุ​ุต่ำำ�� กว่​่า 40 ปี​ี มะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมาในเด็​็กเป็​็ นเคสที่​่�หายากมาก � สาย ผู้​้�ชายมั​ักจะเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามากกว่​่าผู้​้�หญิ​ิง โรคนี้​้�พบบ่​่อยในคนเชื้​้อ ั แอฟริ​ิกัน ั มากกว่​่าคนทั่​่�วไปถึ​ึงสองเท่​่า เห็​็นได้ ้ชัดว่​่าอุ​ุบั​ัติก ิ ารณ์​์ของมะเร็​็ง ี มั​ัยอี​ีโลมากำำ�ลังั เพิ่​่�มขึ้​้น � ในหลายส่​่วนของโลก โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งในทวี​ีปเอเชีย ประมาณ 5%–7% ของการวิ​ินิจฉั ิ ัยโรคมะเร็​็งเนื้​้�องอกเกิ​ิดขึ้น ้� ในบุ​ุคคลที่​่�มีญ ี าติ​ิใกล้​้ ำ ัญไม่​่ ิ ที่​่�ได้​้รั ับการวิ​ินิจ ชิด ิ ฉั ัยว่​่าเป็​็นโรคโมโนโคลนอลแกมโมพาธี​ีที่​่มี � นั ี ัยสำ�คั ั (MGUS), มะเร็​็งไขกระดู​ูกที่​่�ลุก ทราบแน่​่ชัด ุ ลาม (SMM) หรื​ือมะเร็​็งไขกระดู​ูก มั ัยอี​ีโลมา หากคุ​ุณมี​ีอาการ MGUS, SMM หรื​ือมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา บอกให้ ้ ญาติ​ิของคุ​ุณแจ้ ้งให้ ้แพทย์​์ทราบเพื่​่�อรวมการวิ​ินิจฉั ิ ัยของคุ​ุณไว้ ้ในประวั​ัติก ิ ารรั​ักษา ิ ไ� ด้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ของพวกเขาด้ ้วย ถ้ ้าคุ​ุณมี​ีญาติ​ิสายเลื​ือดใกล้ ้ชิดที่​่ ิ ัยดั​ังกล่​่าว ให้ ้แจ้ ้ง แพทย์​์ผู้​้�ดูห ู ลั​ักของคุ​ุณเพื่​่�อรวมข้ ้อมู​ูลนี้​้�ไว้ ้ในเวชระเบี​ียนของคุ​ุณด้ ้วย myeloma.org

5

ภาพที่​่� 2 ระยะของโรค

เอ็ม-โปรตีน (ก./ดล.)

ไม่แสดงอาการ

แสดงอาการ

มะเร็งมัยอีโล มาทีอ � อกฤทธิ� อยู่ การกําเริบของโรค MGUS หรือม ะเร็งมัยอีโลมาร ะยะเริม � ต ้น

ภาวะสงบแบ บคงระดับ

การกําเริบ ของโรคทีด � ื� อ ต่อการรักษา

การบําบัด เวลา

ตารางที่​่� 1 เกณฑ์​์การวิ​ินิจ ิ ฉั ัยของ IMWG ความผื​ืดปกติ​ิ

คำำ�นิย ิ าม

MGUS

ต้​้องเข้​้าเกณฑ์​์ทุก ุ ข้​้อ 1. มี ก ี ารปรากฏของ M-โปรตี​ีน ในซี​ีรั​ัม < 3 กรั​ัม/ดล.

2. มีก ี ารปรากฏของพลาสมาเซลล์​์ชนิด ิ โมโนโคลนในไขกระดู​ูก < 10% และ 3. ไ ม่​่มี​ีการปรากฎตามเกณฑ์​์ CRAB – ค่​่าของ Calcium (แคลเซี​ียม) ที่​่�สูงู ขึ้​้น � , Renal (kidney) damage (ความเสี​ียหายของไต), Anemia (ภาวะโลหิ​ิตจาง), หรื​ือ Bone disease (โรคกระดู​ูก)

MGUS ชนิ​ิดโพ ลี​ีเปปไทด์​์สาย เบา

ต้​้องเข้​้าเกณฑ์​์ทุก ุ ข้​้อ 1. อั ตร ั า FLC ที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ < 0.26 or > 1.65 2. ร ะดั​ับของโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องอย่​่างเหมาะสม ( FLC ชนิ​ิดแคปปาที่​่�มากขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่ วยด้ ้วย อั​ัตรา > 1.65 และ FLC ชนิ​ิดแลมบ์​์ดาที่​่�มากขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่ วยด้ ้วยอั​ัตรา < 0.26) 3. ไ ม่​่มี​ีการแสดงออกของโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักของ Ig ในการทดสอิ​ิมมู​ูโนฟิ​ิ กเซชั​ัน 4. ไม่​่มี​ีการปรากฎตามเกณฑ์​์ CRAB (แคลเซี​ียม, ความเสี​ียหายของไต, โลหิ​ิตจาง, ความเสี​ียหายของ กระดู​ูก) 5. มี ก ี ารปรากฏของพลาสมาเซลล์​์ชนิด ิ โมโนโคลนในไขกระดู​ูก < 10% และ 6. มี ก ี ารปรากฏของ M-โปรตี​ีนในปั​ั สสาวะโดยอ้ ้างอิ​ิงจากการเก็​็บสะสมใน 24 ชั่​่�วโมง < 500 มก.

SMM

ต้​้องเข้​้าเกณฑ์​์ทั้​้�งสองเกณฑ์​์ 1. มี ก ี ารปรากฏของ เอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั ัม (IgG หรื​ือ IgA) ≥ 3 กรั ัม/ดล. หรื​ือ เอ็​็มโปรตี​ีนใน ปั​ัสสาวะ ≥ 500 มก. จากการเก็​็บสะสมใน 24 ชั่​่�วโมง และ/หรื​ือมี​ีการปรากฏของพลาสมา เซลล์​์ชนิด ิ โมโนโคลนในไขกระดู​ูก 10%–60% และ 2. ไม่​่มีก ี ารปรากฏของกรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็นมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา (MDE) หรื​ืออะไมลอยด์​์โดสิ​ิส

มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา

ต้​้องเข้​้าเกณฑ์​์ทั้​้�งสองเกณฑ์​์ 1. ก ารมี​ีอยู่​่�ของโมโนโคลนอลพลาสมาเซลล์​์ในไขกระดู​ูก ≥ 10% หรื​ือกระดู​ูกหรื​ือพลาสมาไซโตมาน อกไขกระดู​ูกที่​่�ได้ ้รั​ับการพิ​ิสูจน์ ู แ ์ ล้ ้ว และ 2. มีลั ี ก ั ษณะหนึ่​่�งหรื​ือมากกว่​่าหนึ่​่�งข้ ้อตามกรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา (MDE) ดั​ังต่​่อไปนี้​้�  มี​ีการปรากฎตามเกณฑ์​์ CRAB (แคลเซี​ียม, ความเสี​ียหายของไต, โลหิ​ิตจาง, ความเสี​ียหายของ กระดู​ูก)  การมี​ีอยู่​่�ของเซลล์​์โมโนโคลนอลพลาสมาในไขกระดู​ูก≥ 60%  อั​ัตราส่​่วนของ FLC ในซี​ีรั่​่�มที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องต่​่อที่​่�ไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้อง ≥ 100 (ระดั​ับ FLC ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องจะต้ ้องเป็​็ น ≥ 100 มก./ลิ​ิตร และระดั​ับโปรตี​ีนเอ็​็มในปั​ั สสาวะต้ ้องมี​ีอย่​่างน้ ้อย 200 มก. ต่​่อการรวบรวม 24 ชั่​่�วโมงใน UPEP)  รอยโรคโฟกั​ัสอย่​่างน้ ้อยหนึ่​่�งรอยในการศึ​ึกษา MRI (ขนาดอย่​่างน้ ้อย 5 มม.)  มี​ีรอยโรคของกระดู​ูกถู​ูกทำำ�ลายหนึ่​่�งหรื​ือมากกว่​่าหนึ่​่�งแห่​่งในการถ่​่ายภาพรั​ังสี​ีโครงกระดู​ูก, CT, หรื​ือ PET-CT

ดั​ัดแปลงจาก Rajkumar SV, Dimopoulos MA, Palumbo A, และคณะ คณะทำำ�งานของโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา นานาชาติ​ิได้ ้อั​ัปเดตเกณฑ์​์สำำ�หรั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยโรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิล มั​ัยอี​ีโลมา มะเร็​็งวิ​ิทยาของแลนเซ็​็ต ปี​ี 2557

6

1.818.487.7455

ภาพที่​่� 3 โครงสร้​้างของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ

IgG, IgE, IgD

IgA

IgM

ลั ักษณะทางคลิ​ินิก ิ ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา

มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นมะเร็​็งของพลาสมาเซลล์​์ไขกระดู​ูก ซึ่​่ง� เป็​็ นเซลล์​์ เม็​็ดเลื​ือดขาว (WBC)ที่​่�สร้​้างแอนติ​ิบอดี้​้�หรื​ือเรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่าอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ู ลิ​ิน (Ig) พลาสมาเซลล์​์ที่​่แ � ข็​็งแรงเป็​็ นส่​่วนสำำ�คัญ ั ของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน เซลล์​์ มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นพลาสมาเซลล์​์ที่​่เ� ป็​็ นเนื้​้�อร้ ้าย (มะเร็​็ง) ที่​่�ไม่​่ได้ ้สร้ ้าง ิ ธิ​ิภาพ แต่​่กลั​ับผลิ​ิตโปรตี​ีนโมโนโคลนอลที่​่�ผิด แอนติ​ิบอดี้​้�ที่​่มี � ป ี ระสิท ิ ปกติ​ิ (โปรตี​ีนมั ัยอี​ีโลมา, เอ็​็ม-โปรตี​ีน) มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นที่​่�รู้​้�จั​ักมาตั้​้�งแต่​่สมั​ัยโบราณ ในปี​ี พ.ศ. 2387 ดร. ซา มู​ูเอล โซลลี​ีกล่​่าวถึ​ึง "กระดู​ูกที่​่�อ่​่อนนุ่​่�มและเปราะบาง" ในคำำ�บรรยายเกี่​่�ยวกั​ับกรณี​ี ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา ในปี​ี พ.ศ. 2388 โธมั​ัส อเล็​็กซานเดอร์​์ แมคบี​ีน คนไข้ ้ที่​่�มีเี อกสารครบถ้ ้วนคนแรก ได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยโดยนายแพทย์​์วิล ิ เลี​ียม แมคอิ​ินไทร์​์ ในปี​ี พ.ศ. 2389 ดร. จอห์​์น ดั​ัลริ​ิมเพิ​ิล วิ​ินิจฉั ิ ั ยว่​่ากระดู​ูกที่​่�เป็​็ นโรค มี​ีเซลล์​์ซึ่​่ง� ต่​่อมาแสดงเป็​็ นพลาสมาเซลล์​์ ปั​ั ญหาปั​ั สสาวะผิ​ิดปกติ​ิที่​่ค้ � ้นพบโดย ดร.แมคอิ​ินไทร์​์ ได้ ้รั​ับการตรวจสอบโดย ดร. เฮนรี​ี เบนซ์ ์ โจนส์ ์ ซึ่​่ง� ตี​ีพิม ิ พ์​์ผล การวิ​ิจั​ัยของเขาในปี​ี พ.ศ. 2391 ภาพที่​่� 4 โครงสร้​้างโมเลกุ​ุลอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ

การจับ แอนติเจน Fab

กิจกรรมการ � สร ้างสารสือ การอักเสบ ทางชีวภาพ Fc

myeloma.org

บริเวณแปรผัน บริเวณคงที� CL

โซ่สายเบา โซ่สายหนัก

CL

พันธะได ซัลไฟด์ระหว่า CH1 CH1 งสายโซ่ บริเวณข ้อพับ CH2

แหล่งจับของระบ บคอมพลีเมนต

CH3

จับกับตัวรับเอฟซี

7

ั น์​์ ฟอน รุ​ุสติ​ิสกี้​้� ได้ ้แนะนำำ �คำำ�ว่​่า “โรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิลมั​ัยอี​ีโลมา” ในปี​ี พ.ศ. 2416 โยฮัน เพื่​่�อระบุ​ุว่​่ามี​ีรอยโรคจากพลาสมาเซลล์​์หลายเซลล์​์ในกระดู​ูก ในปี​ี พ.ศ. 2432 ออตโต คาห์​์เลอร์​์ ได้ ้ตี​ีพิม ิ พ์​์คำำ�อธิ​ิบายทางคลิ​ินิก ิ โดยละเอี​ียดเกี่​่�ยวกั​ับ “โรคของ ภาพที่​่� 5 กระดู​ูกที่​่�มีสุ ี ข ุ ภาพดี​ีเมื่​่�อเที​ียบกั ับ คาห์​์เลอร์​์” (โรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิลมั​ัยอี​ีโลมา) กระดู​ูกที่​่�ได้​้รั ับความเสี​ียหายจากมะเร็​็งมั ัย การวิ​ินิจฉั ้ ิ ั ยเส้นทางของโรคมะเร็​็ ง อี​ีโลมา ไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาตามปกติ​ิยังั คง ้ าร กระดูกทีม � ส ี ข ุ ภาพดี ทำำ�ได้ ้ยากจนกระทั่​่�งมี​ีการใช้ก เจาะไขกระดู​ูก ในวงกว้ ้างขึ้​้น � ในช่​่วง ทศวรรษที่​่� 1930

โรคมัลติเพิลมัยอีโลมา

-

+

รอยโรคก เซลล์มะเร็งมัย ระดูกสลาย อีโลมา © 2560 สเลย์บาว สตูดิโอส์

ภาพที่​่� 6 การเจาะไขกระดู​ูก บริเวณการผ่าตัดเพือ � การวินจ ิ ฉั ย

¡ การหยุ​ุดชะงั​ักของการทำำ�งาน ของไขกระดู​ูกปกติ​ิ สะท้ ้อน จากภาวะโลหิ​ิตจาง จำำ�นวน เม็​็ดเลื​ือดขาวต่ำำ� � (WBC) และ/ หรื​ือจำำ�นวนเกล็​็ดเลื​ือด ต่ำำ�� (ภาวะเกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ� � ) ¡ การบุ​ุกรุ​ุกและการทำำ�ลายกระดู​ูก และบริ​ิเวณรอบๆ การมี​ีส่​่วนร่​่วมของ ไขกระดู​ูก

ผิวหนัง กระดูก

¡ การผลิ​ิตและการหลั่​่�ง (การปลด ปล่​่อย) ของโมโนโคลนอลโปรตี​ีน จากเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเข้ ้าสู่​่� กระแสเลื​ือดและ/หรื​ือทางปั​ั สสาวะ

ไขกระดูก

© 2558 สเลย์​์บาว สตู​ูดิโิ อส์​์

8

ลั​ักษณะสำำ�คัญ ั ของมะเร็​็งไขกระดู​ูก มั​ัยอี​ีโลมาเกิ​ิดจากการสะสมที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิของพลาสมาเซลล์​์ที่​่เ� ป็​็ นเนื้​้�อร้ ้าย (มะเร็​็ง) ภายในไขกระดู​ูก คุ​ุณสมบั​ัติ ิ เหล่​่านี้​้�รู้​้�จั​ักกั​ันในนาม "เกณฑ์​์ CRAB" ี ม) ได้ ้แก่​่ ระดั​ับcalcium (แคลเซีย ในเลื​ือดที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � renal (kidney) ี หายของไต (ไต)), damage (ความเสีย anemia (โรคโลหิ​ิตจาง) หรื​ือจำำ�นวน เม็​็ดเลื​ือดแดงต่ำำ�� และ bone damage ี หายของกระดู​ูก) เป็​็ นเกณฑ์​์ (ความเสีย ้ ที่​่�ใช้ในการวิ​ิ นิจฉั ิ ั ยโรคมะเร็​็งไขกระดู​ูก มั​ัยอี​ีโลมา“ควบคู่​่�ไปกั ับเหตุ​ุการณ์​์ ที่​่�ทำ� ำ ให้​้เกิ​ิดมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั ัยอี​ี โลมา (MDE)”

� ซ้ำำ��และบ่​่อยครั้​้�งเนื่​่�องจาก ¡ การติ​ิดเชื้​้อ การทำำ�งานของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันลดลง อั​ันเป็​็ นผลมาจากระดั​ับอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ู ลิ​ินปกติ​ิที่​่ล � ดลง 1.818.487.7455

พลาสมาไซโตมาเป็​็ นเนื้​้�องอกเฉพาะที่​่�ที่​่ป � ระกอบด้ ้วยพลาสมาเซลล์​์ ซึ่​่ง� สามารถ เติ​ิบโตภายในกระดู​ูก (intramedullary) หรื​ือในเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนด้ ้านนอกกระดู​ูก (extramedullary) เมื่​่�อมี​ีพลาสมาไซโตมาหลายก้ ้อน ภาวะนี้​้�จะเรี​ียกว่​่ามั​ัยอี​ีโลมา

การผลิ​ิตและการหลั่​่�งเอ็​็มโปรตี​ีน (M-protein)

ปริ​ิมาณของเอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมานั้​้�นแตกต่​่างกั​ันไป ในผู้​้�ป่​่ วยแต่​่ละราย การตรวจสอบว่​่าเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของผู้​้�ป่​่ วยเป็​็ นผู้​้� ผลิ​ิตเอ็​็มโปรตี​ีน (M-protein) สู​ูง, ผู้​้�ผลิ​ิตเอ็​็มโปรตี​ีนต่ำำ�� (hyposecretory หรื​ือ ำ ัญมาก ประมาณ oligosecretory myeloma)หรื​ือไม่​่มีส ี ารหลั่​่�งเป็​็นเรื่​่�องที่​่�สำ�คั 1% ของผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ไม่​่มี​ีเอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�ตรวจพบได้ ้ในเลื​ือดและ ้ ปั​ั สสาวะ ผู้​้�ป่​่ วยเหล่​่านี้​้�บางรายสามารถตรวจสอบได้ ้สำำ�เร็​็จโดยใช้การทดสอบ ่ ี สายโซ่เบาอิ​ิสระของซีรั่​่ม � (FLC)บางรายอาจได้ ้รั​ับการตรวจติ​ิดตามด้ ้วยการ � เนื้​้�อไขกระดู​ูกและ/หรื​ือการสแกน PET-CT การรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่� ตรวจชิ้​้น ใช้สำ้ ำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีม ี ะเร็​็งที่​่�ไม่​่หลั่​่�งสารจะเหมื​ือนกั​ับการรั​ักษาผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีก ี ารหลั่​่�ง ชนิ​ิดเอ็​็มโปรตี​ีนในระดั​ับที่​่ตร � วจพบได้ ้ ั พั​ันธ์​์ระหว่​่างระดั​ับ เมื่​่�อทราบความสัม เอ็​็มโปรตี​ีนและปริ​ิมาณของมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมาในไขกระดู​ูกแล้ ้ว ก็​็เป็​็ นไปได้ ้ที่​่�จะ ั พั​ันธ์​์ ตี​ีความและทำำ�ความเข้ ้าใจความสัม ระหว่​่างระดั​ับโปรตี​ีนหนึ่​่�งๆ กั​ับภาระของ เนื้​้�องอกในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เอ็​็มสไปค์​์ที่​่� เกิ​ิดขึ้น ้� ในการทดสอบในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ าร ิ เป็​็ นตั​ัวบ่​่งชี้​้� ของโปรตี​ีนอิ​ิเล็​็กโตรโฟเรซิส ของกิ​ิจกรรมของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา � ส่​่วน เอ็​็มโปรตี​ีน คื​ืออิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ หรื​ือชิ้​้น ของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ในเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมามี​ีการกลายพั​ันธุ์​์�ในยี​ีนที่​่�รั​ับผิดช ิ อบใน การผลิ​ิตอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ และเอ็​็มโปรตี​ีนมี​ี ลำำ�ดับ ั กรดอะมิ​ิโนและโครงสร้ ้างโปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ โดยปกติ​ิแล้ ้ว การทำำ�งานของแอนติ​ิบอดี้​้� ปกติ​ิของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ จะหายไป และ โครงสร้ ้าง 3มิ​ิติข ิ องโมเลกุ​ุลอาจผิ​ิดปกติ​ิ การ ผลิ​ิตอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิเพิ่​่�มขึ้​้น � ส่​่งผล ให้ ้มี​ีผลดั​ังต่​่อไปนี้​้�: ¡ เอ็​็ม-โปรตี​ีนส่​่วนเกิ​ินจะสะสมในกระแส เลื​ือด และ/หรื​ือถู​ูกขั​ับออกทางปั​ั สสาวะ และสามารถวั​ัดได้ ้ด้ ้วยเอ็​็มสไปค์​์ ¡ โ มเลกุ​ุลโมโนโคลนอลที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิสามารถ เกาะติ​ิดกัน ั และ/หรื​ือกั​ับเนื้​้�อเยื่​่�ออื่​่�น ๆ (เช่​่น เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด ผนั​ังหลอดเลื​ือด และส่​่วนประกอบอื่​่�น ๆ ของเลื​ือด) สิ่​่ง� นี้​้� myeloma.org

ตารางที่​่� 2 ประเภทของเอ็​็ม โปรตี​ีน (%) %

ผลรวม

1. ซี​ีรั​ัม IgG

52

IgA

21

IgD

2

IgE

< 0.01

75%

2. IgM (ไม่​่ค่​่อยมี​ีมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา มั​ักเกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมาโคร โกลบู​ูลินี ิ เี มี​ียของวั​ัลเดนส ตรอม)

12%

3. ประเภทของปั​ั สสาวะ κ และ λ (โปรตี​ีนเบนซ์​์-โจนส์​์หรื​ือโซ่​่ สายเบาเท่​่านั้​้�น)

11%

4. เอ็​็มโปรตี​ีนตั้​้�งแต่​่ สองตั​ัวขึ้​้น � ไป

<1

โซ่​่สายหนั​ัก (G หรื​ือ A) เท่​่านั้​้�น

<1

ไม่​่มี​ีเอ็​็มโปรตี​ีน

1 ผลรวม

2%

100%

* * ซึ่​่�งรวมถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา, MGUS และมาโครโกลบู​ูลินี ิ เี มี​ียของวั​ัลเดน สตรอมประเภทต่​่างๆ (ตามข้ ้อมู​ูลที่​่� รวบรวมและวิ​ิเคราะห์​์โดย ดั​ับเบิ​ิลยู​ู พรู​ูซานสกี้​้� และ เอ็​็มเอ ออกริ​ิซโล, ปี​ี 2513) 9

ตารางที่​่� 3 ปั​ัญหาทางการแพทย์​์ที่​่เ� กี่​่�ยวข้​้องกั ับมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา ผลกระทบของการเพิ่​่�มขึ้​้�น ของเซลล์​์มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา ในไขกระดู​ูก เกณฑ์​์ CRAB (แคลเซี​ียม, ความเสี​ียหายของไต, โลหิ​ิตจาง, ความเสี​ียหาย ของกระดู​ูก)

10

สาเหตุ​ุ

ผลกระทบต่​่อผู้​้�ป่​่วย

C – ค่​่าของ Calcium (แคลเซี​ียม) ในเลื​ือด เพิ่​่�มสู​ูงขึ้​้�น

การปลดปล่​่อยแคลเซี​ียมออกจาก กระดู​ูกที่​่�ได้ ้รั​ับความเสี​ียหายเข้ ้าสู่​่� กระแสเลื​ือด

• ความสบสนทางจิ​ิตใจ • ภาวะการสู​ูญเสี​ียน้ำำ� � • ท้ ้องผู​ูก • เมื่​่�อยล้ ้า • อาการอ่​่อนแรง • Renal (kidney) damage (ความเสี​ีย หายของไต)

R – ปัญ ั หาทางไต – ความ เสี​ียหายของไต

M-โปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิที่​่ผ � ลิ​ิตโดยเซลล์​์ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะปลดปล่​่อยเข้ ้าสู่​่�ก ระแสเลื​ือดและสามารถไปสู่​่�ปั​ัสสาวะ ซึ่​่�งทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรคไต ค่​่าแคลเซี​ียมใน เลื​ือดสู​ูง การติ​ิดเชื้​้�อ และปั​ั จจั​ัยอื่​่�นๆ ยั​ังสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดหรื​ือเพิ่​่�มความ รุ​ุนแรงของความเสี​ียหายของไตได้ ้

• การไหลเวี​ียนของเลื​ือดที่​่� ช้ ้าลง • เมื่​่�อยล้ ้า • ความสบสนทางจิ​ิตใจ

A – Anemia (ภาวะโลหิ​ิต จาง)

การลดลงของค่​่าและกิ​ิจกรรม เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงที่​่�ผลิ​ิตเซลล์​์ใน ไขกระดู​ูก

• เมื่​่�อยล้ ้า • อาการอ่​่อนแรง

B – Bone Damage (ความเสี​ีย หายของกระดู​ูก) • การบางลง (โรคกระดู​ูก พรุ​ุน) หรื​ือ • พื้​้น � ที่​่�ที่​่มี � ค ี วามเสี​ียหาย อย่​่างรุ​ุนแรงมากกว่​่า (เรี​ียกว่​่า รอยโรคที่​่� มี​ีการสลาย), การ แตกหั​ัก, หรื​ือการยุ​ุบตั​ัว ของกระดู​ูกสั​ันหลั​ัง

เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะกระตุ้​้�น เซลล์​์ออสตี​ีโอคลาสต์​์ซึ่​่ง� เเป็​็ นเซลล์​์ ที่​่�ทำำ�ลายกระดู​ูกและยั​ับยั้​้ง� เซลล์​์ออ สตี​ีบลาสต์​์ซึ่​่ง� เป็​็ นเซลล์​์ที่​่โ� ดยปกติ​ิ แล้ ้วจะซ่​่อมแซมกระดู​ูกที่​่�ได้ ้รั​ับความ เสี​ียหาย

• การปวดกระดู​ูก • การแตกหั​ักหรื​ือยุ​ุบตั​ัวของ กระดู​ูก • การบวมของกระดู​ูก • ความเสี​ียหายของเส้ ้น ประสาทหรื​ือไขสั​ันหลั​ัง

ชนิ​ิดเพิ่​่�มเติ​ิมขอความผิ​ิด ปกติ​ิของอวั ัยวะ

ผลกระทบที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� เฉพาะที่​่�หรื​ือทั่​่�ว ทั้​้�งร่​่างกายของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมานอก เหนื​ือจากลั​ักษณะตามเกณฑ์​์ CRAB (แคลเซี​ียม, ความเสี​ียหายของไต, ภาวะโลหิ​ิตจาง, ความเสี​ียหายของ กระดู​ูก)

• โรคเส้ ้นประสาท •การติ​ิดเชื้​้�อซ้ำำ�� • ปั​ั ญหาเลื​ือดออก • ปั​ัญหาที่​่�ที่​่เ� ฉพาะเจาะจงกั​ับผู้​้� ป่​่ วยแต่​่ละรายอื่​่�นๆ

การทำำ�หน้​้าที่​่�ของระบบ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ันที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ

เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะลดค่​่าและ กิ​ิจกรรมของพลาสมาเซลล์​์ที่​่ป � กติ​ิ ซึ่​่�งสามารถผลิ​ิตแอนติ​ิบอดี​ีเพื่​่�อต้ ้าน กั​ับการติ​ิดเชื้​้�อได้ ้

• การมี​ีแนวโน้ ้มที่​่�จะได้ ้รั​ับการ ติ​ิดเชื้​้�อ • การฟื้​้� นฟู​ูที่​่ล่​่ � าช้ ้าจากการติ​ิด เชื้​้�อ

