INDARRA
LEKUA
PRESIOA HELBURURA: AIREAK LEKUA OKUPATZEN DU , PRESIOA ETA PISUA DU.
AIREA 1 . ESPERIENTZIA HELBURURA: Aireak lekua okupatzen duela frogatu. MATERIALA: puxika bat NOLA EGIN: Puxika puztu. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da?-Airez beteko dela Zer dago barruan?-Airea. Aireak lekua okupatzen al du?-Bai. Zer gertatuko litzateke puzten jarraituz gero?-Esplotatu egingo dela. ONDORIOA: puxika puzten da aireak lekua behar duelako. Beraz, aireak lekua okupatzen du.
AIREA 2 . ESPERIENTZIA HELBURURA: Aireak lekua okupatzen duela frogatu. MATERIALA: • Bi plastikozko botila behar ditugu (bat ipurdi aldean zulatuta) • Bi puxika • Bi beirazko hodiak eta bi kortxo zulodunak. NOLA EGIN: Botillak hodia duten kortxoekin itxi eta hoditik putz egin. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Puxika eztandar egingo duela eta zulotik airea aterako dela. Puxika eztanda egingo duela.
ONDORIOA: Zuloa duen botilan puxika puztu egin da, barruko airea zulotik atera daitekelako aire berriari lekua utziz.
AIREA 3 . ESPERIENTZIA HELBURUA: Aireak pisua eta presioa duela frogatu. MATERIALA: 路 Puxika bat 路 Balantza NOLA EGIN: Puxika hartu eta hustuta pisatu. Puxika hori puztu eta pisatu berriro. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Puztuta gehiago pisatuko duela. Zergatik? Airea pisatzen duelako
ONDORIOA: Puxikak beteta gehiago pisatzen du. Beraz, aireak pisua du.
AIREA 4. ESPERIENTZIA HELBURUA: Aireak pisua eta presioa duela frogatu. MATERIALA: 路 Plastikozko 1,5 litroko bi botila 路 Kronometroa 路 Ipurdian zuloa duen plastikozko 1,5 l-ko botila NOLA EGIN: - Botilak ( zulo-gabekoak) urez bete eta aldi berean hustu. - Bi botilak ( zuloduna eta zulo-gabekoa ) urez bete eta aldi berean hustu HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Zuloa ez daukana azkarrago hustuko da. ONDORIOA: Zuloa duen botila lehenago hustu da, zulotik airea sartu da eta honek presioa egin du ura azkarrago ateratzeko. Beraz, airea presioa du.
AIREA 5. ESPERIENTZIA HELBURUA: Aireak presioa egiten duela frogatu.
MATERIALA: Beirazko ontzia Folio erdia NOLA EGIN: Ontzia urez bete eta gainean papera jarri. Ontziari buelta eman. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Ura edalontzian geratuko dela. ONDORIOA: Aireak presioa duenez papera goraka bultzatzen du hasiera batean. Geroago grabitate indarrarekin papera erortzen da.
AIREA 6. ESPERIENTZIA HELBURUA: Aireak presioa egiten duela frogatu. MATERIALA: ur botila, ura, ontzia eta sua. NOLA EGIN: Botila ur beroz bete. Tapa jarri eta hamar segundoz utzi botila berotzen. Ondoren botila hustu eta berriro tapa jarri. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Ur lurruna geldituko da botilan. ONDORIOA: Botila berotu da. Hustu dugunean, oraindik bero zegoenez kanpoko aireak sartu nahi zuen, horrengatik estutu da.
AIREA 7. ESPERIENTZIA HELBURUA: 路 Aireak presioa egiten duela frogatu. 路 Beroak airea zabaltzen duela ikusi MATERIALA: lapikoa Litro eta erdiko ur botila 1 Puxika NOLA EGIN: Botilaren muturrean puxika kokatu. Ondoren lapikoa ur beroz bete eta botila lapiko barruan sartu. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Globoa puztu da eta botila erre ONDORIOA: Globoa piska bat puztu da. Botilaren barruko airea berotu da eta leku gehiago behar du. Beraz, aireak berotzean leku gehiago behar du.
AIREA 8. ESPERIENTZIA HELBURUA: 路 Aireak presioa egiten duela frogatu. 路 Beroak airea zabaltzen duela ikusi MATERIALA: plastikozko bi botila ontzi sakona ura NOLA EGIN? Ontzia eta botila urez bete.Botilari buelta azkar emanez uretan sartu. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Froga ezazu gauza bera zulodun botilarekin. Zer gertatu da? ONDORIOA: Zulo gabeko botilatik ez da ura atera . Zulodun botilatik ura atera da , zulotik airea sartu da eta urari bultza egin diolako.
AIREA 9. ESPERIENTZIA HELBURUA: Errekuntzarako airean dagoen oxigenoa behar dela frogatu. MATERIALA: bi kandela eta sua Beirazko eta tamaina ezberdineko bi ontzi NOLA EGIN: Kandelak piztu eta estali kandelak potoekin.
HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Pote txikikikoa itzaliko da . Handia piztuta geldituko da. ONDORIOA: Oxigenoa bukatzen denean kandela itzali egiten da,suak oxigenoa behar duelako. Potoen tamaina ezberdina denez kandelak ez dira baten itzaltzen.
AIREA 10.ESPERIENTZIA HELBURUA: Errekuntzarako airean dagoen oxigenoa behar dela frogatu. MATERIALA: Kandela Beirazko ontzia Sakontasuna duen platera edo ontzia Ura eta sua NOLA EGIN: Kandela platerean finko kokatu behar da bai argizariaren bidez edo plastilina erabiliz. Platera urez bete.Ondoren, kandela piztu eta ontziarekin estali. HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Ez da itzaliko. ONDORIOA: Potoaren barruan zegoen uraren maila igo da.Suak oxigenoa jan du eta oxigenoaren lekua urak okupatu du potearen barruan.
AIREA 11.ESPERIENTZIA HELBURUAK: • Errekuntzarako airean dagoen oxigenoa behar dela frogatu.. • CO2 – aren laguntzaz sua itzaltzen dela frogatu. MATERIALA: Kandela Prezipitatu-ontzia Ozpina Sodio bikarbonatoa Metxeroa Plastilina NOLA EGIN: Kandela prezipitatu-ontzian finko kokatu behar da bai argizariaren bidez edo plastilina erabiliz. Kandela piztu. Ozpina ontzian bota.Jarraian sodio bikarbonato ( 2 goilarakada).Arreta izan, kandela ez da ukitu behar! HIPOTESIAK FORMULATU: Sua itzaliko da. Zer gertatuko da? ONDORIOA: Sua itzali da. Ozpinak eta bikarbonatoak CO2 sorte dute, oxigenoa hartu dutelako. Suak oxigenoa behar du bizitzeko.
AIREA 12.ESPERIENTZIA HELBURUA: Erretako oxigenoak hutsunea uzten duela frogatu. MATERIALA: Erlenmeyer matrazea Kotoia Alkohola Metxeroa Arraultza egosia NOLA EGIN: Erlenemeyerren barruan sua emanda duen kotoi zatia sartu.Gero,erlenmeyer ,egosita dagoen arrautzaz estaliko dugu (ahoan jarriko dugu) HIPOTESIAK FORMULATU: Zer gertatuko da? Sua itzaliko da. ONDORIOA: Suak barruko oxigenoa jan du eta kanpoko aireari lekua utzi dio. Kanpoko aireak sartu nahi du eta arrautzari presioa egiten dio. Ondorioz, arrautza erlenmeyer matrazaren barruan sartu da.