Maori - The Gospels and the Acts of the Apostles

Page 1


NgāRongopaimengā MahiangāApotoro

NgāIhirangi

Mateo

UPOKO1

1¶KotepukapukaotewhakapapaoIhuKaraiti,tamaa Rawiri,tamaaAperahama.

2NaAperahamakoIhaka;naIhakakoHakopa;taHakopa koHuraratoukoonateina;

3TaHurarauakoTamarakoPareterauakoHara;ta ParetekoHeteromo;taHeteromakoArame;

4TaAramekoAminarapa;naAminarapakoNahona;ta NahonakoHaramono;

5TaHaramonorauakoRahapakoPoaha;taPoaharauako RutukoOpere;taOperekoHehe;

6TaHehekoRawiritekingi;taRawirikingirauakote wahineaUriakoHoromona;

7TaHoromonakoRehopoama;taRehopoamakoApia;ta ApiakoAha;

8NaAhakoIehohapata;naIehohapatakoIorama;ta IoramakoUtia;

9TaUtiakoIotama;taIotamakoAhata;naAhatako Hetekia;

10TaHetekiakoManahi;taManahikoAmono;taAmono koHohia;

11TaHohiakoHekoniaratoukoonateina,itewaote whakahekengaatukiPapurona:

12A,imuriitewhakahekengaatukiPapurona,ka whanautaHekoniakoHaratiera;taHaratierako Herupapera;

13TaHerupaperakoApiuru;taApiurukoEriakimi;ta EriakimikoAtoro;

14TaAtorokoHaroko;taHarokokoAkimi;taAkimiko Eriuru;

15TaEriurukoEreatara;taEreatarakoMatana;taMatana koHakopa;

16TaHakopakoHohepa,kotetahuaMeri;whanauaketa MerikoIhu,ekiianeikoteKaraiti.

17Heoi,kongawhakatupurangakatoaoAperahamatae noakiaRawiritekaumawhangawhakatupuranga;o RawiritaenoakitewhakahekengakiPapuronatekauma whangawhakatupuranga;anotewhakahekengaki PapuronataenoakiateKaraititekaumawhanga whakatupuranga.

18NakotewhanautangateneioIhuKaraiti:hemea taumauaMeri,tonawhaea,maHohepa,aitemeakiano rauaitatanoa,kakiteakuahapuiaiteWairuaTapu.

19Otirahetangatatikatanatahu,aHohepa,akahoreona ngakaukiawhakakiteanuitiaia,kameakiawhakarerea pukutia.

20Otiraiaiaewhakaaroanakieneimea,na,kaputa moemoeamaitetahianaheraateArikikiaia,kamea,E Hohepa,etetamaaRawiri,kauaewehikitetangoia Meri,itauwahine:kotanahokiihapuaioteWairuaTapu 21Akawhanauiahetama,mehuaekoetonaingoako IHU:notemeamanaewhakaoratonaiwiioratouhara.

22NaimeatiateneikatoakiariteaitateArikiikorerotiae teporopiti,imeaai,

23Na,kahaputewahine,kawhanauhokihetama,aka huainaeratoutonaingoakoEmanuera,kotona whakamaoritangatenei,KeiatatouteAtua

24AkaaraakeaHohepaitemoe,kameatiaeiatate anaheraateArikiikiaikiaia,atangoanaiaitana wahine;

25Akihaiimohiokiaia,whanaunoatanatamamatamua: ahuainaanaeiatonaingoakoIHU

UPOKO2

1Na,itewhanautangaoIhukiPeterehemaoHuriainga raoKingiHerora,na,kahaeremaietahiMakiiterawhiti kiHiruharama,

2Kamea,Keiheateneikuawhanauneiheikingimonga Hurai?ikitehokimatouitonawhetuiterawhiti,aka haeremaikitekoropikokiaia

3A,terongongaoKingiHerorakieneimea,kaohorere ratoukoHiruharamakatoa

4Nawhakamineakatoatiaanaeiangatohunganuimenga karaipioteiwi,akauikiaratoukitewahiewhanauaia teKaraiti

5Kamearatoukiaia,KeiPeterehemaoHuria:kotate poropitihokiteneiituhituhiai,

6Akokoe,ePeterehema,whenuaoHura,ehararawaite itirawairotoingakawanaoHura:eputamaihokiiakoe heKawana,heirangatiramotakuiwi,moIharaira.

7Na,kaotingaMakitekarangapukueHerora,kauia marietiaratoukitewaiputamaiaitewhetu

8AungaanaratoueiakiPeterehema,imeaia,Haere, rapuamarietiatetamaiti;akakitea,whakahokiamaihe korerokiahau,kiahaereatuaiahaukitekoropikokiaia 9Na,karongoratouitatekingi,kahaere;na,kotewhetu, ikiteairatouiterawhiti,ehaereanaimuaiaratou,atae noa,tunoakirungaakeitetakotorangaotetamaiti.

10A,itoratoukitengaitewhetu,kotetinoharingaihari ai

11A,kataekirotokitewhare,kakiteitetamaitirauako tonawhaea,koMeri,natapapaanaratou,koropikoanaki aia:a,nokamawheraoratoutaonga,kahoatuetahimea kiaia;hekoura,heparakihe,hemaira.

12AiwhakatupatoriaratoueteAtua,hemeamoemoea, kiakauaehokikiaHerora,nahaereanakitoratoukainga hearake.

13A,kariroaturatou,nakaputamoemoeamaiteanahera ateArikikiaHohepa,kamea,Whakatika,tangohiate tamaitirauakotonawhaea,ererekiIhipa,heireirakoekia koreroraanoahaukiakoe:KarapuaHeroraitetamaiti itikiawhakamatea

14Nakaaraia,kamaukitetamaitirauakotonawhaeai tepo,ahaereanakiIhipa:

15Anohoanaireira,matenoaaHerora;nakaritetate Arikiikorerotiaeteporopiti,imeaai,Hemeakaranga nakutakutamaitiiIhipa

16Eitea‘eraHerodaeuavahavahahiaoiaetefeiapaarira, ririroaa‘eraoia,tonoaturaehaapoheitemautamariiatoa iBetelehema,etemaufenuaatoaireirara,teitaeitepiti otematahitieiraroa‘e,maiteauiteparaumautewaiui marietiaaieiangatangatawhakaaronui.

17KatahikaritetaHeremaiaporopitiikoreroai,imeaai, 18IrangonahereokiRama,heuhunga,hetangi,heaue nui,koRaheraetangianakianatamariki,akihaiipaikia whakamarietia,notemeakuakahorenei

19A,notematengaoHerora,na,kaputamoemoeamai tetahianaheraateArikikiaHohepakiIhipa,

MATEO

20Kamea,Whakatika,tangohiatetamaitirauakotona whaea,ahaerekitewhenuaoIharaira:kuamatehokite hungaiwhaikiapatuatetamaiti

21A,kotonaarangaake,kamaukitetamaitirauakotona whaea,kahaerekitewhenuaoIharaira.

22OtirakarongoiakoArakerauhatekingioHuriaimuri itonamatua,iaHerora,kawehikitehaerekireira:otiiai whakamaharatiaiaeteAtua,hemeamoemoea,ahaereana kingawahioKariri

23Akatae,akanohokitetahipa,koNaharetateingoa:i riteaitangaporopitiikoreroai,Mehuaiahetangatano Nahareta

UPOKO3

1¶NaiauarakaputaaHoaniKaiiriiri,kakauwhauite korahaoHuria,

2Kamea,Ripeneta,kuatatahokiterangatiratangaote rangi.

3KotaIhaiaporopitihokiteneiikoreroai,imeaai,He reonotetahiitekorahaekarangaana,Whakapaiate huarahioteAriki,whakatikaiaonaara.

4AkotekakahuotauaHoanihehuruhurukamera,he hiakohokitewhitikiotonahope;kotanakaihe mawhitiwhiti,hehonikoraha.

5KatahikahaerekiaiaaHiruharama,meHuriakatoa,me ngakaingakatoaetutataanakiHorano; 6AiriiriaanaratoueiakiHorano,metewhakianoio ratouhara

7NotonakitengaiaitetiniongaParihi,ongaHarukie haereanakitanairiiringa,kameaiakiaratou,Eteuri nakahi,nawaikoutouiwhakamaharakiarereiteriri meakeputa?

8Na,whakaputainangahuaeriteanakiteripeneta.

9Keimeakoutouirotoiakoutou,KoAperahamatotatou matua:kotakukupuhokiteneikiakoutou,Eaheianaano iteAtuatewhakaaratamarikiakemaAperahamairotoi eneikohatu

10Nainaianeianokeitepatetokikitepakiakaonga rakau:kitekahoretetahirakauehuaitehuapai,katuaina, kamakakiteahi

11Koahaunei,heiriiritakuiakoutoukitewaihei ripeneta:tenakoteneiehaeremaianaimuriiahauhe kahaakeiahau,ekoreahauetauheimauionahu:mana koutoueiriirikiteWairuaTapu,kitekapura; 12Kotanameatahikeitonaringa,aetinotahiaeiatana patungawiti,aekohiaanawitikirotokitewharewiti; engarikatahunaeiatepapapakitekapuraekoreetineia.

13¶KatahiaIhukahaeremaiiKaririkiHoranokia Hoani,kiairiiriaeia

14OtirakawhakakahoreaHoanikiaia,kamea,Kote tikangarakoahaukiairiiriaekoe,aehaeremaianakoeki ahau?

15NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Tukuaraaianei; kotetikangahokiteneimatauakiawhakariteingamea tikakatoaNakatukuaeia

16A,kaotiaIhuteiriiri,kahaereakeiaitewai:na,kote rangikatuwherakiaia,akakiteiaiteWairuaoteAtuae hekeihoanamehekukupa,atauanakirungakiaia

17Nakotetahireonoterangiemeaana,KotakuTama teneiiarohaai,kotakuiahuarekaai

UPOKO4

1¶MeireirakaarahinaaIhueteWairuakitekoraha,kia whakamatautauriaeterewera.

2A,nokawhatekaungarakawhatekaungapoi nohopukuai,muriihokahiakai

3Nakataetekaiwhakamatautaukiaia,kamea,Kitemea koteTamakoeateAtua,kiiaihokiameingaeneikohatu heitaro

4Nakawhakahokiia,kamea,Kuaotitetuhituhi,Ekoree oratetangataitetarokau,engariingakupukatoaeputa maianaitemangaioteAtua

5Katahikakawetereweraiaiakitepatapu,a whakaturiaanaiakirungakitekeokeongaotetemepara; 6Akameakiaia,KitemeakoteTamakoeateAtua, rereatukiraro:kuaotihokitetuhituhi,Kakorerotiaiho koeeiakianaanahera:maratoukoeehikiakekioratou ringa,keitutukitouwaewaekitekohatu

7KameaaIhukiaia,Kaotianohokitetuhituhi,Kauae whakamatautaukiteArikikitouAtua

8Kakaweanotereweraiaiakirungakitetahimaunga tiketikerawa,awhakakiteaanakiaiangarangatiratanga katoaoteao,metekororiaoauamea;

9Akameakiaia,Koeneimeakatoakahoatueahaukia koe,kitetapapakoe,kitekoropikokiahau.

10NakameaaIhukiaia,Haereatu,eHatana:kuaoti hokitetuhituhi,MekoropikokoekiteArikikitouAtua, memahianokiaiaanake.

11Nakamahueiaiterewera,akahaeremaingaanahera kamahimeamana

12¶A,nokarongoaIhukuatukuaaHoanikitewhare herehere,kahaereiakiKariri;

13NakamahueiaiaaNahareta,kahaere,kanohoki Kaperenauma,kitetahaotemoana,ingaroheoHepurona, oNapatari:

14IriteaitaIhaiaporopitiikoreroai,imeaai, 15KotewhenuaoHepurona,metewhenuaoNapatari,i tehuarahiotemoana,itawahioHorano,Karirionga tauiwi;

16Kotehungainohoitepourikuakiteratouitemarama nui;akitehungainohoitewahiiteatarangiotemate kuaputaaketemaramakiaratou

17NoreiraanoaIhuitimataaitekauwhau,temea, Ripeneta,kuatatahokiterangatiratangaoterangi

18A,iaIhuehaereanaitetahaotemoanaoKariri,ka kiteietahitangatatokorua,hetuakana,heteina,ia Haimona,kotonaingoaneikoPita,rauakotonateinako Anaru,emakaanaitekupengakitemoana:hekaihaoika hokiraua

19Nakameaiakiaraua,Arumiamaiahau,amakukorua emeaheikaihaotangata

20Amahuetonuakeiarauangakupenga,aaruanaiaia. 21A,itonahaerengaatuireira,kakiteiaietahiatu tuakana,heteina,koHemitamaaHeperirauakotona teinakoHoani,itekaipukeiaHeperi,itorauamatua,eta anaiaratoukupenga;akarangatiaanaratoueia

22Mahuetonuakeiarauatekaipukemetorauamatua,a aruanaiaia

23NakahaereereakatoatiaaKaririeIhu,whakaakoanai rotoioratouwharekarakia,kauwhauanaiterongopaiote rangatiratanga,metewhakaoraingamatekatoa,inga turorotangakatoaoteiwi

24AhaereanatonarongoputanoaiHiria:akaweamai anaeratoukiaiangaturorokatoaengauaanaetetinio ngamate,ongamamae,metehungaenohoiaanaenga rewera,metehungahaurangi,metepararutiki;a whakaorangiaanaratoueia.

25AherahitehuiiaruiaiaiKariri,iRekaporihi,i Hiruharama,iHuria,iteratahaanooHorano

UPOKO5

1A,itonakitengaitemano,kahaereiakirungakite maunga:a,nokanohoia,kahaeremaianaakongakiaia 2Nakapuakitonamangai,akawhakaakoiaiaratou,ka mea,

3Kakoatehungaherawakoreneitewairua:noratouhoki terangatiratangaoterangi.

4Kakoatehungaetangiana:kawhakamarietiahokiratou

5Kakoatehungangakaumahaki:karirohokiiaratoute whenua.

6Kakoatehungaehiakaiana,ehiainuana,kitetika:ka makonahokiratou

7Kakoatehungatohutangata:etohungiahokiratou.

8Kakoatehungangakauma:ekitehokiratouiteAtua

9Kakoatehungahohourongo:kakiiahokiratouhe tamarikinateAtua.

10Kakoatehungaewhakatoiaanamotetika:noratou hokiterangatiratangaoterangi

11Kakoakoutouinatawairatouiakoutou,inawhakatoi, inapuakiingakupukinokatoamokoutou,hemeateka,he whakaarokiahau

12Kiahari,kiawhakamanamana:herahihokiteutumo koutouiterangi:hepeneihokitaratouwhakatoiinga poropitiimuaiakoutou

13Kokoutoutetoteotewhenua:otirakitehemotehao tetote,mateahaewhaitikangatoteai?heoikahorehepai moteneiwa,engarikaakiritiakiwaho,katakatakahiaki raroingawaewaetangata.

14KokoutoutewhakamaramaoteaoEkoreengarote paetuanairungaitepukepuke

15Ekorehokietahunaterama,ewaihokiraroitemehua, engarikirungakiteturanga;akatiahokingatangata katoairotoitewhare

16Waihokikiatiahotokoutoumaramakitearoaroonga tangata,kiakiteairatouiakoutouhangapai,kia whakakororiaaiitokoutouMatuaiterangi

17Keimeakoutouihaeremaiahaukitewhakakahoreite ture,ingaporopitiranei:kihaiahauihaeremaikite whakakahore,engarikitewhakatutuki.

18Heponohokitakuemeaneikiakoutou,Pahemonoate rangimetewhenua,ekoretetahitongi,tetahitohuraneio tetureepahemo,kiaritekatoaraano

19Na,kitetakahitetahiitetahioeneikupuitirawa,aka akoingatangatakiapera,kakiiaiakoteitirawaite rangatiratangaoterangi:engarikitemahiaetetahi,kite whakaakona,kakiiahenuiiterangatiratangaoterangi

20Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Kitekoreenui aketakoutoumahitikaitangakaraipiratoukongaParihi, ekorerawakoutouetapokokiterangatiratangaoterangi

21Kuarongokoutou,ikorerotiakingatupuna,Kauae patutangata;akitepatutangatatetahi,katautehekiaia.

22Nakotakukuputeneikiakoutou,Kiteririnoatetahi kitonateina,katautehekiaia:akitemeatetahikitona

teina,Raka,katautehekiterunanga;,kataukitekapura otereinga.

23Nareirakitemauriaekoetauwhakaherekiteaata,a kamaharaireiraiharakoekitouteina;

24Waihotauwhakahereireira,imuaoteaata,ahaere; kiamatuahouhiaterongokitouteina,katahikahaeremai kamauitaumeahomainoa

Kiahohorotewhakaritetahimetouhoatauwhainga,ia koeanoitearameia;keitukuakoeetehoatauwhaingaki tekaiwhakawa,akatukuaetekaiwhakawakitekatipa,a kamakakoekitewhareherehere

26Heponotakuemeaatuneikiakoe,Ekorerawakoee putaireira,kiautuaraanotepatenewhakamutunga.

27Kuarongokoutou,ikorerotiakingatupuna,Kauae puremu

28Nakotakukuputeneikiakoutou,Kitetitirotetahiki tewahine,hehiahiakiaia,kuapuremukeiakiaiairotoi tonangakau

29Akitehekoeitoukanohimatau,tikarohia,makaatu: hepaikehokikitematetetahiwahiou,akakoreemaka toutinanakatoakiKehena

30Kiteheanohokikoeitouringamatau,poutoa,maka atu:hepaikekitematetetahiwahiou,akakoreemaka toutinanakatoakiKehena

31Ikorerotia,Kitewhakareretetahiitanawahine,me hoatukiaiahepukapukawhakarere

32Nakotakukuputeneikiakoutou,Kitewhakarere tetahiitanawahine,haungamotetakemoepuku,emea anaiaitewahinekiapuremu:akitemarenatetahiite wahineiwhakarerea,epuremuanaia

33Kuarongoanokoutou,ikorerotiakingatupuna,Kauae oatiteka,engarimewhakamanaauoatikiaIhowa

34Nakotakukuputeneikiakoutou,Kauarawatetahi meaeoatitia;kauahokiterangi;kototeAtuatoronahoki ia:

Kauahokitewhenua;kotonaturangawaewaehokitera: kauahokiaHiruharama;kotepahokiteraoteKinginui.

36Kauaanoeoatitiatoumatenga,ekorehokieaheiia koetemeakiamatetahimakawe,kiamanguranei

37Erangikoteneiheikupumakoutou,Ae,ae;Kahore, kahore:notemeakitemahaatuieneinotekino

38Kuarongokoutouikorerotia,Hekanohimotekanohi, henihomoteniho:

39Nakotakukuputeneikiakoutou,Kauaewhakauaua atukitekino:erangikitepakiatoupaparingamataue tetahi,whakaangahiaatuhokiterakiaia.

40Akitemeatetahikiawhakawakiakoe,katangohiatou koti,tukuaatuhokitoukorokakiaia.

41Akitetonoakoeetetahikiahaerekotahitemaero,kia ruaauehaeretahiaimeia

42Hoatukitetangataetonomeaanaiakoe,kauahokie tahurikeitetangataemeaanakitetaongatarewaiakoe.

43Kuarongokoutouikorerotia,Kiaarohakoekitouhoa tata,kiakinohokikitouhoawhawhai

44Nakotakukuputeneikiakoutou,Arohainaokoutou hoawhawhai,manaakitiatehungaekangaanaiakoutou, kiapaitemahikitehungaekinoanakiakoutou,meinoi hokimotehungaewhakawhiuanaiakoutou,ewhakatoi anaiakoutou;

45KiatupuaikoutouheitamarikimatokoutouMatuaite rangi:emeaneihokiiaitonarakiawhitikitehungakino, kitehungapai,kiauahokikitehungatika,kitehungahe

46Kitearohahokikoutoukitehungaearohaanakia koutou,heahateutueriroiakoutou?hetekaianeiepena anangapupirikana?

47Akiteohakoutoukiokoutouteinaanake,heahata koutoumahiinuiakeitaetahi?hetekaianeikonga pupirikana?

48Nakiatikakoutou,kiaperametokoutouMatuaite rangietikaana.

UPOKO6

1Kiatupatokeimahiitakoutoumeatikaitearoaroonga tangata,heitirohangamaratou:peneikahoreheutukia koutouatokoutouMatuaiterangi

2Na,kaatawhaikoeiterawakore,auaewhakatangihiate tetereimuaiakoe,keiperametehungatinihangairotoi ngawharekarakia,ingaara,kiawhaikororiaaiinga tangataHeponotakuemeaneikiakoutou,Keiaratou anoteutu.

3Erangikaatawhaitiaekoe,keimohiotoumauikitatou matauemeaai;

4Kiangaroaitauatawhaingarawakore:akotouMatuae kiteneiitewahingaro,manakoeeutu

5A,kainoikoe,kauaeperametehungatinihanga:kota ratouhokiepaiaikoteinoituirotoingawharekarakia,i ngakokingaongaara,kiakiteaaietetangataHepono takuemeaneikiakoutou,Keiaratouanoteutu

6Na,kainoikoe,tomoatukitourumairotorawa,a,no kakatitoutatau,inoikitouMatuaitewahingaro;akotou Matuaekiteneiitewahingaro,manakoeeutu

7Na,kainoikoutou,auaewhakahuatianoatiakoauakupu ano,keiperamengatauiwi:kitaratouhokimangakupu mahaerangonaairatou

8Na,keiritekoutoukiaratou:ematauanahokitokoutou Matuakingameaemateaanaekoutou,itemeakiano koutouiinoikiaia

9Nakiapeneitakoutouinoi:EtomatouMatuaiterangi, Kiataputouingoa

10KiataemaitourangatiratangaKiameatiatauepaiaiki rungakitewhenua,kiariteanokitoterangi.

11Homaikiamatouaianeihetaromamatoumoteneira

12Muruaomatouhara,mematouhokiemuruneiite hungaeharaanakiamatou.

13Auahokimatouekaweakiawhakawaia,engari whakaorangiamatouitekino:Nouhokiterangatiratanga, tekaha,metekororia,akeake.Amine.

14Kitewhakarereanoatiaihohokiekoutoungaheote tangata,kawhakarereanoatiaihoanookoutouetokoutou Matuaiterangi

15Akitekoreewhakarereanoatiaihoekoutoungaheo ngatangata,ekoreanoewhakarereanoatiaihookoutou heetokoutouMatua.

16Kanohopukuhokikoutou,keiritekitehungatinihanga, kauaewhakapoururutekanohi;ewhakaahuakeanahoki ratouioratoukanohi,kiakiteaaietetangata,enohopuku anaHeponotakuemeaneikiakoutou,Keiaratouanote utu.

17Engarikanohopukukoe,kaukauriatouupoko,horoia hokitoukanohi;

18Keikiteakoeetetangataenohopukuana,erangietou Matuaitewahingaro:akotouMatuaekiteneiitewahi ngaro,manakoeeutu

19Kauaepurangatiahetaongamokoutoukitewhenua,ki tewahiewhakangaroaitehuhu,tewaikura:kitewahi hokiekeriaitetahae,tahaeai

20Engaripurangatiahetaongamokoutoukiterangi,kite wahiekoreaiewhakangarotehuhu,tewaikura,kitewahi hokiekoreaiekeritetahae,tahaeai

21Kotewahihokiitokoutoutaonga,koreiraanoo koutoungakau.

22Kotekanohiteramaotetinana:nakiteateatoukanohi, emaramakatoatoutinana

23Tenakitekinotoukanohi,kapourikatoatoutinanaNa kitepouritemaramairotoiakoe,anotenuiotenapouri! 24Kahorehetangataeaheitemahikingarangatira tokorua:kakinohokikitetahi,kaarohakitetahi;kau raneikitetahi,kawhakahaweakitetahiEkoreeaheiia koutoutemahikiteAtua,kitetaonga.

25Koiaahaukameaneikiakoutou,Kauaemanukanuka kitokoutouoranga,kitakoutouekaiai,kitakoutoueinu ai;meokoutoutinanaanohoki,kitakoutouekakahuai. Hetekaianeinuiatuteoraitekai,metetinanaitekakahu?

26Tirohiangamanuoterangi:kahoreratouerui,kahore ekokoti,ekohikohiraneikingawharewiti;heoie whangaingaanaratouetokoutouMatuaiterangiHeteka ianeihepairawaatukoutouiaratou?

27Kowaiokoutouetaeaeiatewhakaaroiho,tehono tetahiwahikitonaroa,kiakotahitewhatianga?

28Aheahakoutouimanukanukaaikitekakahu? Whakaaroangarengarengaoteparae,toratoutupu;ekore ratouemahi,ekoreanoemiro

29Nakotakukuputeneikiakoutou,KihaiaHoromona, metonakororiakatoa,iritekitetahioeneitewhaikakahu. 30Ha,kitepeneitateAtuawhakakakahuitetarutaruote whenua,etupuneiinaianei,aapopokamakakiteoumu,e koreianeitanaiakoutouerahiake,etehungawhakapono iti?

31Nakauaraemanukanuka,emea,Heahatatatouekai ai?heahatatatoueinuai?Mewhakakakahuraneitatouki teaha?

32(Koeneimeakatoahokitangatauiwierapuai:)e matauanahokitokoutouMatuaiterangiemateaanae koutoueneimeakatoa

33Engarimatuarapuatonarangatiratanga,meanamea tika;akatapiritiaeneimeakatoamakoutou.

34Noreirakauaemanukanukakioapopo:maapopoano iaemanukanukaKatimoteraneitonakino

UPOKO7

1Kauaewhakawa,keiwhakawakiakoutou

2Na,kotewhakawakangaewhakawaaikoutou,koiaano heiwhakawakangamokoutou:akotemehuaemehuaai koutou,heimehuaanotenakiakoutou.

3Heahatauetitirokiteotaotairotoitekanohiotou teina,temaharakitekurupaeirotoitouakekanohi?

4Mepehearaneitaukupukitouteina,Iaua,kiakapeaatu eahauteotaotaitoukanohi;ahekurupaeanotenakeitou kanohi?

5Etetangatatinihanga,matuakapeaekoetekurupaeitou kanohi;katahikoekamaramakitekapeiteotaotairotoi tekanohiotouteina.

6Kauaehoatutemeatapukingakuri,kauaanoemakaa koutoupearakitearoaroongapoaka,keitakatakahiaeo ratouwaewae,akatahuri,kahaehaeiakoutou

7Inoia,akahoatukiakoutou;rapu,akakiteaekoutou; patoto,akauakinakiakoutou.

8Kawhiwhihokingatangatakatoainainoi;akote tangataerapuana,kakite;akauakinakitetangatae patotoana.

9Koteheatangataraneiokoutou,kiteinoiaetanatama hetaro,ehoatukiaiahekohatu?

10Akiteinoiaheika,ehoaturaneikiaiahenakahi?

11Nakitemataukoutou,tehungakino,kitehoatumea papaikiakoutoutamariki,teranoaaketehomaitangao ngameapapaietokoutouMatuaiterangikitehungae inoianakiaia

12Nakongameakatoa,epaiaikoutoukiameatiaenga tangatakiakoutou,meatiaanoekoutoukiaratou:ko teneihokitateturemetangaporopiti

13Etomomatekuwahawhaiti:hewharahihokite kuwaha,hewhanuiteara,etikaanakitengaromanga,ahe tokomahaehaereanarareira

14Hekuitihokitekuwaha,hekikitearaetikaanakite ora,ahetokoititehungaekite

15Kiatupatokingaporopititekaehaeremaineikia koutou,hehipitekakahu,korotoiahewuruhikaikino.

16MaoratouhuakamohiotiaairatouekoutouEwhakiia raneitekarepeirungaitetataramoa,tepikiraneiite tumatakuru?

17Waihokiheataahuangahuaoterakaupai;hekinoia ngahuaoterakaukino

18Ekoreterakaupaieaheitehuaitehuakino,ekore anoterakaukinoehuaitehuaataahua

19Kongarakaukatoaekoreehuaitehuaataahuaka tuainakiraro,kamakakiteahi.

20Ina,maoratouhuakamohiotiaairatouekoutou

21Ekoreetomokiterangatiratangaoterangingatangata katoaemeamaianakiahau,EteAriki,eteAriki;engari iaemeaanaitatokuMatuaiterangiipaiai

22Hetokomahaemeamaikiahauitauara,EteAriki,e teAriki,kihaikoiamatouiporopitiirungaitouingoa?i peirewerahokiirungaitouingoa?hemahahokinga merekaraimahiairungaitouingoa?

23Koreiraahaumeaaikiaratou,Kahorerawaahaui mohiokiakoutou;maweheatuiahau,engakaimahiite tutu

24Nakotetangataerongoanakieneikupuaku,aemahi ana,kawhakariteaeahaukitetangatamahara,ihangai tonawharekirungakitekamaka.

25Nakauateua,kaputangawaipuke,kapupuhingahau, tetinoakingakitauawhare;akihaiihinga:notemeai hangakirungakitekamaka

26Akotetangataerongoanakieneikupuaku,akahoree mahi,kawhakariteakitetangatawhakaarokoreihangai tonawharekirungakiteonepu

27Nakauateua,kaputangawaipuke,kapupuhingahau, tetinoakingakitauawhare;ahingaana:henuitona hinganga.

28AkamutueneikoreroaIhu,kamiharotemanokitana ako

29Iritehokitanaakoiaratoukitatetangatawhaimana, kihaiiritekitangakaraipi

UPOKO8

1¶A,nokahekeihoiaitemaunga,herahitehuiiaruia ia.

2Nakahaeretetahirepera,kakoropikokiaia,kamea,E teAriki,kitepaikoe,etaeaahauekoetemeakiama 3NakatotoroteringaoIhu,kapakiaia,kamea,Epai anaahau;kiamakoe.Akuamatonutonarepera.

4NakameaaIhukiaia,Kiamahara,keikorerotiakite tangata;engarihaere,kiakitetetohungaiakoe,mauria atuhokitewhakahereiwhakahauaeMohi,heimea whakaatukiaratou

5A,nokataeaIhukiKaperenauma,kahaeremaikiaia tetahikeneturio,kainoikiaia,

6Kamea,EteAriki,kotakuponongakeitewharee takotoana,hepararutiki,engauakinotiaana.

7AkameaaIhukiaia,Kahaereahaukitewhakaoraia ia

8Nakotewhakahokingaatekeneturio,kotemeatanga,E teAriki,eharaahauitetikangatangataehaereakeaikoe kiraroitokutuanui;engarikiapuakikautaukupu,aka oratakupononga.

9Hetangatahokiahauewhakahauaana,hehoiaanoaku heiwhakahaungamaku:kameaahaukitenei,Haere,naka haereia;kitetahiatu,Haeremai,akahaeremai;kitaku ponongahoki,Meatiatenei,akameatiaeia

10A,noterongongaoIhu,kamiharo,kameakitehunga earuana,Heponotakuemeaneikiakoutou,Kahore ahauikitenoaitewhakaponoheiritemoteneitenuiiroto iaIharaira

11Kotakukupuanoteneikiakoutou,Hetokomahae haeremaiiterawhiti,itehauauru,aenohotahime Aperahama,ratoukoIhaka,koHakopa,kite rangatiratangaoterangi.

12Kongatamarikiiaoterangatiratangakamakakite pouriiwaho:kotewahiteraotetangi,oteteteaonga niho.

13NakameaaIhukitekeneturio,Haere;akiaritekitou whakaponotemeatangakiakoeAoraaketanaponongai tauahaoraano.

14¶A,nokataeaIhukitewhareoPita,kakiteiaitona hungawaiwahineetakotomateana,hekirika

15Nakapaiakitonaringa,amutuaketonakirika:aara akeanaiakitetakameamaratou

16Naiteahiahi,hetokomahatehungaenohoiaanaenga reweraimauriamaikiaia:nakapeiaeiangawairuaki tanakupu,awhakaorangiaakeeiatehungamatekatoa

17IriteaitaIhaiaporopitiikoreroai,imeaai,nanai tangootatoungoikore,iwahaotatoumate

18Na,itekitengaoIhuherahitehuiemuianakiaia,ka whakahauiakiawhakawhitikitawahi

19Akahaeretetahikaraipi,kameakiaia,Ete Kaiwhakaako,kaaruahauiakoekingawahikatoae haereaikoe

20AkameaaIhukiaia,Heruaongapokiha,hekohanga ongamanuoterangi;tenakoteTamaatetangatakahore onawahietakotoaitonamatenga.

21Aimeatetahiatuoanaakongakiaia,EteArikitukua ahaukiamatuahaerekitetanuitokupapa

22NakameaaIhukiaia,Arumiaahau;awaihomanga tupapakuetanuoratoutupapaku

23A,nokaekeiakitekaipuke,kaaruanaakongaiaia

24Nakatututeawhaotemoana,angaroihotekaipukei tengaru:itemoehokiia.

25Akahaereanaakonga,kawhakaaraiaia,kamea,Ete Ariki,whakaorangiatatou,kangarotatou.

26Akameaiakiaratou,Heahatakoutouewehi,ete hungawhakaponoiti?Meireirakaaraia,aririaihoeiate haumetemoana;anuiatutemarino

27Amiharonoangatangata,kamea,Hetangataahatenei, ina,rongorawatehaumetemoanakiaia!

28A,nokawhitiiakiterataha,kitewhenuaonga Kerekene,katutakikiaiatokoruaenohoiaanaenga rewera,eputamaianaingaurupa,hetinonanakia,tetaea tehaereetetahiitauaara.

29Nakakarangaakeraua,kamea,Heahamauanau,e Ihu,eteTamaateAtua?kuataemairaneikoekite whakamamaeiamauaitemeakahoreanoiritetetaima?

30Nateratetahikahuipoakaitawhitiatuiaratouekai ana,hetini

31Akainoingarewerakiaia,kamea,Kitepeikoeia matou,tukuamatoukiahaerekirotokitekahuipoaka

32Nakameaiakiaratou,HaereA,notoratouputangaki waho,katomokirotokitekahuipoaka:nakotetino rerengaotekahuipoakakatoarateparikitemoana,a mateihokirotokitewai

33Nakawhatingakaiwhangai,ahaereanakitepa, koreroanaingameakatoa,metemeatangakitehungai nohoiaengarewera

34Naputakatoaanatepakiwaho,kitewhakatauiaIhu;a kakiteiaia,katohekiahaereatuiaioratouwahi

UPOKO9

1¶Nakaekeiakitekaipuke,kawhitikitawahi,kahaere kitonapa.

2Nakakaweamaieratoukiaiatetahipararutiki,etakoto anairungaitemoenga:notekitengaoIhuitoratou whakaponokameaiakitepararutiki;Etama,kiamaia;ka muruaouhara

3Nakameaetahiongakaraipikiaratouano,Ekohukohu anateneitangata.

4AkamohioaIhukioratouwhakaaro,kameaia,Heaha ikinoaingawhakaaroookoutoungakau?

Koteheahokitemeatakotonoa,kotemea,Kaotiouhara temuru;kotemearanei,Whakatika,haere?

6OtirakiamatauaikoutouhemanamuruharatoteTama atetangatairungaitewhenua,katahiiakameakite pararutiki,Whakatika,tangohiaaketoumoenga,haereki touwhare.

7Nawhakatikaanaia,haereanakitonawhare

8Notekitengaiaotehui,kamiharo,kawhakakororiaite Atua,ihomaiaiteneimanakingatangata

9A,iaIhuehaereanaireira,kakiteiaitetahitangata,ko Matiuteingoa,enohoanaitewahitangotakoha:akamea kiaia,ArumiaahauNawhakatikaanaia,aruanaiaia

10A,iaIhuenohoanakitekaiirotoitewhare,nahe tokomahangapupirikanamengatangataharaihaeremai,i nohotahikiaiaratoukoanaakonga.

11A,notekitengaongaParihi,kameakianaakonga,He ahatokoutouKaiwhakaakokakaitahiaimenga pupirikana,mengatangatahara?

12OtirakarongoaIhu,kameakiaratou,Kahoreheahao ngatangataoraemeatiaaieterata,engariotehungae mateana

13Nahaere,akonatetikangaotenei,Kotakuepaiaikote tohutangata,haungatepatungatapu:kihaihokiahaui haeremaikitekarangaitehungatika,engariitehunga hara,kiaripeneta

14MeireirakahaeremaikiaiangaakongaaHoani,ka mea,HeahaimahaaiomatoukongaParihinohoanga pukutangaakahoreauakongaenohopuku?

15NakameaaIhukiaratou,Eaheiraneingatamarikio tewharemarenatetangi,itemeakeiaratoutetane marenahou?Nateraetaemaingaraetangohiaaitetane marenahouiaratou,katahiratoukanohopuku

16Ekoreemeatiaetetangatatetahiwahiotekahuhou heipapakimotekahutawhito,notemeakarirotetahi wahiotauakakahuitewhakakapi,akanuirawatepakaru

17Ekorehokieringihiatewainahoukingaiputawhito: keipakarungaipu,akamaringitewaina,koreakengaipu: engarikaringihiatewainahoukingaipuhou,akaora tauarua

18Iaiaekoreroanaieneimeakiaratou,na,kahaeremai tetahirangatira,kakoropikokiaia,kamea,Kuamatetaku tamahine:otirahaeremaikitewhakapaitouringakiaia, akaora.

19NakawhakatikaaIhuratoukoanaakonga,aaruanaia ia

20Nakotetahiwahineimateitepakaruhangatoto,tekau maruangatau,kahaeremaiimuriiaia,kapakitetaniko otonakakahu

21Imeahokiirotoiaia,Kiapakauahaukitonakakahu, kaoraahau

22NakatahuriaIhu,akakiteiaia,kamea,Kiamaia,e ko;natouwhakaponokoeioraai.Aoraaketewahinei tauahaoraano

23Na,itetaengaoIhukitewhareoterangatira,kakitei ngakaiwhakatangihapa,iteiwihokiengangauana; 24Kameaiakiaratou,Whakaatea:kahorehokiimatete kotiro,erangiemoeanaNakatainaihoiaeratou

25Heoi,kaotitehuihuitepeikiwaho,katomoiakiroto, kamaukitonaringa,aaraakeanatekotiro

26Apakuanateneirongoputanoaitauawhenua

27A,iaIhuehaereatuanaireira,tokoruangamatapoi aruiaia,kakarangaake,kamea,EteTamaaRawiri,kia arohakiamaua

28A,katapokoiakitewhare,kahaereatungamatapoki aia:nakameaaIhukiaraua,Ewhakaponoanaranei koruaetaeateneieahau?Kamearatoukiaia,Ae,ete Ariki

29Meireirakapaiakiorauakanohi,kamea,Kiariteki tokoruawhakaponotemeatangakiakorua

30Nakuakiteorauakanohi;akawhakatupatoaIhuia ratou,kamea,Kiamaharakeirangonaetetangata

31Korauaiaiputaatu,akorerotianuitiaanaiaputanoai tauawhenua

32Iarauaeputaanakiwaho,kakaweamaikiaiahe tangatawahangu,hereweratona.

33A,kaotitereweratepei,kawhaireotewahangu:a miharoanatemano,kamea,Kahoreanoikiteatepeneii rotoiaIharaira.

34OtirakameangaParihi,Naterangatiraongarewera tanapeingarewera

35NakahaereereaeIhungapakatoamengakainga, whakaakoanairotoioratouwharekarakia,kauwhauanai terongopaioterangatiratanga,metewhakaoraingamate katoa,ingaturorotangakatoaoteiwi.

36A,notonakitengaingamano,katokoaketonangakau arohakiaratou,ehemoanahokiratou,emararakeana, mehehipiheparakore

37Katahiiakameakianaakonga,Henuitekotinga,ko ngakaimahiiaheruarua;

38NainoiatukiteArikinanatekotinga,kiatonoaeiahe kaimahikitanakotinga

UPOKO10

1¶A,kaotitekarangaeiaanaakongatekaumarua,ka hoatukiaratouhemanaheipeiingawairuapoke,hei whakaorahokiingamatekatoamengaturorotangakatoa 2Nakongaingoaeneiongaapotorokotahitekaumarua; KotetuatahikoHaimona,ekiianeikoPita,rauakotona teinakoAnaru;koHemitamaaHeperirauakotonateina koHoani;

3KoPiripirauakoPatoromu;koTamatirauakoMatiu pupirikana;KoHemitamaaArapiu,koRipaiu,koTariuo tetahiingoa;

4KoHaimonaKanaanirauakoHuraIkariote,nananeiiai tuku

5KoeneitekaumaruaitonoaeIhu,iakoiaiaratou,i mea,Kauaehaerekitetahiaraongatauiwi,kauaanohoki etomokitetahipaongaHamari

EngarimehaerekingahipingarootewhareoIharaira

7Mekauwhauhaerehoki,meki,Kuatatate rangatiratangaoterangi

8Whakaorangiangaturoro,meingakiamangarepera, whakaarahiangatupapaku,peiangarewera:karironoanei iakoutou,mehoatunoaekoutou

9Kauahekouramakoutou,kauahehiriwa,kauaheparahi kirotokiokoutouwhitiki;

10Kauaanoheputeamoteara;kauaetakiruatiangakoti, kauahehu,kauaanohetokotoko:katikahokitekaimate kaimahi.

11A,katomokoutoukitetahipa,kitetahikaingaranei,ui atu,kowaitetangatapaioreira;aheireiranohoaiahaere noaireira.

12Akatomokitetahiwhare,meohaatu 13A,kitepaitewhare,kiatautakoutourangimarieki reira:a,kitekahoreepai,kiahokitakoutourangimarieki akoutou

14Kitekahorehokitetahiemanakokiakoutou,kitekore ewhakarongokiakoutoukupu,kahaerekoutoukiwahoo tauawhare,otauaparanei,kawhakangahoroitepuehuo okoutouwaewae

15Heponotakuemeaneikiakoutou,Erangitote whenuaoHoromarauakoKomoraaterawhakawae mamaitotauapa

16Nana,katonoaneikoutoueahauanohehipikirotoki ngawuruhi:na,kiaritekitenakahitemahara,kitekukupa hokitemahaki.

17Kiatupatoiaingatangata:terahokikoutouetukuae ratoukingarunanga,aterakoutouewhiuairotoioratou wharekarakia;

18Akakaweakoutoukingakawana,kingakingi,mote whakaarokiahau,heimeawhakaatukiaratou,kinga Tauiwi

19A,nokatukuakoutoueratou,kauaemanukanukakite pehea,kiteaha,ekoreroaikoutou:kahoatukiakoutoui tauawatakoutouekoreroai

20Eharahokiiakoutoungakorero,engarikoteWairuao tokoutouMatuatekoreroanairotoiakoutou.

21Nakatukuatetuakanaeteteinakitemate,tetama hokietepapa;kawhakatikangatamarikikingamatua,ka meakiawhakamatea

22Akakinongiakoutouengatangatakatoa,hemeahoki motokuingoa:kotetangataiaeuanaataeanoatiate mutunga,kaoraia

23Na,kitewhakatoiakoutouiteneipa,rereatukitetahi: heponohokitakuemeaneikiakoutou,Ekoreepotoia koutoungapaoIharairatehaere,koteTamaatetangata kuataemai

24Kahoreenuiaketeakongaitonakaiwhakaako,kahore hokiteponongaenuiakeitonarangatira

25Heoimateakongakoiakiaritekitonakaiwhakaako, mateponongakiaritekitonarangatira.Kitekiiaeratou terangatiraotewharekoPerehepura,teranoaaketaratou mongatangataotonawhare

26Nakauaewehiiaratou:kahorehokihemeaihipokina emahuetehura;hemeahuna,ekoreemohiotia

27Kotakuekoreroneikiakoutouitepouri,mekoreroe koutouitemarama:kotaokoutoutaringaerongoai,me kauwhaukirungaingawhare

28Akauaewehiitehungaewhakamateneiitetinana,a ekoreneieaheitewhakamateitewairua:engarikote wehikiaiaekahaneikitewhakamateitewairuaraua tahikotetinanakirotokiKehena

29Kahoreianeiehokonangapihoihoieruakitepatene kotahi?akitekahoretokoutouMatuaekoretetahioraua etakakitewhenua

30Otiiakongamakaweookoutoumatengakuaotikatoa tetatau

31Noreirakauaewehi:erangirakoutouingapihoihoi maha.

32Na,kitewhakaaetetahikiahauitearoaroonga tangata,kawhakaaetiaiaeahauitearoarootokuMatuai terangi.

33A,kitewhakakahoretetahiiahauitearoaroonga tangata,kawhakakahoretiaanoiaeahauitearoarootoku Matuaiterangi.

34Keimeaihaeremaiahaukitekawemaiiterangimarie kitewhenua:kihaiahauihaeremaikitekawemaiite rangimarie,engariitehoari

35Ihaeremaihokiahaukitemeaitetangatakiawhawhai kitonapapa,itetamahinekitonawhaea,itehunaonga wahinekitonahungawaiwahine.

36Akootetangatahoaririkongatangataanootona whare

37Kitenuiaketearohaotetahikitonapapa,whaearanei, itonakiahau,ekoreiaetikangatiamaku;

38Kitekorehokitetahiemaukitonaripeka,earuimurii ahau,ekoreiaetikangatiamaku

39Kotetangataiwhiwhikiteoraemateanoia:kite matetetahimonaiwhakaarokiahau,kawhiwhianoiaki teora

40Kitemanakotetahikiakoutou,emanakoanaiaki ahau,akitemanakotetahikiahau,emanakoanaiakitoku kaitonomai

41Kitemanakotetahikiteporopitiirungaiteingoaote poropiti,kariroiaiateutuoteporopiti;akitemanako tetahikitetangatatikairungaiteingoaotetangatatika, kariroiaiateutuotetangatatika

42A,kitewhakainumiaetetahitetahioeneimeanonohi, ahakoakotahianotekapuwaimatao,irungaiteingoaote akonga,heponotakuemeaneikiakoutou,ekorerawaia ehapaitonautu

UPOKO11

1¶A,kamututaIhuwhakaritekorerokianaakonga kotahitekaumarua,kahaereatuiaireirakitewhakaako, kitekauwhaukioratoupa

2Na,iterongongaoHoaniirotoitewhareherehereki ngamahiateKaraiti,katonoaeiatokoruaoanaakonga, 3Kameakiaia,Kokoeraneiteraehaeremaiana,me tatariraneitatoukitetahiatu?

4KawhakahokiaIhu,kameakiaraua,Haere,korerotiaki aHoaningameaerongonei,ekiteneikorua;

5Kongamatapoetitiroana,kongakopaehaereereana, kongareperakuama,kongaturierongoana,konga tupapakuewhakaarahiaana,akakauwhautiaterongopai kitehungarawakore

6Nakakoatetangataekoreehekiahau.

7A,iarauaehaereatuana,katimataaIhu,kakorerotiaa Hoanikitemano,Ihaerekoutoukitekorahakiakiteite aha?Hekakahoewhakangaueuetiaanaetehau?

8Anoraihaerekoutoukiakiteiteaha?Itetangatahe kakahumaeneeneona?na,keingawharekingitehungai ngakakahumaeneene.

9Anoraihaerekoutoukiakiteiteaha?Heporopiti?aera, kotakukuputeneikiakoutou,teraatuanoiteporopiti

10Koiahokiteneimonatemeaituhituhia,Na,katonoae ahautakukarerekimuaitouaroaro,manaewhakapaitou araimuaiakoe

11Heponotakuemeaneikiakoutou,Kahoreanoimaea akeirotoingawhanauatewahineherahiakeiaHoani Kaiiriiri:heoirahiakeiaiateitirawaiterangatiratangao terangi.

12AnongaramaianoiaHoaniKaiiriiriamohoanoanei etukinotiaanaterangatiratangaoterangi,aeriroanaiai teringakahaongatangatataikaha.

13Notemeaiporopitingaporopitikatoametetureataea noatiaaHoani.

14Akitepaikoutoukoiara,koIraiatenei,imeingarae haeremaiana

15Kitewhaitaringatetahiheiwhakarongo,kiarongoia

16Otiiamewhakariteeahauteneiwhakatupurangakite aha?Eriteanakingatamarikienohoanaingakainga hokohoko,ekarangaanakioratouhoa,

17Emeaana,Whakatanginoamatouiteputorinokia koutou,akahorekoutouikanikanimai;auenoamatoukia koutou,akahorekoutouitangi.

18IhaeremaihokiaHoani,kihaiikai,kihaiiinu,heoie meaanaratou,Hereweratona

19IhaeremaiteTamaatetangatametekaimeteinu,ka mearatou,Na,hetangatakakai,hetangatainuwaina,he

hoanongapupirikana,nongatangataharaOtirae whakatikaiaanatewhakaaronuieanatamariki.

20Katahiiakaangakatawaikingapaimeingaaitemaha oanamerekara,moratoukihaiiripeneta.

21Aue,tematemou,eKorahina!aue,tematemou,e Petahaira!meimeatiakiTaira,kiHaironangamerekara kuameatianeikiakorua,kuaripenetakeraua,hetaratara tekakahumeteokeitepungarehu.

22Kotakukupuiateneikiakoutou,ErangitoTairaraua koHaironaemamaiterawhakawaitokorua

23Mekoehoki,eKaperenauma,ewhakateiteitiaraneikoe ataenoakiterangi?

24Kotakukupuiateneikiakoutou,Erangitotewhenuao Horomaemamaitouiterawhakawa

25ItauawakaohoaIhu,kamea,Kawhakawhetaiahauki akoe,ePa,eteArikioterangiotewhenua,notemeakua hunaekoeeneimeaitehungawhakaaronui,itehunga mahara,ahurahiaanakingakohungahunga

26Aera,ePa:ipaihokitepeneikitautitiro.

27KuaotingameakatoatetukukiahauetokuMatua:a kahoretetahiemataukiteTama,koteMatuaanake; kahorehokitetahiemataukiteMatua,koteTamaanake, metetangatahokiepaiaiteTamakiawhakakiteakiaia 28Haeremaikiahau,ekoutoukatoaemauiuiana,e taimahaana,amakukoutouewhakaokioki.

29Tangohiatakuiokakirungakiakoutou,kia whakaakonakoutoueahau;hengakaumahakihokiahau, hengakaupapaku:aewhiwhikoutoukiteokiokingamoo koutouwairua

30Hengawarihokitakuioka,hemamatakupikaunga

UPOKO12

1¶ItauawaihaereaIhuitehapatirawaengawiti;ae hiakaianaanaakonga,kaangaratoukakatoingapuku witi,kakai

2A,notekitengaongaParihi,kameakiaia,Na,au akongaemeanaitemeaekoreetikakiamahiaitehapati 3Otirakameaiakiaratou,Kahoreanokoutouikiteita Rawiriimeaai,iaiaehiakaiana,ratoukoonahoa; 4ItonatomokangakitewhareoteAtua,itanakaingai ngataroaroaro,ingameakihaineiitikakiakaingaeia,e onahoaranei,engarimangatohungaanake?

5Kahoreanokoutouikiteirotoiteture,ewhakanoatia anatehapatiengatohungairotoitetemeparaingahapati, akahorehehe?

6Nakotakukuputeneikiakoutou,Keikoneitetahihe nuikeitetemepara.

7Otirameimataukoutoukitenei,Kotakuepaiaikote tohutangata,haungatepatungatapu,kahorekoutoui whakaheitehungaharakore

8KoteTamahokiatetangatateArikiotehapati.

9Nakahaereatuiaireira,katomokitoratouwhare karakia;

10NahetangataterakuamemengeteringaAkauiratou kiaia,kamea,Hetikaraneitewhakaoraitehapati?hei whakapahekiaia.

11Nakameaiakiaratou,Koteheatangataokoutou,kite meakotahianahipi,akatakakirotokitepokaitehapati, ekoreraneiiaemaukitauahipi,ehapaiake?

12NateranoaatutotetangatapaiitotehipiMoreirahe tikaanotemahipaiingahapati

13Meireirakameaiakitauatangata,Totoromaitou ringa.Natoroaanaeia;aiorakatoa,perameeraatu. 14NakahaerengaParihikiwaho,karunangamoname peheaengaroaiiaiaratou.

15OtiraimohioaIhu,ahaereatuanaireira:aherahite huiiaruiaia,awhakaorangiaanaratoukatoaeia; 16Aiwhakatupatoiaiaratoukiakauaiaewhakaaturia; 17IriteaitaIhaiaporopitiikoreroai,imeaai, 18Nana,takupononga,takuiwhiriwhiriai;takuiarohaai, iahuarekaaitokuwairuakiaia:kawaihoeahautoku wairuakirungakiaia,amanaewhakapuakitewhakawa kingatauiwi

19Ekoreiaetotohe,ekoreiaehamama;ekoreanoe rangonatonareoingaara

20Ekoreewhatiiaporokeretiaeiatekakahoimangungu, ekorehokitemukawhakapaowaetineiaeia;kiaputara anoiaiatewhakawakitewikitoria

21Kawhakawhirinakihokingatauiwikitonaingoa

22Meireirakakaweamaikiaiahetangataenohoiaana eterewera,hematapo,hewahangu:awhakaorangiaanae ia,nokakorero,kakitetauamatapo,tauawahangu

23Akaohomauritemanokatoa,kamea,Eharaianeitenei iteTamaaRawiri?

24A,noterongongaongaParihi,kamea,Eharaiaia nanaipeingareweranei,engarinaPerehepura,nate rangatiraongarewera

25AimatauaIhukioratouwhakaaro,kameakiaratou, Kitetahuriihotetahirangatiratangakiaiaano,kakore;ki tetahuriihokiaiaanotetahipa,tetahiwhareranei,ekore etu

26Na,kitepeiaHatanaiaHatanaano,etahuriihoanaki aiaano;mepeheaetuaitonarangatiratanga?

27A,kitemeanaPerehepuratakupeingarewera,nawai tepeingaaakoutoutamariki?noreirakoratouhei kaiwhakawamokoutou

28TenakitemeanateWairuaoteAtuatakupeinga rewera,ina,kuataemaiterangatiratangaoteAtuakia koutou

29Mepeheaotikatomoaitetangatakitewhareote tangatakaha,kapahuaaiionataonga,kitekoreiaematua hereitauatangatakaha?akapahuatiaeiatonawhare

30Kotetangataeharaitehoanoku,hehoaririiakiahau; kotetangatakahoreekohikohitahimaua,etitaritariana.

31Koiaahaukameaneikiakoutou,Kongaharakatoa mengakohukohu,atetangataemurua:tenakote kohukohukiteWairuaTapuekoreemurua.

32KitekorerowhakahehokitetahimoteTamaate tangata,emuruatana:tenakitekorerowhakahetetahimo teWairuaTapu,ekoreemuruatanaiteneiao,ekoreanoi teraatu

33Meingaraneiterakaukiapai,apaiihoonahua;kei kinoraneiterakau,akinoihoonahua:maonahuahokika mohiotiaaiterakau

34Eteurinakahi,mepeheakakoreropaiaikoutou,te hungakino?notepurenatangahokiotengakauikoreroai temangai

35Kotetangatapaihepaianaewhakaputaaiirotoinga taongapaiotengakau:kotetangatakinohokihekinoana ewhakaputaaiirotoingataongakino

36Nakotakukuputeneikiakoutou,Mekoreroenga tangata,iterawhakawa,tetikangaongakupupokanoa katoaepuakiiaratou

37Maaukupuhokikoekawhakatikaiaai,maaukupuano katauaitehekiakoe.

38Nakakietahiongakaraipi,ongaParihi,kamea,Ete Kaiwhakaako,emeaanamatoukiakiteitetahitohuiakoe.

39Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Eraputohuana tewhakatupurangakino,puremu;aekoretetahitohue hoatu,kotetohuanakeoHonaporopiti

40EtoruhokingaraoHona,etorungapoirotoitekopu otetohora;kaperaanoteTamaatetangatakiatorungara, etorungapokitengakauotewhenua

41KawhakatikangatahingatangataoNinewemetenei whakatupurangaitewhakawakanga,kawhakatauiteheki aratou:iripenetahokiratouitekauwhautangaaHona;a teneitetahihenuiatuiaHona

42Kawhakatikangatahitekuiniotetongametenei whakatupurangaitewhakawakanga,kawhakatauiteheki aratou:ihaeremaihokiiaingapitootewhenuakite whakarongokitewhakaaronuioHoromona;ateneitetahi henuikeatuiaHoromona.

43Kaputatewairuapokeirotoitetangata,kahaereerera ngawahimarokerapuokiokingaai,atekitea

44Kameaia,Kahokiahaukitokuwhareiputamaiia ahau;a,notetaengaatu,rokohangaatukuatakotokau, kuatahia,kuaotitewhakapaipai

45Nakahaereia,katangoietahiatuwairuatokowhituhei hoamona,hekinonoaatuiaia,katomoratou,kanohoki reira;akinoatuitetimatangatewhakamutungakitaua tangata.Kaperaanokiteneiwhakatupurangakino.

46Iaiaanoekoreroanakitemano,na,kotonawhaea ratoukoonateinaetuanaiwaho,ewhaianakiakoreroki aia.

47Akameatetahikiaia,Na,touwhaeameouteinatetu maineiiwaho,ewhaianakiakorerokiakoe

48Nakawhakahokiia,kameakitetangataikorerokiaia, Kowaitokuwhaea?kowaihokiokuteina?

49Nakatotorotonaringakianaakonga,kamea,Na,toku whaea,okuteina!

50KitemeatiahokietetahitatokuMatuaiterangiepai ai,heiteinaiakiahau,heituahine,heiwhaea

UPOKO13

1tauaraihaereatuaIhuitewhare,kanohokitetahaote moana

2Naherahihehuiihuihuikiaia,akaekeiakitekaipuke nohoai;atuanatehuihuikatoaitetakutai.

3Ahemahaanakorerokiaratou,hemeawhakarite;imea ia,Naihaeretekairuikiterui;

4Aiaiaeruiana,kangahoroetahikitetahaoteara,a, kotererengamaiongamanu,nakaingaake

5Koetahiingahorokingawahikamaka,kitewahikihaii nuiteoneone;

6A,notewhitingaotera,ngauaiho;a,notemeakahore heputake,memengenoa

7Koetahiingahorokirotokingatataramoa;a,note tupungaakeongatataramoa,kowaowaotiaana

8Koetahiingahorokiteoneonepai,akahua,noetahi kotahirau,noetahieonotekau,noetahietorutekau

9Kotetangatahetaringaonaheiwhakarongo,kiarongo ia.

10Akahaeremaingaakonga,kameakiaia,Heahakoei korerokupuwhakariteaikiaratou?

11Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Notemeakua hoatukiakoutoutemataurangakingameangaroote rangatiratangaoterangi,kiaratouiakahoreihoatu

12Kitewhaimeahokitetahi,kahoatuanokiaia,aka mahaatuana:kitekahoreiahemeaatetahi,katangohiaia iaanaake

13Nareiraeneikupuwhakariteakukiaratou;notemea kiterawaratouakahoreekite;rongorawa,kahoreematau.

14AkariteiaratouteporopititangaaIhaia,emeanei, Rongonoakoutou,kahoreematau;titironoakoutou,e koreekite

15Kuamatotoruhokitengakauoteneiiwi,kuapuhoinga taringakitewhakarongo,kongakanohikuawhakamoeae ratou;keikiteoratoukanohi,keirongongataringa,aka matautengakau,nakatahuriratou,akawhakaorangiae ahau.

16Kakoaiaokoutoukanohi,notemeakakite:okoutou taringahoki,notemeakarongo

17Heponohokitakuemeaneikiakoutou,Hetokomaha ngaporopitimengatangatatikaihiahiakiakiteingamea ekiteneikoutou,akahoreikite;kiarongohokikingamea erongoneikoutou,akahoreirongo.

18Nawhakarongokitekupuwhakaritekitekairui

19Kiterongotetahikitekupuoterangatiratanga,aekore ematau,nakahaeremaitewairuakino,kakapoitemea kaotinateruikitonangakauKotetangatateneiinga purapuraitetahaoteara

20Kotetangataiaingapurapuraingawahikohatu,kote tangatairongokitekupu,ahohorotonutetango,haritonu; 21Otirakahoreonapakiakairotoiaia,emaunoaanamo tewapoto:a,notepangaotewhakapawera,otewhakatoi raneimotekupu,nahetonuiho

22Kotetangataingapurapurairotoingatataramoa,kote tangatatenairongokitekupu;a,kotewhakaarokitenei ao,metehangaruongataonga,heiwhakakowaowaoite kupu,akoreakehehua

23Kotetangataiaingapurapuraiteoneonepai,kote tangataerongoanakitekupu,aematauana;akawhaihua, noetahikotahirau,noetahieonotekau,noetahietoru tekau.

24Teneiakeanotetahikupuwhakariteimakaeiakia ratou,imeaia,Kariteterangatiratangaoterangikitetahi tangatairuiitepurapurapaikitanamara.

25A,ingatangataemoeana,kahaeremaitonahoariri, ruiaihohetarukinokiwaengawiti,ahaereana

26Akapihiaketerau,kahua,katahikakiteahokinga taru

27Nakahaeremaingaponongaatauarangatira,kamea kiaia,Emara,kihaiianeikoeiruiitepurapurapaikitau mara?Nohearaonataru?

28Nakakiatuiakiaratou,NatehoaririteneiimeaKa meangaponongakiaia,Epairaneikoekiahaerematou kitekohiiauamea?

29Akameaia,Kahore;keihutiangatahitiatewitiina whakawhaititiangataru

30Tukuakiatuputahi,ataeanoatiatekotinga:aitewao tekotingakameaahaukingakaikokoti,Matua whakawhaitiingataru,kapaihereaiheipaiherekiatahuna; kotewitiiamekohikitokuwharewiti

31Teneiakeanotetahikupuwhakariteimakaeiakia ratou,imeaia,Heriteterangatiratangaoterangikitepua nani,ikaweaetetangata,iruiakitanamara

32Koteitirawaiaongapurapurakatoa:akatupu,koia tenuirawaongaotaota,awhakarakauana,nokareremai ngamanuoterangi,kanohokionamanga

33Teneiakeanotetahikupuwhakariteikorerotiaeiakia ratou;Heriteanoterangatiratangaoterangikiterewenai tangohiaetetahiwahine,awhaongiaanakirotokinga mehuaparaoaetoru,nokarewenatiakatoatia

34KoeneimeakatoaikorerotiaeIhukitemano,hemea whakarite;aheoianakupukiaratouhekupuwhakarite anake

35Iriteaitateporopitiikoreroai,imeaai,Epuakiitoku mangaingakupuwhakarite;Kakorerotiaeahaungameai ngaronotetimatangaraanooteao.

36KatahikamahueiaIhutemano,katomoiakitewhare: nakahaeremaianaakongakiaia,kamea,Whakaaturia maikiamatoutekupuiwhakariteakingataruitemara.

37Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kotekairuiote purapurapaikoteTamaatetangata;

38Kotemarakoteao;kotepurapurapaikongatamariki oterangatiratanga;kongatarukongatamarikiatekino;

39Kotehoaririiruiaaikoterewera;kotekotingate mutungaoteao;kongakaikokotikongaanahera.

40Naehuihuiaanangataru,etahunaanakiteahi;ka peraanoatemutungaoteneiao

41KatonoteTamaatetangataianaanaherakitehuihuii rotoitonarangatiratangaingameakatoaetutukiaite waewae,ingakaimahianoitekino;

42Akamakaiaratoukirotokiteoumuahi:kotewahi teraotetangimeteteteaonganiho

43Koreiratehungatikawhitiaimeteraite rangatiratangaotoratouMatua.Kitewhaitaringatetahi heiwhakarongo,kiarongoia

44Heriteanoterangatiratangaoterangikitetaongai hunakitemara;hemeahokikakitea,kahunaeia,ahaere ana,hekoahokinona,nahokonaatuanaanameakatoa,a hokonaanamaitauamara

45Heriteanoterangatiratangaoterangikite kaihokohoko,erapuanaingapearapapai

46A,notonakitengaitetahipearautunui,haereana, hokonaanaanameakatoa,ahokonaanamaitauapeara mana

47Heriteanoterangatiratangaoterangikitekupengai makakitemoana,ahaoaanaoiaahua,oiaahua.

48A,kaki,kakumeakiuta,anohoana,kohikohiaana ngameapapaikingaoko,kongameakinoiaiakiritiaatu

49Kaperaanoatemutungaoteao:kahaerengaanahera, kaweheweheitehungakinoirotoitehungatika;

50Akamakaiaratoukirotokiteoumuahi:kotewahi teraotetangimeteteteaonganiho

51KameaaIhukiaratou,Kuamatauraneikoutoukienei meakatoa?Kamearatoukiaia,Ae,eteAriki

52Nakameaiakiaratou,Koiatekaraipi,iakonakite rangatiratangaoterangi,iriteaikitetahirangatirawharee whakaputamaianaingameahou,ingameatawhito,iroto itanatoa

53¶A,kamutueneikupuwhakariteaIhu,kahaereatuiai reira.

54A,kataekitonakaingatupu,kaakoiaratouirotoito ratouwharekarakia,amiharonoaratou,kamea,Nohea eneiwhakaaronuimengamerekaraateneitangata?

55Eharaianeiteneiitetamaatekamura?hetekaianeiko Meriteingoaotonawhaea?meonateina,koHemi,ko Hohi,koHaimona,koHura?

56Meonatuahine,kahoreianeiratoukatoaiatatounei? Nohearaeneimeakatoaateneitangata?

57HeoikaheratoukiaiaOtirakameaaIhukiaratou, keitonakaingaanake,keitonawhareanaketeporopiti hapaaiitehonore.

58Akihaiimahangamerekaraimeatiaeiakireira,ito ratouwhakaponokorehoki

UPOKO14

1ItauawakarongoaHeroratetarakikiterongooIhu, 2Akameakianapononga,KoHoaniKaiiriiritenei;kua aramaiiaitehungamate;nareiraimahiaingamerekarai rotoiaia

3IhopukiahokiaHoanieHerora,aherehereaanaeia,a makaanakitewhareherehere,hemeahokinaHeroriaha, natewahineatonatuakanaaPiripi

4ImeahokiaHoanikiaia,Ekoreetikakiariroiaiakoe 5A,iaiaemeaanakitewhakamateiaia,kawehiite mano;kitaratouhokiheporopitiia

6OtiraitetaengakiterawhanauoHerora,kakanikanite tamahineaHeroriahaimuaiaratou,akaahuarekaa Herora

7Katahiiakameakiaia,oatirawa,kiahoatukiaiatana meaetonoai.