1.818.487.7455

สามารถลดการไหลเวี​ียนของ เลื​ือดและการหมุ​ุนเวี​ียนของ เลื​ือดทำำ�ให้ ้เกิ​ิดกลุ่​่�มอาการ ความหนื​ืดสู​ูง (HVS) สิ่​่ง� สำำ�คัญ ั คื​ือต้ ้องทราบว่​่า HVS สามารถ เปลี่​่�ยนแปลงผลลั​ัพธ์​์ของ ตั​ัวอย่​่างการตรวจเลื​ือดชนิ​ิดมัย ั อี​ีโลมาได้ ้ และอาจจำำ�เป็​็ นต้ ้องมี​ี การประมวลผลพิ​ิเศษ ¡ สายโซ่เ่ บาถู​ูกผลิ​ิตขึ้น ้� มากกว่​่า ่ นั ัก ที่​่�จำำ�เป็​็ นเพื่​่�อรวมสายโซ่ห albuminเพื่​่�อเพื่​่�อสร้ ้างโมเลกุ​ุลอิ​ิมมู​ู โนโกลบู​ูลิน ิ ทั้​้�งหมด สายโซ่​่ เบาส่​่วนเกิ​ินเหล่​่านี้​้�เรี​ียกว่​่า โปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ ์ โปรตี​ีน ์ ส เบนซ์-์ โจนส์อิ ิ ระมี​ีน้ำำ��หนั​ัก โมเลกุ​ุล 22,000 ดาลตั​ัน และมี​ี ขนาดเล็​็ พอที่​่� จะผ่​่านเข้ alpha-1 alpha-2 ก beta-1 beta-2 gamma ้าไปใน ปั​ั สสาวะได้ ้ ¡ เอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิอาจมี​ี คุ​ุณสมบั​ัติอื่​่ ิ น � ๆ เช่​่น: albumin

 มี​ีผลผู​ูกพั​ันกั​ับปั​ัจจั​ัยการ แข็​็งตั​ัวของเลื​ือดตามปกติ​ิ beta-2 ส่​่งผลให้ ้แนวโน้ ้มเลื​ือดออก เพิ่​่�มขึ้​้น � การแข็​็งตั​ัวของ เลื​ือดเพิ่​่�มขึ้​้น � หรื​ือ ภาวะ หลอดเลื​ือดดํ​ําอั​ักเสบ (การ อั​ักเสบของหลอดเลื​ือดดำำ�)

alpha-1 alpha-2 beta-1

gamma

ภาพที่​่� 7 ผลการทดสอบของ SPEP albumin

alpha-1 alpha-2 beta-1 beta-2 gamma

ผลการทดสอบของ SPEP ที่​่�เป็​็นปกติ​ิ albumin beta-2

alpha-1 alpha-2 beta-1

gamma

ผลลั ัพธ์​์ที่​่ผิ � ด ิ ปกติ​ิคื​ือเซลล์​์มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาผลิ​ิต เอ็​็มโปรตี​ีนทำำ�ให้​้เกิ​ิดเอ็​็มสไปค์​์ในบริ​ิเวณเบตา-2 albumin

gamma

alpha-1 alpha-2 beta-1 beta-2

 มี​ีผลผู​ูกพั​ันกั​ับเส้น้ ประสาททำำ�ให้ ้เกิ​ิด ผลลั ัพธ์​์ที่​่ผิ � ด ิ ปกติ​ิคื​ือเซลล์​์มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาผลิ​ิต โรคระบบประสาทหรื​ือ เอ็​็มโปรตี​ีนทำำ�ให้​้เกิ​ิดเอ็​็มสไปค์​์ในบริ​ิเวณ การไหลเวี​ียนของ แกมมา ฮอร์​์โมนทำำ�ให้ ้เกิ​ิด ความผิ​ิดปกติ​ิของระบบเผาผลาญ

์ ส ¡ โปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์อิ ิ ระสามารถเกาะติ​ิดกัน ั หรื​ือกั​ับเนื้​้�อเยื่​่�ออื่​่�นๆเช่​่นเดี​ียว กั​ับโมเลกุ​ุลอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ และอาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดสิ่​่ง� ต่​่อไปนี้​้�:

่ ะไมลอยด์​์เบา (AL) อะไมลอยโดซิส ิ  สายโซ่อ ิ เป็​็ นความผิ​ิดปกติ​ิของพลาสมาเซลล์​์โดยที่​่�โปรตี​ีน AL อะไมลอยโดซิส � มขวางซึ่​่ง� กั​ัน ของโซ่​่สายเบาไม่​่ถู​ูกขั​ับออกทางไต แต่​่กลายเป็​็ นการเชื่​่อ และกั​ัน และไฟบริ​ิลอะไมลอยด์​์เหล่​่านี้​้�จะถู​ูกสะสมในเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะ myeloma.org

11

 โรคโมโนโคลนอลอิ​ิมมู​ูโนโกลบุ​ุลิน ิ สะสม (MIDD) MIDD เกิ​ิดจากการสะสมของโซ่​่สายหนั​ัก โซ่​่สายเบา หรื​ือทั้​้�งโซ่​่สาย หนั​ักและโซ่​่สายเบาในอวั​ัยวะ MIDD มั​ักส่​่งผลต่​่อไตแต่​่อาจส่​่งผลต่​่อ อวั​ัยวะอื่​่�นๆ ได้ ้ และเป้​้ าหมายของการรั​ักษา MIDD คื​ือการชะลอความ ี หายต่​่ออวั​ัยวะ เสีย  โรคการสะสมของสายโซ่​่เบา (LCDD) คื​ือ MIDD ชนิ​ิดหนึ่​่�ง โดยมี​ี ลั​ักษณะเฉพาะคื​ือการสะสมของสายโซ่​่เบาแบบโมโนโคลนอลที่​่� สมบู​ูรณ์ห ์ รื​ือบางส่​่วนในอวั​ัยวะ  โรคโซ่​่หนั​ักสะสม (HCDD) เป็​็ นโรค MIDD ชนิ​ิดหนึ่​่�ง โดยมี​ีลัก ั ษณะ เฉพาะคื​ือการสะสมของโซ่​่หนั​ักโมโนโคลนอลในอวั​ัยวะ

พยาธิ​ิสรี​ีรวิ​ิทยา

การเจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ไม่​่สามารถควบคุ​ุมได้ ้มี​ีผลกระทบ มากมาย รวมถึ​ึงการทำำ�ลายโครงกระดู​ูก ปริ​ิมาณพลาสมาและความหนื​ืดที่​่เ� พิ่​่�ม ขึ้​้น � การยั​ับยั้​้ง� การผลิ​ิตอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ตามปกติ​ิ และภาวะไต (ไต) ล้ ้มเหลว อย่​่างไรก็​็ตามโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาอาจไม่​่แสดงอาการเป็​็ นเวลาหลายปี​ี เมื่​่�อ มี​ีอาการของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อาการที่​่�พบบ่​่อยที่​่�สุ​ุดคือ ื อาการปวดกระดู​ูกและ ความเมื่​่�อยล้ ้า เอ็​็มโปรตี​ีนในซีรั่​่ี �มและ/หรื​ือปั​ั สสาวะมี​ีการเพิ่​่�มขึ้​้น � และโดยทั่​่�วไป จะเพิ่​่�มขึ้​้น � ในขณะที่​่�วินิ ิ จฉั ิ ัย

ี มในเลื​ือดสู​ูง ภาวะแคลเซีย

ี มเป็​็ นแร่​่ธาตุ​ุที่​่�พบส่​่วนใหญ่​่ในส่​่วนแข็​็งของเมทริ​ิกซ์ก ์ ระดู​ูก แคลเซีย ี ะพาไทต์​์) หากผลิ​ิตหรื​ือปล่​่อยออกมามากเกิ​ินไป (hydroxyapatite, ไฮดรอกซีอ ี มในเลื​ือดสู​ูงคื​ือระดั​ับแคลเซีย ี ม ก็​็อาจสะสมในกระแสเลื​ือดได้ ้ ภาวะแคลเซีย ในเลื​ือดที่​่�สูงู กว่​่าปกติ​ิ ซึ่​่ง� มั​ักเป็​็ นผลมาจากการสลายตั​ัวของกระดู​ูกและปล่​่อย ี มเข้ ้าสู่​่ก � ระแสเลื​ือด ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ภาวะแคลเซีย ี มในเลื​ือดสู​ูงเป็​็ น แคลเซีย ้ ภาวะแทรกซ้อนทางเมตาบอลิ​ิ ซึ​ึมที่​่�พบบ่​่อยที่​่�สุ​ุด และพบบ่​่อยกว่​่าโดยเกี่​่�ยวข้ ้อง กั​ับกระดู​ูกอย่​่างกว้ ้างขวาง ี มในเลื​ือดสู​ูงอาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการได้ ้หลายอย่​่าง เช่​่น เบื่​่�ออาหาร ภาวะแคลเซีย ้ ั กระส่​่าย และสับ ั สน ใน คลื่​่�นไส้ กระหายน้ำำ� � เหนื่​่�อยล้ ้า กล้ ้ามเนื้​้�ออ่​่อนแรง กระสับ ี มในเลื​ือดสู​ูงเนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามั​ักมี​ีความบกพร่​่อง ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีแ ี คลเซีย ในการทำำ�งานของไต (ไต) ซึ่​่ง� อาจทำำ�ให้ ้การฟื้​้� นตั​ัวจากอาการบาดเจ็​็บของไตมี​ี ั อนมากขึ้​้ ้ ความซับซ้ น � ได้ ้

ความผิ​ิดปกติ​ิของไต (ไต)

้ ความบกพร่​่องในการทำำ�งานของไตเป็​็ นภาวะแทรกซ้อนที่​่� พบได้ ้ทั่​่�วไปในผู้​้� ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อย่​่างไรก็​็ตามก็​็ไม่​่ใช่​่ว่​่าผู้​้�ป่​่ วยทุ​ุกรายที่​่�จะประสบ ปั​ั ญหานี้​้� ในผู้​้�ป่​่ วยบางรายเอ็​็มโปรตี​ีน (โดยเฉพาะโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์)์ ทำำ�ให้ ้ ี หายของท่​่อ (ที่​่�เป็​็ นผลมา เกิ​ิดภาวะไตวายโดยกลไกต่​่างๆ ตั้​้�งแต่​่ความเสีย ี หาย จากการสะสมของสายโซ่​่เบาที่​่�ตกตะกอนจำำ�นวนมาก) ไปจนถึ​ึงความเสีย แบบเลื​ือกเฉพาะของท่​่อ (ส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดผลทางเมตาบอลิ​ิซึ​ึมของกลุ่​่�มอาการ Fanconi (แฟนโคนี่​่�)) และกั​ับ เอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�สะสมเป็​็ นอะไมลอยด์​์ ระดั​ับ 12

1.818.487.7455

ี มหรื​ือกรดยู​ูริก � อาจทำำ�ให้ ้การทำำ�งานของ แคลเซีย ิ ที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � รวมถึ​ึงการติ​ิดเชื้​้อ ไตบกพร่​่องได้ ้ ข้ ้อควรพิ​ิจารณาที่​่�สำำ�คัญ ั อื่​่�นๆ ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับความผิ​ิดปกติ​ิของไต ได้ ้แก่​่ ภาวะ ขาดน้ำำ� � และผลของยา เช่​่น ยาปฏิ​ิชีวี นะที่​่�เป็​็ นพิ​ิษต่​่อไต ยาต้ ้านการอั​ักเสบที่​่�ไม่​่ ี รื​ือสีย้ ี ้อมที่​่�ใช้สำ้ ำ�หรั​ับการศึ​ึกษาเกี่​่�ยว ใช่​่สเตี​ียรอยด์​์ (NSAIDs) หรื​ือสารทึ​ึบรั​ังสีห ี มี กั​ับภาพ สารทึ​ึบรั​ังสีที่​่ � แ ี กโดลิ​ิเนี​ียมที่​่�ใช้กั​ั้ บ MRI อาจมี​ีฤทธิ์​์�เป็​็ นพิ​ิษ และผู้​้�ป่​่ วยที่​่� ี หาย มี​ีปั​ัญหาเรื่​่�องไตควรปรึ​ึกษาการใช้กั​ั้ บแพทย์​์ก่​่อน การตระหนั​ักถึ​ึงความเสีย ของไตที่​่�อาจเกิ​ิดขึ้น ้� และการรั​ักษาปริ​ิมาณของเหลวที่​่�เพี​ียงพอเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั ี อย่​่างยิ่​่�งสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา เพื่​่�อช่​่วยป้​้ องกั​ันผลเสีย หายจากปั​ั จจั​ัยต่​่างๆ เหล่​่านี้​้�

โรคโลหิ​ิตจาง

โรคโลหิ​ิตจางเป็​็ นลั​ักษณะเฉพาะของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง (RBC) ประกอบด้ ้วยฮีโี มโกลบิ​ินซึ่​่ง� เป็​็ นโปรตี​ีนที่​่�นำำ� ออกซิเิ จนไปยั​ังเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะของร่​่างกาย โดยทั่​่�วไปภาวะโลหิ​ิตจางหมาย ถึ​ึงการลดลงของฮีโี มโกลบิ​ิน < 10 ก./ดล หรื​ือลดลง ≥ 2 ก./ดล จากระดั​ับปกติ​ิ ของแต่​่ละบุ​ุคคล มากกว่​่า 13–14 มก./ดล ถื​ือว่​่าปกติ​ิ ระดั​ับออกซิเิ จนในร่​่างกาย ต่ำำ�� อาจทำำ�ให้ ้หายใจถี่​่�และรู้​้�สึ​ึกอ่​่อนเพลี​ีย ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เพิ่​่�ง ได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยจำำ�นวนมากมี​ีภาวะโลหิ​ิตจาง แม้ ้ว่​่าการเคลื่​่�อนย้ ้ายทางกายภาพของสารตั้​้�งต้ ้น RBC ของไขกระดู​ูกเป็​็ นปั​ั จจั​ัย หนึ่​่�ง แต่​่การยั​ับยั้​้ง� เฉพาะของการผลิ​ิต RBC โดยไซโตไคน์​์ด้ ้านสิ่​่ง� แวดล้ ้อม ้ จุ​ุลภาคและโมเลกุ​ุลการยึ​ึดเกาะนั้​้�นเป็​็ นคำำ�อธิ​ิบายที่​่�ใช้งานได้ ้ดี​ีกว่​่า การปรั​ับปรุ​ุง ภาวะโลหิ​ิตจางเกิ​ิดขึ้น ้� ได้ ้ด้ ้วยการรั​ักษามะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ประสบ ความสำำ�เร็​็จ ควรใช้อี​ี้ โพเอติ​ิน อั​ัลฟ่​่ าชนิ​ิดรีค ี อมบิ​ิแนนท์​์ (สายผสม) ด้ ้วยความ ั พั​ันธ์​์ของอี​ีโพเอติ​ินกั​ับการเติ​ิบโต ระมั​ัดระวั​ัง เนื่​่�องจากรายงานได้ ้ระบุ​ุถึ​ึงความสัม ของเนื้​้�องอกที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � และการรอดชีวิี ตที่​่ ิ ล � ดลงในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็ง และการจำำ�แนกตั​ัว รั​ับอีโี พเอติ​ินในเซลล์​์มะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา

โรคกระดู​ูก

นั​ับตั้​้ง� แต่​่การรั​ับรู้​้�เรื่​่�องมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาครั้​้�งแรกในปี​ี พ.ศ. 2387 ก็​็มีค ี วาม ้ ตระหนั​ักเกี่​่�ยวกั​ับโรคกระดู​ูกชนิ​ิดพิเิ ศษของมั​ันด้ ้วย ต้ ้องใช้เวลาจนกระทั่​่� งเมื่​่�อไม่​่ นานมานี้​้�เพื่​่�อกำำ�หนดกลไกที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง เบาะแสแรกคื​ือทั้​้�งเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา และเซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูกที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้�นซึ่​่ง� มี​ีอยู่​่�ในบริ​ิเวณที่​่�มีก ี ารทำำ�ลายกระดู​ูก ใน ปั​ั จจุ​ุบั​ันมี​ีความเข้ ้าใจในรายละเอี​ียดหลายประการเกี่​่�ยวกั​ับกลไกของโรคกระดู​ูก ในมะเร็​็งเนื้​้�องอก เช่​่น: ¡ เซลล์​์มะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมาสร้ ้างปั​ั จจั​ัยกระตุ้​้�นการสร้ ้างกระดู​ูก (OAFs) ใน � มต่​่อ” ระหว่​่างการทำำ �งาน ขณะที่​่�ยั ับยั้​้�งเซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูก. “การเชื่​่อ ของเซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูกและเซลล์​์สร้ ้างกระดู​ูกมี​ีหน้ ้าที่​่�ในการสร้ ้างและ ซ่​่อมแซมกระดู​ูกตามปกติ​ิ ทั้​้�ง Velcade® (ยาบอร์​์ทีโี ซมิ​ิบ) และ Revlimid® (ยาเลนาลิ​ิโดไมด์​์) ได้ ้รั​ับการแสดงให้ ้เห็​็นว่​่าช่​่วยสนั​ั บสนุ​ุนการรั​ักษา กระดู​ูกนอกจากนี้​้�ยั​ังช่​่วยต้ ้านมะเร็​็ งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมา ที่​่�มีศั ี ักยภาพได้ ้ อี​ีกด้ ้วย myeloma.org

13

� ร้​้ายของ ¡ ไซโตไคน์​์ (เช่​่นอิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน--1β อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน-6 ปั​ัจจั ัยเนื้​้อ � งอก-α และปั​ั จจั​ัยเนื้​้�อร้ ้ายของเนื้​้�องอก-β),คี​ีโมไคน์​์ เช่​่น MIP-α และ เนื้​้อ กระบวนการยึ​ึดเกาะของเซลล์​์-เซลล์​์ที่​่เ� กี่​่�ยวข้ ้องกั​ับอิน ิ ทิ​ิกริ​ิน β3 ล้ ้วน เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการสร้ ้างจำำ�นวนที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � และ กิ​ิจกรรมของเซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูก ¡ การระบุ​ุสารที่​่�เรี​ียกว่​่า RANK ลิ​ิแกนด์​์ (RANKL) เป็​็ นตั​ัวกลางที่​่�สำำ�คัญ ั ในการ กระตุ้​้�นการทำำ�งานของเซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูก หากต้ ้องการข้ ้อมู​ูลเพิ่​่�มเติ​ิม โปรดอ่​่านสิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ของ IMFเรื่​่�อง การทำำ�ความ เข้​้าใจการรั ักษาโรคกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา (Understanding Treatment of Myeloma Bone Disease)

ความผิ​ิดปกติ​ิอื่​่น � ๆ

เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสามารถสะสมในไขกระดู​ูกหรื​ือในเนื้​้�อเยื่​่�อ และก่​่อให้ ้เกิ​ิด ้ ภาวะแทรกซ้อนที่​่� อาจเกิ​ิดขึ้น ้� ได้ ้หลากหลาย รวมถึ​ึงสิ่​่ง� ต่​่อไปนี้​้�: ้� ¡ การติ​ิดเชื้อ � อาจเป็​็ นลั​ักษณะเฉพาะที่​่� นอกจากโรคกระดู​ูกแล้ ้ว แนวโน้ ้มต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ สำำ�คัญ ั ที่​่�สุ​ุดของมะเร็​็งไขกระดู​ูก ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมามี​ี � งต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ � ฉวยโอกาสได้ ้หลากหลาย ปั​ั จจั​ัยเสี่​่ย � งต่​่อการติ​ิด ความเสี่​่ย � ในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งไขกระดู​ูกคื​ือ ภู​ูมิคุ้​้� เชื้​้อ ิ มกั​ันลดลงและจำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดขาวต่ำำ�� เนื่​่�องจากโรคที่​่�ยังั ดำำ�เนิ​ินอยู่​่� และ/หรื​ือผลกระทบของการรั​ักษา กลไกที่​่�รั​ับ � ยั​ังไม่​่เป็​็ นที่​่�เข้ ้าใจได้ ้อย่​่างแน่​่ชัด ั การมี​ีอยู่​่� ผิ​ิดชอบต่​่อความไวต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ ของมะเร็​็งไขกระดู​ูกมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ออกฤทธิ์​์�ในไขกระดู​ูกส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดความ บกพร่​่องของการทำำ�งานของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันตามปกติ​ิ รวมถึ​ึงการยั​ับยั้​้ง� การ ผลิ​ิตแอนติ​ิบอดี​ีปกติ​ิที่​่ส � ะท้​้อนโดยภาวะภาวะแกมมาโกลบุ​ุลินี ิ เี มี​ีย การ ทำำ�งานของ T cell (ที​ีเซลล์​์, ที​ีลิม ิ โฟไซต์​์) ที่​่�บกพร่​่อง และการทำำ�งานของ โมโนไซต์​์ หรื​ือมาโครฟาจที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิที่​่ยั � งั ทำำ�งานอยู่​่� � ระบุ​ุว่​่าปั​ั จจัย การศึ​ึกษาบางชิ้​้น ั ที่​่�เกิ​ิดจากมาโครฟาจที่​่�ถูก ู กระตุ้​้�นทั้​้�งเพิ่​่�ม ิ ธิ​ิภาพการทำำ�งานของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและยั​ับยั้​้ง� การผลิ​ิต Ig ปกติ​ิ ประสิท � อาจเป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ต และการทำำ�งานของ T-cell การติ​ิดเชื้​้อ ิ ได้ ้และต้ ้อง ได้ ้รั​ับการแก้ ้ไขโดยทั​ันที​ี อาจจำำ�เป็​็ นต้ ้องได้ ้รั​ับการดู​ูแลรั​ักษาโดยทั​ันที​ี เช่​่น การรั​ักษาด้ ้วยยาต้ ้านแบคที​ีเรี​ียหรื​ือยาต้ ้านไวรั​ัส หรื​ือแม้ ้แต่​่การรั​ักษาในโรง พยาบาล ทั้​้�งภาวะนิ​ิวโทรพี​ีเนี​ียและภาวะแอนติ​ิบอดี​ีในเลื​ือดต่ำำ�ซึ่​่ � ง� เพิ่​่�มโอกาสในการ � ติ​ิดเชื้​้อ ¡ ผลกระทบทางระบบประสาท � ไวรั​ัสในเนื้​้�อเยื่​่�อ ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามี​ีความอ่​่อนไหวต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ ้ เส้นประสาท โดยเฉพาะงู​ูสวั​ัดวาริ​ิเซลลา (“งู​ูสวั​ัด”) เริ​ิมงู​ูสวั​ัด (“เริ​ิม”) ไวรั​ัสเอ็​็บส ิ ) ไซโตเมกาโลไวรั​ัส (ซึ่​่ง� อาจส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดอัม ไตบาร์​์ (โมโนนิ​ิวคลี​ีโอซิส ั พาต ี ) หรื​ือภาวะแทรกซ้อนอื่​่� ้ ใบหน้ ้าบางส่​่วนที่​่�เรี​ียกว่​่า โรคอั​ัมพาตใบหน้ ้าครึ่​่�งซีก นๆ ้ ในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งเนื้​้�องอก เนื้​้�อเยื่​่�อเส้นประสาทมั​ั กได้ ้รั​ับผลกระทบทั้​้�งจากผลของ ้ แอนติ​ิบอดี​ีโดยตรงของเอ็​็มโปรตี​ีนต่​่อเส้นประสาท (เช่​่น ปลอกหุ้​้�มประสาท ้ หรื​ือมั​ัยอิ​ิลิน ิ ) หรื​ือโดยการสะสมของไฟบริ​ิลอะไมลอยด์​์บนเส้นประสาท ซึ่​่ง� 14

1.818.487.7455

ทำำ�ให้ ้การทำำ�งานลดลง ผลกระทบเหล่​่านี้​้�ส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดโรคระบบประสาทส่ว่ น ปลายอั ักเสบที่​่�ต้ ้องแยกออกจากสาเหตุ​ุอื่​่�นๆ ของโรคระบบประสาท (เช่​่น เบา � มแข็​็ง โรคพาร์​์กิน ั ) หวาน โรคปลอกประสาทเสื่​่อ ิ สัน ปั​ั ญหาทางระบบประสาทในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาขึ้​้น � อยู่​่�กับตำ ั ำ�แหน่​่งของเส้น้ ั หลั​ังและเยื่​่�อหุ้​้�ม ประสาทที่​่�ได้ ้รั​ับผลกระทบ ตั​ัวอย่​่างเช่​่น การกดทั​ับไขสัน สมองอั​ักเสบเป็​็ นผลมาจากการสร้ ้างหรื​ือการแทรกซึ​ึมของเนื้​้�องอกใน ้ พลาสมาเซลล์​์ และกลุ่​่ม � โรคชามื​ือจากโพรงฝ่​่ ามื​ือกดทั​ับเส้นประสาทมั​ั กเกิ​ิด ์ ์ จากการสะสมของโปรตี​ีนเบนส์โจนส์ ¡ พลาสมาไซโตมา (ก้​้อนมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา) ทั้​้�งในกระดู​ูกและเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อน พลาสมาไซโตมาอาจส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดการกด ้ ั หลั​ัง หรื​ือแม้ ้แต่​่เนื้​้�อเยื่​่�อสมอง ทั​ับหรื​ือการเคลื่​่�อนตั​ัวของเส้นประสาท ไขสัน ผลกระทบจากความกดดั​ันเหล่​่านี้​้�มัก ั แสดงถึ​ึงเหตุ​ุฉุ​ุกเฉิ​ินทางการแพทย์​์ ั ยกรรมระบบประสาท ที่​่�ต้ ้องได้ ้รั​ับการรั​ักษาทั​ันที​ีด้ ้วยการฉายรั ังสี ี ศัล และ/หรื​ือสเตี​ียรอยด์​์ปริ​ิมาณสู​ูงหรื​ือยาอื่​่�นๆ ตารางที่​่� 4 แผนผั ังพยาธิ​ิสรี​ีรวิ​ิทยา การค้​้นพบโครงกระดู​ูก • รอยโรคกระดู​ูกสลายเดี่​่�ยวหรื​ือหลายจุ​ุด

• โรคกระดู​ูกพรุ​ุนแบบกระจาย (โรคกระดู​ูกพรุ​ุน)

ผลกระทบที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องของการทำำ�ลายกระดู​ูก • เพิ่​่�มแคลเซี​ียมในเลื​ือด • กระดู​ูกหั​ัก

• ภาวะปั​ั สสาวะมี​ีแคลเซี​ียมมาก (แคลเซี​ียมเพิ่​่�มขึ้​้น � ในปั​ั สสาวะ) • การสู​ูญเสี​ียความสู​ูง (กระดู​ูกสั​ันหลั​ังยุ​ุบ)

มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมานอกกระดู​ูก (นอกโครงกระดู​ูก) การมี​ีส่​่วนร่​่วมของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อน มั​ักพบบริ​ิเวณศี​ีรษะ/คอ (เช่​่น ช่​่องจมู​ูก) และยั​ังพบได้ ้ในตั​ับ ไต และ บริ​ิเวณเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนอื่​่�นๆ รวมถึ​ึงผิ​ิวหนั​ังด้ ้วย เลื​ือดรอบนอก • โรคโลหิ​ิตจาง • การแข็​็งตั​ัวผิ​ิดปกติ​ิ • เม็​็ดเลื​ือดขาว

• ภาวะเกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ�� •ม ะเร็​็งเม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิด พลาสมาเซลล์​์ • พลาสมาเซลล์​์หมุ​ุนเวี​ียน

• โมโนโคลนอลบี​ีลิม ิ โฟไซต์​์ หมุ​ุนเวี​ียน (สารตั้​้�งต้ ้นของ เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา)

การเปลี่​่�ยนแปลงของโปรตี​ีนในพลาสมา • ภาวะโปรตี​ีนในเลื​ือดสู​ูง (โปรตี​ีนสู​ูง) • ภาวะน้ำำ� �เกิ​ิน (ปริ​ิมาตรขยาย) • โมโนโคลนอลอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (IgG, IgA, IgD, IgE, IgM หรื​ือโซ่​่สายเบาเท่​่านั้​้�น)

• ช่​่องว่​่างประจุ​ุลบแคบลง (โซเดี​ียมในเลื​ือดต่ำำ�� ) • เซรั่​่�ม β2-ไมโครโกลบู​ูลิน ิ สู​ูง • เซรั่​่�มอั​ัลบู​ูมิน ิ ลดลง • เซรั่​่�ม IL-6 และ C-รี​ีแอคที​ีฟโปรตี​ีน (CRP) ที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น �

ความผิ​ิดปกติ​ิของไต • ภาวะโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ รั่​่�วออกมาโดยไม่​่มี​ี เม็​็ดเลื​ือดขาวหรื​ือเม็​็ดเลื​ือดแดง • ความผิ​ิดปกติ​ิของท่​่อที่​่�มีภ ี าวะความเป็​็ นกรด (กลุ่​่ม � อาการแฟนโคนี​ี)

myeloma.org

• ยู​ูรีเี มี​ีย (ไตวาย) • อะไมลอยโดซิ​ิสหรื​ือโรคการสะสมของโซ่​่สาย เบาและความผิ​ิดปกติ​ิของไต

15

¡ ภาวะที่​่�เลื​ือดมี​ีความหนื​ืด ภาวะที่​่�เลื​ือดมี​ีความหนื​ืดสูงู ที่​่�เกิ​ิดจากเอ็​็มโปรตี​ีนในระดั​ับสูงู อาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิด ปั​ั ญหาได้ ้ เช่​่น อาการฟกช้ำ�ำ� เลื​ือดออกจมู​ูก ตาพร่​่ามั​ัว ปวดศีรี ษะ เลื​ือดออก ในทางเดิ​ินอาหาร ง่​่วงนอน และอาการทางระบบประสาทขาดเลื​ือดหลาย ้ อย่​่างที่​่�เกิ​ิดจากเลื​ือดและออกซิเิ จนที่​่�ส่​่งไปยั​ังเนื้​้�อเยื่​่�อเส้นประสาทลดลง ภาวะที่​่�เลื​ือดมี​ีความหนื​ืดเกิ​ิดขึ้น ้� น้ ้อยกว่​่า 10% ของผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีม ี ะเร็​็งเนื้​้�องอก และประมาณ 50% ของผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีม ี ะเร็​็ง ต่​่อมน้ำำ�� เหลื​ือง (WM). ภาวะเลื​ือด ออกที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � มั​ักจะรุ​ุนแรงขึ้​้น � เนื่​่�องจากภาวะเกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ�ร � วมถึ​ึงการจั​ับตัวั ของเอ็​็มโปรตี​ีนกั​ับปั​ัจจั​ัยการแข็​็งตั​ัวของเลื​ือดหรื​ือเกล็​็ดเลื​ือด

การตอบสนองหรื​ือการบรรเทา

้ การตอบสนองหรื​ือการบรรเทาอาการเป็​็ นคำำ�ที่​่ใ� ช้แทนกั​ั นได้ ้เพื่​่�ออธิ​ิบายการ ั ญาณและอาการของมะเร็​็งเนื้​้�องอกทั้​้�งหมดหรื​ือบางส่​่วน หายตั​ัวไปของสัญ โดยทั่​่�วไปการบรรเทาอาการจะถื​ือว่​่าเป็​็ นการตอบสนองบางส่​่วนเป็​็ นอย่​่าง ั ท์​์ที่​่� น้ ้อย(PR, การปรั​ับปรุ​ุง≥ 50%)ซึ่​่ง� กิ​ินเวลาอย่​่างน้ ้อย 6 เดื​ือน เหล่​่านี้​้�เป็​็ นคำำ�ศัพ ้ ใช้ในการจำำ �แนกความลึ​ึกของการตอบสนองต่​่อการรั​ักษา: ¡ การตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์​์อย่​่างเข้​้มงวด (sCR) sCR คื​ือ CR (ตามที่​่�กำำ�หนดไว้ ้ด้ ้านล่​่าง) บวกอั​ัตราส่​่วน FLC ปกติ​ิและการไม่​่มี​ี ิ โตเคมี​ีหรื​ืออิ​ิมมู​ูโนฟลู​ูออเรสเซนต์​์ เซลล์​์โคลนในไขกระดู​ูกโดยอิ​ิมมู​ูโนฮิส ¡ การตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์ (CR) สำำ�หรั​ับมะเร็​็งเนื้​้�องอก CR คื​ือการตรึ​ึงภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�เป็​็ นลบในซีรัี ัม (เลื​ือด) และปั​ั สสาวะ และการหายไปของพลาสมาไซโตมาของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนและ พลาสมาเซลล์​์ ≤ 5% ในไขกระดู​ูก CR ไม่​่เหมื​ือนกั​ับการรั​ักษา ่ นที่​่�ดีม ¡ การตอบสนองบางส่ว ี าก (VGPR) VGPR น้ ้อยกว่​่า CR VGPR คื​ือ เอ็​็มโปรตี​ีนในซีรั่​่ี �มและเอ็​็มโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ ิ หรื​ือ ที่​่�ตรวจพบได้ ้โดยการกระตุ้​้�นภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน แต่​่ไม่​่พบด้ ้วยอิ​ิเล็​็กโตรโฟเรซิส การลดลง 90% หรื​ือมากกว่​่าในเอ็​็มโปรตี​ีนในซีรั่​่ี �ม บวกกั​ับเอ็​็มโปรตี​ีนใน ปั​ั สสาวะน้ ้อยกว่​่า 100 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง ¡ การตอบสนองบางส่ว่ น (PR) PR คื​ือระดั​ับการตอบสนองโดยมี​ีเอ็​็มโปรตี​ีนลดลงอย่​่างน้ ้อย 50% และเอ็​็ม โปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ 24 ชั่​่ว� โมงลดลงอย่​่างน้ ้อย 90% (หรื​ือน้ ้อยกว่​่า 200 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง) เมื่​่�อการรั​ักษาได้ ้รั​ับการปรั​ับปรุ​ุง การประเมิ​ินการตอบสนองต่​่อการรั​ักษา ให้ ้แม่​่นยำำ�ที่​่สุ​ุดจึ​ึ � งมี​ีความสำำ�คัญ ั มากขึ้​้น � นอกจากความลึ​ึกของการตอบ สนองแล้ ้ว ตอนนี้​้�เราต้ ้องพิ​ิจารณาการตอบสนองที่​่�ลึ​ึกยิ่​่�งขึ้​้น � รวมถึ​ึงระยะ ิ ธิ​ิภาพที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น เวลาของการตอบสนองด้ ้วย ด้ ้วยประสิท � ของการรั​ักษา แบบผสมผสานแบบใหม่​่ขณะนี้​้�มีก ี ารประเมิ​ินการตอบสนองในแง่​่ของ โรคตกค้​้างน้​้อยที่​่�สุด ุ (MRD)และสถานะเชิงิ ลบของ MRD แนวคิ​ิดที่​่ก่​่ � อนหน้ ้า นี้​้�ไม่​่สามารถบรรลุ​ุได้ ้และไม่​่สามารถวั​ัดได้ ้ในมะเร็​็งเนื้​้�องอก ขณะนี้​้�ระดั​ับ MRD สามารถตรวจสอบได้ ้ด้ ้วยการทดสอบไขกระดู​ูก หากหรื​ือเมื่​่�อได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติ ิ 16

1.818.487.7455

ตารางที่​่� 5 ขั้​้�นตอนการทดลองทางคลิ​ินิก ิ 1

การทดสอบตั้​้�งแต่​่เนิ่​่�นๆ เพื่​่�อประเมิ​ินขนาดยา ความทนทาน และความเป็​็ นพิ​ิษ ในผู้​้�ป่​่ วย

2

การทดสอบเพิ่​่�มเติ​ิมเพื่​่�อประเมิ​ินประสิ​ิทธิ​ิภาพของการรั​ักษาตามขนาดยาและ กำำ�หนดเวลาที่​่�เลื​ือก

3

การเปรี​ียบเที​ียบการรั​ักษาใหม่​่กั​ับการรั​ักษาก่​่อนหน้ ้าเพื่​่�อดู​ูว่​่าการรั​ักษาใหม่​่ดี​ี กว่​่าหรื​ือไม่​่

4

โดยปกติ​ิจะดำำ�เนิ​ินการหลั​ังจากได้ ้รั​ับอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA เพื่​่�อประเมิ​ินความคุ้​้�มค่​่า ผลกระทบด้ ้านคุ​ุณภาพชี​ีวิต ิ และประเด็​็นเปรี​ียบเที​ียบอื่​่�นๆ

� สุ​ุดของการทดลองทางคลิ​ินิก จาก FDA การทดสอบ MRD จะกลายเป็​็ นจุ​ุดสิ้​้น ิ ใหม่​่ ซึ่​่ง� เป็​็ นมาตรฐานในการวั​ัดความลึ​ึกของการตอบสนองในการทดลองทาง คลิ​ินิก ิ เกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูกในสหรั​ัฐฯ ั พั​ันธ์​์กับ การปรั​ับปรุ​ุงเอ็​็มโปรตี​ีนต้ ้องสัม ั หลั​ักฐานของการปรั​ับปรุ​ุงทางคลิ​ินิก ิ เช่​่น อาการปวดกระดู​ูกลดลง หรื​ือจำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดแดงดี​ีขึ้น ้� สิ่​่ง� สำำ�คัญ ั คื​ือต้ ้องจำำ�ไว้ ้ว่​่า ็ ต์​์การถดถอยของโรคที่​่�สูงู ขึ้​้น เปอร์​์เซ็น � ไม่​่ได้ ้ช่​่วยให้ ้อั​ัตราการรอดชีวิี ตยื ิ น ื ยาวขึ้​้น � โดยอั​ัตโนมั​ัติ ิ เมื่​่�อมี​ีโรคหลงเหลื​ืออยู่​่� ลั​ักษณะของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ � ยา ที่​่�เหลื​ืออยู่​่�จะเป็​็ นตั​ัวกำำ�หนดผลลั​ัพธ์​์ เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เหลื​ือเหล่​่านี้​้�อาจ มี​ีหรื​ือไม่​่มี​ีแนวโน้ ้มที่​่�จะงอกใหม่​่ในทั​ันที​ี หากไม่​่มี​ีการเจริ​ิญเติ​ิบโตใหม่​่ เรี​ียกว่​่า “ระยะที่​่�ราบสู​ูง” หรื​ือ “โรคที่​่�ตกค้ ้างแต่​่คงตั​ัว” ั วนของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ สัดส่​่ � ยานั้​้�นขึ้​้น � อยู่​่�กับลั ั ก ั ษณะโมเลกุ​ุลภายใน ของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาแต่​่ละตั​ัวเป็​็ นหลั​ัก และภาระหรื​ือระยะของเนื้​้�องอกก่​่อนการ � งสู​ูงไปเป็​็ นสถานะที่​่� รั​ักษา ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ตอบสนองจะเปลี่​่�ยนจากสถานะที่​่�มีค ี วามเสี่​่ย � งต่ำำ�� จนกระทั่​่�งตามหลั​ักการแล้ ้ว ไม่​่มี​ีสัญ ั ญาณของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา มี​ีความเสี่​่ย เหลื​ืออยู่​่� หรื​ือเข้ ้าสู่​่ร� ะยะที่​่�ราบสู​ูงที่​่�มั่​่น � คง แต่​่มี​ีโรคตกค้ ้างที่​่�วัด ั ผลได้ ้ เวลาที่​่�ต้ ้อง ้ ใช้ในการเข้ ้าสู่​่ร� ะยะที่​่�ราบสู​ูงนั้​้�นแปรผั​ัน ตั้​้�งแต่​่การตอบสนองอย่​่างรวดเร็​็วใน 3 ้ ถึ​ึง 6 เดื​ือน ไปจนถึ​ึงการตอบสนองที่​่�ช้าใน 12 ถึ​ึง 18 เดื​ือน เงื่​่�อนไขสำำ�คัญ ั ในการประเมิ​ินการตอบสนองคื​ือ: ¡ เวลาต่​่อความก้​้าวหน้​้า (TTP) ระยะเวลาตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มการรั​ักษาจนกระทั่​่�งเกิ​ิดการกำำ�เริ​ิบ ¡ การอยู่​่�รอดที่​่�ปราศจากความก้​้าวหน้​้า (PFS) ั อยู่​่�กับ ระยะเวลาระหว่​่างและหลั​ังการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยอาศัย ั โรคแต่​่มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาไม่​่ได้ ้แย่​่ลง ในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ PFS เป็​็ นวิ​ิธี ี หนึ่​่�งในการวั​ัดว่​่าการรั​ักษาได้ ้ผลดี​ีเพี​ียงใด  PFS1 คื​ือ เวลาตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มการรั​ักษาจนถึ​ึงการกลั​ับเป็​็ นซ้ำำ��ครั้​้�งแรก  PFS2 คื​ือ เวลาตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มการรั​ักษาจนถึ​ึงการเกิ​ิดอาการกำำ�เริ​ิบครั้​้�งที่​่�สอง โดยรวมระยะเวลาของการทุ​ุเลาทั้​้�งครั้​้�งแรกและครั้​้�งที่​่�สอง myeloma.org

17

¡ มีก ี ารดำำ�เนิ​ินโรค มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�แย่​่ลงหรื​ือกำำ�เริ​ิบตามการตรวจ กำำ�หนดเป็​็ นการเพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 25% จากค่​่าการตอบสนองที่​่�ยืน ื ยั​ันต่ำำ�สุ​ุด � ในระดั​ับโปรตี​ีนมั​ัยอี​ีโลมา และ/ หรื​ือหลั​ักฐานใหม่​่ของโรค ื เรื่​่�องการทำำ�ความเข้​้าใจผลการ สำำ�หรั​ับข้ ้อมู​ูลเพิ่​่�มเติ​ิม โปรดอ่​่านหนั​ังสือ ทดสอบของคุ​ุณ (Understanding Your Test Results) ของ IMF ซึ่​่ง� อธิ​ิบาย ้ การทดสอบที่​่�ใช้ในการติ​ิ ดตามและประเมิ​ินสถานะของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาตลอด ้ ระยะเวลาของโรค และการทดสอบใดที่​่�ใช้ในการตรวจจั​ั บการตอบสนองและการ กำำ�เริ​ิบของโรค

� ต่​่อการรั ักษา มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาที่​่�กำ� ำ เริ​ิบหรื​ือดื้​้อ การกำำ�เริ​ิบของโรค

ั ญาณและอาการของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การกำำ�เริ​ิบของโรคคื​ือการปรากฏของสัญ อี​ีกครั้​้�งหลั​ังจากอาการดี​ีขึ้น ้� ระยะหนึ่​่�ง ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นโรคกำำ�เริ​ิบจะได้ ้รั​ับการรั​ักษา จากนั้​้�นจึ​ึงมี​ีอาการและอาการแสดงของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาอย่​่างน้ ้อย 60 วั​ันหลั​ัง � สุ​ุดการรั​ักษา ในมะเร็​็งไม่​่ใช่​่เรื่​่�องแปลกที่​่�จะมี​ีอาการกำำ�เริ​ิบของโรคหลั​ัง จากสิ้​้น จากการบรรเทาอาการ ในความเป็​็ นจริ​ิง อาจมี​ีการตอบสนองและการบรรเทา อาการได้ ้หลายช่​่วงหลั​ังการรั​ักษาด้ ้วยการบำำ�บั​ัดแนวหน้ ้าอย่​่างต่​่อเนื่​่�องกั​ัน โชค ิ ธิ​ิภาพจำำ�นวนเพิ่​่�มขึ้​้น ดี​ีที่​่แ � นวทางปฏิ​ิบัติ ั ที่​่ ิ มี � ป ี ระสิท � เรื่​่�อยๆ ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA สำำ�หรั​ับโรคที่​่�กำำ�เริ​ิบอีก ี ครั้​้�ง ซึ่​่ง� เป็​็ นทางเลื​ือกการรั​ักษาที่​่�หลากหลายกว่​่าใน ปี​ี ที่​่ผ่​่ � านมาอย่​่างมาก จุ​ุดมุ่​่ง� หมายของการรั​ักษาในการกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��แต่​่ละครั้​้�งคื​ือเพื่​่�อให้ ้ได้ ้การตอบ � ลลั​ัพธ์​์ สนองที่​่�เหมาะสมที่​่�สุ​ุดโดยมี​ีความเป็​็ นพิ​ิษน้ ้อยที่​่�สุ​ุด นี่​่�คือ ื สิ่​่ง� ที่​่�นำำ�ไปสู่​่ผ ำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยแต่​่ละรายที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การรั​ักษาโรค ระยะยาวที่​่�ดีที่​่ ี สุ​ุดสำ � ที่​่�เกิ​ิดซ้ำำ��ควรขึ้​้น � อยู่​่�กับชี ั วี วิ​ิทยาของโรคและลั​ักษณะเฉพาะของผู้​้�ป่​่ วย หากมี​ี � งเมื่​่�อผู้​้�ป่​่ วยได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั การระบุ​ุปั​ั จจั​ัยเสี่​่ย ิ ั ยใหม่​่และได้ ้เลื​ือกการรั​ักษาเบื้​้�อง ต้ ้น ความรู้​้�นี้​้�จะมี​ีผลกระทบต่​่อการเลื​ือกวิ​ิธีก ี ารรั​ักษาเมื่​่�อเนื้​้�องอกกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ�� � งเพิ่​่�มเติ​ิมอาจปรากฏชัด ั เจนในเวลาที่​่�มีอ ปั​ั จจั​ัยเสี่​่ย ี าการกำำ�เริ​ิบ เมื่​่�อประเมิ​ินเป็​็ น รายบุ​ุคคลและนำำ �มารวมกั​ัน ปั​ั จจั​ัยเหล่​่านี้​้�มีบ ี ทบาทในการเลื​ือกเกณฑ์​์วิธีิ ก ี าร ำ หรั ับการพยากรณ์​์โรค ตารางที่​่� 6 ปั​ัจจั ัยสำ� การทดสอบ

18

ำ ัญ นั ัยสำ�คั

เซรั่​่�ม β2 ไมโครโกลบู​ูลิน ิ (S β2M)

ยิ่​่�งมี​ีระดั ับที่​่�ยิ่​่ง� สู​ูงขึ้​้น � จะยิ่​่�งมี​ีระยะลุ​ุกลามที่​่�มากขึ้​้น �

อั​ัลบู​ูมิน ิ ในซี​ีรั​ัม (S ALB)

ยิ่​่�งมี​ีระดั ับที่​่�ยิ่​่ง� ต่ำำ� � ลง จะยิ่​่�งมี​ีระยะลุ​ุกลามที่​่�มากขึ้​้น �

C-รี​ีแอคที​ีฟโปรตี​ีน (CRP)

จะเพิ่​่�มขึ้​้น � เมื่​่�อมี​ีโรคที่​่�แสดงอาการ

เอนไซม์​์แลคเตสดี​ีไฮโดรจี​ีเนสในซี​ีรั​ัม (LDH)

จะเพิ่​่�มขึ้​้น � เมื่​่�อมี​ีโรคที่​่�แสดงอาการ

โครโมโซมที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิในเทคนิ​ิคไซโตเจเน ติ​ิกส์​์อิน ิ ซิ​ิตูไู ฮบริ​ิไดเซชั​ันของไขกระดู​ูกและ ิ ซิ​ิตูไู ฮบริ​ิไดเซชั​ัน (FISH) ฟลู​ูออเรสเซนซ์​์อิน

การขาดหายไปหรื​ือการสั​ับเปลี่​่�ยนของโครโมโซม หลายโครโมโซมจะถื​ือว่​่ามี​ีความเสี่​่�ยงสู​ูง; อาจสั​ัมพั​ันธ์​์ � ลง กั​ับระยะสงบของโรคที่​่�สั้​้น

1.818.487.7455

รั​ักษาสำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษา � งต้​้น ¡ร ะยะเวลาและความลึ​ึกของการรั ักษาเบื้​้อ ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะมี​ีอาการกำำ�เริ​ิบครั้​้�งแรกในช่​่วงเวลาที่​่�แปรผั​ัน หลั​ังจากหายโรคครั้​้�งแรกแล้ ้ว ระยะเวลาและความลึ​ึกของการตอบสนอง � นะในการเลื​ือกแนวทางการรั​ักษา ของผู้​้�ป่​่ วยต่​่อการรั​ักษาเบื้​้�องต้ ้นจะช่​่วยชี้​้แ ิ ธิ​ิภาพในระยะยาวในการจั​ัดการกั​ับมะเร็​็ง ถั​ัดไป และมั​ักจะคาดการณ์​์ประสิท มั​ัยอี​ีโลมา การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ระยะที่​่� 3 หลายครั้​้�งแสดงให้ ้เห็​็นว่​่าผู้​้�ป่​่ วยที่​่� ได้ ้รั​ับสถานะ MRD-negativity จะมี​ี PFS ที่​่�ดีก ี ว่​่า ¡ก ารนำำ�การบำำ�บั ัดแนวหน้​้ากลั ับมาใช้ใ้ หม่​่ หากการกำำ�เริ​ิบของโรคครั้​้�งแรกเกิ​ิดขึ้น ้� หลั​ังจากการบรรเทาอาการของ โรคอย่​่างน้ ้อย 6 เดื​ือน กลยุ​ุทธ์​์เริ่​่�มต้ ้นสำำ�หรั​ับการจั​ัดการโรคที่​่�กำำ�เริ​ิบคือ ื การพิ​ิจารณานำำ �การบำำ�บั​ัดแนวหน้ ้าของผู้​้�ป่​่ วยกลั​ับมาใช้อี​ี้ กครั้​้�งซึ่​่ง� ทำำ�ให้ ้ เกิ​ิดการบรรเทาอาการของโรคตั้​้�งแต่​่แรก แนวปฏิ​ิบั ัติ​ิของ NCCN (NCCN guidelines) สำำ�หรั​ับการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาระบุ​ุว่​่า "หากการกำำ�เริ​ิบของ � การรั​ักษาเบื้​้�องต้ ้น ผู้​้�ป่​่ วยอาจ โรคเกิ​ิดขึ้น ้� นานกว่​่า 6 เดื​ือนหลั​ังจากเสร็​็จสิ้​้น ได้ ้รั​ับการรั​ักษาตามปกติ​ิด้ ้วยวิ​ิธีก ี ารรั​ักษาหลั​ักแบบเดี​ียวกั​ัน" ำ หรั ับการประเมิ​ินการตอบสนอง ตารางที่​่� 7 เกณฑ์​์ IMWG สำ� ำ หรั ับ MRD รวมถึ​ึงเกณฑ์​์สำ�

เกณฑ์​์ IMWG MRD (ต้​้องการการตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์​์ตามที่​่�กำ� ำ หนดไว้​้ด้า้ นล่​่าง) MRD ลบอย่​่างต่​่อเนื่​่�อง MRD (โรคตกค้ ้างน้ ้อยที่​่�สุ​ุด) ในไขกระดู​ูก - NGF (การไหลรุ่​่น � ต่​่อไป) หรื​ือ NGS (ลำำ�ดับถั ั ด ั ไป) หรื​ือทั้​้�งสองอย่​่าง - และโดยการถ่​่ายภาพตามที่​่�กำำ�หนดด้ ้านล่​่าง ยื​ืนยั​ันว่​่าห่​่างกั​ันอย่​่างน้ ้อย 1 ปี​ี การประเมิ​ินครั้​้�งต่​่อไปสามารถใช้ ้เพื่​่�อระบุ​ุระยะเวลาของการปฏิ​ิเสธ (เช่​่น MRD-ลบที่​่� 5 ปี​ี ) การไหล MRD ลบ การไม่​่มี​ีพลาสมาเซลล์​์โคลนอลที่​่�มีค ี วามผิ​ิดปกติ​ิทางฟี​ี โนไทป์​์ โดย NGF ในไขกระดู​ูกจะ ถู​ูกดู​ูดโดยใช้ ้ขั้​้�นตอนการทำำ�งานมาตรฐาน EuroFlow สำำ�หรั​ับการตรวจหา MRD ในโรคมั​ัลติ​ิ เพิ​ิลมั​ัยอี​ีโลมา (หรื​ือวิ​ิธีก ี ารเที​ียบเท่​่าที่​่�ผ่​่านการตรวจสอบแล้ ้ว) โดยมี​ีความไวขั้​้�นต่ำำ�� 1 ใน 105 เซลล์​์ที่​่มี � นิ ี วิ เคลี​ียสหรื​ือสู​ูงกว่​่า การจั ัดลำำ�ดั ับ MRD ลบ การไม่​่มี​ีพลาสมาเซลล์​์แบบโคลนอลโดย NGS ในไขกระดู​ูกจะถู​ูกดู​ูดเข้ ้าไป โดยที่​่�การมี​ีอยู่​่� ของโคลนถู​ูกกำำ�หนดเป็​็ นการอ่​่านลำำ�ดับที่​่ ั เ� หมื​ือนกั​ันน้ ้อยกว่​่าสองครั้​้�งที่​่�ได้ ้รั​ับหลั​ังจากการ หาลำำ�ดับดี ั เี อ็​็นเอของไขกระดู​ูกดู​ูดโดยใช้ ้แพลตฟอร์​์ม LymphoSIGHT (หรื​ือวิ​ิธีก ี ารเที​ียบเท่​่าที่​่� ี ผ่​่านการตรวจสอบแล้ ้ว)โดยมี​ีความไวขั้​้�นต่ำำ�� 1 ในเซลล์​์ที่​่�มีเซลล์​์ ที่​่มี � นิ ี วิ เคลี​ียส 105 เซลล์​์ขึ้น ้� ไป การถ่​่ายภาพ-บวก MRD-ลบ ผลเชิ​ิงลบของ MRD ตามที่​่�กำำ�หนดโดย NGF หรื​ือ NGS บวกกั​ับการหายไปของทุ​ุกๆ พื้​้�นที่​่�ของ การดู​ูดซึ​ึมของตั​ัวติ​ิดตามที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � ซึ่​่�งพบที่​่�การตรวจวั​ัดพื้​้น � ฐานหรื​ือ PET/CT ก่​่อนหน้ ้า หรื​ือ ลดลงเหลื​ือ SUV ในเลื​ือดตรงกลางที่​่�น้ ้อยลง (ค่​่าการดู​ูดซึ​ึมมาตรฐานสู​ูงสุ​ุด) หรื​ือลดลง เหลื​ือน้ ้อยกว่​่าเนื้​้�อเยื่​่�อปกติ​ิโดยรอบ (ตารางที่​่� 7 มี​ีต่​่อในหน้ ้าถั​ัดไป)

myeloma.org

19

ำ หรั ับการประเมิ​ินการตอบสนอง ตารางที่​่� 7 เกณฑ์​์ IMWG สำ� รวมถึ​ึงเกณฑ์​์สำำ�หรั​ับ MRD (ต่​่อจากหน้ ้าก่​่อน)