8Na,hemeawhakakikiianatonawhaea,kamea,Homai kikoneikiahautematengaoHoaniKaiiriiriirungaite rihi.

9Nakapouritekingi:otiiaiwhakaaroiakiteoati,kite hungahokienohotahianameiakitekai,akameakia hoatukiaia.

10Nakatonotangataia,apoutoaanatematengaoHoanii rotoitewhareherehere

11Aimauriatonamatengairungaiterihi,ihoatukite kotiro:kaweaatuanaeiakitonawhaea

12Nakahaereanaakonga,katangoitetinana,atanumia anaeratou,ahaereana,koreroanakiaIhu.

13Na,iterongongaoIhu,kahaereatuiaireirarate kaipukekitekoraha,kitewahimotuke:a,nokarongote mano,kaaruiaiarautairotoingapa.

14AkaputaatuaIhu,kakiteitehuihuinganui,kaaroha iakiaratou,awhakaorangiaanaeiaoratouturoro

15A,nokaahiahi,kahaereatuanaakongakiaia,kamea, Hewahikorahatenei,kuahekenoaatutera;tonoaatute mano,kiahaereairatoukingakaingakitehokokaima ratou

16AnorakoIhukiaratou,Kahorehemeaehaereairatou; makoutouehoatuhekaimaratou

17Kamearatoukiaia,Heoianoamatouikonei,erima ngataro,eruahokingaika

18Nakameaia,Mauriamaikikoneikiahau

19Nakameaiakitemanokianohokirungaitetarutaru, kamaukingataroerima,kingaikaerua,katitiroki rungakiterangi,kawhakapai,kawhawhati,ahoatuanae iangatarokianaakonga,anangaakongakitemano

20Akaikatoaanaratou,akamakona:akotahitekauma ruangaketeikohiaakeeratou,kitonuinga whatiwhatingaitoe

21Akotehungaikaimetemeaerimamanongatane, haungangawahinemengatamariki.

22NaakiakitonuaIhuianaakongakiaekekitekaipuke, kiawhakawhitiimuaiaiakitawahi,iaiaetukuanainga manokiahaere.

23A,kaotitemanotetuku,kakakeiakirungakite maungakitewahimotukekiteinoi:nakuaahiahi,akoia anakeireira.

24Na,teratekaipuketeakinaraetengaruiwaenga moana:ihehokitehau

25AitewhaongamataaratangaotepokahaereaIhuki aratou,ihaeremaoriirungaitemoana

26A,itekitengaongaakongaiaiaehaereanairungaite moana,kaihiihi,kamea,Hewairua;nakaaueratouite wehi

27NakuahohorotekoreroaIhukiaratou,temea,Kia manawanui;koahautenei;kauaewehi

28NakawhakahokiaPitakiaia,kamea,EteAriki,kite meakokoetena,kiiamaiahaukiahaereatukiakoei rungaitewai

29Nakameaia,HaeremaiAkamarereatuaPitaite kaipuke,kahaereirungaitewai,kiataeaikiaIhu.

30Otirakakiteiaitehauekahaana,kawehi;akatimata tetotohu,kakarangaake,kamea,EteAriki, whakaorangiaahau.

31HohorotonutetotorooteringaoIhu,kahopuiaia,ka meakiaia,Etetangatawhakaponoiti,heahakoei ngakauruaai?

32Anokaekerauakitekaipuke,mutuputehau

33Nakahaeremaitehungairungaitekaipuke,ka koropikokiaia,kamea,HeponokoteTamakoeateAtua.

34¶A,itoratouwhitingaatu,kataekitewhenuao Kenehareta

35A,kamohiongatangataotauawahikiaia,katono tangataputanoaingawahitutatakatoa,heikawemaii ngaturorokatoakiaia;

36Kainoikiaiakiapakauratoukitetanikootona kakahu:aoraaketehungakatoaipa

UPOKO15

1NakahaerekiaIhuetahikaraipimeetahiParihino Hiruharama,kamea,

2Heahaauakongakatakahiaiitewhakarerengaihoa ngakaumatua?kahorehokiratouehoroiioratouringaina kaitaro.

3Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Heahahokii waihoaiekoutoutakoutouwhakarerengaihoheitakahi motateAtuakupuako?

4ImeahokiteAtua,Whakahonoretiatoupapametou whaea:a,Kitekohukohuhokitetahiitonapapa,itona whaearaneikiamateia,materawa.

5Kokoutouiaheimea,Kitemeatetahikitonapapa,ki tonawhaearanei,Kotakumeaheiatawhaingamoukua tapaeaatukiteAtua;

6Nakauaiaewhakahonoreitonapapa,itonawhaearanei; Nakawaihoekoutoutakoutouwhakarerengaihohei whakakahoreitekupuateAtua

7Etehungatinihanga,tikarawataIhaiaiporopitiaimo koutou,imeaai, 8Teiwineikooratoungutuheiwhakahonoremoku; mataranoaatuiaiahauoratoungakau

9Maumaukarakianoaratoukiahau,kotaratouneihokie whakaakoaikongawhakahauatetangata.

10Akarangatiaanaeiatemano,kameakiaratou, Whakarongo,kiamatau;

11Ekoretetangataepokeitemeaetapokoanakite mangai;engaritemeaeputamaianaitemangai,matena epokeaitetangata

12Meireirakahaereanaakonga,kameakiaia,Emohio anaraneikoeihengaParihiitoratourongongaitenei kupu?

13Nakawhakahokiia,kamea,Kahutiangamahurikatoa kihaiiwhakatokiaetokuMatuaiterangi

14Waihoaturatou:hemataporatouearahianaite matapoKitearahinatematapoetematapo,katakatahi rauakitewaikeri

15NakawhakahokiaPita,kameakiaia,Whakaaturiaki amatouteneikupuwhakarite

16KameaaIhu,Keitekuwaretonuanokoutou?

17Kianokoutouimataunoa,kongameakatoaetapoko atuanakitemangaikarirokirotokitekopu,aeakiritia anakitepoka?

18Tenakongameaeputamaianaitemangaiehaereake anaitengakau;ewhakapokeaanaeratoutetangata

19Norotohokiitengakauteputangaakeongawhakaaro kino,ongakohuru,ongapuremu,ongamoetahae,onga tahae,ongawhakapaeteka,ongakohukohu

20Kongameaeneienoaaitetangata:tenakotekaime ngaringakihaiihoroia,ekoretetangataenoaitena.

21¶NakahaereatuaIhuireira,kaangakingawahio Taira,oHairona

22Na,kotehaerengamaiiauawahiotetahiwahine,he Kanaani,kakarangakiaia,kamea,EteAriki,eteTamaa Rawiri,kiaarohakiahau;kotakutamahineengauakinotia anaeterewera.

23AkahoreanakupuiwhakahokiaikiaiaNakahaere maianaakonga,katohekiaia,kamea,Tonoakiahaere;e karangaanahokiimuriiatatou.

24Otirakawhakahokiia,kamea,Heoingameaitonoa maiaiahaukingahipingarootewhareoIharaira

25Kahaeremaitera,kakoropikokiaia,kamea,Ete Ariki,awhinatiaahau

26Nakawhakahokiia,kamea,Eharaitetikakiatangohia tetaroangatamariki,kiamakamangakuri.

27Kameatera,Aera,eteAriki:ekaianaanongakurii ngakongakongaengahoroihoanaitetepuaoratou rangatira.

28KatahikawhakahokiaIhu,kameakiaia,Etai,nuiatu touwhakapono:waihoitauipaiai.Aoraaketanakotiroi tauawapuano

29NakawhakatikaaIhuireira,kahaerekitetahaote moanaoKariri;akakeanakirungakitemaunga,nohoana ireira.

30Herahihokitehuiihaerekiaia,iaratouanongakopa, ngamatapo,ngawahangu,ngamutu,metetinikeatu,a tukuaihoeratoukingawaewaeoIhu;awhakaorangiaana ratoueia

31Miharonoatemanoitoratoukitengaingawahangue koreroana,ingamutueoraana,ingakopaehaereana,i ngamatapoetitiroana:awhakakororiatiaanaeratoute AtuaoIharaira.

32NakakarangatiaeIhuanaakongakiaia,kamea,E arohaanaahaukiteneimano,katoruneihokioratourae

nohoanakiahau,akahorearatoukai:ekoreahauepai kiahaerenohopukuratou,keihemokiteara.

33Nakotemeatangaaanaakongakiaia,Noheaatatou taroitekoraha,emakonaaiteneiopenui?

34NakameaaIhukiaratou,Ehiaakoutoutaro?Kamea ratou,Ewhitu,meetahiikanonohi,torutorunei

35Nakameaiakitemanokianohokitewhenua

36Akamauiakingataroewhitu,kingaika,ka whakawhetai,kawhawhati,ahoatuanaeiakianaakonga, anangaakongakitemano

37Akaikatoaanaratou,akamakona:ewhituhokinga keteikohiaeratou,kitonuingawhatiwhatingaitoe

38A,kotehungaikai,ewhamanongatane,haunganga wahinemengatamariki

39Akaotitemanotetonoatueia,kaekeiakitekaipuke; nakuaukingawahioMakarana.

UPOKO16

1NakahaeremaingaParihimengaHaruki,ka whakamatautaukatonokiawhakakiteaeiakiaratou tetahitohuiterangi.

2Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kaahiahi,kamea koutou,Hepaki;inahewheroterangi

3Aiteata,Heawhaaianei;hewheroneiterangi,e tukupuanaEtehungatinihanga,ematauanakoutoukite titirokitemataoterangi;heoikahoreraneikoutoue mataukingatohuongataima?

4Eraputohuanatewhakatupurangakino,puremu;ae koretetahitohuehoatu,kotetohuanakeoHonaporopiti Nawhakarereaanaratoueia,ahaereana.

5Akaungaakongakiterataha,kuawarewarekitemau taroatu

6NakameaaIhukiaratou,Kiamaharakiatupatoite rewenaangaParihi,angaHaruki

7Akakoreroreroratoukiaratouano,kamea,Notemea kahoretatouimautaromai.

8AkamohioaIhu,kameakiaratou,Heahakoutouka koreroreroaikiakoutou,etehungawhakaponoiti,note meakihaiimauamaihetaroekoutou?

9Kianokoutouimataunoa,kianokoutouimaharakinga taroerimaangamanoerima,kitemahahokiongaketei riroiakoutou?

10Kingatarohokiewhituangamanoewha,ehiahoki ngaketeiriroiakoutou?

11Heahakoutoutematauai,eharaitemeamotetaro takuimeaaikiakoutou,kiatupatoiterewenaanga Parihi,angaHaruki?

12Katahiratoukamataukihaiiaimeakiatupatoite rewenaotetaro,engariiteakoangaParihi,angaHaruki

13KataeaIhukingawahioHihariaPiripai,kauiiaki anaakonga,kamea,Kowairaahau,teTamaatetangata, kitangatangataki?

14Nakamearatou,KitaetahikoHoaniKaiiriiri;kita etahikoIraia;kitaetahi,koHeremaia,kotetahiraneio ngaporopiti

15Nakameaiakiaratou,Kitakoutounaki,kowaiahau?

16NakawhakahokiaHaimonaPita,kamea,KoteKaraiti koe,koteTamaateAtuaora

17NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Kakoakoe,e HaimonaParahona:eharahokiitekikokiko,itetoto,nana teneiiwhakakitekiakoe,engarinatokuMatuaiterangi

18Nakotakukupuanoteneikiakoe,KoPitakoe,aka hangaeahautakuhahikirungakiteneikamaka;ekore anoetaeaengakuwahaotereinga

19Kahoatuanoeahaukiakoengakioterangatiratanga oterangi:akoauehereaiitewhenuaehereaanoite rangi:koaueweweteaiitewhenuaewetekiaanokite rangi

20Meireirakawhakatupatoiaianaakonga,kiakauae korerotiaeratoukitetangatakoteKaraitiia

21NoreiraanoitimataaiaIhutewhakaatukianaakonga, kuatakototetikangakiahaereiakiHiruharama,ahemaha ngamamaeemamaeaiiaingakaumatua,ingatohunga nui,ingakaraipi,akawhakamatea,aitetoruongaraka ara

22NakamauaPitakiaia,kaangakawhakahekitana,ka mea,Aue!kauaka,eteAriki!kauakarateneiepakiakoe.

23Nakatahuriia,kameakiaPita,Haerekimuriiahau,e Hatana:hetutukitangawaewaekoekiahau:kahorehokiou ngakaukingameaateAtua,engarikiatetangata.

24KatahiaIhukameakianaakonga,Kitemeatetahikia haeremaikitewhaiiahau,mewhakakahoreiaeiaano, meamotonaripeka,kaaruaiiahau.

25Kitewhaihokitetahikiaora,kamateanoia:kitemate tetahi,monaiwhakaarokiahau,kakiteanoiaiteora

26Heahahokitepaikitetangata,kiteriroiaiateao katoa,akakoreheoramona?heahahokitatetangatae hoatuaiheiutumotonawairua?

27TeneiakehokikahaeremaiteTamaatetangata,ratou koanaanahera,irungaitekororiaotonaMatua;katahika utuaeiakitenei,kitenei,kiaritekitanamahi

28Heponotakuemeaneikiakoutou,Teneianoetahietu neiekoreepangiaetemate,kiakiteraanoiteTamaate tangataehaeremaianairungaitonarangatiratanga

UPOKO17

1¶Akapahurengaraeono,kamauaIhukiaPita,kia HemirauakotonateinakoHoani,nakaweaanaratoueia kirungakitetahimaungatiketikekitewahimotuke

2Akaputaketonaahuaitoratouaroaro:whititonutona matametera,matonuonakakahumetemarama

3Na,kakiteaeratouaMohirauakoIraiaekoreroreroana kiaia.

4KatahikaohoaPita,kameakiaIhu,EteAriki,hepai kianohotatouikonei:kitepaikoe,mamatouehanga etahiwharaukikoneikiatoru;kiakotahimou,kiakotahi moMohi,kiakotahimoIraia

5Iaiaanoekoreroana,nakataumarumaruihotekapua maramairungaiaratou:nahereonotekapuaemeaana, KotakuTamateneiiarohaai,kotakuiahuarekaai; whakarongokiaia

6Anokarongongaakonga,katakototapaparatou,henui hokitoratouwehi

7NakahaereaIhu,kapakiaratou,kamea,Whakatika, kauaewehi

8A,nokaaraakeoratoukanohi,kahorehetangataikitea eratou,koIhuanake.

9Na,iaratouehekeihoanaitemaunga,kawhakatupatoa Ihuiaratou,kamea,Kauaekorerotiakitetangatatemeai kiteanei,kiaaraakeraanoteTamaatetangataitehunga mate

10Akauianaakongakiaia,kamea,Heahangakaraipi kameaai,koIraiakiamatuaputamai?

11NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,KoIraiaano ematuaputaheiwhakatikaingameakatoa.

12Kotakukupuiateneikiakoutou,Kuataenoamaia Iraiaakihairatouimohiokiaia,heoimeatiaanaeratou kiaiataratouipaiaiKaperaanoteTamaatetangataka mamaeiaratou.

13KatahikamohiongaakongakoHoaniKaiiriiritanai koreroaikiaratou

14A,nokataeratoukitemano,kahaeremaikiaiatetahi tangata,katuturingaturikiaia,kamea, 15Eteariki,kiaarohakitakutama;

16Aikaweaiaeahaukiauakonga,heoikihaiiaitaeate whakaoraeratou

17NakaohoaIhu,kamea,Eteuriwhakaponokore, parorike,kiapeheateroaotokunohokiakoutou?kia peheateroaotokumanawanuikiakoutou?Kaweamaiki koneikiahau.

18NakaririatereweraeIhu;amaweheatuanaiaiaia:a oraaketetamaitiitauawapuano

19MeireirakahaerepukumaingaakongakiaIhu,ka mea,Heaharateaheiaiiamatoutepeiiaiakiwaho?

20NakameaaIhukiaratou,Natokoutou whakaponokore:heponohokitakuemeaneikiakoutou, Kitemeahewhakaponotokoutou,perametotepuanani terahi,emeakoutoukiteneimaunga,Nekeatuikoneiki terawahi;akanekehiaatu;kahorehokihemeaekoree taeaekoutou

21Otiraekoreeputanoatepena,mateinoianakemete nohopuku.

22A,iaratouenohoanaiKariri,kameaaIhukiaratou, MeaketukuateTamaatetangatakingaringaonga tangata;

23Akawhakamateaeratou,aitetoruongarakaaraA nuiatutoratoupouri

24A,notoratoutaengakiKaperenauma,kahaeremaikia Pitangakaikohikohiitehawhehekere,kamea,Ekore ianeitouKaiwhakaakoehomaiitehawhehekere?

25Kameaia,Ae.A,katapokoiakitewhare,koIhukua korerokiaia,kuamea,Epeheaanatouwhakaaro,e Haimona?Etangohiaanaengakingiotewhenuate takohataongametetakohatangataiawai?aratouake tamariki,angatangatakeranei?

26KameaaPitakiaia,IangatangatakeKameaaIhu kiaia,Ha,kahaerenoangatamariki.

27Ahakoarakeiwhaitakehemairatoukiatatou,haereki temoana,piuatetahimatau,akaeketeikamatamua, tangohia;akapuakiitoumangai,kakiteaikoeitetahi moni:tangohiatena,kahoatukiaratoumataua

UPOKO18

1ItauawakahaeremaingaakongakiaIhu,kamea,Ko waitenuirawaiterangatiratangaoterangi?

2NakakarangatiaeIhutetahitamaitinohinohi,ka whakaturiaeiakiwaenganuiiaratou;

3Kamea,Heponotakuemeaneikiakoutou,Kitekore koutouetahuri,aepeneimengatamarikinonohi,ekore koutouetomokiterangatiratangaoterangi.

4Na,kitewhakaititetahiiaia,akaritekiteneitamaiti nohinohi,koiatenuirawaiterangatiratangaoterangi

5Akitemanakotetahikitetahitamaitinohinohipenei,he whakaarohokikitokuingoa,emanakoanakiahau.

6Tenakoteneikahetetahioeneimeanonohie whakapononeikiahau,hepaikekiaiamei whakawerewereakitonakakitekohatumirakaihe,mei pungaiaiakiterireotemoana

7Auetematemoteaoingatakehe!kuatakotohokite tikangakiaputamaingahe;otiiaauetematemotetangata eputaaitehe!

8Kitehekoeitouringa,itouwaewaeranei,poutoa,maka atu:paikehokimoutetomokopakiteora,itemaka ringarua,waewaeruaraneikiteahikatonu

9Akitehekoeitoukanohi,tikarohia,makaatu:paike hokimoutetomokanohitahikiteora,itemakakanohi ruakitekapuraoKehena

10Kiamaharakeiwhakahaweakitetahioeneimea nohinohi;Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Etitirotonu anaoratouanaheraiterangikitekanohiotokuMatuaite rangi.

11IhaeremaihokiteTamaatetangatakitewhakaoraite meaingaro

12Epeheaanaokoutouwhakaaro?kitemeaheraunga hipiatetahitangata,akakotitiketetahi,ekoreianeie waihoeiangaiwatekaumaiwa,kahaerekirungakinga maunga,rapuaiitemeaikotitike?

13A,kitekitea,heponotakuemeaneikiakoutou,tera atutonaharikitauahipi,iteharikingaiwatekaumaiwa kihaiikotitike.

14WaihokikahorehengakauotokoutouMatuaiterangi kiangarotetahioeneimeanonohi

15A,kiteharatouteinakiakoe,haere,korerotiatona harakiaia,koruaanake:kitewhakarongoiakiakoe,ka riroiakoetouteina

16A,kitekoreiaewhakarongo,kaweaatuheihoamou kiakotahi,kiatokoruaranei,kiamauaingakupukatoai ngamangaiongakaiwhakaatutokorua,tokotoruranei

17A,kitepakeanoiakiaraua,korerotiakitehahi:akite pakeanoiakitehahi,mewaihoekoeheitautangata,hei pupirikana

18Heponotakuemeaneikiakoutou,Koakoutouehere aiitewhenuaehereaanokiterangi:koakoutoue weweteaiitewhenuaewetekiaanokiterangi

19Teneianotakukupukiakoutou,Kitemeakatokoruao koutoueritetahianangawhakaaroitewhenuamotetahi meaeinoiairaua,emeingaanomorauaetokuMatuaite rangi.

20Na,kotewahiewhakamineaaitetokorua,tokotoru raneiirungaitokuingoa,keireiraahaukeiwaenganuiia ratou

21KatahikahaereaPitakiaia,kamea,EteAriki,kiahia ngaharangaotokuteinakiahau,metakuwhakarerenoa ihoitonahara?kiawhitungawa?

22KameaaIhukiaia,Ekoreahauemeakiakoe,Kia whitu:engari,Kiawhitutekauwhitu

23Koiakariteaiterangatiratangaoterangikitetahikingi, imeakiakorerotiakiaiaanamonieanapononga 24A,katimataiateui,kakaweamaikiaiahetangata, tekaumanongataranataiaia

25Atewhairawaiaheiutu,kameatonaarikikiahokona ia,tanawahinemeanatamariki,meanameakatoa,hei whakautu

26Nakatapapaihotauapononga,kakoropikokiaia,ka mea,EteAriki,kiaatahangakiahau,akautuakatoatiae ahaukiakoe

27Nakaohoitearohatearikiotauapononga,tukuanaia ia,awhakarereanoatiaihoeiaanamonitarewa.

28Heoiteputangaotauaponongakiwaho,kakiteitetahi oonahoapononga,kotahirauanapeneiaia:nahopukia anaeia,notiaihotekaki,metekiano,Utuatakunama.

29Nakatapapaihotonahoaponongakionawaewae,ka inoikaaia,kamea,Kiaatahangakiahau,akautua katoatiaeahaukiakoe

30Akihaiiaipai:heoihaereana,makaanaiaiakite whareherehere,kiautuakatoatiaraanotenama.

31Heoi,notekitengaoonahoaponongaitauameatanga, nuiatutoratoupouri,ahaereana,whakaaturiaanakito ratouarikingameakatoaimeatia.

32Nakakarangatiaiaetonaariki,kameakiaia,Ete ponongakino,iwhakarereanoatiaeahautauanamakatoa iakoe,notemeaiinoikoekiahau.

33Hetekaianeiitikakiatohungiaekoetouhoapononga, meahauhokiitohuiakoe?

34Nakariritonaariki,atukuaanaiakinga kaiwhakamamae,kiautuakatoatiaraanotananama

35TeraanoeperatokuMatuaiterangikiakoutou,kite koreewhakarereanoatiairotoiokoutoungakaungaheo teteinaotenei,otenei,okoutou

UPOKO19

1¶A,kamutueneikupuaIhu,katuriaatueiaiKariri,a kataekingawahioHuria,kitawahiatuoHorano;

2Herahihokitehuiiaruiaia;awhakaorangiaanaratoue iaireira

3NakahaeremaingaParihikiaia,kitewhakamatautaui aia,kameakiaia,Hemeatikaraneikiawhakarereaete tangatatanawahinemotetahitake?

4Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kahoreano koutouikite,ihangarauaeteKaihangaitetimatangahe tane,hewahine;

5Imeaanoia,Mokoneikawhakarereaaietetangatatona papametonawhaea,akapirikitanawahine:ahei kikokikokotahirauatokorua?

6Naheoianotorauatokoruatanga,engarikotahiano kikokikoNa,koateAtuaihonoai,kauaeweheaete tangata

7Kamearatoukiaia,HeaharaaMohiiakoaikiahoatu hepukapukawhakarere,kawhakarereai?

8Kameaiakiaratou,Natepakekeookoutoungakaui tukuaaikoutoueMohikiawhakarereiakoutouwahine:i tetimatangaihoiakahoreipena

9Nakotakukuputeneikiakoutou,Kitewhakareretetahi itanawahine,haungaiamotemoepuku,akamarenaki tetahiatu,epuremuanaia:akitemarenatetahiitewahine iwhakarerea,epuremuanaia

10Kameaanaakongakiaia,Kitepeneitetikangamote tangatarauakotanawahine,eharatemarena

11Otirakameaiakiaratou,Ekoreteneikupueriteinga tangatakatoa,engariitehungaihoatuai

12Heunakahokietahinotewhanautangamaiitekopuo tewhaea:koetahiunakahemeawhakaunakanatetangata: koetahiunakahemeawhakaunakanaratouano,he

whakaarohokikiterangatiratangaoterangiKotetangata eaheianakitetango,manaetango.

13Ireirakakaweamaihetamarikinonohikiaia,kia whakapaaiiaionaringakiaratou,kiainoi:aririaiho ratouengaakonga.

14NakotekiangaaIhu,Tukuamaingatamarikinonohi, auahokiearaiaatutaratouhaeremaikiahau:nonga peneihokiterangatiratangaoterangi.

15Awhakapakiaihoeiaonaringakiaratou,ahaereatu anaireira

16Nakahaeremaitetahi,kameakiaia,Ete Kaiwhakaakopai,heahatemahipaimaku,ewhiwhiai ahaukiteoratonu?

17Nakotanameatangakiaia,Heahaahauikiiaaiekoe hepai?kahoretetahiipai,kotahianake,koteAtua:otira kitemeakoekiatomokiteora,whakariteangature.

18Kameaiakiaia,Kotehea?NakameaaIhu,Kauae patutangata,Kauaepuremu,Kauaetahae,Kauae whakapaeteka,

19Whakahonoretiatoupapametouwhaea:metenei,Kia arohakoekitouhoatataanokokoe

20Kameatauataitamakiaia,Kuariteiahaueneimea katoanotokutamarikitanga:tenahokitetahimeaehapa anaiahau?

21KameaaIhukiaia,Kitemeakoekiatinotika,haere, hokonaoutaonga,kahoatukingarawakore,aewhai taongakoekiterangi:ahaeremaiimuriiahau

22Na,karongotauataitamaitauakupu,haerepourianaia: hemahahokionataonga

23KameaaIhukianaakonga,Heponotakuemeaneiki akoutou,Etapokowhakauauatetangatataongakite rangatiratangaoterangi

24Teneianotakukupukiakoutou,Hengawarikeatute haereotekameraratekowhaootengiraitehaereote tangatataongakirotokiterangatiratangaoteAtua 25A,nokarongoanaakonga,nuirawatoratoumiharo,ka mea,Kowairaeora?

26NakatitiroaIhukiaratou,kamea,Kitetangataekore teneietaea;engarikiteAtuakataeangameakatoa

27KatahikawhakahokiaPita,kameakiaia,Na,kua whakarereaneiematoungameakatoa,kuaaruneiiakoe; heaharamatatou?

28NakameaaIhukiaratou,Heponotakuemeaneikia koutou,Kokoutouiaruneiiahau,kiataeatewhanautanga houtanga,inanohoteTamaatetangatakirungakite toronaotonakororia,kanohoanokoutoukirungakinga toronatekaumarua,kawhakawaingahapukotahitekau maruaoteIharaira.

29Etetaataatoaifaarueitefare,etemautaeae,etemau tuahine,etemetuatane,etemetuavahine,etevahine,ete tamarii,etefenua,ito’uneii‘oa,ehanerea‘eta’nae noaa,eenoaaia’nateoramureore.

30Hetokomahaiaomuaewaihokimuri;koomurihei tuatahi

UPOKO20

1Heritehokiterangatiratangaoterangikitetahirangatira whare,ihaereiteatatukitekorerokaimahimotanamara waina.

2A,nokaotitewhakaritekingakaimahikiakotahirahe pene,tonoaanaratoueiakitanamarawaina

3Akahaereatuiaitetoruongahaora,kakiteietahiatue tumangereanaitekaingahokohoko.

4Kameakiaratou;Haerehokikoutoukitemarawaina,a kahoatueahaukiakoutoutemeaetikaana.Nahaereana ratou.

5Ihaereanoiaiteono,iteiwaongahaora,aperaana ano

6Itetekaumatahiongahaorakahaereatuanoia,kakite ietahiatuetumangereana,kameakiaratou,Heahata koutouetumangereikoneiiteraroanei?

7Kamearatoukiaia,Notemearakahorehetangatai korerokiamatoukitemahiKameaiakiaratou,Haere hokikoutoukitemarawaina;akotemeatikakariroia koutou

8A,noteahiahikameaterangatiraotemarawainaki tanakaiwhakahauhau,Karangatiangakaimahi,utuahoki ratou,heiomuritimataaiputanoakiomua

9A,notetaengamaiotehungaiutuaitetekaumatahio ngahaora,kotahitepeneiriroitetahi,itetahi.

10Kataeanoomua,huanoaratouteraatutemeaeriroia ratou;akotahianotepeneiriroitetahi,itetahi 11A,nokariromai,kaamuamukiterangatiraotewhare, 12Kamea,Kotahitehaoraimahiaieneiomuri,akaoti ratoutewhakaritekiamatou,ipehianeietetaimahaete tikakatangaotera.

13Akawhakahokiiakitetahioratou,kamea,Ehoa, kahoreakuhekiakoe:kihaikoeiwhakaritekiahaume pene?

14Tangohiatau,haere:ehoatueahaukiteneiomurikia ritekitau

15Eharaianeiitetikakiameatiaeahautakuepaiaiki akumea?Hekinoraneitoukanohinotemeahepaiahau?

16Heoi,koomuriemeingakimua,koomuakimuri:he tokomahahokiekarangatia,heruaruaiaewhiriwhiria.

17A,iaIhuehaereanakiHiruharama,kakaweaeiaana akongakotahitekaumaruakitahaki,akameakiaratou, 18NaehaereanateneitatoukiHiruharama;akatukuate Tamaatetangatakingatohunganui,kingakaraipi,aka kiiaiaeratoukiamate

19Katukuaiakingatauiwikiatawaia,kiawhiua,kia ripekatia:aitetoruongarakaara

20MeireirakataekiaiatewhaeaongatamaaHeperi, ratoukoanatama,akakoropiko,kainoikitetahimeaiaia.

21Nakameaiakiaia,Hehiahiaahatou?Kameaiakia ia,Whakaaetiaeneitamatokoruaaku,kianoho,tetahiki toumatau,tetahikitoumaui,itourangatiratanga.

22OtirakawhakahokiaIhu,kamea,Kahorekoruae mohiokitakoruaeinoinei.Eaheiraneikoruateinuite kapukainumiaeahau,kiairiiriakiteiriiringakairiirianei ahau?Kamearauakiaia,Eaheiano

23Kameaatuiakiaraua,Einuanokoruaitakukapu,ka iriiriakiteiriiringaeiriiriaaiahau:tenakotenohokitoku matau,kitokumaui,eharaitemeamakuehoatu,engari karirokuahoatukitehungaiwhakariteaneietoku Matuamoratou

24A,nokarongotetekau,karirikiauahoatokorua

25OtirakakarangatiaratoueIhukiaia,kamea,Ematau anakoutou,kongakawanaongatauiwiheiwhakatupu rangatirakiaratou,kongatangatararahiheiakiakiia ratou.

26Ekoreeperairotoiakoutou:engarikitemeatetahikia whakatuputangatarahiirotoiakoutou,mewhakatupu kaimahiiamakoutou;

27Eoteihinaaroiahauirotoiaoutouna,iarirooiaei tavininooutou.

28PeraiteTamaatetangata,kihaineiihaeremaikia mahiahemeamana,engarikiamahiia,kiatukuhokiiaia kiamateheiutumongatangatatokomaha.

29A,iaratouehaereatuanaiHeriko,herahitehuiiaru iaia

30Natokoruangamatapoenohoanaitetahaoteara:ka rongorauakoIhuteraehaereatuana,kakarangaake,ka mea,Kiaarohakiamaua,eteAriki,eteTamaaRawiri.

31Aiririarauaetemanokianohopuku:heoirahiaketa rauakaranga,kamea,Kiaarohakiamaua,eteAriki,ete TamaaRawiri.

32NakatuaIhu,kakarangaiaraua,kamea,Kiaahatia koruaeahau?

33Kamearauakiaia,EteAriki,kiakiteomauakanohi.

34NakaarohaaIhu,kapakiorauakanohi:atitirotonu akeorauakanohi,aaruanarauaiaia

UPOKO21

1¶A,katataratoukiHiruharama,kataekiPetapaki,ki MaungaOriwa,katonoaeIhungaakongatokorua

2Kameakiaraua,Haerekitekaingaeangamaianakia korua,nakakitetonukoruaitetahikaiheehereaname tanakuao:wetekina,kaarahimaikiahau

3A,kitewhaikuputetahitangatakiakorua,kiatu,Emea anateArikikiarauamana;nakatonoatonutiaratoueia.

4Nakameatiateneikatoakiariteaitateporopitiikorero ai,imeaai,

5MeaatukitetamahineaHiona,Na,kotouKingiehaere mainakiakoe,hengakaumahakitona,enohoanairunga itekaihe,itekuaohoki,itetamaatekaihe

6Nahaereanangaakonga,meatiaanataIhuimeaaikia raua

7Arahinamaianatekaihemetekuao,wharikitiaanaki rungaorauakakahu,anohoanaiakirunga.

8Ahenuirawatehuikitewharikiioratoukakahukite ara;koetahiikokotiingamangaongarakau,wharikitia anakiteara.

9Kongamanoihaereimua,metehungaihaereimuri, keitekaranga,keitemea,OhanakiteTamaaRawiri:Ka whakapaingiateneiehaeremaineiirungaiteingoaote Ariki;Ohanairungarawa

10A,nokataeiakiHiruharama,kaohokatoatepa,ka mea,Kowaitenei?

11Kameatemano,KoIhutenei,koteporopitioNahareta oKariri

12NakatomoaIhukitetemeparaoteAtua,apeia katoatiaanaeiakiwahotehungaehokoatuana,ehoko maianairotoitetemepara,turakinaakengatepuanga kaiwhakawhitiwhitimoni,menganohoangaotehunga hokokukupa;

13Akameakiaratou,Kuaotitetuhituhi,Kakiiatoku wharehewhareinoi;heoikuameinganeiekoutouheiana mongakaipahua

14Aihaeremaikiaiakirotokitetemeparangamatapo mengakopa;awhakaorangiaanaratoueia

15Notekitengaiaongatohunganuimengakaraipiinga meawhakamiharoimeatiaeia,ingatamarikihokie karangaanaitetemepara,emeaana,OhanakiteTamaa Rawiri;itinoririratou, 16Kameakiaia,Erongoanakoekitaeneiemeanei? KameaaIhukiaratou,Aera;kianokoutouikitenoa, Pumautonuiakoetewhakamoemitiatemangaionga kohungahunga,ongameangoteu?

17Akamahueratouiaia,haereanaiakiwahootepa,ki Petani;amoeanaiaireira

18Na,iteata,iaiaehokianakitepa,kahiakaiia

19A,itonakitengaitetahipikiitetahaoteara,kahaere iakitauarakau,heoikihaiikiteatetahimeairunga,herau anake,kameakitauarakau,Keiwhaihuakoeaakeake Namaroketonutepiki

20A,notekitengaongaakonga,kamiharo,kamea,I peheatiaihohoroaitemarokeotepikinei?

21NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Heponotaku emeaneikiakoutou,Kitemeahewhakaponotokoutou, akahoreeruaruatewhakaaro,ekoreemeatiaekoutouko teneianakeimeatianeikitepiki,engarikitemeaano koutoukiteneimaunga,Kianekehiaatukoe.,akamaka koekitemoana;kamahia

22Kongameakatoahokietonoaikoutouinainoi,kite whakapono,kariroiakoutou.

23A,kataeiakirotokitetemepara,kahaeremainga tohunganuimengakaumatuaoteiwi,iaiaanoeakoana, akamea,Tenakoatemanaimeatiaaieneimeaekoe?na waiihoatuteneimanakiakoe?

24NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Makuhokie uikiakoutoukiakotahikupu,kitekorerotiaekoutouki ahau,makuhokiekorerokiakoutoutemanaimeaaiahau ieneimea

25KoteiriiringaaHoani,noheakoia?noterangi,note tangataranei?Akakoreroreroratoukiaratouano,kamea, Kitemeatatou,Noterangi;kameamaiiakiatatou,Ha, heahakoutoutewhakaponoaikiaia?

26Akitemeatatou,Notetangata;ewehianamatouite iwi;kitaratoukatoahokiheporopitiaHoani

27NakawhakahokiratoukiaIhu,kamea,Kahorematou ematauNakotanameatangakiaratou,Ekoreanoe korerotiaeahaukiakoutoutemanaimeaaiahauienei mea.

28Naepeheaanaokoutouwhakaaro?Tokoruangatama atetahitangata;akahaereiakitomua,kamea,Etama, haerekitemahiaianeikitakumarawaina.

29Nakawhakahokiia,kamea,Kahoreahauepai:otirai muriihokaputaketonawhakaaroahaereana.

30Akahaeremaiiakitetuarua,kaperaanotanakupu Nakawhakahokitera,kamea,Ekara,kahaereahau:a kihaiihaere

31Kowaiorauaimeaitatonamatuaipaiai?Kamea ratoukiaia,KotomuaKameaaIhukiaratou,Hepono takuemeaneikiakoutou,Kongapupirikanamenga wahinekairauehaereanaimuaiakoutoukite rangatiratangaoteAtua

32IhaeremaihokiaHoanikiakoutouratearaotetika,a kihaikoutouiwhakaponokiaia:kongapupirikanaiame ngawahinekairauiwhakaponokiaia:kokoutouia,ito koutoukitenga,kihaiiripenetaimuriiho,iwhakaponoai kiaia

33Whakarongokitetahiatukupuwhakarite:Teratetahi rangatirawhareiwhakatoitemarawaina,ataiepatiaanaa takanoa,keriaanatetakahangawainairoto,hangaanahe pourewa,atukuaanaeiakingakaimahi,ahaereanaki tawhiti:

34A,nokatatatepohua,katonoaeiaanaponongakinga kaimahikitetikiionahua

35Nakamaungakaimahikianapononga,whiuaana tetahi,whakamateaanatetahi,aakinaanatetahikite kohatu

36Nakatonoaanoeiaetahiatupononga,hetokomahaatu iomua:heoiiperatiaanoratou

37Na,murirawaiho,katonoiaitanatamakiaratou,i meaia,Ehopohoporatoukitakutama

38Notekitengaiaongakaimahiitetama,kameakia ratouano,Kotetangatateneimonatekainga;tena,tatou kawhakamateiaia,katangoitonakainga

39Nakamauratoukiaia,makaanakiwahootemara waina,awhakamateaiho.

40Na,kataemaiterangatiraotemarawaina,kapeheatia eiaauakaimahi?

41Kamearatoukiaia,Pouriurianaaianeitana whakangaroiauatangatakino;

42KameaaIhukiaratou,Kianokoutouikitenoairotoi ngakaraipiture,Kotekohatuikapeaengakaihanga,kua meingateneiheimotekokonga:nateArikitenei,hemea whakamiharohokikiotatoukanohi?

43Koiaahaukameaneikiakoutou,Katangohiate rangatiratangaoteAtuaiakoutou,akahoatukitetahiiwi, eputaaingahuaotauarangatiratanga

44Na,kitehingatetahikirungakiteneikohatu, mongamonganoa:kitetakaiatauakohatukirungaki tetahi,ngotangotanoaiamehepuehu

45A,karongongatohunganuimengaParihikianakupu whakarite,kamohiomoratouanakorero

46Na,iaratouewhaianakiahopukiaia,kawehiite mano,kitaratouhokiheporopitiia.

UPOKO22

1NakaohoaIhu,kakorerokupuwhakaritekiaratou,ka mea,

2Heriteanoterangatiratangaoterangikitetahikingi,i whakaritemarenamotanatama;

3Atonoaanaanapononga,heikarangaitehungai korerotiakitemarena:heoikihairatouipaikitehaere.

4Katonoanoiaieraatupononga,kamea,Meaatukite hungaikorerotia,Na,kuaritetakuhakari:kuaotiakukau meakumeamomonatepatu,akuaritekatoangamea: haeremaikitemarena

5Otiraipaopaongiaeratou,haereanakotetahikitana mara,kotetahikitanahokohoko.

6Nahopukinaanaanaponongaengameaimahue, tukinotiaanaratou,awhakamateaiho

7Noterongongaiaotekingi,kariri:atonoaatuanaana taua,whakangaromiaanatauahungakohuru,tahunaihoto ratoupa.

8Katahiiakameakianapononga,Eriteanatemarena,ko tehungaiaikarangatiakihaiipai

9Nahaerekoutoukingahuarahi,atonoamaikitemarena tehungakatoaekiteaikoutou

10Nakahaereauaponongakingaara,ahuihuiakatoatia anatehungaikiteaeratou,tekino,tepai:nakikianate marenaingamanuhiri

11A,notetaengaatuotekingikiakiteingamanuhiri,ka kiteiaitetahitangataireira,kahoreneionakakahu marena;

12Akameakiaia,Ehoa,heahakoeitomomaiaiki koneikahoreneioukakahumarena?Nakawahanguia.

13Nakameatekingikingakaimahi,Hereaonaringa,ona waewae,kaweaatu,makakitepouriiwahorawa;kote wahiteraotetangimeteteteaonganiho

14Hetokomahahokiekarangatia,heruaruaiae whiriwhiria.

15MeireirakahaerengaParihi,karunangakitepeheae mauaitetahikupuana

16AkatonoakiaiaaratouakongamengaHeroriana,hei mea,EteKaiwhakaako,ematauanamatouheponokoe,e whakaakoanakoeitearaoteAtuairungaitepono,e koreanokoeewhakaarokitetangata:kahorehokikoee titirokitekanohitangata

17Tena,korerotiakiamatou,Epeheaanatouwhakaaro? HemeatikaraneitehoatutakohakiaHiha,kahoreranei?

18OtiraimohioaIhukitoratouwhakaarokino,akamea, Heahatakoutouewhakamatautaunaiahau,etehunga tinihanga?

19Tenakoa,kiakiteahauitemonitakohaAmauriamai anaeratoukiaiahepene

20Nakameaiakiaratou,Nowaiteneiahuamete tuhituhinga?

21Kamearatoukiaia,NoHihaKatahiiakameakia ratou,HoatukiaHihangameaaHiha;kiteAtuahokinga meaateAtua

22Karongoratoukieneikupu,kamiharo:amahueakeia iaratou,ahaereanaratou.

23ItauarakahaeremaikiaiangaHaruki,emeanei kahorehearanga,kauikiaia,

24Kamea,EteKaiwhakaako,imeaaMohi,Kitematete tangata,akahoreanatamariki,matonateinaemarenatana wahine,ewhakatupuakeheurimotonatuakana

25Natokowhitutetahiwhanauiamatou,hetuakana,he teina:temarenatangaotetuatahi,kamate,ahoreonauri, waihoihotanawahinematonateina

26Metetuaruaano,metetuatoru,putanoaitetuawhitu.

27Na,muriihoiaratoukatoakamatetewahine

28Na,itearanga,mawaiotetokowhitutewahine?ia ratoukatoahokiia.

29NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Eheana koutou,temohiokingakaraipiture,kitekahaanoote Atua

30Itearangahokiekoreratouemarena,ekoreanoe hoatukiamarenatia,engarikaritekingaanaheraateAtua iterangi.

31Na,kotearangaotehungamate,kahoreanokoutoui kiteitateAtuaikoreroaikiakoutou,imeaai, 32KoahauteAtuaoAperahama,teAtuaoIhaka,teAtua oHakopa?EharateAtuaiteAtuanotehungamate,engari notehungaora.

33A,nokarongotemano,kamiharokitanaako 34NoterongongaiaongaParihi,kuakapiiaiatemangai ongaHaruki,kawhakaminetahiratou.

35Nakauitetahioratou,hekaiwhakaakoiteture,ka whakamatautauiaia,kamea,

36EteKaiwhakaako,koteheatekupunuioteture?

37KameaaIhukiaia,Kiawhakapauatoungakau,tou wairua,touhinengaro,kitearohakiteAriki,kitouAtua 38Kotetuatahitenei,kotekupunui.

39Heriteanotetuaruakitenei,Kiaarohakoekitouhoa tata,anokokoe

40Keirungaieneikupueruaeirianateturemenga poropiti.

41A,ingaParihienohohuihuiana,kauiaIhukiaratou, 42Kamea,HepeheaokoutouwhakaarokiateKaraiti? Nawaiiatama?Kamearatoukiaia,NaRawiri 43Kameaiakiaratou,HeaharaaRawiri,iaiaenohoia anaeteWairua,ikarangaaiiaiaheAriki?

44ImeaaIhowakitokuAriki,heitokumataukoenohoai, kiameingaraanoeahauouhoaririheiturangawaewae mou?

45Na,kakiianeiiaeRawiriheAriki,hepeheaitamaai kiaia?

46Ahorehetangataiaheitewhakahokikupukiaia,kihai rawaanotetahiimaiakiteuikiaiaitauaraihoano

UPOKO23

1NakakoreroaIhukitemano,kianaakongahoki, 2Kamea,KongakaraipimengaParihienohoanaite nohoangaoMohi;

3Kongameakatoaemeaairatouheipupurimakoutou, puritia,mahia;keiriteiakoutoukiaratoumahi:kota ratouhokihekorero,kahorehemahi

4Eherehereaanahokieratoungawahangataimaha,he uauamekapikaua,awhakawahaihokirungakinga pokohiwiotetangata;heoiekoreratouewhakakorikoria kitetahiooratoumaihao

5Koaratoumahikatoaemeatiaanaheimatakitakimate tangata:ewhakawhanuitiaanaeratouaratoupairakere,e whakanuiaanaanongatanikoooratoukakahu

6Earohaanahokikinganohoangarangatiraingahakari, kinganohoangarangatiraingawharekarakia;

7Mengaohatangaingakaingahokohoko,akiakarangatia etetangata,ERapi.

8Otiiaauakoutouekarangatia,ERapi:kotahihokito koutouKaiwhakaako,koteKaraiti;hetuakana,heteina koutoukatoa.

9Kauaanotetahiekiiaheimatuamokoutouirungaite whenua:kotahihokitokoutouMatua,koteraiterangi

10Kauaanokoutouekiiahekaiarahi:kotahianoto koutoukaiarahi,koteKaraiti

11Engarikotemeanuirawairotoiakoutou,heipononga iamakoutou

12Kitewhakanuihokitetahiiaia,kawhakaititia;akite whakaititetahiiaia,kawhakanuia

13Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!etutakinaanahokiekoutoute rangatiratangaoterangikingatangata:kahorekoutoue tomokiroto,kahorehokietukuatehungaetomoanakia tapoko

14Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!notemeakapauiakoutoungawhareo ngapouaru,akamamingakiteinoiroa:moreirahenui rawatemateetaukiakoutou.

15Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!etaiawhiotiaanahokiekoutoutemoana

metewhenua,kiatahurimaiaitetahiheiporohiraiti,a,no kariromai,kameingaiaekoutouheitamaitimoKehena, nekeatuiakoutou

16Aue,tematemokoutou,engakaiarahimatapo,emea nei,Kiteoatitiatewharetapuetetahi,hemeanoaano; otirakiteoatitiaetetahitekouraotewharetapu,kamau tana!

17Engakuware,engamatapo:koteheatemeanui,kote kouraranei,kotewharetapuraneiitapuaitekoura?

18Metenei,Kiteoatitiaetetahiteaata,hemeanoaano; otirakiteoatitetahiitemeahomainoairunga,kamau tana

19Engakuware,engamatapo:koteheatemeanui,kote whakahere,koteaataraneiitapuaitewhakahere?

20Na,kiteoatitiaetetahiteaata,eoatitiaanaeiatera mea,mengameakatoairunga.

21Kiteoatitiahokietetahitewharetapu,eoatitiaanaeia teramea,metekainohooroto

22Kiteoatitiahokietetahiterangi,eoatitiaanaeiate toronaoteAtua,metekainohoorunga

23Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!ehoatuanahokiekoutoutewhakatekau oteminiti,oteanihi,otekumine,awhakarereaakee koutoungameanunuioteture,tewhakawa,tetohu tangata,tewhakapono:koeneitemeatikakiamahiae koutou,kauahokiteraekapea

24Engakaiarahimatapo,etatarineiitewaeroa,a horomiaaketekamera.

25Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!ehoroineiiwahootekapu,otepereti, korotoiakitonuitepahua,itetaikaha.

26EteParihimatapo,matuahoroiaarotootekapu,ote pereti,kiamaaihokiawaho

27Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!heritehokikoutoukingaurupakuaotite panikiteparuma,kowahoheataahuakitetitiroatu,ko rotoiakitonuingakoiwitupapaku,ingameapokekatoa.

28Waihokikokoutou,kowahoetikaanakitatetangata titiro,korotoiaekianaitetinihanga,itekino

29Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!Kokoutouhokiheihangaingaurupao ngaporopiti,heiwhakapaipaiingaurupaotehungatika; 30Metekiano,Meingaratatouootatoumatua,kihai tatouiurutahimeratoukitewhakahekeitetotoonga poropiti

31Hewhakaatuteranakoutouano,kokoutounga tamarikiatehungananaipatungaporopiti

32Tenara,kiakiakoutoutemehuaaokoutoumatua.

33Enganakahi,eteurinakahi,mepeheakarereai koutouitematekitereinga?

34Nakatonoaatueahaukiakoutoungaporopiti,nga tangatamahara,ngakaraipi:koetahioratouewhakamatea ekoutou,eripekatia;koetahioratouewhiuairotoio koutouwharekarakia,ewhaiahokiitetahipakitetahipa 35Kiaekeaikirungakiakoutoungatotokatoai whakahekeakirungakitewhenua,notetotooApera,ote tangatatika,taenoakitetotooHakaraia,tamaaParakia,i patuaneiekoutoukiwaenganuiotetemepara,oteaata 36Heponotakuemeaneikiakoutou,Teraepaeneimea katoakiteneiwhakatupuranga.

37EHiruharama,eHiruharama,ewhakamateneiinga poropiti,eakineikitekamakaitehungaetonoaanakia

koe,anotetinioakumeatangakiawhakamineaau tamariki,kiaperatiameteheiheiewhakamineneiianapi kiraroionaparirau,akihaikoutouipai!

38Nakamahueatukiakoutoutokoutouwharekiatakoto noaana.

39Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Ekorekoutoue kiteiahauamuaakenei,kiamearaanokoutou,Ka whakapaingiaiaehaeremaianairungaiteingoaote Ariki

UPOKO24

1¶AkaputaatuaIhukiwahootetemepara,kahaere;na kataemaianaakongakiaiakiawhakakiteakiaianga whareihangamotetemepara

2OtirakameaaIhukiaratou,Kahoreraneikoutouekitei eneimeakatoa?Heponotakuemeaneikiakoutou,E koreetoetetahikohatuirungaitetahikohatu,engarika whakahoroa.

3A,iaiaenohoanairungaimaungaOriwa,kahaere pukumaingaakongakiaia,kamea,Korerotiakiamatou, koaheaeneimea?heahahokitetohuotouhaerengamai, otemutungahokioteao?

4NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Kiatupatokei mamingatiakoutouetetangata.

5Hetokomahahokiehaeremaiirungaitokuingoa,e mea,Koahauia;ahetokomahaewhakapohehetia

6Aterakoutouerongokingapakanga,kingahaukorero pakanga:kiatupatokeiohorerekoutou:tatemeakuarite kiaputaeneimeakatoa,taihoaiatemutunga

7Kawhakatikahokitetahiiwikitetahiiwi,tetahi rangatiratangakitetahirangatiratanga:aeputangapo matekai,ngamateuruta,mengaru,kingatiniwahi 8Kotetimatangaeneikatoaongamamae.

9Koreirakoutoutukuaaikiatukinotia,aewhakamatea koutou;akakinongiakoutouengaiwikatoa,hewhakaaro kitokuingoa.

10Ahetokomahaehe,akatukutetahiitetahi,kakino anotetahikitetahi

11Hetokomahaanongaporopititekaewhakatika,ahe tokomahaewhakapohehetiaeratou

12A,itekinokahua,kamatokehaeretearohaote tokomaha.

13Kotetangataiaeuanaataeanoatiatemutunga,kaora ia

14Aekauwhautiateneirongopaioterangatiratangaputa noaiteao,heimeawhakaatukingaiwikatoa;koreiratae maiaitemutunga.

15Na,kakitekoutouitemeawhakarihariha,itemea whakangaro,ikorerotiaaieRanieraporopiti,etuanaite wahitapu,(kotetangataekoreroana,kiamatauia;)

16HeireirakiaomatehungaiHuriakingamaunga.

17Kotetangatairungaitewharekauaehekeihokite tangoitetahimeairotoitonawhare

18Kauaanotetangataitemaraehokimaikitetikiiona kakahu

19Auetematemotehungaehapuana,mongameahokie whangaianakiteu,iauara!

20Engarikiainoikoutoukeirokohangakoutouetewhatii tehotoke,itehapatiranei.

21Itauawahokienuiaitewhiu,kahoreonariteote timatangaoteaoamohoanoanei,ekoreanoeperaamua akenei

22Akitekahoreauaraiporoaiwaenga,horehekikokiko eora:otirakawhakaaroatehungawhiriwhiri,akaporoa auara

23Kitemeatetahikiakoutouireira,Na,teneiateKaraiti; kauaewhakaponohia.

24EwhakatikahokingaKaraititeka,mengaporopititeka, akahoatueratoungatohununui,mengamea whakamiharo;ameitaea,kamamingatiaeratoutehunga whiriwhiri

25Nana,kuakorerotiawawetianeieahaukiakoutou.

26Na,ahakoamearatoukiakoutou,Na,keitekorahaia; kauaehaereatu:na,keingarumangaro;kauae whakaponohia.

27Karitehokikiteuiraeputamaineiiterawhiti,ahiko tonuatukitehauauru;kaperaanotehaerengamaiote Tamaatetangata.

28Kotewahihokiitetupapaku,koreirahuihuiainga ekara

29Imuritonuihoitewhakapaweraiauaraka whakapouritiatera,ekoreanoetititeatarau,katakaiho ngawhetuoterangi,akangaueuengameakahaonga rangi.

30KoreiraputaaitetohuoteTamaatetangataiterangi, akatangingahapukatoaotewhenua,akakiteiteTamaa tetangataehaeremaianairungaingakapuaoterangime tekaha,metekororianui

31A,etonoaeiaanaanaherameteteteretanginui,aka huihuiaeratouanaiwhiriwhiriaiingahauewha,itetahi pitooterangiputanoakitetahipito

32Na,akonahekupuwhakaritemotepiki;Itonamangae ngawarianaano,eputaanahokingarau,kamohiokoutou kuatatateraumati:

33Waihokikokoutou,inakiteieneimeakatoa,kamatau katataia,keingakuwahatonu.

34Heponotakuemeaneikiakoutou,Ekorerawatenei whakatupurangaepahemo,kiaputaraanoeneimeakatoa

35Koterangimetewhenuaepahemo,koakukupuiae koreepahemo

36Otirakahoretetahitangataemohiokitauara,kitaua haora,kahorengaanaheraoterangi,kotokuMatuaanake.

37KaritehokikingaraiaNoatehaerengamaioteTama atetangata

38Karitehokikingaraimuaotewaipukeekaiana,e inuana,emarenaana,ehoatuanakitemarena,taeanoatia teraitomoaiaNoakiteaaka;

39Akahoreratouimohio,apakarunoatewaipuke,a kahakinaanaratoukatoa;kaperaanotehaerengamaiote Tamaatetangata

40Itauawatokoruakitemara;kotahietangohia,kotahie waiho

41Tokoruangawahineehurianaitemira;kotahie tangohia,kotahiewaiho

42Kiamataararapea:ekorehokikoutouemohiokite haoraeputamaiaitokoutouAriki.

43Otirakiamohiokoutoukitenei,meimatautetangatao tewharekitemataaratangaeputamaiaitetahae,kua mataaraia,akahoreitukuatonawharekiapokaia.

44Nakiatatangarakoutou:notemeakaputamaite Tamaatetangataitehaoraekoreaikoutouemahara

45Kowairateponongapono,mahara,imeingaetona arikiheirangatiramoanatangata,heihoatuitekaima ratouitewaetikaai?

46Kakoatauaponongakiterokohangaetonaariki,ina taemai,epenaana.

47Heponotakuemeaneikiakoutou,Kameingaiahei rangatiramoonataongakatoa

48Otirakitemeatauaponongakinoirotoitonangakau, Karoatehaerengamaiotokuariki;

49Akaangakapatuionahoapononga,kakai,kainutahi metehungahaurangi;

50Kahaeremaiterangatiraotauaponongaiteraekore aiiaemaharakiaia,itehaoraekoreaiiaemohio;

51Akamotuiaia,kameingahewahimonairotoite hungatinihanga:kotewahiteraotetangi,oteteteaonga niho.

UPOKO25

1¶Nakariteterangatiratangaoterangikingawahine kotahitekau,imauiaratourama,ahaereanakite whakatauitetanamarenahou;

2Tokorimaoratouhemohio,tokorimahekuware

3Kongameamaharakoreimauiaratourama,kihaihokii mauhinu.

4Kotehungamaharaimauhinuatuirotoiaratouipume aratourama

5Kawhakaroatetanemarenahou,katunewharatoukatoa, kamoe

6Na,iwaenganuipo,kapatekaranga,E,kotetane marenahou!haerekoutoukitewhakatauiaia.

7Katahikaarakatoaauawahine,kawhakapaiiaratou rama

8Nakameatehungamaharakorekitehungamahara, Homaikiamatoutetahiwahiotakoutouhinu;kuapirau hokiamatourama

9Nakawhakahokitehungamahara,kamea,Kahore;kei koreeraneamamatou,makoutou:engarimehaerekoutou kingakaihoko,hokoaiitetahimakoutou

10A,notoratouhaerengaatukitehoko,kataemaitetane marenahou;atomotahianameiakitemarenatehunga kuaatarite:atutakinaanatetatau

11Muriihokataeerawahine,kamea,EteAriki,ete Ariki,uakinakiamatou

12Nakawhakahokiia,kamea,Heponotakuemeaneiki akoutou,kahoreahauemohiokiakoutou.

13Kiamataararapea,ekorehokikoutouemohiokitera, kitehaora,eputamaiaiteTamaatetangata.

14Karitehokiterangatiratangaoterangikitetangatae haereanakitawhiti,karangatiaanaeiaanaponongaake,a hoatuanakiaratouanataonga

15Kitetahiihoatueiaerimataranata,kitetahierua,ki tetahikotahi;kiiatangatakiaritekitonakaha;ahaere tonuatu

16Nakotehaerengaotetangataiaianeingataranatae rima,hokohokonaanaauameaeia,ariroanaiaiaerima atungataranata.

17Peraanohokitetangataingameaerua,eruaatuiriro iaia

18Kotetangataiaitemeakotahi,haereana,keitekeriki tewhenua,ahunaanaeiatemoniatonaariki

19A,roarawaiho,kaputatearikioauapononga,kamea kiakorerotiaanamonieratoukiaia.

20Nakahaeremaitetangataiaianeingataranataerima, kamauriamaierimaatungataranata,kamea,Eteariki,e rimaautaranataihomaiaikiahau:na,erimaatunga taranatakuariromaiiahauheitapirimoera

21Kameatonaarikikiaia,Pairawa,eteponongapai,e teponongapono;ponotaumahikingamearuarua,maku koeemeaheirangatiramongameamaha:urumaikoeki tehariotouariki

22Meterahokiiaianeingataranataerua,kahaeremai, kamea,Eteariki,eruaautaranataihomaiaikiahau:nae ruaatungataranatakuariromaiiahauheitapirimoera.

23Kameatonaarikikiaia,Pairawa,eteponongapai,e teponongapono;ponotonukoekingamearuarua,maku koeemeaheirangatiramongameamaha:urumaikoeki tehariotouariki

24Katahikahaeremaitetangataiaianeitetaranata kotahi,kamea,EteAriki,imohioahauhetangatapakeke koe,ekokotianaitewahikihaiiruiaekoe,ekohikohiana itewahikihaiiruiaekoe:

25Nakawehiahau,ahaereana,hunaanaitautaranataki tewhenua:na,tauna

26Nakawhakahokitonaariki,kameakiaia,Ete ponongakino,mangere,imohiokoeekokotianaahauite wahikihaiiruiaeahau,ekohikohianaitewahikihaii ruiaeahau:

27Kotemeatikakiahoatuekoetakumonikinga kaiwhakawhitiwhitimoni,akataemaiahau,kariromaii ahauakumeonahuaano

28Kotenei,tangohiatetaranataiaia,hoatukiterainga taranatakotahitekau

29Kitewhaimeahokitetahi,kahoatuanokiaia,aka mahaatuana:a,kitekahorehemeaatetahi,katangohiaia iaanaake

30Namakateponongahuakorekitepouriiwaho:kote wahiteraotetangi,oteteteaonganiho.

31KiataemaiteTamaatetangatairungaitonakororia, ratoutahikongaanaheratapukatoa,koreiraianohoaiki rungakitetoronaotonakororia;

32Akawhakamineakitonaaroarongaiwikatoa:ka wehearatoueiatetahiitetahi,kaperameteheparaewehe neiianahipi,ingakoati.

33Kawhakaturiaeiangahipikitonamatau,kongakoati kimaui

34KatahiteKingikameakitehungaitonamatau,Haere mai,etehungamanaakiatokuMatua,nohoiate rangatiratangakuaritenoaakemokoutounotetimatanga raanooteao

35Ihiakaihokiahau,awhangaingaanaekoutou:i matewaiahau,awhakainumiaanaekoutou:hemanene ahau,awhakamanuhiritiaanaekoutou:

36Itutahanga,awhakakakahuriaanaekoutou:heturoro ahau,atirotirohiaanaahauekoutou:itewhareherehere ahau,ahaeremaianakoutoukiahau

37Nakawhakahokitehungatikakiaia,kamea,Ete Ariki,nonaheamatouikiteaiiakoeehiakaiana,a whangaianaiakoe?imatewairanei,awhakainuanaia koe?

38Noheamatouikiteaiiakoeemaneneana,a whakamanuhirianaiakoe?itahangaranei,a whakakakahuriaanakoe?

39Nonaheahokimatouikiteaiiakoeeturoroana,ite whareherehereranei,ahaereanakiakoe?

40NakawhakahokiteKingi,kameakiaratou,Hepono takuemeaneikiakoutou,Kotakoutouimeaaikitetahi oakuteinaitirawanei,hemeatangatenakiahau.

41Katahiiakameakitehungaitetahamaui,Maweheatu iahau,etehungakanga,kiteahikatonu,kuaritenoaake motereweraratoukoanaanahera;

42Ihiakaihokiahau,akihaiihoatuekoutouhekai:i matewaiahau,akihaiiwhakainumiaekoutou:

43Hemaneneahau,akihaiiwhakamanuhiritiaekoutou:i tutahanga,akihaiiwhakakakahuriaekoutou:heturoro ahau,itewhareherehere,akihaikoutouitirotiroiahau.

44Koreiraanoratouwhakahokiaikiaia,meaai,Ete Ariki,nonaheamatouikiteaiiakoeehiakaiana,e matewaiana,emaneneana,etutahangaana,eturoroana, itewhareherehereranei,akihaiimahimau?

45Koreirawhakahokiaiiakiaratou,meaai,Hepono takuemeaneikiakoutou,Itemeakihaineiimeatiae koutoukitetahionganonohirawanei,ina,kihaiimeatia kiahau

46Nakoeneiehaerekitewhiuutuharakahoreneiona mutunga:kotehungatikaiakiteoratonu

UPOKO26

1¶A,kamutueneikupukatoaaIhu,kameaiakiana akonga,

2Ematauanakoutoukiaruaakengarakotekapenga,a katukuateTamaatetangatakiaripekatia

3Nakahuihuingatohunganui,ngakaraipi,menga kaumatuaoteiwi,kitewhareotetohunganui,koKaiapa teingoa;

4KawhakatakototikangananakiaemauaiaIhu,e whakamateaai

5Otiraimearatou,Kauakaitehakari,keingangauteiwi 6Na,iaIhuiPetani,itewhareoHaimonarepera, 7Kahaeremaitetahiwahinekiaiametepouakakohatu, kitonuitehinukakarautunui,aringihiaanakirungaki tonamatenga,iaiaenohoanakitekai.

8Notekitengaiaoanaakonga,kariri,kamea,Heiaha teneimaumau?

9Henuihokiteutumeihokonateneihinukakara,ka hoatukitehungarawakore

10AimohioaIhu,kameakiaratou,Heahatakoutoue whakapaweraweraitewahinenei?hepaihokitanamahiki ahau

11Keiakoutoutonuhokitehungarawakoreingawa katoa;tenakoahauekoreenohotonukiakoutou

12Iringihiahokieiateneihinukakarakitokutinana,he meamotokutanumanga

13Heponotakuemeaneikiakoutou,Kongawahikatoa oteaoekauwhautiaaiteneirongopai,kakorerotiaanota teneiwahineimeaai,heiwhakamaharakiaia

14Katahikahaeretetahiotetekaumarua,koHura Ikarioteteingoa,kingatohunganui,

15Kameakiaratou,Heahatakoutouepaiaikiahomai kiahau,amakuiaetukukiakoutou?Naetorutekaunga hekerehiriwaiwhakariteaeratoukiaia

16Noreiramaianoiairapuaiitewapaietukuaaiia.

17¶Naiteratuatahiotehakaritarorewenakorekahaere ngaakongakiaIhu,kameakiaia,Koheatauepaiaikia takaematoutekapengaheikaimau?

18Nakameaia,Haerekitepa,kiamea,kakiatukiaia, EmeaanateKaiwhakaako,Katatatokutaima;Heitou wharematoukoakuakongameaaiitekapenga 19AmeatiaanaengaakongataIhuiwhakariteaikia ratou;atakaanaeratoutekapenga.