เกณฑ์​์การตอบสนองมาตรฐานของ IMWG การตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์​์อย่​่างเข้​้มงวด การตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์ต ์ ามที่​่�กำำ�หนดไว้ ้ด้ ้านล่​่างบวกกั​ับอัตร ั าส่​่วน FLC ปกติ​ิและการไม่​่มี​ีเซลล์​์ โคลนในการตรวจชิ้​้�นเนื้​้�อเยื่​่�อไขกระดู​ูกโดยอิ​ิมมู​ูโนฮิ​ิสโตเคมี​ี (อั​ัตราส่​่วน κ/λ ≤ 4:1 หรื​ือ ≥ 1:2 สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วย κ และ λ ตามลำำ�ดับ ั หลั​ังจากนั​ับ ≥ 100 พลาสมาเซลล์​์) การตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์​์ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันเชิ​ิงลบในซี​ีรั​ัมและปั​ั สสาวะ และการหายไปของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนพลาสมาไซโตมาและ พลาสมาเซลล์​์ < 5% ในไขกระดู​ูกจะถู​ูกดู​ูดเข้ ้าไป ตอบสนองบางส่​่วนได้​้ดีม ี าก เอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�มและปั​ั สสาวะ ตรวจพบได้ ้โดยการกระตุ้​้�นภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน แต่​่ไม่​่พบด้ ้วยอิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ี ซิ​ิส หรื​ือเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั​ัมลดลง ≥ 90% บวกกั​ับระดั​ับเอ็​็มโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ < 100 มก. ต่​่อ 24 ชม. การตอบสนองบางส่​่วน • ≥ 50% ของเซรั่​่�มเอ็​็มโปรตี​ีนลดลง บวกกั​ับการลดลงของเอ็​็มโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ 24 ชั่​่�วโมง ≥ 90% หรื​ือ < 200 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่�วโมง; • หากเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั​ัมและปั​ั สสาวะไม่​่สามารถวั​ัดได้ จะต้ ้ ้องลดความแตกต่​่างระหว่​่างระดั​ับ FLC ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องและที่​่�ไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องลง ≥ 50% แทนที่​่�เกณฑ์​์เอ็​็มโปรตี​ีน • หากเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�มและปั​ั สสาวะไม่​่สามารถวั​ัดได้ และการตรวจด้ ้ ้วยแสงที่​่�ปราศจากซี​ีรั่​่�มก็​็ ไม่​่สามารถวั​ัดได้ ้เช่​่นกั​ัน จำำ�เป็​็ นต้ ้องมี​ีการลดพลาสมาเซลล์​์ลง ≥ 50% แทนที่​่�เอ็​็มโปรตี​ีน โดยที่​่� เปอร์​์เซ็​็นต์​์พลาสมาเซลล์​์ไขกระดู​ูกพื้​้�นฐานคื​ือ ≥ 30%; • นอกเหนื​ือจากเกณฑ์​์เหล่​่านี้​้� หากปรากฏที่​่�การตรวจวั​ัดพื้​้น � ฐาน จำำ�เป็​็ นต้ ้องมี​ีการลด SPD ≥50% (ผลรวมของผลคู​ูณของเส้ ้นผ่​่านศู​ูนย์​์กลางตั้​้�งฉากสู​ูงสุ​ุดของรอยโรคที่​่�วัด ั ได้ ้) ของพลาสมา ไซโตมาของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนก็​็เป็​็ นสิ่​่�งจำำ�เป็​็ นเช่​่นกั​ัน การตอบสนองน้​้อยที่​่�สุด ุ • ≥25% แต่​่ ≤49% การลดลงของเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�ม และการลดลงของเอ็​็มโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ 24 ชั่​่�วโมงลง 50%–89%; • นอกเหนื​ือจากเกณฑ์​์ที่​่ร� ะบุ​ุไว้ ้ข้ ้างต้ ้น หากมี​ี ณ การตรวจวั​ัดพื้​้น � ฐาน จำำ�เป็​็ นต้ ้องลดขนาด (SPD) ของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนพลาสมาไซโตมาลง ≥50% โรคคงที่​่� ไม่​่แนะนำำ �ให้ ้ใช้ ้เป็​็ นตั​ัวบ่​่งชี้​้�การตอบสนอง การอธิ​ิบายความคงตั​ัวของโรคได้ ้ดี​ีที่​่สุ​ุด � โดยการ ประมาณการเวลาในการลุ​ุกลาม ไม่​่เป็​็ นไปตามเกณฑ์​์สำำ�หรั​ับการตอบสนองที่​่�สมบู​ูรณ์​์ การตอบ สนองบางส่​่วนที่​่�ดีม ี าก การตอบสนองบางส่​่วน การตอบสนองขั้​้�นต่ำำ�� หรื​ือโรคที่​่�ลุ​ุกลาม (ตารางที่​่� 7 มี​ีต่​่อในหน้ ้าถั​ัดไป)

20

1.818.487.7455

ำ หรั ับการประเมิ​ินการตอบสนอง ตารางที่​่� 7 เกณฑ์​์ IMWG สำ� รวมถึ​ึงเกณฑ์​์สำำ�หรั​ับ MRD (ต่​่อจากหน้ ้าก่​่อน)

เกณฑ์​์การตอบสนองมาตรฐานของ IMWG(มี​ีต่​่อ) การดำำ�เนิ​ินของโรคที่​่�มีค ี วามเสื่​่�อมถดถอยลงเรื่​่�อย ๆ เพิ่​่�มขึ้​้น � 25% จากค่​่าคำำ�ตอบที่​่�ได้ ้รั​ับการยื​ืนยั​ันน้ ้อยที่​่�สุ​ุดในเกณฑ์​์ใดเกณฑ์​์หนึ่​่�งต่​่อไปนี้​้�: • เอ็​็ม-โปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�ม (การเพิ่​่�มขึ้​้น � โดยสมบู​ูรณ์จ ์ ะต้ ้องอยู่​่�ที่​่� ≥ 0.5 กรั​ัม/ดล.)

• เอ็​็ม-โปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�มเพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 1 กรั​ัม/ดล. หากส่​่วนประกอบเอ็​็มต่ำำ�สุ​ุดคื � อ ื ≥ 5 กรั​ัม/ดล.; • เอ็​็ม-โปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ (การเพิ่​่�มขึ้​้น � โดยสมบู​ูรณ์จ ์ ะต้ ้องเป็​็ น ≥ 200 มก./24 ชม.); • • ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ไม่​่มี​ีระดั​ับ เอ็​็ม-โปรตี​ีนในซี​ีรั​ัมและปั​ั สสาวะที่​่�วัด ั ได้ ความแตกต่​่างระหว่​่างระดั​ั ้ บ FLC ที่​่� เกี่​่�ยวข้ ้องและไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้อง (การเพิ่​่�มขึ้​้น � โดยสั​ัมบู​ูรณ์จ ์ ะต้ ้องเป็​็ น >10 มก./ดล.)

• ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ไม่​่มี​ีระดั​ับเอ็​็ม-โปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�มและปั​ั สสาวะที่​่�วัด ั ได้ และระดั​ั ้ บ FLC ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องซึ่​่�งไม่​่ สามารถวั​ัดได้ เปอร์​์ ้ เซ็​็นต์​์พลาสมาเซลล์​์ไขกระดู​ูกโดยไม่​่คำำ�นึ​ึงถึ​ึงสถานะการตรวจวั​ัดพื้​้น � ฐาน (การเพิ่​่�มขึ้​้น � โดยสมบู​ูรณ์จ ์ ะต้ ้องเป็​็ น ≥ 10%); • การปรากฏตั​ัวของรอยโรคใหม่​่ เพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 50% จากจุ​ุดต่ำำ�สุ​ุด � ใน SPD ที่​่� > 1 รอยโรค หรื​ือเพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 50% ในเส้ ้นผ่​่านศู​ูนย์​์กลางที่​่�ยาวที่​่�สุ​ุดของรอยโรคก่​่อนหน้ ้า > 1 ซม. ในแกนสั้​้�น; • เพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 50% ในพลาสมาเซลล์​์หมุ​ุนเวี​ียน (ขั้​้�นต่ำำ�� 200 เซลล์​์ต่​่อไมโครลิ​ิตร) หากนี่​่�เป็​็ นเพี​ียงการวั​ัด โรคเท่​่านั้​้�น อาการกำำ�เริ​ิบทางคลิ​ินิก ิ อาการกำำ�เริ​ิบทางคลิ​ินิก ิ ต้ ้องมี​ีเกณฑ์​์ต่​่อไปนี้​้�อย่​่างน้ ้อยหนึ่​่�งข้ ้อ: • ตัวั บ่​่งชี้​้�โดยตรงของโรคที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � และ/หรื​ือความผิ​ิดปกติ​ิของอวั​ัยวะส่​่วนปลาย (คุ​ุณลั​ักษณะของ CRAB) ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับความผิ​ิดปกติ​ิของการงอกขยายของพลาสมาเซลล์​์ในโคลนอล ไม่​่ได้ ้ใช้ ้ใน การคำำ�นวณเวลาในการลุ​ุกลามหรื​ือการอยู่​่�รอดโดยปราศจากการลุ​ุกลาม แต่​่ถู​ูกระบุ​ุว่​่าเป็​็ นสิ่​่�งที่​่� สามารถรายงานได้ ้เป็​็ นทางเลื​ือกหรื​ือเพื่​่�อใช้ ้ในการปฏิ​ิบัติ ั งิ านทางคลิ​ินิก ิ • การพั​ัฒนาของพลาสมาไซโตมาของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนใหม่​่หรื​ือรอยโรคของกระดู​ูก (การแตกหั​ักของ กระดู​ูกพรุ​ุนไม่​่ถื​ือเป็​็ นการลุ​ุกลาม) • ขนาดของพลาสมาไซโตมาหรื​ือรอยโรคของกระดู​ูกเพิ่​่�มขึ้​้น � อย่​่างเห็​็นได้ ้ชั​ัด การเพิ่​่�มขึ้​้น � ที่​่�แน่​่นอน ถู​ูกกำำ�หนดให้ ้เป็​็ นการเพิ่​่�มขึ้​้น � 50% (และ ≥ 1 ซม.) โดยวั​ัดตามลำำ�ดับ ั โดย SPD ของรอยโรคที่​่�วัด ั ได้ ้ • แคลเซี​ียมในเลื​ือดสู​ูง (> 11 มก./ดล.); • ลดฮี​ีโมโกลบิ​ิน ≥ 2 กรั​ัม/ดล. ซึ่​่�งไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการรั​ักษาหรื​ือภาวะอื่​่�นๆ ที่​่�ไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา; • ครี​ีเอติ​ินีน ี ในเลื​ือดเพิ่​่�มขึ้​้น � 2 มก./ดล. หรื​ือมากกว่​่าตั้​้�งแต่​่เริ่​่�มต้ ้นของการรั​ักษาและเนื่​่�องมาจาก มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา; • ความหนื​ืดสูงู ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับพาราโปรตี​ีนในซี​ีรั่​่�ม การกำำ�เริ​ิบของโรคจากการตอบสนองโดยสมบู​ูรณ์​์(ใช้เ้ ฉพาะในกรณี​ีที่​่จุ � ด ุ สิ้​้�นสุ​ุดคื​ือการ อยู่​่�รอดที่​่�ปราศจากโรค) เกณฑ์​์ใดเกณฑ์​์หนึ่​่�งต่​่อไปนี้​้�: ิ • การปรากฏของเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรัม ั หรื​ือปั​ั สสาวะอี​ีกครั้​้�งโดยการกระตุ้​้�นภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันหรื​ืออิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ีซิส • การพั​ัฒนาพลาสมาเซลล์​์ ≥ 5% ในไขกระดู​ูก • การปรากฏตั​ัวของสั​ัญญาณอื่​่�นใดของการลุ​ุกลาม (เช่​่น พลาสมาซี​ีโตมาใหม่​่ รอยโรคกระดู​ูกไล ติ​ิก หรื​ือแคลเซี​ียมในเลื​ือดสู​ูง ดู​ูด้ ้านบน) การกำำ�เริ​ิบของ MRD ลบ(ใช้เ้ ฉพาะในกรณี​ีที่​่จุ � ด ุ สิ้​้�นสุ​ุดคื​ือการอยู่​่�รอดโดยปราศจากโรค) เกณฑ์​์ใดเกณฑ์​์หนึ่​่�งต่​่อไปนี้​้�: • การสู​ูญเสี​ียสถานะของ MRD ลบ (หลั​ักฐานของพลาสมาเซลล์​์โคลนอลใน NGF หรื​ือ NGS หรื​ือการ ศึ​ึกษาด้ ้วยภาพเชิ​ิงบวกสำำ�หรั​ับการกลั​ับเป็​็ นซ้ำำ��ของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา) • การปรากฏของเอ็​็มโปรตี​ีนในซี​ีรั​ัมหรื​ือปั​ั สสาวะอี​ีกครั้​้�งโดยการกระตุ้​้�นภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันหรื​ืออิ​ิเล็​็กโตร ิ โฟรี​ีซิส • การพั​ัฒนาพลาสมาเซลล์​์โคลนอล ≥ 5% ในไขกระดู​ูก; • การปรากฏตั​ัวของสั​ัญญาณอื่​่�นใดของการลุ​ุกลาม (เช่​่น พลาสมาซี​ีโตมาใหม่​่ รอยโรคกระดู​ูก ไลติ​ิก หรื​ือแคลเซี​ียมในเลื​ือดสู​ูง)

myeloma.org

21

ผู้​้�ป่​่ วยประมาณ 50% จะได้ ้รั​ับการบรรเทาอาการครั้​้�งที่​่�สองด้ ้วยการรั​ักษาแบบ เดี​ียวกั​ับที่​่ทำ � ำ�ให้ ้เกิ​ิดการบรรเทาอาการครั้​้�งแรก โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งสำ�ำ หรั​ับผู้​้� ป่​่ วยที่​่�มีโี รคอยู่​่�ในระยะบรรเทาอาการนานกว่​่า 1 ปี​ี หลั​ังการรั​ักษาครั้​้�งแรก ¡ การกำำ�เริ​ิบทางชีวี เคมี​ีกั ับการกำำ�เริ​ิบทางคลิ​ินิก ิ ปั​ั จจั​ัยหนึ่​่�งที่​่�ต้ ้อง พิ​ิจารณาคื​ือประเภทของการกำำ�เริ​ิบของโรค นี่​่�เป็​็ นชีวี เคมี​ีหรื​ือทางคลิ​ินิก ิ การกำำ�เริ​ิบของโรคทางชีวี เคมี​ีหมายความว่​่ามี​ีการลุ​ุกลามของโรคโดยขึ้​้น � อยู่​่�กับร ั ะดั​ับเอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � แต่​่ไม่​่มี​ีอาการที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับความผิ​ิดปกติ​ิ ของอวั​ัยวะที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งไขกระดู​ูก อย่​่างไรก็​็ตาม การกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ�� ี ต่​่อคุ​ุณภาพชีวิี ต ทางชีวี เคมี​ีอาจส่​่งผลเสีย ิ ของผู้​้�ป่​่ วย การกำำ�เริ​ิบของโรคทาง ี ชีวเคมี​ีต้ ้องมี​ีการตรวจสอบระดั​ับเอ็​็มโปรตี​ีนเพื่​่�อติ​ิดตามการลุ​ุกลามของโรค � งสู​ูง ควรเริ่​่�มการรั​ักษา หากเกิ​ิดขึ้น ้� หรื​ือเมื่​่�อใด ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาความเสี่​่ย ตั้​้�งแต่​่เนิ่​่�นๆ หลั​ังจากได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยการกำำ�เริ​ิบทางชีวี เคมี​ีเพื่​่�อหลี​ีกเลี่​่�ยง การลุ​ุกลามของโรคตามอาการ การรั​ักษาอาการกำำ�เริ​ิบทางชีวี เคมี​ีจะถู​ูกระบุ​ุ หากตรวจพบสิ่​่ง� ต่​่อไปนี้​้�: ตารางที่​่� 8 การทดสอบที่​่�จำ� ำ เป็​็นเพื่​่�อติ​ิดตามการตอบสนองของการรั ักษา การตรวจเลื​ือด • ตรวจนั​ับเม็​็ดเลื​ือดเป็​็ นประจำำ� • การตรวจสารเคมี​ี • การทดสอบการทำำ�งานของตั​ับ • เซรั่​่�ม β2 ไมโครโกลบู​ูลิน ิ • C-รี​ีแอคที​ีฟโปรตี​ีน • เซรั่​่�มระดั​ับอีริี โิ ธรโพอิ​ิติน ิ

ิ • การตรวจวั​ัดโปรตี​ีนมั​ัยอี​ีโลมา (อิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ีซิส โปรตี​ีนในซี​ีรั​ัมบวกกั​ับอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ เชิ​ิงปริ​ิมาณ) • การตรวจวิ​ิเคราะห์​์โซ่​่สายเบาที่​่�ปราศจากเซรั่​่�ม (Freelite®) • การทดสอบโซ่​่สายหนั​ัก/สายเบา (Hevylite®) • ดั​ัชนีก ี ารติ​ิดฉลากเลื​ือดรอบนอก (LI)

ปั​ัสสาวะ • ตรวจปั​ั สสาวะเป็​็ นประจำำ� ิ และอิ​ิมมู​ูโนอิ​ิเล็​็กโทร • ปั​ัสสาวะ 24 ชั่​่�วโมงเพื่​่�อตรวจวั​ัดปริ​ิมาณโปรตี​ีนทั้​้�งหมด อิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ีซิส ิ โฟรี​ีซิส • ปั​ัสสาวะ 24 ชั่​่�วโมงเพื่​่�อกำำ�จั​ัดครี​ีเอติ​ินีน ี หากครี​ีเอติ​ินีน ี ในเลื​ือดสู​ูง การประเมิ​ินกระดู​ูก • การสำำ�รวจโครงกระดู​ูกด้ ้วยการเอ็​็กซ์​์เรย์​์ • การตรวจสแกน MRI/CT เพื่​่�อหาปั​ั ญหา พิ​ิเศษ

• ตรวจสแกน FDG/PET ทั่​่�วทั้​้�งร่​่างกายหากสถานะของโรค ไม่​่ชั​ัดเจน • การวั​ัดความหนาแน่​่นของกระดู​ูก (การตรวจสแกน DEXA) เป็​็ นพื้​้�นฐานและเพื่​่�อประเมิ​ินประโยชน์​์ของ บิ​ิสฟอสโฟเนต

ไขกระดู​ูก � เนื้​้�อเพื่​่�อวิ​ินิจฉั • การสำำ�ลัก ั และการตั​ัดชิ้​้น ิ ั ยและติ​ิดตามผลเป็​็ นระยะ • การทดสอบพิ​ิเศษเพื่​่�อประเมิ​ินการพยากรณ์​์โรคโดยมองหาความผิ​ิดปกติ​ิของคาริ​ิโอไทป์​์ และ FISH ที่​่�อาจเกิ​ิดขึ้น ้� มากมาย (จำำ�นวนโครโมโซม การโยกย้ ้าย การลบออก เช่​่น FISH 13q-, t[4;14], 1q21 เป็​็ นต้ ้น) การทดสอบอื่​่�น ๆ (สถานการณ์​์พิเิ ศษ) • อะไมลอยโดซิ​ิส

22

• โรคระบบประสาท

• ภาวะแทรกซ้ ้อนของไตหรื​ือการติ​ิดเชื้​้�อ

1.818.487.7455

 เพิ่​่�มเซรั่​่�มเอ็​็มโปรตี​ีนเป็​็ นสองเท่​่า  การเพิ่​่�มขึ้​้น � ของเอ็​็มโปรตี​ีนในซีรั่​่ี �ม 1 ก./ดล หรื​ือมากกว่​่า  การเพิ่​่�มขึ้​้น � ของเอ็​็มโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะ 500 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมงขึ้​้น � ไป  การเพิ่​่�มระดั​ับของสายโซ่​่เบาที่​่�ปราศจากซีรั่​่ี �ม (FLC)ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง 20 มก./ ดล. หรื​ือมากกว่​่า  อั​ัตราส่​่วนความผิ​ิดปกติ​ิ 2 ครั้​้�ง โดยห่​่างกั​ัน 2 เดื​ือน การรั​ักษาทางคลิ​ินิก ิ ของการกำำ�เริ​ิบของโรคจะแตกต่​่างกั​ันไปขึ้​้น � อยู่​่�กับปั ั ั จจั​ัย ที่​่�มีอ ี ยู่​่� ตั​ัวอย่​่างเช่​่น หากมี​ีพลาสมาไซโตมาของเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนหรื​ือรอยโรค กระดู​ูก แพทย์​์อาจแนะนำำ �ให้ ้การฉายรั​ังสีเี ป็​็ นวิ​ิธีที่​่ ี น่​่ � าพึ​ึงพอใจในการจั​ัดการ กั​ับอาการกำำ�เริ​ิบของโรค การรั​ักษาอาการกำำ�เริ​ิบทางคลิ​ินิก ิ จะถู​ูกระบุ​ุหาก ตรวจพบสิ่​่ง� ต่​่อไปนี้​้�:  ขนาดของพลาสมาไซโตมาหรื​ือรอยโรคของกระดู​ูกที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � 50% หรื​ือ มากกว่​่า ี มในเลื​ือดสู​ูง  แคลเซีย  การลดลงของฮีโี มโกลบิ​ิน 2 ก./ดล หรื​ือมากกว่​่า (เนื่​่�องจากมะเร็​็งเนื้​้�องอก)  การเพิ่​่�มขึ้​้น � ของครี​ีเอติ​ินีน ี ในเลื​ือด 2 มก./ดล. หรื​ือมากกว่​่า (เนื่​่�องจาก มะเร็​็งเนื้​้�องอก)  ภาวะที่​่�เลื​ือดมี​ีความหนื​ืดจนต้ ้องได้ ้รั​ับการรั​ักษา ี หายของไต ¡ อาการกำำ�เริ​ิบเนื่​่�องจากความเสีย ี หายของไต ไม่​่ว่​่าจะ การกำำ�เริ​ิบของโรคในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งเนื้​้�องอกที่​่�มีค ี วามเสีย เกิ​ิดขึ้น ้� แล้ ้วหรื​ือพบใหม่​่ จำำ�เป็​็ นต้ ้องได้ ้รั​ับการพิ​ิจารณาอย่​่างรอบคอบว่​่าวิ​ิธี ี ิ ธิ​ิผลหลายวิ​ิธีที่​่ รั​ักษาแบบใดที่​่�อาจเหมาะสมที่​่�สุ​ุด มี​ีวิธีิ ก ี ารรั​ักษาที่​่�มีป ี ระสิท ี � ้ ้อย่​่างปลอดภั​ัย รวมถึ​ึงสารปรั​ับภูมิ สามารถใช้ได้ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน สารยั​ับยั้​้ง� โปรตี​ีเอโซม และโมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีต่อ ่ ต้​้าน CD38. ในความเป็​็ นจริ​ิง ข้ ้อมู​ูลจาก กลุ่​่ม � ย่​่อยของผู้​้�ป่​่ วยในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ICARIA-MM แสดงให้ ้เห็​็นว่​่าการ ตอบสนองของไตโดยสมบู​ูรณ์ส ์ ามารถทำำ�ได้ ้ด้ ้วยการผสมผสานระหว่​่างโมโน โคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีต้ ้าน CD38 และตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โปรตี​ีโอโซม การทดลองทาง คลิ​ินิก ิ อื่​่�นๆ แสดงให้ ้เห็​็นการค้ ้นพบที่​่�คล้ ้ายกั​ันแต่​่กั​ับผู้​้�ป่​่ วยกลุ่​่ม � เล็​็ก ¡ การกำำ�เริ​ิบของโรคนอกไขกระดู​ูก การกำำ�เริ​ิบในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งไขกระดู​ูกนอกไขกระดู​ูกได้ ้รั​ับการแก้ ้ไขตาม � งสู​ูงที่​่�มีค หลั​ักการเดี​ียวกั​ันกั​ับการจั​ัดการโรคที่​่�มีค ี วามเสี่​่ย ี วามผิ​ิดปกติ​ิ ของโครโมโซม มี​ีข้ ้อมู​ูลที่​่�จำำ�กัด ั เกี่​่�ยวกั​ับการกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��ของโรคนอก ไขกระดู​ูก เนื่​่�องจากมี​ีการทดลองทางคลิ​ินิก ิ เพี​ียงไม่​่กี่​่�รายการที่​่�มีผู้​้�ป่​่ ี วยดั​ัง กล่​่าวด้ ้วย อย่​่างไรก็​็ตาม การรั​ักษาด้ ้วยสารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ันและสารยั​ับยั้​้ง� ิ ธิ​ิภาพที่​่�ดีขึ้ โปรตี​ีเอโซมได้ ้แสดงให้ ้เห็​็นถึ​ึงประสิท ี น ้� แล้ ้ว ควรพิ​ิจารณาการ ฉายรั​ังสีเี ฉพาะที่​่�เพื่​่�อการควบคุ​ุมโรคและการบรรเทาอาการปวด รวมถึ​ึงการ ผ่​่าตั​ัด การถ่​่ายภาพ PET/CT เป็​็ นกุ​ุญแจสำำ�คัญ ั ในการประเมิ​ินและติ​ิดตาม มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมานอกไขกระดู​ูก ¡ การกำำ�เริ​ิบของโรคหลั ังการปลู​ูกถ่​่าย ในหลายกรณี​ีของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��หลั​ังการปลู​ูกถ่​่ายมี​ีรูป ู myeloma.org

23

ภาพที่​่� 8 การวิ​ิเคราะห์​์คาริ​ิโอไทป์​์ของโครโมโซมของมนุ​ุษย์​์

์ น ั (FISH) ภาพที่​่� 9 เทคนิ​ิคฟลูอ ู อเรสเซนซ์อิ ิ ซิ​ิตูไู ฮบริ​ิไดเซชัน ในเซลล์​์มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา

ภาพที่​่� 10 ความผิ​ิดปกติ​ิทางโครโมโซมในมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดความ เสี่​่�ยงสู​ูง การขาดหายไป

24

ั การสับเปลี่​่� ยน

1.818.487.7455

แบบคล้ ้ายกั​ับการกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��ตามแนวทางการรั​ักษาโดยไม่​่ปลู​ูกถ่​่าย ผู้​้� ป่​่ วยที่​่�มีก ี ารทุ​ุเลาอย่​่างถาวรอย่​่างน้ ้อย 2 ปี​ี หลั​ังจากการปลู​ูกถ่​่ายครั้​้�งแรกควร ปรึ​ึกษากั​ับแพทย์​์ของตนถึ​ึงเรื่​่�องการปลู​ูกถ่​่ายครั้​้�งที่​่�สองเมื่​่�อกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ�� จะเป็​็ นกลยุ​ุทธ์​์ที่​่แ � นะนำำ �เพื่​่�อให้ ้บรรลุ​ุการบรรเทาอาการในครั้​้�งถั​ัดไป ¡ ลำ�ดั ำ ับของสู​ูตรการรั ักษา การจั​ัดลำำ�ดับ ั แผนการรั​ักษาสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�กลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��จะพิ​ิจารณาจากยา ที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยดื้​้�อต่​่อยาเป็​็ นหลั​ัก ้ ในปั​ั จจุ​ุบั​ันสำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิด สู​ูตรมาตรฐานการดู​ูแล (SOC) ที่​่�ใช้อยู่​่� กลั​ับเป็​็ นซ้ำำ��มีดั ี งั ต่​่อไปนี้​้�: 1. DPd – Darzalex® (ดาราตู​ูมูแ ู มบ) + Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซา เมทาโซน 2. DVd – Darzalex + Velcade® (บอร์​์ทีโี ซมิ​ิบ) + เดกซาเมทาโซน 3. IRd – Ninlaro® (อิ​ิซาโซมิ​ิบ) + Revlimid® (ลี​ีนาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน 4. Kd – K yprolis® (คาร์​์ฟิ​ิลโซมิ​ิบ) + เดกซาเมทาโซน 5. EPd – Empliciti® (อี​ีโลทู​ูซูแ ู มบ) + โพมาลิ​ิสต์​์ + เดกซาเมทาโซน การกำำ�เริ​ิบของโรคเป็​็ นช่​่วงเวลาสำำ�คัญ ั ในการทบทวนการสนทนาที่​่�คุ​ุณน่​่าจะมี​ี กั​ับแพทย์​์ในขณะที่​่�ได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยเกี่​่�ยวกั​ับกลยุ​ุทธ์​์โดยรวมที่​่�เหมาะสมที่​่�สุ​ุด สำำ�หรั​ับคุ​ุณและมะเร็​็งต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ืองมั​ัยอี​ีโลมาของคุ​ุณ และนี่​่�ยังั เป็​็ นช่​่วงเวลา � วชาญด้ ้านมะเร็​็งต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ืองอี​ีกด้ ้วย สำำ�คัญ ั ในการขอคำำ�ปรึ​ึกษาจากผู้​้�เชี่​่ย

โรคที่​่�ดื้อ ้� ต่​่อการรั ักษา

มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาถื​ือว่​่ามี​ีความดื้​้�อต่​่อการรั​ักษาในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีโี รคลุ​ุกลามไม่​่ว่​่าจะใน ระหว่​่างการรั​ักษาหรื​ือภายใน 60 วั​ันหลั​ังการรั​ักษา ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีรี ะยะบรรเทาอาการ � ๆ มั​ักจะได้ ้รั​ับผลลั​ัพธ์​์ที่​่ไ� ม่​่ดี​ี และถื​ือเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีค � งสู​ูง สั้​้น ี วามเสี่​่ย ี ดายที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยกลุ่​่ม น่​่าเสีย � ย่​่อยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาอาจเป็​็ นโรคที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษา ซึ่​่ง� ไม่​่ตอบสนองต่​่อการรั​ักษามาตรฐานอี​ีกต่​่อไป อย่​่างไรก็​็ตาม มั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อสารหนึ่​่�งชนิ​ิดในกลุ่​่ม � ยาอาจตอบสนองต่​่อสารอื่​่�นในกลุ่​่ม � ยาเดี​ียวกั​ันหรื​ือต่​่อสาร ิ ธิ​ิภาพของเกณฑ์​์วิธีิ ก ั ผั​ัสยามะเร็​็ง จากประเภทอื่​่�น ประสิท ี ารรั​ักษาขึ้​้น � อยู่​่�กับ ั การสัม มั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เฉพาะเจาะจงของผู้​้�ป่​่ วยก่​่อนหน้ ้านี้​้� รวมถึ​ึงยาอื่​่�นๆ ในกลุ่​่ม � เดี​ียวกั​ัน ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษาต้ ้องเลื​ือกจากตั​ัวเลื​ือกการรั​ักษาที่​่� ิ ธิ​ิผลที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA ที่​่�มีข มี​ีประสิท ี อบเขตที่​่�แคบกว่​่า จำำ�นวนสู​ูตรการ ั ี ประสิท ิ ธิ​ิภาพ รั​ักษาที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยเคยสัมผั​ัส และระยะเวลาที่​่�สูตร ู การรั​ักษาจะสู​ูญเสีย เป็​็ นตั​ัวทำำ�นายผลลั​ัพธ์​์ของการรั​ักษา การดื้​้�อยาอาจเกิ​ิดขึ้น ้� เมื่​่�อเวลาผ่​่านไป ผู้​้� ป่​่ วยที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษาเริ่​่�มแรกมั​ักจะได้ ้รั​ับผลลั​ัพธ์​์ที่​่ไ� ม่​่ดี​ี และถื​ือเป็​็ นมะเร็​็ง � งสู​ูง มั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีค ี วามเสี่​่ย ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีค ี วามผิ​ิดปกติ​ิของโครโมโซมหรื​ือการกลายพั​ันธุ์​์� มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา มี​ีแนวโน้ ้มที่​่�จะกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��อย่​่างรวดเร็​็วหลั​ังการรั​ักษาหรื​ือดื้​้�อต่​่อการ � งสู​ูงถู​ูกกำำ�หนดโดยความผิ​ิดปกติ​ิของ รั​ักษา มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีค ี วามเสี่​่ย โครโมโซม t(4;14), t(14;16), t(14;20), del 17p และ 1q gain ควบคู่​่�กับ ั Revised myeloma.org

25

ภาพที่​่� 11 ตั ัวเลื​ือกการรั ักษามะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาในการกำำ�เริ​ิบครั้​้�งแรก1 ไม่ดอ ื� ต่อยา Revlimid²

ไม่ดอ ื� ต่อแอนติ-CD38 moAB³

DRd

� ต่อยา Revlimid² ดือ

� ต่อหรือเกิดซํา� ดือ ในขณะทีร� ับยา แอนติ-CD38 moAB³ สารย ับยงโปรที ั� เอ โซม5 + Rd6

ไม่ดอ ื� ต่อแอนติ-CD38 moAB³

� ต่อหรือเกิดซํา� ใน ดือ ขณะทีร� ับยาแอนติ -CD38 moAB³

แอนติ-CD38 moAB³ + สารย ับยงโปรที ั� เอ โซม5 + เดกซาเมทาโซน หรือ แอนติ-CD38 moAB³ + Pd8

สารย ับยงโปรที ั� เอโซม5 + Cd7 หรือ สารย ับยงโปรที ั� เอโซม5 + Pd8

ดั​ัดแปลงโดยได้ ้รั​ับอนุ​ุญาตจาก ©Dingli และคณะ มาโย คลิ​ินิก ิ พรอค เมษายน 2560 (ตรวจสอบเมื่​่�อเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธ์​์ 2566) Adapted with permission ©Dingli et al. Mayo Clin Proc, April 2017 (reviewed February 2023)

1. การรั​ักษานอกการทดลองทางคลิ​ินิก ิ 2 พิ​ิจารณาการฟื้​้� นฟู​ู ASCT ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เข้ ้าเกณฑ์​์การปลู​ูกถ่​่าย ซึ่​่�งยั​ังไม่​่เคยมี​ีการปลู​ูกถ่​่าย 3 โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ี 4 Darzalex® (ดาราตู​ูมูแ ู มบ) + Revlimid® (เลนาลิ​ิ โดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน 5 สารยั​ับยั้​้ง� โปรที​ีเอโซมที่​่�ต้ ้องการคื​ือ Velcade® (บอร์​์เตโซมิ​ิบ) หรื​ือ Kyprolis® (คาร์​์ฟิ​ิลโซมิ​ิบ) 6 Revlimid® (เลนาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน 7 ไซโคลฟอสฟาไมด์​์ + เดกซาเมทาโซน 8 Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน

ภาพที่​่� 12 ตั ัวเลื​ือกการรั ักษามะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาในการกำำ�เริ​ิบครั้​้�งที่​่�สองหรื​ือภายหลั ัง1 � ต่อ ประเภทที� 1 ดือ • Velcade® (บอร์ทโี ซมิบ)

� ต่อ ประเภทที� 2 ดือ • Velcade® (บอร์ทโี ซมิบ)

• Revlimid® (เลนาลิโดไมด์) • แอนติ-CD38 moAB2

• Kyprolis® (คาร์ฟิลโซมิบ) • Revlimid® (เลนาลิโดไมด์) • แอนติ-CD38 moAB2

ร ักษาด้วย: • KPd • KCd • การบําบัดด ้วยเวเนโทแคล็กซ์5

ร ักษาด้วย: • PCd • EPd • การบําบัดด ้วยเวเนโทแคล็กซ์5

� ต่อ: ประเภทที� 3 ดือ • Velcade® (บอร์ทโี ซมิบ) • Kyprolis® (คาร์ฟิลโซมิบ) • Revlimid® (เลนาลิโดไมด์) • Pomalyst® (โพมาลิโดไมด์) • แอนติ-CD38 moAB2 ร ักษาด้วย: • การบําบัดด ้วยทีเซลล์ตอ ่ ต ้าน BCMA CAR • แอนติบอดีทม ี� ค ี วามจําเพาะแบบคู่ • การบําบัดด ้วยเวเนโทแคล็กซ์5

ดั​ัดแปลงโดยได้ ้รั​ับอนุ​ุญาตจาก ©Dingli และคณะ มาโย คลิ​ินิก ิ พรอค เมษายน 2560 (ตรวจสอบเมื่​่�อเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธ์​์ 2566)

Adapted with permission ©Dingli et al. Mayo Clin Proc, April 2017 (reviewed February 2023)

1. การรั​ักษานอกการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ไม่​่ได้ ้รั​ับการปลู​ูกถ่​่ายสามารถพิ​ิจารณา ASCT 2 ได้ ้ โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ี 3 Kyprolis® (คาร์​์ฟิ​ิลโซมิ​ิบ) + Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน 4 Kyprolis® (คาร์​์ฟิ​ิลโซมิ​ิบ) + ไซโคลฟอสฟาไมด์​์ + เดกซาเมทาโซน 5 หากผู้​้�ป่​่ วยมี​ีการโยกย้ ้าย โครโมโซม t(11;14) 6 Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) + ไซโคลฟอสฟาไมด์​์ + เดกซาเมทาโซน 7 Empliciti® (อี​ีโลทู​ูซูแ ู มบ) + Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) + เดกซาเมทาโซน

International Staging System (R-ISS, ระบบการแบ่​่งระยะสากลฉบั​ับแก้ ้ไข) โรค ั ลั​ักษณ์​์ประวั​ัติข ในระยะที่​่� 3 และ/หรื​ือสัญ ิ องการแสดงออกของยี​ีนส์ ์ (GEP) ชนิ​ิด � งสู​ูง หากสิ่​่ง� นี้​้�อธิ​ิบายถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของคุ​ุณ ให้ ้ถามแพทย์​์ของ ความเสี่​่ย ิ ธิ​ิภาพมากที่​่�สุ​ุด ปั​ั จจุ​ุบั​ัน ยั​ัง คุ​ุณว่​่ายาชนิ​ิดใดและสู​ูตรใดที่​่�แสดงให้ ้เห็​็นถึ​ึงประสิท ไม่​่มี​ีแนวทางปฏิ​ิบัติ ั ม ิ าตรฐานสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยกลุ่​่ม � นี้​้� และการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ยั​ัง ดำำ�เนิ​ินต่​่อไปอยู่​่� ้ เมื่​่�อพิ​ิจารณาถึ​ึงการใช้การรั​ั กษาแบบผสมผสาน อาจเป็​็ นเรื่​่�องยากที่​่�จะระบุ​ุว่​่าสาร ชนิ​ิดใดในเกณฑ์​์วิธีิ ี "triplet" (ยา 3 ชนิ​ิด) หรื​ือ "quadruplet" (ยา 4 ชนิ​ิด) ที่​่�ผู้​้�ป่​่ วย 26

1.818.487.7455

ิ ธิ​ิภาพสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ได้ ้รั​ับการบำำ�บั​ัดก่​่อนหน้ ้า ดื้​้�อหรื​ือค้ ้นหาเกณฑ์​์วิธีิ ที่​่ ี มี � ป ี ระสิท ้ นี้​้�อย่​่างน้ ้อย 2 แนวทาง เนื่​่�องจากอาจใช้สารที่​่� ได้ ้รั​ับการรั​ับรองจาก FDA ทั้​้�งหมด แล้ ้วในระหว่​่างการบำำ�บั​ัดเริ่​่�มแรกและในการกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��ครั้​้�งแรก การรวมยา มากกว่​่า 4 ชนิ​ิดในแต่​่ละครั้​้�งเป็​็ นเรื่​่�องยากเนื่​่�องจากปั​ั ญหาความเป็​็ นพิ​ิษ นี่​่�อาจถึ​ึง เวลาหารื​ือกั​ับแพทย์​์ของคุ​ุณเกี่​่�ยวกั​ับประโยชน์​์ที่​่เ� ป็​็ นไปได้ ้ของการเข้ ้าร่​่วมการ ทดลองทางคลิ​ินิก ิ การวิ​ิจั​ัยระบุ​ุว่​่าการรั​ักษาด้ ้วยภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันบำำ�บั​ัดที่​่ช่​่ � วยเพิ่​่�มการป้​้ องกั​ันตาม ธรรมชาติ​ิของร่​่างกายในการต่​่อสู้​้�กั​ับโรคมะเร็​็งเป็​็ นความก้ ้าวหน้ ้าครั้​้�ง ใหม่​่ในแนวทางการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ี แอนติ​ิบอดี​ีที่​่มี � ค ี วามจำำ�เพาะแบบคู่​่� คอนจู​ูเกตของแอนติ​ิบอดี​ี-ยา (ADC) และการบำำ�บั ัดที​ีเซลล์​์แบบไคเมอริ​ิกแอนติ​ิเจนรี​ีเซพเตอร์​์ (CAR) ได้ ้แสดง ให้ ้เห็​็นผลลั​ัพธ์​์ที่​่ดี � ขึ้ ี น ้� ในคนไข้ ้ที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษา ในการกำำ�เริ​ิบของโรคระยะสุ​ุดท้ ้ายและด้ ้วยโรคที่​่�ดื้​้อ � ต่​่อการรั​ักษา การทำำ�ให้ ้โรค ำ คงที่​่�สามารถมี​ีประโยชน์​์ทางคลิ​ินิก ิ สำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วย ตารางที่​่� 9 เป้​้าหมายการรั ักษาและการตั ัดสิ​ินใจอย่​่างทั ันท่​่วงที​ี ชนิ​ิดของการรั ักษา

การทำำ�ให้​้คงที่​่�

การบรรเทาอาการ

วั ัตถุ​ุประสงค์​์

การตอบโต้ ้ต่​่อการรบกวนที่​่�เป็​็ น อั​ันตรายถึ​ึงชี​ีวิตที่​่ ิ ก � ระทำำ�ต่​่อเคมี​ีของ ของร่​่างกายและระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน

บรรเทาความเจ็​็บปวดและเพิ่​่�มความ สามารถของผู้​้�ป่​่ วยในการทำำ�หน้ ้าที่​่�

ตั ัวอย่​่าง

• การเปลี่​่�ยนถ่​่ายน้ำำ�� เหลื​ืองเพื่​่�อ ทำำ�ให้ ้เลื​ือดบางและหลี​ีกเลี่​่�ยงโรค หลอดเลื​ือดสมอง • การฟอกเลื​ือดด้ ้วยเครื่​่�องไตเที​ียม เมื่​่�อการทำำ�หน้ ้าที่​่�ของไตบกพร่​่อง • ยาที่​่�ใช้ ้เพื่​่�อลดภาวะแคลเซี​ียมใน เลื​ือดสู​ูงกว่​่าปกติ​ิ (อาจรวมถึ​ึงยา เคมี​ีบำำ�บั​ัด)

• ใ ช้ ้รั​ังสี​ีเพื่​่�อหยุ​ุดการสลายตั​ัวของ กระดู​ูก •ก ารถ่​่ายเม็​็ดเลื​ือดแดงเพื่​่�อบรรเทา ภาวะโลหิ​ิตจาง • การผ่​่าตั​ัดกระดู​ูกและข้ ้อเพื่​่�อ ซ่​่อมแซมและ/หรื​ือทำำ�ให้ ้กระดู​ูก แข็​็งแรง

เวลาที่​่�ต้อ ้ งตั ัดสิ​ินใจ

หลายชั่​่�วโมงจนถึ​ึงหลายวั​ัน

หลายวั​ันจนถึ​ึงหลายเดื​ือน

ชนิ​ิดของการรั ักษา

การรั ักษาที่​่�ทำ� ำ ให้​้เกิ​ิดภาวะโรค สงบอย่​่างสมบู​ูรณ์​์

วั ัตถุ​ุประสงค์​์

ทำำ�ให้ ้อาการดี​ีขึ้น ้� ทำำ�ให้ ้การดำำ�เนิ​ิน ของโรคช้ ้าลงหรื​ือหยุ​ุดการดำำ�เนิ​ิน ของโรค

ภาวะโรคสงบอย่​่างถาวร*

ตั ัวอย่​่าง

• การบำำ�บั​ัดที่​่ใ� ช้ ้ฆ่​่าเซลล์​์เนื้​้�องอก ชนิ​ิดร้ ้ายแรงทั่​่�วร่​่างกาย • รั​ังสี​ีที่​่ใ� ช้ ้ฆ่​่าเซลล์​์เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้าย แรงที่​่�บริเิ วณเนื้​้�องอก

•ก ารปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดซึ่​่ง� เป็​็ นวิ​ิธีห ี นึ่​่�งในการส่​่งยาเคมี​ีบำำ�บั​ัด ขนาดสู​ูง

เวลาที่​่�ต้อ ้ งตั ัดสิ​ินใจ

หลายสั​ัปดาห์​์จนถึ​ึงหลายเดื​ือน

หลายสั​ัปดาห์​์จนถึ​ึงหลายเดื​ือน

ำ หรั ับใช้รั้ ักษาโรค สำ�

* การรั​ักษาให้ ้หายจากโรคหมายถึ​ึงการกำำ�จั​ัดโรคแบบถาวร “การรั​ักษาให้ ้หายจากโรค ที่​่�ใช้ ้ได้ ้” เป็​็ นคำำ�ศั​ัพท์​์ที่​่ใ� ช้ ้เพื่​่�ออธิ​ิบายการตอบสนองที่​่�ดี่​่เ� ยี่​่�ยมต่​่อการรั​ักษา เมื่​่�อผู้​้�ป่​่ วยมี​ี อาการคงที่​่�และอยู่​่�ในภาวะโรคสงบเป็​็ นเวลาหลายปี​ี ตั้​้�งแต่​่ได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ย แต่​่มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาไม่​่ได้ ้ถู​ูกกำำ�จั​ัดออกไปอย่​่างสมบู​ูรณ์​์ myeloma.org

27

้ � ำ หรั ับมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา ยาที่​่�ใช้สำ

มี​ีการใช้สู​ู้ ตรการรั​ักษาแบบผสมผสานหลายอย่​่างเพื่​่�อรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ตั้​้�ง ้ งแรกในปี​ี พ.ศ. 2505 ในช่​่วง แต่​่เมลฟาแลนซึ่​่ง� เป็​็ นสารอั​ัลคิ​ิลติ้​้�งถู​ูกนำำ �มาใช้ครั้​้� ทศวรรษปี​ี 1980 และ 1990 การบำำ�บั​ัดด้ ้วยขนาดสู​ูง (HDT) ด้ ้วยเมลฟาแลน ตามด้​้วยการช่​่วยเหลื​ือจากเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดเป็​็ นหนึ่​่�งในเทคนิ​ิคไม่​่กี่​่�เทคนิ​ิคที่​่� สามารถลดภาระของเนื้​้�องอกมั​ัยอี​ีโลมาของผู้​้�ป่​่ วยและบรรลุ​ุผลลั​ัพธ์​์ที่​่ดี � ขึ้ ี น ้� เมล ฟาแลนยั​ังคงเป็​็ นวิ​ิธีก ี ารปรั ับสภาพทางเลื​ือกสำำ�หรั​ับการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้น ้ กำำ�เนิ​ิดโดยใช้เซลล์​์ ของตนเอง ทาลิ​ิโดไมด์​์ ซึ่​่ง� เป็​็ นสารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ันแบบรั​ับประทานที่​่�ได้ ้รั​ับการศึ​ึกษาตั้​้�งแต่​่ ้ งแรกในการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อย่​่างน้ ้อยช่​่วงทศวรรษปี​ี 1950 ถู​ูกนำำ �มาใช้ครั้​้� ในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ในปี​ี 1997 ซึ่​่ง� ถื​ือเป็​็ นจุ​ุดเริ่​่�มต้ ้นของ "การรั​ักษาแบบ ใหม่​่" ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ในปี​ี พ.ศ. 2549 ยาธาลิ​ิโดไมด์​์ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา แม้ ้ว่​่าขณะนี้​้�ทาลิ​ิโด ้ ไมด์​์จะไม่​่ค่​่อยมี​ีการใช้ในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา แต่​่ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจำำ�นวนมากทั่​่�ว โลกก็​็ได้ ้รั​ับประโยชน์​์จากการบำำ�บั​ัดนี้​้� ทาลิ​ิโดไมด์​์ยังั ก่​่อให้ ้เกิ​ิดสารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน ิ ธิ​ิภาพเพิ่​่�มขึ้​้น รุ่​่น � ต่​่อไปที่​่�มีป ี ระสิท � และลดผลข้ ้างเคี​ียง ได้ ้แก่​่ ยา Revlimid® (เลนา ลิ​ิโดไมด์​์) และ Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) ้ ด้ ้านล่​่างนี้​้�เป็​็ นรายการยาที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติใิ ห้ ้ใช้ในมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมาโดย FDA ใน ื เล่​่มนี้​้�และจั​ัดเรี​ียงตาม ยุ​ุคของสารใหม่​่ รายการนี้​้�เป็​็ นปั​ั จจุ​ุบั​ัน ณ วั​ันที่​่�พิม ิ พ์​์หนั​ังสือ ตั​ัวอั​ักษร 1. Abecma® (ไอเดแคบทาจี​ีน วิ​ิคลูเู ซล หรื​ือ “ide-cel”) เป็​็ นแอนติ​ิเจนการ เจริ​ิญเติ​ิบโตของบี​ีเซลล์​์ (BCMA) ในระดั ับเฟิ​ิ ร์ส ์ คลาสที่​่�กำำ�กับ ั โดยการ บำำ�บั​ัดด้ ้วย CAR T-cell (คาร์​์ทีเี ซลล์​์) ซึ่​่ง� ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติโิ ดย FDA (มี​ีนาคม 2564) สำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�กำำ�เริ​ิบหรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษาหลั​ังลำำ�ดับ ั ของ การบำำ�บั​ัดที่​่� 4 หรื​ือก่​่อนหน้ ้ามากกว่​่านั้​้�น กำำ�ลังั มี​ีการศึ​ึกษา Abecma (เอ เบคม่​่า) ในพื้​้�นที่​่�ที่​่มี � โี รคก่​่อนหน้ ้านี้​้� Abecma คื​ือการบำำ�บั​ัดด้ ้วยภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน เฉพาะบุ​ุคคลโดยการฉี​ีดทีเี ซลล์​์ของผู้​้�ป่​่ วยเองเพี​ียงครั้​้�งเดี​ียว ซึ่​่ง� "เก็​็บ เกี่​่�ยว" จากกระแสเลื​ือด และได้ ้รั​ับการออกแบบทางวิ​ิศวกรรมเพื่​่�อระบุ​ุและ ทำำ�ลายเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา 2. Aredia® (ยาพามิ​ิโดรเนท) เป็​็ นยาในกลุ่​่�มบิ​ิสฟอสโฟเนตที่​่�ได้ ้รั​ับการ อนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (กั​ันยายน 2541) เพื่​่�อรั​ักษาโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและมะเร็​็ง ประเภทอื่​่�น ๆ ิ ตาแคบทาจี​ีน ออโตลิ​ิวเซลหรื​ือ “cilta-cel”) คื​ือการบำำ�บั​ัด 3. Carvykti® (ซิล ที​ีเซลล์​์ CAR ที่​่�ควบคุ​ุมโดย BCMA ครั้​้�งที่​่�สองที่​่�ได้ ้รั​ับการรั​ับรองโดย FDA (กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ 2565) สำ�ำ หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� ซ้ำ�ำ� หรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา หลั​ังจากลำำ�ดับ ั ของการบำำ�บั​ัดขั้​้น � ที่​่� 4 หรื​ือก่​่อนหน้ ้านั้​้�นมาก ข้ ้อมู​ูลจากการ ทดลองทางคลิ​ินิก ิ ในพื้​้�นที่​่�ของโรคก่​่อนหน้ ้านี้​้� แสดงให้ ้เห็​็นผลลั​ัพธ์​์ที่​่น่​่ � า ประทั​ับใจตั้​้�งแต่​่การกลั​ับเป็​็ นซ้ำ�ำ� ครั้​้�งแรก Carvykti ผลิ​ิตขึ้น ้� สำ�ำ หรั​ับผู้​้�ป่​่ วย ้ เซลล์​์ของผู้​้�ป่​่ วยเอง จากนั้​้�นจึ​ึงให้ ้ยาแบบฉี​ีดครั้​้�งเดี​ียว แต่​่ละรายโดยใช้ที​ี � ที่​่� 4. Darzalex® (ดาราทู​ูมูแ ู มบ) เป็​็ นโมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีตัวั แรกในชั้​้น มุ่​่ง� เป้​้ าไปที่​่�โปรตี​ีน CD38 บนผิ​ิวของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติ ิ 28

1.818.487.7455

จาก FDA (พฤศจิ​ิกายน 2558) ว่​่าเป็​็ นการให้ ้ยาทางหลอดเลื​ือดดำำ� (IV) Darzalex Faspro® (ดาราทู​ูมูแ ู มบและไฮยาลู​ูโรนิ​ิเดส-ฟิ​ิ ห์เ์ จ) เป็​็ นสู​ูตรใหม่​่ ที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (พฤษภาคม 2563) ว่​่าเป็​็ นการฉี​ีดเข้ ้าใต้ ้ผิ​ิวหนั​ัง ์ ง� สองสู​ูตรสามารถใช้กั​ั้ บมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เพิ่​่�งได้ ้ (SQ) สู​ูตรดาร์​์ซาเล็​็กซ์ทั้​้ รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยและตลอดระยะของโรค � หลายยี่​่�ห้ ้อ เป็​็ น 5. เดกซาเมทาโซน เป็​็ นสเตี​ียรอยด์​์ทั่​่ว� ไปที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันในชื่​่อ ้ หนึ่​่�งในยาที่​่�ใช้บ่​่อยที่​่� สุ​ุดในการรั​ักษาแบบผสมผสานในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา 6. Elrexfio™ (เอลรานาทาแมบ-bcmm) เป็​็ นยาฉี​ีดใต้ ้ผิ​ิวหนั​ังที่​่�ควบคุ​ุม � ได้ ้ทั่​่�วไป" ตั​ัวแรกที่​่�ได้ ้รั​ับการ BCMA ชนิ​ิดกำำ�หนดขนาดคงที่​่�แบบ "หาซื้​้อ อนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (สิงิ หาคม 2566) สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยผู้​้�ใหญ่​่ที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมาชนิ​ิดกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��หรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา ซึ่​่ง� ได้ ้รั​ับลำำ�ดับ ั ของการ บำำ�บั​ัดอย่​่างน้ ้อย 4 รายการก่​่อนหน้ ้า การบำำ�บั​ัดซึ่​่ง� รวมถึ​ึงตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โปรตี​ีโอ โซม สารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน และโมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีที่​่ต้ � ้าน CD38 7. Empliciti® (อี​ีโลทู​ูซู​ูแมบ) เป็​็ นโมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีกระตุ้​้�นภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน ตั​ัวแรกที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (พฤศจิ​ิกายน 2558) สำำ�หรั​ับการรั​ักษา มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาหลั​ังจากการรั​ักษาก่​่อนหน้ ้า 1 ถึ​ึง 3 ครั้​้�ง 8. Kyprolis® (คาร์​์ฟิ​ิลโซมิ​ิบ) เป็​็ นตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โพรที​ีเอโซมตั ัวที่​่�สองที่​่�ได้ ้ รั​ับการอนุ​ุมั​ัติสำ ิ ำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาโดย FDA (กรกฎาคม 2555) เดิ​ิมที​ี ไคโพรลิ​ิสได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติสำ ิ ำ�หรั​ับการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา หลั​ังจากการ ้ รั​ักษาก่​่อนหน้ ้าอย่​่างน้ ้อย 2 ครั้​้�ง; ตอนนี้​้�สามารถใช้ในการกำำ �เริ​ิบครั้​้�งแรกได้ ้ ได้ ้รั​ับโดยการฉี​ีดยาทางหลอดเลื​ือดดำำ� (IV) 9. Ninlaro® (อิ​ิซาโซมิ​ิบ) เป็​็ นตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โปรที​ีเอโซมตั​ัวที่​่�สามที่​่�ได้ ้รั​ับการ อนุ​ุมั​ัติโิ ดย FDA (พฤศจิ​ิกายน 2558) และเป็​็ นตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โปรที​ีเอโซมตั​ัวแรก ที่​่�นำำ�มารั​ับประทาน (ทางปาก) สามารถใช้นิ​ิ้ นลาโรสำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ที่​่�กำำ�เริ​ิบหรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษาหลั​ังจากการรั​ักษาก่​่อนหน้ ้าอย่​่างน้ ้อย 1 ครั้​้�ง 10. Pomalyst® (โพมาลิ​ิโดไมด์​์) เป็​็ นตั​ัวแทนสารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ันตั​ัวที่​่�สามที่​่�ได้ ้ ้ รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ 2556) เพื่​่�อใช้ในมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมา นำำ �มา รั​ับประทานและสามารถใช้สำ้ ำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�กำำ�เริ​ิบหรื​ือดื้​้�อต่​่อการ รั​ักษาหลั​ังจากการรั​ักษาก่​่อนหน้ ้าอย่​่างน้ ้อย 2 ครั้​้�ง 11. Revlimid® (ลี​ีนาลิ​ิโดไมด์​์) เป็​็ นสารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน ซึ่​่ง� เป็​็ นยารั​ับประทานชนิ​ิด แรกสำ�ำ หรั​ับการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (มิ​ิถุ​ุนายน ้ 2549) เดิ​ิมยา Revlimid ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติใิ ห้ ้ใช้ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ได้ ้รั​ับการรั​ักษามา ก่​่อนอย่​่างน้ ้อย 1 ครั้​้�ง ในเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. 2558 FDA ได้ ้ขยายข้ ้อบ่​่งชี้​้� � ารอนุ​ุมั​ัติใิ นวงกว้ ้างสำ�ำ หรั​ับการใช้งานตลอดหลั​ั ้ นี้​้�ไปสู่​่ก กสู​ูตรโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา ตั้​้�งแต่​่การวิ​ินิจฉั ิ ัยไปจนถึ​ึงการกำำ�เริ​ิบ ในเดื​ือนกุ​ุมภาพั​ันธ์​์ พ.ศ. 2560 ยา Revlimid ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติใิ ห้ ้เป็​็ นการบำำ�บั​ัดแบบบำำ�รุ​ุงรั​ักษาหลั​ังจาก ASCT ยา Revlimid เป็​็ นส่​่วนหนึ่​่�งของแผนการรั​ักษามาตรฐาน (SOC) ิ มบ-irfc) เป็​็ นโมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีต่​่อต้ ้าน 12. Sarclisa® (ไอซาตู​ูซิแ CD38 ที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติโิ ดย FDA (มี​ีนาคม 2563) สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาที่​่�กำำ�เริ​ิบหรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา ซึ่​่ง� ได้ ้รั​ับการรั​ักษามาแล้ ้วอย่​่าง ้ อด น้ ้อย 1 ครั้​้�ง ยา Sarclisa ได้ ้รั​ับการฉี​ีดเข้ ้าเส้นเลื​ื myeloma.org