20Kaahiahi,kanohoiametetekaumarua

21A,iaratouekaiana,kameaia,Heponotakuemeanei kiakoutou,matetahiokoutouahauetuku

22Apourinoaihoratou,kaangakakorerotakitahikiaia, Koahauranei,eteAriki?

23Akawhakahokiia,kamea,Kotetangata,etoutoutahi neiomauaringakiterihi,manaahauetuku

24EhaereanahokiteTamaatetangata,eperaanamete meaituhituhiamona:otiiaauetematemotetangatae tukuaaiteTamaatetangata!hepaimotauatangatamei kauaiaewhanau.

25KatahiaHura,tonakaituku,kaohoake,kamea,Ete Kaiwhakaako,koahauranei?Kameaiakiaia,Kua korerotiamainaekoe.

26A,iaratouekaiana,kamauaIhukitetaro,a,kamutu tewhakapai,kawhawhati,kahoatukingaakonga,kamea, Tangohia,kainga;kotokutinanatenei.

27Nakamauiakitekapu,a,kamututewhakawhetai,ka hoatukiaratou,kamea,Inumiatetahiwahioteneie koutoukatoa;

28Kookutotohokienei,kootekawenatahou,e whakahekeaanamotetini,heimurungahara

29Nakotakukuputeneikiakoutou,Ekoreahaueinui teneihuaotewainaamuaakenei,kiataearaanotauarae inumiahoutiaaieahauekoutouiterangatiratangaotoku Matua.

30A,nokamututaratouhimene,kahaerekiMaunga Oriwa

31KatahiaIhukameakiaratou,Kahekatoakoutouki ahauiteneipo:kuaotihokitetuhituhi,Kapatuaeahaute hepara,akawhakamararatiangahipiotekahui

32Otira,muriihoitokuaranga,kahaereahauimuaia koutoukiKariri

33NakawhakahokiaPita,kameakiaia,Ahakoahenoa tekatoakiakoe,ekorerawaahauehe.

34KameaaIhukiaia,Heponotakuemeaneikiakoe, Koteneipoano,itemeakahoreanoitanginoatetikaokao, katoruauwhakakahoretangaiahau.

35KameaaPitakiaia,Ahakoakuatakototetikangakia matetahitaua,ekoreahauewhakakahoreiakoe.Ipera anotekoreroangaakongakatoa

36KatahikahaereratoukoIhukitetahiwahi,tonaingoa neikoKehemane,akameaatukingaakonga,Heikonei koutounohoai,kiahaereahaukikoinainoiai.

37NakamauiakiaPitaratoukongatamatokoruaa Heperi,akatimatatepouri,tetumatatenga

38Nakameaiakiaratou,Kitonutokuwairuaitepouri, tatapukitemate:heikoneikoutounohoai,kiamataara tahitatou.

39Nakahaereiakitahakitataatu,katakototapapa,ka inoi,kamea,EtokuMatua,kitemeaeahei,kiapahemo atuteneikapuiahau:otirakauaewaihoitakuepaiai, engariitau

40Akahaereiakianaakonga,rokohangaatuemoeana, nakameaiakiaPita,Ha,kotakoutoutenei,temataara tahitatoukiakotahihaora?

41Kiamataarameteinoi,keiurukoutoukite whakamatautauranga:hehihikotewairua,kotekikokiko iahengoikore

42Kahaereatuanoia,koteruaoonahokinga,kainoi,ka mea,EtokuMatua,kitekoreeaheikiapahemoatutenei kapuiahau,ameinuanoeahau,waihoitauipaiai

43Kotonahaerengamaiano,rokohangamaiemoeana anoratou;itaimahahokioratoukanohi

44Nakawaihoanoratoueia,ahaereanaano,kainoi,ko tetoruongainoinga,metewhakahuaitauakupuano.

45Katahiiakahaerekianaakonga,kameakiaratou, Moetonu,takotomarie:nakatatatehaora,katukuate Tamaatetangatakingaringaotehungahara.

46Maranga,kahaeretatou:nana,katatatekaitukuiahau 47A,iaiaanoekoreroana,na,kataemaiaHura,tetahio tetekaumarua,metetiniotetangataiaia,mengahoari, mengapatu,iahumaiingatohunganui,ingakaumatuao teiwi

48Nakuaotitetahitohutewhakaritekiaratouetona kaituku,imeaia,Kotakutangataekihiai,koiatena: hopukia

49NatikatonuiakiaIhu,kamea,Tenakoe,ete Kaiwhakaako;kakihiiaia

50NakameaaIhukiaia,Ehoa,ihaeremaikoekiteaha? Meireirakahaeremairatou,kapaoratouringakiaIhu,a hopukinaanaia

51NakatotoroteringaotetahiongahoaoIhu,aunuhia anatanahoari,kahauaihoteponongaatetohunganui, tapahiaanatonataringa

52NakameaaIhukiaia,Whakahokiaihotauhoariki tonapukoro:kamatehokiitehoaritehungahapaihoari.

53Ehuakoeekoreeaheiiahauaianeiteinoikitoku Matua,aehomaieiakiahauheanaheramahaatuinga rihionakotahitekaumarua?

54Heoimateahakariteaitangakaraipiture,arakiapenei?

55ItauawakameaaIhukingamano,Hetahaeahaui haeremaiaikoutoumengahoarimengapatukitehopui ahau?Iakoutouahauenohoanaitetemepara,eakoanai tenara,itenara,akihaikoutouihopuiahau

56Naimeatiateneikatoaheiwhakaritemonga karaipitureangaporopitiNakawhakarerengaakonga katoaiaia,aomaana

57¶KatahikakaweaaIhuengakaihopukitewhareo Kaiapa,otetinotohunga,ireirahokingakaraipimenga kaumatuaehuihuiana.

58KoPitaiaiaruiaiaitawhitikitemaraeotetino tohunga,atomoatuana,nohotahianamengakaimahi,kia kiteitemutunga

59Nakarapungatohunganui,mengakaumatua,mete runangakatoa,kitewhakapaetekamoIhu,kiamateaiia;

60Heoikihaiikitea:ahakoahetokomahanga kaiwhakapaetekaihaeremai,akihaiikiteaMuriihoka putangakaiwhakapaetekatokorua,

61Kamea,Imeateneitangata,Etaeaeahautewhakahoro tewharetapuoteAtua,akiatorungarakaotiiahaute hanga

62Nakuawhakatikatetinotohunga,kameakiaia, Kahoreaukupu?heahataeneiewhakaatuneimou?

63OtiiakihaiaIhuikuihiNakawhakahokitetino tohunga,kameakiaia,KoteAtuaoratakuwhakaoati mou,nakoreromaikiamatou,koteKaraitiraneikoe,ko teTamaateAtua?

64KameaaIhukiaia,Kuakorerotiamainaekoe:otira kameaatuahaukiakoutou,TerakoutouekiteiteTamaa tetangataenohoanaiteringamatauotekaha,ehaere maianairungaingakapuaoterangi.

65Katahikahaehaetetinotohungaionakakahu,kamea, Kuakohukohu;heiahaakematatoungakaiwhakaatu?Na kuarongoneikoutouitanakohukohu

66Epeheaanaokoutouwhakaaro?Nakawhakahoki ratou,kamea,Katikakiamate.

67Nakatuwhainatonamataeratou,kakuruaia;koetahii papakiiaiakingakapuooratouringa

68Imea,Poropitikiamatou,eteKaraiti,Nawaikoei papaki?

69NaiwahoaPitaenohoana,itemarae:akahaeremai tetahikotirokiaia,kamea,KokoehokiiaIhuoKariri.

70Otirakawhakahoreiaitearoarooratoukatoa,kamea, Kahoreahauemohiokitauekimaina

71Akaputaatuiakiwahokitewhakamahau,kakiteano tetahiatukotiroiaia,akameakitehungaireira,IaIhu anooNaharetatenei

72Akawhakahoreanoia,meteoatiano,Kahoreahaue mohiokitenatangata

73A,muritataiho,kahaeremaitehungaetuana,kamea kiaPita,Koiaano,kokoetetahioratou;ewhakaatuana hokitaukupuiakoe

74Katahiiakatimatatekanga,teoati,Kahorerawaahaue mohiokitenatangata.Atangitonuihotetikaokao.

75NakamaharaaPitakitaIhukupuimeaaikiaia,E koreetangitetikaokao,katoruauwhakakahoretangai ahau.Nahaereanaiakiwaho,anuiatutonatangi.

UPOKO27

1¶A,katakiriteata,karunangangatohunganuikatoame ngakaumatuaoteiwimoIhukiawhakamatea:

2A,nokaotiiatehere,kaarahinaatu,tukuaanakia PonotioPirato,kitekawana

3A,notekitengaoHura,otekaitukuiaia,kua whakatauatehekiaia,kaputaketonawhakaaro, whakahokiaanangamonietorutekaukingatohunganui ratoukongakaumatua;

4Kamea,Kuaharaahauitakutukungaitetotoharakore. Akamearatou,Heiahatenamamatou?kiakitekoeitena 5Namakaihoeiangahiriwakitewharetapu,aputaana kiwaho,haereana,taronaanaiaia

6Nakatangongatohunganuiingahiriwa,kamea,Ekore etikakiapangaeneikitetakotorangamoni,heututoto hoki.

7Karunangaratou,ahokonaanakiauameatemaraate kaihangarihi,heitanumangamongamanene

8Nakonaihuainaaitauamara,KoteMaraoteToto,a mohoanoanei

9NakaritetaHeremaiaporopitiikoreroai,imeaai, Tangohiaanaeratoungahiriwaetorutekau,teutumote tangataiwhakariteaneionautu,iwhakariteaneienga tamarikiaIharaira;

10Ahoatuanamotemaraatekaihangarihi;

11NaitetuteraaIhuitearoarootekawana:kauite kawanakiaia,kamea,KokoeraneiteKingiongaHurai? KameaaIhukiaia,Kuakorerotiamainaekoe

12A,itewhakapangaangatohunganuiratoukonga kaumatuaitetahihekiaia,kihaiiaiwhakahokikupuatu.

13KatahikameaaPiratokiaia,Kahorekoeerongoite tiniongameaekorerotianeieratoumou?

14Heoikahorekiakotahikupuiwhakahokiaeiakiaia; nuirawatemiharootekawana

15Nakotatekawanatikangaitauahakarihetukuitetahi hereherekiteiwi,itaratouepaiai

16Ireiraanoiaratoutetahiherehereingoanui,koParapa teingoa.

17A,nokamineratou,kameaaPiratokiaratou,Kowai takoutouepaiaikiatukuaeahaukiakoutou?KoParapa ranei,koIhuraneiekiianeikoteKaraiti?

18Imohiohokiiahehaenoratouitukuaaiia

19A,nokanohoiakirungakitenohoangawhakawa,ka tonotangatamaitanawahinekiaia,kamea,Keiahatiae koetauatangatatika:hemahahokingameaipamoemoea maikiahauinaianeimona

20Otiraiwhakakikitiaengatohunganuiratoukonga kaumatuatemano,kiainoiaaParapa,kiawhakangaromia aIhu

21Nakawhakahokitekawana,kameakiaratou,Ko teheaotetokoruatakoutouepaiaikiatukuaeahaukia koutou?Kamearatou,KoParapa

22KameaaPiratokiaratou,MeahaotieahauaIhu,e huainaneikoteKaraiti?Kamearatoukatoakiaia, Ripekatia

23Nakameatekawana,Heahakoiatanakinoimeaai? Heoinuinoaatutaratouhamama,kamea,Ripekatia

24A,itekitengaoPiratokahoreiaiwhaiwahi,engarika nuikeatutengangau,kamauiakitewai,kahoroiiona ringaitearoarootemano,kamea,Kahoreokuharaite totooteneitangatatika:makoutoutena

25Nakawhakahokiteiwikatoa,kamea,Heirungaona totoiamatou,iamatoutamariki

26Nakatukuaeiaaparapakiaratou:a,kaotiaIhute whiu,katukuakiaripekatia.

27KatahikamauriaaIhuengahoiaatekawanakite wharewhakawa,awhakamineaanakiaiateropukatoa

28Nakahuiaonakakahu,awhakakakahuriaanaiakite kakahuwhero

29A,kaotitetahikaraunatataramoatewhiri,kapotaeaki tonamatenga,metekakahokitonaringamatau:katukui ngaturikiaia,kataunukiaia,kamea,Tenakoe,ete KingiongaHurai!

30Akatuwhainaiaeratou,akamauratoukitekakaho, kapatuakitonamatenga

31Na,kamututaratoutawaikiaia,katihoreaatuirunga iaiatekakahura,whakakahuriaanaonakiaia,aarahina anaiakiaripekatia

32A,iaratouehaereanakiwaho,kakiteaeratouhe tangatanoHairini,koHaimonateingoa:meingaanaiae ratoukiahaeretahimeratouheiamoitonaripeka

33AkataeratoukitetahiwahiekiianeikoKorokota,ara, kotewahiAngaanga

34Kahoatueratouhewinikakiaiakiainumia,hemea whakananukiteau:a,itanawhakamataurangaatu,kihaii paikiteinu

35Nakaripekatiaiaeratou,kaweheweheaonakakahu, hemeamakakiterota:iriteaitateporopitiikoreroai,I weheweheaokukakahumoratou,imakarotahokimo tokukakahu.

36Nanohoanaratoukitetiakiiaiaireira;

37Awhakanohoiaanaeratoukirungaakeitonamatenga temeaiwhakawakiaaiia,hemeatuhituhi,koIhuteneiko tekingiongaHurai.

38Natokoruangatahaeiripekatiangatahitiameia,kotahi kimatau,kotahikimaui

39Nakakohukohukiaiatehungaehaereanarareira,me teoioioratoumatenga

40Kamea,Kokoeheiwhakahoroitewharetapu,hei hangaanoingaraetoru,whakaorangiakoeekoeanoKi temeakoteTamakoeateAtua,hekeihoiteripeka

41Ipenaanotetawaiangatohunganui,ratoukonga karaipi,kongakaumatua,imea,

42Koeraatuiwhakaorangiaeia;ekoreetaeaeiate whakaoraiaiaano.KitemeakoiateKingioIharaira, tenakiahekeihoaianeiiteripeka,kawhakaponomatouki aia

43IwhakawhirinakiiakiteAtua;maiaewhakaoraaianei, kitepaiiakiaia:nanahokiteki,KoteTamaahauate Atua

44Mengatahaehokiiripekatiatahitiarameia,iperaano taratoutawaikiaia

45Na,noteonoongahaorakapouriarungakatoaote whenuaataeanoatiateiwaongahaora.

46A,katatakiteiwaongahaora,kakarangaaIhu,henui tereo,kamea,Eri,Eri,ramahapakatani?ara,EtokuAtua, etokuAtua,heahakoeiwhakarereaiiahau?

47Iterongongaoetahiotehungaetuanaireira,kamea, EkarangaanatetangataneikiaIraia

48Nakaomatetahioratou,kamaukitehautai,whakakiia anakitewinika,awhakanohoiaanakirungakitekakaho, whakainumiaanamana

49Kameaehinu,Kati,kiakitetatouehaeremairaneia Iraiakitewhakaoraiaia

50NakakarangaanoaIhu,henuitereo,atukuatuanai tonawairua.

51Nakawahiatearaiotewharetapuiwaenganuipumai irungaakiraro;karutewhenua,pakaruanangakamaka; 52Kongaurupatuwherakau;ahemahangatinanaote hungatapukuamoeiaraake

53Koteputangaakeingaurupaimuriihootonaaranga mai,haereanakirotokitepatapu,ahetokomahatehunga ikiteiaratou

54Na,itekitengaotekeneturioratoukoonahoatiakiia Ihuiteru,ingameaanoimeatia,nuiatutoratouwehi,ka mea,HeponokoteTamateneiateAtua

55Hetokomahaanongawahineireiraematakitakiana maiitawhiti,tehungaiaruiaIhuiKariri,imahimea mana

56IrotoiaratouaMeriMakarini,aMeriwhaeaoHemi rauakoHohi,metewhaeaongatamarikiaHeperi

57Na,kaahiahi,kahaeremaitetahitangatataonganuio Arimatia,koHohepateingoa,heakongaanoianaIhu.

58IhaereiakiaPirato,atonoaanaeiatetinanaoIhuNa kameaaPiratokiahoatutetinana

59NakatangoaHohepaitetinana,katakaikitekakahu rinenapai;

60Whakatakotoriaanakitanaurupahou,ihauaeiaki rotokitekamaka:nawhakatakaatuanaeiatetahikohatu nuikitekuwahaoteurupa,ahaereana

61IreiraanoaMeriMakarini,meteraMeri,enohoanai teritengaatuotetanumanga.

62Na,iteaongaake,imuriiteratakangahakari,kahaere ngatohunganuimengaParihikiaPirato, 63Kamea,Ekara,emaharaanamatoukitatauatangata tinihangaimeaiaiaanoeoraana,Kiatorungarakaara ahau

64Nareirawhakahauaatukiatiakinatetanumangaatae noakitetoruongara,keihaereanaakongaitepo,ka tahaeiaia,kameakiteiwi,Kuaaraiaitehungamate:na, kinoatuiomuatomurihe

65KameaaPiratokiaratou,Hekaitiakianoakoutou: haere,kiaputaokoutouwhakaarokeitaeaatuia.

66Nahaereanaratou,hiritiaanatekohatu,hiritiaanate kohatu,metewhakanohoanoingakaitiaki

UPOKO28

1¶Itemutungaotehapatiitemeakatatatonutepuaote ratuatahiotewiki,kahaereaMeriMakarinimeteraMeri kiakiteitetanumanga

2Na,henuiteruiputamai:ihekeihohokitetahianahera ateArikiiterangi,ahaereana,whakatakaatuanaeiate kohatuitekuwaha,anohoanairunga

3Kotonaahuametemeaheuira,matonutonakakahu anohehukarere

4Awirinoaihongakaitiakiitewehikiaia,karitekite tupapaku.

5Nakaohoteanahera,kameakingawahine,Keiwehi korua:ematauanahokiahau,erapuanakoruaiaIhui ripekatia.

6Kahoreiaikonei:kuaarake,kuaperametanaimeaai HaeremaikiakiteitewahiitakotoaiteAriki

7Ahohorotehaere,korerotiakianaakonga,kuaaraiaite hungamate;nana,tehaerenaiaimuaiakoutoukiKariri; koreirakoutoukiteaiiaia:na,kuakorerotianeieahauki akoutou.

8Ahohorotonutaratouhaereatuiteurupa,metewehi, meteharinui;aomaanakitekorerokianaakonga 9NakatutakiaIhukiaraua,kameamai,Eiama.Naka haeremairaua,kapupuriionawaewae,kakoropikokiaia 10NakameaaIhukiaraua,Kauaemataku:haere,kiatu kiokuteinakiahaerekiKariri,koreirahokiratoukiteaii ahau

11A,iarauaehaereana,nakuataeetahiongakaitiakiki tepa,kuakorerokingatohunganuiingameakatoai meatia

12Nakahuihuiratoukongakaumatua,karunanga,ka hoatuhemoninuikingahoia; 13Kamea,Mekiekoutou,Ihaereanaakongaitepo,a tahaetiaanaia,iamatouemoeana

14A,kitetaeterongooteneikitekawana,mamatouiae whakamarie,akaorakoutou

15Nakatangoratouingamoni,ameingaanangameai akonaairatou:heoikeitekorerotiateneiengaHurai,a taeanoatiateneira

16NakahaerengaakongatekaumatahikiKariri,kite maungaiwhakariteaeIhukiaratou

17A,itoratoukitengaiaia,kakoropikokiaia:koetahi iairuarua.

18NakahaeremaiaIhu,kakorerokiaratou,kamea, Kuatukuakatoatiamaikiahautemanaiterangi,airunga itewhenua.

19Na,haerekoutou,whakaakonangaiwikatoa,iriiriai rungaiteingoaoteMatua,oteTama,oteWairuaTapu; 20Akonaratoukiamaukingameakatoaiwhakahauae ahaukiakoutou:na,koahautenaheihoamokoutouinga rakatoa,atemutungaraanooteaoAmine

TeEvaneliaa Mareko

UPOKO1

1KotetimatangaoterongopaioIhuKaraiti,oteTamaa teAtua;

2Kotemeaiaituhituhiairotoitangaporopiti,Na,ka tonoaeahautakukarerekimuaitouaroaro,manae whakapaitouaraimuaiakoe

3Hereonotetahiitekorahaekarangaana,Whakapaiate huarahioteAriki,whakatikaiaonaara

4IiriiriaHoaniitekoraha,ikauwhauiteiriiriripeneta heimurungahara.

5NakahaerekiaiatewhenuakatoaoHuria,menga tangataoHiruharama,airiiriakatoatiaanaeiakiteawaki Horano,metewhakianoioratouhara.

6NakotekakahuoHoanihehuruhurukamera,hehiako hokitewhitikiotonahope;kotanakaihemawhitiwhitihe honikoraha;

7Aikauwhauia,imea,Teneitehaeremaineiimurii ahautetahihekaharawaakeiahau,ekoreahauetaukite pikoihoweweteaiitehereoonahu.

8Koahaunei,heiriiritakuiakoutoukitewai:manaia koutoueiriirikiteWairuaTapu

9¶AiauarakahaeremaiaIhuiNaharetaoKariri,ka iriiriaeHoanikiHorano

10A,itonaputangatonumaiitewai,kakiteiaingarangi etuwheraana,meteWairuaehekeihoanakirungakiaia, metemeahekukupa

11Akaputamaihereonoterangi,emeaana,Kokoe takuTamaiarohaai,takuiahuarekaai.

12AireirapuanokatonoaiaeteWairuakitekoraha

13Aewhatekauonaraireiraitekorahae whakamatautauriaanaeHatana;itetahaanoonga kararehemohoao;akamahingaanaherakiaia

14Na,imuriitetukungaoHoanikitewhareherehere,ka haereaIhukiKariri,kakauwhauiterongopaiote rangatiratangaoteAtua,

15Kamea,Kuariteteneitetaima,kuatatahokite rangatiratangaoteAtua:ripeneta,whakaponohiate rongopai

16Na,iaiaehaereanaitetahaotemoanaoKariri,ka kiteiaHaimonarauakotonateina,koAnaru,emakaanai tekupengakitemoana:hekaihaoikahokiraua

17NakameaaIhukiaraua,Haeremaiimuriiahau,a makukoruaemeaheikaihaotangata.

18Amahuetonuakeiarauangakupenga,aruanaiaia

19A,haeretataatuanaireira,kakiteiaiaHemi,tamaa Heperi,rauakotonateinakoHoani,itekaipukeanorauae taanaiaratoukupenga

20Nakarangatonuatuiaiaraua:amahueakeiarauato rauamatuaaHeperiitekaipukemengakaimahi,ahaere anaimuriiaia

21AkatomoratoukiKaperenauma;nahaeretonuiaite hapatikitewharekarakia,kawhakaako

22Amiharoanaratoukitanaako:iritehokitanaakoia ratoukitatetangatawhaimana,kihaiiritekitanga karaipi

23Naitoratouwharekarakiatetahitangata,hewairua poketona;kakarangaia,

24Kamea,Waihora;heahatamatoukiakoe,eIhuo Nahareta?ihaeremairaneikoekitewhakangaroiamatou? Emohioanaahaukowaikoe,koteMeaTapuateAtua

25NakaririaIhukiaia,kamea,Katitekorero,putamai hokiirotoiaia

26Nakahaehaetewairuakinoiaia,nuiatuhokitonareo kitekaranga,aputaanamaiirotoiaia.

27Amiharonoaratoukatoa,uiuianakiaratouano,mea ana,Heahatenei?heahateneiwhakaakorangahou?mana tonuhokitanatonokingawairuapoke,arongorawakia ia

28Napakutonuatutonarongokingawahikatoaetata anakiKariri.

29Naireiratonu,itoratouputangamaiitewharekarakia, tomotonuaturatoukohemi,koHoani,kitewhareo HaimonarauakoAnaru.

30NaitetakototehungawaiwahineoHaimona,hekirika, akorerotiatonutiaatuiaeratoukiaia

31Heoi,itonataengaatu,kamaukitonaringa, whakaarahiaanaia;mututonuaketonakirika,katakamea maratou.

32Naiteahiahi,itetoenetangaotera,kamauriamaikia iangaturorokatoa,metehungaenohoiaanaengarewera

33Ahuihuikatoaanatepakitekuwaha

34Hetokomahatehungaengauaanaetetiniongamatei whakaorangiaeia,hemahahokingareweraipeia;akihai itukuangarewerakiakorero,notemeaimatauratoukia ia

35Naiteatatu,imuanoaatuoteawatea,kaaraia,ka putakiwaho,kahaerekitewahikoraha,kireirainoiai.

36NakawhaiaHaimonaratoukoonahoaiaia

37A,kakiteaia,kameakiaia,Erapuanangatangata katoaiakoe.

38Katahiiakameakiaratou,Tatoukahaerehewahike kingakaingatata,kireiraahaukauwhauai:kotakuhoki teraihaeremaiai.

39Nakakauwhauiairotoioratouwharekarakiaputanoa iKariri,kakauwhau,kapeihokiingarewerakiwaho

40Akahaeremaikiaiatetahirepera,kainoikiaia,tuku rawangaturikiaia,kameakiaia,Kitepaikoe,etaea ahauekoetemeakiama

41NakaarohaaIhu,katotorotonaringa,kapakiaia,ka meakiaia,Epaianaahau;kiamakoe

42A,puakikautonareo,kuakoretonarepera,nakuama 43Nakawhakatupatoiaiaia,atonoatonutiaatu; 44Kameaatukiaia,Keikorerotiatetahimeakitetangata: engarihaere,kiakitetetohungaiakoe,amauriaatumo touwhakamakangangameaiwhakahauaeMohi,heimea whakaatukiaratou

45Heoikaputaiakiwaho,kaangakakoreronui,ka whakapuakiitauamea,akihaiaIhuiaheitehaerenuiatu kitepaimuriiho,heoinohoanaiaiwahoingawahi koraha:akahaeremairatoukiaiaingawahikatoa

UPOKO2

1¶A,katomoanoiakiKaperenaumaietahiramai;ka rangonakeirotoiaitewhare

2Nakahuimaitetiniotetangata,kahorerawahewahieo airatou,horerawaitetahaotekuwaha;akakorerotiaeia tekupukiaratou

3Kahaeremaietahikiaia,metekawemaiitetahi pararutiki,tokowhakitekauhoa.

4A,tetaeatewhakatatakiaiaitemanohoki,kapokaiate tuanuiotewahiinohoaiia:a,kaotitewawahi,katukua ihotemoengaitakotoaitepararutiki.

5A,notekitengaoIhuitoratouwhakapono,kameaiaki tepararutiki,Etama,kaotiouharatemuru

6Naireiraetahiongakaraipienohoana,ewhakaaroaro anairotoioratoungakau,

7Heahaeneikupukohukohuateneitangata?kowaihei muruhara,koteAtuaanake?

8NamohiotonuaIhuirotoitonawairua,epeneianao ratouwhakaaroirotoiaratou,kameaiakiaratou,Heaha koutoukawhakaaroaroaiieneimeairotoiokoutou ngakau?

9Koteheatemeatakotonoa,kotemeakitepararutiki,Ka otiouharatemuru;kotemearanei,Whakatika,tangohia aketoumoenga,haere?

10Otirakiamatauaikoutouhemanamuruharatote Tamaatetangatairungaitewhenua,(kameaiakite pararutiki,)

11Kotakukuputeneikiakoe,Whakatika,tangohiaake toumoenga,haerekitouwhare

12Nawhakatikatonuakeia,tangohiaakeanatona moenga,haereatuanaitearoarooratoukatoa;nokaoho ratoukatoa,kawhakakororiaiteAtua,kamea,Kahoreano tatouikitenoaitepenei

13¶Ahaereatuanaiaitetahaotemoana;akataete manokatoakiaia,akawhakaakonaratoueia

14A,iiaehaereana,kakiteiaiaRiwaitamaaArapiue nohoanaitewahitangotakoha,kameakiaia,Arumia ahauNawhakatikaanaia,aruanaiaia

15A,iaIhuenohoanakitekaiitonawhare,hetokomaha ngapupirikanamengatangataharaenohotahianakiaIhu ratoukoanaakonga:hetokomahahokiratou,aiaruiaia 16A,tekitengaongakaraipimengaParihiiaiaekaitahi anamengapupirikanamengatangatahara,kameakiana akonga,Heahaiakakaitahiai,kainutahiaimenga pupirikanamengatangatahara?

17A,karongoaIhu,kameakiaratou,Kahoreheahao ngatangataoraemeatiaaieterata,engariotehungae mateana:kihaiahauihaeremaikitekarangaitehunga tika,engariitehungahara,kiaripeneta.

18NakeitenohopukungaakongaaHoaniratoukoanga Parihi:akahaeremairatou,kameakiaia,Heahanga akongaaHoanimeangaParihikanohopukuai,tenakoau akongakahoreenohopuku?

19NakameaaIhukiaratou,Eaheiraneingatamaote wharemarenatenohopukuitemeakeiaratoutetane marenahou?itemeakeiaratoutetanemarenahou,ekore ratoueaheitenohopuku

20Nateraetaemaingaraetangohiaaitetanemarena houiaratou,katahiratoukanohopukuiauara

21Ekoreetuiaetetangatatetahiwahiotekahuhouhei papakimotekahutawhito;

22Ekorehokieringihiaetetangatatewainahoukinga iputawhito:keipakarungaipuitewainahou,akamaringi tewaina,koreakengaipu:engarimeriringitewainahou kingaipuhou

23Nakahaereiarawaengawitiiterahapati;akaanga anaakongakakatohaereingapukuwiti

24NakameangaParihikiaia,Na,heaharatoukamahi aiitemeaekoreetikaitehapati?

25Akameaiakiaratou,Kahoreanokoutouikitenoaita Rawiriimeaai,iaiaengauaanaetehiakai,ratoukoona hoa?

26ItonatomokangakitewhareoteAtuaingarao Apiataratinotohunga,akaingaanaeiangataroaroaro, ngameakihaineiitikakiakainga,mangatohungaanake, ahoatuanaeiakionahoa?

27Nakameaiakiaratou,Heimeamotetangatatehapati, eharaitemeakotetangatamotehapati;

28NoreirakoteTamaatetangatateArikiotehapati

UPOKO3

1¶Akatomoatuanoiakitewharekarakia;ireiraano tetahitangatakuamemengeteringa

2Akawhakamautaratoutitirokiaia,mekoreiae whakaoraiaiaitehapati;kiawhakapangiaaieratouhehe kiaia

3Nakameaiakitetangataiteringamemenge, Whakatikakiwaenganui.

4Nakameaiakiaratou,Hemeatikaraneitemahipaiite hapati,temahikinoranei?kitewhakaora,kitewhakamate ranei?Heoikihairatouikiki.

5Nakatirotiroririiakiaratou,hepourihokimote pakekeooratoungakau,kameakitauatangata,Totoro touringa.A,kotetorongaotonaringa,kuaora.

6NakahaereatungaParihi,karunangatahimenga Herorianamona,kitepeheaewhakangaromiaaiia

7NakamaunuatuaIhuratoukoanaakongakitemoana; 8IHiruharama,iIrumia,itawahihokioHorano;mete hungahokietataanakiTaira,kiHairona,nuiatutehui,i toratourongongaingameanunuiimeaaiia,kahaerekia ia

9Nakameaiakianaakongakianohotatamaitetahi kaipukeitikiaia,itemanohoki,keitutetuteaiaeratou.

10Hetokomahahokiiwhakaorangiaeia;nokatohekia iatehungakatoaemateana,kiapakiaia

11Mengawairuapokehoki,itoratoukitengaiaia,takoto anakitonaaroaro,kakaranga,kamea,KoteTamakoea teAtua

12Ahemahaanakupukiaratoukiakauaiae whakaaturiaeratou

13Nakakakeiakitemaunga,karangatiaanakiaiaanai paiai:akataeratoukiaia.

14Akotahitekaumaruaiwhakariteaeiaheihoamona, heitonongahokimanakitekauwhau.

15Kiawhaimanahokikitewhakaoraingamate,kitepei rewera;

16AhuainaihoeiaaHaimonakoPita;

17KoHemi,tamaaHeperi,rauakoHoaniteinaoHemi;a huainaihoeiakoPoaneki,arakongatamaatewhatitiri

18KoAnaru,koPiripi,koPatoromu,koMatiu,koTamati, koHemitamaaArapiu,koTariu,koHaimonaKanaani;

19KoHuraIkariotehoki,nananeiiaituku:akatomo ratoukitetahiwhare.

20Nakahuihuianotemano,nokihairawaratouiaheite kaitaro

21A,nokarongoonahoa,kahaerekitepupuriiaia:i meahoki,Heporewarewaia

22NakameangakaraipiihaeremaiiHiruharama,Keia iaaPerehepura,anaterangatiraongareweratanapeinga rewera

23Nakakarangatiaratoueia,akakorerowhakaritekia ratou,MepeheaaHatanakapeiaiiaHatana?

24Kitetahuriihohokitetahirangatiratangakiaiaano,e koretauarangatiratangaetu

25Kitetahuriihohokitetahiwharekiaiaano,ekoretaua whareetu

26KitewhakatikaaHatanakiaiaano,akatahuriiho,e koreiaetu,engarihemutungatona

27Ekoretetangataeaheitetomokitewhareotetangata kaha,pahuaaiionataonga,kitekahoreematuahereataua tangatakaha;akapahuatiaeiatonawhare

28Heponotakuemeaneikiakoutou,Kamuruangahara katoaongatamaatetangata,mengakohukohue kohukohuairatou:

29TenakotetangataekohukohukiteWairuaTapu,e koreemuruatonaharaaakeake,engarikatautehekiaia akeake

30Moratouiki,Hewairuapoketona

31A,kotetaengamaioonateinaratoukotonawhaea,ka tuiwaho,katonotangatamaikiaia,kitekarangaiaia

32Enohoanahokitemanoitetahitahaona,itetahitaha, akamearatoukiaia,Na,touwhaeameouteinakeiwaho, erapuanaiakoe

33Nakawhakahokiiakiaratou,kamea,Kowaitoku whaea,kowaihokiokuteina?

34Nakatirotiroiakitehungaenohoanaitetahitahaona, itetahitaha,kamea,Na,tokuwhaeameokuteina!

35KitemeatiahokietetahitateAtuaipaiai,heiteinaia kiahau,heituahine,heiwhaea

UPOKO4

1¶Nakatimataanoiatewhakaakoitetahaotemoana: henuihokitetangataihuihuikiaia,nokaekeiakirunga kitekaipuke,kanohokitemoana;itetahaanootemoana tehuikatoaiuta

2Ahemahaanameaiwhakaakoaikiaratou,hemea whakarite,imeahokikiaratouiaiaeakoana, 3Whakarongomai;Naihaereatutekairuikiterui

4A,iaiaeruiana,kangahoroetahikitetahaoteara,a, kotererengamaiongamanuoterangi,nakaingaake

5Koetahiingahorokitewahikamaka,kitewahikihaii nuiteoneone;apihitonuake,kahorehokiihohonute oneone

6A,notewhitingaotera,ngauaiho;a,notemeakahore heputake,memengenoaiho

7Koetahiingahorokirotokingatataramoa,a,note tupungaakeongatataramoa,kowaowaotiaananga purapura,akoreakehehua.

8Koetahiingahorokiteoneonepai,awhaihuaana;a whanauake,noetahietorutekau,noetahieonotekau,no etahikotahirau

9Imeaanoiakiaratou,Kitewhaitaringatetahihei whakarongo,kiarongoia.

10Nakamahuekoiaanake,kauikiaiaonahoamete tekaumaruakitauakupuwhakarite

11Nakameaiakiaratou,Kuahoatukiakoutoute mataurangakitemeangarooterangatiratangaoteAtua: kitehungaiaowaho,hemeawhakariteeneimeakatoa;

12Motetitirorawaaturatou,naekoreekite;rongorawa, naekoreematau;keitahuriratou,akamuruaoratouhara.

13Imeaanoiakiaratou,Kahoreraneikoutouematauki teneikupuwhakarite?amepeheakamatauaikoutouki ngakupuwhakaritekatoa?

14Kotekairuieruianaitekupu

15Koeneitehungaitetahaoteara,itewahieruiaanate kupu;itoratourongonga,nahaeretonumaiaHatana, kapohiaaketekupuiruiakioratoungakau

16Nakoeneitehungaitetahaotepurapuraingawahi kamaka;koratou,toratourongongaitekupu,hohorotonu tetango,haritonu;

17Nakahoreoratoupakiaka,kapumaumotewapotonei: na,itepangaotewhakapawera,otewhakatoiraneimote kupu,hetonuiho

18Nakoeneitehungaingapurapurairotoinga tataramoa;tehungaerongoanaitekupu,

19A,iteputangaotewhakaarokiteneiao,otehangarau ongataonga,ongahiahiakieraatumea,kowaowaotiaiho tekupu,akoreakehehua

20Koeneitehungaingapurapuraiteoneonepai;te hungairongokitekupu,atangoana,awhaihuaana,o etahietorutekau,oetahieonotekau,oetahikotahirau

21Imeaanoiakiaratou,Korarokoiaitemehuawhakatu aiiterama,inamauriamai,koraroraneiitemoenga?a kiakauaewhakaturiakirungakiteturangarama?

22Ekorehokitetahimeaihunaemahuetewhakakite; kahorehokitetahimeaihuna,engarikiaputakiwaho.

23Kitemeahetaringaotetahiheiwhakarongo,kiarongo ia

24Imeaanoiakiaratou,Kiatupatokitakoutouerongo ai:kotemehuaemehuaaikoutou,heimehuaanotenakia koutou:akatapiritiaanohemeamakoutou,manga kaiwhakarongo.

25Kitewhaimeahokitetahi,kahoatuanokiaia:kite kahorehemeaatetahi,katangohiaiaiaanaake

26Imeaanoia,IriteterangatiratangaoteAtuakite tangataimakaeiahepurapurakiteoneone;

27Akamoe,kaara,itepo,iteao,metetupuanoterate purapura,tematauianateaha.

28Ehuaanahokitewhenuaitonakahaakeano;koterau kimua,muriihokotepuku,muriihokotewitipakarii rotoitepuku.

29Otirakaritengahua,hohorotonutanatukuatuitana toronaihi,kuataeahokitekotinga

30Imeaanoia,Mewhakariteetatouterangatiratangaote Atuakiteaha?mewhakariteraneietatoukiteaha?

31Heritekitepuanani,itonawhakatokangakitewhenua, koteitirawaiaingapurapurakatoairungaitewhenua;

32Otirakaotitewhakato,katupu,kanuiakeingaotaota katoa,akanunuionamanga;kianohoaingamanuote rangiitonataumarumarungaiho.

33Nahemahaanakupuwhakaritepera,ikorerotiaaieia tekupukiaratou,koaratouiaheiaitewhakarongo

34Aheoianakupukiaratouhekupuwhakariteanake:a kanohokoratouanake,kawhakaaturiaeiangameakatoa kianaakonga.

35Na,itauara,iteahiahi,kameaiakiaratou,Tatouka whakawhitikitawahi

36Na,kaotitemanotetonoatu,kamauriaiaeratou,i rungatonuanoiaitekaipukeIaiaanoetahiatukaipuke ririki

37Nakoteputangaotetahihau,hetupuhi,aekeananga ngarukirungakitekaipuke,atomonoa.

38Nakoiaitekeiirungaiteurungaemoeana:aka whakaararatouiaia,kameakiaia,EteKaiwhakaako, kahoreoumanawapakiatatoukangaro?

39Nakaaraia,aririaihoeiatehau,kameaiakite moana,Kati,whakamutuaNamariritonutehau,takoto anahemarinonui.

40Nakameaiakiaratou,Heahatakoutouematakunei? heahakoutoutewhakaponoai?

41Nakamatakuwhakaharahararatou,kameatetahiki tetahi,Kowaitenei,inakarongorawatehaumetemoana kiaia?

UPOKO5

1¶Akawhitiratoukitawahiotemoana,kitewhenuao ngaKararini

2Na,mahutakauitekaipuke,katutakikiaiatetahi tangataiputamaiingaurupa,hewairuapoketona

3Keingaurupaneitonanohoanga;akihaiiaitaeaetetahi tangatatehere,ahakoahemekameka.

4Hemahahokionaherengakingaherewaewae,kinga mekameka,heoimotumotuhiaanaeiangamekameka, mongomonganoaanongaherewaewae:tetaeahokie tetahitewhakamarieiaia

5Ingaurupatonuiaitepo,iteao,ehamamaana,e haehaeanaiaiakitekohatu.

6Otira,itonakitengaiaIhuitawhiti,omaanaia,koropiko anakiaia

7Henuitonareokitekaranga,kamea,Koteahatakukia koe,eIhu,eteTamaateAtua,ateRungaRawa?Kote Atuatakuwhakaoatikiakoe,kiakauaahaue whakamamaetia.

8Hemeatangahokinanakiaia,Putamaiiteneitangata,e tewairuapoke

9Nakauiiakiaia,Kowaitouingoa?Kawhakahokiaeia, kamea,KoRihionatokuingoa:hetokomahahokimatou

10Ahenuitanainoikiaiakiakauaratouetonoaatui tauawhenua.

11Nakeireira,keingamaunga,tetahikahuipoakaekai ana,tonatini

12Nakainoingarewerakatoakiaia,kamea,Tonoa matoukingapoaka,kiatomomatoukiaratou

13NatukuaanaratoueIhuNakaputangawairuapokeki waho,katomokirotokingapoaka:nakotetinorerengao tekahuirateparikitemoana,(metemeaeruamano ratou;)aparemoihokitemoana.

14Nawhatianangakaiwhangaiongapoaka,akorerotia anakitepa,kiauawhenuaNakahaereratoukiakitei tauameaimeatia

15A,itoratoutaengamaikiaIhu,kakiteitetangatai nohoianeiengarewera,teraiterihiona,enohoana,kua otitewhakakakahu,kuatikangamahara,kamatakuratou

16Akakorerotiakiaratou,etehungaikite,temeatanga kitetangataingarewera,kingapoakahoki

17Nakaangaratoukatohekiaiakiahaereatuioratou wahi

18A,nokaekeiakitekaipuke,kainoikiaiatetangatai ngarewera,kiawaihoiaheihoamona.

19OtirakihaiaIhuitukuiaia,engarikameakiaia, Haerekitouwhare,kiouhoa,kakorerokiaratouinga

meanuikuameingaeteArikikiakoe,metanaatawhaiki akoe.

20Nakahaereia,kaangakakorerokiRekaporihiinga meanunuiimeaaiaIhukiaia:amiharoanangatangata katoa.

21¶A,notewhitingaatuanooIhukitawahiirungaite kaipuke,henuitetangataihuihuikiaia:itetahaanoiao temoana.

22Nakotehaerengamaiotetahiongarangatiraote wharekarakia,koHairuhatonaingoa;kakiteiaia,ka hingakionawaewae

23Henuitanainoikiaia,kamea,Kotakutamahine nohinohikeitewhakahemohemo:kiahaereakekoekite whakapaiouringakiaiakiaoraai;akaoraia

24NahaeretahianaaIhumeia;aherahitehuiiaruiaia, popotonukiaia.

25Nakotetahiwahineemateanaitepakaruhangatoto, kotahitekaumaruangatau;

26Hemahangamamaetangaongaratatokomaha,pau katoaanamea,temaangaake,heoikakehaereanatemate 27A,notonarongongakiaIhu,kahaereimuriirotoite mano,apaanakitonakakahu.

28Imeahoki,Ahakoapakauahaukionakakahu,kaora ahau

29Amimititonuaketepunaoonatoto;akamaharairoto itonatinanakuaoraiaitauamate

30NamohiotonuaIhukuaputahemanairotoiaia,ka tahurihuriirotoitemano,kamea,Kowaiteneikuapanei kiokukakahu?

31Kameaanaakongakiaia,Ekiteanakoeitemanoe poponeikiakoe,aemeaanakoe,Kowaiteneikuapamai kiahau?

32Natirotiroanaiakiakiteitewahineimeaneiitenei mea.

33Nakahaeremaitewahinemetewehimetewiri,i maharahokikitemeaimeatiakiaia,atakotoanakitona aroaro,korerotiakatoatiaanaeiatetikangakiaia.

34Nakameaiakiaia,Eko,natouwhakaponokoeiora ai;haeremarie,kiaorakoeitoumate

35Iaiaanoekoreroana,kahaeremaietahioterangatira otewharekarakia,kamea,Kuamatetautamahine:heiaha akemautewhakararuraruiteKaiwhakaako?

36OtirakahoreaIhuirongokitekupuikorerotia,kamea atukiterangatiraotewharekarakia,Kauaemataku,kote whakaponoiakiawhakapono

37Akihaitetahitangataitukuakiahaeretahimeia,ko Pitaanake,koHemi,koHoaniteinaoHemi

38A,notetaengaatukitewhareoterangatiraotewhare karakia,kakiteiaitengangau,itenuihokiotetangi,ote aueaetahi

39A,itonatomokangakiroto,kameaiakiaratou,He ahakoutoukangangauai,katangiai?kahoretekotiroi mate,engariemoeana

40NakatainaihoiaeratouHeoikaotiratoukatoatepei kiwaho,kamauiakitepapa,kitewhaeaotekotiro,ratou koonahoa,katomokitewahiitakotoaitekotiro

41Nakamauiakiteringaotekotiro,kameakiaia, Taritakumi;kotetikangateneiinawhakamaoritia,Eko, kotakukuputeneikiakoe,eara

42Nawhakatikatonuaketekotiro,ahaereana;kotahi tekaumaruahokionatauNanuiatutoratoumiharoi miharoai

43Ahenuitanawhakatupatoiaratou,kiakauateneie mohiotiaetetahitangata;kameakiahoatuhekaimana.

UPOKO6

1¶Aihaereiaireira,akataekitonakaingatupu;mete aruanoanaakongaiaia

2A,katakamaitehapati,kaangaiakawhakaakoirotoi tewharekarakia:ahetokomahahoki,itoratourongonga,i miharo,imea,Noheaeneimeaateneitangata?heaha hokiteneiwhakaaronuikuahoatuneikiaia,imahiaai eneimerekaraeonaringa?

3Eharaianeiteneiitekamura,itetamaaMeri,ite tuakanaoHemi,oHohi,oHura,oHaimona?aheteka ianeikeiatatouneionatuahine?Heoikaheratoukiaia

4OtirakameaaIhukiaratou,keitonakaingaanake,kei onawhanaunga,keitonawhare,teporopitihapaaiite honore

5Akihaiiaiaheitemeaitetahimerekarakireira,heoi anokotewhakapaionaringakietahitangataturoro torutorukiaoraai

6Amiharoanaiakitoratouwhakaponokore.Nahaereerea anaeiangakaingaatawhionoa,whakaakoai

7Nakakarangatiaeiatetekaumarua,kaangakatonoia ratoutokorua,tokorua;ahoatuanakiaratouhemanahei peiingawairuapoke;

8Iwhakahauiakiaratou,kiakauatetahimeaemauriaki teara,hetokotokoanake;kauaheputea,kauahetaro,kaua hemonimorotoitewhitiki:

9Engaringahu,eherena;kauaanoekakahuriangakotie rua.

10Imeaanoiakiaratou,Katapokokitetahiwhare,hei reiranohoaiahaerenoaireira

11A,kitekahoreetahiemanakokiakoutou,kitekoree whakarongokiakoutou,inahaereatukoutouireira,ruia atutepuehuiraroiokoutouwaewaeheiwhakaatukia ratou.Heponotakuemeaneikiakoutou,Erangito HoromarauakoKomoraaterawhakawaemamaitotaua pa

12Nakahaereratou,kakauwhaukiaripenetatetangata.

13Hemahahokingareweraipeia,hetokomahaanonga turoroikaukauriakitehinu,iwhakaorangia

14AkarongoaKingiHerorakieneimea;(kuapakuhoki tonaingoa:)akameaia,KuaaraaHoaniKaiiriiriite hungamate,nareiraimahiaingamerekarairotoiaia

15Koetahiimea,KoIraiatenei.Koetahiimea,He poropiti,heperaraneimetetahiongaporopiti

16Heoi,iterongongaoHerora,kameaia,KoHoanitenei ipoutoaeahautematenga:kuaaraiaitehungamate

17ItonotangatahokitauaHerora,ahopukiaanaaHoani, hereaihokitewhareherehere,hemeamoHeroriaha,mo tewahineatonatuakanaaPiripi:kuamarenatiahokieia.

18NaHoanihokiimeakiaHerora,Ekoreetikakiariro iakoetewahineatoutuakana

19NakamauaharaaHeroriahakiaia,kameakia whakamateaia;heoikihaiitaeaeia:

20IhopohopohokiaHerorakiaHoani,imohiohokihe tangatatikaia,hetapu,nakaatatiakiiaia;a,itona rongongakiaia,hemahaanameaimeaai;

21Akataekitetahiwapai,itetakangaaiaHeroraitona rawhanautanga,hehapamaanaariki,mangarangatira hoia,mangatinotangataoKariri;

22A,nokahaeremaitetamahineatauaHeroriahakiroto, kakanikani,akaahuarekaaHerora,ratoukotehungae nohotahianameia,kameatekingikitekotirora,Inoi maikiahautauepaiai,akahoatueahaukiakoe.

23Nakaoatiiakiaia,Kotauetonoaikiahau,ahakoako tetahitahaotokurangatiratanga,mehoatueahaukiakoe

24Nakahaereia,kakorerokitonawhaea,Metonoahau kiteaha?Kameatera,KotematengaoHoaniKaiiriiri.

25Nahohorotonutonahaerekitekingi,katono,kamea, Kotakuepaiai,kiahomaiekoekiahauaianeikote matengaoHoaniKaiiriiriirungaiterihi

26Nanuiatutepouriotekingi;otiraitewhakaarokitana oati,kitehungahokienohotahianameia,kihaiiaipai kiawhakakahoretia

27Natonoatonutiaatuetekingitetahikaitiaki,akamea kiamauriamaitonamahunga:nakahaeretera,poutoaiho tonamatengairotoitewhareherehere

28Amauriamaianatonamatengairungaiterihi,hoatu anakitekotiro:anatekotiroihoatukitonawhaea.

29A,nokarongoanaakonga,kahaeremaikatangohia tonatinana,awhakatakotoriaanakiteurupa

30NakahuihuingaapotorokiaIhu,korerotiaanaeratou kiaiangameakatoaimeaairatou,iwhakaakoai

31Nakameaiakiaratou,Haeremaikoutounakite korahakitewahimotuke,kaokioki:hetokomahahokie haeremaiana,ehaereatuana,kahorehokiratouiwateaki tekai

32Ahaerepukuanaratoukitekorahakitetahiwahimotu keratekaipuke

33Aikitengamanoitoratouhaerenga,hetokomahai mataukiaia,nakaomaawaewaekireirairotoingapa katoa,akoratoukuataekimua,kahuihuikiaia

34AkaputaaIhu,kakiteitehuinui,kaarohakiaratou, notemeairiteratoukitehipiheparakore:akaangaiaka whakaakoiaratoukingameamaha

35Na,kuahekenoaatutera,kahaereatuanaakongakia ia,kamea,Hewahikorahatenei,kuahekenoaatutera: Tonoaaturatoukiahaerekingawhenuaitetahitaha,i tetahitaha,kingakainga,kitehokotaromaratou:kahore hokiaratoukai.

37Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Makoutoue hoatuhekaimaratouKamearatoukiaia,Mehaereoti matoukitehokotarokingapeneeruarau,kahoatuaihei kaimaratou?

38Kameaiakiaratou,Ehiaakoutoutaro?haerekiakite Kamohioratou,kamea,Erima,eruahokingaika.

39Kameaiakiaratoukiameingaratoukatoakianoho,he nohoanga,henohoanga,kirungakitetarutarumatomato.

40Nakanohoratou,heropu,tatakirau,tatakirimatekau

41Akamauiakingataroerima,kingaikahokierua,ka titirokirungakiterangi,kawhakapai,kawhawhatiinga taro,ahoatuanakianaakongakiawhakatakotoriama ratou;ituwhainaanoeiangaikaeruamaratoukatoa

42Akaikatoaanaratou,akamakona

43Akotahitekaumaruangaketeikohiaeratou,kitonui ngawhatiwhatinga,ingaikahoki

44Akotehungaikaitarometemeaerimamanonga tane

45¶Aakiakitonuihoiaianaakongakiaekekitekaipuke, kiawhakawhitiimuaiaiakitawahi,kiPetahaira,iaiae tonoanaitemanokiahaere

46Nakamututanaporoporoaki,kahaereiakitemaunga kiteinoi.

47Nakuaahiahi,iwaengamoanatekaipuke,koiaanake hokiiuta.

48Nakakiteiaiaratoueruwhaanaitehoenga;ihehoki tehaukiaratou:aitewhaongamataaratangaotepoka haereatuiakiaratou,ihaeremaoriirungaitemoana,me temeahokikapahikakeiaratou.

49Otirakakiteratouiaiaehaereanairungaitemoana, kamaharahewairua,kaaue:

50Ikitehokiratoukatoaiaia,aihiihianaNakakorero tonuiakiaratou,kameakiaratou,Kiamanawanui:ko ahautenei;kauaewehi.

51Nakaekeiakitekaipukekiaratou;amaririihotehau: nuiatutoratouohoohoirotoiaratou,miharoana

52Kihaihokiratouimaharakingataro:hepakekehokino oratoungakau

53A,notoratouwhitingaatu,kataekitewhenuao Kenehareta,kahereatekaipukekiuta.

54A,notoratouputangamaiitekaipuke,mohiotonu ratoukiaia

55Akaomaputanoaitauawhenuaatawhionoa,kaanga kamauingaturoroirungaingamoengakitewahiirongo airatoukeireiraia

56A,ionahaerengakatoakingakainga,kingapa,kinga whenuaranei,kawhakatakotoriaeratoungaturorokinga ara,kainoikiaiakiapakauratoukitetanikootona kakahu:aoraaketehungakatoaipakiaia.

UPOKO7

1¶NakahuihuikiaiangaParihi,meetahiongakaraipii haeremaiiHiruharama

2A,itoratoukitengaietahioanaakongaekaitaroana metenoaanongaringa,arakihaiihoroia,kawhakahe ratou

3EkorehokingaParihimengaHuraikatoaekai,kite kahoreiatahoroiangaringa,emauanahokikite whakarerengaihoangakaumatua

4Kahokimairatouitekaingahokohoko,kitekahorei horoi,ekoreratouekaiHemahaanoeraatumeakuariro maiheipupurimaratou,ngahoroingaongakapu,onga pata,ongameaparahi,ongatepu.

5KatahikauingaParihimengakaraipikiaia,Heahaau akongatehaereaiirungaitewhakarerengaihoanga kaumatua,akahoreehoroiingaringainakaitaro?

6Nakawhakahokiia,kameakiaratou,TikarawataIhaia iporopitiaimokoutou,motehungatinihanga,temeahoki ituhituhia,Teiwineikooratoungutuheiwhakahonore moku,kooratoungakauiamataranoaiahau

7Otiramaumaukarakianoaratoukiahau,kotaratounei hokiewhakaakoaikongawhakahauatetangata.

8KeitewhakarerehokikoutouitateAtuakupuako,ka maukitewhakarerengaihoatetangata

9Akameaiakiaratou,Tenaratakoutouwhakakahorei tetureateAtua,kiamauaikoutoukitakoutou whakarerengaiho.

10ImeahokiaMohi,Whakahonoretiatoupapametou whaea;a,Kitekangatetahiitonapapa,itonawhaearanei, kiamateia,materawa.

11Kokoutouiaheimea,Kitemeatetahikitonapapa,ki tonawhaearanei,KoKopena,ara,hemeahoatunoa,taku meaepaiaikoe;karangatiraia

12Karehokikoutouetukuiaiakitemeaitetahiahama tonapapa,matonawhaearanei;

13Kawaihoekoutoutakoutouwhakarerengaiho,i whakarereaihoneiekoutou,heiwhakakahoremotekupu ateAtua:hemahahokingameapenaemahiaanae koutou

14Nakakarangatiaeiateiwikatoakiaia,kameaiakia ratou,Whakarongomaikoutoukatoakiahau,kiamatau; 15Kahorehemeaowahootetangatakatapokoneikiroto kiaiaheiwhakanoaiaia:engaringameaeputamaianai rotoiaia,maenaenoaaitetangata

16Kitemeahetaringaotetahiheiwhakarongo,kiarongo ia.

17A,nokamawehekeiaitemanokitewhare,kauiana akongakiaiakitetikangaotenakupuwhakarite

18Nakameaiakiaratou,Ha,hekuwareanokoutou? Kahorekoutouimatau,kongameakatoaowahoetapoko neikitetangata,ekoreiaenoaiera; 19Notemeaekoreetapokokitonangakau,engarikite kopuaputaanakitepoka?

20Imeaanoia,Kotemeaeputamaianaitetangata,ma teraenoaaitetangata.

21Norotohoki,norotoitengakauongatangatate putangamaiongawhakaarokino,ongapuremu,onga moetahae,ongakohuru,

22Tetahae,teapo,tekino,tehianga,tehiahiataikaha,te kanohikino,tekohukohu,tewhakapehapeha,tewairangi: 23Norototeputangaakeoeneimeakinokatoa,amareira enoaaitetangata

24Nakawhakatikaatuiaireira,kahaerekingawahio Taira,oHairona;atomoanakitetahiwhare,kihaihokiiai paikiarongotetahitangata:otiiakihaiiaingaro

25Irongohokikiaiatetahiwahine,hewairuapoketo tanakotiro,ahaereanamai,takotoanakionawaewae; 26HewahineKarikihokiia,koHairopinihiatonaiwi;aka inoikiaiakiapeiaeiaterewerairotoitanakotiro

27NakameaaIhukiaia,Tukuakiamatuamakonanga tamariki:ekorehokiepaikiatangohiatetaroanga tamariki,kiamakamangakuri

28Nakawhakahokiia,kameakiaia,Ae,eteAriki:ekai anaanongakuriiraroitetepuingakongakongaanga tamariki

29Nakameaiakiaia,Koiakeitenakupu,haere;kuaputa terewerairotoitautamahine

30Akahaereatuiakitonawhare,rokohangaatuetakoto anatanakotiroirungaitemoenga,kuaputaterewera

31AihokianoiaingawahioTaira,oHairona,haereana kitemoanaoKariri,rawaengaongawahioRekaporihi

32Nakamauriamaikiaiaheturiewhangoana;katohe kiaiakiawhakapaitonaringakiaia

33Nakatangohiaiaeiairotoitemanokitahaki,akuhua anaonamaihaokionataringa,nakatuwha,kawhakapaki tonaarero;

34Katitirokirungakiterangi,kawhakapumanawa,ka meakiaia,Epata,ara,Kiapuare

35Napuaretonuihoonataringa,korokoronoaanatehere otonaarero,nakuatikaanakorero.

36Katahiiakawhakatupatoiaratoukiakauaekorerotiaki tetangata:otiraahakoatenuiotanawhakatupatoiaratou, nuinoaatutaratoukorerohaere;

37Atinomiharorawaratou,kamea,paitonutana meatangaingameakatoa:emeaanaiaingaturikiarongo, ingawahangukiakorero

UPOKO8

1Iauaraitemeahenuitemano,kahorehokiaratoukai, kakarangatiaeIhuanaakonga,kameakiaratou, 2Earohaanaahaukitemano,katoruneihokioratourae nohoanakiahau,akahorehekai;

3Kitetonoapukutiaratoueahaukioratoukainga,ka hemokiteara:ihaeremaihokietahioratouitawhiti

4Nakawhakahokiaeanaakongakiaia,Meahaete tangatakamakonaaieneiitetaroikonei,itekoraha?

5Nakauiiakiaratou,Ehiaakoutoutaro?Kamearatou, Ewhitu.

6Nakameaiakitemanokianohokitewhenua:akamau kingataroewhitu,kawhakawhetai,kawhawhati,ahoatu anakianaakongakiawhakatakotoriamaratou;a whakatakotoriaanakitearoarooteiwi

7Heikaanoaratoutorutorunei,hemeanonohi:akamutu tewhakapai,kameaiakiawhakatakotoriahokiera.

8Nakaianaratou,akamakona:akohiaakeananga whatiwhatingaitoeewhitungakete

9Metemeaewhamanotehungaikai:atonoaatuana ratoueia

10Naeketonuiaratoukoanaakongakitekaipuke,aka taekingawahioTaramanuta.

11NakahaeremaingaParihi,kaangakatotohekiaia,ka raputohukiaiaiterangi,heiwhakamatautaumona

12Nakahotutonawairua,kamea,Heahatenei whakatupurangakarapuaikitetohu?heponotakuemea neikiakoutou,Ekoreehoatuhetohukitenei whakatupuranga.

13Namahueakeratouiaia,aekeanaanokitekaipuke, rereanakiterataha

14Naiwarewarengaakongakitemautaro,kotahitonua ratoutaroitekaipuke

15Nakawhakatupatoiaiaratou,kamea,Kiamahara,kia tupatoiterewenaangaParihi,iterewenahokiaHerora.

16Akakoreroreroratoukiaratouano,kamea,Notemea kahoreatatoutaro

17KamohioaIhu,kameakiaratou,Heahakoutouka koreroreroainotemeakahoreakoutoutaro?kianokoutou imataunoa,kianoimatau?kuapakekeanoraneiokoutou ngakau?

18Hekanohineiokoutou,akahoreekite?hetaringaneio koutou,akahoreerongo?akahorekoutouemahara?

19Iahauiwhawhatiingataroerimamangamanoerima, ehiangaketekiongawhatiwhatingaikohiaekoutou?Ka mearatoukiaia,Kotahitekaumarua

20Aingatarohokiewhitumangamanoewha,ehianga ketekiongawhatiwhatingaikohiaekoutou?Kamea ratou,Ewhitu.

21Nakameaiakiaratou,heahakoutoutematauai?

22¶AkataekiPetahaira;Nakakaweamaieratouhe matapokiaia,kainoikiaiakiawhakapangiaeia.

23Nakamauiakiteringaotematapo,kaarahiiaiaki wahootekainga;katuwhakionakanohi,akawhakapai onaringakiaia,kauikiaiamekoreiaekiteitetahimea

24Nakatitiroakeia,kamea,Ekiteanaahauingatangata ehaereereanametemeaherakau.

25Meireirakawhakapakiaanongaringakionakanohi, kameaiaiakiatitiro:nakaoraia,akamaramatetitiroki ngatangatakatoa.

26Nakatonoiaiaiakitonawhare,kameaatu,Kauae tomokitekainga,kauaanohokiekorerotiakitetahiote kainga

27NakahaereaIhuratoukoanaakongakingakaingao HihariaPiripai:aitearakauiiakianaakonga,kameaki aratou,Kitangatangataki,kowaiahau?

28Nakotaratouwhakahokinga,KoHoaniKaiiriiri:kita etahi,KoIraia;kietahi,Kotetahiongaporopiti.

29Nakameaiakiaratou,Kitakoutounaki,kowaiahau? NakawhakahokiaPita,kameakiaia,KoteKaraitikoe 30Nakawhakatupatoiaiaratou,kiakauaiaekorerotiaki tetangata

31Nakaangaiakitewhakaakoiaratou,kuatakotote tikangakiamahangamamaeoteTamaatetangata,kia whakakinongiahokiengakaumatua,engatohunganui,e ngakaraipi,kiawhakamatea,aitetoruongarakaara

32Ikorerotiamatanuitiaanotauakupueia.Nakamaua Pitakiaia,kaangakawhakahekitana

33Otirakatahuriia,katitirokianaakonga,kawhakaheki taPita,kamea,Haerekimuriiahau,eHatana:kahore hokioungakaukingameaateAtua,engarikiatetangata

34Nakakarangatiaeiatemanokiaia,ratoukoana akonga,kameakiaratou,Kitemeatetahikiahaeremaiki tewhaiiahau,mewhakakahoreiaeiaano,meamotona ripeka,kaaruaiiahau

35Kitewhaihokitetahikiaora,kamateanoia;engariki tematetetahi,monaiwhakaarokiahau,kiterongopai hoki,kaoraia

36Heahahokitepaikitetangata,kiteriroiaiateao katoa,akakoreheoramona?

37Heahahokitatetangataehoatuaiheiutumonakiaora?

38Na,kitewhakamatetahikiahau,kiakukorero,itenei whakatupurangapuremu,kino;Kawhakamaanohokite Tamaatetangatakiaia,inahaeremaiirungaitekororia otonaMatua,ratoukongaanaheratapu.

UPOKO9

1Nakameaiakiaratou,Heponotakuemeaneikia koutou,Teneianoetahiotehungaetuneiekoreepangia etemate,kiakiteraanoiterangatiratangaoteAtuae haeremaianairungaitekaha

2Akapahurengaraeono,kamauaIhukiaPita,kia Hemi,kiaHoani,nakaweaanaratoueiakirungakitetahi maungatiketikekitewahimotuke:akaputaketonaahua itoratouaroaro

3Nakanapatonuonakakahu,matonumetehukarere;e korehokieaheitekaihoroiirungaitewhenuatema 4NakaputamaikiaratouaIraiarauakoMohi:e koreroreroanarauakiaIhu

5NakaohoaPita,kameakiaIhu,Ekara,hepaikianoho tatouikonei:nakiahangaematouetahiwharaukiatoru; kiakotahimou,kiakotahimoMohi,kiakotahimoIraia

6Kahorehokiiaimataukitanaekoreroai;itinowehi hokiratou.

7Nakotetahikapuaetaumarumaruanakirungakiaratou: akaputahereoitekapua,emeaana,KotakuTamateneii arohaai:whakarongokiaia.

8A,titirorawaakeratoukitetahitaha,kitetahitaha, kahorearatoutangataikiteai,koratouanake,koIhu 9A,iaratouehekeihoanaitemaunga,kawhakatupato iaiaratoukiakauaekorerotiakitetangataaratouikiteai, kiaararaanoteTamaatetangataitehungamate

10Aipuritiatauakupueratou,kauiuikiaratouano,he aharatearangaakeitehungamate

11Akauiratoukiaia,kamea,Heahangakaraipikamea ai,koIraiakiamatuaputamai?

12Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Eputaanaanoa Iraiaimuakitewhakatikaingameakatoa;kuaotianote tuhituhimoteTamaatetangata,kiamahaonamamae,kia whakakahoretia

13Kotakukupuiateneikiakoutou,Kuataemaianoa Iraia,heoimeatiaanaeratoukiaiataratouipaiai,nga meahokiituhituhiamona

14A,notonataengakingaakonga,kakiteiaherahitehui ekarapotianaiaratou,mengakaraipietotoheanakia ratou

15A,kitekautemanokatoaiaia,kamiharo,aomaana, ohaanakiaia

16Nakauiiakingakaraipi,Heahatakoutouetotohena kiaratou?

17Nakawhakahokitetahiirotoitemano,kamea,Ete Kaiwhakaako,ikaweamaieahautakutamakiakoe,he wairuareokoretona;

18A,ingawahiehopuaitewairuaiaia,kataiaiho:tutu anatehuka,teteaanaonaniho,apakokohaereana:imea anoahaukiauakongakiapeiaiakiwaho;akihaiitaeae ratou

19Nakotanawhakahokingakiaia,kamea,Eteuri whakaponokore,kiapeheateroaotokunohokiakoutou? kiapeheateroaotokumanawanuikiakoutou?kaweamai kiahau

20Nakaweaanamaiiakiaia:a,itonakitengaiaia,na haeatonutiaihoiaetewairua;kahingaiakitewhenua,ka okeoke,kahuka

21Nakauiiakitonamatua,Kapeheateroaotemeanei kiaia?Kameaia,Notetamarikitanga

22Hemahaanaturakangaiaiakitekapura,kitewai,kia ngaroai:otirakitetaeaekoeteaharanei,arohainamaua, kiaputatouwhakaarokiamaua

23KameaaIhukiaia,Kitetaeaekoetewhakapono,ka taeangameakatoaetetangatawhakapono

24Nakarangatonumaitematuaotetama,kamea,E whakaponoanaahau,eteAriki;awhinatiatoku whakaponokore.

25KakiteaIhuitemanoeomamaiana,kaririaeiate wairuapoke,kameakiaia,Etewairuawahangu,turi,ko takukuputeneikiakoe,Putamaiirotoiaia,kauaanoe tomoatukirotokiaia

26Nahamamaanatewairua,haehaenoaihoanaiaia,a putaanamaikiwaho:nokariteiakitetupapaku;ahe tokomahaimea,Kuamate

27OtirakamauaIhukitonaringa,kawhakaaraiaia;aka whakatikaia

28A,iaiakatomokitewhare,kauipukuanaakongakia ia,Heahamatouteaheiaitepeiiaiakiwaho?

29Anorakoiakiaratou,Ekoreeputanoatepena,mate inoianakemetenohopuku.

30Nakahapaingaeratouireira,ahaereanarawaenganui oKariri;akihaiiaipaikiamohiotiaetetahi

31Kotanahokiiwhakaakoaikianaakonga,imeaaikia ratou,KatukuateTamaatetangatakingaringaonga tangata,amaratouiaewhakamate;akaotiiate whakamate,kaaraakeitetoruongara

32Nakihairatouimataukitauakupu,kamatakuhokiki teuikiaia

33NakataeiakiKaperenauma;a,iaiairotoitewhare, kauiiakiaratou,Heahatakoutouikoreroreroaikia koutouiteara?

34Otiiakihairatouikiki:kotaratouhokiikorekoreroai kiaratouanoiteara,kowaitemeanuirawa

35Nakanohoia,kakarangaitetekaumarua,kameakia ratou,Kitewhaitetahikiawhitikoiaheimua,kawaihoia heimuriitekatoa,heikaimahimatekatoa

36Nakamauiakitetahitamaiti,awhakaturiaanaki waenganuiiaratou:nakahopukiaiaeiakionaringa,ka meakiaratou,

37Kitemanakotetahikitetahioeneitamariki,he whakaarokitokuingoa,emanakoanakiahau;

38NakawhakahokiaHoanikiaia,kamea,Ekara,ikite matouitetahiepeireweraanairungaitouingoa:nariria ihoematou,kahorehokiiaehaeretahimetatou.

39NakameaaIhu,Kauaeriria:kitemeahokinokute ingoaemahimerekaraaitetahi,ekoreehohorotana korerokinomoku.

40Koiahokieharaitehoawhawhainotatouia

41Kitewhakainumiakoutouetetahikitekapuwai,he whakaarokitokuingoa,notemeanoteKaraitikoutou,he ponotakuemeaneikiakoutou,ekoreiaehapaitonautu 42Na,kitehetetahiitetahioeneimeanonohie whakapononeikiahau,hepaikekiaiameiwhakairia tetahikohatumirakitonakaki,akamakaiakitemoana 43Na,kitehekoeitouringa,poutoa:paikehokimoute tomomutukiteoraitemakaringaruatiakiKehena,kite kapuraekoreetineia

44Kitewahiekoreaiematetoratoukutukutu,kite kapuraekoreetineia.

45Kiteheanokoeitouwaewae,poutoa:paikehokimou tetomokopakiteoraitemakawaewaeruatiakiKehena, kitekapuraekoreetineia.

46Kitewahiekoreaiematetoratoukutukutu,kite kapuraekoreetineia.

47Akitehekoeitoukanohi,tikarohia:paikehokimou tetomokanohitahikiterangatiratangaoteAtuaitemaka kanohiruakitekapuraoKehena

48Kitewahiekoreaiematetoratoukutukutu,kite kapuraekoreetineia

49Tatemeakatoteangatangatakatoakitekapura,ka toteaanongapatungatapukatoakitetote

50Hepaitetote:otirakitepirautetote,mateahaewhai tikangatoteai?Kiawhaitoteirotoiakoutou,kiamau hokiterongoatetahikitetahi

1¶Nakawhakatikaiaireira,haereanakingawahio HuriakiteratahaoHorano:nakahuihuimaianonga manokiaia;kaakoanoiaiaratou,kotanahangahoki tera

2NakahaeremaingaParihi,kauikiaia,Hemeatika raneikiawhakareretetangataitanawahine?te whakamatautauiaia

3Nakawhakahokiia,kameakiaratou,heahataMohii meaaikiakoutou?

4Kakiratou,ItukuaeMohikiatuhituhiahepukapuka whakarere,kawhakarereai.

5NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Natepakeke ookoutoungakauituhituhiaaieiateneikupuakokia koutou.

6Iteorokohangangaia,ihangarauaeteAtuahetane,he wahine

7Mokoneikawhakarereaetetangatatonapapametona whaea,akapirikitanawahine;

8Heikikokikokotahihokirauatokorua:naheoianoto rauatokoruatanga,engarikotahianokikokiko.

9Na,koateAtuaihonoai,kauaeweheaetetangata

10Aitewharekauianoanaakongakiaiakitauamea

11Kameaiakiaratou,Kitewhakareretetahiitana wahine,akamarenaitetahiatu,epuremuanaia,ehara anakitera

12Kitewhakarerehokitewahineitanatane,aka marenatiakitetahiatu,epuremuanaia

13Nakakaweamaikiaiaetahitamarikinonohi,kiapaai iakiaratou:otirakaririaeanaakongatehungananai kawemai

14NotekitengaiaoIhu,kariri,kameakiaratou,Tukua ngatamarikinonohikiahaeremaikiahau,kauahokiratou earaiaatu:nongapeneihokiterangatiratangaoteAtua 15Heponotakuemeaneikiakoutou,Kitekahoreerite tetangoatetahiiterangatiratangaoteAtuakitatetamaiti nohinohi,ekoreiaetomokiroto

16Naokookonaanaratoueia,whakapakiaihoonaringa kirungakiaratou,manaakitiaanaratou.

17Na,iaiaehaereanaitehuarahi,kaomamaitetahi,ka tukuingaturikiaia,kaui,EteKaiwhakaakopai,meaha ahaukawhiwhiaikiteoratonu?

18NakotemeatangaaIhukiaia,Heahaahauikiiaaie koehepai?kahoretetahiipai,kotahianake,koteAtua

19Ematauanakoekingature,Kauaepuremu,Kauae patutangata,Kauaetahae,Kauaewhakapaeteka,Kauae kaia,Whakahonoretiatoupapametouwhaea.

20Nakawhakahokitera,kameakiaia,EteKaiwhakaako, kuaritekatoaeneimeaiahaunotokutamarikitangaake

21KakiteaIhuiaiakaarohakiaia,kameakiaia, Kotahitemeakahoreneiiakoe:haere,hokonaoutaonga, kahoatukingarawakore,aewhaitaongakoekiterangi:a haeremai,tangohiateripeka,kawhaiiahau

22Nakapouriiamotauakupu,ahaerepouriana:hemaha hokionataonga

23NakatirotiroaIhu,kameakianaakonga,Anote whakauauaotetapokootehungataongakite rangatiratangaoteAtua!

24Nakamiharongaakongakianakupu.Naka whakahokianoaIhu,kameakiaratou,Etamama,anote

whakauauaotetapokokiterangatiratangaoteAtuaote hungaewhakawhirinakianakingataonga!

25Erangitehaereotekameraratekowhaootengirahe meatakotonoa,hewhakauauarawaiatehaereotetangata taongakirotokiterangatiratangaoteAtua.

26Narahirawatoratoumiharo,kameakiaratouano,Ko wairaeora?

27NakatitiroaIhukiaratou,kamea,Ekoreteneietaea etetangata,kiteAtuaiakataea:etaeahokingamea katoaeteAtua

28KatahikaangaaPitakameakiaia,Na,kuamahuenei iamatoungameakatoa,kuaaruneiiakoe

29NakawhakahokiaIhu,kamea,Heponotakuemeanei kiakoutou,Kahorehetangataiwhakarereaeiahewhare, heteina,hetuahine,hepapa,hewhaea,hewahine,he tamariki,hewhenua,hewhakaarokiahau,moterongopai hoki,

30Ina,tatakiraungameaeriroiaia,iteneiwa,hewhare, heteina,hetuahine,hewhaea,hetamariki,hemara,mete whakatoi;aiteaomeakeneikoteoratonu

31Hetokomahaiaomuaewaihokimuri;koomuriki mua.

32NaitehuarahiratouehaereanakiHiruharama;ako Ihuihaereimuaiaratou:amiharoanaratou;aaruana ratou,kamataku.Katahikamauanoiaitetekaumarua, kaangakakorerokiaratouingameameakepakiaia

33Nana,ehaereanateneitatoukiHiruharama;akatukua teTamaatetangatakingatohunganui,kingakaraipi;a kakiiaeratoukiamate,katukuhokiiaiakingatauiwi

34Katawaiaia,katuwhaina,katuwhaina,kawhakamatea: aitetoruongarakaara.

35NakahaeremaikiaiaaHemirauakoHoani,ngatama aHeperi,kamea,EteKaiwhakaako,ehiahiaanamauakia meatiaekoetamauaeinoiai.

36Nakameaiakiaraua,Heahatakoruaehiahiaaikia meatiaeahaumakorua?

37Kamearauakiaia,Tukuakiamauakianoho,tetahiki toumatau,tetahikitoumaui,itoukororia

38NakotemeatangaaIhukiaraua,Kahorekoruae mataukitakoruaeinoinei:eaheiraneikoruateinuite kapukainumianeieahau?kiairiiriakoekiteiriiringae iriiriaaiahau?

39Kamearauakiaia,Eaheiano.KameaaIhukiaraua, Einuanokoruaitekapukainumianeieahau;eiriiria koruakiteiriiringaeiriiriaaiahau:

40Tenakotenohokitokumatau,kitokumauiranei, eharaitemeamaku;engarikahoatukitehungai whakariteaneimoratou.

41A,noterongongaotetekau,kaangakaririkiaHemi rauakoHoani

42NakarangatiaanaratoueIhukiaia,kameakiaratou, Emaharaanakoutou,kotehungaekiiaanahekawanano ngatauiwiheiwhakatupurangatirakiaratou;kooratou tangatararahiheimanakirungakiaratou

43Ekoreeperairotoiakoutou:engarikitemeatetahi kiatupuiaheitangatanuiirotoiakoutou,mewhakatupu kaimahiiamakoutou.

44Akitemeatetahiokoutoukiawhakanuiarawatia,me whakatupuponongaiamatekatoa

45KihaineihokiteTamaatetangataihaeremaikia mahiahemeamana,engarikiamahiia,kiatukuhokiiaia kiamateheiutumongatangatatokomaha

46NakataeratoukiHeriko:a,iaiaehaereatuanai Heriko,ratoukoanaakongametemanotini,enohoanaa Paratimiuha,tamaaTimiuha,hematapo,itetahaoteara kitetonomeamana.

47A,itonarongongakoIhuoNaharetatena,kaangaiaka karanga,kamea,EIhu,eteTamaaRawiri,kiaarohaki ahau

48Ahetokomahakitekiikianohopuku,heoitinorahi aketanakaranga,EteTamaaRawiri,kiaarohakiahau

49NakatuaIhu,kameakiakarangatiaiaAkarangatia anaeratoutematapo,kameakiaia,Kiamaia,whakatika; ekarangaanaiakiakoe

50Nakawhakarereaeiatonakakahu,awhakatikaana, haereanakiaIhu

51NakaohoaIhu,kameakiaia,Heahatauehiahiana kiameatiaeahaumau?Kameatematapokiaia,Ete Ariki,kiatitiroahau

52NakameaaIhukiaia,Haere;natouwhakaponokoei oraai.Natitirotonuakeia,aruanaiaIhuiteara.

UPOKO11

1¶A,nokatataratoukiHiruharama,kiPetapaki,ki Petani,iMaungaOriwa,tokoruaanaakongaitonoaeia

2Aimeaiakiaraua,Haerekitekaingaeangamaianaki akorua:etomokaukireira,kakitekoruaitetahikuaoe hereana,kahoreanoinohoiaetetangata;wetekina, arahinamai.

3Akitekimaitetahitangatakiakorua,Heahateneika meingaaiekorua?meaatuemeaanateArikikiaia;naka tukuatonutiamaieiakikonei.

4Nahaereanaraua,kakiteitekuaoehereanakite kuwahaiwahoiteara;awetekinaanaiaeratou

5Akameaetahiotehungaetuanaireirakiaraua,he ahatakoruaewewetenaitekuao?

6NakakorerotiaerauakiaratoutaIhuimeaai:atukua anarauaeratou.

7NakaarahinatekuaokiaIhu,nawharikitiaanaoraua kakahukirungakiaia;anohoanaiairungaiaia

8Nahetokomahaiwharikiioratoukakahukiteara:ko etahiikokotiingamangaongarakau,wharikitiaanakite ara

9Na,kotehungaihaereimua,metehungaihaereimuri, ikaranga,imea,Ohana;Kawhakapaingiaiaehaeremai anairungaiteingoaoteAriki

10Kawhakapaingiaterangatiratangaototatoumatuao RawiriehaeremaianairungaiteingoaoteAriki:Ohana irungarawa.

11NakatomoaIhukiHiruharama,kirotohokikite temepara:a,kamututanatirotiroingameakatoa,kotewa hokioteahiahi,kahaereratoukotetekaumaruakiPetani 12Na,iteaongaake,itoratouhaerengamaiiPetani,ka hiakaiia:

13A,itonakitengaitetahipikiitawhiti,herauona,ka haereia,mekoreekiteatetahimeairunga:a,itonataenga kireira,kahorehemeaikiteaeia,herauanake;kahore anohokitewapiki.

14NakaohoaIhu,kameakitauarakau,Kauarawate tangataekaiitetahihuaouaketonuatuAkarongoana akonga.

15NakataeratoukiHiruharama:akatomoaIhukite temepara,kaangakapeikiwahoitehungaehokomaiana,

ehokomaianairotoitetemepara,turakinaakengatepuo ngakaiwhakawhitiwhitimoni,menganohoangaote hungahokokukupa;

16Akihaiitukuaeiakiamauriatetahiokoetetangatara tetemepara.

17Aiwhakaakoia,imeakiaratou,Kahorekoiai tuhituhia,Kakiiatokuwharehewhareinoimongatauiwi katoa?heoikuameinganeiekoutouheianamonga kaipahua

18Irongohokingakaraipimengatohunganui,akarapu kitepeheaewhakangaromiaaiia:imatakuhokiratouiaia, notemeaimiharoteiwikatoakitanaako

19Aingaahiahikahaereiakiwahootepa.

20A,iteata,iaratouehaereana,kakiteitepiki,kua marokeakeingapakiaka

21NakamaharaaPita,kameakiaia,EteKaiwhakaako, na,tepikiikangaraekoe,kuamaroke

22NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Kiamaute whakaponokiteAtua.

23Heponohokitakuemeaneikiakoutou,Kitemea tetahikiteneimaunga,Kianekeatukoe,kiawhakatakaki temoana;ekoreanoeruaruatonangakau,engarika whakaponoterakaputamaingameaikorerotiaeia;ka riroiaiatanaimeaai

24Koiaahaukameaneikiakoutou,Kongameakatoae tonoaikoutouinainoi,mewhakaponokariromaiia koutou,akawhiwhikoutou

25A,katukoutou,kakarakia,kitemeahetakeririta koutoukitetahi,murua:kiamuruaaihokiokoutouheeto koutouMatuaiterangi

26Nakitekorekoutouemuru,ekoreanoewhakarerea noatiaihookoutouheetokoutouMatuaiterangi

27NakataeanoratoukiHiruharama:a,iaiaehaereere anaitetemepara,kahaeremaikiaiangatohunganui,me ngakaraipi,mengakaumatua

28Kameakiaia,Tena,temanaimeatiaaieneimeaekoe? nawaiihoatuteneimanakiakoe,imeaaikoeieneimea?

29NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Makuhokie uikiakoutoukiakotahikupu,makoutouewhakahokimai kiahau,katahikakorerotiaeahaukiakoutoutemanai meaaiahauieneimea

30KoteiriiringaaHoani,noterangiranei,notetangata ranei?whakahokimaikiahau.

31Akakoreroreroratoukiaratouano,kamea,Kitemea tatou,Noterangi;kameaia,Ha,heahakoutoute whakaponoaikiaia?

32Akitemeatatou,Notetangata;kamatakuratouite iwi:kitaratoukatoahokiheporopitiponoaHoani.

33Nakawhakahokiratou,kameakiaIhu,Kahorematou ematauNakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Ekore anoekorerotiaeahaukiakoutoutemanaimeaaiahaui eneimea.

UPOKO12

1¶NakatimataiakitekorerokupuwhakaritekiaratouI whakatokiatemarawainaetetahitangata,ataiepatiaana kitetaiepa,nakakeriatetakotorangawaina,hangaana tetahiwharetiketike,tukuaanaeiakingakaimahi,nako tonahaerengakitawhiti.

2Aitepoitikaaikatonoaeiaheponongakingakaimahi kitetikiietahihuaotemarawainaiaratou

3Nakamauratoukiaia,awhiuaana,tonoakautiaatuana

4Nakatonoaanoeiakiaratoutetahiatupononga;aka akinaiaeratoukitekohatu,ngawhaihotonamatenga,a katukinotiaiakatonoaatu.

5Nakatonoaanoeiatetahiatu;apatuaihoiaeratou,me tetinikeatu;koetahiiwhiua,koetahiiwhakamatea

6Nakotahiakeanotana,hetamaarohanana,koiaomuri rawaitonoaaieiakiaratou,imeahokiia,Ehopohopo ratoukitakutama

7Nakameaauakaimahikiaratouano,Kotetangatatenei monatekainga;tena,tatoukawhakamateiaia,amotatou tekainga

8Nakamauratoukiaia,whakamateaiho,makaanaki wahootemarawaina

9Na,kapeheaterangatiraotemarawaina?kahaeremai ia,kawhakangaroingakaimahi,kahoatutemarawainaki etahiatu

10Akahoreanokoutouikoreroiteneikaraipiture;Kote kohatuikapeaengakaihangakuameingaheiupokomote kokonga

11NaIhowatenei,ahemeamiharokiotatoukanohi?

12Nakawhairatoukiahopukinaia,engariimatakuite mano:imohiohokiratoumoratoutekupuwhakaritei korerotianeieia:nawhakarereaanaia,haereanaratou

13NakatonoamaieratoukiaiaetahiongaParihi,ratou kongaHeroriana,heihopumotetahikupuana

14A,notoratoutaengamai,kameakiaia,Ete Kaiwhakaako,ematauanamatouheponokoe,ekoreano koeewhakaarokitetangata:ekorehokikoeetitirokite kanohitangata,engariewhakaakoanaitearaoteAtuai rungaitepono:hemeatikaraneitehoatutetakohakia Hiha,kahoreranei?

15Mehoaturaneiematou,kauaraneiehoatu?Otirai mohioiakitoratoutinihanga,kameakiaratou,Heaha koutoukawhakamatautauaiiahau?mauriamaihepeneki ahau,kiakiteahau

16Nakaweaanaeratou.Nakotanameatangakiaratou, Nowaiteneiahuametetuhituhinga?Kamearatoukiaia, NoHiha

17NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Hoatukia HihangameaaHiha,kiteAtuangameaateAtuaA miharoanaratoukiaia

18NakahaeremaikiaiangaHaruki,emeaneikahorehe aranga;kauiratoukiaia,kamea,

19EteKaiwhakaako,ituhituhiaMohikiamatou,Kite matetetuakanaotetahitangata,mahueihotanawahine, kahorehetamarikiheiwaihotangaiho,metangoetona teinatanawahine,kawhakatupuuriaimotonatuakana.

20Nateratetahiwhanau,tokowhitu,hetuakana,heteina: katangotomuaitewahine,kamate,akahoreheurihei waihotangaiho

21Katahikatangotetuaruaiaia,kamate,kahoreano hokionauriheiwaihotangaiho:peratonuanohokite tuatoru

22Itangoanotetokowhituiaia,akahoreoratouurihei waihotangaiho:murirawaihokamatekotewahine

23Na,itearanga,itemeakaararatou,mawaioratoute wahine?hewahinehokiianatetokowhitu

24NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Eharaianei teneiitemeaiheaikoutou,kahoreneihokiemohioki ngakaraipiture,kitekahahokioteAtua?

25Itemeahokikaaramairatouitehungamate,ekoree marena,ekoreanoehoatukiamarenatia;engarikariteki ngaanaheraoterangi

26Namotehungamate,motearanga:kahoreanokoutou ikiteitepukapukaaMohi,ikoreroteAtuakiaiairotoi terakau,imeaai,KoahauteAtuaoAperahama,teAtuao Ihaka,teAtuaoHakopa?

27EharaiaiteAtuanotehungamate,engariheAtuano tehungaora:nanuiatutokoutouhe

28A,kotehaerengamaiotetahiongakaraipi,kote rongongakiaratouetotoheana,kakitehepaitana whakahokikiaratou,kauikiaia,Koteheatetuatahio ngaturekatoa?

29NakawhakahokiaIhukiaia,Kotetuatahiongature katoa,Whakarongo,eIharaira;KoIhowa,kototatouAtua, heArikikotahi:

30Kiawhakapauahokitoungakau,touwairua,tou hinengaro,toukaha,kitearohakiteAriki,kitouAtua:ko teturetuatahitenei.

31Heriteanotetuaruakitenei,Kiaarohakoekitouhoa tata,anokokoeKahoreheturekeatuenuiakeienei

32Nakameatekaraipikiaia,Kapai,eteKaiwhakaako, heponotaukorero:kotahitonuteAtua;kahoreatuhokiko iaanake

33Akotearohakiaiamatengakaukatoa,mate whakaarokatoa,matewairuakatoa,metekahakatoa,me tearohakitonahoatataanokoia,nuiatuingatahunga tinanakatoa,ingapatungatapukatoa.

34A,tekitengaoIhuhekupumohiotanaiwhakahokiai, kameakiaia,Kahorekoeimataraatuiterangatiratangao teAtua.Akihaitetahitangataimaiakiteuikiaiaimuri iho

35NakawhakahokiaIhu,kamea,iaiaewhakaakoanai rotoitetemepara,Nateahangakaraipikameaai,he TamanaRawiriateKaraiti?

36NaRawiriakehokitekupuirotoiteWairuaTapu,I meateArikikitokuAriki,heitokumataukoenohoai,kia meingaraanoeahauouhoaririheiturangawaewaemou

37KoRawiritonuteneiekaranganeikiaiaheAriki;ano heaiaitamaaikiaia?Akoaanateiwinuikite whakarongokiaia

38Nakameaiakiaratouitanaakoranga,Kiatupatoki ngakaraipi,kotaratoueraweaikotehaereirotoinga kakahuroroa,earohaanakingaohatangaingakainga hokohoko

39Menganohoangarangatiraingawharekarakia,menga nohoangarangatiraingahakari;

40Kapauneiiaratoungawhareongapouaru,aka mamingakiteinoiroa:henuirawatemateepakiaratou

41NakanohoaIhuiteritengaatuotetakotorangamoni, kamatakitakikitemanoepangamonianakite takotorangamoni:ahetokomahangatangatawhaitaongai pangamonimahakiroto

42Nakotehaerengamaiotetahipouarurawakore,ka makaingameanohinohi,erua,kotahipatenakitehuia 43Nakakarangatiaeiaanaakonga,kameakiaratou,He ponotakuemeaneikiakoutou,Henuinoaatutatenei pouarurawakoreimakaaiiaratoukatoaimakakite takotorangamoni

44Koratoukatoahokihehirarawaoratoutaongaimaka kiroto;engarikoiaitonarawakoretangaimakaianamea katoa,araitonaorangakatoa

1¶A,iaiaehaereatuanaitetemepara,kameatetahio anaakongakiaia,EteKaiwhakaako,nana,tetuonga kohatu,tetuongawhare!

2NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Kakitekoeienei wharenunui?ekoreetoetetahikohatuirungaitetahi kohatu,engarikawhakahoroa.

3A,iaiaenohoanairungaiMaungaOriwaiteritenga atuotetemepara,kauipukuatuaPita,aHemi,aHoani,a Anarukiaia,

4Korerotiamaikiamatou,koaheaeneimea?heahahoki tetohuinariteeneimeakatoa?

5NakaangaaIhukakorerokiaratou,Kiatupatokei mamingatiakoutouetetangata

6Hetokomahahokiehaeremaiirungaitokuingoa,e mea,Koahauia;ahetokomahaewhakapohehetia

7Erongokoutoukingapakanga,kingahaupakanga,kei ohorere:kuatakotohokiheputangamoauamea;kareano iatemutunga

8Kawhakatikahokitetahiiwikitetahiiwi,tetahi rangatiratangakitetahirangatiratanga:ahetiningawahie putaaiheru;

9Engarikiatupatokiakoutou:katukuahokikoutouki ngarunanga;kawhiuakoutouirotoingawharekarakia:a kakaweakitearoaroongakawana,ongakingi,mote whakaarokiahau,heimeawhakaatukiaratou

10Kuatakotohokitetikangakiamatuakauwhautiate rongopaikingaiwikatoa

11Iaarataihiaoutoueiatuuhia’tu,eiahaemana‘onamua itaoutoueparauatu,eiahaemana‘oitooutoumana‘o;te WairuaTapu

12Nakatukuatetuakanaeteteinakitemate,tetamahoki etepapa;akawhakatikangatamarikikingamatua,ka meakiawhakamatea

13Akakinongiakoutouengatangatakatoa,hemeamo tokuingoa:kotetangataiaeuanaataeanoatiatemutunga, koiaeora

14Otirakakitekoutouitemeawhakarihariha,itemea whakangaro,ikorerotiaaieRanieraporopiti,etuanaite wahiekoreetika,(kotekaikorerokiamatauia),meoma tehungaiHuriakingamaunga;

15Kauahokitetangatairungaitetuanuiehekeihokite whare,kauaanohokietomokirotokitetangoitetahimea irotoitonawhare

16Kauaanotetangataitemaraehokikimuri,kitetikii tonakakahu

17Aue,tematemotehungaehapuana,mongameahoki ewhangaianakiteu,iauara!

18Makoutoueinoikeirokohangakoutouetewhatiite hotoke

19Hewhakapawerahokiauara,kahoreonariteote orokohangangaihanganeieteAtuaamohoanoanei, kahorehokiheperaamuriakenei

20MeikahorehokiauaraiporoaiwaengaeteAriki,e koretetahikikokikoeora:otirakawhakaaroatehunga whiriwhiriiwhiriwhiriaeia,aporoaanaauaraiwaenga.

21Kitemeatetahikiakoutouireira,Na,teneiateKaraiti; na,keireiraanoia;kauaewhakaponokiaia:

22EwhakatikahokingaKaraititeka,mengaporopititeka, kawhakaatuingatohumengameawhakamiharo,amei taea,kamamingatiaeratoutehungawhiriwhiri

23Engarikiatupato:na,kuakorerotiawawetianeieahau ngameakatoakiakoutou.

24Na,iauara,imuriitauawhakapawera,ka whakapouritiatera,ekoreanohokietititeatarau.

25Katakaihongawhetuoterangi,kangaueuengamea kahaongarangi

26NakoreiraratoukiteaiiteTamaatetangataehaere maianairungaingakapua,metekahanui,metekororia.

27Koreiraanoiatonoaiianaanahera,akahuihuiaanai whiriwhiriaiingahauewha,itepitootewhenuataenoa kitepitooterangi

28Na,akonahekupuwhakaritemotepiki;Itonamangae ngawarianaano,akaputaonarau,kamohiokoutoukua tatateraumati:

29Waihokikokoutou,inakiteieneimeaeputamaiana, kamataukatataia,keingakuwahatonu.

30Heponotakuemeaneikiakoutou,Ekorerawatenei whakatupurangaepahemo,kiaputaraanoeneimeakatoa

31Koterangimetewhenuaepahemo:koakukupuiae koreepahemo

32Otirakahoretetahitangataemohiokitauara,kitaua haora,kahorengaanaheraoterangi,kahoreteTama,kote Matuaanake

33Kiatupato,kiamataara,meteinoi:kahorehokikoutou emataukitewa,koahearanei.

34KaritehokiteTamaatetangatakitetangataehaere anakitawhiti,mahueihoiaiatonawhare,atukuaihoeia ngatikangakianapononga,tanamahimatetahi,matetahi, kawhakahauihohokikitekaitiakitataukiamataara

35Kiamataararapea:kahorehokikoutouemataukitewa ehaeremaiaiterangatiraotewhare,koteahiahi,ko waenganuiporanei,kotetangihangaoteheihei,kote ataturanei;

36Keiputawhakareremai,karokohangakoutoueiae moeana

37Na,kotakuekoreroneikiakoutou,kakorerotiaanoe ahaukitekatoa,Kiamataara.

UPOKO14

1¶Na,kiaruaakengarakotekapengametehakariote tarorewenakore:nakarapungatohunganuimenga karaipiitetahitinihangaemauaiia,ewhakamateai.

2Otiraimearatou,Kauakaitehakari,keingangauteiwi

3A,iaiaiPetaniitewhareoHaimonarepera,iaiaanoe nohoanakahaeremaitetahiwahinemetetahipouaka kohatu,kitonuitehinukakara,hetinonara,hemeautu nui;awahiaanaeiatepouaka,ringihiaanakirungaki tonamatenga

4Iririanoetahiirotoiaratou,imea,Heiahatenei maumauotehinukakara?

Mahaatuhokiitetoruraungapeneteutumeihokona teneihinu,nakahoatukitehungarawakoreNaka amuamuratoukiaia

6NakameaaIhu,Waihorauana;heahakoutouka whakapaweraweraiaia?hepaitanamahikiahau

7Keiakoutoutonuhokitehungarawakoreingawakatoa, heiatawhaitangahokiratoumakoutouingawaepaiai koutou:ekoreiaahauenohotonukiakoutou

8Kuamahiaeiatemeaetaeaeia:kuawhakawahiaeiai muaneitokutinanamotetanumanga

9Heponotakuemeaneikiakoutou,Kongawahikatoao teaoekauwhautiaaiteneirongopai,kakorerotiaanota teneiwahineimeaai,heiwhakamaharakiaia 10NakahaereaHuraIkariote,tetahiotetekaumarua,ki ngatohunganui,kitetukuiaiakiaratou. 11A,nokarongoratou,kahari,kawhakaaekiahoatuhe monimanaNakarapuiakitewapaietukuaaiia 12A,iteratuatahiotetarorewenakore,itewaepatuaai tekapenga,kameaanaakongakiaia,Koheakoepaiai kiahaerematoukitetaka,kiakaiaikoeitekapenga?

13Nakatonoaeiatokoruaoanaakonga,kameakiaraua, haerekitepa,akatutakimaikiakoruahetangataemau anaitetahawai:haereimuriiaia.

14Akameakitetangataotewhareetomoaiia,Emea anateKaiwhakaako,Keiheaterumaekaiaimatoukoaku akongaitekapenga?

15Amanatonuewhakaatukiakoruaherumanuiirunga, otirawatewhariki,tewhakapai:heireiratakaaimatatou 16Nahaereanaanaakonga,a,notetaengakitepa,kakite itanaikoreroaikiaraua:atakaanaerauatekapenga 17Aiteahiahikahaereatuiametetekaumarua 18A,iaratouenohoana,ekaiana,kameaaIhu,He ponotakuemeaneikiakoutou,Kotetahiokoutou,kei tokutahaneiekaiana,manaahauetuku 19Nakapatepourikiaratou,kakitakitahikiaia,Ko ahauranei?akameatetahi,Koahauranei?

20Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kotetahiote tekaumarua,etoutoutahineimauakiterihi.

21EhaereanahokiteTamaatetangata,eperaanamete meaituhituhiamona:otiiaauetematemotetangatae tukuaaiteTamaatetangata!hepaimotauatangatamei kauaiaewhanau

22A,iaratouekaiana,kamauaIhukitetaro,a,kamutu tewhakapai,kawhawhati,kahoatukiaratou,kamea, Tangohia,kainga:kotokutinanatenei

23Nakamauiakitekapu,a,kamututewhakawhetai,ka hoatukiaratou:akainumiaeratoukatoa.

24Akameaiakiaratou,Kookutotoenei,koote kawenatahou,ewhakahekeaanamotetini

25Heponotakuemeaneikiakoutou,Ekoreahaueinu atuanoitehuaotewaina,kiataearaanotauaraeinumia houtiaaieahauiterangatiratangaoteAtua

26A,nokamututaratouhimene,kahaerekiMaunga Oriwa

27KatahiaIhukameakiaratou,Kahekatoakoutouki ahauiteneipo:kuaotihokitetuhituhi,Kapatuaeahaute hepara,akongahipikawhakamararatia

28Otira,muriihoitokuaranga,kahaereahauimuaia koutoukiKariri

29NakameaaPitakiaia,Ahakoahenoatekatoa,ekore ahauehe

30AkameaaIhukiaia,Heponotakuemeaneikiakoe, Koakuanei,iteneipoano,itemeakahoreanokiaruanga tangihangaotetikaokao,katoruauwhakakahoretangai ahau

31Katahikatinoaritarawatanameatangaatu,Ahakoakua takototetikangakiamatetahiaumekoe,ekoreahaue whakakahoreiakoeIperaanotekoreroaratoukatoa

32Akataeratoukitetahiwahi,ehuainaanakoKehemane: nakameaatuiakianaakonga,Heikoneikoutounohoai, kiainoiahau

33NakamauiakiaPitaratoukoHemi,koHoani,aka timatatekoera,tetumatatenga;

34Nakameaiakiaratou,Keitetinopehiatokuwairuae tepouri,tatapukitemate:heikoneikoutounohoai,kia mataara.

35Nakahaereiakipahakitataatu,kahingakitewhenua, kainoi,mekahoreeaheikiapahemoatuteneihaoraiaia

36Akameaia,EApa,ePa,kataeaekoengameakatoa; tangohiaatuteneikapuiahau:otiiakauaewaihoitakue paiai,engariitau

37Nakahaereia,karokohangaatuemoeanaratou,aka meaiakiaPita,EHaimona,keitemoeiakoe?ekore raneietaeaekoetemataarakiakotahihaora?

38Kiamataarameteinoi,keiurukoutoukite whakamatautaurangaHehihikotewairua,kotekikokiko iahengoikore.

39Nakahaereatuanoia,kainoi,metewhakahuaiaua kupuano

40Nakahokimaianoia,karokohangaemoeanaratou, henuihokitetaimahaooratoukanohi;akihairatoui mataukitaratouewhakahokiaikiaia

41Nahaereanaanoia,kotetoruongahaerenga,kamea kiaratou,Emoera,whakataiakoutou:heoira,kuataeate haora;na,katukuateTamaatetangatakingaringaote hungahara.

42Maranga,kahaeretatou;nana,katatatekaitukuiahau 43Na,iaiaanoekoreroana,kahaeremaiaHura,tetahio tetekaumarua,metetiniotetangata,mengahoari,me ngapatu,iahumaiingatohunganui,ingakaraipi,inga kaumatua

44Nakuaotitetahitohutewhakaritekiaratouetona kaituku;imeaia,Kotakutangataekihiai,koiatera; hopukina,arahinaatukiaora

45Na,itonataengamai,tikatonukiaia,kamea,Ekara,e kara;kakihiiaia

46Nakamauoratouringakiaia,ahopukinaanaia

47Nakaunuhiaetetahiotehungaetuanaireiratana hoari,hauaihoeiateponongaatetohunganui,poroaana tonataringa

48NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Hetahae ahau,ihaeremaiaikoutoumengahoari,mengapatu,ki tehopuiahau?

49Iakoutouahauewhakaakoanaitetemeparaitenara,i tenara,akihaikoutouihopuiahau:otiraimahiatenei meakiariteaingakaraipiture

50Nawhakarereanaratoukatoaiaia,omaana.

51Nateratetahitaitamarikiiarutahimaimeia,takaiaai hekakahurinenakirungaakeitonakirikau;nakamau ngataitamarikikiaia

52Otiraiwhakarereaatueiatekakahurinena,aoma tahangaatuana

53NakaarahinaatueratouaIhukitetinotohunga:aka huihuimaikiaiangatohunganuikatoa,ngakaumatuame ngakaraipi

54NateraaPitatearuraiaiaitawhiti,taenoakiroto,ki temaraeotetinotohunga;

55Nairapungatohunganuimeterunangakatoaite kororomoIhu,ewhakamateaai;akahoreikitea

56Hetokomahahokingakaiwhakapaetekamona,otiia kihaiiritearatoukorero.

57Nakawhakatikaetahi,kawhakapaetekakiaia,kamea,

58Irongomatoukiaiaemeaana,Makuewhakahoro teneiwharetapuihangaeteringa,akiatorungaraka hangaeahautetahiatu,eharaiteringaimahi

59Akihaiiritetaratoukorero.

60Nakawhakatikatetohunganuiiwaenganui,kauikia Ihu,kamea,Kahoreaukupu?heahataeneiewhakaatu neimou?

61Heoikihaiiaikuihi,kahorehokihekupuiwhakahokia eiaNakauianotetinotohungakiaia,kameakiaia,Ko teKaraitiraneikoe,koteTamaateraewhakapaingianei?

62KameaaIhu,Koahauia:aterakoutouekiteiteTama atetangataenohoanaiteringamatauotekaha,ehaere maianamengakapuaoterangi.

63Katahikahaehaetetinotohungaionakakahu,kamea, heiahaatumatatouetahikaiwhakaatuano?

64Kuarongokoutoukitekohukohu:epeheaanaokoutou whakaaro?Nakawhakaheratoukatoakatikatemate mona

65Katahikaangaetahikatuwhakiaia,kaaraiitonamata, kakuruiaia,kameakiaia,Poropitimai:akapakipakia iaengaponongakioratouringa

66A,iaPitaitemaraeiraro,kahaeremaitetahionga kotiroatetohunganui

67A,itonakitengaiaPitaepainainaana,katitiroatukia ia,akamea,KokoeanotetahiiaIhuoNahareta.

68Otirakawhakakahoreia,kamea,Kahoreahauemohio, ekoreanoemaramakitauekoreromainaNakaputaatu iakitewhakamahau;atangianatetikaokao.

69Akakitetekotiroiaia,kaangakakorerokitehungae tutataana,Noratouhokitenei

70Nakawhakakahoreanoia.Amuritataihokakorero anokiaPitatehungaetutataana,Heponokokoetetahio ratou;noKaririhokikoe,aeriteanataukorero

71Katahiiakatimatatekanga,teoati,Kahoreahaue mataukitenatangataekoreronakoutou

72Ireirakatangianotetikaokao,kotetuaruaonga tangihanga.NakamaharaaPitakitekupuikoreroaiaIhu kiaia,Ekoreetuaruatetangiotetikaokao,katoruau whakakahoretangaiahauNakawhakaaroia,katangi

UPOKO15

1¶A,meakauaketeata,karunangangatohunganui,nga kaumatua,ngakaraipi,meterunangakatoa,akahereae ratouaIhu,kaarahinaatu,atukuaatuanakiaPirato

2NakauiaPiratokiaia,KokoeraneiteKingionga Hurai?Nakawhakahokiia,kameakiaia,Kuakorerotia mainaekoe.

3Hemahahokingameaiwhakapaeakiaiaengatohunga nui,heoikahorehekupuiwhakahokiaeia

4KauianoaPiratokiaia,kamea,Kahoreaukupu whakahoki?nana,tetiniongameaewhakaatuneiratou mou

5HeoikahoreaIhuiwhakahokiatuano;nokamiharoa Pirato

6Naitauahakarikotahiteherehereitukuaeiakiaratou, kotaratoueinoiai.

7NaireiratetahitangatakoParapateingoa,eheretahi anameonahoatutu,hehungaipatutangataite ngangaretanga.

8Nakakarangatemano,kaangakatonokiaiakiaperatia metanaimeaaikiaratouimua

9NakawhakahokiaPiratokiaratou,kamea,Epaiana raneikoutoukiatukuaeahaukiakoutouteKingionga Hurai?

10Imaharahokiiahehaeitukuaaiiaengatohunganui.

11Otirakawhakatutehutiaengatohunganuitemano,kia tukuaeiakoParapakekiaratou

12NakawhakahokianoaPirato,kameakiaratou,He ahaotitakoutouepaiaikiameatiaeahaukiteneiehuaina neiekoutoukoteKingiongaHurai?

13Kakarangaanoratou,Ripekatiaia

14NakameaaPiratokiaratou,Heahakoiatanakinoi meaai?Heoinuinoaatutaratouhamama,Ripekatiaia

15Na,itonahiahiakiawhakamarietiatemano,tukuaana ePiratoaparapakiaratou,a,kaotiaIhutewhiu,katukua kiaripekatia

16Nakaarahinaiaengahoiakitemarae,arakitewhare whakawa;nakahuihuiateropukatoa

17Kawhakakakahuriaiakitekakahupapura,a,kaoti tetahikaraunatataramoatewhiri,kapotaeakitona matenga

18Nakaangaratoukaohakiaia,Tenakoe,eteKingio ngaHurai!

19Patuaanaeratoutonamatengakitekakaho,tuwhaana kiaia,katukuingaturikiaia,kakoropikokiaia

20A,nokamututaratoutaunukiaia,katangohiatekahu papuraiaia,nawhakakakahuriaanaiakionaakekakahu, aarahinaanaiakiaripekatia

21Nakameingaeratoutetahitangataetikaananareira,a HaimonaoHairini,iahumaiingawhenua,kotepapao ArehanerarauakoRupuha,kiaamoitonaripeka 22Nakaarahinaiakitetahiwahi,kiKorokota,tona tikangainawhakamaoritiakoteWahiAngaanga 23Ahoatuanakiaiahewaina,hemeawhakananukite maira,kiainumia:otirakihaiitangohiaeia.

24Akaotiiateripeka,kaweheweheaonakakahu,hemea makakiterota,koteahaeriroitetahi,itetahi

25Nakotetoruteraongahaora,akaripekatiaiaeratou.

26Kotemeaiwhakawakiaaiiaituhituhiakirunga,KO TEKINGIONGAHURAI

27Natokoruangatahaeiripekatiangatahitiameia;ko tetahikimatau,kotetahikitonamaui

28Nakaritetatekaraipitureemeanei,Itauangatahitiaia metehungahara.

29Akakohukohukiaiatehungaehaereanarareira,me teruruoratoumatenga,kamea,Ha,kokoeheiwhakahoro itewharetapu,heihangaanoingaraetoru!

30Whakaorangiakoe,hekeihoiteripeka

31Ipenaanotetawaiangatohunganuiratoukonga karaipikiaratouano,kamea,Koeraatuiwhakaorangiae ia;ekoreetaeaeiatewhakaoraiaiaano

32TenarakiahekeihoaianeiateKaraiti,teKingio Iharaira,iteripeka,kiakiteaitatou,kiawhakaponoai.Ai tawaikiaiatehungairipekatiangatahitiameia

33A,nokataekiteonoongahaora,kapouriarungaote whenuakatoa,taeanoatiateiwaongahaora

34AiteiwaongahaorakakarangaaIhu,henuitereo,ka mea,Eroi,Eroi,ramahapakatani?kotetikangateneiina whakamaoritia,EtokuAtua,etokuAtua,heahakoei whakarereaiiahau?

35A,noterongongaoetahiotehungaetuanaireira,ka mea,Nana,ekarangaanaiaiaIraia

36Nakaomatetahi,kawhakakiitetahihautaikitewinika, whakanohoiaanakitekakaho,kahoatukiainumiaeia,ka mea,Kati;kiakitetatouehaeremairaneiaIraiakite tangoiaiakiraro.

37NahenuitereoikarangaaIhu,ahemoake.

38Nakawahiatearaiotetemeparaiwaenganuipumaii rungaakiraro

39A,notekitengaotekeneturio,etumaianakiaia,i perateahuaotanatukungaitonawairua,kameaia,He ponokoteTamaateAtuateneitangata

40Naireiraetahiwahineematakitakianamaiitawhiti:i rotoiaratouaMeriMakarini,aMerihokiwhaeaoHemi, temeaiti,rauakoHohi,meHaromi;

41(Naratouhokiiaruiaia,iaiaiKariri,imahimeanei mana;)meetahiatuwahinetokomahaihaeretahimaime iakiHiruharama.

42Nakaahiahi,itemeakotetakangaia,arakoterai muaakeotehapati;

43KahaeremaiaHohepaoArimatia,hekaiwhakatakoto whakaaronui,etatarianaanoiakiterangatiratangaote Atua,akahaeremaiaatukiaPirato,kainoiitetinanao Ihu.

44NakamiharoaPirato,huanoakahoreanoimate:ka karangatiaeiatekeneturio,kauikiaia,mehemeakua matenoaatuia.

45A,nokarongokitekeneturiokuamate,kahoatueiate tinanakiaHohepa

46Nakahokonaeiaherinena,katangohiamaiiakiraro, atakaiaanakiterinena,kawhakatakotoriakirotokite urupaihauakirotokitekamaka,awhakatakaatuanahe kohatukitekuwahaoteurupa.

47IkiteaMeriMakarini,rauakoMeriwhaeaoHohi,ite wahiiwhakatakotoriaaiia

UPOKO16

1¶A,notepahemotangaotehapati,kahokonahemea kakaraeMeriMakarini,eMeriwhaeaoHemi,eHaromi, kiahaereairatoukitewhakawahiiaia

2Na,iteatatuoteratuatahiotewiki,kahaereratoukite urupaiteputangamaiotera

3Kakorerokiaratouano,Kowairaheiwhakatakama tatouitekohatuitekuwahaoteurupa?

4A,itoratoutirohangaatu,kakitekuahurihiaatute kohatu:hemeanuiwhakaharaharahoki

5A,nokatomoratoukiteurupa,kakiteratouitetahi taitamarikienohoanaitetahamatau,hekakahumatona; akamatakuratou.

6Akameaiakiaratou,Kauaekoera:erapuanakoutou iaIhuoNaharetairipekatia:kuaaraia;kahoreiaikonei: titirokitewahiiwhakatakotoriaaiia

7Engarihaere,korerotiaatukianaakonga,kiaPitahoki, keitehaereiaimuaiakoutoukiKariri:koreirakoutou kiteaiiaia,peraitanaimeaaikiakoutou

8Nakaputaaturatou,aomaanaiteurupa;iwirihoki ratou,ikoera:kihairawaikorerokitetahitangata;i matakuhokiratou.

9Na,itonaarangaakeiteatatuoteratuatahiotewiki,ka whakakitetuatahiiakiaMeriMakarini,ipeianeieiae whitungarewerairotoiaia.

10Nakahaereterakakorerokitehungaipirirakiaiai mua,iaratouepouriana,etangiana

11Akoratouitoratourongongakeiteoraia,akuakiteae ia,kihaiiwhakapono.

12Na,kaputaia,heahuaketonakietahioratoutokorua, iarauaehaereana,eangaanakingawhenua.

13Nakahaerehokikakorerokietahiatuoratou;

14Muriihokaputaiakitetekaumatahiiaratouenoho anakitekai,aririaihoratoueratoumotoratou whakaponokore,motepakekeotengakau,moratoukihai iwhakaponokitehungaikiteiaiaimuriitonaaranga ake

15Kameakiaratou,Haerekoutoukiteaokatoa, kauwhautiaterongopaikingatangatakatoa

16Koiaewhakaponoana,kaotiteiriiri,kaora;tenakoia ekoreewhakapono,katautehekiaia

17Nakawhaieneitohuitehungaewhakaponoana;Ma tokuingoaratoukapeireweraai;kakoreroratouingareo hou;

18Katangoakeairatouinganakahi;akiteinuratoui tetahimeawhakamate,ekoreratoueahatia;kapaoratou ringakingaturoro,akaora

19Na,itemutungaotekoreroateArikikiaratou,ka tangohiaatuiakiterangi,anohoanakiteringamatauote Atua

20Nahaereanaratou,kauwhauanaingawahikatoa,me temahitahianoteArikimeratou,metewhakauitekupu kingatohuewhaianaimuriAmine

Ruka

UPOKO1

1Natemeahetokomahaiwhairingakitewhakatakoto koreromongameaetinowhakaponohiaanairotoiatatou; 2Perametaratouitukumaiaikiatatou,hehungaikite kanohinotetimatanga,heminitamotekupu;

3Ipaianohokikiahau,itemeakuaatakiteaeahaunga meakatoaotetimatangaihoraano,kiapaitetuhituhiatu kiakoe,eTeopira,etetangatapairawa;

4Kiamatauaikoekitetuturutangaongameaiakonaai koe

5Nomua,nongaraoHerorakingioHuria,teratohunga, koHakaraiateingoa,notewikioApiata:kotanawahine hokinongatamahineaArona,koErihapetitonaingoa

6HehungatikahokirauaitearoarooteAtua,kahorehe heotarauahaereirungaingakupuakokatoa,inga tikangaateAriki

7Nakahorearauatamariki,hepakokohokiaErihapeti,ai tauawakuamahahaererawangaraotetahi,otetahi 8Na,iaiaemahianaitemahitohungaitearoaroote Atua,iteritengaotonawehenga;

9Irungaingaritengaongatohunga,kotanarotatetahu whakakakaraitonahaerengakirotokitetemeparao Ihowa.

10Naiwahotenuingakatoaoteiwieinoianaitehaora whakakakara

11AkaputamaikiaiatetahianaheraateArikietuanai tetahamatauoteaatawhakakakara

12NakaohorereaHakaraiaitonakitengaiaia,atauana tewehikiaia.

13Otirakameateanaherakiaia,Kauaewehi,eHakaraia: kuarangonahokitauinoi;akawhanauhetamamauitau wahine,iaErihapeti,amehuaekoetonaingoakoHoani.

14Akawhiwhikoeiteharimeteharakoa;hetokomaha hokieharikitonawhanautanga.

15ErahihoioiaimuaitearooteFatu,eoreoiaeinuite uainaeteavataero;akakiiaiteWairuaTapu,maianoi tekopuotonawhaea

16HetokomahaanohokiongatamaaIharairaka whakatahuritiaeiakiaIhowa,kitoratouAtua

17Kahaereanoiaitonaaroaroirungaitewairua,ite mana,oIraia,heiwhakatahuriingangakauongamatuaki ngatamariki,itehungatutukingawhakaarootehunga tika;heiwhakariteitetahiiwiiatatakatumoteAriki.

18NakotemeatangaaHakaraiakiteanahera,Mateaha kamatauaiahaukiteneimea?hekorohekeneihokiahau, kuamahahaerehokingaraotakuwahine.

19Nakawhakahokiteanahera,kameakiaia,Ko Kaparieraahau,keitearoarooteAtuatokuturanga;kua tonoamaihokiahaukitekorerokiakoe,kitewhakapuaki iteneirongopaikiakoe

20Nana,kanohopukukoe,kahorehokieputatekoreroia koe,kiataearaanoteraemeatiaaieneimea,moukihaii whakaponokiakukupu,kamananeiitewaeriteai

21AtataritonuteiwikiaHakaraia,metemiharoanoiaia ewhakaroaanairotoitetemepara.

22A,itonaputangakiwaho,kihaiiaiaheitekorerokia ratou:akamohioratoukuakiteiaitetahiwhakakitengai rotoitetemepara;

23Akaritengaraheiminitatangamana,kahokiiakitona whare

24Namuriihoiauarakahaputanawahine,aErihapeti,a erimaonamaramaihunaaiiaia,kamea, 25KotaIhowateneiimeaaikiahauingaraititiromaiai ia,kitewhakamutuitokutawaingairotoingatangata.

26NaiteonoongamaramakatonoaaKapariera,te anahera,eteAtuakitetahipaoKariri,koNaharetate ingoa,

27Kitetahiwahineitaumautiamatetahitangata,ko Hohepateingoa,notewhareoRawiri;koteingoahokio tewahinekoMeri.

Na,kotonahaerengakiroto,kiaia,kamea,Tenakoe,ete wahinekuamanakohianei;keiakoeteAriki:kokoete manaakitiairotoingawahine.

29A,itonakitengaiaia,kaohokitanakupu,ka whakaaroarokitetikangaoteneiohatanga

30Nakameateanaherakiaia,Keiwehikoe,eMeri:kua paingiahokikoeeteAtua

31Nana,terakoeehapu,kawhanauhetama,akahuainae koetonaingoakoIHU.

32Kanuiia,kakiiahokikoteTamaateRungaRawa:a kahoatukiaiaeteAriki,eteAtua,tetoronaoRawiri,o tonapapa;

33HeikingihokiiamotewhareoHakopaakeake;kahore hokihemutungaotonarangatiratanga

34NakameaaMerikiteanahera,Epeheatiatenei,kahore neihokiahauemohiokitetane?

35Nakawhakahokiteanahera,kameakiaia,Kataemai teWairuaTapukirungakiakoe,kataumarumaruihote kahaoteRungaRawakirungakiakoe:noreirakakiiate meatapuewhanauirotoiakoe,koteTamaateAtua.

36Na,kotoutungane,koErihapeti,kuahapuhokiiai tonaruruhitanga,hetama:akoteonoteneiongamarama kiaia,ikiiarahepakoko.

37KahorehokihemeaitakakiteAtua.

38AnorakoMeri,Ina,teponongaateAriki;kiariteki taukupu.Namaweheatuanateanaheraiaia.

39NakawhakatikaaMeriiauara,ahaerekaikaanakite whenuapukepukekitetahipaoHura;

40AkatomokitewhareoHakaraia,kaohakiaErihapeti.

41A,noterongongaoErihapetiiteohaaMeri,kakoirite tamaitiirotoitonakopu;nakuakiaErihapetiiteWairua Tapu.

42Ahenuitonareokitekaranga,kamea,Kamanaakitia koeirotoingawahine,kamanaakitiaanotehuaotou kopu.

43Noheahokiteneikiahau,kiahaeremaitewhaeao tokuArikikiahau?

44Na,pakaumaitereootauohakiokutaringa,kaohote tamaitiirotoitokukopuitehari

45Kakoaanoiaewhakaponoana:kawhakariteahokinga meaikorerotiakiaiaeteAriki.

46AkameaaMeri,KawhakanuitokuwairuaiteAriki; 47EharianatokuwairuakiteAtua,kitokuKaiwhakaora 48Ititirohokiiakiteitiotanapononga; 49HenuihokingamahiateMeaKahakiahau;hetapu hokitonaingoa

50Hemahitohutanakitehungaewehianakiaia,ki teneiwhakatupuranga,kiteneiwhakatupuranga

51Kuawhakaputainahekahaeia,araetonaringa;kua whakamararatiaeiatehungawhakakakeitewhakaarooo ratoungakau

52Kuawhakatakaeiangarangatiraioratoutorona,a whakateiteitiaakeanatehungaiti.

53Kuawhakakiiaeiatehungamatehiakaikingameapai; kuatonoakautiaatutehungataonga.

54KuatautokonaeiaaIharaira,tanapononga,he whakamaharahokikitanamahitohu;

55Perahokimetanaikoreroaikiotatoumatua,kia Aperahamaratoukoonauriakeake.

56NatatatonukitetorumaramaaMerienohoanakiaia, ahokianakitonawhare

57AkaritetetaimaoErihapetiewhanauai;akawhanau hetama

58Akarongotehungaenohotataana,meonawhanaunga, kuawhakanuiaeteArikitonaarohakiaia;aharitahiana ratoumeia

59Aitewaruongarakahaeremairatoukitekokotiite tamaiti;ahuainaanaeratoukoHakaraia,koteingoao tonapapa

60Nakawhakahokitonawhaea,kamea,Kahore;engari mehuaiakoHoani

61Nakotaratoumeatangakiaia,Ara,kahoreteneiingoa ihuainakitetahioouwhanaunga.

62Nakauiratoukitonapapa,hemeawaitohu,kowai tanaepaiaikiahuainakiaia

63Kameaiakitetahipapatuhituhi,akatuhituhi,kamea, KoHoaniheiingoamonaAmiharoanaratoukatoa

64Nawhaireotonuihotonamangai,kamataratonaarero, kakoreroia,kawhakamoemitikiteAtua.

65Atauanatewehikitehungakatoaenohotataanakia ratou:kakorerotiaeneimeakatoaputanoaitewhenua pukepukekatoaoHuria.

66Nakarongoatiaeneimeaetehungakatoairangonaai kirotokioratoungakau,kamea,Hetamaitiahaianei tenei?IaiaanoteringaoteAriki.

67NakuakiaHakaraiatonapapaiteWairuaTapu,aka poropiti,kamea,

68KiawhakapaingiaaIhowa,teAtuaoIharaira;kuatitiro maihokiia,kuahokoitanaiwi

69Kuawhakaarahiaakeeiahehaonawhakaoramotatou, irotoitewhareoRawiri,otanapononga;

70Kotanaikoreroaiitemangaioanaporopititapu,note timatangamaianooteao;

71Kiaoraaitatouiotatouhoariri,iteringaanoote hungakatoaekinoanakiatatou;

72Heiwhakaputaitemahitohukiotatoumatua,hei whakamaharakitanakawenatatapu;

73Koteoatiioatiaiiakitotatoumatua,kiaAperahama, 74Kiahomaieiakiatatou,kiawhakaorangiatatouite ringaootatouhoariri,kiamahiwehikorekiaia;

75Irungaitetapu,itetikakitonaaroaro,ingarakatoae oraaitatou

76Akokoe,etama,kakiiakoteporopitiateRunga Rawa:ehaerehokikoeitearoarooteAriki,heiwhakapai ionahuarahi;

77Heihoatuitemataurangakitonaiwikiteoraite murungaooratouhara;

78NatearohaototatouAtua;itaemaiaitepuaotangao rungakiatatou

79Heiwhakamaramaitehungaenohoanaitepouri,ite atarangihokiotemate,heiwhakatikaiotatouwaewaeki tehuarahioterangimarie

80Nakatuputauatamaiti,kakahahaeretonawairua,a nohoanaingakoraha,taeanoatiateraewhakakiteaaiia kiaIharaira

UPOKO2

1¶IauarakawhakatakotoriahetikangaeHihaAkuhata kiatuhituhiateaokatoa.

2(KoteneituhituhingatuatahiimahiaitewakoKuirinia tekawanaoHiria)

3Akahaerengatangatakatoakiatuhituhia,iatangata,ia tangatakitonaakepa

4IhaereatuanoaHohepaiKariri,itepaoNahareta,ki Huria,kitepaoRawiri,koPeterehemateingoa;(note meanotewhareia,nongakawaioRawiri:)

5Kiatuhituhiarauakotanawahinetaumau,koMeri,e hapuanaia

6A,iarauaireira,karitengaraewhanauaiia

7Nakawhanautanamatamua,atakaiaanaeiakinga kakahu,kawhakatakotoriakitetakotorangakaimanga kararehe;notemeakahorehewahimoratouitewharetira

8Itauawahihokietahiheparaenohokorahaana,etiaki anaitaratoukahuiitepo

9Na,tuanatetahianaheraateArikikiaratou,awhitiana tekororiaoteArikikiaratouatawhionoa:anuiatuto ratouwehi

10Nakameateanaherakiaratou,Kauaemataku:tate meahekaikauwhauteneiahaukiakoutoumoteharinui, meakeputamaikiteiwikatoa

11NonaianeihokiiwhanauaiheKaiwhakaoramokoutou itepaoRawiri,araateKaraiti,teAriki.

12Kotetohuteneikiakoutou;Ekitekoutouitetamaiti kaotitetakaikitekakahu,etakotoanaitetakotorangakai mangakararehe.

13Naohoreretonukotetahiopenuioterangietutahiana metauaanahera,ewhakamoemitianakiteAtua,emea ana,

14KiawhakakororiatiateAtuairungarawa,herangimarie kitewhenua,hewhakaaropaikingatangata

15A,kamaweheatungaanaheraiaratoukiterangi,ka meangaheparatetahikitetahi,Tatoukahaereki Peterehema,kiakiteiteneimeakuaputanei,kua whakapuakinaeteArikikiaratou.tatou.

16Nakaikatonutaratouhaere,akakiteiaMeri,ia Hohepa,itetamaitihokietakotoanaitetakotorangakai mangakararehe.

17A,nokakiteratou,kawhakapuakinatemeaikorerotia kiaratoumoteneitamaiti.

18Amiharoanangakaiwhakarongokatoakieneimea,i korerotianeikiaratouengahepara

19KoMeriiaiatarongoaieneimeakatoa,mete whakaaroaroirotoitonangakau.

20Nakahokingahepara,metewhakakororia,mete whakamoemitikiteAtuamongameakatoairongonei,i kiteneiratou,iriteneikingameaikorerotiakiaratou

21A,nokaritengaraewaru,ekotiaaitetamaiti,ka huainatonaingoakoIHU,kotateanaheraihuaaiiate meakahoreanoihaputonawhaea

22Akaritengaramotonapurenga,kiaritekitateturea Mohi,kakaweaiaeratoukiHiruharama,kiatapaeakite Ariki;

23(MaiteipapaihiairotoitetureateFatura,Otemau taneatoaefanaumaiiteopura,emo‘aïaiteFatu;)

24Kiatapaeahokihepatungatapu,temeaikorerotiai rotoitetureateAriki,Kiaruakukupa,kiaruaraneipi kukupa.

25Na,iHiruharamatetahitangata,koHimionateingoa; hetangatatikaanotauatangata,hetangatakarakia,etatari anakitewhakaharingaoIharaira:keirungaanoteWairua Tapuiaia

26NakuawhakamaharatiaiaeteWairuaTapu,ekoreiae kiteitemate,kiakiteraanoiaitateArikiKaraiti

27Nakahaereiakitetemepara,hemeatanganateWairua: akakaweamaiengamatuatetamaitiaIhu,kiameatiakia iatatetureiwhakariteai,

28Nakahapaingaiaeiakionaringa,kawhakapaikite Atua,kamea,

29EteFatu,etuuoeitotaviniiahaerematehau,maita oeiparaumai

30Kuakitehokiokukanohiitauwhakaoranga, 31Hemeawhakaritenakoekitearoaroongaiwikatoa; 32Heiwhakamaramaemaramaaingatauiwi,heikororia hokimotauiwi,moIharaira.

33AmiharotonuaHoheparauakotonawhaeakingamea ikorerotiamona

34NakamanaakiaHimionaiaraua,akameakitona whaea,kiaMeri,Nana,kawaihoteneitamaheitakanga, heiaranga,motetiniotetangatairotoiaIharaira;heitohu hokiekorerotiakinotia;

35(Aera,katikaatuanotehoari,aputanoaitouake wairua,)ehurahiaaingawhakaaroongangakaumaha

36AterahokitetahikoAna,heporopiti,hetamahinena Panuera,noteiwioAhera;kuakaumatuaia,ewhitunga tauotonawahinetangaakeinohoaiitetane;

37Hepouaru,kuawarutekaumawharawaonatauepera ana;heoikihaiimahueiaiatetemepara;

38Nakataemaiiaitauahaoraano,kawhakawhetaikite Ariki,akorerotiaanaiaeiakitehungakatoaetatariana kitewhakaorangaiHiruharama

39A,nokaotingameakatoaeriteanakitateArikiture, kahokiratoukiKariri,kitoratouakepa,kiNahareta.

40Nakatuputetamaiti,kapakarihaere,kakiinga whakaaronunui:airungaiaiatearohanoaoteAtua

41¶Aihaereonamatuaiiatau,iiataukiHiruharamaite hakariotekapenga

42Akatekaumaruaonatau,kahaereratouirungainga ritengaotehakari.

43Akaritengara,iarauaehokiana,kawhakawareihote tamaiti,aIhu,iHiruharama;akihaiaHoheparauakotona whaeaimohio

44Imaharahokirauakeirotoiaitetira,nakahaere, kotahiterakiteara;akarapurauaiaiairotoioraua whanaunga,iorauatangatahokiimohioai.

45A,notekorengaikiteaia,hokianaratoukiHiruharama, kiterapuiaia

46A,muriihoingaraetorukakiteaiairotoitetemepara, enohoanaiwaenganuiongakaiwhakaako,ewhakarongo anakiaratou,euianakiaratou.