29

13. Talvey™ (ทั ัลเกตาแมบ-tgvs) เป็​็ นแอนติ​ิบอดี​ีที่​่มี � ค ี วามจำำ�เพาะแบบคู่​่� อั​ันดั​ับหนึ่​่�งที่​่�ได้ ้รั​ับการรั​ับรองจาก FDA (สิงิ หาคม 2566) สำำ�หรั​ับการรั​ักษาผู้​้� ป่​่ วยผู้​้�ใหญ่​่ที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดกลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��หรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา ซึ่​่ง� ได้ ้รั​ับลำำ�ดับ ั ของการบำำ�บั​ัดอย่​่างน้ ้อย 4 รายการ ซึ่​่ง� รวมถึ​ึงตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โปรตี​ี โอโซม สารปรั​ับภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน และแอนติ​ิบอดี​ีต้ ้าน CD38 14. Tecvayli™ (เทคลิ​ิสตาแมบ-cqyv) คื​ือเครื่​่�องที่​่�มีส่​่ ี วนร่​่วมกั​ับ T-cell CD3 ที่​่� กำำ�กับ ั โดย BCMA แบบสองความจำำ�เพาะในระดั​ับเฟิ​ิ ร์ส ์ คลาสที่​่�ได้ ้รั​ับอนุ​ุมั​ัติ ิ จาก FDA (ตุ​ุลาคม 2565) การบำำ�บั​ัดด้ ้วยภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันแบบ “มี​ีวางจำำ�หน่​่าย ทั่​่�วไป” นี้​้�ดำำ�เนิ​ินการโดยการฉี​ีด 15. Velcade® (บอร์​์เตโซมิ​ิบ) เป็​็ นตั​ัวยั​ับยั้​้ง� โพรที​ีเอโซมตั​ัวแรกที่​่�ได้ ้รั​ับการ อนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA (พฤษภาคม 2546) ยา Velcade มี​ีไว้ ้สำำ�หรั​ับการรั​ักษาโดย ้ อดดำำ�หรื​ือการฉี​ีด SQ ใต้ ้ผิ​ิวหนั​ัง ยา Velcade ถู​ูกนำำ �มาใช้ ้ การฉี​ีดเข้ ้าเส้นเลื​ื ตลอดหลั​ักสู​ูตรของโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาตั้​้�งแต่​่การวิ​ินิจฉั ิ ั ยจนถึ​ึงการกำำ�เริ​ิบ ของโรค และเป็​็ นส่​่วนหนึ่​่�งของแผนการรั​ักษา SOC 16. Xgeva® (ดี​ีโนซู​ูแมบ) เป็​็ นตั​ัวยั​ับยั้​้ง� ลิ​ิแกนด์​์ RANK ที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติโิ ดย FDA (มกราคม 2561) สำำ�หรั​ับการป้​้ องกั​ันเหตุ​ุการณ์​์ที่​่เ� กี่​่�ยวข้ ้องกั​ับโครง กระดู​ูกในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโมลา 17. Xpovio® (เซลิ​ิเน็​็ กเซอร์​์) เป็​็ นสารประกอบแบบคั ัดเลื​ือกสารยั ับยั้​้�ง ่ ออกนิ​ิวเคลี​ียร์​์ (SINE) อั​ันดั​ับหนึ่​่�งที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติจิ าก FDA การส่ง (กรกฎาคม 2562) สำำ�หรั​ับการรั​ักษาผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีม ี ะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�กำำ�เริ​ิบ หรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา ซึ่​่ง� ได้ ้รั​ับการรั​ักษามาแล้ ้วอย่​่างน้ ้อย 4 ครั้​้�ง ในเดื​ือน ้ Xpovio หลั​ังจากการรั​ักษาก่​่อนหน้ ้า ธั​ันวาคม 2563 FDA อนุ​ุมั​ัติก ิ ารใช้ยา ้ ปแบบแคปซู​ูล อย่​่างน้ ้อย 1 ครั้​้�ง ยา Xpovio จะถู​ูกใช้ในรู​ู 18. Zometa® (กรดโซเลโดรนิ​ิก) เป็​็ นบิ​ิสฟอสโฟเนตที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมั​ัติ ิ จาก FDA (กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ 2545) เพื่​่�อรั​ักษาโรคมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมาและมะเร็​็ ง ประเภทอื่​่�น ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะต้ ้องปรึ​ึกษาหารื​ืออย่​่างรอบคอบและละเอี​ียดกั​ับ แพทย์​์เกี่​่�ยวกั​ับทางเลื​ือกการรั​ักษาที่​่�เหมาะสมที่​่�สุ​ุดสำำ�หรั​ับพวกเขา การเปิ​ิ ดบท ี ของแต่​่ละตั​ัวเลื​ือกเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ สนทนาเพื่​่�อหารื​ือเกี่​่�ยวกั​ับข้ ้อดี​ีข้ ้อเสีย ั การเพิ่​่�ม ิ กั​ับความ สารใหม่​่จำำ�นวนมากเข้ ้าไปในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทำำ�ให้ ้แพทย์​์ต้ ้องเผชิญ ท้ ้าทายในการพิ​ิจารณาหาส่​่วนผสมที่​่�ดีที่​่ ี สุ​ุด � รวมถึ​ึงลำำ�ดับ ั การรั​ักษาที่​่�เหมาะสม ที่​่�สุ​ุดสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยแต่​่ละราย ั เจนก็​็คือ สิ่​่ง� ที่​่�ชัด ื ไม่​่มี​ีการรั​ักษาใดที่​่�จะได้ ้ผลดี​ีกับผู้​้�ป่​่ ั วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทุ​ุกราย และไม่​่มี​ีสารใดที่​่�จะสามารถรั​ักษาให้ ้หายขาดได้ ้ด้ ้วยตั​ัวเอง แต่​่วิ​ิธีก ี ารผสมผสาน ที่​่�โจมตี​ีเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาด้ ้วยยาหลายชนิ​ิดผ่​่านวิ​ิถีท ี างที่​่�หลากหลายได้ ้ ิ ธิ​ิภาพที่​่�เหนื​ือกว่​่า แสดงให้ ้เห็​็นถึ​ึงประสิท ไม่​่มี​ีคำำ�ตอบง่​่ายๆ สำำ�หรั​ับคำำ�ถามเกี่​่�ยวกั​ับตัวั เลื​ือกการรั​ักษาที่​่� "ดี​ีที่​่สุ​ุด � " ที่​่�มีอ ี ยู่​่�ใน ปั​ั จจุ​ุบั​ัน โชคดี​ีที่​่มี � วิี ธีิ ก ี ารรั​ักษามากมายที่​่�สามารถสร้ ้างการตอบสนองที่​่�ลึ​ึกและ คงที่​่� โดยระยะทุ​ุเลาจะคงอยู่​่�เป็​็ นเวลา 2 ปี​ี หรื​ือมากกว่​่านั้​้�น และอั​ัตราการรอด ำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยแต่​่ละรายขึ้​้น ชีวิี ต ิ โดยรวม (OS) ดี​ีขึ้น ้� ทางเลื​ือกที่​่�ดีที่​่ ี สุ​ุดสำ � � อยู่​่�กับปั ั ั จจั​ัย 30

1.818.487.7455

แต่​่ละบุ​ุคคล เช่​่น อายุ​ุ ระยะของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ลั​ักษณะทางพั​ันธุ​ุกรรม สถานะ ้ ของไต โรคร่​่วม ค่​่าใช้จ่​่าย และแน่​่นอน ความชอบส่​่วนบุ​ุคคล

การบำำ�บั ัดด้​้วยรั ังสี ี

ิ ธิ​ิผลอย่​่างมาก นี่​่�เป็​็ นวิ​ิธีก รั​ังสีใี นพื้​้�นที่​่�สามารถมี​ีประสิท ี ารรั​ักษาที่​่�สำำ�คัญ ั สำำ�หรั​ับ ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีปั ี ั ญหาร้ ้ายแรงเฉพาะที่​่� เช่​่น การทำำ�ลายกระดู​ูก ความ ้ ั หลั​ัง อย่​่างไรก็​็ตาม ข้ ้อเสีย ี เจ็​็บปวด และ/หรื​ือการกดทั​ับเส้นประสาทหรื​ื อไขสัน ี ะทำำ�ลายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจากไขกระดู​ูกปกติ​ิใน ที่​่�สำำ�คัญ ั คื​ือการบำำ�บั​ัดด้ ้วยรั​ังสีจ บริ​ิเวณที่​่�ทำำ�การรั​ักษาอย่​่างถาวร ควรหลี​ีกเลี่​่�ยงการฉายรั​ังสีใี นบริ​ิเวณกว้ ้างซึ่​่ง� ครอบคลุ​ุมไขกระดู​ูกปกติ​ิจำำ�นวนมาก กลยุ​ุทธ์​์ทั่​่ว� ไปคื​ือการพึ่​่�งพาการรั​ักษาอย่​่าง ้ เป็​็ นระบบเพื่​่�อให้ ้บรรลุ​ุการควบคุ​ุมโรคโดยรวม โดยจำำ�กัด ั การใช้การบำำ �บั​ัดด้ ้วย รั​ังสีรัี ักษาเฉพาะที่​่�เฉพาะในพื้​้�นที่​่�ที่​่มี � ปั ี ั ญหาเฉพาะ

การทดลองทางคลิ​ินิก ิ

นั​ั กวิ​ิจั​ัยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทั่​่�วโลกกำำ�ลั​ังทำำ�งานเพื่​่�อปรั​ับปรุ​ุงอั​ัตราการรอดชีวิี ต ิ ของผู้​้�ป่​่ วยและคุ​ุณภาพชีวิี ต ิ ของพวกเขา มี​ีความก้ ้าวหน้ ้าที่​่�จั​ับต้ ้องได้ ้ในการ ้ แสวงหาวิ​ิธีรัี ักษา และเรากำำ�ลั​ังเข้ ้าใกล้ ้การรั​ักษาแบบใช้งานได้ ้จริ​ิง ซึ่​่ง� เป็​็ นคำำ� ้ ยกผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ระยะบรรเทาอาการเป็​็ นเวลานาน โดยที่​่�ยั​ังคงตรวจพบมะเร็​็ง ที่​่�ใช้เรี​ี มั​ัยอี​ีโลมาจำำ�นวนเล็​็กน้ ้อยแต่​่ไม่​่ก่​่อให้ ้เกิ​ิดการกำำ�เริ​ิบของโรคหรื​ือการลุ​ุกลาม ของโรค อั​ัตราการพั​ัฒนาอย่​่างรวดเร็​็วของการรั​ักษาแบบใหม่​่สำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เช่​่น เดี​ียวกั​ับการตรวจสอบการผสมผสานระหว่​่างสารที่​่�มีอ ี ยู่​่�และสารที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� ใหม่​่ สามารถทำำ�ให้ ้การทดลองทางคลิ​ินิก ิ เป็​็ นทางเลื​ือกที่​่�เหมาะสมสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มี ี มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�กำำ�เริ​ิบหรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา การทดลองทางคลิ​ินิก ิ บางอย่​่าง อาจเป็​็ นทางเลื​ือกที่​่�เป็​็ นประโยชน์​์สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�กลั​ับมาเป็​็ นซ้ำำ��ในช่​่วงปลาย การทดลองทางคลิ​ินิก ิ อื่​่�นๆ อาจเหมาะสมอย่​่างยิ่​่�งสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มีอ ี าการกำำ�เริ​ิบ ในระยะเริ่​่�มต้ ้นหลั​ังลำำ�ดับ ั ของการบำำ�บั​ัดขั้​้น � ที่​่� 1 หรื​ือ 2 หากต้ ้องการเรี​ียนรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิมเกี่​่�ยวกั​ับการทดลองทางคลิ​ินิก ิ และเพื่​่�อพิ​ิจารณา ิ ใจที่​่�ถูก ว่​่าการลงทะเบี​ียนในการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยเป็​็ นการตั​ัดสิน ู ต้ ้องสำำ�หรั​ับคุ​ุณหรื​ือ ไม่​่ เราขอแนะนำำ �ให้ ้คุ​ุณหารื​ือเกี่​่�ยวกั​ับทางเลื​ือกเฉพาะของคุ​ุณกั​ับแพทย์​์ที่​่รั� ักษา มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของคุ​ุณ และอ่​่านสิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ของ IMF การทำำ�ความเข้​้าใจกั ับการ ทดลองทางคลิ​ินิก ิ (Understanding Clinical Trials)

การดู​ูแลตามอาการ

มาตรการดู​ูแลสนั​ับสนุ​ุนแบบครบวงจรมี​ีความสำำ�คัญ ั อย่​่างยิ่​่�งต่​่อการจั​ัดการโรค และเพื่​่�อบรรเทาผลกระทบทางร่​่างกายและอารมณ์​์ของการมี​ีชีวิี ต ิ อยู่​่�กับ ั มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา สิ่​่ง� พิ​ิมพ์​์ของ IMF ต่​่อไปนี้​้�อาจเป็​็ นประโยชน์​์: ¡ เรื่​่�องการทำำ�ความเข้​้าใจการรั ักษาโรคกระดู​ูกมั ัยอี​ีโลมา ¡ เรื่​่�องการทำำ�ความเข้​้าใจกั ับความเหนื่​่�อยล้​้า ¡ การทำำ�ความเข้​้าใจเรื่​่�องภาวะปลายประสาทอั ักเสบในมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา ั ¡ การทำำ�ความเข้​้าใจการรั ักษาภาวะกระดู​ูกหั ักจากกระดู​ูกสันหลั ังที่​่�เกิ​ิด จากการกดทั ับของมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา myeloma.org

31

นอกเหนื​ือจากการจั​ัดการกั​ับอาการเฉพาะแล้ ้วมาตรการสนั​ับสนุ​ุนอื่​่�นๆ ก็​็มีค ี วาม สำำ�คัญ ั เช่​่นกั​ัน: ¡ ยาปฏิ​ิชีวี นะและยาต้​้านไวรั ัส � เป็​็ นปั​ั ญหาที่​่�พบบ่​่อยและเกิ​ิดขึ้น การติ​ิดเชื้​้อ ้� อี​ีกในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัย � ถื​ือเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ อี​ีโลมาและการต้ ้องมี​ีกลยุ​ุทธ์​์ในการจั​ัดการการติ​ิดเชื้​้อ ั ั ว่​่ามี​ีการติ​ิด สอบถามแพทย์​์เกี่​่�ยวกั​ับการรั​ักษาด้ ้วยยาปฏิ​ิชีวี นะหากสงสัย � และควรพิ​ิจารณาการรั​ักษาด้ ้วยยาต้ ้านไวรั​ัสและ/หรื​ือวั​ัคซีน ี Shingrix® เชื้​้อ ในกรณี​ีของคุ​ุณหรื​ือไม่​่ สำำ�หรั​ับข้ ้อมู​ูลอั​ัปเดตล่​่าสุ​ุดและข้ ้อมู​ูลสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วย ี สารกระตุ้​้�น การรั​ักษาและ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเกี่​่�ยวกั​ับไวรั​ัส COVID-19 วั​ัคซีน อื่​่�นๆโปรดไปที่​่� myeloma.org/covid19-myeloma- Patients. ¡ การออกกำำ�ลั ังกาย � จงว่​่าสามารถออกกำำ�ลังั กายได้ ้เต็​็มที่​่�หรื​ือไม่​่ ตรวจสอบกั​ับแพทย์​์เพื่​่�อชี้​้แ ี หายของกระดู​ูก โดย หรื​ือต้ ้องปรั​ับเปลี่​่�ยนเนื่​่�องจากโรคกระดู​ูกหรื​ือความเสีย ปกติ​ิแล้ ้ว การออกกำำ�ลังั กายบางอย่​่างสามารถวางแผนได้ ้ เช่​่น การเดิ​ินหรื​ือ ว่​่ายน้ำำ� � การออกกำำ�ลังั กายแบบยื​ืดหยุ่​่น � และเน้ ้นความแข็​็งแรง และ/หรื​ือ โปรแกรมโยคะเฉพาะบุ​ุคคล ¡ อาหาร ไม่​่มี​ีการพั​ัฒนาอาหารเฉพาะสำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ั เจนถึ​ึงความเชื่​่อ � มโยงระหว่​่างโรค แม้ ้ว่​่าการวิ​ิจั​ัยจะแสดงให้ ้เห็​็นอย่​่างชัด อ้ ้วนกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาก็​็ตาม เราขอแนะนำำ �อาหารเมดิ​ิเตอร์​์เรเนี​ียนที่​่�ดีต่​่ ี อ ั ที่​่ สุ​ุขภาพโดยเน้ ้น ผั​ัก ปลา และโปรตี​ีนจากสัตว์ ์ ไ� ร้ ้ไขมั​ันอื่​่�นๆ ธั​ัญพื​ืชเต็​็ม เมล็​็ด และ อาหารจาก “ธรรมชาติ​ิ” ที่​่�ไม่​่ผ่​่านการแปรรู​ูป หลี​ีกเลี่​่�ยงอาหารที่​่� ์ งั เคราะห์​์ ควรใช้ความระมั​ั ้ มี​ีน้ำำ��ตาลแปรรู​ูปและไขมั​ันทรานส์สั ดระวั​ังในสอง หั​ัวข้ ้อนี้​้�: ั กร อ าหารเสริ​ิมสมุ​ุนไพรและวิ​ิตามิ​ิน ตรวจสอบกั​ับแพทย์​์หรื​ือเภสัช ของคุ​ุณก่​่อนรั​ับประทานอาหารเสริ​ิมขณะรั​ับการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าบางอย่​่างระหว่​่างยาและ/หรื​ืออาหารเสริ​ิมสามารถขั​ัดขวาง ิ ธิ​ิภาพและ ไม่​่ให้ ้การรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทำำ�งานได้ ้อย่​่างมี​ีประสิท ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าบางชนิ​ิดยั​ังสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดปั​ัญหาทางการแพทย์​์ที่​่รุ​ุ� นแรง ได้ ้ ร้ ้านขายยามี​ีแหล่​่งข้ ้อมู​ูลอ้ ้างอิ​ิงเพื่​่�อช่​่วยระบุ​ุปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าที่​่�อาจเกิ​ิด ขึ้​้น � ได้ ้  วิ​ิตามิ​ินซี ี ปริ​ิมาณที่​่�มากกว่​่า 1,000 มก. ต่​่อวั​ันอาจไม่​่ได้ ้ผลในมะเร็​็ง � งต่​่อความเสีย ี หายของไต ไขกระดู​ูกและอาจเพิ่​่�มความเสี่​่ย ¡ สุ​ุขภาพจิ​ิต สุ​ุขภาพจิ​ิตของคุ​ุณเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คั​ัญเมื่​่�อคุ​ุณก้ ้าวไปข้ ้างหน้ ้าพร้ ้อมกั​ับ แผนการรั​ักษา ตรวจสอบให้ ้แน่​่ใจว่​่าคุ​ุณพอใจกั​ับแผนการรั​ักษา นั​ั ด � วชาญด้ ้านสุ​ุขภาพจิ​ิต หากคุ​ุณเชื่​่อ � ว่​่าคุ​ุณอาจวิ​ิตกกั​ังวล เวลากั​ับผู้​้�เชี่​่ย หรื​ือซึ​ึมเศร้ ้า หรื​ือหากคนอื่​่�นกั​ังวลว่​่าคุ​ุณอาจซึ​ึมเศร้ ้า นี่​่�เป็​็ นการตอบ สนองตามปกติ​ิต่​่อโรคมะเร็​็ ง และผู้​้�ป่​่ วยโรคมะเร็​็ งส่​่วนใหญ่​่จะต้ ้องการ ความช่​่วยเหลื​ือในเวลาหนึ่​่�งเวลาใด การสนั​ั บสนุ​ุนระหว่​่างเพื่​่�อนเป็​็ นสิ่​่ง� จำำ �เป็​็ นในเวลานี้​้� และกลุ่​่�มสนั​ั บสนุ​ุนมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมาจะมี​ีประโยชน์​์ใน บริ​ิบทนี้​้� สำำ�หรั​ับการอ้ ้างอิ​ิงไปยั​ังกลุ่​่�มสนั​ั บสนุ​ุนมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมา โปรดไป 32

1.818.487.7455

ที่​่� support.myeloma.org และติ​ิดต่​่อ IMF InfoLine ที่​่� 1.818.487.7455 หรื​ือ InfoLine@myeloma.org. ¡ การนอนหลั ับอย่​่างสม่ำำ� � เสมอ นี่​่�เป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั มากสำำ�หรั​ับระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน ของคุ​ุณ ¡ ทำ� ำ การปรั ับเปลี่​่�ยน หากเป็​็ นไปได้ ้ ลดความเครี​ียดในการทำำ�งาน ครอบครั​ัว ั ผั​ัสใกล้ ้ชิดกั ิ บ หรื​ือสถานการณ์​์ทางสังั คม และหลี​ีกเลี่​่�ยงฝู​ูงชนและการสัม ั เด็​็ก วั​ัยเรี​ียน โปรดล้ ้างมื​ือของคุ​ุณบ่​่อยๆ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของมี​ีความบกพร่​่องที่​่� เกิ​ิดจากทั้​้�งโรคและการรั​ักษา การจั​ัดการกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของคุ​ุณเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั ที่​่�สุ​ุดจนกว่​่าจะหายจากโรค หรื​ือจนกว่​่าสถานการณ์​์จะคงที่​่�

บทสรุ​ุป

ื เล่​่มนี้​้�ไม่​่ได้ ้มี​ีวัตถุ​ุ ้ หนั​ังสือ ั ประสงค์​์เพื่​่�อใช้แทนคำำ �แนะนำำ �ของแพทย์​์และพยาบาล ที่​่�สามารถตอบคำำ�ถามเกี่​่�ยวกั​ับแผนการจั​ัดการด้ ้านการดู​ูแลสุ​ุขภาพเฉพาะของ คุ​ุณได้ ้ดี​ีที่​่สุ​ุด � IMF ตั้​้�งใจที่​่�จะให้ ้ข้ ้อมู​ูลแก่​่คุ​ุณเท่​่านั้​้�น เพื่​่�อที่​่�จะแนะนำำ �คุ​ุณในการ ปรึ​ึกษาหารื​ือกั​ับทีม ี ดู​ูแลสุ​ุขภาพของคุ​ุณ เพื่​่�อช่​่วยให้ ้แน่​่ใจว่​่าจะได้ ้รั​ับการรั​ักษาที่​่� ิ ธิ​ิผลพร้ ้อมกั​ับคุ​ุณภาพชีวิี ตที่​่ มี​ีประสิท ิ ดี � ี คุ​ุณจะต้ ้องมี​ีบทบาทเป็​็ นผู้​้�ที่​่�มีส่​่ ี วนร่​่วมใน การดู​ูแลทางการแพทย์​์ของคุ​ุณ เราขอแนะนำำ �ให้ ้คุ​ุณเข้ ้าชมที่​่�myeloma.orgสำำ�หรั​ับข้ ้อมู​ูลเพิ่​่�มเติ​ิมเกี่​่�ยวกั​ับมะ ั ของ IMFด้ ้ เร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและเพื่​่�อติ​ิดต่​่อศู​ูนย์​์ให้​้บริ​ิการข้​้อมู​ูลทางโทรศัพท์​์ ั และข้ ้อกั​ังวลที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของคุ​ุณ IMF InfoLine ให้ ้ วยข้ ้อสงสัย ข้ ้อมู​ูลที่​่�เป็​็ นปั​ั จจุ​ุบั​ันและถู​ูกต้ ้องที่​่�สุ​ุดเกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในลั​ักษณะที่​่�เอาใจ ั ท์​์ของ IMF ที่​่� ใส่​่และเห็​็นอกเห็​็นใจ ติ​ิดต่​่อศู​ูนย์​์ให้ ้บริ​ิการข้ ้อมู​ูลทางโทรศัพ 1.818.487.7455 หรื​ือ InfoLine@myeloma.org

ข้​้อกำำ�หนดและคำำ�จำำ�กั ัดความ

ื เล่​่มนี้​้�ใช้คำำ้ �ศัพ ั ท์​์ที่​่เ� ลื​ือกต่​่อไปนี้​้� ในขณะที่​่�บทสรุ​ุปที่​่�สมบู​ูรณ์ยิ่​่ หนั​ังสือ ์ ง� ขึ้​้น � ของคำำ� ั และคำำ�จำำ�กั ัดความ ั ท์​์ที่​่เ� กี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามี​ีอยู่​่�ในอภิ​ิธานศัพท์​์ ศัพ ของ มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาข (Glossary of Myeloma Terms and Definitions) อง IMF ที่​่� glossary.myeloma.org. ภาวะโลหิ​ิตจาง: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงบรรจุ​ุฮีโี มโกลบิ​ิน ซึ่​่ง� เป็​็ นโปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�ง ที่​่�ลำำ�เลี​ียงออกซิเิ จนไปยั​ังเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะของร่​่างกาย ภาวะโลหิ​ิตจางมั​ักถู​ูก กำำ�หนดจากการลดลงของฮีโี มโกลบิ​ิน < 10 กรั​ัม/ดล. หรื​ือลดลง ≥ 2 กรั​ัม/ดล. จากระดั​ับปกติ​ิของแต่​่ละบุ​ุคคล มากกว่​่า 13–14 ก./ดล ถื​ือว่​่าปกติ​ิ ระดั​ับออกซิเิ จน ในร่​่างกายต่ำำ�� อาจทำำ�ให้ ้หายใจถี่​่�และรู้​้�สึ​ึกอ่​่อนเพลี​ีย ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งไขกระดู​ูก มั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจฉั ิ ั ยจำำ�นวนมากมี​ีภาวะโลหิ​ิตจาง แอนติ​ิบอดี​ี: โปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�สร้ ้างโดยพลาสมาเซลล์​์ในการตอบสนองต่​่อ แอนติ​ิเจนที่​่�เข้ ้ามาในร่​่างกาย ดู​ู “อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig).” � มโยงโมโนโคลน คอนจู​ูเกตแอนติ​ิบอดี​ี-ยา (ADC): การบำำ�บั​ัดต้ ้านมะเร็​็งที่​่�เชื่​่อ อลแอนติ​ิบอดี​ีที่​่มุ่ � ง่� ตรงไปที่​่�เซลล์​์มะเร็​็งกั​ับยาที่​่�เป็​็ นพิ​ิษต่​่อเซลล์​์มะเร็​็ง แอนติ​ิเจน: สารแปลกปลอมใดๆ ก็​็ตามที่​่�ทำำ�ให้ ้ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันสร้ ้างแอนติ​ิบอดี​ี ิ เชื้​้อ � รา ตามธรรมชาติ​ิขึ้น ้� มา ตั​ัวอย่​่างของแอนติ​ิเจน ได้ ้แก่​่ แบคที​ีเรี​ีย ไวรั​ัส ปรสิต และสารพิ​ิษ myeloma.org

33

แอนติ​ิเจนที่​่�ทำ� ำ ให้​้บีเี ซลล์​์เจริ​ิญเต็​็มที่​่� (BCMA): โปรตี​ีนที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการ เจริ​ิญเติ​ิบโตและการอยู่​่�รอดของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา BCMA พบได้ ้บนพื้​้�นผิ​ิว ิ ซู​ูเปอร์​์ เซลล์​์ในผู้​้�ป่​่ วยทุ​ุกรายที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่า “สมาชิก แฟมิ​ิลีข ี องตั​ัวรั​ับปั​ัจจั​ัยการตายของเนื้​้�องอก 17 (TNFRSF17)” มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาเบนซ์-์ โจนส์:์ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามี​ีลัก ั ษณะพิ​ิเศษคื​ือการมี​ีโปรตี​ีน ์ ง� เป็​็ นโปรตี​ีนที่​่�ผิด เบนซ์-์ โจนส์ซึ่​่ ิ ปกติ​ิในปั​ั สสาวะที่​่�ประกอบด้ ้วยสายเบาชนิ​ิดฟรี​ี แคปปาหรื​ือแลมบ์​์ดา ดู​ู “โปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์.์” โปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์:์ โปรตี​ีนโมโนโคลนอลมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรตี​ีนมี​ีส่​่วน ประกอบจากทั้​้�งสายเบาชนิ​ิดฟรี​ีแคปปาหรื​ือแลมบ์​์ดา เนื่​่�องจากมี​ีขนาดเล็​็ก ์ งสามารถกรองผ่​่านไตและผ่​่านเข้ ้าไปในปั​ั สสาวะได้ ้ โซ่​่สายเบาเบนซ์-์ โจนส์จึ​ึ ปริ​ิมาณโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ใ์ นปั​ั สสาวะแสดงเป็​็ นกรั​ัมต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง โดยปกติ​ิ แล้ ้ว ปริ​ิมาณโปรตี​ีนที่​่�น้ ้อยมาก (< 0.1 กรั​ัม/24 ชั่​่ว� โมง) อาจมี​ีอยู่​่�ในปั​ั สสาวะ แต่​่จะ เป็​็ นโปรตี​ีนอั​ัลบู​ูมิน ิ มากกว่​่าโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ ์ การมี​ีอยู่​่�ของโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ ์ ในปั​ั สสาวะนั้​้�นผิ​ิดปกติ​ิ สายโซ่​่หนั​ักของโปรตี​ีนมั​ัยอี​ีโลมามี​ีขนาดใหญ่​่เกิ​ินกว่​่าจะ กรองผ่​่านไตได้ ้ ดู​ู “มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาเบนซ์-์ โจนส์”์ � เนื้​้อ � เยื่​่�อ: การรวบรวมเนื้​้�อเยื่​่�อเพื่​่�อการตรวจด้ ้วยกล้ ้องจุ​ุลทรรศน์​์ การตรวจชิ้​้น เพื่​่�อช่​่วยในการวิ​ินิจฉั ิ ัย แอนติ​ิบอดี​ีที่​่มี � ค ี วามจำำ�เพาะแบบคู่​่�: แอนติ​ิบอดี​ีเที​ียมที่​่�จั​ับกับ ั เซลล์​์เป้​้ าหมาย (“bi”) สองเซลล์​์ บิ​ิสฟอสโฟเนต: ยาประเภทหนึ่​่�งที่​่�ป้​้องกั​ันการทำำ�งานของเซลล์​์สร้ ้างกระดู​ูก ั หรื​ือ (การสลายของกระดู​ูก) และเกาะติ​ิดกับพื้​้ ั น � ผิ​ิวของกระดู​ูกบริ​ิเวณที่​่�ถูก ู ดู​ูดซับ ถู​ูกทำำ�ลาย ไขกระดู​ูก เนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนที่​่�เป็​็ นรู​ูพรุ​ุนตรงกลางกระดู​ูกซึ่​่ง� ผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง และเกล็​็ดเลื​ือด เมื่​่�อมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเติ​ิบโตขึ้​้น � เซลล์​์มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาจะถู​ูกสร้ ้างขึ้​้น � ในไขกระดู​ูก การเจาะไขกระดู​ูก: การนำำ �ตัวั อย่​่างของเหลวและเซลล์​์ออกจากไขกระดู​ูกโดย ้ มเพื่​่�อตรวจด้ ้วยกล้ ้องจุ​ุลทรรศน์​์ ใช้เข็​็ ี ม แร่​่ธาตุ​ุที่​่�พบส่​่วนใหญ่​่อยู่​่�ในส่​่วนที่​่�แข็​็งของเมทริ​ิกซ์ก ์ ระดู​ูก (ไฮดรอก แคลเซีย ี ะพาไทต์​์) หากผลิ​ิตหรื​ือปล่​่อยออกมามากเกิ​ินไปก็​็อาจสะสมในกระแสเลื​ือด ซีอ ี มในเลื​ือดสู​ูง.” ได้ ้ ดู​ู “ภาวะแคลเซีย ั ท์​์เรี​ียกโรคที่​่�เซลล์​์มะเร็​็งแบ่​่งตั​ัวโดยไม่​่มี​ีการควบคุ​ุม เซลล์​์มะเร็​็ง มะเร็​็ง: ศัพ สามารถบุ​ุกรุ​ุกเนื้​้�อเยื่​่�อใกล้ ้เคี​ียงและแพร่​่กระจายผ่​่านกระแสเลื​ือดและระบบน้ำำ� � เหลื​ืองไปยั​ังส่​่วนอื่​่�น ๆ ของร่​่างกายได้ ้ เคโมไคน์​์: โปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�หลั่​่�งออกมาภายในตระกู​ูลไซโตไคน์​์ซึ่​่ง� มี​ีหน้ ้าที่​่� กระตุ้​้�นการย้ ้ายเซลล์​์ ดู​ู “ไซโตไคน์​์.” การบำำ�บั ัดด้​้วยที​ีเซลล์​์ไคเมอริ​ิกแอนติ​ิเจน (CAR): ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การ บำำ�บั​ัดด้ ้วยภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันนี้​้�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการรวบรวมที​ีเซลล์​์ของผู้​้�ป่​่ วย และจั​ัดการให้ ้ 34

1.818.487.7455

พวกมั​ันโจมตี​ีเซลล์​์มะเร็​็งของผู้​้�ป่​่ วยเอง โครโมโซม: สายดี​ีเอ็​็นเอและโปรตี​ีนในนิ​ิวเคลี​ียสของเซลล์​์ โครโมโซมประกอบ ด้ ้วยยี​ีนและมี​ีหน้ ้าที่​่�ในการถ่​่ายทอดข้ ้อมู​ูลทางพั​ันธุ​ุกรรม โดยปกติ​ิเซลล์​์ของ มนุ​ุษย์​์จะมี​ีโครโมโซม 46 แท่​่ง (23 คู่​่�) ี โครโมโซม ู เสีย • การลบโครโมโซม คื​ือ การกลายพั​ันธุ์​์�ทางพั​ันธุ​ุกรรมที่​่�สูญ บางส่​่วนหรื​ือทั้​้�งหมดในระหว่​่างการจำำ�ลองดี​ีเอ็​็นเอ การลบโครโมโซมที่​่�เกิ​ิด ี แขนยาวของโครโมโซม 13 (เขี​ียน ขึ้​้น � ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา รวมถึ​ึงการสู​ูญเสีย ี แขนสั้​้น � ของโครโมโซม 17 (เขี​ียนเป็​็ น 17p–) เป็​็ น 13q–) หรื​ือการสู​ูญเสีย •ก ารโยกย้​้ายโครโมโซม คื​ือ การกลายพั​ันธุ์​์�ทางพั​ันธุ​ุกรรมซึ่​่ง� ส่​่วนต่​่างๆ ของ โครโมโซมต่​่างๆ จะถู​ูกจั​ัดเรี​ียงใหม่​่ เขี​ียนด้ ้วยอั​ักษรตั​ัวพิ​ิมพ์​์เล็​็ก “t” ตามด้ ้วย จำำ�นวนโครโมโซมที่​่�มีส ี ารพั​ันธุ​ุกรรมที่​่�ย้ ้ายตำำ�แหน่​่ง การโยกย้ ้ายที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� ใน มั​ัยอี​ีโลมารวมถึ​ึง t(4;14), t(11;14), t(14;16) และ t(14;20) สู​ูตรการปรั ับสภาพ: การรั​ักษาที่​่�มอบให้ ้ผู้​้�ป่​่ วยเพื่​่�อทำำ�ลายเซลล์​์มะเร็​็งก่​่อนการ ปลู​ูกถ่​่ายสเต็​็มเซลล์​์ สู​ูตรการปรั​ับสภาพที่​่�พบบ่​่อยที่​่�สุ​ุดที่​่ม � อบให้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่ วย มั​ัยอี​ีโลมา คื​ือ เมลฟาแลน 200 มก. ต่​่อตารางเมตรของมวลร่​่างกาย ี มในเลื​ือดที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น ี หายของไต (ไต) เกณฑ์​์ CRAB: ระดั​ับแคลเซีย � ความเสีย ี หายของกระดู​ูกเป็​็ น โรคโลหิ​ิตจางหรื​ือจำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดแดงต่ำำ�� และความเสีย ้ เกณฑ์​์ที่​่ใ� ช้“ในการวิ​ิ นิจ ิ ฉั ัยมะเร็​็งไขกระดู​ูกควบคู่​่�ไปกั ับเหตุ​ุการณ์​์ที่​่นิ � ย ิ าม มั ัยอี​ีโลมา (MDE).” � ไซโต ไซโตไคน์​์: โปรตี​ีนที่​่�ไหลเวี​ียนในกระแสเลื​ือด มั​ักตอบสนองต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ ไคน์​์สามารถกระตุ้​้�นหรื​ือยั​ับยั้​้ง� การเจริ​ิญเติ​ิบโตหรื​ือการทำำ�งานของเซลล์​์อื่​่น � ได้ ้ ิ : การทดสอบในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ้ งเพื่​่�อการวิ​ินิจฉั อิ​ิเล็​็กโตรโฟเรซิส ั ก ิ ารที่​่�ใช้ทั้​้� ิ ั ยและ การติ​ิดตาม โดยแยกซีรั่​่ี �ม (เลื​ือด) หรื​ือโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะของผู้​้�ป่​่ วยออกตามขนาด และประจุ​ุไฟฟ้​้ า การตรวจด้ ้วยไฟฟ้​้ าในเลื​ือดหรื​ือปั​ั สสาวะ (SPEP หรื​ือ UPEP) ช่​่วยให้ ้สามารถคำำ�นวณปริ​ิมาณโปรตี​ีนไมอิ​ิโลมาและระบุ​ุประเภทของเอ็​็มสไปค์​์ สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยแต่​่ละรายได้ ้ พลาสมาไซโตมานอกไขกระดู​ูก: เนื้​้�องอกของเซลล์​์โมโนโคลนอลพลาสมาที่​่� พบในเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนด้ ้านนอกไขกระดู​ูกและและแยกออกจากกระดู​ูก ี หายของท่​่อไตแบบเจาะจงประเภทหนึ่​่�งซึ่​่ง� ส่​่ง กลุ่​่�มอาการแฟนโคนี​ี: ความเสีย ผลต่​่อวิ​ิธีที่​่ ี ไ� ตดู​ูดซึ​ึมสารสำำ�คัญ ั บางชนิ​ิดกลั​ับคืน ื มา การรั่​่�วไหลของกรดอะมิ​ิโน และฟอสเฟตในปั​ั สสาวะ จากนั้​้�นออกจากร่​่างกายทางปั​ั สสาวะ อาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรค กระดู​ูกที่​่�เกิ​ิดจากการเผาผลาญได้ ้ ่ ายเบาอิ​ิสระ (FLC): สายโซ่​่เบาอิ​ิมมู​ูโนโกลบุ​ุลิ​ินมี​ีขนาดเล็​็กกว่​่าจากสอง โซ่ส หน่​่วยที่​่�ประกอบเป็​็ นแอนติ​ิบอดี​ี โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบามี​ีสองชนิ​ิด: แคปปาและ � มติ​ิดกับ แลมบ์​์ดา โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอาจจะเชื่​่อ ั โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักหรื​ืออาจ � มติ​ิดเลยก็​็ได้ ้ (อิ​ิสระ) โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอิ​ิสระ หมุ​ุนเวี​ียนอยู่​่�ในเลื​ือด จะไม่​่เชื่​่อ � ั สสาวะหรื​ือ และมี​ีขนาดเล็​็กมากพอที่​่�จะผ่​่านไปยั​ังไต ซึ่​่ง� อาจจะถู​ูกกรองออกสู่​่ปั � มติ​ิดกัน อาจจะเชื่​่อ ั และไปอุ​ุดกั้​้�นหลอดไตฝอยได้ ้ myeloma.org

35

่ ายหนั ัก: โปรตี​ีนอิ​ิมมู​ูโนโกลบุ​ุลิ​ินที่​่�ผลิ​ิตโดยพลาสมาเซลล์​์ประกอบ โซ่ส ด้ ้วยโซ่​่สายหนั​ั ก 2 สายและโซ่​่สายเบา 2 สาย โดยโซ่​่สายหนั​ั กจะมี​ีขนาด ใหญ่​่กว่​่าในทั้​้�งสองหน่​่วย โซ่​่สายหนั​ั ก 5 ประเภท (G, A, D, E หรื​ือ M) ขึ้​้น � อยู่​่� กั​ับคลาส (ไอโซไทป์​์ ) ของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์มั​ัยอี​ีโลมา ดู​ู “อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig).” ี มในเลื​ือดสู​ูง: มี​ีระดั​ับแคลเซีย ี มในเลื​ือดสู​ูงกว่​่าปกติ​ิ ในผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็ง แคลเซีย มั​ัยอี​ีโลมา โดยปกติ​ิแล้ ้วจะส่​่งผลมาจากการสลายกระดู​ูกพร้ ้อบกั​ัยการปล่​่อย ี มจากกระดู​ูกเข้ ้าสู่​่ก � ระแสเลื​ือด ภาวะนี้​้�อาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการได้ ้หลาย แคลเซีย ั อย่​่าง เช่​่น เบื่​่�ออาหาร คลื่​่�นไส้ ้ กระหายน้ำำ� � เหนื่​่�อยล้ ้า กล้ ้ามเนื้​้�ออ่​่อนแรง กระสับ ี ม” ั สน โปรดดู​ูที่​่� “แคลเซีย กระส่​่าย และสับ กลุ่​่�มอาการความหนื​ืดสู​ูง (HVS): เมื่​่�อเลื​ือดข้ ้นมากจนการไหลเวี​ียนของเลื​ือดใน ้ ซึ่​่ง� อาจเป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ต หลอดเลื​ือดเล็​็กลดลงทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรคแทรกซ้อน ิ ได้ ้การ ิ รั​ักษาและการจั​ัดการรวมถึ​ึงการให้ ้ของเหลวในหลอดเลื​ือดดำำ�และพลาสมาฟี​ี เรซิส ภาวะแอนติ​ิบอดี​ีต่ำ� ำ� : การวิ​ินิจฉั ิ ั ยทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารเกิ​ิดขึ้น ้� เมื่​่�อระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน ผลิ​ิตอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ G (IgG) ในเลื​ือดไม่​่เพี​ียงพอ ั อนของเซลล์​์ ้ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน: เครื​ือข่​่ายที่​่�ซับซ้ เนื้​้�อเยื่​่�อ อวั​ัยวะ และสารที่​่�พวก มั​ันสร้ ้างขึ้​้น � ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันช่​่วยให้ ้ร่​่างกายป้​้ องกั​ันตั​ัวเองด้ ้วยการทำำ�ลายเซลล์​์ที่​่� � และเซลล์​์ที่​่เ� ป็​็ นโรค และกำำ�จั​ัดเศษเซลล์​์ออกไป ขณะเดี​ียวกั​ันก็​็ปกป้​้ อง ติ​ิดเชื้​้อ เซลล์​์ที่​่แ � ข็​็งแรง อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig): โปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยพลาสมาเซลล์​์; ส่​่วนที่​่�จำำ�เป็​็ น ของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของร่​่างกาย อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ จะจั​ับกับ ั สารแปลกปลอม (แอนติ​ิเจน) และช่​่วยในการทำำ�ลายสารแปลกปลอม คลาส (ไอโซไทป์​์ ) ของอิ​ิมมู​ู โนโกลบู​ูลิน ิ คื​ือ IgG, IgA, IgD, IgE และ IgM อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ แต่​่ละประเภทมี​ีหน้ ้า ที่​่�ในร่​่างกายที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ดู​ู “แอนติ​ิบอดี​ี” และ “แอนติ​ิเจน.”

• IgG, IgA คื​ือ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสองชนิ​ิดที่​่พ � บบ่​่อยที่​่�สุ​ุด G และ A หมายถึ​ึงโซ่​่ สายหนั​ักของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์มัย ั อี​ีโลมา • IgD, IgE คื​ือ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาประเภทนี้​้�เกิ​ิดขึ้น ้� ไม่​่บ่​่อยนั​ัก • IgM นี่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดที่​่ห � ายาก มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาประเภท IgM ไม่​่ใช่​่ แบบเเดี​ียวกั​ับแมโครโกลบู​ูลินี ิ เี มี​ียขนิ​ิดวาลเดนสรอม อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน: สารเคมี​ีที่​่ผ � ลิ​ิตตามธรรมชาติ​ิซึ่​่ง� ร่​่างกายปล่​่อยออกมา หรื​ือ ้ ์ ระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโตและ สารที่​่�ใช้ในการบำำ�บั​ัดทางชีวี วิ​ิทยา อิ​ินเตอร์​์ลิวิ กิ​ินส์ก กิ​ิจกรรมของเม็​็ดเลื​ือดขาวบางชนิ​ิด อิ​ินเตอร์​์ลิวิ กิ​ินส์-์ 2 (IL-2) เป็​็ นตั​ัวดั​ัดแปลงการ ตอบสนองทางชีวี ภาพชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�กระตุ้​้�นการเติ​ิบโตของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดบางชนิ​ิด ในระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�สามารถต่​่อสู้​้�กั​ับมะเร็​็งบางชนิ​ิดได้ ้ อิ​ินเตอร์​์ลิวิ กิ​ินส์-์ 6 (IL-6) ั ยภาพต่​่อการเติ​ิบโตของเซลล์​์สร้ ้างกระดู​ูก เป็​็ นไซโตไคน์​์ที่​่เ� ป็​็ นตั​ัวกระตุ้​้�นที่​่�มีศั ี ก และพลาสมา รอยโรค: บริ​ิเวณที่​่�มีเี นื้​้�อเยื่​่�อผิ​ิดปกติ​ิ ก้ ้อนหรื​ือฝี​ี ที่​่�อาจเกิ​ิดจากการบาดเจ็​็บหรื​ือ โรค เช่​่น มะเร็​็ง ในมั​ัยอี​ีโลมา “รอยโรค” อาจหมายถึ​ึงพลาสมาไซโตมาหรื​ือรู​ูใน กระดู​ูก 36

1.818.487.7455

• รอยโรคชนิ​ิดแพร่​่กระจาย คื​ือ รู​ูปแบบการแพร่​่กระจายของไขกระดู​ูกที่​่� เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในบริ​ิเวณกระดู​ูก • รอยโรคโฟกั ัส คื​ือ พื้​้�นที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิที่​่พ � บในไขกระดู​ูกในการศึ​ึกษา MRI หรื​ือ PET-CT เพื่​่�อที่​่�จะได้ ้รั​ับการพิ​ิจารณาว่​่าเป็​็ น "เหตุ​ุการณ์​์ที่​่นิ � ย ิ ามมั​ัยอี​ีโลมา" จะ ต้ ้องมี​ีรอยโรคโฟกั​ัสมากกว่​่า 1 รอยที่​่�มีข ี นาดอย่​่างน้ ้อย 5 มม. ี หายของกระดู​ูกซึ่​่ง� ปรากฏเป็​็ นจุ​ุดด่​่างดำำ�บน • รอยโรคลิ​ิติค ิ คื​ือ บริ​ิเวณที่​่�เสีย รั​ังสีเี อกซ์ ์ เมื่​่�อกระดู​ูกที่​่�มีสุ​ุ ี ขภาพดี​ีอย่​่างน้ ้อย 30% ในบริ​ิเวณใดบริ​ิเวณหนึ่​่�ง ถู​ูกกิ​ินออกไป รอยโรคลิ​ิติค ิ มี​ีลัก ั ษณะเหมื​ือนรู​ูในกระดู​ูกและเป็​็ นหลั​ักฐานว่​่า กระดู​ูกอ่​่อนแอลง โปรดดู​ูที่​่� “เกี่​่�ยวกั ับการสลาย (การสลาย)” ่ ายเบา: สายเบาของอิ​ิมมู​ูโนโกลบุ​ุลิ​ินมี​ีขนาดเล็​็กกว่​่าสองหน่​่วยของ โซ่ส แอนติ​ิบอดี​ี โซ่​่สายเบานั้​้�นถู​ูกพั​ันธะด้ ้วยพั​ันธะเคมี​ีที่​่ป � ลายของโซ่​่สายหนั​ัก แต่​่ � ระแสเลื​ือด สิ่​่ง� เหล่​่านี้​้�เรี​ียกว่​่า "โซ่​่สายเบา เราสร้ ้างโซ่​่สายเบาเพิ่​่�มเติ​ิมเพื่​่�อเข้ ้าสู่​่ก อิ​ิสระ" โซ่​่สายเบามี​ีสองประเภท: คั​ัปปาและแลมบ์​์ดา ิ ): การละลายหรื​ือการทำำ�ลายเซลล์​์หรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อ ลิ​ิติค ิ (ลิ​ิซิส เอ็​็มสไปค์​์: โมโนโคลนอลสไปค์​์ซึ่​่ง� เป็​็ นรู​ูปแบบเฉี​ียบพลั​ันที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� ในการ ิ เป็​็ นตั​ัวบ่​่งชี้​้ก � ารทำำ�งานของเซลล์​์ไมอี​ีโลมา ทดสอบโปรตี​ีนอิ​ิเล็​็กโตรโฟเรซิส ดู​ู “โมโนโคลนอล" และ "โมโนโคลนอลโปรตี​ีน.” มาโครฟาจ: เซลล์​์ของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�มีห ี น้ ้าที่​่�กลื​ืนกิ​ินเซลล์​์ใดๆ (รวมถึ​ึงเซลล์​์ มะเร็​็ง) ที่​่�ไม่​่มี​ีโปรตี​ีนบนพื้​้�นผิ​ิวซึ่​่ง� ระบุ​ุว่​่าเป็​็ นเซลล์​์ในร่​่างกายที่​่�แข็​็งแรง การเผาผลาญ: การเปลี่​่�ยนสารประกอบหนึ่​่�งไปเป็​็ นอี​ีกสารประกอบหนึ่​่�ง ซึ่​่ง� เกิ​ิด ขึ้​้น � ในระหว่​่างกระบวนการทางเคมี​ีที่​่ค้ำ � ำ��จุ​ุนชีวิี ต ิ ของสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ ดู​ู ”เมตาบอไลต์​์” เมตาบอไลต์​์: สารใดๆ ที่​่�เกิ​ิดขึ้น ้� ระหว่​่างการเผาผลาญหรื​ือจำำ�เป็​็ นต่​่อการเผา ผลาญ ดู​ู ”การเผาผลาญ.” จำำ�นวนเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�หลงเหลื​ือ (MRD): การมี​ีอยู่​่�ของเซลล์​์เนื้​้�องอกที่​่�ตกค้ ้าง � และได้ ้รั​ับการตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์ (CR) แม้ ้แต่​่ หลั​ังจากการรั​ักษาเสร็​็จสิ้​้น ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�ได้ ้รั​ับ CR (sCR) ที่​่�เข้ ้มงวดก็​็อาจมี​ี MRD ได้ ้ วิ​ิธีก ี ารทดสอบที่​่�มีค ี วามไว สู​ูงสามารถตรวจจั​ับเซลล์​์มะเร็​็งไขกระดู​ูก 1 เซลล์​์จากเซลล์​์ตัวั อย่​่าง 1,000,000 เซลล์​์ในเลื​ือดหรื​ือไขกระดู​ูก โปรดดู​ูที่​่� “MRD-ผลลบ” โมเลกุ​ุล: อนุ​ุภาคที่​่�เล็​็กที่​่�สุ​ุดที่​่ค � งคุ​ุณสมบั​ัติข ิ องสารไว้ ้ครบถ้ ้วน โมเลกุ​ุลคื​ือกลุ่​่ม � ที่​่�เป็​็ นกลางทางไฟฟ้​้ าที่​่�ประกอบด้ ้วยอะตอมตั้​้�งแต่​่สองอะตอมขึ้​้น � ไปยึ​ึดติ​ิดกัน ั ด้ ้วยพั​ันธะเคมี​ี โมโนโคลนอล: โมโนโคลนเป็​็ นสิ่​่ง� ที่​่�ซ้ำำ��กัน ั ที่​่�ได้ ้มาจากเซลล์​์เดี​ียว เซลล์​์มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นโมโนโคลนอลที่​่�ได้ ้มาจากเซลล์​์พลาสมาที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งเพี​ียง เซลล์​์เดี​ียวในไขกระดู​ูก ชนิ​ิดของโปรตี​ีนของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ผลิ​ิตคือ ื โมโน โคลนเช่​่นกั​ัน ซึ่​่ง� เป็​็ นรู​ูปแบบเดี่​่�ยวมากกว่​่ารู​ูปแบบจำำ�นวนมาก (โพลี​ีโคลนอล) สิ่​่ง� สำำ�คัญ ั ในทางปฏิ​ิบัติ ั ข ิ องโมโนโคลนอลโปรตี​ีนก็​็คือ ื จะแสดงให้ ้เห็​็นว่​่าการ ิ ที่​่�พุ่ง่� สู​ูงขึ้​้น ทดสอบโปรตี​ีนอิ​ิเล็​็กโตรโฟเรซิส � อย่​่างมาก โปรดดู​ูที่​่� “M-สไปค์​์” myeloma.org