47Amiharokatoakitonamatauranga,kianakorero,te hungairongokiaia

48A,nokakiterauaiaia,katinomiharo:kameatona whaeakiaia,Etama,heahakoeipeneiaikiamaua?na, pourinoaihomauakotoupapaiterapuiakoe

49Kameaiakiaraua,heahakoruairapuaiiahau? kahorekoutouimohiomenohoahaukingameaatoku Matua?

50Heoikihairatouimataukitekupuikorerotiaeiakia ratou.

51NakahaeretahiatuiamerauakataekiNahareta,ka ngohengoheiakiaraua:kotonawhaeaiairongoaienei kupukatoairotoitonangakau.

52NakakakehaereaIhutewhakaaronui,tekaumatua,ka paingiaanoeteAtua,etetangata

UPOKO3

1Naitetekaumarimaongatauoterangatiratangao TaipiriaHiha,koPonotioPiratotekawanaoHuria,ako HeroratetetarakioKariri,akotonateinakoPiripitetaraki oIturia,notewahioTarakoniti,koRahianiatetetarakio Apilene;

2KoAnaharauakoKaiapangatohunganui,kaputate kupuateAtuakiaHoanitamaaHakaraiakitekoraha 3Nakahaeremaiiakingawahikatoaepatataanaki Horano,kakauwhauiteiriiriripenetaheimurungahara; 4Iperaanometemeaituhituhiakitepukapukaonga kupuaIhaiaporopiti,emeaana,Hereonotetahiite korahaekarangaana,WhakapaiatehuarahioteAriki, whakatikaiaonaara

5Kawhakakiiangaawaawakatoa,kawhakahoroanga maungamengapukepukekatoa;kongawahikopikopiko kameingakiatika,kongawahitaratarakiamaeneene

6AekitengakikokikokatoaitewhakaorangaateAtua 7Nakameaiakingamanoihaerekiairiiriaeia,Eteuri nakahi,nawaikoutouiwhakamaharakiarereiteriri meakeputa?

8Na,whakaputainangahuaeriteanakioteripeneta,kei angakitemeairotoiakoutou,KoAperahamatotatou matua:kotakukupuhokiteneikiakoutou,Eaheianaano iteAtuatewhakaaratamarikiakemaAperahamairotoi eneikohatu

9Nateneianokapatetokikitepakiakaongarakau:kite kahoretetahirakauehuaitehuapai,katuaina,kamakaki teahi

10Nakauingamanokiaia,kamea,Meaharamatou?

11Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kotetangatai ngakotierua,kiahoatukitetangatakahoreona;mete tangatahekaitana,kiaperaanotana

12Nakahaeremaihokingapupirikanakiairiiria,kamea kiaia,EteKaiwhakaako,meahamatou?

13Kameaiakiaratou,Keinuiakeingameaiwhakaritea makoutoutakoutouetangoai

14Kauianohokingahoiakiaia,kamea,Meahahoki matou?Nakotanameatangakiaratou,Kauaetukinotia tetahi,kauaewhakapaeteka;kiamakonahokiokoutou utu

15Na,iteiwietatarianaewhakaaroarokatoaanairotoi oratoungakaukiaHoani,mehemeakoteKaraitiia; 16KawhakahokiaHoani,kameakiaratoukatoa,Ko ahaunei,heiriiritakuiakoutoukitewai;engarikeite haeremaitetahihekaharawaakeiahau,ekoreahauetau heiweweteitehereoonahu:manakoutoueiriirikite WairuaTapu,kitekapura.

17Kotanameatahikeitonaringa,aetinotahiaeiatana patungawiti,aekohiaanawitikirotokitanawharewiti; kotepapapaiaetahunakitekapuraekoreetineia 18Hemahaatuanoanakupuwhakahauikauwhauaiiaki teiwi.

19OtiraiririaeiaaHeroratetetarakimoHeroriaha wahineatonatuakanaaPiripi,amongakinokatoahokii mahiaeHerora;

20Katapiritiaanoeiateneikirungaakeingameakatoa, tutakinaanaeiaaHoanikitewhareherehere

21Na,kaotiteiwikatoateiriiri,kairiiriaanoaIhu,ka inoi,katuwheraterangi;

22AkahekeihoteWairuaTapu,anohekukupateahua, kirungakiaia,akaputamaihereonoterangi,emeaana, KokoetakuTamaiarohaai;kapaiahaukiakoe 23NakatimataaIhutetatakitetorutekaungatau,kite whakaarohokiiahetamaianaHohepa,hetamanaEri;

24TamaaMatata,tamaaRiwai,tamaaMereki,tamaa Iana,tamaaHohepa, 25TamaaMatatiaha,tamaaAmosa,tamaaNauma,tama aEheri,tamaaNake, 26TamaaMaata,tamaaMatatiaha,tamaaHemei,tamaa Hohepa,tamaaHura, 27TamaaHoana,tamaaReha,tamaaHerupapera,tamaa Haratiera,tamaaNeri;

28TamaaMereki,tamaaAri,tamaaKosama,tamaa Eremorama,tamaaEre, 29TamaaHohe,tamaaErietera,tamaaIorimi,tamaa Matata,tamaaRiwai,

30TamaaHimiona,tamaaHura,tamaaHohepa,tamaa Honana,tamaaEriakimi,

31TamaaMelea,tamaaMenana,tamaaMatata,tamaa Natana,tamaaRawiri,

32TamaaHehe,tamaaOpere,tamaaPoaha,tamaa Haramono,tamaaNahona,

33TamaaAminarapa,tamaaArame,tamaaHeteroma, tamaaParete,tamaaHura, 34TamaaHakopa,tamaaIhaka,tamaaAperahama,tama aTara,tamaaNahora, 35TamaaHaruka,tamaaRakau,tamaaPereke,tamaa Hepere,tamaaHara, 36TamaaKainana,tamaaArapahata,tamaaHema,tama aNoa,tamaaLameka,

37TamaaMatusala,tamaaEnoka,tamaaIarere,tamaa Marereere,tamaaKainana,

38TetamaitiaEnosa,tetamaitiaSeta,tetamaitiaAdamu, tetamaitiateAtua

UPOKO4

1¶Na,koIhu,kitonuiteWairuaTapu,hokiatuanai Horano,akaarahinaeteWairuakitekoraha; 2Mongaraewhatekau,whakamatautauriaaieterewera Akihaiiaikaiitetahimeaiauara:akapahemo,kahiakai ia

3Nakameaterewerakiaia,KitemeakoteTamakoea teAtua,kiiaihoteneikohatukiameingaheitaro. 4NakawhakahokiaIhukiaia,kamea,Kuaotitetuhituhi, Ekoreeoratetangataitetarokau,engariingakupukatoa ateAtua.

5Katahikakaweaiaeterewerakirungakitetahimaunga tiketike,ameakauihokuawhakakiteakiaianga rangatiratangakatoaoteao

6Kameaterewerakiaia,Makuehoatukiakoetenei manakatoa,metekororiaoeneimea:kuatukuahokiki ahau;akahoatueahaukitakuepaiai

7Na,kitekoropikokoekiahau,moukatoa

8NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Haerekimurii ahau,eHatana:kuaotihokitetuhituhi,Mekoropikokoe kiteAriki,kitouAtua,memahianokiaiaanake

9NakakaweaiaeiakiHiruharama,awhakaturiaanaki rungakitekeokeongaotetemepara,akameakiaia,Kite meakoteTamakoeateAtua,rereatuikoneikiraro; 10Kuaotihokitetuhituhi,Kakorerotiaihokoeeiakiana anaherakiatiakinakoe

11Maratoukoeehikiakekioratouringa,keitutukitou waewaekitekohatu

12NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Kuatakotote korero,KauaewhakamatautaukiteArikikitouAtua.

13Akamutukatoangawhakamatautaurangaaterewera, kamaweheatuiaiamotetahiwahi

14NakahokiaIhuirungaitekahaoteWairuakiKariri: ahaereanatonarongoaputanoaingawahitatakatoa 15Kawhakaakoiairotoioratouwharekarakia,mete whakakororiatekatoaiaia.

16NakahaereiakiNahareta,kitewahiiwhangaiaaiia:a katomoiterahapatikitewharekarakia,kotanahanga hokiia,kawhakatikakitekoreropukapuka.

17AkahoatukiaiatepukapukaaIhaiaporopitiA,noka wherahiatepukapuka,kakiteaeiatewahiitenei tuhituhinga,

18KeiahautewairuaoteAriki,nananeihokiahaui whakawahi,heikauwhauiterongopaikitehunga rawakore;kuatonoaahaueiakitekauwhaukinga herehere,kiahaerenoa,kingamatapokiatitiro,kitetuku itehungaemaruanakiahaerenoaatu;

19KitekauwhauitetaumanakohangamaioteAriki.

20Nakakopiaeiatepukapuka,kahoatukiteminita,a nohoanaNakatitiromatataukiaiangakanohiotehunga katoairotoitewharekarakia.

21Katahiiakaangakakorerokiaratou,Nonaianei,io koutoutaringaewhakarongomainei,imanaaitenei karaipiture.

22Aiwhakaaeratoukatoakiaiaimiharokingakupupai iputaitonamangaiKamearatou,Eharaianeiteneiite tamaaHohepa?

23Kameaiakiaratou,Terapeaepuakimaiiakoutou teneikupuwhakaritekiahau,Erata,rongoakoeiakoeano: kongameairongoaimatoukuamahiakiKaperenauma, meingahokikikonei,kitouwhenua

24Imeaanoia,Heponotakuemeaneikiakoutou,E koreteporopitiemanakohiaitonaakewhenua.

25Otiraheponotakuemeaneikiakoutou,Hetokomaha ngapouaruirotoiaIharairaingaraiaIraia,iterangikua otitekopaniingatauetoruingamaramaeono,ite matekainuiotewhenuakatoa;

26HeoikihaiaIraiaitonoakitetahioratou,kiaHarepata anakeoHairona,kitewahinepouaru

27HetokomahahokingareperairotoiaIharaira,ingara oErihaporopiti;akihaitetahioratouiwhakamakia,ko Naamanaanake,koteHiriani

28Akitonuiteriritehungakatoaitewharekarakia,ite rongongakieneimea;

29Nakotoratouwhakatikangaake,kamakaiaiakiwaho otepa,aarahinaanaiakitepariotepukeihangaaito ratoupa,kiawhakatakaaiiakiraro.

30Otiraitikaiarawaenganuioratouahaereana; 31AkataekiKaperenauma,kitetahipaoKariri,ka whakaakoiaratouitehapati.

32Nakamiharoratoukitanaako:iwhaimanahokitana kupu

33Naitewharekarakiatetahitangatahewairuarewera poketona,nuiatutonareokitekaranga 34Kamea,Waihora;heahatamatoukiakoe,eIhuo Nahareta?ihaeremairaneikoekitewhakangaroiamatou? Emohioanaahaukowaikoe;teMeaTapuateAtua

35NaririaihoiaeIhu,kameaia,Katitekorero,putamai hokiirotoiaiaNakamakaiaeterewerakiwaenganui,a putamaianairotoiaia,kihaihokiiahatia

36Natauanatemiharokiaratoukatoa,kakorerorero tetahikitetahi,kamea,Heahateneikupu?manatonuhoki tanatonoingawairuapoke,kahatonu,aputamaianaki waho.

37Apakuanatonarongoputanoaingawahitutatakatoa 38A,kotonawhakatikangaitewharekarakia,tomoanaki tewhareoHaimona.Naemateanatewhaeaotewahinea Haimona,henuitekirika;akatoheratoukiaiamona

39Nakatuiakirungaiaia,aririaihotekirika;a whakarereaake:nawhakatikatonuakeiakitetakamea maratou

40Itetoenetangaoterakakaweamaikiaiaengatangata katoangameaoratouemateanaitetiniongamate;na whakapakiaihoeiaonaringakitenei,kiteneioratou,a oraakeratou

41Hetokomahahokitehungaiputamaingarewerairoto iaratou;ikarangahokiauawairuaimea,KoteTamakoe ateAtuaAririaanaratoueia,kihaiitukuakiakorero:i matauhokiratoukoteKaraitiia.

42Kaaotera,kaputaatuia,kahaerekitetahiwahi koraha:akarapungamanoiaia,kataekiaia,napuritia anaia,keiwhakarerearatoueia.

43Kameaiakiaratou,Mekauwhaueahaute rangatiratangaoteAtuakieraatupaano:koiahokiahaui tonoamaiai.

44AkakauwhauiaingawharekarakiaoKariri

UPOKO5

1¶A,itemanoeakimaianakiaiakitewhakarongokite kupuateAtua,katuiaitetahaoterotooKenehareta;

2Nakakiteiaietahikaipukeeruaetuanaitetahaote roto:kongakaihaoiakuariroirunga,ehoroianaiaratou kupenga.

3Nakaekeiakitetahiongakaipuke,kiteHaimona,ka meakiaiakianekeatukiwahotataNakanohoia,ka whakaakoiteiwiirungaitekaipuke

4Akamututanakorero,kameaiakiaHaimona,Nekeatu kitewahihohonu,katukuaiiakoutoukupengakitehao.

5NakawhakahokiaHaimona,kameakiaia,Ekara, mahinoamatouiteporoanei,temautetahi:heoinauna tekupumetukueahautekupenga.

6A,notaratoumeatangaitenei,hemanotiningaikai mauiaratou:kawhakapakarutaratoukupenga

7Nakatawhiriratoukioratouhoaiteraongakaipukekia hoemaiheihoamoratou.Nakahaeremairatou, whakakiiaanangakaipukeerua,nokatimatatetotohu 8A,notekitengaoHaimonaPita,kahingaihokingaturi oIhu,kamea,Maweheatuiahau;hetangataharahoki ahau,eIhowa

9Mautonuhokitonamiharometoonahoakatoa,kite haongaongaikaihaoaneieratou.

10IperaanohokiaHemirauakoHoani,ngatamaa Heperi,hehoahokinoHaimonaNakameaaIhukia Haimona,Kauaemataku;ingawaetakotoakeneika hoputangatakoe

11Akawhakauriangakaipukekiuta,whakarereaakee ratoungameakatoa,aaruanaiaia

12A,iaiaitetahipa,nakotetahitangatakapitonuite repera:a,itonakitengaiaIhu,katakototapapa,kainoiki aia,kamea,EteAriki,kitepaikoe,etaeaahauekoete meakiama

13Nakatotorotonaringa,kapakiaia,kamea,Epaiana ahau:kiamakoeAmututonuaketonarepera

14Akawhakatupatoiaiaiakiakauaekorerotiakite tangata:Engarihaere,kiakitetetohungaiakoe,kaweaatu hokimotouwhakamakangangameaiwhakariteaeMohi, heimeawhakaatukiaratou

15Heoitinopakuatuanatonarongo:hetokomahanoaatu hokiihuihuikitewhakarongo,kiawhakaorangiaaieiao ratoungoikoretanga

16Nahaereanaiakitekorahakiteinoi.

17Naitetahira,iaiaewhakaakoana,enohoananga Parihimengakaiwhakaakooteture,ihaeremaiingapa katoaoKariri,oHuria,oHiruharama,metekahaote Arikiireirakitewhakaoraiaratou

18Nakakaweamaieetahitangatairungaitemoenga tetahitangata,hepararutiki:meanoaratoukiakaweaiaki roto,kiawhakatakotoriakitonaaroaro

19A,tekoreekiteahehuarahiekaweamaiaiiakirotoi temanohoki,kakakeratoukirungakitetuanui,atukua ihoanaiarateperekimetonamoengakiwaenganui,ite aroarooIhu

20A,itonakitengaitoratouwhakapono,kameaiakiaia, Ehoa,kaotiouharatemuru

21NakaangakawhakaaroarongakaraipimengaParihi, kamea,Kowaiteneinanangakupukohukohu?Kowaihei muruhara?koteAtuaanake?

22OtiraimohioaIhukioratouwhakaaro,kaoho,kamea kiaratou,Heahatakoutouewhakaaroaronairotoio koutoungakau?

23Koteheatemeatakotonoa,kotemea,Kaotiouharate muru;kotemearanei,Whakatikahaere?

24Otirakiamatauaikoutouhemanamuruharatote Tamaatetangatairungaitewhenua,(kameaiakite pararutiki,)Kotakukuputeneikiakoe,Whakatika, tangohiaaketoumoenga,haerekitouwhare

25Nawhakatikatonuakeiaitoratouaroaro,tangohiaake anatemeaitakotoaiia,haereanakitonawhare,amete whakakororiaiteAtua

26Namiharoanaratoukatoa,kawhakakororiaiteAtua, kitonuhokiratouitemataku,kamea,Putakengameai kiteneitatouinaianei

27A,imuriieneimea,kahaereia,kakiteitetahi pupirikana,koRiwaiteingoa,enohoanaitewahitango takoha:kameakiaia,Arumiaahau

28Nawhakarereaakeeiangameakatoa,whakatikaana, aruanaiaia.

29NakatakaeRiwaihehakarinuimanaitonawhare:he tokomahahokingapupirikanamengatangatakeinoho tahiratou.

30NakaamuamungaParihimeoratoukaraipikiana akonga,kamea,Heahakoutoukakaitahiai,kainutahiai mengapupirikanamengatangatahara?

31NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Kahorehe ahaongatangataoraemeatiaaieterata;engaritehunga mate

32Kihaiahauihaeremaikitekarangaitehungatika, engariitehungahara,kiaripeneta.

33Nakamearatoukiaia,KongaakongaaHoanihono tonutenohopuku,teinoi,mengaakongaanoangaParihi; kotauiaekaiana,einuana?

34Nakameaiakiaratou,Etaearaneiekoutoutemeakia nohopukungatamaotewharemarena,itemeakeiaratou tetanemarenahou?

35Nateraetaemaingaraetangohiaaitetanemarena houiaratou,katahiratoukanohopukuiauara

36Nakakorerotiaeiatetahikupuwhakaritekiaratou;E koreemeatiaetetangatatetahiwahiotekahuhouhei papakimotekahutawhito;kitekahore,kapakarutemea hou,aekoretewahiitangohiamaiitemeahouehangai kitemeatawhito

37Ekorehokitetangataeriringiitewainahoukingaipu tawhito;keipakarungaipuitewainahou,nakamaringi,a koreakengaipu

38Engarimeriringitewainahoukingaipuhou;aka tiakinaerua.

39Kainuhokitetangataitewainatawhito,ekoreiae hiahiakitemeahou:emeahokiia,Erangitemeatawhito

UPOKO6

1¶Naitehapatikahaereiarawaengawiti;akatohiaana eanaakongangapukuwiti,kaingaake,hemea komukumukukiteringa

2NakameaetahiongaParihikiaratou,Heahakoutouka mahiaiitemeaekoreetikakiamahiaitehapati?

3NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Kahoreano koutouikitenoaiteneiimeaaiaRawiri,iaiaemateanai tehiakai,ratoukoonahoa;

4ItonatomokangakitewhareoteAtua,katangoiainga taroaroaro,nakaingaanaeia,hoatuanahokikionahoa; kongameakihaineiitikakiakainga,engarimanga tohungaanake?

5Imeaanoiakiaratou,KoteTamaatetangatateArikio tehapati

6Aitetahiatuhapatikatomoiakitewharekarakia,ka whakaako:ireiraanotetahitangata,kotonaringamatau kuamemenge

7KatitirowhakamaungakaraipimengaParihikiaia,me koreiaewhakaoraitehapati;kiawhaitakeairatoukiaia

8Nakamohioiakioratouwhakaaro,kameakitetangata iteringamemenge,Whakatika,etukiwaenganui.Na whakatikaanaia,tuana

9KatahikameaaIhukiaratou,Makuhokieuikia koutou;Hemeatikaraneitemahipaiitehapati,temahi kinoranei?tewhakaoraranei,tewhakamateranei?

10Nakatirotiroiakiaratoukatoa,kameakitauatangata, Totoromaitouringa.Aperaanaia:nakuaoraanotona ringametetahi

11Nakitonuratouitehaurangi;kakorerorerotetahiki tetahi,meaharaneiaIhueratou.

12¶Aiauarakahaereiakitemaungakiteinoi,heinoi tonutanaiteroaotepokiteAtua

13A,kaaotera,kakarangatiaeiaanaakonga:aka whiriwhiriaeiakotahitekaumaruaoratou,ahuainaana hokieiaheiapotoro;

14KoHaimona,ihuainahokieiakoPita,kotonateinako Anaru,koHemirauakoHoani,koPiripirauakoPatoromu; 15KoMatiurauakoTamati,koHemitamaaArapiu,ko HaimonaekiianeikoHeloti,

16KoHurateinaoHemi,koHuraIkariotehoki,koianei tekaituku.

17Nakaheketahiiameratou,katukitemania,mete huihuioanaakonga,metehuihuinganuioteiwiiHuria katoa,iHiruharama,itetahaanootemoanaoTaira,o Hairona,ihaeremaikitewhakarongokiaiakiaoraaio ratoumate;

18Metehungaanoewhakatoiaanaengawairuapoke:a whakaorangiaanaratou

19Iwhaianotemanokatoakiapakiaia:iputahokihe kahaiaia,awhakaorangiaanaratoukatoa.

20Nakatitiroonakanohikianaakonga,kameaia,Ka koakoutou,engarawakore:mokoutouhokite rangatiratangaoteAtua.

21Kakoakoutouehiakaineiinaianei:kamakonahoki koutouKakoakoutouetangineiinaianei:ekatahoki koutou.

22Kakoakoutouinakinongiakoutouengatangata,ina weheaatuirotoiaratou,inatawaia,inarukeaatuto koutouingoa,anohemeakino,motewhakaarokiteTama atetangata

23Kiahariitauara,metetupekepeke:henuihokito koutouutuiterangi:iperatiahokingaporopitieoratou matua

24Otiraaue,tematemokoutou,motehungataonga!kua rirohokiiakoutoutokoutouwhakamarie.

25Aue,tematemokoutou,motehungaemakonaana inaianei!ematekaihokikoutouAue,tematemokoutoue kataneiinaianei!kaauehokikoutou,katangi.

26Aue,tematemokoutoukakorerotiapaitiakoutouenga tangatakatoa!iperahokioratoumatuakingaporopiti teka.

27Nakotakukuputeneikiakoutouewhakarongomai nei,Arohainaokoutouhoawhawhai,kiapaitemahikite hungaekinoanakiakoutou;

28Manaakitiatehungaekangaanaiakoutou,meinoimo tehungaewhakawhiuanaiakoutou

29Nakitepakiatoupaparingaetetahi,whakaangahiaatu hokitetahi;kitetangohiaetetahitoukoroka,kauae kaiponuhiatoukoti

30Hoatukingatangatakatoaeinoianakiakoe;kauaano hokietonoatukitetangataetangoanaioutaonga

31A,kotakoutouepaiaikiameatiaengatangatakia koutou,meatiaanoekoutoukiaratou

32Kitearohahokikoutoukitehungaearohaanakia koutou,keiheahewhakawhetaikiakoutou?earohaana hokitehungaharakitehungaearohaanakiaratou

33Kiteatawhaihokikoutouitehungaeatawhaianaia koutou,keiheahewhakawhetaikiakoutou?eperaana hokitehungahara

34Kitetukumonikoutoukitehungaemeaaikoutouka utuamaieratou,keiheahewhakawhetaikiakoutou?e tukumonianahokitehungaharakitehungahara,kia whakahokiakiaratou

35Engarikiaarohakiokoutouhoawhawhai,mahiatepai kiaratou,katukuatuhemoni,kauaanoemutute tumanako;ateraenuiteutumokoutou,kawaihokoutou heitamarikimateRungaRawa:eatawhaianahokiiakite hungaekoreewhakawhetai,kitehungakino

36Kiangawarirapeakoutou,kiaperametokoutouMatua engawariana

37Kauaewhakawa,aekorekoutouewhakawakia:kauae whakatauhe,aekoreteheewhakatauakiakoutou:houhia terongo,aehouhiaanoterongokiakoutou

38Hoatu,akahomaikiakoutou;mehuapai,pehirawa, oioirawa,purenatonutatetangataehomaiaikirotokio koutouumaKotemehuahokiemehuaaikoutou,hei mehuaanotenakiakoutou

39Akapuakitanakupuwhakaritekiaratou,Eaheiranei tematapotearahiitematapo?ekoreraneirauaetakakite poka?

40Ekoreteakongaerahiakeitonakaiwhakaako:engari kariteanokioratoukaiwhakaakongatangatakatoakua tinopukengatia

41Heahatauetitirokiteotaotairotoitekanohiotou teina,tekiteitekurupaeirotoitouakekanohi?

42Amepeheaetaeaaiekoetekorerokitouteina,Etoku teina,iaua,kiakapeaatueahauteotaotairotoitoukanohi; tekiteitekurupaeirotoitoukanohi?Etetangata tinihanga,matuakapeaekoetekurupaeirotoitoukanohi, katahikoekamaramaaikitekapeiteotaotairotoite kanohiotouteina

43Ekorehokiterakaupaiehuaitehuakino;ekoreano terakaukinoehuaitehuaataahua.

44Maonahuatonukamohiotiaaiteneirakau,teneirakau Ekorehokiekohiahepikiirungaingatataramoa,ekore anoekohiahekarepeirungaitetumatakuru.

45Hetangatapai,hepaitanaewhakaputaaiirotoite taongapaiotonangakau;hetangatakino,hekinotanae whakaputaaiirotoingataongakinootonangakau:he purenatangahokinotengakaungakupuatonamangai

46Heahakoutoukakarangaaikiahau,EteAriki,ete Ariki,temahiiakuekoreroai?

47Kotetangataehaeremaianakiahau,ewhakarongo anakiakukupu,emahiana,makuewhakaatukiakoutou tonaahua

48Heriteiakitetangataihangahewhare,ikerihohonu,i whakatakotoiteturangakirungakitekamaka:a,ite putangamaiotewaipuke,kakahatewaipukekitaua whare,akihaiitaeatewhakangaueue:notemeaihangaki rungakitekamaka

49Tenakotetangatairongo,akihaiimahi,kariteiakite tangataihangawharekirungakitewhenua,teaihe turanga;itepakarutangaoteroma,nahingatonuiho;ahe nuitepakaruotauawhare

UPOKO7

1¶A,nokamutueneikupukatoaana,metewhakarongo anoteiwi,katomoiakiKaperenauma.

2Naemateanateponongaatetahikeneturio,meake marere,kotanahokiimatenuiai

3A,notonarongongaiaIhu,katonomaikiaiaetahi kaumatuaongaHurai,heimeakiaiakiahaerekite whakaoraitanapononga

4A,itoratoutaengakiaIhu,hekahataratouinoikiaia, kamea,Hepaitetangataemeatiaaiteneieia:

5Earohaanahokiiakitotatouiwi,nanahokiihangate wharekarakiamomatou.

6NahaeretahianaaIhumeratouA,iaiaetataanaite whare,katonotekeneturioietahihoakiaia,kameakia ia,EteAriki,keirarurarukoe;

7Koiatetaeaitokuwhakaarokitehaereatukiakoe: engarikiapuakimaitaukupu,akaoratakupononga

8Hetangatahokiahauewhakahauaana,hehoiaanoaku heiwhakahaungamaku,nakameaahaukitenei,Haere,a kahaere;kitetahiatu,Haeremai,akahaeremai;kitaku ponongahoki,Meatiatenei,akameatiaeia.

9A,terongongaoIhukieneimea,kamiharokiaia,ka tahuri,kameakitemanoearuanaiaia,Kotakukupu teneikiakoutou,Kahoreahauikitenoaitewhakapono heiritemoteneitenuiirotoiaIharaira

10A,rokohangaatuetehungaitonoa,itoratouhokinga atukitewhare,kuaorateponongara.

11Naimuriihokahaereiakitetahipa,koNainateingoa; hetokomahaanoanaakongaihaeretahimeia,herahi hokitehui.

12A,kawhakatataiakitekuwahaotepa,na,hetupapaku teraekauhoatiamaianakiwaho,hehuatahinatonawhaea, ahepoutarutera:hetokomahaotepaehaeretahianame ia

13A,itekitengaoteArikiiaia,kaarohakiaia,kamea kiaia,Kauaetangi.

14Nakahaereia,kapakitekauhoa:atutonunga kaikauhoaNakotanameatanga,Etama,kotakukupu teneikiakoe,Whakatika.

15Nakanohotetupapakukirunga,kaangakakoreroNa kahoatuiaeiakitonawhaea

16Nakatautewehikiaratoukatoa:kawhakakororiaite Atua,kamea,Kuaputaakeirotoiatatouheporopitinui;a, KuatitiromaiteAtuakitanaiwi

17NahaereanateneikoreromonaputanoaiHuria,inga wahipatatakatoaanohoki

18AkakorerotiaeneimeakatoakiaHoanieanaakonga.

19NakakarangatiaeHoanietahioanaakongatokorua,ka tonoakiteAriki,meaai,Kokoeraneiteraehaeremaiana? merapuraneitatouitetahiatu?

20A,notetaengamaioauatangatakiaia,kamea,Kua tonoamaimauaeHoaniKaiiriirikiakoe,meaai,Kokoe raneiteraehaeremaiana?merapuraneitatouitetahiatu?

21Itauawapuanohetokomahatehungaiwhakaorangia eiaingaturorotanga,ingamate,ingawairuakino;he tokomahaanongamatapoimeingakiakite.

22AkawhakahokiaIhu,kameakiaraua,Haerekorerotia kiaHoaningameaekitenei,erongoneikorua;konga matapoetitiroana,kongakopaehaereereana,konga reperaemeingaanakiama,kongaturierongoana,ko

ngatupapakuewhakaarahiaana,ekauwhautiaanate rongopaikitehungarawakore.

23Nakakoatetangataekoreehekiahau

24A,noterirongaatuongakarereaHoani,katimataiaki tekorerokitemanomoHoani,Ihaereatukoutoukite korahakiakiteiteaha?Hekakahoewhakangaueuetiaana etehau?

25Anoraihaerekoutoukiakiteiteaha?Itetangatahe kakahumaeneeneona?Na,keingawharekingitehungai ngakakahuwhakapaipai,ingakaipapai

26Anora,ihaerekoutoukiakiteiteaha?Heporopiti?Ae ra,kotakukuputeneikiakoutou,teraatuiteporopiti

27Koiateneimonatemeaituhituhia,Na,katonoaeahau takukarerekimuaitouaroaro,manaewhakapaitouarai muaiakoe

28Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Kahoreheporopiti nuiatuiaHoaniKaiiriiriirotoingawhanauatewahine: heoirahiakeiaiatenohinohirawaoterangatiratangaote Atua.

29Na,itoratourongonga,whakatikaiaanatateAtuaete hungakatoairongo,engapupirikanaano,iiriiriahoki ratoukiteiriiriaHoani.

30KongaParihiiaratoukongakaiwhakaakooteturei whakakahoreitateAtuawhakaarokiaratou,kihainei ratouiiriiriaeia.

31NakameaaIhowa,Mewhakariteeahaungatangatao teneiwhakapaparangakiteaha?hepeheahokitoratou ahua?

32Heritekingatamarikienohoanaitekaingahokohoko, ekarangaanakiaratouano,emeaana,Whakatanginoa matouiteputorinokiakoutou,akahorekoutouikanikani; auenoamatoukiakoutou,akahorekoutouitangi

33IhaeremaihokiaHoaniKaiiriiri,kihaiikaitaro,kihai iinuwaina;akameakoutou,Hereweratona.

34IhaeremaiteTamaatetangatametekaimeteinu;a kameakoutou,Na,hetangatakakai,hetangatainuwaina, hehoanongapupirikana,nongatangatahara!

35Otiraewhakatikaiaanatewhakaaronuieanatamariki katoa

36NakameatetahiongaParihikiaiakiakaitahiraua. NakatomoiakitewhareoteParihi,kanohokitekai

37Nakotetahiwahineharaotepakamohiokeitewhare oteParihiaIhuenohoana;

38Atutangianaimuriionawaewae,kaangakahoroii onawaewaekionaroimata,kamurukingamakaweotona matenga,kakihiionawaewae,kawhakawahikitehinu kakara

39Na,itekitengaoteParihinanaraiaikaranga,ka koreroirotoiaia,kamea,Meheporopititenei,kua mohioiakowaiteneiepaneikiaia,tonapeheatanga:he wahineharahoki

40NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,EHaimona,he kuputakukiakoeNakameaia,Korero,ete Kaiwhakaako

41Na,tokoruangatangataiarauatemoniatetahikaituku moni:erimaraungapeneitetahi,erimatekauitetahi

42Itekorengameaarauaheiutu,whakarereanoatiaana eiakiarauaNa,koreromaikiahau,kowaioratouetino arohakiaia?

43NakawhakahokiaHaimona,kamea,Kitokuwhakaaro, kotetangatananatemeanuiiwhakarereanoatiaatuNa kotanameatangakiaia,Katikatauwhakawa

44Nakatahuriiakitewahine,kameakiaHaimona,E kiteanakoeiteneiwahine?Ihaeremaiahaukirotokitou whare,kahoreihomaiekoehewaimookuwaewae:nana iaiwhakamakukuokuwaewaekionaroimata,amuruaiho kingamakaweotonamatenga.

45Kihaikoeikihiiahau:tenakoteneiwahine,maiotoku taengamai,kahoreanoitamututekihiookuwaewae

46Kihaikoeiwhakawahiitokumatengakitehinu:nana iaokuwaewaeiwhakawahikitehinu

47Koiaahaukameaneikiakoe,Kuamuruaonatinihara; henuihokitonaaroha:kotetangataiaheitingameai murua,kaitianotonaaroha

48Akameaiakiaia,Kaotiouharatemuru.

49Nakaangaonahoanohokakorerokiaratouano,Ko waitenei,mururawahokiingahara?

50Nakotanameatangakitewahine,Natouwhakapono koeioraai;haeremarie

UPOKO8

1¶Muriihokahaereiakingapakatoa,kingakainga,ka kauwhau,kawhakapuakiiterongopaioterangatiratangao teAtua:iaiaanotetekaumarua

2Meetahiwahineiwhakaorangiaingawairuakino,inga ngoikoretanga,koMeriehuainaneikoMakarini,ewhitu ngareweraiputamaiirotoiaia;

3KoHoanahoki,kotewahineaKuha,atetuariaHerora, meHuhana,metetokomahanoaatu;

4Na,karupeketemano,kahaeremaikiaiaiiapa,iiapa, kakorerokupuwhakariteia;

5Ihaereatutekairuikiteruiitanapurapura:a,iaiaerui ana,kangahoroetahikitetahaoteara;atakatakahiaana, kaingaakeengamanuoterangi

6Koetahiingahorokirungakitetoka;akapihiake,ka maroke,notemeakahorehemakuku

7Koetahiingahorokirotokingatataramoa;atuputahi anangatataramoa,kowaowaotiaiho.

8Koetahiingahorokiteoneonepai,katupu,tatakirau ngahuaKamutueneikoreroana,kakarangaia,Koiahe taringaonaheiwhakarongo,kiarongoia.

9Nakauianaakongakiaia,kamea,Heahatetikangao teneikupuwhakarite?

10Kameaia,Kuahoatukiakoutoutemataurangakinga meangarooterangatiratangaoteAtua:kietahiatuiahe kupuwhakarite;kiatitirorawaai,akoreekite,kiarongo ai,akoreakeematau.

11Na,teneitekupuwhakarite:Kotepurapurakotekupu ateAtua.

12Koeraitetahaotearakongakaiwhakarongo;Naka haeremaiterewera,kakapoitekupuirotoioratou ngakau,keiwhakaponoratou,akaora

13Koerairungaitetokakotehungaitangoitekupume teharianoitoratourongonga;akahoreoratoupakiaka, kawhakaponomotewapotonei,aitewaote whakamatautaukatakaatu

14Koteraingahorokirotokingatataramoa,kotehunga erongoana,kahaere,kakowaowaotiaengamanukanuka, engataonga,engawhakaahuarekaoteneiao,ahoreakee tinowhaihua

15Tenakoteraiteoneonepai,kotehungaetikaana,e paianatengakau,iterongongaitekupu,kapupuri,ahua anangahuairungaitemanawanui

16Ekoreetahunateramaetetahi,ehipokinakiteoko,e waihoraneiiraroitemoenga;engarikawhakaturiaki rungakiteturangarama,kiakiteaaitemaramaetehunga etomoana.

17Ekorehokitetahimeaingaro,emahuetewhakakite;e koreanotetahimeaihuna,emahuetemohio,teputahoki kiwaho

18Nareirakiatupatotakoutouwhakarongo:kitewhai meahokitetahi,kahoatuanokiaia;akitekahorehemea atetahi,katangohiaiaiangameaimaharaaiiakeiaia

19Nakahaeremaikiaiatonawhaeameonateina,otira kihairatouiaheitetutukimaikiaia,itepipiriotetangata 20Nakakorerotiakiaia,Kotouwhaeameouteinatetu maineiiwaho,emeaanakiakiteiakoe

21Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Koeneie whakarongonei,aemahineiitekupuateAtua,toku whaeameokuteina

22Naitetahioauarakaekeia,ratoukoanaakongakite kaipuke:akameaiakiaratou,Tatoukawhakawhitiki tawahioterotoNakarereaturatou

23Otiraiaratouerereana,kamoeia:nakoteputangao tetahihau,hetupuhi,kiteroto;akakiratouitewai,ka tatatemate

24Nakahaereratou,kawhakaaraiaia,kamea,Ekara,e kara,kamatetatou.Nakaaraia,aririaihoeiatehau,me tengarueotewai:amutuiho,nakuamarino

25Nakameaiakiaratou,Keiheatokoutouwhakapono? Otirakamatakuratou,miharoana,kameatetahikitetahi, Kowaitenei?kawhakahauaneihokieiangahaumenga wai,arongorawakiaia

26NakataeratoukitewhenuaongaKararini,kitawahi atuoKariri

27A,notonahaerengakiuta,katutakikiaiatetahi tangatanotepa,hereweraona,heroakahoreanoimau kakahu,kihaianoinohoirotoitewhare,engarikinga urupa

28A,itonakitengaiaIhu,kakaranga,katakotokitona aroaro,henuitonareokitemea,heahatakukiakoe,e Ihu,eteTamaateAtua,ateRungaRawa?Tenara,kaua ahauewhakamamaetia.

29(Imeahokiiakitewairuapokekiaputaitauatangata, hemahahokingawaihopukiaaiiaetauatangata:hemea herekingamekameka,kingaherewaewae:motumotuhia anaeiangahere,aaiaanaiaeterewerakitekoraha)

30NakauiaIhukiaia,Kowaitouingoa?Kameaia,Ko Rihiona:hetokomahahokingareweraitomokirotokia ia

31Katahikainoiratoukiaiakiakauaratouetonoaeia kiahaerekitehohonu

32Naireiratetahikahuipoakamahaekaianairungaite maunga:akainoiratoukiaiakiatukuaratoukiatomoki auapoaka.Atukuaanaratoueia.

33Nakaputangarewerairotoitetangata,katomokiroto kingapoaka:nakotetinorerengaotekahuirateparikite roto,aparemoiho

34A,nokakitengakaiwhangaiitauameaimeatia,ka whati,kahaerekakorerokitepa,kiauawhenua.

35Nakahaereratoukiakiteitauameaimeatia;aka haeremaikiaIhu,kakiteitetangataiputaneingarewera irotoiaia,kuaotitewhakakakahu,kuatikaonamahara,e nohoanaingawaewaeoIhu:akamatakuratou

36A,korerotiaanakiaratouetehungaikite,te whakaorangaotetangataingarewera.

37Nakameatehuihuikatoaongakaingapatataonga Kararinikiamaweheatuiaiaratou;imatakunuihoki ratou:aekeanaiakitekaipuke,hokiana.

38Nakainoikiaiatetangataiputaneingarewerairotoi aia,kianohoiakiaia:heoitukuaatuanaiaeIhu,kamea, 39Hokiatukitouwhare,korerotiangameanuikua meinganeieteAtuakiakoeNakahaereia,kakoreroki tepakatoangameanuiimeaaiaIhukiaia

40A,itehokingamaioIhu,kakoatemano:itetatari katoahokiratoukiaia

41Nakahaeremaitetahitangata,koHairuhateingoa,he rangatiranotewharekarakia;

42Kotahitanatamahine,hehuatahikeitetekaumarua onatau,na,ewhakahemohemoana.Otiraiaiaehaereana, popotonungatangatakiaia

43Nakotetahiwahineemateanaitepakaruhangatoto, kotahitekaumaruangatau,apotokatoaonaorangakinga rata,akihaiitaeateoraetetahi

44Kahaereiaimuriiaia,kapakitetanikootona kakahu:amutuihoterereoonatoto.

45NakameaaIhu,Kowaiteneikuapaneikiahau?Aka whakakahorekatoa,kameaaPitaratoukoonahoa,Ekara, epipirianatemanokiakoe,etutetuteana,aemeaana koe,Kowaiteneikuapamaikiahau?

46AnorakoIhu,Kuapatetahikiahau:ekiteanaahau kuaputaatuhemanaiahau.

47A,tekitengaotewahinekihaiiaingaro,haerewiriana, takotoanakitonaaroaro,korerotiaanaeiakiaiaite aroarooteiwikatoatetakeipaaiiakiaia,metona orangatonutanga

48Nakameaiakiaia,Eko,natouwhakaponokoeiora ai;haeremarie.

49Iaiaanoekoreroana,kahaeremaitetahiitewhareo terangatiraotewharekarakia,kameakiaia,Kuamate tautamahine;kauaewhakararuraruiteKaiwhakaako.

50Otira,iterongongaoIhu,kawhakahokikiaia,kamea, Kauaemataku:kotewhakaponoiakiawhakapono,aka oraia.

51A,itonataengakitewhare,kihaitetahiitukuaeiakia tapoko,koPitaanake,koHemi,koHoani,metepapame tewhaeaotekotiro.

52Etangianaratoukatoa,eaueanamona:nakameaia, Kauaetangi;kahoreimate,engariemoeana

53Nakatainaihoiaeratou,imohiohokiratoukuamateia.

54Katahikamauiakitonaringa,kakaranga,kamea,E ko,eara.

55Nahokimaianatonawairua,awhakatikatonuakeia: nakawhakahautiaeiakiahoatuhekaimana

56A,miharotonuonamatua:nakawhakatupatoiaia ratoukiakauaekorerotiatauameatangakitetahi.

UPOKO9

1¶Nakakarangatiaeiatetekaumarua,kahoatukia ratouhekaha,hemana,epeiaaingarewerakatoa,eoraai ngamate

2Atonoaanaratoueiakitekauwhauiterangatiratangao teAtua,kitewhakaorahokiitehungaemateana.

3Imeaanoiakiaratou,Kauatetahimeaemauriakiteara, kauahetokotoko,kauaheputea,kauahetaro,kauahe moni;kauahokietakiruatiangakotiotetahi

4Akatomokoutoukitetahiwhare,heireiranohoaia haerenoaireira.

5A,kitekahoreetahiemanakokiakoutou,inahaereatu koutouitauapa,ruiaatutepuehuookoutouwaewae,hei meawhakaatukiaratou.

6Na,kotoratoumawehetangaatu,kahaereereaeratou ngakainga,metekauwhauiterongopai,metewhakaorai ngawahikatoa

7AkarongoaHeroratetarakiingameakatoaimeingae ia:ahenuitonapororaru,notemeakitaetahiki,kuaaraa Hoaniitehungamate;

8Kitaetahi,kuaputamaiaIraia;kitaetahi,kuaaramai tetahiongaporopitionamata.

9NakameaaHerora,IpoutoaeahautematengaoHoani: kowaihokiteneimonaneieneikorerokarangonaneie ahau?Akameaiakiakiteiaia.

10A,notehokingamaiongaapotoro,kakorerotiakiaia ngameakatoaimeaairatouAkatangoiaiaratou,ka haerekoratouanakekitewahikorahaotepa,koPetahaira teingoa

11A,itekitengaongamano,kaaruiaia:akamanaakiia iaratou,kakorerotiakiaratouterangatiratangaoteAtua, whakaorangiaanahokieiatehungaemeaanakia rongoatia

12A,kaitihaeretera,kahaeremaitetekaumarua,ka meakiaia,Tonoatemanokiahaerekingapa,kinga whenuaitetahitaha,itetahitaha,moeai,kiterapukai hoki;wahikoraha.

13Akameaiakiaratou,Makoutouehoatuhekaima ratouKamearatou,Heoianoamatouerimangataro,e ruahokingaika;engarimehaeretatoukitehokokaima teneiiwikatoa

14MetemeaanoerimamanongataneKameaiakiana akonga,Meingaratoukianoho,kiarimatekau,kianohoki tenohoanga

15Aperaanaratou,meingakatoatiaanakianoho

16Nakamauiakingataroerima,kingaikaerua,ka titirokirungakiterangi,kawhakapaiiauamea,ka whawhati,kahoatukingaakongakiawhakatakotoriaatu matemano.

17Nakakairatou,akamakonakatoa:akotahitekauma ruangaketeikohiaakeeratouongawhatiwhatingaitoe

18A,iaiaeinoianakoiaanake,iaiaanoanaakonga:na kauiiakiaratou,kamea,Kowaiahaukitekiatemano?

19Nakawhakahokiratou,kamea,KoHoaniKaiiriiri;ko taetahiia,koIraia;kitaetahi,kuaaramaitetahionga poropitionamata

20Nakameaiakiaratou,Kitakoutounaki,kowaiahau? NakawhakahokiaPita,kamea,KoteKaraitiateAtua.

21Nakawhakatupatoiaiaratou,kamea,kiakauateneie korerotiakitetangata;

22Imeaanoia,Kuatakototetikangakiamahanga mamaeoteTamaatetangata,kiawhakakahoretiaanoiae ngakaumatua,engatohunganui,engakaraipi,kia whakamatea,aitetoruongarakaara

23Imeaanoiakiaratoukatoa,Kitemeatetahikiahaere maikitewhaiiahau,mewhakakahoreiaeiaano,meamo tonaripekaingarakatoa,kaaruaiiahau

24Kitewhaihokitetahikiaora,kamateanoia:otirakite matetetahi,monaiwhakaarokiahau,kaoraia.

25Heahahokitepaikitetangata,kiteriroiaiateao katoa,akangarokoiaano,kariroraneiitehe?

26Kitewhakamahokitetahikiahau,akiakukorero,ka whakamaanoteTamaatetangatakiaia,inahaeremaiia irungaitonaakekororia,itekororiahokioteMatua,o ngaanaheratapu.

27Naheponotakukorerokiakoutou,Teneianoetahietu neiekoreepangiaetemate,kiakiteraanoite rangatiratangaoteAtua

28Akatatakitewaruongaraimuriieneikorero,ka mauiakiaPita,kiaHoani,kiaHemi,kahaerekirungaki temaungakiteinoi

29A,iaiaeinoiana,kaputaketeahuaotonamata,ma tonutonakakahu,kanapatonu.

30Na,tokoruangatangataekorerotahianameia,ko MohirauakoIraia;

31Iputakororiamai,ikoreroanokitonamatengameake neiriteiaiakiHiruharama

32IpehiahokiaPitaratoukoonahoaetemoe:a,ito ratouarangaake,kakiteitonakororia,mengatangata tokoruaetutahianameia

33Aiarauaemaweheatuanaiaia,kameaaPitakiaIhu, Ekara,hepaikianohotatouikonei:nakiahangaematou etahiwharaukiatoru;kiakotahimou,kiakotahimoMohi, kiakotahimoIraia:kihaiiaimohiokitanaikoreroai

34Iaiaekoreroanaieneimea,kaputahekapua,a taumaruihoanakiaratou:amatakuanaratouitoratou haerengakirotokitekapua

35Nakaputamaihereoitekapua,emeaana,Kotaku Tamateneiiarohaai:whakarongokiaia

36A,noteputangaotereo,koIhuanakeikiteaApuritia anaeratou,kihaihokiikorerotiaeratoukitetangataiaua ratetahiongameaikiteairatou

37Na,iteaongaakeotera,iaratoukuatatuihoirungai temaunga,herahitehuiitutakikiaia.

38Nakakarangatetahitangatairotoitemano,kamea, Tenakoa,eteKaiwhakaako,titiromaikitakutama:koia anakehokitaku.

39Nakahoputewairuaiaia,inamatakahamama;naka haeaia,tutuanatehuka,whakauauaanatewhakarereiaia matemaru.

40Aiteinoiahaukiauakongakiapeiaiakiwaho;akihai itaeaeratou

41NakawhakahokiaIhu,kamea,Eteuri whakaponokore,parorike,kiapeheateroaotokunohoki akoutou,otokumanawanuikiakoutou?Kaweamaitau tamakikonei

42Naiaiaehaeremaiana,kataiaihoiaeterewera, haehaeaihoNakaririatewairuapokeeIhu,a whakaorangiaanatetamaiti,hoatuanakitonapapa.

43OhomaurikatoaanaratoukitenuioteAtuaA,ia ratouemiharoanakingameakatoaimeaaiaIhu,kamea iakianaakonga,

44Rongoatiaeneikorerokirotokiokoutoutaringa: meakehokitukuateTamaatetangatakingaringaonga tangata

45Otirakihairatouimohiokiteneikupu,hemeahuna hokiiaratou,keikiteratou:imatakuhokiratoukiteuiki aiaitauakupu

46Nakaputaakehekoreroreroirotoiaratou,kowaio ratoutemeanuirawa.

47NakamohioaIhukitewhakaaroooratoungakau,ka maukitetahitamaiti,awhakaturiaanakitonataha;

48Kameakiaratou,Kitemanakotetahikiteneitamaitii rungaitokuingoa,emanakoanakiahau:akitemanako tetahikiahau,emanakoanakitokukaitonomai:koteiti rawahokiirotoiakoutoukatoa,kanuiia.

49NakawhakahokiaHoani,kamea,Ekara,ikitematoui tetahiepeireweraanairungaitouingoa;aririaihoe matou,monakahoreehaeretahitatou

50NakameaaIhukiaia,Kauaeriria:kitemeahoki eharatetahiitehoawhawhainotatou,notatouia.

51A,nokaritengaraetangohiaaiiakirunga,ka whakamautonamatakitehaerekiHiruharama;

52Akatonoaeiahekarereimuaitonaaroaro:akahaere ratou,katomokitetahikaingaongaHamarikitemea tukungaihomona

53Heoikihairatouimanakokiaia,koteahuahokiotona kanohimetemeaehaereanaiakiHiruharama

54A,notekitengaoanaakonga,oHemirauakoHoani, kamearaua,EteAriki,epaianaraneikoekiakorerotiae mauahekapurakiahekeihoiterangi,heiwhakangaroia ratou,metaIraiaimeaai?

55Otirakatahuriia,kaririaraua,kamea,Kahorekoruae mataunoteheawairuakorua

56KihaihokiteTamaatetangataihaeremaikite whakamatetangata,engarikitewhakaora.Nahaereana ratoukitetahikaingake

57A,iaratouehaereanaitehuarahi,kameatetahi tangatakiaia,Kaaruahauiakoekingawahikatoae haereaikoe

58NakotemeatangaaIhukiaia,Heruaongapokiha,he kohangaongamanuoterangi;tenakoteTamaate tangatakahoreonawahietakotoaitonamatenga

59Kameaiakitetahiatu,ArumiamaiahauAkameatera, EteArikitukuaahaukiamatuahaerekitetanuitokupapa.

60NakameaaIhukiaia,Waihomangatupapakuetanu oratoutupapaku:kokoeiamehaerekitekauwhauite rangatiratangaoteAtua.

61Kameahokitetahiatu,EteAriki,kaaruahauiakoe; engarikiamatuaporoporoakiahaukiaratoukeitoku kainganei.

62OtirakameaaIhukiaia,Kitepateringaotetahikite parau,akatitirokimuri,ekoreiaetaumote rangatiratangaoteAtua.

UPOKO10

1NaimuriieneimeakawhakariteaeteArikietahiatue whitutekau,atonoaanaratoutakirua,takirua,imuaiaia kingapakatoa,kingawahimeakeneiiahaerekireira.

2Imeaanoiakiaratou,Henuitekotinga,kongakaimahi iaheruarua:nainoiatukiteArikinanatekotinga,kia tonoaeiahekaimahikitanakotinga

3Haere:nana,katonoaneikoutoueahau,anoheremeki waenganuiongawuruhi.

4Kauaemauriaheputea,kauaheputea,kauahehu:kaua anoeohaatukitetahiaitehuarahi

5Kitetomokoutoukitetahiwhare,matuameaatu,Kia tauterangimariekiteneiwhare

6Akitemeakeireiratetamaaterangimarie,katauta koutourangimariekiaia:kitekahore,ehokianokia koutou

7Naheitauawharekoutounohoai,kaiai,inuaiitaratou ehomaiai:katikahokiteutumotekaimahi.Kauaehaere kiterawharekiterawhare

8Katomokoutoukitetahipa,akamanakoratoukia koutou,kaingangameaewhakatakotoriaanamakoutou. 9Mewhakaoratehungamateoreira,kameakiaratou, KuatatakiakoutouterangatiratangaoteAtua 10Engarikatomokoutoukitetahipa,aekoreratoue manakokiakoutou,haerekingahuarahioreira,kamea, 11Na,kotepuehuotokoutoupaepirineikiamatou,ka tahiaatuematoukiakoutou:otirakiamohiokoutouki tenei,kuatatakiakoutouterangatiratangaoteAtua

12Kotakukupuiateneikiakoutou,EngaritoHoromai tauaraemamaitotauapa

13Aue,tematemou,eKorahina!aue,tematemou,e Petahaira!meimeatiahokikiTaira,kiHaironanga merekarakuameatianeikiakorua,kuaripenetakeraua, hetarataratekakahumetenohoirotoitepungarehu

14OtiraerangitoTaira,toHaironaitewhakawakangae mamaitokorua

15Akokoe,eKaperenauma,ewhakateiteitiaraneikoea taenoakiterangi?

16Kitewhakarongotetahikiakoutou,ewhakarongoana iakiahau;akitewhakahaweakiakoutou,ewhakahawea anakiahau;akitewhakakahoretetahikiahau,e whakakahoreanaiakitokukaitonomai

17Nahokiharianatewhitutekau,kamea,EteAriki, rongotonungareweraneikiamatou,hemeanatouingoa. 18Kameaiakiaratou,IkiteahauiaHatana,metemea heuiratetakangaiterangi

19Nakahoatuneieahaukiakoutouhemanaetakahiai koutouirungainganakahi,ingakopiona,itekahakatoa anootehoawhawhai:aekorerawakoutouemateitetahi mea.

20Otirakauaeharikitenei,kingawairuakarironeiki raroiakoutou;engarikiahari,notemeakuaotiokoutou ingoatetuhituhikiterangi.

21ItauawakahariaIhuirotoitewairua,kamea,Ka whakawhetaiahaukiakoe,ePa,eteArikioterangi,ote whenua,motemeaihunaekoeeneimeaitehunga whakaaronui,itehungamahara,ahurahiaanakinga kohungahunga:aera,ePa;ipaihokiterakitautitiro

22KuaotingameakatoatetukukiahauetokuMatua:e koreanotetahiemataukowaiteTama,koteMatuaanake; kowaihokiteMatua,koteTamaanake,metetangata hokiepaiaiteTamakiawhakakiteakiaia

23Nakatahuriiakianaakonga,kameapuku,Kakoanga kanohiekiteanaingameaekiteneikoutou

24Kotakukupuhokiteneikiakoutou,hetokomahanga poropitimengakingiihiahiakiakiteingameaekitenei koutou,akahoreikite;kiarongohokikingameaerongo neikoutou,akahoreirongo

25Nakawhakatikatetahikaiwhakaakooteture,ka whakamatautauiaia,kamea,EteKaiwhakaako,meaha ahaukawhiwhiaikiteoratonu?

26Kameaiakiaia,heahatemeaituhituhiakiteture? peheataukorero?

27Nakawhakahokiia,kamea,Kiawhakapauatou ngakau,touwairua,toukaha,touhinengaro,kitearohaki teAriki,kitouAtua;metouhoatataanokokoe

28Kameaiakiaia,Katikataukorero:meingatenei,aka orakoe.

29Otirakameaiakitewhakatikaiaia,kakiatukiaIhu, Kowairatokuhoatata?

30NakawhakahokiaIhu,kamea,Ihekeihotetahi tangataiHiruharamakiHeriko,akatutakikingakaipahua, nakahuiaonakakahu,katukitukiaia,ahaereana, whakarereaiho,metemeakuamate

31Na,kotetahitohungaehaerenoaanaitauaara:a,i tonakitengaiaia,ninihikeananatahaki.

32IpenahokitetahiRiwaiti,taekaukitauawahi,kahaere, katitiro,ninihikeananatahaki

33NakotetahitangataoHamaria,iaiaehaereana,katae kitewahiinohoaiia:a,itonakitengaiaia,kaarohakia ia

34Nakahaerekiaia,katakaiionapatunga,ringihiaiho kitehinu,kitewaina,kawhakanohoiaiakirungakitona akekararehe,akaweaanaiakitewharetira,atawhaitia anaia.

35Iteaongaake,itonahaerenga,katangohiaeiaerua ngapene,hoatuanakitetangataitewhare,kameakiaia, Mauiaetiaki;akitemahanoaatuaumea,makukoeeutu inahokimaiahau

36Na,kitouwhakaaro,kowaioteneitokotorutehoaona itutakineikingakaipahua?

37Kameaia,KoteraiatawhaitiaaiiaNakameaaIhuki aia,Haere,kiaperaanotaumahi

38¶Aitoratouhaerengaatu,katomoiakitetahikainga: na,kotetahiwahinekoMatateingoa,iwhakamanuhiriia iakitonawhare

39Heteinaanotona,koMeriteingoa,nakanohoteneiki ngawaewaeoIhu,whakarongoaikitanakupu

40NararurarunoaihoaMataitenuiotemahituari,a haereana,kamea,EteAriki,hemeanoaotikiakoekia waihoetokuteinamakuanaketetuari?na,meaatukiaia kiaawhinatiaahaueia

41NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,EMata,eMata, emanukanukaanakoe,eraruraruanakingameamaha

42Kotahiiatemeaemateaana:akuawhiriwhiriaeMeri tauawahipai,ekoreneietangohiaiaia.

UPOKO11

1¶A,iaiaeinoianaitetahiwahi,akamutu,kakiatu tetahioanaakongakiaia,EteAriki,whakaakonamatou kiteinoi,meHoanihokiiwhakaakoraianaakonga 2Kameaiakiaratou,Kainoikoutou,meaatu,Etomatou Matuaiterangi,KiataputouingoaKiataemaitou rangatiratanga.Kiameatiatauepaiaikirungakite whenua,kiariteanokitoterangi

3Homaitamatoutarokiamatoumoteneira,moteneira 4Muruaomatouhara;emuruaanahokiematounga tangatakatoaeharaanakiamatouAuahokimatoue kaweakiawhakawaia;engariwhakaorangiamatouite kino

5Imeaanoiakiaratou,Kowaiokoutouhehoatona,aka haerekiaiaiwaenganuipo,kameakiaia,Ehoa,homai kiahauetahitaro,kiatoru;

6Kuataemaihokitokuhoakiahauiteara,akahoreaku meaewhakatakotoaiahaumana?

7Akawhakahokiterairoto,kamea,Hohaki,katira:kua tutakinanoatiaaketetatau,keitemoengamatoukoaku tamariki;ekoreahaueaheitewhakatikakitehoatukia koe

8Kotakukuputeneikiakoutou,Ahakoakahoreiae whakatikakitehoatukiaia,notemeahehoaia,notona tohetonukaaraakeaiiakitehoatukiaiaingameai mateaeia

9Kotakukupuanoteneikiakoutou,Inoi,akahoatukia koutou;rapu,akakiteaekoutou;patoto,akauakinakia koutou.

10Kawhiwhihokingatangatakatoainainoi;akote tangataerapuana,kakite;akauakinakitetangatae patotoana.

11Kiteinoiaetetamatetahitaroiakoutou,ehoaturanei kiaiahekamaka?kiteinoiaheika,ehoaturaneikiaia henakahiheiika?

12Kiteinoiaraneihehuamanu,ehoaturaneikiaiahe kopiona?

13Nakitemataukoutou,tehungakino,kitehoatumea papaikiakoutoutamariki:teranoaaketehomaitangaote WairuaTapuetokoutouMatuaiterangikitehungaeinoi anakiaia.

14Naepeireweraanaia,hemeawahanguanohokiA,no teputangaoterewerakiwaho,kakorerotewahangu;a miharoanateiwi.

15Nakameaetahioratou,Naterangatiraongarewera, naPerehepura,tanapeingarewera

16Nakawhakamatautauetahi,kameakitetahitohuiaia iterangi

17Otiraimatauiakioratouwhakaaro,kameakiaratou, Kitetahuriihotetahirangatiratangakiaiaano,kakore;a kitetahuriihotetahiwharekitetahiwhare,kahinga 18AkitetahuriihoaHatanakiaiaano,mepeheaetuai tonarangatiratanga?emeaanahokikoutounaPerehepura takupeingarewera

19A,kitemeanaPerehepuratakupeingarewera,nawai tepeingaaakoutoutamariki?noreirakoratouhei kaiwhakawamokoutou

20TenakitemeanateringaoteAtuatakupeingarewera, ina,kuataemaiterangatiratangaoteAtuakiakoutou.

21Kitetiakinaetetangatakahahepatuitonawhare,ka atanohoonataonga

22Engarikiteputamaikiaiatemeahekaharawaatuia ia,akahingaia,nakatangohiaanapatuiwhakamanawa aiia,kaweheweheaonataonga.

23Kotetangataeharaitehoanoku,hehoaririiakiahau: kotetangatakahoreekohikohitahimaua,etitaritariana 24Kaputatewairuapokeirotoitetangata,kahaereereia rangawahiwaikorerapuokiokingaai;akakoreekitea, kameaia,Kahokiahaukitokuwhareiputamaiiaahau 25A,notetaengaatu,rokohangaatukuaotitetahitahi,te whakapaipai

26Nakahaereia,katangoietahiatuwairuatokowhituhei hoamona,hekinoatuiaia;katomoratou,kanohokireira: akinoatuitetimatangatewhakamutungakitauatangata 27Aiaiaekoreroanaieneimea,kakarangaaketetahi wahineirotoitemano,kameakiaia,Koatonutekopui kaweaaikoe,mengauingoteaekoe

28Anorakoia,Engarira,tinokoatehungaewhakarongo anakitekupuateAtua,aemahiana.

29A,nokarupeketemano,kaangaiakakorero,He whakatupurangakinotenei:erapuanakitetahitohu;ae koretetahitohuehoatu,kotetohuanakeoHonaporopiti.

30IwaihohokiaHonaheitohukingatangataoNinewe, kaperaanoteTamaatetangatakiteneiwhakatupuranga 31Kawhakatikangatahitekuiniotetongaite whakawakangamengatangataoteneiwhakatupuranga,ka whakatauitehekiaratou:ihaeremaihokiiaingapitoo tewhenuakitewhakarongokitewhakaaronuio Horomona;ateneitetahihenuikeatuiaHoromona 32KawhakatikangatahingatangataoNineweite whakawakangameteneiwhakatupuranga,kawhakatauite hekiaratou:iripenetahokiratouitekauwhautangaa Hona;ateneitetahihenuikeatuiaHona.

33Katahunaterama,ekoreewaihoetetangatakitewahi ngaro,kiraroraneiitepuhera,engarikirungakite turanga,kiakiteaaitemaramaetehungaetomoatuana.

34Kotekanohiteramaotetinana:na,kiteateatou kanohi,kamaramaanotoutinanakatoa;tenakitekinotou kanohi,kapourianohokitoutinana.

35Nareirakiaatatitirokeipouritemaramairotoiakoe

36Na,kitemaramatoutinanakatoa,akitekoreonawahi pouri,kamaramakatoaano,metemeakotemuraote ramaewhakamaramaanaiakoe

37Na,iaiaekoreroana,katonotetahiParihikiakaiiaki aia;ahaereanaiakiroto,kanoho.

38A,itekitengaoteParihi,kamiharo,notemeakahore iaehoroiimuaotekainga

39KameateArikikiaia,Teneikoutou,engaParihi,te horoineiiwahootekapu,otepereti;korotoiaekianai tehae,itekino

40Etehungakuare,kihaiianeiihangaarotoete kaihangaowaho?

41Engarihoatungameaorotoongameaorotoiakoutou; akamangameakatoakiakoutou.

42Otira,aue,tematemokoutou,engaParihi!ehoatuana hokiekoutoutewhakatekauoteminiti,oteru,menga otaotakatoa,akapeaakeekoutoutewhakawametearoha kiteAtua:koeneitemeatikakiamahiaekoutou,kaua hokiteraekapea

43Aue,tematemokoutou,engaParihi!kotakoutouhoki eraweaikonganohoangarangatiraingawharekarakia, mengaohatangaingakaingahokohoko

44Aue,tematemokoutou,engakaraipi,engaParihi,ete hungatinihanga!eriteanakoutoukingaurupangaro,e koreekiteaengatangataehaereereanairunga.

45Nakawhakahokitetahiongakaiwhakaakooteture,ka meakiaia,EteKaiwhakaako,hewhakaheanohokimo matoueneikoreroau

46Nakotanameatanga,Aue,tematemokoutouhoki,e ngakaiwhakaakooteture!ewhakawahaanahokikoutoui ngatangatakingakawengataimaharawaheipikaunga,ae koretetahiookoutoumaihaoepaatukiauakawenga

47Aue,tematemokoutou!kokoutouhokiheihangainga urupaongaporopiti,naokoutoumatuahokiratoui whakamate

48Na,hekaiwhakaatukoutouhewhakaaekingamahiao koutoumatua:naratouhokiratouiwhakamate,kokoutou hokiheihangaioratouurupa

49KoiahokitewhakaaronuioteAtuaimeaai,Katonoa eahauheporopitimengaapotorokiaratou,aka whakamateaetahioratou,kawhakatoia

50Kiarapuaaiteutuoteneiwhakatupurangamongatoto ongaporopitikatoaiwhakahekeanotetimatangaraanoo teao;

51NotetotooApera,taenoakitetotooHakaraiaimate neikiwaenganuioteaata,otewharetapu:heponotakue meaneikiakoutou,Erapuaheutuiteneiwhakatupuranga 52Aue,tematemokoutou,engakaiwhakaakooteture! kuatangohiahokiekoutoutekiotematauranga:kihai koutouitomokiroto,iaraihokiiakoutoutehungae tomoana.

53Na,itanakorerotangaieneimeakiaratou,katimatate tohekahaongakaraipimengaParihikiaia,hemeakia mahaatuaianakorero.

54Ewhangaanahokiratoukiaia,ewhaianakiamau tetahikupuatonamangaiheiwhakapahekiaia

UPOKO12

1¶Nakeitehuihuianoterangamano,tonatini,noka takatakahiiaratouano,kaangaiakakoreroitetuatahiki anaakonga,KiatupatoiterewenaangaParihi,araite tinihanga.

2Kahorehokihemeaihipokinaemahuetehura;kahore hokiihuna,emahuetemohio

3Mokoneikotakoutouekoreroaiitepouri,karangonai temarama;kotakoutouekoreroaikitetaringaingaruma irotorawa,kakauwhautiairungaingatuanui

4Nakotakukuputeneikiakoutou,eokuhoa,kauae wehikitehungaewhakamateneiitetinana,amuriiho kahorehemeaetaeaeratou

5Engarimakuewhakaatukiakoutoutakoutouewehiai: Ewehikiaiakeiaianeitemanaimuriitana whakamatenga,kitemakakiKehena;aera,kotakukupu teneikiakoutou,Ewehikiaia.

6Kahoreianeiehokonangapihoihoierimakingapatene erua,akahoretetahioratouewarewareiteAtua?

Heoikuaotikatoatetataungamakawekatoaneioo koutoumatengaNoreirakauaewehi:erangirakoutoui ngapihoihoimaha

8Nakotakukupuanoteneikiakoutou,Kitewhakaae tetahikiahauitearoaroongatangata,kawhakaaeanote TamaatetangatakiaiaitearoaroongaanaheraateAtua 9Kitewhakakahoretetahiiahauitearoaroongatangata, kawhakakahoretiaanoiaitearoaroongaanaheraate Atua.

10KitekorerotetahihewhakahemoteTamaatetangata, kamuruatana:tenakotetangataekohukohuaaiteWairua Tapu,ekoretonaemurua

11A,kakaweakoutoukingawharekarakia,kinga kaiwhakawa,kingamana,kauaemanukanukakitepehea, kiteaharaneiewhakahokiatuaikoutou,kitakoutoue koreroai;

12MateWairuaTapuhokikoutoueakoitauahaoraano kingameaetikaanakiakorerotiaekoutou.

13Nakameatetahiotemanokiaia,EteKaiwhakaako, meaatukitokutuakana,kiaweheamaimokutetahikainga 14Nakotanameatangakiaia,Etetangatanei,nawai ahauimeaheikaiwhakawa,heikaiweheweheiwaenganui iakoutou?

15Imeaanoiakiaratou,Kiamahara,kiatupatokiteapo: eharaitemeamatenuiongataongaatetangataeoraaiia.

16Nakakorerotiaeiatetahikupuwhakaritekiaratou,ka mea,Henuitehuaotewhenuaotetahitangatataonga.

17Nakawhakaaroaroiairotoiaia,Mepeheaahau?

18Akameaia,Teneitakuemeaai:kawahiaeahauoku wharewiti,akahangakianui;akahoatueahaukireira akuhuakatoameakutaonga.

19Katahiahaukameakitokuwairua,Etokuwairua,ka mahaaumeapapaikeiterongoamongatauemaha;noho noaiho,ekai,einu,kiakoatengakau

20OtiiakameateAtuakiaia,Kuware,koateneipoano tangohiaaitouwairuaiakoe:amawaingameakuapaena iakoe?

21Nakapenatetangataewhakapurangaanaitetaonga manaake,akahoreehuatanawhakateAtua.

22Nakameaiakianaakonga,Koiaahaukameaneikia koutou,Kauaemanukanukakitokoutouoranga,kita koutouekaiai;kauaanomotetinana,kitakoutoue kakahuai

23Rahiatuteoraitekai,metetinanaitekakahu

24Whakaaroangarawene:kahoreneierui,kahoree kokoti;kahoreneioratoupakoro,kahorehewharewiti;a nateAtuaratouiwhangai:teranoaaketokoutoupaiinga manu.

25Kowaiokoutouetaeaeiatewhakaaroiho,tehono tetahiwahikitonaroa,kiakotahitewhatianga?

26Akitekoreetaeaekoutoutemeanohinohirawa,he ahaimanukanukaaikieraatu?

27Whakaaroangarengarenga,toratoutupu:ekoreneie mahi,ekoreemiro;Nakotakukuputeneikiakoutou, KihaiaHoromona,metonakororiakatoa,iritekitetahio eneitewhaikakahu

28Na,kitepeneitateAtuawhakakakahuitetarutaruite parae,keireirainaianei,aapopokamakakiteoumu;tera noaaketanaiakoutou,etehungawhakaponoiti

29Kauaraerapukitakoutouekaiai,kitakoutoueinuai, kauaetirenginoatewhakaaro

30Erapuanahokingaiwioteaoieneimeakatoa:otirae matauanatokoutouMatuaemateaanaekoutoueneimea.

31EngariraputerangatiratangaoteAtua;akatapiritia eneimeakatoamakoutou

32Kauaewehi,etekahuinohinohi;kuapaihokito koutouMatuakitehomaiiterangatiratangakiakoutou

33Hokonaokoutoutaonga,hoatuhemeamatehunga rawakore;hangamakoutouhepekeekoreetawhitotia,he taongakiterangiekoreememeha,kitewahiekoreneie tataatutetahae,ekoreanotehuhuekai.

34Kotewahihokiitokoutoutaonga,koreiraanoo koutoungakau

35Whitikiriaokoutouhope,tahunaokoutouramakiaka; 36Kotokoutouriteheingatangataetatarianakitoratou rangatira,inahokimaiitemarena;motonataengamai,ka patoto,nauakitonuatukiaia

37Kakoangaponongaerokohangaetoratourangatirae mataaraanainataemai:heponotakuemeaneikia koutou,kawhitikiiaiaia,kameakianohokitekai,aka putakitemahimaratou

38Akitehaeremaiiaiteruaongamataaratanga,itetoru raneiongamataaratanga,akarokohinamaieperaanaano, kakoaauapononga

39Nakiamohiokoutoukitenei,meimatautetangataote wharekitehaoraehaeremaiaitetahae,kuamataaraia,a kahoreitukuatonawharekiapokaia

40Nakiatatangarakoutou:notemeaeputamaiteTama atetangataitehaoraekoreaikoutouemahara.

41NakameaaPitakiaia,EteAriki,kiamatoutenei kupuwhakariteekoreroneikoe?kitekatoaranei?

42NakameateAriki,Kowairatetuaripono,mahara,e meingaetonaarikiheirangatiramoanatangata,heihoatu itewahikaimaratouitewaetikaai?

43Kakoatauaponongakiterokohangaetonaariki,ina taemai,epenaana

44Heponotakuemeaneikiakoutou,kameingaiahei rangatiramoanataongakatoa

45Otirakitemeatauaponongairotoitonangakau,Ka roatehaerengamaiotokuariki;akaangakapatuinga ponongatane,ingaponongawahine,kakai,kainu,ka haurangi;

46Kahaeremaiterangatiraotauaponongaiteraekore aiiaemahara,itehaoraekoreaiiaemohio,aka hautopeaia,kameingamonahewahiirotoitehunga whakaponokore.

47Na,kotauaponongaimohiokitatonaarikiipaiai,a kihaiitakatu,kihaihokiimeaitanaipaiai,hemahanga whiumona.

48Tenakoiakihaiimohio,aimahiingameaetikaaikia whiua,hetorutorungawhiumonaKotetangatahokiinui tehoatutanga,henuianotemeaerapuamaianaiaia;

49Ihaeremaiahaukitemakakapurakitewhenua;aka peheaahau,mehemeakuakake?

50Otiraheiriiringatokueiriiriaaiahau;anotoku takatakahiakiaotiraano!

51Emeaanaraneikoutouihaeremaiahaukitehomaiite rangimariekitewhenua?Kotakukuputeneikiakoutou, Kahore;engarikotewehewehe

52Heingarahokietakotoakeneikatokorimairotoite wharekotahi,akatahurikiaratouano,tokotorukite tokorua,tokoruakitetokotoru

53Katahuriatutepapakitetama,tetamakitepapa;te whaeakitetamahine,tetamahinekitewhaea;tehungawai wahinekitanahunaongawahine,metehunaongawahine kitonahungawaiwahine

54Aimeaanoiakingamano,Kakitekoutouitekapuae putamaianaitehauauru,nameatonuakekoutou,Heua tehaeremainei;aheperaano

55Kakitekoutouitetongaepupuhiana,kameakoutou, Meakekotewerawera;akaputa

56Etehungatinihanga,ematauanakoutoukitetitiroki temataoterangi,otewhenua;heahakoutoutematauai kiteneitaima?

57Aera,heahakoutoutewhakaaroaiitemeatika?

58Kitehaerekoruakotouhoatauwhaingakite kaiwhakawa,iakoruaanoiteara,kiaputatouuauakia oraaikoeiaia;keitoiakoeeiakitekaiwhakawa,aka tukuakoeetekaiwhakawakitekatipa,akamakakoeete katipakitewhareherehere

59Kotakukuputeneikiakoe,Ekorekoeehaeremaii reira,kiautuaraanongamoninohinohirawa

1Naireiraetahiitauawananaikorerokiaiangatangata oKariri,iwhakaranuaneioratoutotoePiratokiaratou patungatapu.

2NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Emeaana raneikoutou,hehararawaauatangataoKaririinga tangatakatoaoKariri,notemeaheperaoratoumate?

3Kotakukuputeneikiakoutou,Kahore:engarikitekore koutoueripeneta,kaperaanokoutoukatoatemate

4MetauatekaumawaruihinganeitepourewaoHiroama, amateiho,emeaanaraneikoutouhehararawaratouinga tangatakatoaenohoanaiHiruharama?

5Kotakukuputeneikiakoutou,Kahore:engarikitekore koutoueripeneta,kaperaanokoutoukatoatemate

6Aikorerotiaeiateneikupuwhakarite;Hepikitatetahi tangata,hemeawhakatokitanamarawaina;akahaere maiia,karapuhuairunga,akihaiikitea

7Katahiiakameakitekaimahiwaina,Na,katoruenei okutauehaeremaianakiterapuhuairungaiteneipiki, heoikahoreikitea:tuainakiraro;heahaiwhakararuraru aiitewhenua?

8Nakawhakahokitera,kameakiaia,EteAriki,waiho anohokiiteneitau,kiakeriaraanoeahaungataha,kia makahokihewairakau.

9Akitewhaihua,kawaiho;kitekahore,muriihotuaina kiraro

10¶Airotoiaitetahiongawharekarakiaewhakaako anaitehapati

11Nakotetahiwahine,hewairuangoikoretona,kotahi tekaumawarungatau,pikotonu,kihairawaiaheite whakatikaake

12A,notekitengaoIhuiaia,kakarangaatukiaia,ka meakiaia,Etai,kaotitoungoikoretewhakamatara.

13Nawhakapakiaihoeiaonaringakiaia:akihaiiaha kuatika,whakakororiaanaiteAtua

14Nakaririterangatiraotewharekarakia,moIhui whakaoraitehapati,kameakiteiwi,Eonongaraetika aitetangatatemahi:moreirahaeremaikiawhakaorangia, kauakaitepo.rahapati.

15NakawhakahokiteArikikiaia,kamea,Etetangata tinihanga,ekoreianeiteneitangata,teneitangataokoutou eweweteitanakauitehapati,itanakaiheranei,kaarahi atukitewhakainu?

16Akoteneiwahine,hetamahineneinaAperahama,i hereaneieHatanaieneitautekaumawaru,etikaanakia wetekinaiteneihereiterahapati?

17A,nokakorerotiaeneimeaeia,kawhakamakatoate hungaewhakaheanakiaia:aharikatoateiwikingamea kororiakatoaimeingaeia

18Nakameaia,HeriteterangatiratangaoteAtuakite aha?akawhakariteaeahaukiteaha?

19Heritekitepuanani,ikaweaetetangata,iruiakitana kari;akatupu,kawhakatupurakaunui;anohoananga manuoterangikionamanga

20Aimeaanoia,Mewhakariteeahauterangatiratangao teAtuakiteaha?

21Heritekiterewenaitangohiaetetahiwahine,a whaongiaanakirotokingamehuaparaoaetoru,noka rewenatiakatoatia.

22Akahaereereaeiangapamengakainga,whakaakoai, meteahutonukiHiruharama

23Nakameatetahikiaia,EteAriki,hetorutorukoiate hungaeora?Nakameaiakiaratou, 24Kiakahatetohekitetomomatekuwahakuiti:kotaku kupuhokiteneikiakoutou,hetokomahaewhaikitetomo, aekoreetaea.

25Kiawhakatikakautetangataitewhare,kiatutakinate tatau,katahikoutoukaangakatuiwaho,kapatukikite tatau,kamea,EteAriki,eteAriki,uakinakiamatou;aka whakahokiia,kameakiakoutou,Kahoreahauimatauki akoutou,nohearanei;

26Koreirakoutoutimataaitemea,Kuakaimatou,kua inuitouaroaro,iwhakaakoanokoeiomatouhuarahi

27Akakianoia,Kameaatuahaukiakoutou,kahore ahauimataukiakoutou,nohearanei;maweheatuiahau, engakaimahikatoaitekino

28Kotewatenaotetangi,oteteteaonganiho,inakite koutouiaAperahama,iaIhaka,iaHakopa,mengaporopiti katoa,keiterangatiratangaoteAtua,akokoutoukua makakiwaho.

29Akahaeremairatouiterawhiti,itehauauru,iteraki,i tetonga,kanohokiterangatiratangaoteAtua

30Na,teraetahiomuriemeingakimua,meetahiomua kimuri

31ItauarakataemaietahiongaParihi,kameakiaia, haere,whakarereaakonei:ehiahiaanahokiaHerorakia whakamateakoe

32Nakameaiakiaratou,Haere,meaatukitauapokiha, Na,teneiahautepeireweranei,temahineiitemahi whakaoraaianei,apopo,aitetoruongarakaotitaku

33Otiiamehaereereahauaianei,apopo,atahira:ekore hokieaheikiamateheporopitiiwahooHiruharama.

34EHiruharama,eHiruharama,ewhakamateneiinga poropiti,eakineikitekamakaitehungaetonoaanakia koe;anotetinioakumeatangakiawhakamineaau tamariki,kiaperatiameteheiheiewhakamineneiianapi kiraroionaparirau,akihaikoutouipai!

35Na,kamahueatukiakoutoutokoutouwharekia takotonoaana:heponotakuemeaneikiakoutou,Ekore koutouekiteiahau,kiataemairaanotewaemeaai koutou,Kawhakapaingiaiaehaeremaianairungaite ingoaoteAriki

UPOKO14

1¶A,itonahaerengakitewhareotetahiongarangatira, heParihi,kitekaitaroitehapati,natitiropumaianaratou kiaia

2Na,kotetahitangataitonaaroaro,hekoputeteretona mate

3NakaohoaIhu,kakorerokingakaiwhakaakooteture, kingaParihi,kamea,Hemeatikaraneitewhakaoraite hapati?

4AkihairatouikikiNakamauiakiaia,awhakaorangia ana,tukuaanakiahaere;

5Nakawhakahokiiakiaratou,kamea,Kitetakatekaihe, tekauranei,awaiokoutoukitepoka,ekoreianeiehutia akeeiaireirapuanoiterahapati?

6Akihaiitaeaeratoutewhakahokikupukiaiamoenei mea

7Nakakorerotiaeiatetahikupuwhakaritekitehungai karangatia,itonakitengaiaratouewhiriwhirianainga nohoangarangatira;kameakiaratou,

8Kitekarangatiakoeetetahikitemarena,kauaenohoki tenohoangarangatira;keikarangatiaeiatetahihenuiatui akoe;

9Akahaeremaitetangataikarangatiaaikorua,kameaki akoe,Tukuahenohoangamotenei;akatimatakoekite nohokitorarorawawahi

10Engarikakarangatiakoe,haere,enohokitomurirawa nohoanga;motetaengamaiotetangatananakoeikaranga, nakameaiakiakoe,Ehoa,pikiakekirungaake; 11Kitewhakanuihokitetahiiaia,kawhakaititia;kite whakaititetahiiaia,kawhakanuia

12Nakameaanoiakitetangatananaiaikaranga,Ka takakoeitehapa,itehaparanei,kauaekarangatiaouhoa, kauaanohokiouteina,kauahokiouwhanaunga,kauaano hokiouhoanohotaonga;keikarangaanoratoukiakoe,a kawhaiutukoe.

13Engarikatakahakarikoe,karangatiangarawakore,nga haua,ngakopa,ngamatapo:

14Akamanaakitiakoe;kahorehokiaratouutukiakoe: kautuakoeatearangaotehungatika

15A,karongotetahiotehungaenohotahianakitekaiki eneimea,kameakiaia,Kakoatetangatakaitaroite rangatiratangaoteAtua

16Nakameaiakiaia,Itakahehapanuietetahitangata, ahetokomahaikarangatia;

17Akatonoatanaponongaitehaoraotehapa,heimeaki tehungaikarangatia,haeremai;kuaritehokingamea katoa.

18NakaangaratoukatoakawhakakahorengatahiKa meatomuakiaia,Kuahokonaeahauhemara,mehaere ahaukiakite:emeaanaahaukiakoe,kiatukuaahaukia whakakahore

19Nakotemeatangaatetahi,Erimatakiruangaokiha kuahokonaeahau,kahaereahaukitewhakamatau:emea anaahaukiakoe,kiatukuaahaukiawhakakahore

20Imeaanotetahi,Kuamarenatiaahaukitewahine,he meateneiekoreaiahaueaheitehaereatu.

21Nakahaeremaitauapononga,kakoreroieneimeaki tonaarikiNakariritetangataitewhare,kameakitana pononga,Hohorotehaerekingaara,kingahuarahiotepa, kaarahimaiingarawakore,ingamutu,ingakopa,inga matapo

22Nakameatepononga,EteAriki,kuaritetauimeaai, ateneianohewahitakotonoa

23Nakameaterangatirakitepononga,haerekinga huarahi,kingataiepa,toiamaikirotonei,kiakiaitoku whare

24Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Ekoretetahioaua tangataikarangatiaraekaiitakuhapa

25Herahihokitehuiihaeretahimeia:akatahuriia,ka meakiaratou,

26Kitehaeremaitetahikiahau,akakoreekinokitona papa,whaea,wahine,tamariki,teina,tuahine,aerakite oraanomonaake,ekoreiaeaheiheiakongamaku

27Kitekorehokitetahiemaukitonaripeka,ehaeremaii muriiahau,ekoreiaeaheiheiakongamaku

28Kowaihokiokoutou,kitemeaiakitehangataumaihi, ekoreematuanohokitetatauingautu,mehemeaeranea anaanameaheiwhakaoti?

29Keiwhakatakotoiaiteturanga,kakoreetaeate whakaoti,akatawaimaikiaiatehungakatoaematakitaki ana;

30Kamea,itimatatetangataneitehangawhare,akihaii taeatewhakaoti.

31Kowairaneitekingi,inahaerekitewhawhaikitetahi atukingi,ekoreematuanohokitewhakaaro,etaearanei eiamengamanotekaungamanotewhakataukiterae haeremaianakiaiamengamanoeruatekau?

32A,kitekahore,itemeaitawhitianotera,katukuaatu eiahekarere,kameakiahouhiaterongo.

33Waihoki,kotetangataokoutouekoreewhakarerei anameakatoa,ekoreeaheiheiakongamaku

34Hepaitetote:otirakitehemotehaotetote,mateaha kawhaihaai?

35Ekoreepaimotewhenua,ekoreanohei whakawairakau;engarikapeiaetetangatakiwahoKite whaitaringatetahiheiwhakarongo,kiarongoia

UPOKO15

1¶Nakawhakatatakiaiangapupirikanakatoamenga tangatahara,kitewhakarongokiaia

2AkaamuamungaParihimengakaraipi,kamea,E manakoanateneitangatakingatangatahara,ekaitahiana meratou

3Nakakorerotiaeiateneikupuwhakaritekiaratou,ka mea,

4Koteheatangataokoutouherauanahipi,akangaro tetahioratou,ekoreianeiewaihoeiangaiwatekauma iwaitekoraha,akawhaiitemeaingaro,kiakitearaano?

5Akakitea,kawahairungaionapokohiwi,kakoa

6A,nokataekitewhare,kakarangatiaonahoamenga tangataenohotataana,kameakiaratou,Kiaharitahi tatou;kuakiteahokieahautakuhipiingaro

7Kotakukuputeneikiakoutou,kaperaanotehariite rangimotetangataharakotahiinaripeneta,nuiatuite harimongatangatatikaeiwatekaumaiwa,kahoreneio ratoumeaeripenetaai

8Koteheawahineranei,kotahitekauanamonihiriwa,ki tengarotetahi,ekoreianeiiaetahuiterama,etahiite whare,erapumarie,kiakitearaano?

9A,kakitea,kakarangatiaonahoametehungaenoho tataana,kamea,Kiaharitahimeahau;kuakiteahokie ahautewahiingaroiahau

10Waihoki,kotakukuputeneikiakoutou,heharikeite aroaroongaanaheraateAtuamotetangataharakotahi inaripeneta

11Imeaanoia,Tokoruangatamaatetahitangata; 12Kameatomuriorauakitonapapa,Epa,homaikiahau tewhaitaongaeweheaekoemoku.Nakaweheaeiahe orangamoratou

13Akihaiimahangara,kakohikohiaetetamaomuri ngameakatoa,ahaereanakitewhenuatawhiti, maumauriaanaonataongakireira,hetoreretangakite kino

14A,nokapotoanameakatoa,kapatematekaikitaua whenua;akatimataiaterawakore

15Nakahaereia,kapirikitetahitangataotauawhenua;a katonoaeiakianamarakitewhangaipoaka.

16Ihiahiahokiiakiawhakakiiatonakopukingakirie kaingaanaengapoaka:heoikihaiihoatuetetahikiaia

17Notehokingaakeoonawhakaaro,kameaia,Anote tiniongakaimahiatokupapa,henuinoaatuaratoutaro, koahauiakangaroitekaikai!

18Kawhakatikaahau,kahaerekitokumatua,kameakia ia,EPa,kuaharaahaukiterangi,kitouaroaroano; 19Aheoianotikangakiakiiaahauhetamanau:meinga ahaukiaritekitetahioaukaimahi.

20Nakawhakatikaia,akataekitonapapa.Na,iaiaanoi tawhiti,kakitetonapapaiaia,kaaroha,kaoma,hingaiho kirungakitonakaki,kihianaiaia

21Nakotemeatangaatetamakiaia,Epa,kuaharaahau kiterangi,kitouaroaroano,aheoianotikangakiakiia ahauhetamanau

22Nakameatepapakianapononga,Kiahohorotemau maiitekakahupairawa,akawhakakakahukiaia;hoatu hokihemowhitimotonaringa,hehuhokimoonawaewae: 23Kaweamaianotekuaokau,temeawhangai,patua;kia kaitatou,kiakoatengakau

24Koteneitamahokiakuimate,akuaora;ingaro,akua kiteaNakaangaratoukakoa

25Nakeitemaratanatamamatamua:a,notonahaerenga mai,kawhakatatakitewhare,karongoitewaiata,ite kanikani

26Nakarangatiaanaeiatetahiongapononga,kauiatu, heahaeneimea.

27Nakameamaiterakiaia,Kuataemaitouteina;kua patuahokietoupapatekuaomomonaatekau,notemea kuataeoramaiia.

28Nakaririia,kihaihokiipaikiahaerekiroto:meireira kahaereatutonamatuakiwaho,katohekiaia

29Nakawhakahokiia,kameakitonapapa,Nana,ka mahaeneitauimahiaiahaukiakoe,kahorehokiahaui takahiitaukupu:akahorerawakoeihomaihekuaokoati kiahau,kiakoatahiaiahaumeokuhoa.

30Otira,itetaengamaioteneitamaau,ipauneiou oranga,ratoutahikongawahinekairau,kuapatuaekoete kuaomomonaatekaumana.

31Nakameaterakiaia,Etama,keiahautonukoe,amu hokiakumeakatoa

32Hetikaiakiakoatatou,kiahari:imatehokitouteina nei,akuaora;ingaro,akuakitea

UPOKO16

1¶Aimeaanoiakianaakonga,Teratetahitangatawhai rawaimua,hetuaritaongatona;akakorerotiakiaiakei temaumauriaeiaanataonga

2Nakarangatiaanaiaeia,akameaatukiaia,Heaha teneierangonaneieahaumou?korerotiamaitotuaritanga; ekorehokieaheikiawaihokoeheituari

3Nakotemeatangaatauatuariirotoiaia,Meahaahau? etangohiaanahokietokuarikitetuaritangaiahau:ekore etaeaeahautekeri;kiteinoikawhakamaahau

4Emohioanaahaukitakuemeaai,motakupeinga rawatangaitetuaritanga,kaaioratouwhareheitukunga atumoku

5Nakakarangatiaeiateneitangata,teneitangataote hungaiaratouneietahimeaatonaariki,kameaiakite tuatahi,Ehiangameaatokuarikiiakoe?

6Nakameatera,Kotahiraumehuahinu.Nakameaiaki aia,Tangohiataupukapuka,hohorotenoho,tuhituhiae rimatekau

7Katahiiakameakitetahi,Ehiahokiiakoe?Kameaia, KotahiraumehuawitiNakameaiakiaia,Tangohiatau pukapuka,tuhituhiaewarutekau

8Nakamihiatetuarikinoeteariki,monaiwhai whakaaro:nuiatuhokitemohioongatamarikioteneiaoi toratouwhakapaparangaitongatamarikiotemarama 9Nakotakukuputeneikiakoutou,Waihotetaongakino heimeaietahihoaarohamokoutou;kiariroaiiakoutou kingakaingapumau

10Koiaeponoanakitemeanohinohirawa,eponoanoi temeanui:koiaekoreetikaitemeanohinohirawa,e koreanoetikaitemeanui

11Nakitekahorekoutouiponokitetaongahe,mawaie tukukiakoutouheitiakiitetaongapono?

12Akitekahorekoutouiponoitemeaatetangatake,ma waiehoatuhemeamakoutouakekiakoutou?

13Ekoreeaheiiteponongatemahikingarangatira tokorua:kakinohokikitetahi,kaarohakitetahi;kau raneikitetahi,kawhakahaweakitetahi.Ekoreeaheiia koutoutemahikiteAtua,kitetaonga

14AkongaParihi,hehungaapoapomoni,irongokienei meakatoa:akawhakahiratoukiaia.

15Nakotanameatangakiaratou,Kokoutoutehungae whakatikatikaanaiakoutouanoitearoaroongatangata; koteAtuaiaematauanakiokoutoungakau:kotemea hokiewhakanuiaanaengatangatahemeawhakarihariha kitearoarooteAtua

16ItutukiteturemengaporopitikiaHoani:noreirai kauwhautiamaiaiterangatiratangaoteAtua,atarukeana ngatangatakatoakiroto

17Erangitepahemotangaoterangi,otewhenuaetakoto noaana,ekoreiatetahitohuotetureetaka

18Kitewhakareretetahiitanawahine,akamarenai tetahiatu,epuremuanaia:kitemarenatetahitewahine kuawhakarerea,epuremuanaia

19Nateratetahitangatawhairawaimua,hekakahu papuratonakakahu,herinenapai,ahekaingataingara katoa:

20Nateratetahitangatarawakore,koRaharuhiteingoa,i whakatakotoriakitonakuwaha,hetuwhenua;

21Ehiahiaanahokikiawhangaiakingakongakongae ngahoroihoanaitetepuatetangatataonga:akahaere maingakuri,kamitimitiionamate.

22Nawaiakamatetetangatarawakore,akaweaanaenga anaherakiteumaoAperahama:kamatehokitetangata taonga,atanumiaana;

23Aitereingakatitiroakeia,iaiaewhakamamaetiaana, kakiteiaAperahamaitawhiti,meRaharuhiitonauma

24Nakakarangaia,kamea,Epa,eAperahama,kiaaroha kiahau,tonoamaihokiaRaharuhikitetouitepitootona matihaokitewai,heiwhakamataoitokuarero;emamae anahokiahauiteneimura

25OtirakameaaAperahama,Etama,kiamaharakuariro iakoeaumeapapaiiakoeeoraana,hekinoiangameaia Raharuhi:nakawhakamarietianeiia,ewhakamamaetia anakoe

26Haungaanoeneimeakatoa,kuaotitewhakapumau tetahitawhanuiiwaenganuiokoutou,omatou:akite meaetahikitewhakawhitiatuikoneikiakoutou,ekoree ahei;ekoreanoewhitimaiireirakiatatou.

27Anorakotera,Koiaahaukameaneikiakoe,epa,kia tonoaiakitewhareotokupapa:

28Tokorimahokiokuteina;kiawhakaatuaiiakiaratou, keihaeremaihokiratoukiteneiwahimamae

29KameaaAperahamakiaia,KeiaratouraaMohi ratoukongaporopiti;maratouewhakarongo.

30Kameaia,Kahore,epa,eAperahama:engarikite haereatutetahikiaratouotehungamate,karipeneta ratou.

31Nakameaterakiaia,Kitekoreratouewhakarongoki aMohi,kingaporopitihoki,ekoreanoewhakaaeahakoa araaketetangataitehungamate.

UPOKO17

1Nakameaiakianaakonga,Ekoreetaeate whakakahoreteputangaongatakehe:otiiaaue,temate motetangataeputaai!

2Henuitepaikiaiakitewhakatarewatiakitonakakite kohatumirakaihe,kiamakahokiiakitemoana,akiakaua etakaiaiakitehetetahioeneimeanohinohi

3Kiatupatokiakoutou:kiteharatouteinakiakoe,riria; akiteripeneta,whakarereanoatiaiho.

4Akitewhitungaharangakiakoeiterakotahi,aka whituonahokingamaikiakoe,akamea,Eripenetaana ahau;muruatona.

5AkameangaapotorokiteAriki,Whakanuiatomatou whakapono

6NakameateAriki,Kitemeahewhakaponotokoutou, metepuananiterahi,kameakoutoukiteneihikamaina, Kiarangaatukoe,kiawhakatokiakitemoana;ame whakarongokiakoe.

7Na,kowaiokoutouheponongatanaeparauana,etiaki anaraneiingakararehe,emeaatukiaia,itonahokinga maiitemara,haeretonumai,kanohokitekai?

8Aekoreemeakiaia,Takahehapamaku,kawhitikiai iakoe,katuarimaikiahau,kiamuturatakukai,takuinu; amuriihokakaikoe,kainuai?

9Ewhakawhetaiotiiakitauapononga,monaimeainga meaiwhakahauaaiia?Kaoreauetarai

10Waihokikokoutou,kaotingameakatoaiwhakahaua aikoutou,kakiatu,Heponongahuakorematou; 11Na,iaiaehaereanakiHiruharama,kahaereiara waenganuioHamaria,oKariri.

12A,iaiaetomoanakitetahikainga,kotahitekaunga tangataitutakikiaia,herepera,natumairatouitawhiti; 13Nakaaratoratoureo,kamea,EteKaiwhakaako,eIhu, kiaarohakiamatou

14A,itonakitengaatu,kameakiaratou,Haere,kiakite ngatohungaiakoutou.A,iaratouehaereana,kuama.

15A,itekitengaotetahioratoukuaoraia,kahoki,ahe rahitonareokitewhakakororiaiteAtua.

16Atakototapapaanaiakionawaewae,kawhakawhetai kiaia:anoHamariaia

17AkaohoatuaIhu,kamea,Kihairaneitetekaui whakarangia?engarikeiheatetokoiwa?

18Heoianongameaikiteaehokimaianakitehomaiite kororiakiteAtua,koteneitangataiwike

19Nakameaiakiaia,Whakatika,haere:natou whakaponokoeioraai

20A,iteuingaangaParihikiaia,koaheataemaiaite rangatiratangaoteAtua,kawhakahokiiakiaratou,ka mea,Ekoreekiteateputangamaioterangatiratangaote Atua;

21Ekoreanoratouemea,Na,tenei!ranei,nana!na,kei rotoiakoutouterangatiratangaoteAtua

22Akameaiakingaakonga,Teraetaemaingarae hiahiaaikoutoukiakiteitetahiongaraoteTamaate tangata,aekorekoutouekite

23Aemearatoukiakoutou,Na,tenei;na,titirokireira: kauaehaereatu,kauaearuatu.

24Karitehokikiteuiraehokomaianaitetahiwahiiraro oterangi:atiahoatuanakitetahiatuwahiirarooterangi; kaperaanoteTamaatetangataatonara.

25Otiiakotetikangateneikiamahangamamaemonai mua,kiawhakakinongiaanohokieteneiwhakatupuranga 26KaritehokikingaraiaNoangaraoteTamaate tangata

27Ekaianaratou,einuana,emarenaana,etukuaanaki temarena,taeanoatiateraitomoaiaNoakirotokite aaka,a,koteputangamaiotewaipuke,nawhakangaromia katoatiaratou.

28KariteanohokikingaraiaRota;ekaianaratou,einu ana,ehokomaiana,ehokoatuana,ewhakatoana,e hangawhareana;

29HeoiiteraiputamaiaiaRotaiHoroma,kauainahe kapura,hewhanarikiiterangi,nawhakangaromiakatoatia ratou.

30KaperaanoateraewhakakiteaaiteTamaatetangata 31Itauara,kotetangatairungaitetuanui,meanamea keirotoitewhare,kauaiaehekeihokitetikiatu:mete tangataitemara,kauaiaehokimai

32KiamaharakitewahineaRota

33Kitewhaitetahikiaoraia,kamateanoia;akitemate tetahi,kaoraanoia

34Kotakukuputeneikiakoutou,Itauapotokoruaite moengakotahi;kotahietangohia,kotahiewaiho.

35Tokoruangawahineehuriana;kotahietangohia, kotahiewaiho

36Tokoruangatangataitemara;kotahietangohia,kotahi ewaiho

37Nakawhakahokiratou,kameakiaia,Kohea,ete Ariki?Kameaiakiaratou,Kotewahiitetupapaku,ko reirahuihuiaingaekara

UPOKO18

1¶Nakakoreroiaitetahikupuwhakaritekiaratoumo tenei,kiainoiratouingawakatoa,kiakauaengoikore; 2Imeaia,Itetahipateratetahikaiwhakawa,hetangata kihaineiiwehikiteAtua,kihaianoihopohopokite tangata.

3Itauapaanotetahipouaru;akahaeremaiterakiaia,ka mea,Takitakinatokumateitokuhoatauwhainga.

4Aheroakihaiiaipai:muriihokameaiairotoiaia, AhakoakahoreahauewehikiteAtua,ehopohopokite tangata;

5Heoikaporeareaahauiteneipouaru,nakatakitakinae ahautonamate,keihohaahauitonahaerengatonumai

6KameateAriki,Whakarongokitatekaiwhakawakinoi meaai

7AekoreraneiteAtuaengakiitemateoanatangatai whiriwhiriai,ekaranganeikiaiaiteao,itepo,ahakoa whakaroanoaiakiaratou?

8Kotakukuputeneikiakoutou,Kahohoroiatetakitakii toratoumate.OtirakataemaiteTamaatetangata,ekite raneiiaitewhakaponoirungaitewhenua?

9Nakakorerotiaeiateneikupuwhakaritekietahiiunei kiaratouanohetika,iwhakahaweakietahiatu.

10Tokoruangatangataihaerekitetemeparakiteinoi;he Parihitetahi,hepupirikanatetahi.

11TuanateParihi,kotanakarakiateneiirotoiaia,Ete Atua,kawhakawhetaiahaukiakoe,notemeakahore ahaueritekieraatutangata,kitehaotaonga,kitehe,kite puremu,kiteritehokikiteneipupirikana.

12Takiruaakunohoangapukutangaitewiki,ehoatuanae ahautewhakatekauoakumeakatoa

13Kotepupirikanaiaitumaiitawhiti,kihaiimeakia angaakeonakanohikiterangi,heoipatukianakitona uma,kamea,EteAtua,tohungiaahau,tetangatahara.

14Kotakukuputeneikiakoutou,Nuiatutetikaoteneii toteraitehokingakitonawhare:kitewhakanuihoki tetahiiaia,kawhakaititia;kitewhakaititetahiiaia,ka whakanuia

15Nakakaweamaieratoukiaiaaratoutamarikinonohi, kiapaaiiakiaratou:otiia,notekitengaoanaakonga,ka ririaaturatou

16OtirakakarangatiaaturatoueIhukiaia,kamea, Tukuangatamarikinonohikiahaeremaikiahau,kaua hokiratouearaiaatu:nongapeneihokiterangatiratangao teAtua

17Heponotakuemeaneikiakoutou,Kitekahoreerite tetangoatetahiiterangatiratangaoteAtuakitatetamaiti nohinohi,ekorerawaiaetomokiroto

18Nakauitetahirangatirakiaia,kamea,Ete Kaiwhakaakopai,meahaahaukawhiwhiaikiteoratonu?

19NakotemeatangaaIhukiaia,Heahaahauikiiaaie koehepai?kahoretetahiipai,kotahianake,koteAtua.

20Ematauanakoekingature,Kauaepuremu,Kauae patutangata,Kauaetahae,Kauaewhakapaeteka, Whakahonoretiatoupapametouwhaea.

21Nakameaia,Kuariteiahaueneikatoanotoku tamarikitangaake

22A,terongongaoIhukieneimea,kameakiaia,Kotahi temeaehapaanaiakoe:hokonaaumeakatoa,katuwha mangarawakore,aewhaitaongakoekiterangi:ahaere maiimuriiahau.

23Nakarongoiakieneimea,kapourirawa;henuihoki onataonga

24AkakiteaIhuitonapouri,kamea,Anotewhakauaua otetapokootehungataongakiterangatiratangaoteAtua!

25Erangihokitehaereotekameraratekowhaootengira etakotonoaanaitehaereotetangatataongakirotokite rangatiratangaoteAtua

26Nakameangakaiwhakarongo,Kowairaeora?

27Imeaanoia,Kongameaekoreetaeaetetangata,ka taeaeteAtua

28AkameaaPita,Na,kuawhakarereaneiematounga meakatoa,kuaaruneiiakoe.

29Nakameaiakiaratou,Heponotakuemeaneikia koutou,Kahorehetangataiwhakarereitewhare,inga matua,ingateina,itewahine,ingatamariki,ite whakaarokiterangatiratangaoteAtua;

30Ekoreeriromaiiaiangatininoaatuiteneiwa,ai teraaomeakeneiputaheoratonu

31Akamauiakitetekaumarua,kameakiaratou,Nae haereanateneitatoukiHiruharama,akaritekatoanga meaituhituhiaengaporopitimoteTamaatetangata

32Katukuahokiiakingatauiwi,katawaia,ka whakatupuriakinotia,katuwhaina:

33Akaotiiatewhiu,kawhakamatea:aitetoruongara kaara.

34Akihairatouimataukitetahioeneimea:hemeahuna hokiiaratouteneikupu,kihairatouimohiokingameai korerotia

35A,iaiaewhakatataanakiHeriko,kanohotetahi matapoitetahaotearakitetonomeamanamana

36A,itonarongongaitemanoehaereana,kauiatu,He ahatenei?

37Kamearatoukiaia,KoIhuoNaharetaehaereana

38Katahiiakakaranga,kamea,EIhu,eteTamaaRawiri, kiaarohakiahau

39Nakaririaiaetehungaihaereimuakianohopuku: heoitinorahiaketanakaranga,EteTamaaRawiri,kia arohakiahau

40NakatuaIhu,kameakiaarahinamaikiaia:a,noka tata,kauikiaia,

41Kamea,Heahatauehiahianakiameatiaeahaumau? Nakameatera,EteAriki,kiatitiroahau

42KameaaIhukiaia,Titiro:natouwhakaponokoeiora ai

43Atitirotonuakeia,aaruanaiaia,metewhakakororiai teAtua:a,notekitengaoteiwikatoa,kawhakamoemitiki teAtua

UPOKO19

1¶AkatomoaIhu,atikaanarawaenganuioHeriko 2Na,teratetahitangatakoHakiahateingoa,herangatira pupirikana,hetangatataongaano

3IwhaiiakiakiteiaIhuheaharaneiia;akihaiitaeaite mano,heitihokiia.

4Nakaomaiakimua,akakeanakitetahihokamora,kia kiteiaia:meakehokiiatikarareira

5A,nokataeaIhukitauawahi,katitiroake,kameakia ia,EHakiaha,kiahohorotehekeiho;menohohokiahau kitouwhareaianei

6Nakahohoroiatehekeiho,akakoakiaiaheimanuhiri mana

7A,itoratoukitenga,kaamuamukatoa,kamea,Kuariro iakitetangataharanohoai.

8NakatuaHakiaha,kameakiteAriki;Nana,eteAriki, ehoatuanaeahautehawheoakutaongakitehunga rawakore;akitemeakuarirokeiahautetahimeaatetahi, katakiwhaakuutukiaia

9NakotemeatangaaIhukiaia,Nonaianeiteoraitae maiaikiteneiwhare,hetamaneihokiianaAperahama 10IhaeremaihokiteTamaatetangatakiterapu,kite whakaoraitemeaingaro

11A,iaratouewhakarongoanakieneimea,kakorerotia anoeiatetahikupuwhakarite,notemeaetataanaiaki Hiruharama,emeaanahokiratou,kotauawapuano whakakiteaaiterangatiratangaoteAtua

12Nareiraiakamea,Ihaeretetahirangatiranuikitetahi whenuamamao,kiariromaiiaiatetahirangatiratanga,ka hokimaiai

13Kotahitekauanaponongaikarangatiaeia,kotahitekau ngapaunaihoatueiakiaratou,kameakiaratou,Mahia kiahokimairaanoahau

14Otiraikinotonaiwikiaia,katonokarereimuriiaia, kamea,Ekorematouepaikiteneiheikingimomatou.

15A,kahokimaiia,kariromaihokiterangatiratanga,ka meakiakarangatiakiaiaauapononga,ihoatuneieiate monikiaratou,kiamohioaiiakitemahaongameairiro maiitetahi,itetahiitehokohoko

16Kataemaitomua,kamea,Eteariki,kangahurunga paunakuamahiakitaupauna.

17Kameaiakiaia,Kapai,eteponongapai:ponotonu taumahiitemeanohinohirawa,na,heirangatirakoemo ngapakotahitekau

18A,kotehaerengamaiotetuarua,kamea,Eteariki,e rimangapaunakuamahiakitaupauna.

19Kameaanoiakiaia,Heirangatiraanokoemongapa erima

20Na,kotehaerengamaiotetahi,kamea,EteAriki,na, taupaunairongoatianeieahaukitetauera

21Imatakuhokiahauiakoe,notemeahetangatauaua koe:etangoanakoeitemeakihaiiwhakatakotoriaihoe koe,ekokotianaitemeakihaiiruiaekoe

22Na,kotanameatangakiaia,Keitatoumangaihe whakaheangamakuiakoe,eteponongakino.Imohiokoe hetangatauauaahau,etangoanaitemeakihaii whakatakotoriaeahau,ekokotianaitemeakihaiiruiae ahau:

23Heahakoetehoatuaiitakumonikitepeeke,peneikua riromaiiahautakumonimeonahuaano,itokutaenga mai?

24Nakameaiakitehungaetutataana,Tangohiate paunaiaia,hoatuhokikiteraingapaunakotahitekau

25Kamearatoukiaia,Etearikikotahineitekauana pauna

26Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Kitewhaimea tetahi,kahoatuanokiaia;akitekahorehemeaatetahi, koanameaakekatangohiaiaia

27Tenakoauahoaririokukihaineiipaikiahauheikingi moratou,arahinamaikikonei,kapatukitokuaroaro.

28A,nokamutueneikorero,katuriaatueiakimua,ka haerekiHiruharama

29A,katataiakiPetapaki,kiPetani,kitemaungaekiia neikotongaOriwa,tokoruaanaakongaitonoaeia

30Imeaia,Haerekoruakitekaingaeangamaianakia korua;etomoatuana,kakitekoruaitetahikuaoehereana, kahoreanoinohoianoatiaetetangata:wetekina,arahina maikikonei

31Kitemeahokitetahikiakorua,Heahaiwetekinaaie korua?kiapeneitakoutoukiatukiaia,EmeaanateAriki kiaia.

32Na,haereatuanatehungaitonoa,rokohangaatu,rite tonukitanaikoreroaikiaraua

33Na,iarauaeweweteanaitekuao,kameaonarangatira kiaraua,Heahakoruakaweweteaiitekuaona?

34Nakotarauameatangaatu,EmeaanateArikikiaia mana

35NakaarahinamaiiakiaIhu:apangaihoerauaoraua kakahukirungakitekuao,whakanohoiaanaaIhuki runga.

36A,iaiaehaereana,kawharikitiaoratoukakahukite huarahi

37A,iaiaewhakatataanakiteheketangaoMaunga Oriwa,kakoatehuihuikatoaongaakonga,kaangaka

whakamoemitikiteAtua,henuihokitereo,monga merekarakatoaikiteairatou;

38Kamea,KawhakapaingiateKingiehaeremaianai rungaiteingoaoteAriki:herongomaukirungakite rangi,hekororiakirungarawa.

39NakameaetahiongaParihiirotoitemanokiaia,E teKaiwhakaako,ririaauakonga

40Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Kotakukupu teneikiakoutou,meinohopukuenei,kuakarangaake ngakamaka

41A,nokatataia,kakiteitepa,katangihiaeia

42Kameaia,Meimohiokoe,akoeano,ahakoaiteneira neianoou,kingameaemauaitourongo!koteneikua hunaatuioukanohi

43Terahokietaemaingarakiakoe,ehangaaieou hoaririhepareparemouatakanoa,akakarapotiakoe,ka tiakinahokikoeingatahakatoa;

44Akawhakahoroakoekiraro,meautamarikiirotoia koe;ekoreanoewaihotetahikamakairungaitetahi kamakairotoiakoe;notemeakihaikoeimohiokitewa itirohiaaikoe

45Nakatomoiakitetemepara,kaangakapeikiwahoi tehungaehokoanairoto,itehungahokiehokomaiana; 46Kameakiaratou,Kuaotitetuhituhi,Kotokuwhare heiwhareinoi:akuameinganeiekoutouheianamonga kaipahua

47Awhakaakoanaiaitetemeparaiiara,iiaraOtiiaka whaingatohunganuimengakaraipimengarangatiraote iwikiawhakangaromiaia;

48Heoikihaiikiteataratouemeaai:notemeaeuana ngatangatakatoakitewhakarongokiaia.

UPOKO20

1¶Aitetahioauara,iaiaewhakaakoanaiteiwiirotoi tetemepara,ekauwhauanaiterongopai,kahaeremainga tohunganuimengakaraipimengakaumatuakiaia, 2Kakorerokiaia,kamea,Korerotiamaikiamatoute manaimeatiaaieneimeaekoe?nawaihokiteneimanai hoatukiakoe?

3Nakawhakahokiia,kameakiaratou,Makuhokieuiki akoutoukiakotahikupu;whakahokiamaihekupukiahau: 4KoteiriiringaaHoani,noterangiranei,notetangata ranei?

5Akakoreroreroratoukiaratouano,kamea,Kitemea tatou,Noterangi;kameaia,Ha,heahakoutoute whakaponoaikiaia?

6Akitemeatatou,Notetangata;kaakinatatoueteiwi katoakitekamaka:ewhakaponoanahokiratouhe poropitiaHoani

7Nakawhakahokiaeratou,Ekoreekiteanohearanei 8NakotemeatangaaIhukiaratou,Ekoreanoe korerotiaeahaukiakoutoutemanaimeaaiahauienei mea

9Nakaangaiakakoreroiteneikupuwhakaritekiteiwi;I whakatokiatetahimarawainaetetahitangata,atukuaana kingakaimahi,ahaereanakitawhiti,amahanoangara. 10Aitepoitikaaikatonoaeiaheponongakinga kaimahi,kiahoatuaieratoukiaiaetahiongahuaote marawaina:otirakawhiuaiaengakaimahi,whakahokia kautiaana

11Nakatonoaanoeiatetahiatupononga:akawhiuaano iaeratou,katukinotia,whakahokiakautiaana.

12Nakatonoaanohokitetahieia,tetuatoru:atukitukia anaiaeratou,makaanakiwaho.

13Nakameaterangatiraotemarawaina,Mepeheaahau? Katonoaeahautakutama,takuearohanei:terapearatou ehopohopokiaia,inakiteiaia

14Notekitengaiaongakaimahiiaia,kakorerorerokia ratouano,kamea,Kotetangatateneimonatekainga:tena, tatoukawhakamateiaia,kiariromaiaitekaingamotatou

15Namakaanaiakiwahootemarawaina,whakamatea ihoNakapeheaterangatiraotemarawainakiaratou?

16Kahaereia,kawhakangaroiauakaimahi,kahoatute marawainakietahiatuA,toratourongonga,kamea, Kahorerapea

17Katitiroiakiaratou,kamea,Heaharateneikuaotite tuhituhi,Kotekohatuikapeaengakaihanga,kuameinga teneiheimotekokonga?

18Na,kitehingatetahikirungakiteneikohatu, mongamonganoa;otirakitetakatauameakirungaki tetahi,ngotangotanoaiamehepuehu

19Nakawhaingatohunganuimengakaraipikiahopukia iaitauawaano;amatakuanaratouiteiwi:imaharahoki ratouikorerotiaeiateneikupuwhakaritemoratou

20Nakaatatirohiaiaeratou,katonoamaihe kaiwhakarongo,anoteahuakeitotehungatika,heihopu motanakorero,kiatukuaaiiakiterangatiratanga,kite kahaotekawana.

21Nakauiratoukiaia,kamea,EteKaiwhakaako,e mohioanamatouhetikatauekoreronei,ewhakaakoana, ekoreanokoeewhakapaikanohikitekanohitangata, engariewhakaakoponoanakoeitearaoteAtua 22HemeatikaraneitehoatutakohaematoukiaHiha, kahoreranei?

23Otiraikiteaeiatoratouhianga,akameakiaratou,He ahakoutoukawhakamatautauneiiahau?

24Kiakiteahauitetahipene.Nowaiteahuamete tuhituhinga?Nakawhakahokiratou,kamea,NoHiha

25Katahiiakameakiaratou,HoatukiaHihangameaa Hiha,kiteAtuangameaateAtua.

26Heoikihaiitaeaeratoutehopuitetahikoreroanaite aroarooteiwi:nakamiharoratoukitanakupu,a whakarongokauana.

27NakataemaietahiongaHarukiemeaneikahorehe aranga;akauiratoukiaia, 28Kamea,EteKaiwhakaako,ituhituhiaMohikiamatou, Kitematetetuakanaotetahitangata,hewahineanotana, akamateurikoreia,metangoetonateinatanawahine,ka whakatupuuriaimotonatuakana

29Natokowhitutetahiwhanau,hetuakana,heteina:ka tangotomuaitewahine,amateurikoreana

30Nakatangotetuaruaitewahine,akamateurikoreano ia

31Nakatangotetuatoruiaia;iperaanongatokowhitu:a kahorearatoutamarikiiwaihoai,amateiho

32Na,muriihoiaratoukatoa,kamatetewahine

33Na,itearanga,mawaioratoutewahine?tokowhitu hokiiaiaheiwahine

34NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Emarenaana ngatamarikioteneiao,ehoatuanakitemarena;

35Tenakotehungaetikaanakiawhiwhikitauaao,mete arangamaiitehungamate,ekoreemarena,ekoreanoe hoatukiamarenatia;

36Ekoreanoratoueaheikiamate:eriteanahokikinga anahera;hetamarikiratounateAtua,hetamarikinate aranga

37Na,kotearangaotehungamate,kuawhakakiteamai tenaeMohiitanamoterakau,ikarangatiaaiteArikiko teAtuaoAperahama,koteAtuaoIhaka,koteAtuao Hakopa

38NaeharaiaiteAtuanotehungamate,engarinote hungaora:eorakatoaanahokiirotoiaia

39Nakawhakahokietahiongakaraipikamea,Ete Kaiwhakaako,hepaitaukorero

40Imuriihokihairatouimaiakiteuianokiaiaitetahi mea.

41Nakameaiakiaratou,nateaharatouimeaaihetama naRawiriateKaraiti?

42KoRawiritonuteneiimeaitepukapukaongaWaiata, ImeaaIhowakitokuAriki,Heitokumataukoenohoai; 43Kiameingaraanoeahauouhoaririheiturangawaewae mou.

44NakakiiaiaeRawiriheAriki,hepeheaitamaaikia ia?

45Na,metewhakarongoanoteiwikatoa,kameaiaki anaakonga,

46Kiatupatokingakaraipi,kotaratouneiehiahiaaikia haereirotoingakakahuroroa,earohaanakinga ohatangaingakaingahokohoko,menganohoanga rangatiraingawharekarakia,menganohoangarangatirai ngahakari;

47Kapauneiiaratoungawhareongapouaru,einoiroa ana,heahuakau:nuirawateheepakiaratou

UPOKO21

1¶Nakatitiroakeia,kakiteitehungataonga,emaka anaiaratoumonihoatunoakitetakotorangamoni

2Akakiteiaitetahipouarurawakore,emakaanainga moninohinohirawaeruakireira.

3Nakameaia,Heponotakuemeaneikiakoutou,nui atutateneipouarurawakoreimakaaiiaratoukatoa; 4Koeneikatoahokiemakaanakoetahioaratoumea hiranoaatukingawhakaheremateAtua:koiaiaitona rawakoretangaemakaanaianaorangakatoa

5Aietahiekoreroanakitewharetapu,kaotineite whakapaipaikingakohatupapai,kingameahomainoa, kameaia,

6Na,koeneimeaekiteneikoutou,teraetaemaingarae koreaietoetetahikohatuirungaitetahikohatu,engarika whakahoroa

7Nakauiratoukiaia,kamea,EteKaiwhakaako,koa heaeneimea?heahahokitetohuinaputaeneimea?

8Akameaia,Kiamaharakeimamingatiakoutou:he tokomahahokiehaeremaiirungaitokuingoa,emea,Ko ahauia;kuatatahokitetaima:na,keiwhaiimuriiaratou

9Nakarongokoutoukingatauakingawhakaoho,kauae mataku:kuatakotohokitetikangamoeneimeakiamatua putamai;engarikareiroatemutunga

10Katahiiakameakiaratou,Kawhakatikatetahiiwiki tetahiiwi,tetahirangatiratangakitetahirangatiratanga;

11Terahokieputangarununuikingatiniwahi,kapate matekaimengamateuruta;mengameawhakamataku hoki,mengatohununuioterangi

12Akomuaakeieneimeakatoakapaoratouringakia koutou,kawhakatoiiakoutou,katukuiakoutoukinga wharekarakia,kingawhareherehere,metekawemaikite aroaroongakingi,ongakawana,motokuingoa 13Akawaihokiakoutouheitohuwhakaatu.

14Nawhakatatukirotokiokoutoungakau,kiakauae whakaaroawawetiatakoutouewhakahokiatuai; 15Makuhokiehoatukiakoutouhemangai,he matauranga,ekoreetaeatewhakakahore,tepehi,eo koutouhoawhawhaikatoa.

16Akatukuaatukoutouengamatua,engateina,enga whanaunga,engahoa;koetahiokoutoukiawhakamatea 17Akakinongiakoutouengatangatakatoa,hemeahoki motokuingoa

18Otiiaekoreengarotetahimakaweookoutoumahunga 19Matemanawanuiemauaiokoutouwairua.

20AkakitekoutouiHiruharamaekarapotiaanaenga taua,koreirakoutoumohioai,kuatatatona whakangaromanga.

21HeireirakiaomatehungaiHuriakingamaunga;mete hungaiwaenganuionakiahaereatu;kauaanohokite hungaongawhenuaetomokireira.

22Kongarahokieneioterapuutu,eriteaingamea katoakuaotitetuhituhi

23Aue,tematemotehungaehapuana,mongameahoki ewhangaianakiteu,iauara!henuihokiteaituakite whenua,meteririkiteneiiwi

24Akahingaratouitemataotehoari,kariroparauki ngaiwikatoa:akatakahiaHiruharamaengatauiwi,kia riteraanongawaongatauiwi

25Akawhaitohukitera,kitemarama,kingawhetu;aki rungakitewhenuahepaweranongatauiwi,he tumatatenga;eharuruanatemoanamengangaru;

26Kawhitingatangataitemataku,itemanawapakinga meaeputamaianakitewhenua:engaueuehokingamea kahaongarangi

27KoreiraratoukiteaiiteTamaatetangataehaeremai anairungaitekapua,metekaha,metekororianui

28A,nokatimataeneimeateputa,titiroake,kiaarahoki okoutoumatenga;kuatatahokitokoutouwhakaoranga.

29Nakakorerotiaeiatetahikupuwhakaritekiaratou; Tirohiatepiki,mengarakaukatoa;

30Itemeaepihiana,nakakitekoutou,kamohionoaake kuatatateraumati

31Waihokikokoutou,inakiteieneimeaeputaana,ka mataukuatataterangatiratangaoteAtua

32Heponotakuemeaneikiakoutou,Ekorerawae pahemoteneiwhakatupuranga,kiaputaraanoeneimea katoa.

33Koterangimetewhenuaepahemo:koakukupuiae koreepahemo

34Akiatupatokiakoutouano,keitaimahaokoutou ngakauitekakai,itehaurangi,ingararuraruoteneiao,a kaputaohoreremaitauarakiakoutou.

35Kaputahokikingatangatakatoaenohoanaitematao tewhenuakatoa,anohemahanga

36Mokoneirakiamataara,meteinoitonu,kiapaingiaai koutoukiamawhitiieneimeakatoameakeneiputa,kiatu hokiitearoarooteTamaatetangata

37Aiiaraewhakaakoanaiairotoitetemepara;aitepo kahaereia,kanohoitemaungaekiianeikotemaungao ngaOriwa

38Aiteatatukahaeremaingatangatakiaiakite temepara,kitewhakarongokiaia.

UPOKO22

1¶Nakuatatatehakaritarorewenakoreekiianeikote kapenga

2Nakarapungatohunganuimengakaraipikitepeheae whakamateairatouiaia;imatakuhokiratouiteiwi

3NakauruaHatanakiaHura,tonaingoaneikoIkariote, koianeitetahiotetekaumarua

4Nakahaereia,kakorerokingatohunganui,kinga rangatirahoiamepeheaetukuaaiiaeiakiaratou.

5Akahariratou,kawhakaaekiahoatuhemonimana

6Nakawhakaaeia,karapuitewapaiheitukungaiaiaki aratouitemeaengaroatuanatemano.

7Nakatakamaiteraotetarorewenakoreitikaneikia patuatekapenga

8KatonoaeiaaPitarauakoHoanikamea,Tikina,takate kapengamatatou,kiakaiaitatou

9Nakamearauakiaia,Koheakoepaiaikiatakaemaua?

10Kameaiakiaraua,Na,katomokoruakitepa,ka tutakihetangatakiakoruaemauanaitekahakawai;e aruiaiakitewhareetomoaiia

11Kakiatukitetangataotewhare,Emeaanate Kaiwhakaakokiakoe,Keiheaterumaekaiaimatouko akuakongaitekapenga?

12Akawhakaaturiaeiakiakoruaherumanuiirunga,oti rawatewhariki:metakaekoruakireira

13Nahaereanaraua,arokohangaaturitetonukitanai koreroaikiaraua:atakaanaerauatekapenga.

14Akaritetehaora,kanohoia,ratoukongaapotoro kotahitekaumarua

15Nakameaiakiaratou,Nuiatutokuhiahiakiakaitahi tatouiteneikapenga,itemeakahoreanoahauimatenoa 16Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Ekoreahauekaii tenaamuriakenei,kiatinoriteraanoiterangatiratangao teAtua

17Nakamauiakitekapu,kawhakawhetai,kamea, Tangohiatenei,tuwhainamakoutou.

18Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Ekoreahaueinui tehuaotewaina,kiataemairaanoterangatiratangaote Atua.

19Nakamauiakitetaro,kawhakawhetai,kawhawhati, kahoatukiaratou,kamea,Kotokutinanateneiehoatu anamokoutou:meingateneiheiwhakamaharakiahau

20Iperaanotekapu,imuriihoitehapa,imeaia,Kote kawenatahouteneikapuirungaiokutotoeringihianei mokoutou.

21Otira,teneikeiahaunei,keitetepu,teringaote kaitukuiahau

22EhaereanahokiteTamaatetangata,eperaanamete meaiwhakaritea:otiiaauetematemotetangataetukuaai ia!

23Nakaangaratoukarapukiaratouano,mawaioratou teneiemea

24Akaaraanohetautohearatou,kowaioratouemeinga kotetangatatinonui

25Nakameaiakiaratou,Kongakingiongatauiwie whakarangatiraanakiaratou;kotehungaewhaimana anakirungaiaratoukakiiahehungaatawhai

26Otiiakauakoutouepera:engarikiaritekitomurite meanuiokoutou;kiariteanotetinotangatakitekaimahi.

27Kowaihokitemeanui,koiaenohoanakitekai,kote kaimahiranei?hetekaianeikoiaenohoanakitekai?ko ahauiairotoiakoutoueriteanakitekaimahi.

28Kokoutoutehungainohotahitonumeahauioku whakamatautauranga

29Akawhakariteahauiterangatiratangamokoutou,ite perametatokuMatuaiwhakariteaimoku;

30Kiakaiai,kiainuaikoutoukitakutepuitoku rangatiratanga;akanohokirungakingatorona,whakawa aiingaiwikotahitekaumaruaoIharaira

31NakameateAriki,EHaimona,eHaimona,na,kua hiahiaaHatanakiarirokoeiaia,kiatataritiakoeeiaano hewiti

32Otiiakuainoiahaumou,keihemotouwhakapono:a, katahurimaianokoe,whakakahangiaouteina

33Nakameaterakiaia,EteAriki,epaianaahaukia haereheihoamoukitewhareherehere,kitematehoki.

34Anorakoia,Teneitakukupukiakoe,ePita,ekorete tikaokaoetangiaianei,katoruauwhakakahoretangaitou mataukiahau.

35Akameaiakiaratou,Itakutonongaiakoutou,kahore hepekemoni,kahoreheputea,kahorehehu,ihaparanei koutouitetahimea?Kamearatou,Kahore.

36Anorakoiakiaratou,Tenakoteneikitemeahepeke monitatetahi,mauriaatu,meteputeaano:meiahoki kahoreanahoari,hokonaatutonakakahu,kahokomaiaii tetahi

37Kotakukupuhokiteneikiakoutou,Kotetikangatenei kiariteiahautemeakuaotineitetuhituhi,ara,Kua huihuiaiakitehungahara:hetutukitangahokitongamea moku

38Nakamearatou,EteAriki,na,eruaeneihoari.Ka meaiakiaratou,Heoiano

39Nakaputaatuia,kahaerekiMaungaOriwa,kotana hangahokitera;metearuanoanaakongaiaia.

40A,iiaitauawahi,kameaiakiaratou,Meinoikeiuru koutoukitewhakamatautauranga

41Nakamaweheatuiaiaratou,metemeakotahitemaka kohatu,katukuionaturikiraro,kainoi;

42Kamea,EPa,kitepaikoe,tangohiaatuteneikapui ahau:otirakauakaewaihoitakuepaiai,engariitau.

43Nakaputamaikiaiatetahianaheraiterangi,e whakakahaanaiaia.

44A,iteokeotonawairua,kahohonuaketanainoi:ko tonakakawakapenaitetepetotoeturuturuihoanakite whenua

45Nakaaraiaiteinoi,akataekianaakonga,rokohanga atuemoeanaratou,hengakaupourihoki

46Nakotanameatangakiaratou,Heahakoutoukamoe ai?Whakatikakiteinoi,keiurukoutoukite whakamatautauranga

47Iaiaanoekoreroana,na,kotehuihuingatangata,ako teraehuainarakoHura,kotetahiotetekaumarua,e haereanaimuaiaratou,akawhakatatakiaIhukitekihii aia.

48AnorakoIhukiaia,EHura,hekihitauheitukumote Tamaatetangata?

49A,notekitengaotehungaitonatahaingameaterae tupono,kamearatoukiaia,EteAriki,mepaturaneie matoukitehoari?

50Nahauaihoetetahioratouteponongaatetohunganui, poroaanatonataringamatau.

51NakaohoaIhu,kamea,KatiraiteneiWhakapakia anaeiatonataringa,nakuaora

52KatahiaIhukameakingatohunganui,kingarangatira otetemepara,kingakaumatua,ihaereatukiaia,Ihaere maikoutoumetetahaemengahoari,mengapatu?

53Iahauenohoanaiakoutouitetemeparaiiara,iiara, kihaiitotoromaiokoutouringakiahau:otiranokoutou teneihaora,kotekahahokiotepouri.

54Nakahopukinaiaeratou,kaarahinaatu,akaweaana kirotokitewhareotetinotohungaKoPitaiaiarui tawhiti.

55A,kaotiiaratouhekapuratetahukiwaengamarae,ia ratouenohotahiana,kanohohokiaPitaiwaenganuio ratou.

56Nakakiteaiaetetahikotiro,iaiaenohoanaitetahao tekapura;amatatautonutetitirokiaia,kamea,Iaiaano hokitenei.