37

โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ี:: แอนติ​ิบอดี​ีที่​่ผ � ลิ​ิตในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารแทนที่​่�จะผลิ​ิต ในร่​่างกายมนุ​ุษย์​์ โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีได้ ้รั​ับการออกแบบมาโดยเฉพาะ เพื่​่�อค้ ้นหาและจั​ับกับ ั เซลล์​์มะเร็​็งและ/หรื​ือเซลล์​์ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันเพื่​่�อวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ ้ ยงอย่​่าง ในการวิ​ินิจฉั ิ ั ยหรื​ือการรั​ักษา โมโนโคลนอลแอนติ​ิบอดี​ีสามารถใช้เพี​ี ้ อนำำ �ส่​่งยา สารพิ​ิษ หรื​ือสารกั​ัมมั​ันตภาพรั​ังสีโี ดยตรงไป เดี​ียวหรื​ือสามารถใช้เพื่​่� ยั​ังเซลล์​์เนื้​้�องอก ำ ัญไม่​่ทราบแน่​่ชัด ั (MGUS): โมโนโคลนอลแกมโมพาธี​ีที่​่มี � นั ี ัยสำ�คั ความผิ​ิดปกติ​ิของพลาสมาเซลล์​์ที่​่มี � ลั ี ก ั ษณะพิ​ิเศษคื​ือระดั​ับโมโนโคลนอล โปรตี​ีนในเลื​ือดและ/หรื​ือปั​ั สสาวะค่​่อนข้ ้างต่ำำ�� ระดั​ับพลาสมาเซลล์​์ไขกระดู​ูกน้ ้อย กว่​่า 10% ไม่​่มี​ีคุ​ุณสมบั​ัติเิ กณฑ์​์ SLiM-CRAB ดู​ู “เกณฑ์​์ SLiM-CRAB.” โปรตี​ีนโมโนโคลน (โปรตี​ีนมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา, M-โปรตี​ีน): โปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ ี หายต่​่อกระดู​ูกและ ซึ่​่ง� ผลิ​ิตจากเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�สะสมและทำำ�ความเสีย ไขกระดู​ูก พบในปริ​ิมาณที่​่�มากผิ​ิดปกติ​ิในเลื​ือดและ/หรื​ือปั​ั สสาวะของผู้​้�ป่​่ วย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรดดู​ูที่​่� “โมโนโคลนอล” และ “M-สไปค์​์” โมโนไซต์​์: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�พบในระบบไหลเวี​ียนโลหิ​ิต เรี​ียกอี​ีก อย่​่างว่​่ามาโครฟาจเมื่​่�อมี​ีอยู่​่�ในเนื้​้�อเยื่​่�อ MRD-ลบ: โรคตกค้ ้างน้ ้อยที่​่�สุ​ุด-ลบ ขึ้​้น � อยู่​่�กับ ั การทดสอบ ไม่​่พบเซลล์​์มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาแม้ ้แต่​่เซลล์​์เดี​ียวในพลาสมาเซลล์​์ไขกระดู​ูกตั​ัวอย่​่าง 100,000 หรื​ือ 1,000,000 ดู​ู “โรคตกค้​้างน้​้อยที่​่�สุด ุ (MRD).” โรคมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา: มะเร็​็งของเซลล์​์พลาสมาไขกระดู​ูก ซึ่​่ง� เป็​็ นเซลล์​์เม็​็ด เลื​ือดขาวที่​่�สร้ ้างแอนติ​ิบอดี​ี พลาสมาเซลล์​์มะเร็​็งเรี​ียกว่​่าเซลล์​์มัย ั อี​ีโลมา ี วซ่​่า แสบร้ ้อน และ/หรื​ือปวดที่​่�เกิ​ิด โรคระบบประสาท: ความรู้​้�สึ​ึกชา รู้​้�สึ​ึกเสีย ี หายของเส้นประสาท ้ จากความเสีย ดู​ู “โรคปลายประสาทอั ักเสบ.” นิ​ิวโทรพี​ีเนี​ีย: ระดั​ับนิวิ โทรฟิ​ิ ลลดลง ซึ่​่ง� เป็​็ นเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่� � แบคที​ีเรี​ีย การมี​ีนิวิ โทรฟิ​ิ ลน้ ้อยเกิ​ินไปอาจ จำำ�เป็​็ นในการต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ � ได้ ้ ไข้ ้เป็​็ นสัญ ั ญาณที่​่�พบบ่​่อยที่​่�สุ​ุดของภาวะนิ​ิวโทรพี​ีเนี​ีย ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการติ​ิดเชื้​้อ หากคุ​ุณมี​ีไข้ ้คุ​ุณต้ ้องไปพบแพทย์​์ทัน ั ที​ี มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดที่​่�ไม่​่หลั่​่�งสาร: ประมาณ 1% ของผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ไม่​่มี​ีเอ็​็มโปรตี​ีนที่​่�ตรวจพบได้ ้ในเลื​ือด (ซีรั่​่ี �ม) และปั​ั สสาวะ ผู้​้�ป่​่ วยเหล่​่านี้​้�บางราย ้ สามารถตรวจสอบได้ ้สำำ�เร็​็จโดยใช้การทดสอบสายโซ่​่เบาที่​่� ปราศจากซีรั่​่ี �ม บาง � เนื้​้�อไขกระดู​ูกและ/หรื​ือการ รายอาจได้ ้รั​ับการตรวจติ​ิดตามด้ ้วยการตรวจชิ้​้น สแกน PET-CT ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ไม่​่หลั่​่�งสารจะได้ ้รั​ับการรั​ักษาใน ลั​ักษณะเดี​ียวกั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นโรคที่​่�ทำำ�ให้ ้เอ็​็มโปรตี​ีนหลั่​่�งออกมา ออสตี​ีโอบลาสท์​์: เซลล์​์กระดู​ูกที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการผลิ​ิตเนื้​้�อเยื่​่�อกระดู​ูก เซลล์​์ ี มเพื่​่�อสร้ ้าง สร้ ้างกระดู​ูกจะผลิ​ิตกระดู​ูกซึ่​่ง� ต่​่อมาจะกลายเป็​็ นแร่​่ธาตุ​ุที่​่�มีแ ี คลเซีย กระดู​ูกแข็​็งใหม่​่ ออสตี​ีโอคลาสท์​์: เซลล์​์ที่​่พ � บในรอยต่​่อระหว่​่างไขกระดู​ูกกั​ับกระดู​ูก มี​ีหน้ ้าที่​่�ใน 38

1.818.487.7455

การสลายหรื​ือสร้ ้างเนื้​้�อเยื่​่�อกระดู​ูกเก่​่า ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เซลล์​์สร้ ้างกระดู​ูกจะ ถู​ูกกระตุ้​้�นมากกว่​่าปกติ​ิ ในขณะที่​่�การทำำ�งานของเซลล์​์สร้ ้างกระดู​ูกจะถู​ูกยั​ับยั้​้ง� การรวมกั​ันของการสลายกระดู​ูกแบบเร่​่งและการอุ​ุดตั​ันของการสร้ ้างกระดู​ูกใหม่​่ ส่​่งผลให้ ้เกิ​ิดรอยโรคที่​่�มีก ี ารสลายของกระดู​ูก โรคระบบประสาทส่ว่ นปลาย (PN): โรคปลายประสาทอั​ักเสบเป็​็ นภาวะร้ ้าย ้ แรงที่​่�ส่​่งผลต่​่อเส้นประสาทในมื​ื อ เท้ ้า ขาท่​่อนล่​่าง และ/หรื​ือแขน ผู้​้�ป่​่ วยอาจได้ ้ รั​ับ PN จากผลของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเอง และ/หรื​ือจากการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ี วซ่​่า แสบร้ ้อน และ/หรื​ือปวด อาการอาจรวมถึ​ึงความรู้​้�สึ​ึกชา รู้​้�สึ​ึกเสีย พลาสมาเซลล์​์: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�ผลิ​ิตแอนติ​ิบอดี​ี เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เป็​็ นเซลล์​์พลาสมามะเร็​็งซึ่​่ง� ผลิ​ิตโมโนโคลนอลโปรตี​ีน (โปรตี​ีนมั​ัยอี​ีโลมา, เอ็​็ม � วามเสีย ี หายของอวั​ัยวะและเนื้​้�อเยื่​่�อ (โรคโลหิ​ิตจาง, โปรตี​ีน) ที่​่�สามารถนำำ �ไปสู่​่ค ี หายของไต, โรคกระดู​ูก และความเสีย ี หายของเส้นประสาท) ้ ความเสีย พลาสมาไซโตมา: ดู​ู “ก้​้อนมะเร็​็งนอกไขกระดู​ูก” และ “พลาสมา ไซโตมาเดี่​่�ยวที่​่�กระดู​ูก (SPB)” การเปลี่​่�ยนถ่​่ายพลาสมา: กระบวนการกำำ�จั​ัดโปรตี​ีนบางชนิ​ิดออกจากเลื​ือด ้ อกำำ�จั​ัดเอ็​็มโปรตี​ีนในระดั​ับสูงู ออกจาก การเปลี่​่�ยนถ่​่ายน้ำำ� �เหลื​ืองสามารถใช้เพื่​่� เลื​ือดของผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาได้ ้ เกล็​็ดเลื​ือด: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดหลั​ักหนึ่​่�งในสามประเภท อี​ีกประเภทคื​ือเซลล์​์เม็​็ด เลื​ือดแดงและเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว เกล็​็ดเลื​ือดจะไปอุ​ุดช่​่องว่​่างของผนั​ังหลอด เลื​ือดและปล่​่อยสารที่​่�กระตุ้​้�นการสร้ ้างลิ่​่�มเลื​ือด เกล็​็ดเลื​ือดเป็​็ นตั​ัวป้​้ องกั​ันสำำ�คัญ ั ต่​่อการตกเลื​ือด เรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่าเกล็​็ดโลหิ​ิต ้ โปรที​ีเอโซม: กลุ่​่ม � รวม (“เชิงิ ซ้อน”) ของเอนไซม์​์ (“โปรตี​ีเอส”) ที่​่�สลายโปรตี​ีน ี หายหรื​ือไม่​่ต้ ้องการในเซลล์​์ปกติ​ิและเซลล์​์มะเร็​็งให้ ้เป็​็ นส่​่วนประกอบที่​่�มี ี ที่​่�เสีย ี ขนาดเล็​็กลง โปรที​ีเอโซมยั​ังทำำ�หน้ ้าที่​่�ควบคุ​ุมการสลายตั​ัวของโปรตี​ีนที่​่�ไม่​่เสีย หายในเซลล์​์ ซึ่​่ง� เป็​็ นกระบวนการที่​่�จำำ�เป็​็ นสำำ�หรั​ับการควบคุ​ุมการทำำ�งานที่​่�สำำ�คัญ ั หลายอย่​่างของเซลล์​์ จากนั้​้�นส่​่วนประกอบโปรตี​ีนที่​่�มีข ี นาดเล็​็กเหล่​่านี้​้�จะถู​ูก ้ อสร้ ้างโปรตี​ีนใหม่​่ที่​่�เซลล์​์ต้ ้องการ นี่​่�เป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ นำำ �มาใช้เพื่​่� ั สำำ�หรั​ับการรั​ักษา สมดุ​ุลภายในเซลล์​์และควบคุ​ุมการเติ​ิบโตของเซลล์​์ สารยั ับยั้​้�งโปรที​ีเอโซม: ยาใด ๆ ที่​่�รบกวนการทำำ�งานปกติ​ิของโปรที​ีเอโซม ดู​ู “โปรที​ีเอโซม.” ี กมมา หรื​ืออิ​ิเล็​็กตรอน เพื่​่�อทำำ�ลาย การฉายรั ังสี:ี การบำำ�บั​ัดด้ ้วยรั​ังสีเี อกซ์ ์ รั​ังสีแ ี าจส่​่งมาจากภายนอกร่​่างกายหรื​ือจากวั​ัสดุ​ุ หรื​ือฆ่​่าเซลล์​์เนื้​้�อร้ ้าย การแผ่​่รั​ังสีอ ี ฝั กั​ัมมั​ันตภาพรั​ังสีที่​่ � ั งอยู่​่�ในเนื้​้�องอกโดยตรง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง (RBC): หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่าเม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เหล่​่านี้​้�ในเลื​ือด ประกอบด้ ้วยฮีโี มโกลบิ​ิน ส่​่งออกซิเิ จนไปยั​ังทุ​ุกส่​่วนของร่​่างกาย และกำำ�จั​ัด คาร์​์บอนไดออกไซด์​์ออกไป การผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงถู​ูกกระตุ้​้�นโดยฮอร์​์โมน ี หายไม่​่สามารถ (อี​ีริโิ ธรโพอิ​ิติน ิ ) ที่​่�ผลิ​ิตโดยไต ผู้​้�ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีไี ตเสีย ผลิ​ิตอีริี โิ ธรโพอิ​ิติน ิ ได้ ้เพี​ียงพอและอาจกลายเป็​็ นโรคโลหิ​ิตจางได้ ้ ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ น myeloma.org

39

มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมายั​ังสามารถเป็​็ นโรคโลหิ​ิตจางได้ ้เนื่​่�องจากเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา มี​ีผลต่​่อความสามารถของไขกระดู​ูกในการสร้ ้างเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงใหม่​่ การกำำ�เริ​ิบของโรค: การปรากฏของสั​ัญญาณและอาการของมะเร็​็ งมั​ัยอี​ี โลมาอี​ีกครั้​้�งหลั​ังจากอาการดี​ีขึ้น ้� ระยะหนึ่​่�ง ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นโรคกำำ�เริ​ิบจะได้ ้รั​ับการ รั​ักษา จากนั้​้�นจึ​ึงมี​ีอาการและอาการแสดงของมะเร็​็ งมั​ัยอี​ีโลมาอย่​่างน้ ้อย 60 � สุ​ุดการรั​ักษา การทดลองทางคลิ​ินิก วั​ันหลั​ังจากสิ้​้น ิ ส่​่วนใหญ่​่สำำ�หรั​ับมะเร็​็ งมั​ัย อี​ีโลมากระยะลุ​ุกลามมี​ีไว้ ้สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นโรคกำำ�เริ​ิบและ/หรื​ือดื้​้�อต่​่อการ รั​ักษา ่ ออกนิ​ิวเคลี​ียร์​์ (SINE): สารประกอบที่​่�ป้​้องกั​ัน สารยั ับยั้​้�งการคั ัดเลื​ือกการส่ง เซลล์​์จากการขั​ับโปรตี​ีนที่​่�ยับยั้​้ ั ง� เนื้​้�องอก ซึ่​่ง� ช่​่วยปกป้​้ องเซลล์​์จากมะเร็​็ง เมื่​่�อสาร ยั​ับยั้​้ง� เนื้​้�องอกสะสมในเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา พวกมั​ันสามารถต่​่อต้ ้านวิ​ิถีท ี างที่​่� � ารตายของเซลล์​์มะเร็​็ง ทำำ�ให้ ้เซลล์​์มะเร็​็งเติ​ิบโตและแบ่​่งตั​ัว ซึ่​่ง� นำำ �ไปสู่​่ก มั​ัยอี​ีโลมา เรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่าสารยั​ับยั้​้ง� XPO1 เกณฑ์​์ SLiM-CRAB: ตั​ัวย่​่อนี้​้�สรุ​ุปกรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา (MDE) โดยที่​่�ผู้​้�ป่​่ วยมี​ีพลาสมาเซลล์​์ตั้​้ง� แต่​่ 10% ขึ้​้น � ไป พร้ ้อมด้ ้วยคุ​ุณลั​ักษณะอย่​่างใด อย่​่างหนึ่​่�งต่​่อไปนี้​้� ิ เปอร์​์เซ็น ็ ต์​์ (60%) • S คื​ือ พลาสมาเซลล์​์หกสิบ • Li คื​ือ โซ่​่สายเบาที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง: อั​ัตราส่​่วนที่​่�ไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องตั้​้�งแต่​่ 100 ขึ้​้น � ไป • M คื​ือ ภาพ MRI ของรอยโรคโฟกั​ัสมากกว่​่า 1 จุ​ุดในไขกระดู​ูก ี มสู​ูงขึ้​้น • C คื​ือ แคลเซีย � เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • R คื​ือ ภาวะไต (ไต) ล้ ้มเหลวเนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • A คื​ือ โรคโลหิ​ิตจาง (จำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดแดงต่ำำ�� ) เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • B คื​ือ โรคกระดู​ูกที่​่�เกิ​ิดจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมมา สโมเดอริ​ิงมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา (SMM): SMM เป็​็ นโรคในระดั​ับที่​่สู � งู กว่​่าโมโน ั (MGUS) ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มี ี SMM มี​ี โคลนอลแกมโมพาธี​ีที่​่มี � นั ี ัยสำำ�คัญ ั ไม่​่ทราบแน่​่ชัด พลาสมาเซลล์​์โคลนอล 10% หรื​ือมากกว่​่าในไขกระดู​ูก แต่​่ไม่​่มี​ีคุ​ุณลั​ักษณะตาม เกณฑ์​์ SLiM-CRAB ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นโรค SMM ควรได้ ้รั​ับการพบแพทย์​์เป็​็ นระยะๆ � วชาญด้ ้านเนื้​้�องอกวิ​ิทยา โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งโดยผู้​้� โดยนั​ักโลหิ​ิตวิท ิ ยา/ผู้​้�เชี่​่ย � วชาญด้ ้านมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา SMM ที่​่�มีค � งมาตรฐานไม่​่จำำ�เป็​็ นต้ ้องได้ ้ เชี่​่ย ี วามเสี่​่ย � งสู​ูงควรปรึ​ึกษากั​ับแพทย์​์ว่​่าการ รั​ับการรั​ักษา แต่​่ผู้​้�ป่​่ วยที่​่�มี ี SMM ที่​่�มีค ี วามเสี่​่ย รั​ักษาจะเป็​็ นประโยชน์​์หรื​ือไม่​่ ดู​ู “เกณฑ์​์ SLiM-CRAB.” พลาสมาไซโตมาชนิ​ิดโดดเดี่​่�ยว (SPB): ก้ ้อนของพลาสมาเซลล์​์โมโนโคลน อลแบบเดี่​่�ยวที่​่�แยกจากกั​ันในกระดู​ูก การวิ​ินิจฉั ิ ั ย SPB ต้ ้องมี​ีรอยโรคกระดู​ูกชนิ​ิด � เนื้​้�อที่​่�แสดงการแทรกซึ​ึมโดยพลาสมาเซลล์​์; ผลลั​ัพธ์​์ที่​่� โดดเดี่​่�ยว การตรวจชิ้​้น แสดงในภาพให้ ้ผลลบสำำ�หรั​ับรอยโรคกระดูื่​่��กอื่​่�นๆ; การไม่​่ปรากฏของพลาสมา � ; และไม่​่มี​ีหลั​ักฐานแสดงของภาวะ เซลล์​์ขนิ​ิดโคลนในตั​ัวอย่​่างไขกระดู​ูกแบบสุ่​่ม ี มในเลื​ือดสู​ูง การเกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับไตที่​่�บ่​่งบอกถึ​ึงมะเร็​็ง โลหิ​ิตจาง ภาวะแคลเซีย มั​ัยอี​ีโลมาขนิ​ิดทั่​่ว� ร่​่างกาย 40

1.818.487.7455

เซลล์​์ต้น ้ กำำ�เนิ​ิด (เซลล์​์ต้น ้ กำำ�เนิ​ิดเม็​็ดเลื​ือด): เซลล์​์ที่​่ยั � งั ไม่​่เจริ​ิญเต็​็มที่​่�ซึ่​่ง� เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดทั้​้�งหมดพั​ัฒนาขึ้​้น � เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดปกติ​ิก่​่อให้ ้เกิ​ิดส่​่วนประกอบ ของเลื​ือดตามปกติ​ิ ได้ ้แก่​่ เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว และเกล็​็ด เลื​ือด โดยปกติ​ิเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจะอยู่​่�ในไขกระดู​ูกและสามารถเก็​็บเกี่​่�ยวเพื่​่�อการ ปลู​ูกถ่​่ายได้ ้ สเตี​ียรอยด์​์: ฮอร์​์โมนชนิ​ิดหนึ่​่�ง ร่​่างกายผลิ​ิตฮอร์​์โมนสเตี​ียรอยด์​์ อะนาลอก สังั เคราะห์​์ (เที​ียบเท่​่า) ของสเตี​ียรอยด์​์บางชนิ​ิดสามารถผลิ​ิตได้ ้ในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ิ การ เดกซาเมทาโซน เพรดนิ​ิโซน และ เมทิ​ิลเพรดนิ​ิโซโลน เป็​็ นสเตี​ียรอยด์​์ สังั เคราะห์​์ที่​่มี � ผ ี ลหลายอย่​่างและใช้สำ้ ำ�หรั​ับหลายสภาวะ รวมถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ด้ ้วย ที​ีเซลล์​์ (ที​ีลิม ิ โฟไซต์​์): เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�มีบ ี ทบาทสำำ�คัญ ั ในระบบ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน ที​ีเซลล์​์สามารถแยกความแตกต่​่างจากลิ​ิมโฟไซต์​์อื่​่น � ๆ เช่​่น บี​ีเซลล์​์ และเซลล์​์เพชฌฆาตตามธรรมชาติ​ิ (NK) โดยการมี​ีอยู่​่�ของตั​ัวรั​ับทีเี ซลล์​์ (TCR) บนพื้​้�นผิ​ิวเซลล์​์ พวกมั​ันถู​ูกเรี​ียกว่​่าที​ีเซลล์​์เพราะมั​ันเจริ​ิญเติ​ิบโตในต่​่อมไทมั​ัส ิ ก็​็ตาม แม้ ้ว่​่าบางชนิ​ิดจะเติ​ิบโตในต่​่อมทอนซิล ภาวะเกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ� � : เกล็​็ดเลื​ือดในเลื​ือดมี​ีจำำ�นวนต่ำำ�� เกล็​็ดเลื​ือดช่​่วยให้ ้เลื​ือด แข็​็งตั​ัว เกล็​็ดเลื​ือดที่​่�น้ ้อยลงอาจทำำ�ให้ ้มี​ีรอยช้ำ�ำ� เลื​ือดออก และการรั​ักษาช้า้ ลง ระดั​ับเกล็​็ดเลื​ือด "ปกติ​ิ" จะแตกต่​่างกั​ันไปในแต่​่ละห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ าร ตั​ัวอย่​่าง เช่​่น ที่​่�มาโยคลิ​ินิก ิ ระดั​ับ “ปกติ​ิ” คื​ือ 150,000 เกล็​็ดเลื​ือดขึ้​้น � ไปต่​่อไมโครลิ​ิตรของ เลื​ือดหมุ​ุนเวี​ียน ปั​ั ญหาเลื​ือดออกอาจเกิ​ิดขึ้น ้� ได้ ้หากจำำ�นวนเกล็​็ดเลื​ือดน้ ้อยกว่​่า ั พั​ันธ์​์กับ 50,000 เกล็​็ด ภาวะเลื​ือดออกรุ​ุนแรงมั​ักสัม ั การลดลงของเกล็​็ดเลื​ือดให้ ้ เหลื​ือน้ ้อยกว่​่า 10,000 เกล็​็ด � งอก: ก้ ้อนเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�ผิด เนื้​้อ ิ ปกติ​ิซึ่​่ง� เป็​็ นผลมาจากการแบ่​่งเซลล์​์มากเกิ​ินไป ใน มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเนื้​้�องอกเรี​ียกว่​่าพลาสมาไซโตมา ั ญาณของเซลล์​์ (ไซโตไคน์​์) � ร้​้ายของเนื้​้อ � งอก (TNF): โปรตี​ีนส่​่งสัญ ปั​ัจจั ัยเนื้​้อ เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการอั​ักเสบอย่​่างเป็​็ นระบบและการสลายของกระดู​ูก ที​ีเอ็​็นเอฟ อั​ัลฟ่​่ า (TNF-α) เพิ่​่�มขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่ วยที่​่�เป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา วาลเดนสตรอม มาโครโกลบุ​ุลินี ิ เี มี​ีย (WM): มะเร็​็งต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ืองชนิ​ิดนอน ฮอดจ์​์กิน ิ (NHL) ชนิ​ิดหายากที่​่�ส่​่งผลต่​่อเซลล์​์พลาสมา มี​ีการผลิ​ิตโปรตี​ีน IgM ใน ปริ​ิมาณที่​่�มากเกิ​ินไป WM ไม่​่ใช่​่ประเภทของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว (WBC): คำำ�ทั่​่ว� ไปสำำ�หรั​ับเม็​็ดเลื​ือดขาวหลายชนิ​ิดที่​่ทำ � ำ� � โรค การติ​ิดเชื้​้อ � และสารก่​่อภู​ูมิแ หน้ ้าที่​่�ต่​่อสู้​้�กั​ับเชื้​้อ ิ พ้ ้ที่​่�บุ​ุกรุ​ุกเข้ ้ามา เซลล์​์เหล่​่านี้​้� เริ่​่�มพั​ัฒนาในไขกระดู​ูกแล้ ้วเดิ​ินทางไปยั​ังส่​่วนอื่​่�นๆ ของร่​่างกาย เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด ขาวจำำ�เพาะ ได้ ้แก่​่ นิ​ิวโทรฟิ​ิ ล, เบโซฟิ​ิ ล, อี​ีโอซิโิ นฟิ​ิ ล, ลิ​ิมโฟไซต์​์ และโมโน ไซต์​์ myeloma.org

41

หมายเหตุ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________

42

1.818.487.7455

่� มต่​่อ รั ับการแจ้​้งเตื​ือน เชื่อ รั ับหน้​้าที่​่� แหล่​่งข้​้อมู​ูลตอบโต้​้ที่ม ่� องเห็​็นได้​้ทั ันที​ี

ใช้ไ้ ฮเปอร์​์ลิ้ง้� ค์​์และที่​่อ � ยู่​่�เว็​็บไซต์​์ที่อ ่� ยู่​่�ในสิ่ง่� ตี​ีพิ​ิมพ์​์ฉบั ับนี้​้�เพื่​่อ � การเข้​้าถึ​ึง แหล่​่งข้​้อมู​ูลจาก IMF อย่​่างรวดเร็​็ว

infoline.myeloma.org ติ​ิดต่​่อศู​ูนย์​์ให้ ้บริ​ิการ ข้ ้อมู​ูลทาง โทรศั​ัพท์​์IMF เมื่​่�อมี​ี คำำ�ถามและข้ ้อกั​ังวล เกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา

medications.myeloma.org เรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับ การบำำ�บั​ัดที่​่ไ� ด้ ้รั​ับ การรั​ับรองโดย FDA สำำ�หรั​ับโรค มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา

diversity.myeloma.org ความหลากหลาย และการเป็​็ นส่​่วน หนึ่​่�งคื​ือด้ ้านสำำ�คัญ ั ของชุ​ุมชมมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา

videos.myeloma.org ข้ ้อมู​ูลล่​่าสุ​ุดจาก การวิ​ิจั​ัย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา และการ ปฏิ​ิบัติ ั ท ิ างคลิ​ินิก ิ เช่​่น เดี​ียวกั​ับการสั​ัมนาผ่​่าน เว็​็บไซต์​์ และงานอี​ีเว้ ้นท์​์ อื่​่�นๆ ของ IMF

support.myeloma.org โรบิ​ิน ทู​ูอี ี rtuohy@myeloma.org จะช่​่วยคุ​ุณค้ ้นพบกลุ่​่ม � สนั​ับสนุ​ุนโรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิล มั​ัยอี​ีโลมา

publications.myeloma.org หนั​ังสื​ือเล่​่มเล็​็ก แผ่​่น การ์​์ดเคล็​็ดลับ ั แนวทาง และวารสารของ IMF – กดติ​ิดตามเพื่​่�อรั​ับ ทราบข้ ้อมู​ูล

ลงทะเบี​ียนที่​่� subscribe.myeloma.org เพื่​่�อรั​ับวารสารรายสามเดื​ือน Myeloma Today และจดหมายข่​่าวอิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ นาที​ีมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา Myeloma Minute เช่​่นเดี​ียวกั​ับการแจ้ ้งเตื​ือนเกี่​่�ยวกั​ับข่​่าวสารงานอี​ีเว้ ้นท์​์ และ การปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารของ IMF และเข้ ้าร่​่วมทำำ�กิจิ กรรมกั​ับเราทางโซเชี​ียลมี​ีเดี​ีย! /myeloma

@IMFMyeloma

โทรศั​ัพท์​์ 1.818.487.7455 (ทั่​่�วโลก) แฟกซ์​์: 1.818.487.7454 TheIMF@myeloma.org myeloma.org

CR_EN_2023_k1-03

© 2023, International Myeloma Foundation สงวนลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�

4400 โคลด์​์วอเทอร์​์ แคนยอน เอเวนิ​ิว, สวี​ีท 300 สตู​ูดิโิ อซิ​ิตี,ี แคลิ​ิฟอเนี​ีย 91604 สหรั​ัฐอเมริ​ิกา