57Nakawhakakahoreiakiaia,kamea,Eko,kahore ahauemohiokiaia

58Atarokauihokakitetetahiatuiaia,kamea,Noratou hokikoeAkameaaPita,Emara,eharaahau

59Ametemeakotahitehaoraimuriiho,katoheano tetahiatu,kamea,Heponoiaiaanohokitenei:noKariri hoki

60AkameaaPita,Emara,kahoreahauemataukitaue meana.Ireirapuano,iaiaekoreroana,katangite tikaokao

61NakatahuriteAriki,katitirokiaPitaNakamaharaa PitakitekupuateAriki,kitanaimeaaikiaia,Ekoree tangitetikaokao,katoruauwhakakahoretangaiahau 62NahaereatuanaaPitakiwaho,anuiatutonatangi 63NakataunungakaipupurioIhukiaia,kawhiuiaia. 64Kakopareaonakanohi,kapakiatonamata,kauikiaia, kamea,Poropitimai,nawaikoeipapaki?

65Hemahaanoeraatukupukinoikoreroairatoukiaia. 66A,iteaongaakeanootera,kahuihuingakaumatuao teiwi,ngatohunganui,mengakaraipi,aarahinaatuanaia kitoratourunanga,kamea,

67KoteKaraitiraneikoe?korerotiamaiAnorakoiakia ratou,Kitekorerotiaeahaukiakoutou,ekorekoutoue whakapono.

68Kiteuianoahaukiakoutou,ekorekoutoue whakahokikupumaikiahau,ekorehokietukuiahaukia haere

69HeimurineikanohoteTamaatetangatakimatauote kahaoteAtua

70Nakamearatoukatoa,KoteTamaraneikoeateAtua? Anorakoiakiaratou,Kuakorerotiamainaekoutouko ahauia

71Nakamearatou,heiahaakehekaiwhakaatumatatou? kuarongoneihokitatouitatonamangai

UPOKO23

1¶Katahikawhakatikatoratouhuihuikatoa,aarahina anaiakiaPirato

2Nakaangaratoukawhakapahekiaia,kamea,Kua mauiamatouteneitangataekukumekeanaiteiwi,emea anakiakauaehoatutetakohakiaHiha,ekianakoiaano heKingi.

3NakauiaPiratokiaia,kamea,KokoeraneiteKingio ngaHurai?Nakawhakahokiiakiaia,kamea,Kua korerotiamainaekoe

4NakotemeatangaaPiratokingatohunganui,kinga mano,kahoretetahiheoteneitangataimauiahau

5Anuiatutaratoutohe,kamea,Ewhakatutehuanaiaite iwi,ewhakaakoanaputanoaiHuria,timatamaiiKariria taenoamaikikonei

6IterongongaoPiratokiKariri,kaui,NoKaririranei teneitangata?

7A,itonamohiotanganoterangatiratangaiaoHerora,ka tonoaiakiaHerora,iHiruharamahokiiaiauara.

8Na,itekitengaoHeroraiaIhu,nuirawatonahari;kua roaiaehiahiaanakiakiteiaia,hemahahokingameai rangonaeiamona;akatumanakoiakakiteiaitetahi merekaraemahiaanaeia

9Nahemahangakupuiuiaiiakiaia;heoikahorehe kupuiwhakahokiaeiakiaia.

10Nakatungatohunganuimengakaraipi,kaharawa hokitaratouwhakapahekiaia

11NakawhakakorekoreaHeroraratoukoanahoiakiaia, kataunu,akaotiiatewhakakakahukitekahu whakapaipai,kawhakahokiaatukiaPirato

12ItauarangianokahouhiaterongoaPiratorauako Herora:imuahokiemauaharaanakiaraua

13NakakarangatiaePiratongatohunganui,ngarangatira, meteiwi.

14Kameakiaratou,Kuakaweamaineiekoutoutenei tangatakiahau,metemeahetangataewhakaputakeanai teiwi:na,itakuwhakawakangaiaiaitokoutouaroaro, kahorerawaimauiahautetahiheoteneitangatamonga meaewhakawakianeiiaekoutou

15AkihaianohokiaHerora:nanahokikoutouitonomai kiaia;na,kahorehemeaetikaaikiamateia

16Na,mewhiuiaeahau,katukuatuai

17Kuatakotohokitetikangakiatukuaeiatetahikia ratouitehakari

18Nakakarangakatoaratou,kamea,Whakamateatenei, tukuamaiaParapakiamatou.

19Koteneihokiimakakitewharehereheremote nanangainanaaiiairotoitepa,motepatutangata

20NakakoreroanoaPirato,itonahiahiakiatukuaaIhu kiaratou

21Heoihamamaanaratou,meaana,Ripekatiaia,ripekatia.

22Kameaanoiakiaratou,kotetoruongameatanga,he aharatanakinoimeaai?Kahoreanoimauiahautetahi heonaemateai:makuiaewhiu,katukuatu

23Otiranuiatuoratoureokitetohe,etonoanakia ripekatiaiaIkaharawaanongareooratoumeonga tohunganui

24NakawhakaotiaePiratokiawaihoitaratouitonoai

25Nakatukuaanokiaratoutetangataimakakitewhare hereheremotenananga,motepatutangata,taratouhokii tonoai;engariitukuaeiaaIhukitaratouipaiai

26Aiaratouearahianaiaia,kamauratoukitetahi tangataoHairini,kiaHaimona,ehaeremaianainga whenua,autainaanakiaiateripeka,kiaamohiaimuriia Ihu

27Nahenuitehuihuingaoteiwiiaruiaia,menga wahinehokietangiana,eaueanakiaia.

28NakatahuriaIhukiaratou,kamea,Engatamahineo Hiruharama,kauaetangikiahau,engarimetangikia koutouano,kiakoutoutamariki.

29Terahokieputangaraemeaairatou,Koatonunga pakoko,mengakopukahoreiwhanau,mengaukahorei ngotea.

30Koreiratimataairatoutemeakingamaunga,Horoiho kirungakiamatou;kingapukepuke,Hipokinamatou

31Kitemeingahokieneimeaeratouiterakauekaimata ana,koteahaemeatiaiterakaukamaroke?

32Nateraatuetahitokorua,hehungamahikino,earahina ngatahitiaanameiakiawhakamatea

33AkataeratoukitewahiekiianeikoteAngaanga,ka ripekatiaiakireira,meauakaimahikino,kotahikimatau, kotahikimaui

34NakameaaIhu,EPa,houhiaterongokiaratou; kahorehokiratouemohiokitaratouemeanei.A weheweheaanaonakakahuhemeamakakiterota

35MetetuanoteiwimatakitakiaiKongarangatirahoki itawaikiaia,kamea,Koeraatuiwhakaorangiaeia; manaanoiaewhakaora,kitemeakoteKaraitiia,kotate Atuaiwhiriwhiriai

36Kongahoiaetahiitaunukiaia,kahaeremaimete kawemaihewinikakiaia

37Kamea,KitemeakokoeteKingiongaHurai, whakaorangiakoe.

38Ateratemeaituhituhiakirungaakeiaia,KOTE KINGITENEIONGAHURAI

39Nakotetahiongakaimahikinoiwhakairiarai kohukohukiaia,imea,KitemeakoteKaraitikoe, whakaorangiakoe,mauahoki

40Nakawhakahokitetahi,karirikiaia,kamea,Ekore raneikoeewehikiteAtua,keiteneimatetahineihokikoe?

41Katikahokitataua;kawhiwhihokitauakiteutuetika anamoatauamahi:koteneitangataiakahorehemahihe.

42NakotanameatangakiaIhu,EteAriki,kiamahara koekiahauinahaeremaikoeirungaitourangatiratanga

43AnorakoIhukiaia,heponotakuemeaneikiakoe, KoaianeikoenohoaikiahaukiPararaiha

44Nakuatatakiteonoongahaora,akapouriarungao tewhenuakatoa,taeanoatiateiwaongahaora.

45Ipourihokitera,aiwahiatearaiotewharetapui waenganuipu

46AnuiatutereooIhukitekaranga;imeaia,EPa,tenei tokuwairuakatukuaatuneikiouringa:kamutueneikupu anakahemo.

47A,itekitengaotekeneturioitauamea,ka whakakororiaiaiteAtua,kamea,heponohetangatatika tenei

48Metehungakatoahokiihuihuimaikitematakitaki,i toratoukitengaiauameaimeatiara,kapatukiioratou uma,ahokiana

49Akotehungakatoaimohiokiaia,ratoukonga wahineiarumaiiaiaiKariri,itumaiitawhiti,matakitaki aikieneimea.

50Nateratetahitangata,koHohepateingoa,hetangata nohorunanga;hetangatapai,hetangatatika:

51(Kahoreiaiwhakaaekitoratouwhakaaro,kitaratou mahi;)noArimatiaia,notetahipaongaHurai:ahe tangataiaetatarianakiterangatiratangaoteAtua

52IhaereteneitangatakiaPirato,atonoaanaeiate tinanaoIhu.

53Na,katangohiaihoeiatauatinana,atakaiaanakite rinena,kawaihokiteruaihauakirotokitekohatu,kahore hokiitakotonoatetahitangatakireira.

54Nakoteratakangahakariia,ameakepuaotehapati

55IaruanongawahineihaeretahimaineimeiaiKariri, akiteanaiteurupa,itewhakatakotorangaanootona tinana

56Nakahokiratou,kamahiingameakakara,ingahinu; anohoanaitehapati,hewhakaarohokikiteture

UPOKO24

1¶Naiteratuatahiotewiki,itetinoatapo,kahaeremai ratoukiteurupa,metemaumaiingameakakarakua mahianeieratou

2Arokohangaatueratoukuahurihiatekamakaiteurupa

3Akatomoratoukiroto,kihaiikiteatetinanaoteAriki, oIhu

4Na,iaratouepokaikahaanakitenei,na,tuananga tangatatokoruaioratoutaha,uiratonungakakahu.

5Na,iaratouematakuana,ekupapaihoanaoratou kanohikitewhenua,kamearauakiaratou,Heahakoutou karapuaiitetangataorairotoitehungamate?

6Kahoreiaikonei,engarikuaara:kiamaharakitanai meaaikiakoutouiaiaanoiKariri,

7Itanameatanga,KuatakototetikangakiatukuateTama atetangatakingaringaotehungahara,kiaripekatia,aite toruongarakaara

8Nakamahararatoukianakupu;

9Ahokimaianaiteurupa,kakoreroieneimeakatoaki tetekaumatahi,kiaratoukoeraatukatoa

10NakoMeriMakariniratoukoHoana,koMeriwhaeao Hemi,kooratouhoawahine,ngakaikoreroieneimeaki ngaapotoro

11Akoteahuaoaratoukupukitaratouwhakaarohemea titonoa;kihaiiwhakaponohiaeratou

12KatahikawhakatikaaPita,kaomakiteurupa;Na,ko tonapikongaihokakitekongakakahurinenaanakee takotoana,haereanametemiharoanoirotoiaiakitaua meaimeatia

13Natokoruaoratouehaereanaitauarakitetahikainga, eonotekauparongatemataraiHiruharama,koEmauhate ingoa

14Ekoreroreroanahokirauatetahikitetahikieneimea katoaimeinga

15A,iarauaekoreroreroana,euiuianakiaraua,nako Ihu,koiatonu,kuawhakatata,ahaeretahianameraua

16Ipuritiahokiorauakanohi,ikoreairauaemohiokia ia

17Nakameaiakiaraua,heahaeneikupuekoreronei koruakiakorua,iakoruaehaerenei?

18Nakawhakahokitetahioratou,koKereopateingoa,ka meakiaia,IHiruharamakoeenohoana,akokoeanake kahoreimohiokingameakuameinganeikireiraieneira?

19Kameaiakiaraua,Kieheamea?Kamearatoukiaia, MoIhuoNahareta,heporopitihokiia,hekahatanamahi, tanakupu,itearoarooteAtua,oteiwikatoa

20Kitonahoatutangaengatohunganui,eotatou rangatira,kiatukuakitemate,aripekatiaanaia

21Itumanakoanomatoukiaia,manaewhakaoraa Iharaira:naitetahaoeneimeakatoa,kotetoruteneio ngaraimeingaaieneimea

22Amiharonoaihomatoukietahiwahineomatou,i haereiteatatukiteurupa;

23Heoi,itekorengaikiteaeratoutonatinana,kahoki mai,kamea,ikiteaanoeratouheputangaanahera,eki anakeiteoraia.

24Nakahaereatuetahioomauahoakiteurupa,a rokohangaatu,ritetonukitangawahineikoreroai:otira kihaiiaikitea

25Nakotanameatangakiaraua,Etehunga whakaarokore,ngakaupuhoikitewhakaponokingamea katoaikoreroaingaporopiti;

26KahoreraneiitikakiapaeneimeakiateKaraiti,kia tomoiakitonakororia?

27NakatimataiakitaMohi,kitangaporopitikatoa, whakaaturiaanakiarauangameamonaongakaraipiture katoa.

28Akatatakitekaingaihaereairaua:nakaahuatuia, metemeaehaeretonuanaia

29Nakatoherauakiaia,kamea,Enohokiamaua:kua ahiahihoki,kuatitahateraNakahaereiakirotokia ratounohoai

30A,itonanohoangaihokiarauakitekai,kamauiaki tetaro,kawhakapai,kawhawhati,ahoatuanakiaraua 31Nakuakiteorauakanohi,akamohiokiaia;angaro atuanaiaioratoukanohi.

32Akamearauakiaraua,Kihaikoiaotauangakaui mumurairotoiataua,iaiaekoreroanakiatauaiteara,e whakaatuanaingakaraipiturekiataua?

33Nakawhakatikarauaitauahaoraano,ahokianaki Hiruharama,arokohangaatukuahuihuitetekaumatahi meoratouhoa.

34Emeaana,Koiarawaano!kuaarateAriki,kuaputaki aHaimona

35Nakakorerotiaerauangameatangaiteara,toraua mohiotangahokikiaiaitewhawhatitaro

36A,iarauaekoreroanaieneimea,nateraiatuanai waenganuioratou,meaanakiaratou,Kiataute rangimariekiakoutou

37Otirakoeraanaratou,wehiana;imaharahokihe wairuataratouikiteai.

38Nakotanameatangakiaratou,Heahakoutouka pororaruai?heahahokiiputaakeaingawhakaaroiroto iokoutoungakau?

39Tirohiaokuringameokuwaewae,koahautonutenei: whawhakiaahau,kiakiteaikoutou;kahorehokiote wairuakikokiko,wheuaranei,peneiiokuekiteamainae koutou

40A,kamutueneikoreroana,kawhakakiteaeiakia ratouonaringameonawaewae.

41A,iaratoukahoreneiiwhakaponoitehari,emiharo ana,kameaiakiaratou,Hekairaneitakoutoukeikonei?

42Nakahoatueratoukiaiatetahiika,hemeatunutunu, metehoni

43Nakatangoia,akaingaanaeiaitoratouaroaro.

44Nakameaiakiaratou,Kongakupueneiikorerotiae ahaukiakoutou,iahauanoiakoutou,kiaritengamea katoakuaotitetuhituhikirotokitetureaMohi,kinga poropiti,kingawaiatamoahau

45Katahiiakawhakatuwheraitoratoumatauranga,kia matauairatoukingakaraipiture.

46Akameakiaratou,Kotemeateneiituhituhia,kote tikangateneikiamamaeateKaraiti,kiaaramaihokiite hungamateitetoruongara;

47Kiakauwhautiahokiteripenetametemurungaharai rungaitonaingoakingaiwikatoa;kiHiruharamatimata ai.

48Nakokoutouheikaiwhakaatumoeneimea

49Na,makuetukukiakoutoutemeaikorerotiaimuae tokuMatua:otiiaenohokoutoukitepa,kiHiruharama, kiawhiwhiraanokitekahairunga

50Naarahinaanaratoueiakiwaho,kiPetani,nakuaara onaringa,whakapaingiaanaratoueia

51A,iaiaemanaakianaiaratou,kamaweheatuiaia ratou,kahakinaatuanakiterangi.

52Nakakoropikoratoukiaia,ahokianakiHiruharama, henuihokitekoa

53Anohotonuairatouitetemepara,metewhakapaikite AtuaAmine

RongopaiaHoani

UPOKO1

1ItetimatangateKupu,iteAtuateKupu,koteAtuaano teKupu.

2IteAtuaanoteneiitetimatanga

3Nanangameakatoaihanga;kahorehokitetahimeai koretehangaeiaongameaihanga

4Iaiateora;koteoratemaramamongatangata

5Irotoitepouritemaramaewhitiana;akihaiimauite pouri

6ItonoamaihetangataeteAtua,koHoanitonaingoa

7Ihaeremaiiaheikaiwhakaatu,heiwhakaatumote marama,kiameingaaieiangatangatakatoakia whakapono

8Eharaiaitemarama,engariihaeremaiheikaiwhakaatu motemarama

9Kotemaramaponotera,arakotemaramaemaramaai ngatangatakatoaehaeremaianakiteao.

10Iteaoia,ihangaanoeiateao,akihaiteaoimohioki aia

11Ihaeremaiiakiona,akihaionaimanakokiaia.

12Tenakotehungakatoaimanakokiaia,ihoatueiakia ratoutemanaheitamarikimateAtua,arakitehungae whakaponoanakitonaingoa.

13Kitehungaiwhanaueharaitetoto,eharaitate kikokikoipaiai,eharaitatetangataipaiai,engarinate Atua.

14IwhakakikokikoateKupu,anohoanaiatatou,(ikite anomatouitonakororiahekororiaeriteanakitoteTama kotahiateMatua,)kitonuitearohanoa,itepono.

15IkorerotiaiaeHoani;ikarangatera,imea,Koiateneii korerotiaraeahau,Koiaehaeremaianaimuriiahaue meingaanakimuaiahau:nomuahokiiaiahau.

16Kuarirohokiiatatoukatoatetahiwahiotona raneatanga,tearohanoahonoihokitearohanoa.

17NaMohihokiihomaiteture;kotearohanoamete ponoiahumaiiaIhuKaraiti

18KahoreanohetangataikitenoaiteAtua;koteTama kotahi,keiteumaneioteMatua,nanaiaiwhakapuaki

19¶NakotekoreroteneiaHoani,itetonongamaianga HuraiiHiruharamaingatohunganuiratoukongaRiwaiti heiuikiaia,Kowaikoe?

20Nakawhakinaeia,kihaiiwhakakahore;engariiwhaki, EharaahauiateKaraiti.

21Akauiratoukiaia,Tena,pehea?KoIraiakoe?Ka meaia,KahoreKokoetenaporopiti?Kawhakahokiaeia, Kahore.

22Nakamearatoukiaia,Kowaikoe?heiwhakahoki kupuatumamatoukitehungaitonoamaiaimatouE peheaanakoekiakoe?

23Kameaia,hereoahaunotetahiekarangaanaite koraha,WhakatikaiatehuarahioteAriki;heperameta Ihaiaporopitiimeaai.

24NongaParihianotehungaitonoamaira 25Nakauiratoukiaia,kameakiaia,Heahaotikoei iriiriai,kitemeaeharakoeiateKaraiti,eharaiaIraia, eharaiteporopiti?

26NakawhakahokiaHoanikiaratou,kamea,Heiriiri takukitewai:tenatetunaiwaenganuiiakoutoutetahi kahorekoutouematau;

27Koiateneiehaeremaianaimuriiahaukuapaikeki muaiahau:ekoreahauetauheiweweteitehereotona hu.

28ImeatiaeneimeakiPetapara,kiatawahiatuoHorano, kitewahieiriirianaaHoani

29IteaongaakekakiteaHoaniiaIhuehaereanamaiki aia,kamea,na,teRemeateAtua,heiwahaatuiteharao teao!

30Koiateneiikoreroaiahau,Keitehaeremaiimurii ahautetahitangatakuameingakimuaiahau:nomuahoki iaiahau

31Akahoreahauimohiokiaia;heoiheiwhakakiteiaia kiaIharaira,ihaeremaiaiahaumetakuiriirikitewai

32NakawhakaatuaHoani,kamea,IkiteahauiteWairua ehekeihoanaiterangi,anohekukupa,anohoanairunga iaia

33Akahoreahauimohiokiaia:engarikotekaitonomaii ahaukiteiriirikitewai,nanaikimaikiahau,Kote tangataekiteaikoeiteWairuaehekeihoana,enohoana kirungakiaia,koiatenaeiriirianakiteWairuaTapu.

34Akuakiteahau,kuawhakaatuneihoki,koteTama teneiateAtua

35IteaongaakeitetuanoaHoanimeanaakonga tokorua;

36NakatitiroiakiaIhuehaereana,kamea,na,teReme ateAtua!

37Akarongongaakongatokoruakiaiaekoreroana,a aruanarauaiaIhu

38AkatahuriaIhu,kakiteiarauaearuana,kameaiaki araua,Erapuanakoruaiteaha?Nakotarauameatanga kiaia,ERapi,kotetikangateneiinawhakamaoritia,Ete Kaiwhakaako,keiheatoukainga?

39Kameaiakiaraua,haeremaikiakite.Haereanaraua, kakiteitonawahiinohoai,anohoanaiaiaitauara:ko tetekauhokiiaongahaora.

40KoAnaru,teinaoHaimonaPitatetahiotauatokoruai rongoneikiaHoaniekoreroana,aaruanaiaia

41Koiakuakitewaweitonatuakanaake,iaHaimona,ka meakiaia,KuakiteaemauateMihaia,kotetikangatenei inawhakamaoritia,koteKaraiti

42NakaarahinamaiiaeiakiaIhu.AkatitiroaIhukia ia,kamea,KoHaimonakoe,kotetamaaHona:mehua koekoKipa:tonawhakamaoritangakoKohatu 43IteaongaakekameaaIhukiahaerekiKariri,akakite iaPiripi:akameaaIhukiaia,Earuiahau

44NakoPiripinoPetahaira,notepaoAnarurauakoPita 45KakiteaPiripiiaNatanahira,kameakiaia,Kuakitea ematouaia,monaneitetuhituhiaMohiirotoiteture,ta ngaporopitihoki,aIhuoNaharetatetamaaHohepa 46NakameaaNatanahirakiaia,Eputakoiatetahimea paiiNahareta?KameaaPiripikiaia,haeremaikiakite 47KakiteaIhuiaNatanahiraehaereanamaikiaia,ka puakitanakupumona,NahetinotangatanoIharaira, kahoreonatinihanga

48KameaaNatanahirakiaia,Noheakoeimatauaiki ahau?KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Itemeakiano koeikarangatiaePiripi,iakoeiraroitepiki,ikiteahau iakoe

49NakawhakahokiaNatanahira,kameakiaia,ERapi, koteTamakoeateAtua;kokoeteKingioIharaira

50NakawhakahokiaIhu,kameakiaia,Notaku meatangakiakoe,Ikiteahauiakoeiraroitepiki,i whakaponoaikoe?nuiatuieneingameaekiteaekoe

51Nakameaiakiaia,Hepono,heponotakuemeaneiki akoutou,Terakoutouekiteiterangietuwheraana,me ngaanaheraateAtuaepikiana,ehekeihoanakirungaki teTamaatetangata

UPOKO2

1¶NaitetoruongarahemarenaiKanaoKariri;aireira tewhaeaoIhu:

2IkarangatiaanoaIhuratoukoanaakongakitemarena.

3A,itepaungaotewaina,kameatewhaeaoIhukiaia, Kahorearatouwaina

4KameaaIhukiaia,Etai,heahatakukiakoe?kahore anokiataeanoatiatokuhaora

5Kameatonawhaeakingakaimahi,Kotanaemeaaikia koutou,meatia.

6Naireiraetahiipukohatueonoetuana,hetikangana ngaHuraimotehoroi,erua,etorungamehuaotetahi,o tetahi,inaki.

7KameaaIhukiaratou,WhakakiiangaipukitewaiA whakakiiaanaeratou,awhakakiiaana

8Nakameaiakiaratou,Tena,utuhia,kaweaatukite rangatiraotehakariAmauriaanaeratou

9A,nokawhakamatauterangatiraotehakariitewaii whakawainatia,akihaiimohionohearanei:(konga ponongaiaiutuhiatewaiimohio;)kakarangaterangatira otehakarikitetanemarenahou;

10Kameakiaia,Ewhakatakotoriaanaengatangata katoatewainapaiitetimatanga;akaroateinumanga,mo reiratemeahekinorawaatu:kokoeia,kuatohuitewaina paimonaianei.

11ImeatiateneitimatangamerekaraeIhukiKanaoKariri, iwhakakiteaeiatonakororia;awhakaponoanaana akongakiaia.

12MuriihoiteneikahaereihoiakiKaperenauma,aia, tonawhaea,onateina,meanaakonga:akihaiimahanga rainohoairatoukireira.

13NakuatatatekapengaangaHurai,akahaereaIhuki Hiruharama

14Nakakiteairotoitetemeparaenohoanangakaihoko kau,hipi,kukupa,mengakaiwhakawhitiwhitimoni

15A,kahangaeiahewhiukingaahononohi,kawhiua katoatiaeiakiwahoitetemepara,ngahipi,mengakau; Ringihiaanatemoniangakaiwhakawhitiwhitimoni, turakinaakengatepu;

16Imeaanoiakingakaihokokukupa,Tangohiaatueneii konei;auatewhareotokuMatuaemeingaheiwhare hokohoko

17Akamaharaanaakongakitemeaituhituhia,Kapau ahauitearohakitouwhare

18NakawhakahokingaHurai,kameakiaia,heahate tohuewhakakiteaanaekoekiamatou,inakoekameai eneimea?

19NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Wawahia teneiwharetapu,akiatorungarakaaraanoiahau

20AnorakongaHurai,Ewhatekaumaonongataui hangaaiteneiwharetapu,eotiraneitehangaekoeinga raetoru?

21Otirakotewharetapuotonatinanatanaikoreroai

22Nareira,itonaarangaakeitehungamate,kamahara anaakongakitanakorerotangaitenei;awhakaponoana ratoukitekaraipiture,kitekupuhokiikorerotiaeIhu 23Na,iaiaiHiruharamaitekapenga,itehakari,he tokomahaiwhakaponokitonaingoa,itoratoukitengai anamerekaraimeatiaeia

24OtirakihaiaIhuitukuatuiaiakiaratou,imohiohoki iakingatangatakatoa;

25Akahoreanameatangakiawhakaaturiatetangatae tetahi:imatauhokiiakitemeairotoitetangata

UPOKO3

1TeratetahitangatanongaParihi,koNikorimateingoa, herangatiranongaHurai:

2KahaeremaiteneikiaIhuitepo,kameakiaia,ERapi, ematauanamatouheKaiwhakaakokoeihaeremaiite Atua:ekorehokietaeaetetahieneimerekaraemahianei ekoe,kitekahoreteAtuaiaia.

3KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Hepono,hepono takuemeaneikiakoe,Kitekahoretetangataewhanau hou,ekoreiaeaheitekiteiterangatiratangaoteAtua.

4KameaaNikorimakiaia,Mepeheakawhanauaite tangataitonakoroheketanga?etaearaneitetuaruaonga haerengakirotokitekopuotonawhaea,whanaumaiai?

5KawhakahokiaeIhu,Hepono,heponotakuemeanei kiakoe,Kitekahoretetangataewhanauitewai,ite Wairuahoki,ekoreiaeaheitetomokiterangatiratangao teAtua

6Kotatekikokikoewhanauaihekikokiko;kotate Wairuaewhanauaihewairua.

7Kauaemiharokitakuimeaneikiakoe,Mewhanau houkoutou

8Epupuhianatehaukitanawahiepaiai,karongokoeki tonaharuru,heoiekoreemohiotiaekoetewahiiputamai ai,ehaereatuanaranei:koteperaanotehungakatoaka whanauiteWairua.

9KawhakahokiaNikorima,kameakiaia,Mepeheaka taeaaieneimea?

10KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Kokoete KaiwhakaakooIharaira,akahoreimataukieneimea?

11Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoe,E korerotiaanaematoutamatouimatauai,ewhakaaturia anatamatouikiteai;akahorekoutouetangokitamatou whakaatu

12Kitemeakuakorerotiaeahaukiakoutoungameaote whenua,akahorekoutouewhakapono,mepeheaka whakaponoaikitekorerotiaeahaukiakoutoungameao terangi?

13Kahorehokihetangataikakenoakiterangi,koia anakeihekeihoiterangi,arakoteTamaatetangata,e nohomaineiiterangi.

14KaritehokikitaMohiwhakairingaitenakahiite koraha,kuatakototetikangakiaperatewhakairingaote Tamaatetangata

15Kiakoreaiengarotetangataewhakaponoanakiaia, engarikiawhiwhiaikiteoratonu.

16KoiaanotearohaoteAtuakiteao,homaianaeiatana Tamakotahi,kiakahoreaiengarotetangataewhakapono anakiaia,engarikiawhiwhiaikiteoratonu.

17KihaihokiteAtuaitonomaiitanaTamakiteaokite whakaheiteao;engarikiaoraaiteaoiaia

18Koiaewhakaponoanakiaia,ekoreetautehekiaia: tenakoiaekoreewhakapono,kuawhakahengianoatia ake,monakihaiiwhakaponokiteingoaoteTamakotahia teAtua.

19Kotewhakahengahokitenei,notemeakuataemainei temaramakiteao,anuiatutongatangataarohakite pouriitoratoukitemarama,hekinohokinoaratoumahi 20Ekinoanahokikitemaramangakaimahikatoaite kino,ekoreanohokiehaeremaikitemarama,kei whakakiteaaratoumahi

21Tenakotekaimahiitepono,ehaeremaianakite marama,kiakiteaaianamahi,hemeamahiirotoiteAtua

22¶MuriihoieneimeakahaereaIhu,ratoukoana akonga,kitewhenuaoHuria;akanohoiakiaratouki reira,kairiiri

23NaiteiriirianohokiaHoanikiEnona,etataanaki Harema,notemeahenuitewaioreira:akahaeremai ratou,kairiiria

24KahoreanohokiaHoaniipangakitewhareherehere. 25NakaarahetotoheangaakongaaHoanikingaHurai motepurenga

26AkahaereratoukiaHoani,kameakiaia,ERapi,ko tetangataitawahioHorano,kotauiwhakaatumaina, nana,keiteiriiriia,akahaeremaingatangatakatoakiaia

27KawhakahokiaHoani,kamea,Ekoretetahimeaeriro maiitetangata,kitekoreehomaikiaiaiterangi

28Kokoutouheikaiwhakaatumoku,imeaahau,Ehara ahauiateKaraiti,engariitonoamaiahauimuaiaia.

29Kotetangataitewahinemarenahou,koiatetane marenahou:na,kotehoaotetanemarenahou,etuana,e whakarongoanakiaia,kaharinuikitereootetane marenahou:nareiraitinoriteaiteneiharioku

30Koiakianuihaere,koahauiakiaitihaere

31Koiaehaeremaianairunga,keirungaakeiainga meakatoa:koianotewhenuanotewhenuaia,note whenuaanotanakorero:koiaehaeremaianaiterangikei rungaakeitekatoa.

32Akotanaikiteai,irongoai,koiatanaewhakaatuai; kahorehokitetahitangataetangomaiitana whakaaturanga.

33Kitemanakotetahikitanawhakaaturanga,kuapiritana tohukiteponooteAtua

34KotateAtuaitonomaiai,ekoreroanaiaingakupua teAtua:kahorehokiteWairuaehomaieteAtuairungai temehua

35EarohaanateMatuakiteTama,kuahoatuanonga meakatoakitonaringa

36KoiaewhakaponoanakiteTama,heoratonutona:ko iaekoreewhakaponokiteTama,ekoreekiteiteora; engarikamautonuteririoteAtuakirungakiaia

UPOKO4

1A,nokamohioteArikikuarongongaParihi,konga akongaaIhuimeaai,iiriiriai,hetokomahaatuiaHoani, 2(HeoieharaiaIhunanaiiriiri,naanaakongaia,) 3KamahueiaiaHuria,ahokianaanokiKariri. 4Na,kotearamonaitikanaHamaria

5AkahaereiakitetahipaoHamaria,koHaikateingoa,e patataanakitewahiihoatueHakopakitanatama,kia Hohepa

6KeireirahokitepunaaHakopaNakuangengeaIhuite haerenga,kanohoiakitetahaotepuna:metemeaanoko teonoongahaora

7KahaeremaitetahiwahineoHamariakiteutuwai:ka meaaIhukiaia,Homaihewaimoku.

8Kuarirohokianaakongakitepakitehokokai

9NakotemeatangaatewahineoHamariakiaia,heaha koe,heHurainakoe,katonomaiaiitewaiiahau,he wahineneiahaunoHamaria?kahorehokingaHuraie mahikingaHamari

10KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Meimataukoeki tateAtuaehomaiai,kiteneihokiemeaatuneikiakoe, Homaihewaimoku;peneikuatonokoekiaia,akua hoatueiahewaiorakiakoe

11Kameatewahinekiaia,Ekara,kahoreaumeaheiutu wai,hehohonuanotepuna:noheatenawaioraau?

12Henuiotikoeitomatoumatua,iaHakopa,ihomaiai tepunakiamatou,inuanaiaikonei,ratoukoanatamariki, meanakararehe?

13KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Emateanoitewai tetangataeinuanaiteneiwai;

14Tenakotetangataeinuanaitewaiehoatueahaukia ia,ekoreiaemateitewaiaakeake;engaritewaiehoatu eahaukiaia,heipunawaiirotoiaiaepupuakeana,ate oratonuraano.

15Kameatewahinekiaia,Ekara,homaikiahautenei wai,keimateahauitewai,keihaeremaihokikikoneiutu ai.

16KameaaIhukiaia,Tikina,karangatiatotahu,kahoki maiai

17Kawhakahokitewahine,kamea,Kahoreakutahu.Ka meaaIhukiaia,Hekorerotikatau,Kahoreakutahu:

18Inahokikuatokorimaautahu;koiaiakoeneieharaite tahunau:heponotaukorero.

19Kameatewahinekiaia,Ekara,ekiteanaahauhe poropitikoe

20Ikarakiaomatoumatuairungaiteneimaunga;aemea anakoutou,keiHiruharamatewahietikaaitekarakia

21KameaaIhukiaia,Etai,whakaponokiahau,meake putatewa,ekoreaikoutouekarakiakiteMatuairungai teneimaunga,ekoreanoiHiruharama

22Kahorekoutouemohiokitakoutouekarakianei:e matauanamatoukitamatouekarakianei:nongaHurai neihokiteora

23Otirameakeputatewa,ateneiano,ekarakiaainga kaikarakiaponokiteMatuairungaitewairua,itepono:e rapuanahokiteMatuakiteperaheikarakiakiaia

24HeWairuateAtua:mekarakiahokingakaikarakiakia iairungaitewairua,itepono

25Kameatewahinekiaia,Ematauanaahaukeitehaere maiteMihaia,ekiianeikoteKaraiti,kataemaiia,mana ngameakatoaekorerokiatatou.

26KameaaIhukiaia,Koahauanoiaekoreroneikia koe

27Nakaputaireiraanaakonga,kamiharokitana korerotangakitewahine:heoikihaitetahiimea,Heaha tauerapu?heahakoeikoreroaikiaia?

28Nakawhakarereaetewahinetanaipuwai,ahaereana kitepa,kameakiauatangata,

29Haeremai,kiakiteitetangataikorerotiamaikiahau ngameakatoaimeaaiahau:ehararaneiteneiiateKaraiti?

30Kaputaratoukiwahootepa,akaahumaikiaia

31Itauatakiwaanokatohengaakongakiaia,kamea,E teKaiwhakaako,ekaira.

32Otirakameaiakiaratou,hekaianotakuheikaimaku, kahorekoutouematau.

33Nakameangaakongatetahikitetahi,Ikaweamai raneietetahihekaimana?

34KameaaIhukiaratou,Kotakukaitenei,kotemeaita tokukaitonoepaiai,kiawhakaotiahokitanamahi.

35Ekoreianeikoutouemea,Kiawhaatungamarama,a kataeatekotinga?Nana,kotakukuputeneikiakoutou, Kiaaraakeokoutoukanohi,titirokingamara;kuama hokiratoumotekotinga

36Kawhiwhitekaikokotikiteutu,kakohiaanohokieia ngahuamoteoratonu:kiaharitahiaitekairuirauakote kaikokoti

37Nakoneiiponoaitauaki,Eruianatetahi,ekokotiana tetahi

38Itonoakoutoueahaukitekokotiitemeakihaiimahia ekoutou:hetangatakenanaimahi,akuaurukoutoukia ratoumahi

39AhetokomahangaHamariotauapaiwhakaponokia ia,motekiatewahineimeara,Ikorerotiamaieiaki ahaungameakatoaimeaaiahau

40A,nokataengaHamarikiaia,katohekiaiakianoho iakiaratou:aeruangarainohoaiiakireira.

41Nahiranoaakengatangataiwhakapono,hemeahoki natanaakekupu;

42Imeaanokitewahine,Eharaitemeanataukupui whakaponoaimatouinaianei:kuarongoneihokimatou ake,akamatau,koteKaraitiputenei,koteKaiwhakaora oteao.

43Kapahurengaraerua,katuriaatueiaireira,ahaere anakiKariri

44KoIhutonuhokinanateki,Kahorehehonoreote poropitiitonakaingaake

45Heoi,itonataengakiKariri,kawhakamanuhiritiaiae ngatangataoKariri,ikitehokiratouingameakatoai meatiaeiakiHiruharamaitehakari:ihaerehokiratouki tehakari

46AkataeanoaIhukiKanaoKariri,kitewahiimeatia aieiatewaiheiwainaNakotetahitangatarangatirakei Kaperenaumatanatama

47A,nokarongoiakuataemaiaIhuiHuriakiKariri,ka haerekiaia,kainoikiaiakiahaereiakitewhakaorai tanatama:meakehokimarere

48NakotemeatangaaIhukiaia,Kitekahorekoutoue kiteingatohu,ingamerekara,ekorerawakoutoue whakapono.

49Kameatetangataatekingikiaia,EteAriki,haereiho itemeakahoreanokiamatenoatakutamaiti

50KameaaIhukiaia,Haere;kuaoratautamaNa whakaponoanatetangatakitekupuikorerotiaeIhukia ia,ahaereana

51A,iaiaehaereana,katutakianaponongakiaia,ka korerokiaia,kamea,Kuaoratautama

52NakauiiakiaratoukitehaoraimatutuakeaiiaKa mearatoukiaia,Nonanahi,notewhituongahaora,i mutuaitonakirika

53Nakamohiotepapa,kotetinohaoraiaimeaaiaIhu kiaia,Kuaoratautama:awhakaponoanaia,ratouko tonawharekatoa

54KoteruaanoteneiongamerekaraimeatiaeIhu,i muriitonahaerengaiHuriakiKariri.

UPOKO5

1MuriihoieneimeahehakaritangaHurai;akahaerea IhukiHiruharama

2NakeiHiruharamatetahiwaikaukaurangakeitetatau hipi,tonaingoaHiperukoPetehera;erimaona whakamahau

3Nakeirotoieneietakotoanatonatiniongaturoro,o ngamatapo,ongakopa,ongamemenge,etatarianakite pokarekarengaotewai.

4Hekeihoaihokitetahianaheraitewairiteaikite kaukauranga,whakapokarekareaiitewai:nakotetangata itaewaweimuriihootepokarekarengaotewaiiorai tonamate,ahakoaheaha

5Nakeireiratetahitangata,etorutekaumawarungataue mateana.

6NotekitengaoIhuiaiaetakotoana,kamataukuaroa ketewaonaemateana,kameakiaia,Epaianaraneikoe kiwhakaorangia?

7Kawhakahokiaetauaturorokiaia,Ekara,kahoreaku tangataheitukuiahaukitekaukauranga,ina whakapokarekareatewai:heoiiahauehaereana,kaheke ihotetahiimuaiahau

8KameaaIhukiaia,Whakatika,tangohiaaketou moenga,haere.

9Aoratonuaketauatangata,atangohiaakeanaeiatona moenga,haereana:kotehapatianotauara

10NakameangaHuraikitauatangataiwhakaorangiara, Kotehapatitenei:ekoreetikakiamauriaekoetou moenga

11Kawhakahokiaeiakiaratou,Kotetangatai whakaorangiaaiahau,nanaimeakiahau,Tangohiaake toumoenga,haere

12Nakauiratoukiaia,Kowaitenatangataimeanakia koe,Tangohiaaketomoenga,haere?

13Heoikihaitauatangataiwhakaorangiaraimohioko waiia:ipahemoatuhokiaIhu,hetokomahahokinga tangataitauawahi

14MuriihokakiteaIhuiaiairotoitetemepara,kamea kiaia,Na,kaotineikoetewhakaora:katiteharakeikino rawaihotemeaepakiakoe

15Haereanatauatangata,koreroanakingaHurai,naIhu iaiwhakaora.

16KoiangaHuraiiwhaiaikitetukinoiaIhu,monaimea ieneimeaitehapati.

17NakawhakahokiaeIhukiaratou,Emahianatoku Matuaataeanoatiateneira,emahianaanoahau

18KoiangaHuraiitinowhairawaaikiapatuaia,ehara hokiitemeakotanatakahianakeitehapati,engarimonai meakoteAtuatonaMatuaake,imeaheriteiakiteAtua tenui

19NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Hepono,he ponotakuemeaneikiakoutou,EkoreetaeaeteTamate meatetahimeaeiaanake,engaringameaekiteaiiaite Matuaemeaana:kongameakatoahokiemeaaiia,e meatiaanaanoeteTama

20EarohaanahokiteMatuakiteTama,ewhakakiteaana hokikiaiangameakatoaemeaaiia:henuiatuieneinga mahiewhakakiteaeiakiaia,kiamiharoaikoutou

21KotateMatuahoki,hewhakaara,hewhakaorainga tupapaku;kaperaanoteTama,kawhakaoraianaepaiai.

22EkorehokiteMatuaewhakawaitetahi,engarikua tukuaeiangawhakawakatoakiteTama;

23KiariteaitewhakahonoreangatangatakatoaiteTama kitaratouwhakahonoreiteMatuaKitekoretetahie whakahonoreiteTama,ewhakakahoreanaiaitehonore moteMatuanananeiiaitonomai.

24Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoutou,Kote tangataerongoanakitakukupu,ewhakaponoanahokiki tokukaitonomai,heoratonutona;engarikuawhitiite matekiteora

25Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Meake putatewa,ateneianoinaianei,erongoaingatupapakui tereootateAtuaTama;akotehungaerongoanakaora 26TatemeaheoratoteMatuakeirotoiaia;waihokikua homaieiakiteTama,kiawhaiorairotoiaia; 27Akuahomaianokiaiahetikangamotewhakawa,no temeakoiateTamaatetangata.

28Kauaemiharokitenei:notemeameakeputatewa,e rongoaiitonareongatangatakatoairotoingaurupa

29Akaputa;tehungaimahiitepaikitearangaoteora; metehungaimahiitekinokitearangaotemate

30Ekoreeaheiiahautemeatetahimeaeahauanake:rite tonutakuwhakawakitakuerongoai:hetikahokitaku whakawa;kahorehokiahauerapuitakuipaiai,engariita teMatuaipaiai,nananeiahauitonomai

31Mehemeakoahauheiwhakaatuiakuaha,eharataku whakaatuitepono

32Teraatuanotetahikaiwhakaatumoku;emohioanaano ahauhewhakaatuponotanaewhakaatuneimoku.

33ItonotangatakoutoukiaHoani,aiwhakaaturiaeiate pono

34Kahoreahauemanakokitatetangatawhakaatu:engari ekorerotiaanaeahaueneimeakiaoraaikoutou

35Heramakatera,heramamaramatonu:hewaanoipai aikoutoukiaharikitonamarama.

36Otirahekaiwhakaatuanotoku,nuiatuiaHoani:konga mahihokiihomaieteMatuakiawhakaotiaeahau,koaua mahiemahianeieahau,heiwhakaatumoku,itonoamai ahaueteMatua

37Na,koteMatuanananeiahauitonomai,kuaotiahau tewhakaatueia.Kahoreanokoutouirongonoakitona reo,kahoreanoikiteitonaahua

38Kahoreanohokiimautanakupuirotoiakoutou:ina hokikahorekoutouewhakaponokiteneiitonoamaineie ia

39Rapuangakaraipiture;emeaanahokikoutoukeireira teoratonumokoutou:koratouanoheikaiwhakaatumoku

40Heoikahorekoutouepaikiahaeremaikiahau,kia whiwhiaikiteora

41Hehonoretangata,kahoreahauemanakoatu.

42Nakuamatauahaukiakoutou,kahoretearohaote Atuairotoiakoutou

43KuataemaineiahauirungaiteingoaotokuMatua,a kahorekoutouemanakomaikiahau:kitehaeremaitetahi irungaitonaakeingoa,kamanakokoutoukiaia.

44Mepeheakoutoukawhakaponoai,karironeiiakoutou tekororiaeputaanaiakoutouano,akahoreerapuite kororiaeputaanaiteAtuaanake?

45Keimeakoutouekorerotiatokoutouheeahaukite Matua:teratekaikoreromotokoutouhe,koMohi,kota koutouewhakawhirinakinei

46MeiwhakaponohokikoutoukiaMohi,kua whakaponoanokiahau:kotanahokiituhituhiaihemea moku

47Otirakitekahorekoutouewhakaponokianaituhituhi ai,mepeheakawhakaponoaikiakukupu?

UPOKO6

1MuriihoieneimeakawhitiatuaIhuitemoanaoKariri, araitemoanaoTaipiria.

2Aherahitehuiiaruiaia,ikitehokiratouiana merekaraimeaaiiakingaturoro

3NakahaereaIhukirungaitemaunga,anohoanaireira ratoukoanaakonga

4Nakuatatatekapenga,tehakariangaHurai

5A,notemarangatangaakeongakanohioIhu,kakiteite rahiotehuiehaeremaianakiaia,kameaiakiaPiripi, Koheatatouhokotaroai,kiakaiaienei?

6Ipeneiaitanakiheiwhakamatautaumona:imohiohoki iakitanaemeaai

7KawhakahokiaePiripikiaia,Ekoreeraneamaratou ngataroongapeneeruarau,kiawhiwhiaitenei,teneio ratouitetahiwahiiti

8Kameatetahioanaakongakiaia,aAnaru,teinao HaimonaPita,

9Hetamaititenei,erimaanataropare,eruaikanonohi: heoiheiahaeneimateneiopenui?

10NakameaaIhu,Meingangatangatakianoho.Nahe nuitetarutaruotauawahiNakanohongatangatakiraro, tetokomahametemeaerimamano

11NakamauaIhukingataro;kamututewhakawhetai, katuwhaatukingaakonga,anangaakongakitehungae nohoana;mengaikaanoitaratouipaiai

12A,kamakonaratou,kameaiakianaakonga, Kohikohiangatoengaongawhatiwhatinga,keimaumauria tetahiwahi

13Nakohikohiaanaeratou,awhakakiiaanangakete tekaumaruakingawhatiwhatingaongataropareerima, kingatoengaangatangataikaira

14A,itekitengaoauatangataitemerekaraimeatiaeIhu, kakiratou,Heponokoteporopititeneiehaeremaianaki teao

15NakamaharaaIhu,meakeratouhaeremaikitetango iaia,kitewhakakingiiaia,namaunuanaanoiakite maunga,koiaanake.

16A,nokaahiahi,kahaereanaakongakitemoana

17Nakaekeratoukitekaipuke,kawhakawhitikitawahi otemoana,kiKaperenaumaNakuapourinoaake,kahore anoaIhukiataenoamaikiaratou.

18Nakoteturangaotemoana,henuihokinotepuhanga otehau

19Na,itoratouhoengaatu,eruatekaumarima,etoru tekauraneiparonga,kakiteiaIhuehaeremaorianai rungaitemoana,ewhakatataanakitekaipuke:naka matakuratou

20Nakameaiakiaratou,Koahautenei;kauaewehi

21Nakamearatoukiaekeiakitekaipuke:akihaiiaha kuautekaipukekitewahiihoeairatou

22Iteaongaake,kakitetemanoetuanaiteratahaote moana,kahorehepotikeatuireira,koteraanakeiekeai anaakonga,kihaihokiaIhuieketahimeanaakongaki rungakitekaipuke,engarikoanaakonga.kongaakonga anakeihaere;

23(HeoiiumaianoetahipotiiTiberiaetataanakite wahiikaitaroairatou,imuriitoteArikiwhakawhetainga; 24A,itekitengaotemanokahoreaIhuireira,kahoreano hokianaakonga,kaekehokiratoukingakaipuke,karere kiKaperenaumakiterapuiaIhu

25A,notoratoukitengaiaiaitawahiotemoana,kamea kiaia,ERapi,nonaheakoeitaemaiaikikonei?

26KawhakahokiaIhukiaratou,kamea,Hepono,he ponotakuemeaneikiakoutou,Ekorekoutouerapui ahaunotemeakuakitekoutouingamerekara,engarinote meaikaikoutouingataro,akamakona.

27Kauaemahimotekaimemeha,engarimotekaiemau tonuanakiteoratonu,kotateTamaatetangataehoatuai kiakoutou:nanahokiiaihirinateAtua,nateMatua.

28Nakamearatoukiaia,Meahamatouemahiaimatou ingamahiateAtua?

29KawhakahokiaIhu,kameakiaratou,KotateAtua mahitenei,kiawhakaponokoutoukitanaitonomaiai

30Nakamearatoukiaia,Koteheatohutemeatiaanae koekiakiteaimatou,kiawhakaponoaikiakoe?heaha taumahi?

31Ikaiotatoumatuaitemanaitekoraha;kotemeahoki ituhituhia,Ihomaieiahetaroiterangiheikaimaratou.

32NakotemeatangaaIhukiaratou,hepono,hepono takuemeaneikiakoutou,EharaiaMohinanaihoatutena tarokiakoutouiterangi;kotokuMatuaiatehoatuneiki akoutoutetaroponooterangi

33KotetarohokiateAtuakoiaehekeihoanaiterangi, ehomaianaiteorakiteao.

34Nakamearatoukiaia,EteAriki,homaiteneitarokia matouingawakatoa

35KameaaIhukiaratou,Koahautetarooteora:kite haeremaitetahikiahau,ekorerawaiaehiakai;kite whakaponohokitetahikiahau,ekorerawaiaematewai

36Otiraimeaanoahaukiakoutou,Kuakitekoutoui ahau,akahoreiwhakapono

37KoateMatuaehomaiaikiahaukahaerekatoamaiki ahau;akitehaeremaitetahikiahau,ekorerawaepeiae ahaukiwaho

38Ihekeihohokiahauiterangi,eharaitemeaheimahii takuipaiai,engariitatokukaitonomaiipaiai.

39KotateMatuaipaiai,nananeiahauitonomai,koia tenei,kiakauaengaroiahautetahiongameakatoai homaieiakiahau,engarikiawhakaarahiaakeeahauate rawhakamutunga

40Kotatokukaitonomaianoteneiipaiai,kotetangatae kiteanaiteTama,ewhakaponoanaanokiaia,kia whiwhiiakiteoratonu:makuanoiaewhakaaraakeate rawhakamutunga

41NakakomuhumuhungaHuraikiaia,monaimea,Ko ahautetaroihekeihoiterangi

42Kamearatou,EharaotiteneiiaIhu,tamaaHohepa,e mohioneitatoukitonapaparauakotonawhaea?heaha tanaekinei,Ihekeihoahauiterangi?

43NakawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Katite komuhumuhuirotoiakoutou

44Kahorehetangataeaheitehaeremaikiahau,kite kahoreiaekumeamaieteMatuanananeiahauitonomai: emakuanoiaewhakaaraakeaterawhakamutunga

45Kuaotitetuhituhiirotoingaporopiti,Aka whakaakonaratoukatoaeteAtua.Na,kotetangatakua rongo,kuaakonakiteMatua,kahaeremaikiahau

46EharaitemeakuakitetetahiiteMatua;koiaanakei putamaiiteAtua,koiakuakiteiteMatua.

47Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoutou,Kite whakaponotetahikiahau,heoratonutona

48Koahautetarooteora

49Ikaiokoutoumatuaitemanaitekoraha,aimateratou

50Kotetaroteneiihekeihoiterangi,kiakaiaitetangata iaia,akiakauaemate

51Koahautetarooraihekeihoiterangi:kitekaitetahii teneitaro,eoratonuia:kotetaroehoatueahaukooku kikokiko,ehoatueahauheiorangamoteao

52NakatotohengaHuraikiaratouano,kamea,Me peheaehomaiaieteneitangataonakikokikokiakaingae tatou?

53NakameaaIhukiaratou,Hepono,heponotakue meaneikiakoutou,Kitekahorekoutouekaiinga kikokikooteTamaatetangata,einuanaionatoto, kahoreheorairotoiakoutou

54Koiaekaianaiokukikokiko,einuanaiokutoto,he oratonutona;amakuiaewhakaaraakeatera whakamutunga

55Hekaiponohokiokukikokiko,hemeaponookutoto heiinu

56Koiaekaianaiokukikokiko,einuanaiokutoto,e nohoanairotoiahau,meahauhokiirotoiaia.

57NateMatuaorahokiahauitonomai,noteMatuaano tokuora:waihokikitekaitetahiiahau,keiahauheora mona.

58Kotetaroteneiihekeihoiterangi:ekoreeperaitao koutoumatuaikaira,amateana:kitekaitetahiitenei taro,eoratonuia.

59Ikorerotiaeneimeaeiairotoitewharekarakia,iaiae whakaakoanaiKaperenauma

60Nahetokomahaanaakongaiterongonga,imea,he kupupakeketenei;kowaikarongo?

61KamohioaIhuirotoiaia,ekomuhumuhuanaana akongakitenei,kameaiakiaratou,Eheanakoutouki tenei?

62KapehearakitekitekoutouiteTamaatetangatae kakeatuanakitewahiinohoaiiaimua?

63Kotewairuatewhakaoraana;kahoreatekikokiko wahi:kongakupuekoreroneiahaukiakoutouhewairua, heora

64TeneianoiaetahiokoutoukahoreewhakaponoI matauhokiaIhunotetimatangakingameakahoreoratou whakapono,kitetangataanoetukuaaiia.

65Akameaia,Nakoneiahauimeaaikiakoutou, Kahorehetangataeaheitehaeremaikiahau,kitekahore ehoatukiaiaetokuMatua

66Itauawahetokomahaanaakongaihokikimuri,a mutuaketaratouhaeretahimeia.

67NakameaaIhukitetekaumarua,Emeaanaanoranei koutoukiahaere?

68NakawhakahokiaeHaimonaPitakiaia,EteAriki, mehaerematoukiawai?keiakoengakupuoteoratonu

69Nakawhakaponomatou,kamatau,koteKaraitikoe, koteTamaateAtuaora.

70KawhakahokiaeIhukiaratou,Hetekaianeikotahi tekaumaruakoutouiwhiriwhiriaeahau,hereweraano tetahiokoutou?

71KoHuraIkariotetamaaHaimonatanaikoreroai:kote tangahokiiameakeneitukuiaia;kotetahihokiiaote tekaumarua.

UPOKO7

1ImuriieneimeakahaereereaIhuiKariri:kahorehoki iaipaikitehaereereiHuria,erapuanahokingaHuraikia whakamateaia

2NakuatatatehakariangaHurai,tehakariwharewharau

3Nakameaonateinakiaia,Haereatuikonei,angaatuki Huria,kiakiteaihokiauakongaiaumahiemahineikoe

4Ekorehokitetahitangataemeahunaitetahimea,kite whaiiakiaaratonaingoa.Kitemeakoeieneimea,kia kiteteaoiakoe

5Kihaihokionateinaiwhakaponokiaia

6NakameaaIhukiaratou,Kahoreanokiataeanoatia tokutaima:kotokoutoutaimaiakeingawakatoa

7Ekoreeaheikiakinoteaokiakoutou;engariekinoana kiahau,notemeaewhakaatuanaahauhekinoanamahi.

8Haerekoutoukiteneihakari:ekoreahauehaerewawe kiteneihakari;kahoreanohokitokutaimakiatinorite

9Akamutueneikoreroanakiaratou,kanohotonuiaki Kariri

10A,nokariroonateinakirunga,kahaereanohokiiaki tehakari,eharaitemeawhakakitenui,engariituahuna.

11HeoiirapungaHuraiiaiaitehakari,imea,Keiheaia?

12Ahenuitekorerokomuhumuhumonairotoitemano: koetahiimea,Hetangatapaiia:koetahiimea,Kahore; engariewhakapoheheanaiaiteiwi

13Heoikihaiirahitekoreroatetahitangatamona,he wehikingaHurai.

14Na,iwaenganuiotehakari,kahaereaIhukirotokite temeparawhakaakoai

15AkamiharongaHurai,kamea,nateahaihuaaite mohiooteneitangata,eharaneihokiiaitemeawhakaako?

16KawhakahokiaIhukiaratou,kamea,Eharaitemea nakuaketakuewhakaakonei,engarinatokukaitonomai.

17Kitepaitetahikitemeaitanaepaiai,ematauiakite whakaakoranga,nateAtuaranei,hekoreronakuakeranei

18Kotetangatananaaketanakorero,ewhaianaiaitona akekororia:tenakitewhaitetahiitekororiaotona kaitono,eponoanaia,akahoreonahe.

19HetekaianeinaMohitetureihoatukiakoutou,a kahoreewhakariteatetureetetahiokoutou?Heaha koutoukawhaineikiawhakamateaahau?

20Nakawhakahokitemanokamea,Hereweratou:ko waitewhaianakiawhakamateakoe?

21KawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Kotahiakumahi imahiai,aemiharotiaanaekoutoukatoa

22IhomaieMohitekotingakiakoutou;(eharaitemea naMohiake,engarinangatupuna;)ekokotianahoki koutouitetangataitehapati

23Kitekotiatetangataitehapati,keitakahiateturea Mohi;eririanaraneikoutoukiahau,mokuiwhakaora rawaitetangataitehapati?

24Kauaewhakawairungaitatekanohi,engarikiatikate whakawa.

25MeireirakameaetahiongatangataoHiruharama, Eharaotiteneiiaiaewhaianeieratoukiawhakamatea?

26Na,maiatonutanakorero,akahorearatoukupukiaia. Ematauanaraneingarangatira,koteKaraitiputenei?

27Otiraematauanatatoukitewahiiputamaiaitenei: tenakataemaiateKaraiti,kahorehetangataematauno heaia

28NakakarangaaIhuitetemeparaiaiaewhakaakoana, kamea,Ematauanakoutoukiahau,ematauanaanokite wahiihaeremaiaiahau:eharaiahauaketakuhaeremai, engarieponoanatokukaitonomai,kahoreneikoutoui mataukiaia

29Otiiaematauanaahaukiaia:iputamaihokiahauia ia,nanaanoahauitonomai.

30Nakawhairatoukiahopukiaia:heoikihaiipateringa otetahikiaia,kahorehokitonahaoraitakanoa

31Ahetokomahaotemanoiwhakaponokiaia,imea,ka taemaiateKaraiti,teraraneiemahaatuanamerekarae meaaiiteneiemeanei?

32IrongongaParihiitemanoekoreroreroanaieneimea mona;NakatonoamaiengaParihiratoukongatohunga nuihekatipakitehopuiaia

33NakameaaIhukiaratou,Heitinoaaketewahie nohoaiahaukiakoutou,katahiahaukahaerekitoku kaitonomai

34Terakoutouerapuiahau,heoiekorekoutouekite:e korehokikoutoueaheitehaereakekitewahienohoai ahau

35NakameangaHuraikiaratouano,Ehaereotite tangataneikihea,ekoreaiekiteaetatou?ehaereraneiia kitehungakuamararanoaatukirotokingaTauiwi,ako aiingaTauiwi?

36Heahateneiekineiia,Terakoutouerapuiahau,ae koreekite:ekorehokikoutoueaheitehaereakekite wahienohoaiahau?

37Iterawhakamutunga,iteranuiotehakari,katuaIhu, kakaranga,kamea,Kitematewaitetahi,haeremaiiaki ahau,kiainu.

38Kitewhakaponotetahikiahau,karitekitate karaipiture,kareremaingawaiorairotoitonakopu

39(IkoreroiamoteWairua,kariroitehungae whakaponoanakiaia:kianohokiteWairuaTapuihomai noa;notemeakianoaIhuiwhakakororiatia

40Koetahiotemanoitoratourongongaiteneikupu,i mea,heponokotePoropititenei

41Kameaetahi,KoteKaraititenei.Koetahiimea,Eputa mairaneiateKaraitiiKariri?

42Kahorekoiatekaraipitureimea,EputamaiateKaraiti iteurioRawiri,iPeterehema,itekaingainohoaia Rawiri?

43Nakawaihoiaheitakewehewehengamatemano

44Koetahioratouimeakiahopukiaia;heoikihaiipa ngaringaotetahikiaia

45Nakotetaengaatuongakatipakingatohunganui ratoukongaParihi;kameakiaratou,Heahaiatekawea maiaiekoutou?

46Kawhakahokiaengakatipa,Kahorerawahetangatai riteanakorerokiatenei.

47NakawhakahokiaengaParihi,Kuatinihangatiaano hokikoutou?

48Kuawhakaponokoiatetahiongarangatira,ongaParihi raneikiaia?

49Koteneihungaiaekoreneiemohiokiteturekakanga ratou.

50KameaaNikorimakiaratou,(koteraihaeremaikia Ihuitepo,koiahokitetahioratou,)

51Kawhakawaraneitotatoutureitetahi,itemeakahore anoirongonoakiaia,imatauhokikitanamahi?

52Nakawhakahokiratou,kameakiaia,Kokoehoki tetahinoKariri?Rapua,kiakite:kahorehokiheporopitii araakeiKariri

53Nahaereanaiatangatakitonawhare,kitonawhare

UPOKO8

1KoIhuihaerekiMaungaOriwa.

2Aiteatatukahokianoiakitetemepara,ataekatoaana teiwikiaia;akanohoia,kawhakaakoiaratou

3Katahikaarahinamaikiaiaengakaraipiratoukonga Parihitetahiwahineihopukiaepuremuana;akawaihoe ratoukiwaenganui

4Kamearatoukiaia,EteKaiwhakaako,ihopukiaputia tewahineneiepuremuana

5IwhakahauaMohikiamatouirotoiteture,kiaakina ngapeneikitekohatu:tenakoatauki?

6Ipeneiairatouhewhakamatautaumona,kiawhaitakeai ratouewhakapangiaaihehekiaiaNakatuohuaIhu,ka tuhituhikitewhenua,metemeakahoreiairongo.

7Akatohetonuratoukiteuikiaia,kawhakatikaakeia, kameakiaratou,Kotetangataokoutoukahoreonahara, manatekohatumatamuaeakikiaia.

8Nakapikoanoia,katuhituhikitewhenua

9A,itoratourongonga,kahaeretakitahiatukiwaho,na ngakaumatuaitimata,apotonoaomurirawa:akoIhu anakeimahue,metewahineetuanaiwaenganui

10A,kotemarangatangaakeoIhu,kameakiaia,Etai, keihearatou?kahorehetangataiwhakaheiakoe?

11Kameatera,Kahore,eteArikiKameaaIhukiaia, Kahoreanohokiahauewhakatauitehekiakoe:haere, katitehara.

12IkiatuanoaIhukiaratou,imea,Koahaute whakamaramaoteao:kitearutetahiiahau,ekoreiae haereitepouri,engarikawhiwhikitemaramaoteora.

13NakameangaParihikiaia,Kokoeanotou kaiwhakaatu;eharataukoreroitepono

14KawhakahokiaIhu,kameakiaratou,Ahakoakoahau anotokukaiwhakaatu,heponotakuwhakaatu:notemeae matauanaahaukitewahiihaeremaiaiahau,kitewahi hokiehaereatuneiahau;heoikahorekoutouemataukite wahiihaeremaiaiahau,kitewahihokiehaereatunei ahau

15Natekikokikotakoutoutikangawhakawa;ekoreahau ewhakawaitetangata

16Akitewhakawaahau,hetikatakuwhakawa:ehara hokiitemeakoahauanake,engarikomauakoteMatua nananeiahauitonomai

17Kuaotianotetuhituhiirotoitokoutouture,Hepono tewhakaatuangatangatatokorua

18Koahauteneiheikaiwhakaatumokuano,hei kaiwhakaatuanomokuteMatuanananeiahauitonomai.

19Nakamearatoukiaia,KeiheatouMatua?Ka whakahokiaeIhu,Kahorekoutouemataukiahau,kahore

anokitokuMatua:meimataukoutoukiahau,kuamatau anokitokuMatua.

20IkorerotiaeneikupueIhuitewharetakotoranga taonga,iaiaewhakaakoanairotoitetemepara:akahore tetahiihopuiaia;kahoreanohokitonahaoraitakanoa.

21NakameaanoaIhukiaratou,Ehaereanaahau,atera koutouerapuiahau,aematekoutouirotoiokoutouhara: ekorekoutoueaheitehaereakekitewahiehaereaiahau.

22NakameangaHurai,Ewhakamateotiiaiaiaano?e meaanahokiia,Ekorekoutoueaheitehaereakekite wahiehaereaiahau

23Anorakoiakiaratou,Nararoneikoutou;Norunga ahau:noteneiaokoutou;eharaahauiteneiao.

24Koiaahauimeaaikiakoutou,Ematekoutouirotoio koutouhara:kitekorehokikoutouewhakaponokoahau ia,ematekoutouirotoiokoutouhara.

25Nakamearatoukiaia,Kowaikoe?NakameaaIhu kiaratou,Kotakuanoikoreroaikiakoutouite timatanga.

26Hemahaakumeaekoreroai,ewhakawaaimokoutou: otiraeponoanatokukaitonomai;ekorerotiaanaeahauki teaongameairongoaiahaukiaia.

27KihairatouimohiokoteMatuatanaikoreroaikia ratou

28KatahiaIhukameakiaratou,KiaotiteTamaate tangatatewhakairiekoutou,koreirakoutoumatauaiko ahauia,aekoreemeatiatetahimeaeahauake;engariko tatokuMatuaiwhakaakomaiaikiahau,koeneiakue koreronei

29Keiahauneianotokukaitonomai:kihaiahauiwaihoe teMatuakoahauanake;emahitonuanaahauingameae paingiaanaeia

30Naiaiaekoreroanaieneikupu,hetokomahai whakaponokiaia.

31MeireirakameaaIhukingaHuraiiwhakaponokia ia,Kitemautonukoutoukitakukupu,hetinoakonga koutounaku;

32Aemataukoutoukitepono,mateponoanokoutouka rangatiraai

33Kawhakahokiaeratoukiaia,Hewhanaumatouna Aperahama,kahorematouiwaihonoaheiponongama tetahitangata:heahatauemea,karangatirakoutou?

34KawhakahokiaeIhukiaratou,Hepono,heponotaku emeaneikiakoutou,Hepononganateharangatangata katoaemeaanaitehara

35Ekoreteponongaenohotonuitewhare:koteTamaia enohotonuana

36NaitemeakawhakarangatiratiakoutoueteTama,he tinorangatirakoutou

37Ematauanaanoahau,hewhanaukoutouna Aperahama;heoiewhaianakoutoukiawhakamateaahau, hekorehokinotakukupuemauirotoiakoutou.

38EkorerotiaanaeahautakuikiteaikitokuMatua:e mahiaanaekoutoutakoutouikiteaikitokoutoumatua

39Kawhakahokiratou,kameakiaia,KoAperahamato matoumatuaKameaaIhukiaratou,Mehetamariki koutounaAperahama,kuamahiaekoutoungamahia Aperahama

40Tenakoteneiewhaianakoutoukiawhakamateaahau, tetangatananaikoreroteponokiakoutou,takuhokii rongoaikiteAtua:kihaiaAperahamaipena

41EmahianakoutouingamahiatokoutoumatuaKatahi ratoukameakiaia,Kihaimatouiwhanauporiro;kotahi tomatouMatua,koteAtua

42KameaanoaIhukiaratou,MehemeakoteAtuato koutouMatua,kuaarohakoutoukiahau:ihaeremaihoki ahauiteAtua,akuataemainei;kihaihokiahauihaere noamai,engarinanaahauitonomai

43Heahakoutoutematauaikitakukorero?notemeae korekoutouerongokitakukupu

44Natokoutoumatuakoutou,naterewera,epaianahoki kiameaitatokoutoumatuaihiahiaaiHekaikohuruiano tetimatanga,akihaiimaukitepono,notemeakahorehe ponoirotoiaia.Kitekorerotekaia,ekoreroanaiaiana ake:hetangatatekahokiia,kotematuaoteteka

45Itakukorerotangaiteponokiakoutou,kahorekoutou ewhakaponokiahau.

46Kowaiokoutouheiwhakaatuheharatoku?Kitepono takukorero,heahakoutoutewhakaponoaikiahau?

47EwhakarongoanatetangataateAtuakingakupuate Atua:koiakoutoutewhakarongoai,notemeaehara koutouiteAtua

48NakawhakahokingaHurai,kameakiaia,Kahore koiaitikatamatouimeara,Nohamariakoe,aherewera tou?

49KawhakahokiaeIhu,Kahoreokurewera;engarie whakahonoreanaahauitokuMatua,kokoutouiate whakakahoreanaitehonoremoku

50Kahoreakuwhaiitekororiamoku:teraanotekaiwhai, tekaiwhakatikatika

51Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Kite pupuritetahiitakukupu,ekorerawaiaekiteitemate.

52KameangaHuraikiaia,Katahimatoukamohiohe reweratouKuamateaAperahamaratoukongaporopiti;a emeaanakoe,Kitepupuritetahiitakukupu,ekorerawa iaepangiaetemate

53Henuiotikoeitomatoumatua,iaAperahamakuamate nei?kuamatehokingaporopiti:kowaikoekamea?

54KawhakahokiaeIhu,Kitewhakahonoreahauiahau ano,hehonorenoatoku:kotokuMatuaheiwhakahonorei ahau;kotakoutouemeaneikoiatokoutouAtua.

55Heoikahorekoutouimataukiaia;engariematauana ahaukiaia:akitemeaahau,Kahoreahauemataukiaia, hetangatatekaahau,hepenamekoutou:otiraematauana ahaukiaia,epupurianaitanakupu

56Iharitokoutoumatua,aAperahama,monakakitei tokura:ikiteia,akoaake.

57KatahikameangaHuraikiaia,Kahorenoairima tekauoutau,akuakitekoeiaAperahama?

58KameaaIhukiaratou,Hepono,heponotakuemea neikiakoutou,KahorenoaanoaAperahama,koahau tenei

59Nakamauratoukietahikohatuheiepakiaia:heoi hunaanaaIhuiaia,putaanairotoitetemepara,putaanai waenganuioratou,putaana

UPOKO9

1¶Na,iaIhuehaereana,kakiteiaitetahitangatai matapo,notonawhanautangamaiano

2Nakauianaakongakiaia,kamea,EteKaiwhakaako, kowaiihara,kotenei,koonamatuaranei,iwhanau matapoaiia?

3KawhakahokiaeIhu,Eharaitemeakoteneikuahara, koonamatuaranei:engarikiaaiaiiaheiwhakakitengamo ngamahiateAtua

4Memahieahaungamahiatokukaitonomaiitemeae aoana:meakekotepoekoreaietaeahemahietetahi tangata

5Iahauiteaonei,koahautemaramaoteao

6Kamutueneikoreroana,katuwhakitewhenua,a pokepokeaanaheparukitehuware,paniaanaeiateparu kingakanohiotematapo;

7Nakameakiaia,Haerekitehoroikitekaukaurangai Hiroama,koTonotewhakamaoritangaNahaereanaia, horoiana,ahokititiromaiana.

8Nakameangatangataenohotataana,ratoukonga tangataikiteitonamatapotangaimua,Eharaianeiteneii tauatangatainohorakiteinoi?

9Kameaetahi,Koiatenei:koetahiimea,Ritetonukia iateahua;kameaia,Koahauia

10Katahiratoukameakiaia,Nateahaikiteaioukanohi?

11Nakawhakahokiia,kamea,NatetangatakoIhute ingoaipokepokeheparu,kapanikiokukanohi,kameaki ahau,HaerekitekaukaurangaiHiroamahoroiai:naka haereahau,kahoroi,kakiteahau

12Nakamearatoukiaia,Keiheaia?Kameaia,Kahore ahauemohio.

13KakaweaatukingaParihitauatangataimatapoimua ra

14NanotehapatiipokepokeaaieIhuteparu,i whakatirohiaaionakanohi

15NakauianongaParihikiaia,kitepeheaikiteaiia Kameaiakiaratou,Ipaniaeiaheparukiokukanohi,na horoianaahau,kiteana

16NakameaetahiongaParihi,Eharateneiitetangatana teAtua,inahokikahoreemaukitehapati.Koetahiimea, Mateahaetaeaaieneimerekaraetetangatahara?Naka wehewehearatou

17Kameaanoratoukitematapo,Epeheaanakoekiaia, kitanameatangaioukanohikiakite?Kameaia,He poropitiia

18HeoikihaingaHuraiiwhakaponoimatapoia,akua kite,karangatianoatiaeratoungamatuaotetangatai meinganeikiakite

19Akauiratoukiaraua,kamea,Kotakoruatamatenei, emeaneikoruaiwhanaumatapomai?nateahaiaikiteai inaianei?

20Kawhakahokionamatuakiaratou,kamea,Emohio anamauakotamauatamatenei,iwhanaumatapomaiano: 21Kotemeaiaikiteaiiainaianei,kahoreimohiotiae maua;kahorehokimauaemohionawaiimeaonakanohi kiakite:hekaumatuaia;uiatukiaia:manaanoekorero 22Ipeneionamatua,notemeaimatakurauaingaHurai: kuatakotonoaakehokitangaHuraitikanga,nakite whakaaetetahi,koteKaraitiia,mepeikiwahootewhare karakia

23Koiaonamatuaimeaai,hekaumatuaia;uiatukiaia 24Nakakarangatuaruaratoukitetangataimatapoimua ra,kameakiaia,HoatuhekororiakiteAtua:ematauana matouhetangataharatenei

25Nakawhakahokiia,kamea,Kahoreahauematauhe tangatahararaneiia:kotahianotakuemataunei,he matapoahauimua,ainakuakite

26Kameaanoratoukiaia,Iahaiakiakoe?Ipeheatiaou kanohiikiteai?

27Kawhakahokiaeiakiaratou,Kuakorerotiaanoeahau kiakoutouinatonunei,akihaikoutouiwhakarongo:he ahakoutouihiahiaaikiarongoano?emeaanaotikoutou heiakongamana?

28Nawhakahianaratoukiaia,kamea,Kotanaakonga koe;engariheakongamatounaMohi.

29EmatauanamatouikoreroteAtuakiaMohi:kotenei tangataiakahorematouemataunoheaia

30Nakawhakahokitauatangata,kameakiaratou,Ha!he meawhakamiharoratenei,kahorekoutouimataukitona wahiihaeremaiai,otirakuameingaeiaokukanohikia kite

31Naematauanatatou,ekoreteAtuaewhakarongoki ngatangatahara:tenakitemeahetangatakarakiatetahiki teAtua,hemeaitanaepaiai,kawhakarongoiakiaia

32Kahorerawairangonanotetimatangaraanooteao,i whakatirohiaetetahingakanohiotetangataiwhanau matapo

33MehemeaeharaiteAtuateneitangata,ekoreetaeaeia tetahimea.

34Nakawhakahokiratou,kameakiaia,Iwhanaupukoe irotoingahara,kokoeraneiheiwhakaakoiamatou?Na peiaanaiaeratoukiwaho.

35IrongoaIhukuaotiiatepeieratoukiwaho;a,itona kitengaiaia,kameakiaia,Ewhakaponoanaraneikoeki teTamaateAtua?

36Kawhakahokiia,kamea,Kowaiia,eteAriki,kia whakaponoaiahaukiaia?

37KameaaIhukiaia,Kuakitekoeiaia,koiahokitenei ekoreroneikiakoe

38Nakotanameatanga,EteAriki,ewhakaponoanaahau Nakakoropikoiakiaia.

39¶KatahiaIhukamea,Ihaeremaiahaukiteneiaokite whakaritewhakawa,hemeaekiteaitehungakahoreneii kite;kiawhakamatapotiaaitehungaekiteana.

40AkarongoetahiongaParihietutahianameiakienei kupu,kameakiaia,Ematapoanaanoraneimatou?

41KameaaIhukiaratou,Meimatapokoutou,kahoreo koutouhara:tenakameanakoutou,Ekiteanamatou;nae mautonuanatokoutouhara

UPOKO10

1Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Kite kahoretetahietomoratekuwahakitekaingahipi,kite pikike,hetahaeia,hetangatapahua.

2Tenakotetangataetomoanaratekuwaha,kotehepara iaongahipi

3Kauakitekaitiakikuwahakiaia;karongoanongahipi kitonareo:nakakarangatiaeiaanahipiake,totenei ingoa,toteneiingoa,kaarahinakiwaho

4Akaotianaakehipitetukukiwaho,kahaereiaimuaia ratou,kaarungahipiiaia:ematauanahokiratoukitona reo

5Ekorehokiratouearuitetauhou,engarikaomaiaia:e korehokiratouemohiokitereoongatauhou

6IkorerotiateneikupuwhakariteeIhukiaratou:heoi kihairatouimohiokingameaikorerotiaeiakiaratou.

7NakameaanoaIhukiaratou,Hepono,heponotakue meaneikiakoutou,Koahautetatauongahipi

8Hetahae,hekaipahuatehungakatoaihaeremaiimuai ahau:heoikihaingahipiiwhakarongokiaratou.

9Koahautetatau:kitewaihoahauheihuarahitomokanga motetahi,eoraia,akahaerekiroto,kahaerekiwaho,ka kitehokiitekai.

10Heoianotatetahaeehaeremaiai,hetahae,hepatu,he whakamotihoki:ihaeremaiahaukiawhiwhiairatoukite ora,ina,tonanuinoaatu.

11Koahauteheparapai,heheparapai,katukuiaiaano kiamatemongahipi

12Tenakotetangataeutuaana,eharaneiitehepara, eharaneiiaiangahipi,itonakitengaitewuruhiehaere maiana,whakarereaakeeiangahipi,omaana:naka hopukiaratouetewuruhi,awhakamararatiaanangahipi

13Kaomatetangataeutuaana,notemeaeutuaanaia, kahorehokionawhakaarokingahipi.

14Koahauteheparapai,ematauanahokikiakuhipi,ae mohiotiaanaahaueaku

15PeratonumetoteMatuamataukiahau,metokumatau hokikiteMatua:etukuanahokiahauiahaukitematemo ngahipi

16Hehipiatuanoaku,eharaneiiteneikainga:mearahi mairatoueahau,akarongoratoukitokureo;akakotahi tekahui,kotahianotehepara

17KoiatokuMatuakaarohamaiaikiahau,notemeae tukuanaahauiahaukiamate,kiawhakaoraakeaiano ahauiahau

18Ekoreetangohiaetetahiiahau,engarimakuanoahau etukukitemateKeiahautetikangamotetuku,keiahau anotetikangamotewhakahokimaiKoteneiturekuariro maiiahaunatokuMatua.

19KatahikaweheweheangaHurai,naeneikupu 20Hetokomahaoratouimea,Hereweratona,ehaurangi ana;heahakoutoukawhakarongoaikiaia?

21Koetahiimea,Eharaeneiingakupuatetangatae nohoiaanaetereweraEaheiraneiterewerate whakatitiroingakanohiongamatapo?

22NaiHiruharamatenei,itehakarihorohoronga:he hotoke;

23AehaereereanaaIhuitetemepara,itewhakamahauo Horomona

24NakakarapotiaiaengaHurai,kamearatoukiaia,Kia peheateroaotauwaihoiomatoungakaukiahikirangiana? KitemeakoteKaraitikoe,korerotiamatanuitiamaikia matou

25KawhakahokiaeIhukiaratou,Kuakorerotiaeahauki akoutou,akahorekoutouewhakapono:kongamahie mahineiahauirungaiteingoaotokuMatua,koeneihei kaiwhakaatumoku

26Otiraekorekoutouewhakapono,notemeaehara koutouitehipinaku,metakuikoreroaikiakoutou

27Erongoanaakuhipikitokureo,ematauanaahaukia ratou,earuanahokiratouiahau:

28Ehoatuanaeahaukiaratouheoratonu;ekoreano ratouengaroakeake,ekoreanohokitetahiekapoatuia ratouirotoitokuringa

29KotokuMatua,nananeiratouihomaikiahau,nuiakei tekatoa;ekoreanoratouetaeaetetahitekapoatuirotoi teringaotokuMatua

30KomauakotokuMatuahekotahi.

31KatahikamauanongaHuraikitekohatuheiakikiaia

32KawhakahokiaeIhukiaratou,Hemahangamahipai kuawhakakiteaneieahaukiakoutou,hemeanatoku Matua;moteheaoauamahikaakinaaiahauekoutou?

33NakawhakahokingaHuraikiaia,kamea,Eharate mahipaiitemeaeakinaaikoe;engarimotekohukohu; notemeakokoe,hetangatanei,ewhakaAtuaanakoe

34KawhakahokiaeIhukiaratou,Kahoreraneiituhituhia irotoitokoutouture,Imeaahau,Heatuakoutou?

35Kitekiiaeiaheatuatehungaitaemaineitekupuate Atuakiaratou,aekoreetaeatewhakakahorete karaipiture;

36EmeaanaotikoutoukitateMatuaiwhakatapuai,i tonomaiaihokikiteao,Ekohukohuanakoe;imeahoki ahau,KoteTamaahauateAtua?

37KitekoreahauemahiingamahiatokuMatua,aua ahauewhakaponohia.

38Tenakitemahiahau,ahakoakahorekoutoue whakaponokiahau,whakaponohiangamahi:kiamatauai koutou,kiawhakaponoai,koteMatuakeirotoiahau,me ahauhokikeirotoiaia

39Nakawhaianoratoukiahopukiaia:heoiputaanaiaio ratouringa;

40NakahaereanoiakitawahioHorano,kitewahii matuairiiriaiaHoani;anohoanaireira

41Hetokomahahokiihaeremaikiaia,imea,Kihaia Hoaniimahiitetahimerekara:heponoiangameakatoai korerotiaeHoanimotenei

42Ahetokomahaoreiraiwhakaponokiaia.

UPOKO11

1¶Nakeitematetetahitangata,aRaharuhioPetani,te kaingaoMerirauakotonatuakana,koMata

2KotauaMeriteneinananeiiwhakawahiteArikikite hinu,imuruhokiionawaewaekionamakawe;

3Nakatonotangataatuonatuahinekiaia,kamea,Ete Ariki,teneikeitematetautangataearohanei.

4IterongongaoIhu,kameaia,Eharateneiitematee materawaaiia,engariheimeamotekororiaoteAtua;ma teneihokikawhaikororiaaiteTamaateAtua.

5NaiarohaaIhukiaMatarauakotonateina,kia Raharuhihoki

6A,nokarongoiakitonamatenga,eruaonarainohoai kitauawahiraano

7Muriihoiteneikameaiakianaakonga,Tatoukahaere anokiHuria.

8Kameaanaakongakiaia,EteKaiwhakaako,iwhainga Huraiimuatataakeneikiaakinakoekitekohatu;aka haereanokoekireira?

9KawhakahokiaeIhu,Hetekaianeitekaumaruanga haoraotera?Kitehaeretetahiiteawatea,ekoreiae tutuki,notemeaekiteanaiaitemaramaoteneiao.

10Tenakahaeretetahiitepo,katutukiia,notemea kahorehemaramairotoiaia

11Kakorerotiaeneimeaeia:na,muriihokameaiakia ratou,KeitemoetotatouhoaaRaharuhi;engarikahaere ahaukitewhakaaraiaiaitemoe.

12Nakotemeatangaaanaakonga,EteAriki,kitemea keitemoeia,teraiaeora

13KotonamatengataIhuikoreroai:koratouiaimahara, ikoreroiamotetakotorangainamoe

14KatahikameanuiaIhukiaratou,KuamateaRaharuhi

15Aeharianaahau,hewhakaarohokikiakoutou,noku kahoreireira,kiawhakaponoaikoutou;ahakoarakia haeretatoukiaia

16NakameaaTamati,ehuainaneikoRirimu,kionahoa akonga,Kiahaereanotatou,kiamatetahimeia.

17Heoi,itetaengaatuoIhu,rokohangaatukuawhake onarairotoiteurupa

18NaetataanaPetanikiHiruharama,kotahipeatekauma rimaparongatemamao

19HetokomahaanongaHuraiitaekiaMatarauako Meri,kitewhakamarieiarauamotorauatungane

20A,noterongongaoMata,tenaaIhutehaeremaina,ka whakatauiaia:koMeriiainohoirotoitewhare.

21NakameaaMatakiaIhu,EteAriki,meikoneikoe, kihaiimatetokutungane

22Heoiematauneianoahau,kotaueinoiaikiteAtua,e homaieteAtuakiakoe

23KameaaIhukiaia,Earaanotoutungane

24KameaaMatakiaia,Ematauanaahauearaanoiai tearangaaterawhakamutunga

25KameaaIhukiaia,Koahautearanga,teora:koiae whakaponoanakiahau,ahakoakuamate,eoraano; 26Ekoreanoemateakeakengatangatakatoaeoraana,e whakaponoanakiahauEwhakaponoanakoekitenei?

27Kameaiakiaia,Ae,eteAriki:ewhakaponoanaahau, koteKaraitikoe,koteTamaateAtua,ehaeremaianaki teao

28Akamutueneikoreroana,kahaerekakarangapukuki tonateina,kiaMeri,kamea,KuataemaiteKaiwhakaako, ekarangaanahokikiakoe

29A,nokarongoia,hohorotonutewhakatika,ahaere anakiaia

30NakahoreaIhuitaenoakitekainga;heoikeitaua wahianoiaitutakiaiaMatakiaia.

31Na,kongaHuraienohotahianameiairotoitewhare, ewhakamarieanaiaia,itoratoukitengaiaMeri,ka hohorotewhakatika,teputakiwaho,kaaruiaia,kamea, Ehaereanaiakiteurupatangiaikireira

32A,kataeaMerikitewahikeireiraneiaIhu,kakiteia ia,katakotokionawaewae,kameakiaia,EteAriki,mei koneikoe,kihaiimatetokutungane

33A,kakiteaIhuiaiaetangiana,ingaHuraihokii haeretahimeiaetangiana,kangunguruia,aratona wairua,kakoingo

34Kamea,Iwhakatakotoriaiaekoutoukihea?Kamea ratoukiaia,EteAriki,haeremaikiakite.

35NakatangiaIhu

36NakameangaHurai,Nana,tonaarohakiaia!

37Nakameaetahioratou,Kahoreraneiitaeaetenei tangata,nananeiiwhakatitirongakanohiotematapo,te meaiteneitangatahokikiakauaemate?

38NakangunguruanoaIhuirotoiaia,kahaerekite urupaHeana,hekohatuirunga

39KameaaIhu,TangohiaatuekoutoutekohatuKamea kiaiaaMatatuahineotetupapaku,EteAriki,kuapiro noaakeia:kotonapowhahoki

40AnorakoIhukiaia,Kihaikoiaahauimeakiakoe,Ki tewhakaponokoe,ekitekoeitekororiaoteAtua?

41Nakatangohiaeratoutekohatuitewahiitakotoaite tupapaku.NakaaraakengakanohioIhu,kamea,EPa,ko takuwhakawhetaiteneikiakoe,mouiwhakarongoki ahau

42Imaharaanoahauerongotonuanakoekiahau:heoihe whakaarokitehungaetumaineiikoreroaiahau,kia whakaponoairatounauahauitonomai

43A,nokapeneianakorero,henuitonareokitekaranga, ERaharuhi,putamai.

44Nakoteputangamaiotetupapaku,hemeaherenga ringamengawaewaekingatakai:hemeatakaitonamata kitetauera.KameaaIhukiaratou,Wetekina,tukuakia haere

45NahetokomahangaHuraiihaereneikiaMeri,a,ito ratoukitengaingameaimeaaiaIhu,kawhakaponokia ia

46KoetahioratouihaerekingaParihi,ikorerokiaratou ingameaimahiaeIhu

47Nakawhakamineaherunangaengatohunganuiratou kongaParihi,kamea,Keiteahatatounei?hemahahoki ngamerekaraemahianeieteneitangata

48Kitepeneitatatoutukuiaia,kawhakaponokatoakia ia:akahaeremaingaRoma,katangoitotatoukainga,ito tatouiwi

49Nakotetahioratou,koKaiapateingoa,kotetohunga nuiotauatau,kameakiaratou,Kahorekoutouematauki tetahimea;

50Kauahokiewhakaarohepaimotatoukitematete tangatakotahimoteiwi,akahoreengaroteiwikatoa.

51Naeharateneikoreroitemeananaake:engarikote tohunganuiiamoteratau,heoikaporopitikiamateaIhu motauaiwi;

52Eharaitemeamotauaiwianake,engarikia whakamineakiakotahingatamarikiateAtuakuamarara noaatu.

53Notauaraakeanokarunangaratoukiawhakamateaia

54KoiaimutuaitehaerematanuioIhuirotoingaHurai; heoihaereatuanaireirakitetahiwhenuaetataanakite koraha,kitetahipa,koEparaimateingoa,anohoanai reiraratoukoanaakonga

55NakuatatatekapengaangaHurai:ahetokomahai haereatuitauawhenuaimuaotekapengakiHiruharama kitepureiaratou

56NakarapuratouiaIhu,kakorerorerokiaratouano,ia ratouetuanaitetemepara,Epeheaanaokoutou whakaaro?ekoreraneiiaehaeremaikitehakari?

57Nakuatakototetikangaangatohunganuiratoukonga Parihi,kitematautetahitangatakitewahienohoaiia,me whakaatu,kiahopukiaaiiaeratou

UPOKO12

1¶NaeonongaraimuaakeotekapengakahaereaIhu kiPetani,keireiraneiaRaharuhi,iwhakaarahiaakeneie iaitehungamate

2Atakaanaeratouhehapamanaireira;koMatatekai mahi:koRaharuhitetahiotehungainohotahimeia

3NakamauaMerikitetahipaunahinukakara,hetino nara,hemeautunui,whakawahiaanaeiangawaewaeo Ihu,metemuruanoionawaewaekionamakawe; 4Nakameatetahioanaakonga,aHuraIkariote,tamaa Haimona,meakeneitukuiaia,

5Heahateneihinutehokonaaikingapeneetorurau,ka hoatuaikitehungarawakore?

6Ikorerotiaaiteneieia,eharaitemeahewhakaaronona kitehungarawakore;engarinotemeahetahaeia,iaia

anoteputea,koiahokiheimauingameaiwhaongiaki roto.

7NakotemeatangaaIhu,Waihorauana;itohungiatenei eiamoteraotokutanumanga.

8Keiakoutoutonuhokitehungarawakoreingawakatoa; tenakoahauekoreenohotonukiakoutou

9HetokomahaongaHuraiimataukeireiraia:ahaere maiana,eharaitemeamoIhuanake,erangikiakitehoki iaRaharuhi,iwhakaarahiaakeneieiaitehungamate 10Otirakuatakototewhakaaroongatohunganuikia whakamateaanoaRaharuhi;

11NanahokiitokomahaaingaHuraiihaere,iwhakapono kiaIhu.

12Iteaongaakekarongotetokomahaotehungaihaere kitehakari,ehaereanaaIhukiHiruharama;

13Kamaukingamanganikau,haereanakitewhakatauia ia,metekaranga,Ohana:KawhakapaingiateKingio IharairaehaeremaianairungaiteingoaoteAriki 14A,nokakiteaIhuitetahikuaokaihe,kanohoiai runga;kuaotitetuhituhi,

15Kauaemataku,etetamahineaHiona:na,keitehaere maitouKingi,enohoanairungaitekuaokaihe.

16Kihaianaakongaimatauwawekieneimea:engarika otiaIhutewhakakororia,katahiratoukamaharakua tuhituhiaeneimeamona,kuameingaanoeneimeakiaia.

17Iwhakaaeanotehungaitonatahaitanakarangatanga iaRaharuhiirotoitonaurupa,itanawhakaarahangahoki iaiaitehungamate.

18Nakoneihokitemanoiwhakatauaiiaia,irongohoki ratou,kuameingateneimerekaraeia

19NakameangaParihikiaratouano,Kakiteranei koutoukahoreakoutouwahi?na,kuariroteaokitewhaii aia

20HeKarikianoetahiotehungaihaerekitekarakiakite hakari

21AhaereanaeneikiaPiripioPetahairaoKariri,korero anakiaia,meaatuana,Ekara,ehiahiaanamatoukiakite iaIhu

22HaereanaaPiripi,kakorerokiaAnaru:kakoreroano aAnarurauakoPiripikiaIhu.

23NakawhakahokiaIhukiaraua,kamea,Kuataemaite haoraewhakakororiatiaaiteTamaatetangata

24Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Kitekore tetahipatawitiemarerekiteoneone,epirau,katakotoko iaanake:tenakitepirau,hemahaonahua

25Kitearohatetahikitonaora,kamateanoia;kitekino tetahikiteoraiteneiao,kamaukiteoraakeake

26Kitemahitetahikiahau,mearuiaiahau;kotewahie nohoaiahau,koreiraanotakupononga:kitemahitetahi kiahau,matokuMatuaiaewhakahonore

27Kuapouriteneitokuwairua;akiapeheaatuahau?EPa, whakaorangiaahauiteneiwa:otirakotemeateneiihaere maiaiahaukiteneiwa

28EPa,whakakororiatiatouingoaNakaputahereonote rangi,Kuawhakakororiatiaeahau,ewhakakororiatiaano 29Iterongongaongatangataetuanaireira,kamea,he whatitiri:koetahiimea,Kuakorerotetahianaherakiaia.

30KawhakahokiaIhu,kamea,Eharateneireoiputamai neiitemeamoku,engarimokoutou

31Koaianeitewhakawamoteneiao:koaianeimakaaite rangatiraoteneiaokiwaho

32Akoahau,kitewhakairihiaakeahaukirungaakeite whenua,makungatangatakatoaekukumekiahau.

33Ipeneiaiiaheiwhakaatuitemateemateaiia

34Kawhakahokiaetemanokiaia,Kuarongomatoukita teture,eoratonuanaateKaraiti:heahatauemea,Me whakairiteTamaatetangata?kowaiteneiTamaate tangata?

35AnorakoIhukiaratou,hewahiitineitemaungaote maramairotoiakoutouHaereraitemeaewhaimarama anakoutou,keirokohinakoutouetepouri:koiahokie haereanaitepouriekoreekiteitewahiehaereaiia

36Itemeakeiakoutoutemarama,mewhakaponokite marama,kiameingaaikoutouhetamarikinatemarama.I korerotiaeneimeaeIhu,ahaereana,hunaanaiaia,kei kiteaeratou

37Heoiahakoaimeatiaeiaauamerekaramahakitoratou aroaro,kihairatouiwhakaponokiaia

38IriteaitekoreroaIhaiaporopiti,tanaimeaai,Ete Ariki,kowaiiwhakaponokitamatoukorero?i whakakiteahokikiawaiteringaoIhowa?

39Koiaratouteaheiaitewhakapono,kuakimaihokia Ihaia,

40Iwhakamatapotiaeiaoratoukanohi,iwhakapakeketia oratoungakau;keikiteoratoukanohi,keimatauhokite ngakau,keitahuriratou,akawhakaorangiaeahau.

41IkorerotiaeneimeaeIhaia,itewaikiteaiiaitona kororia,ipuakiaihokitanakupumona

42Heahakoarahetokomahaanongarangatirai whakaponokiaia;otirakihaiiwhakaaekiaia,he whakaarohokikingaParihi,keipeiaratoukiwahoote wharekarakia.

43Raweakehokikiaratoutatetangatakororiaitate Atua

44NakakarangaaIhu,kamea,Kitewhakaponotetahiki ahau,eharaahauitanaiwhakaponomaiai,engarikotoku kaitonomai

45Koiaekiteanaiahau,ekiteanahokiitokukaitono mai

46Kuataemaineiahauheiwhakamaramamoteao,kei nohoitepouritetahiewhakaponoanakiahau.

47Na,kiterongotetahikiakukupu,kitekorehokie whakapono,ekoreahauewhakaheiaia:kihaihokiahaui haeremaikitewhakaheiteao,engarikitewhakaoraite ao

48Koiaewhakakahoreanakiahau,ekorehokietangoki akukupu,tenaanotekaiwhakahemona:kotekupui korerotiaeahau,kotenaheiwhakahemonaatera whakamutunga.

49Notemeaeharaiahauakeakukorero;engarinate Matuanananeiahauitonomai,nanaitukumaitetureki ahau,motakuekoreroai,motakuekoreroai

50Aematauanaahauheoratonutanature:nakoakue koreroneiritetonukitateMatuaimeamaiaikiahautaku korero

UPOKO13

1Na,imuaakeotehakariotekapenga,kamaharaaIhu kuatakatonawaehaereatuaiiaiteneiaokiteMatua; arohaanaiakionaoteaonei,arohainaanaratoutaea noatiatemutunga

2A,itemutungaotehapa,kuawhakamaharatianoatia akeanohokietereweratengakauoHuraIkariote,tamaa Haimona,kiatukuaia;

3AkamohioaIhukuaotingameakatoatehoatuete Matuakionaringa,ihaeremaiiaiteAtua,ehokiatuana kiteAtua;

4Kawhakatikaiaitehapa,kawhakarereionakakahu;ka maukitetauera,kawhitikiiaia.

5Meireirakaringihiaeiahewaikitepeihana,akaanga kahoroiingawaewaeongaakonga,kamuruhokikite taueraiwhitikiriaaiia

6AkataeiakiaHaimonaPita,kameaaPitakiaia,Ete Ariki,ehoroianakoeiokuwaewae?

7KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Ekorekoeematau aianeikitakuemeanei;engarikamohiokoeamuriake nei.

8KameaaPitakiaia,Ekorerawakoeehoroiioku waewaeKawhakahokiaeIhukiaia,Kitekoreahaue horoiiakoe,kahoreauwahiirotoiahau.

9KameaaHaimonaPitakiaia,EteAriki,auarakooku waewaeanake,engarikookuringametokumatenga

10KameaaIhukiaia,Kitemeaitekaukautetahi, kahoreatuheahamana,kotehoroianakeionawaewae,e makatoaanahokiia:emaanakoutou,otirakahorekatoa

11Imohiohokiiakitetangataetukuaaiia;koiaiaimea ai,kahorekoutoukatoaima

12Akaotioratouwaewaetehoroi,kamaukionakakahu, kanohoanokiraro,nakameakiaratou,Ematauana raneikoutoukitakuimeaneikiakoutou?

13Ekarangatiaanaahauekoutou,EteKaiwhakaako,Ete Ariki:ahetikatakoutoukorero;koahauhokitenei.

14Nakuahoroianeiokoutouwaewaeeahau,etokoutou Ariki,etokoutouKaiwhakaako;mehoroianohokie koutoungawaewaeotetahi,otetahi.

15Kuahoatuneihokieahauhetauiramokoutou,kiarite aitakoutoumahikitakuimeaneikiakoutou

16Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Kahorete ponongaerahiakeitonaariki;ekoreanotetangatai tonoaenuiakeitonakaitono

17Kitemataukoutoukieneimea,kakoakitemeatiae koutou

18Eharatakuitekoreromokoutoukatoa:ematauana ahaukiakuiwhiriwhiriai:otirakiariteaitekaraipiture, Koiaekaitarotahineimauakuahikiaketonarekerekeki ahau

19Nakakorerotianeieahaukiakoutouitemeakahore anoiputanoa,moteputarawamai,kiawhakaponoai koutou,koahauia.

20Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoutou,Kite tangotetahikitakuetonoai,etangoanaiaiahau;akite manakotetahikiahau,etangoanaiaitokukaitonomai

21A,nokakorerotiaeIhueneimea,kapouritonawairua, kakoreroia,kamea,Hepono,heponotakuemeaneikia koutou,matetahiokoutouahauetuku

22Nakatirirongaakongatetahikitetahi,kapoheheko wairaneitanaikoreroai

23NaitewhakawhirinakikiteumaoIhutetahioana akonga,kotaIhuhokiiarohaai

24NakatawhiriatuaHaimonaPitakiaia,kameaatu,Ka uiatu,kowaitanaekoreronei.

25NakatakotoatuiakiteumaoIhu,kameakiaia,Ete Ariki,kowaikoia?

26KawhakahokiaeIhu,Kotetangataehoatuaieahaute maramaratarokiaia,inatouaihoehaua.A,nokatoua ihoeiatemaramarataro,kahoatukiaHuraIkariotetama aHaimona.

27Amuriihotemaramarataro,katomoaHatanakiroto kiaiaNakameaaIhukiaia,Hohorotemeaitauemea ai

28Kahoreiatetahiotehungaitauahapaimataumote ahateneiikorerotianeieiakiaia

29Imaharaetahi,notemeaiaHurateputea,teraaIhute mearakiaia,Hokonangameamatatoumotehakari;me hoaturaneitetahimeakitehungarawakore

30Nakatangohiaeiatemaramarataro,haeretonuatuki waho:hepoanohoki

31Notonarirongaatukiwaho,kameaaIhu,Katahite Tamaatetangatakawhakakororiatia,kawhaikororiaano teAtuaiaia

32AkawhakakororiateAtuaiaiairotoiaiaake,ina,ka hohorotanawhakakororiaiaia.

33Eakutamarikinonohi,heitineitewaenohoaiahauki akoutouTerakoutouerapuiahau:kotakuhokiimeaai kingaHurai,Ekorekoutoueaheitehaereakekitewahie haereaiahau;nakotakukuputeneikiakoe

34Heturehoutakukahoatuneikiakoutou,kiaaroha koutoutetahikitetahi;kiaritekitokuarohakiakoutou, waihokikiaarohakoutoutetahikitetahi

35Makoneikamatauaitekatoaheakongakoutounaku, mekaarohakoutoutetahikitetahi.

36KameaaHaimonaPitakiaia,EteAriki,ehaereana koekihea?KawhakahokiaeIhukiaia,Ekorekoeeahei tearuiahauaianeikitewahiehaereatuneiahau;engari kawhaikoeiahauamuriakenei

37KameaaPitakiaia,EteAriki,heahaahautearuaiia koeaianeineiano?Katukuahauiahaukiamate,he whakaarokiakoe

38KawhakahokiaeIhukiaia,Etukuotikoeiakoekite mate,hewhakaaronaukiahau?Hepono,heponotakue meaneikiakoe,Ekoreetangitetikaokao,kiatoruraano auwhakakahoretangaiahau

UPOKO14

1Keipouriokoutoungakau:ewhakaponoanakoutouki teAtua,whakaponohokikiahau

2HemahanganohongairotoitewhareotokuMatua:me hekahore,kuakorerotiaeahaukiakoutou.Kahaereahau kitemeawahimokoutou

3Akitehaereahaukitemeawahiheitukungaakemo koutou,kahaeremaianoahau,akatangoiakoutouki ahau;kianohoaikoutoukitewahienohoaiahau

4Naematauanakoutoukitewahiehaereatuneiahau,e matauanaanokoutoukitehuarahi.

5NakameaaTamatikiaia,EteAriki,kahorematoue mataukitewahiehaerenakoe;amepeheaematauai tatoukitehuarahi?

6KameaaIhukiaia,Koahautehuarahi,tepono,teora: ekorerawatetahitangataehaereakekiteMatua,kite kahoreahau

7Meimataukoutoukiahau,kuamatauanokitokuMatua; 8KameaaPiripikiaia,EteAriki,whakakiteateMatua kiamatou,akatatuomatoungakau

9KameaaIhukiaia,Roanoaatutokunohokiakoutou, akahoreanokoeimataunoakiahau,ePiripi?koiakua kiteiahaukuakitehokiiteMatua;heahakoekameaai, WhakakiteamaiteMatuakiamatou?

10Ekoreianeikoeewhakapono,koahaukeirotoite Matua,koteMatuakeirotoiahau?kongakupuekorero neiahaukiakoutou,eharaitekoreronakuake:engarina teMatuaenohoanairotoiahau,koiatemeaanainga mahi

11Whakaponomaikiahau,keirotoahauiteMatua,kote Matuahokikeirotoiahau:kitekahore,whakaarokinga mahi,kawhakaponoaikiahau

12Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoutou,Kite whakaponotetahikiahau,kongamahiemeaneiahau,e meingaanoeia;anuiatuieneingamahiemahiaeia;no temeaehaereanaahaukitokuMatua.

13Akotakoutoueinoiaiirungaitokuingoa,emeatia teneieahau,kiawhaikororiaaiteMatuaiteTama

14Kiteinoiaekoutoutetahimeairungaitokuingoa, makuewhakamana

15Kitearohakoutoukiahau,kiamaukiakuture

16KainoiahaukiteMatua,amanaehoatukiakoutou tetahiatuKaiwhakamarie,heinohotonukiakoutou;

17KoteWairuaotepono;ekoreneieriroiteao,note meaekoreekiteiaia,ekoreanoemataukiaia:ko koutouiaematauanakiaia;enohoanahokiiaiakoutou, akanohoanoirotoiakoutou

18Ekorekoutouewaihopanieahau:ehaeremaiano ahaukiakoutou

19Taroakeaheoianokitengaoteaoiahau;kokoutouia kakiteiahau:notemeaeoraanaahau,kaoraanokoutou.

20AtauarakoutoumatauaikeirotoahauitokuMatua, kokoutouanokeirotoiahau,meahauhokikeirotoia koutou.

21Kotetangatakeiaianeiakuture,epuritiaanaeia,ko iaearohaanakiahau:kitearohatetahikiahau,ka arohainaiaetokuMatua,akaarohaahaukiaia,ka whakaatuiahauanokiaia

22KameaaHurakiaia,haungaaIkariote,EteAriki,he ahakoeiwhakaatuaiiakoekiamatou,akahorekiteao?

23KawhakahokiaIhu,kameakiaia,Kitearohatetahiki ahau,epuritiaeiaakukupu:akaarohainaiaetokuMatua, kahaereatumauakiaia,kanohotonukiaia.

24Kitekahoretetahiearohakiahau,ekoreepuritiaeia akukupu:naeharaiahauaketekupuerongoneikoutou, engarinateMatuaitonoamaiaiahau.

25Kuakorerotiaeahaueneimeakiakoutou,iahaue nohoneiiakoutou.

26Na,koteKaiwhakamarie,arakoteWairuaTapu,e tonoamaieteMatuairungaitokuingoa,manakoutoue whakaakokingameakatoa,manakoutouewhakamahara kingameakatoakuakorerotianeieahaukiakoutou.

27Herangimarietakuewaihoneikiakoutou,teneitaku rangimarietehoatuneieahaukiakoutou:ekoreeriteki tateaohoatutakuhoatukiakoutouKeipouriokoutou ngakau,keimataku

28Kuarongonakoutoukitakuimeaaikiakoutou,E haereanaahau,akahokimaianokiakoutouMeiaroha koutoukiahau,kuaharikoutou,nokuimea,Ehaereana ahaukiteMatua:henuiakehokitokuMatuaiahau.

29Nakuakoreroneiahaukiakoutouitemeakahoreano iputa,moteputarawamai,kawhakaponokoutou

30Ekoreemahaakeakukorerokiakoutou:ehaeremai anahokitearikioteneiao,kahorehokianawahiirotoi ahau

31Otirakiamatauaiteao,earohaanaahaukiteMatua;a kotateMatuaiwhakahaumaiaikiahau,kotakutenae meaneiWhakatika,kahaeretatouikonei

UPOKO15

1Koahautewainapono,kotokuMatuatekaimahi

2Kongamangakatoairotoiahauekoreewhaihua,e tangohiaeia:kongamangakatoahokiewhaihuaana,ka whakapaiaeia,kiamahaatuaionahua.

3Nakuamakoutouitekupuikorerotiaeahaukiakoutou

4Kiaukoutoukirotokiahau,meahauhokikirotokia koutou.Karitehokikitemangaekoreewhaihuakoia anake,kitekoreeukitewaina;ekoreanoetaeaekoutou, kitekoreeukirotokiahau

5Koahautewaina,kokoutoungamanga:kiteukirotoki ahau,meahauhokikirotokiaia,kamahangahua:kite kahorehokiahau,ekoreetaeaekoutoutetahimea 6Kitekoreeutetahikirotokiahau,kamakaatuia,anohe manga,akamaroke;nakakohikohia,kamakakiteahi,ka tahuna

7Kiteukoutoukirotokiahau,kiteuanoakukupuki rotokiakoutou,inoiaekoutoutakoutouepaiai,aka meatiamakoutou

8KawhakakororiatiatokuMatuakitepenei,kitewhai huamahakoutou;akawaihokoutouheiakongamaku

9RitetonukitoteMatuaarohakiahautokuarohakia koutou:kiaukitokuaroha.

10Kitepupurikoutouiakuture,kaukoutoukitokuaroha; meahauhokikuapupurineiingatureatokuMatua,kau neikitonaaroha.

11Kuakorerotiaeneimeaeahaukiakoutou,kiapumauai tokukoairotoiakoutou,kiatinokiaitokoutoukoa 12Kotakuturetenei,Kiaarohakoutoutetahikitetahi,me ahauhokikuaarohaneikiakoutou

13Kahorehearohaotetahiirahiakeitenei,arakiatuku tetangataiaiaanokiamatemoonahoa.

14Kokoutouokuhoa,kitemahiaekoutouakue whakahauneikiakoutou

15Heoianotakumeatangaheponongakoutou;ekorehoki teponongaemohiokitatonaarikiemeaai:engarikuaoti koutoutehuaeahauhehoa;kongameakatoahokiirongo aiahaukitokuMatua,kuawhakaaturianeieahaukia koutou

16Eereooutouimaitiia’u,uamaitirâvauiaoutoueua faatoroaiaoutouiahaereoutoueiahotuitehotu,eiavai noatooutouhotu:iahoroahiamaitaoutoueaniatuite Metuaito’uneii‘oa

17Koakuwhakahaueneikiakoutou,kiaarohakoutou tetahikitetahi

18Kitemeaekinongiaanakoutoueteao,emohioana koutouikinongiaahauimuaiakoutou

19Mehemeanoteaokoutou,earohainaeteaoona:tena koteneieharaneikoutouiteao,nakukoutouiwhiriwhirii rotoiteao,koiateaokakinoaikiakoutou

20Kiamaharakitekupuikoreroaiahaukiakoutou, kahoreteponongaerahiakeitonaariki.Kitemeai whakatoiaahaueratou,kawhakatoiaanokoutou;kite

meaipupuriratouitakukupu,kapupurianoratouita koutou.

21Otiraemeatiakatoatiaeneimeaeratoukiakoutouhe whakaarokitokuingoa,notemeakahoreratouimohioki tokukaitonomai.

22Meikauaahautehaeremai,tekorerokiaratou,penei kahoreoratouhara:tenakoteneikahoreoratouhipokimo toratouhara.

23Kotetangataewhakakinoanakiahau,ewhakakino anahokikitokuMatua

24Meikauatemahiaeahauirotoiaratoungamahi kahoreimahiaetetahiatu,peneikahoreoratouhara:tena koteneikuakiteratou,kuawhakakinoanohokikiamaua kotokuMatua

25Mateneiiakariteaitekupuituhituhiakitaratouture, Kuakinonoaratoukiahau.

26OtirakataemaiteKaiwhakamarieetonoamaieahau kiakoutouiteMatua,teWairuaotepono,eputamaiana iteMatua,koiaheikaiwhakaatumoku.

27Kokoutouanohokiheikaiwhakaatu,notemeaiahau koutounotetimatangaihoraano

UPOKO16

1Kuakorerotiaeahaueneimeakiakoutou,keihekoutou.

2Kapeiaatukoutouirotoingawharekarakia:ameake putatewaemeaaitekaiwhakamateiakoutouhemahipai tanakiteAtua.

3Naemeatiaeneimeakiakoutou,notemeakahoreratou imohiokiteMatua,kahorehokikiahau

4Otiiakuakorerotiaeneimeaeahaukiakoutou,mote putarawamaiotauawa,kamaharakoutoukiauamea,he meakoreronakukiakoutouNakihaieneimeaikorerotia eahaukiakoutouitetimatanga,notemeaenohoana ahauiakoutou

5Naehaereanateneiahaukitokukaitonomai;akahore tetahiokoutouiuimaikiahau,Ehaereanakoekihea?

6Otiraitakukorerotangaieneimeakiakoutou,kakio koutoungakauitepouri

7Heponoiatakukorerokiakoutou;Hepaimokoutouki tehaereahau:kitekahorehokiahauehaere,ekorete Kaiwhakamarieetaemaikiakoutou;akitehaereahau, makuiaetonomaikiakoutou.

8Nakataemaiia,manaewhakaatukiteaotehara,tetika, metewhakawa;

9Tehara,moratoukahoreewhakaponokiahau; 10Tetika,notemeaehaereanaahaukitokuMatua,a heoianotokoutoukitengaiahau;

11Tewhakawa,notemeakuawhakahengiaterangatirao teneiao

12Hemahaatuanongameaheikoreromakukiakoutou, otiraekoreetaeaekoutoutemauaianei.

13Otirakiataemaiia,teWairuaotepono,manakoutoue arahikiteponokatoa:eharahokitanaitekoreronanaake; engarikakorerotiaeiangameaerongoaiia:manahokie whakakitekiakoutoungameaeputamaiana

14Kawhakakororiatiaahaueia:katangohokiiaiaku mea,akawhakaaturiakiakoutou

15KongameakatoaateMatua,naku:koiaahauimeaai, katangohiaeiaakumea,akawhakaaturiakiakoutou.

16Taroake,aekorekoutouekiteiahau:ataroakeano,ka kitekoutouiahau,notemeakahaereahaukiteMatua

17Nakotemeatangaaetahioanaakongakiaratouano, Heahateneiemeaneiiakiatatou,Taroake,aekore koutouekiteiahau:ataroakeano,kakitekoutouiahau: metenei,NotemeakahaereahaukiteMatua?

18Nakamearatou,heahateneiemeaneiia,Taroake?e koreetaeaematoutekorerotanaekoreronei

19NakamohioaIhuehiahiaanaratoukiteuikiaia,ka meakiaratou,Euianakoutoukiakoutouanokitakui meaai,Taroake,aekorekoutouekiteiahau:a,taroake ano,kakitekoutouiahau?

20Hepono,heponotakuemeaneikiakoutou,Katangi koutou,kaaue,koteaoiakahari:epourianokoutou,otira kameingatokoutoupouriheihari.

21Itemeakawhanautewahine,kapouri,notemeaka taetonawa:kawhanautanatamaiti,heoianomaharakite mamae,iteharihokinotemeakawhanauhetangatakite ao

22Na,teneikoutoutepourinei:ekiteanoiaahauia koutou,akahariokoutoungakau,ekorehokietangohia iakoutoutokoutouharietetahi

23NaatauaraekorekoutoueuikitetahimeaiahauHe pono,heponotakuemeaneikiakoutou,Kotakoutoue inoiaikiteMatuairungaitokuingoa,ehomaieiakia koutou

24Kahoreanoiinoianoatiaekoutoutetahimeairungai tokuingoa:inoia,akawhiwhikoutou,kiatinonuiaito koutoukoa

25Hemeawhakaritetakukoreroieneimeakiakoutou: otiiameakeputatewaekoreaiahauekorerokupu whakaritekiakoutou,engarikamaramatonutakukorero kiakoutoumoteMatua.

26Atauarakainoikoutouirungaitokuingoa:aekore ahauemeakiakoutou,kainoiahaukiteMatuamo koutou.

27EarohaanahokiteMatuaakeanokiakoutou,mo koutouiarohakiahau,iwhakaponohokiihaeremaiahau iteAtua.

28IhaeremaiahauiteMatua,akuataemaineikiteao: kamahueanoiahauteao,akahaerekiteMatua

29Kameaanaakongakiaia,Na,kuamaramataukorero, eharataukoreroitekupuwhakarite

30Katahimatoukamohio,teneikoetemohioneikinga meakatoa,ekoreanoemeamatetahieuikiakoe:na koneimatouiwhakaponoaiihaeremaikoeiteAtua

31KawhakahokiaeIhukiaratou,Katahikoutouka whakapono?

32Nameakeputatewa,akuaputaneiano,e whakamararatiaaikoutoukitonawahi,kitonawahi,aka waihokoahauanake;

33Kuakorerotiaeahaueneimeakiakoutou,kiawhai marietangaaikoutouirotoiahauEmatekoutouiteao: otirakiamaia;kuataeaeahauteao.

UPOKO17

1IkorerotiaeneikupueIhu,nakaangaakeonakanohiki terangi,kamea,EPa,kuataeatehaora;whakakororiatia tauTama,kiawhakakororiatiaaihokikoeetauTama

2Kuahomaineihokiekoekiaiahemanamonga kikokikokatoa,kiahoatueiateoratonukitehungakatoa kuahomaineiekoekiaia

3Koteoratonuhokitenei,kiamatauratoukiakoe,ko koeanaketeAtuapono,kiaIhuKaraitianohokiitonoa maineiekoe

4Kuawhakakororiatiakoeeahauirungaitewhenua:ka otiiahautemahiihomaiekoekiamahiaeahau.

5Nakiawhaikororiaahauaianeiiakoeake,ePa;heite kororiaiwhiwhiaiahauiakoeimuaatuoteao

6Kuawhakapuakinaeahautouingoakingatangatai homaineiekoekiahauirotoiteao;akuapuritiaeratou taukupu

7Katahiratoukamataunaungameakatoaihomaineie koekiahau

8Notemeakuahoatueahaukiaratoungakupuihomai neiekoekiahau;akuatangoratou,kuatinomohioanoi haeremaiahauiakoe,kuawhakaponoratounauahaui tonomai.

9Moratoutakuinoi:kahoreakuinoimoteao,engarimo auihomaiaikiahau;nauhokiena

10Koakumeakatoanau,nakuhokiau;akawhaikororia ahauiaratou

11Naheoianotokunohokiteao;keiteaoneianoenei, koahauiakahaereatukiakoe.EteMatuatapu,puritiai rungaitouingoatehungakuahomaineiekoekiahau,kia kotahiairatou,metauanei

12Iahauanoenohoanaiaratouiteao,ipuritiaratoue ahauirungaitouingoa:kuatiakinaeahauauihomaiaiki ahau,akahoretetahioratouingaro,kotetamaanakeote ngaromanga;kiariteaitekaraipiture.

13Nakahaereatuneiahaukiakoe;aekoreroanaahaui eneimeaiteaonei,kiatinonuiaitokukoairotoiaratou

14Kuahoatueahautaukupukiaratou;ekinoanahokite aokiaratou,notemeaehararatouiteao,meahauhoki eharaiteao

15Kahoreakuinoikiatangohiaaturatouekoeiteao, engarikiatiakinaratouekoekeikino

16Ehararatouiteao,meahauhokieharaiteao

17Whakatapuaratouekoeirungaitoupono:kotaukupu tepono

18Nauahauitonomaikiteao,hepenaanotakutonoia ratoukiteao.

19Hewhakaarohokikiaratouiwhakatapuaiahauiahau, kiatapuaihokiratouitepono

20Eharatakuiteinoimoeneianake,engarimotehungae meingaetaratoukupukiawhakaponokiahau;

21Kiakotahiairatoukatoa;mekoe,ePa,irotoiahau,me ahauanoirotoiakoe,kiakotahiairatouirotoiataua: kiawhakaponoaiteao,nauahauitonomai

22Kuahoatuanoeahaukiaratoutekororiaihomaiekoe kiahau;kiakotahiairatou,metauaneihekotahi

23Koahauirotoiaratou,kokoehokiirotoiahau,kia tinoriteairatoukitekotahi;kiamohioaiteao,nauahaui tonomai,kuaarohaanokoekiaratou,metouarohaki ahau

24EPa,emeaanaahaukianohotahikiahau,kitewahie nohoaiahau,auihomaiaikiahau;kiakiteairatouitoku kororiakuahomaineiekoekiahau:nomuaatuhokiite orokohangangaoteaotouarohakiahau.

25EteMatuatika,kahoreteaoimohiokiakoe,emohio anaahaukiakoe,akuamohioanoenei,nauahauitono mai.

26Kuawhakapuakinaanotouingoaeahaukiaratou,aka whakapuakinaano:kiamauaiirotoiaratoutearohai arohainaaiahauekoe,meahauanoirotoiaratou

UPOKO18

1¶KamutueneikoreroaIhukahaereia,ratoukoana akonga,kitawahiotemangawai,araoKerono.Na,he karikeireira,atapokoatuanaia,ratoukoanaakonga

2ImatauriaanotauawahieHura,etetangataetukuaaiia: hemahahokingahokingaoIhuratoukoanaakongaki reira

3NakahoatukiaHuratetahimatuameetahikatipaenga tohunganuiratoukongaParihi,ahaereanakireira,me ngaroherohe,mengarama,mengapatu

4HeoiimatauaIhukingameakatoameakepakiaia,ka putaatu,kameakiaratou,Kowaitakoutouerapu?

5Kawhakahokiaeratoukiaia,KoIhuoNaharetaKa meaaIhukiaratou,Koahauia.Aitutahianomeratoua Hura,tonakaituku

6Na,itanakorerotangakiaratou,Koahauia,hokiana ratoukimuri,hingaanakitewhenua.

7Nakauianoiakiaratou,Kowaitakoutouerapu?Ka mearatou,KoIhuoNahareta

8KawhakahokiaeIhu,Kuameaatuahaukiakoutou,Ko ahauia:kitemeaerapuanakoutouiahau,tukuaeneikia haere;

9Kiariteaitekupuikorerotiaeia,Kahoreingarotetahio tehungaihomaiekoekiahau

10NahehoaritaHaimonaPita,unuhiaanaeiaahauaiho teponongaatetohunganui,tapahiaanatonataringamatau. KoteingoaotauaponongakoMaraku

11KameaaIhukiaPita,Kuhuatauhoarikite takotoranga:kotekapuihomaineietokuMatuakiahau auakaraneieinumiaeahau?

12NakahopukinaaIhuetauaope,eterangatiraratouko ngakatipaongaHurai,aherehereaanaia.

13AkaarahinakiaAnahaitetuatahi;koiahokite hungawaioKaiapa,kotetohunganuiiamotauatau

14NakoKaiapateneinanaiwhakatakototewhakaaroki ngaHurai,hepaikekitematetetangatakotahimoteiwi

15NakaaruaHaimonaPitaiaIhu,akaaruanohoki tetahiatuongaakonga:naimohiotiatauaakongaete tohunganui,atomotahianameIhukitewhareote tohunganui

16KoPitaiaituitekuwahaiwaho.Nakaputaatutaua akongaimohiotianeietetohunganui,kakorerokite kaitiakiotetatau,aarahinaanaaPitakiroto.

17NakotemeatangaatekotirotiakiotetataukiaPita, Eharaianeikoeitetahiongaakongaateneitangata?Ka meaia,Kahore

18Naireirangaponongamengakatipaetuana,kua whakaungiahokieratoutekapurawaro;hemakaririhoki: ainainaanaratou:koPitahokietutahianameratoue inainaana

19NakauitetohunganuikiaIhukianaakonga,kitana ako.

20KawhakahokiaeIhukiaia,Imaramatonutakukorero kiteao;Iwhakaakotonuahauirotoitewharekarakia,ite temeparahoki,itewahihuihuikatoaongaHurai;akahore ahauikoreropuku

21Heahakoekauiaikiahau?uiatukitehungairongoki ahau,heahatakuikoreroaikiaratou:nana,emohioana ratoukiakuikoreroai

22Na,itanakorerotangaieneimea,kapapakitetahionga katipaituraiaIhu,kamea,Epenaanakoekitetohunga nui?

23KawhakahokiaeIhukiaia,Kitekinoakukorero, whakaaturiatekino:kitepaiia,heahakoeipapakiaii ahau?

24NakatukuahereheretiaatuiaeAnahakiaKaiapa tohunganui

25NateraaHaimonaPitateturameteinainaNakamea ratoukiaia,Eharaianeikoeitetahioanaakonga?Naka whakakahoreia,kamea,Kahore

26Kameatetahiongaponongaatetohunganui,he whanaunganonaitapahianeitetaringaePita,Kihaiianei ahauikiteiakoe,koruatahiitekari?

27NakawhakakahoreanoaPita:atangitonuihote tikaokao.

28¶KatahikaarahinaatueratouaIhuiaKaiapakite wharewhakawa:heatatu;koratouanokihaiitomokite wharewhakawa,keipokeratou;engarikiakairatouite kapenga

29NakaputaatuaPiratokiaratou,kamea,Heahata koutouwhakapaekiteneitangata?

30Nakawhakahokiratou,kameakiaia,Meikauaiate mahiitekino,kihaiikaweamaiematoukiakoe

31NakotemeatangaaPiratokiaratou,Mauriaatuia, whakawakiakitokoutounatureNakameangaHuraikia ia,Ekoreetikakiawhakamateatetahitangataematou;

32KiariteaitaIhukupuikoreroai,heiwhakaatuite mateemateaiia

33MeireirakatomoanoaPiratokitewharewhakawa,ka karangaiaIhu,kameakiaia,KokoeraneiteKingionga Hurai?

34KawhakahokiaeIhukiaia,Nauakeanoteneikupu,he koreroraneimokunatetangatakekiakoe?

35KawhakahokiaePirato,HeHurairaneiahau?Natou iwi,nangatohunganuianohokikoeikawemaikiahau:i ahakoe?

36KawhakahokiaeIhu,Eharatokurangatiratangaitenei ao:mehemeanoteneiaotokurangatiratanga,kuatatauaku pononga,keitukuaahaukingaHurai:tenakoteneiehara tokurangatiratangaikonei

37NakameaaPiratokiaia,Hekingiotikoe?Ka whakahokiaeIhu,Kuakorerotiamainaekoehekingi ahauKotemeateneiiwhanauaiahau:nakoneihokiahau ihaeremaiaikiteao,heikaiwhakaatumotepono.E rongoanangatangatakatoaoteponokitokureo

38KameaaPiratokiaia,Heahatepono?Akapuaki teneikupuana,kahaereanoiakiwaho,kingaHurai,ka meakiaratou,Kahorerawatetahiheoteneitangataimau iahau

39Otiraheritengateneinakoutou,kiatukuaeahaukia koutoutetahiitekapenga:epaianaraneikoutoukiatukua eahaukiakoutouteKingiongaHurai?

40Heoikarangakatoaanaanoratou,kamea,Auakatenei, engariaParapaNahetahaeaParapa UPOKO19

1¶KatahikamauaPiratokiaIhu,kawhiuiaia

2Akawhiriaengahoiahekaraunatataramoa,potaeaana kitonamatenga,whakakakahuriaanahokiiakitekahu papaura

3Nakamearatou,Tenakoe,eteKingiongaHurai!aka pakiaiakioratouringa.

4KahaereanoaPirato,kameakiaratou,Na,teneite arahinaatuneieahaukiakoutou,kiamohioaikoutou, kahorerawaimauiahautetahiheona.

5NakaputaaIhukiwaho,metekaraunatataramoai rungaiaia,metekakahupapauraKameaaPiratokia ratou,Na,tetangatanei!

6A,notekitengaongatohunganuiratoukongakatipaia ia,kakarangaratou,kamea,Ripekatia,ripekatia.Kameaa Piratokiaratou,Tangohiaatuiaekoutou,ripekatia: kahorehokiimauiahautetahiheona

7KawhakahokiaengaHuraikiaia,Heturetomatou,aki tomatouturehemeatikakiamateia,monaimeakote TamaiaateAtua

8NoterongongaoPiratoiteneiki,nuirawatonawehi; 9Katomoanoiakitewharewhakawa,kameakiaIhu, Noheakoe?HeoikahoreaIhuiwhakahokikupukiaia

10NakameaaPiratokiaia,Ekorekoeekorerokiahau? kahorekoeemohiokeiahautetikangamoteripekaiakoe, keiahauanotetikangamotetukuiakoe?

11KawhakahokiaeIhu,Kahoreautikangakiahau,me kahoreihomaikiakoeirunga:koiainuirawaaiteharao tekaitukuiahaukiakoe

12NoreiraanokawhaiaPiratokiatukuaia:heoika karangangaHurai,kamea,Kitetukuateneiekoe,ehara koeitehoanoHiha:kitewhakakingitetahiiaia,he whakahetanakiaHiha.

13A,nokarongoaPiratoiteneikorero,kaarahinaeiaa Ihukiwaho,anohoanakirungakitenohoangawhakawa, kitewahiekiianeikoteWharikikohatu,kitereoHiperu, koKapata

14Kotetakangaiaotekapenga,tatapukiteonoonga haora:kameaiakingaHurai,Na,tokoutouKingi!

15Nakotaratoukarangatanga,Whakamatea,whakamatea, ripekatiaKameaaPiratokiaratou,Kiaripekakoiaahaui tokoutouKingi?Kawhakahokiaengatohunganui, Kahoreomatoukingi,koHihaanake

16NoreirakahoatuiaeiakiaratoukiaripekatiaNaka mauratoukiaIhu,kaarahinaatu.

17Aamoanaiaitonaripeka,haereanakitewahiekiia neikotewahioteangaanga,tonaingoakitereoHiperu, koKorokota;

18Iripekatiaiakireira,meetahiatutokorua,kotahiki tetahitaha,kotahikitetahitaha,koIhukiwaenganui.

19NatuhituhiaanaePiratotetahiingoa,whakapiritiaana kiteripekaKotemeateneiituhituhia,KOIHUO NAHARETATEKINGIONGAHURAI

20AhetokomahangaHuraiikiteiteneiingoa:itatahoki kitepatewahiiripekatiaaiaIhu:aituhituhiatauameaki tereoHiperu,kitereoKariki,kitereoRoma

21NakameangatohunganuiongaHuraikiaPirato,Aua etuhituhia,KoteKingiongaHurai;engariimeaia,Ko ahauteKingiongaHurai.

22KawhakahokiaePirato,Kotakuituhituhiaikua tuhituhia

23AkaotiaIhuteripekaengahoia,kamauratoukiona kakahu,weheaakekiawhangawahi,kiiahoiahewahi;

metonakotiano:na,kahorehetuiotekoti,hemeawhatu arungaaputanoa.

24Nakamearatoukiaratouano,Kauaehaea,engarime makakiterota,mowaitemeaetikaai:kiariteaite karaipitureemeanei,Iweheweheaokukakahumoratou,i makarotahokimotokukakahuKoeneimeaimeatiae ngahoia

25NaitetahaoteripekaoIhutonawhaeaetuana,ratou koteteinaotonawhaea,koMeriwahineaKereopa,ko MeriMakarini

26A,notekitengaoIhuitonawhaea,iteakongahokii arohaaiiaetutahiana,kameaiakitonawhaea,Etai, nana,tautama!

27Katahiiakameakitauaakonga,Na,touwhaea!Ano tauahaorakamautauaakongaiaiakitonakainga

28MuriihoiteneikamohioaIhukaotingameakatoa,na kameaia,heiwhakaritengamotekaraipiture,hematewai toku

29Nateraeturatetahioko,kitonuitewinika:aka whakakiiaeratoutetahihautaikitewinika,whakanohoia anakirungakitehihopa,hoatuanakitonamangai

30A,noteinumangaoIhuitewinika,kameaia,Kuaoti: nakatuohutonamatenga,tukuaanatonawairua

31NakainoingaHuraikiaPirato,itemeakotetakanga ia,kiakauaemaungatinanakirungakiteripekaite hapati,(heranuihokitauahapati,)kainoikiaPiratokia whatiiaoratouwaewae,kiawhakatapuatangohiaatu

32Nakahaeremaingahoia,kawhawhatiingawaewaeo tomua,meoterairipekatiangatahitiameia

33ItoratoutaengaiakiaIhu,kakitekuamatenoaakeia, kihaiiwhatiiaeratouonawaewae.

34Engariiwerohiatonakaokaoetetahiongahoiakite matia,aputatonuhetoto,hewai

35Akotetangataikite,koiaanotekaiwhakaatu,ahe ponotanawhakaatu:emohioanaiahekoreroponotana, hemearakiawhakaponoaikoutou

36Imeatiahokieneimea,kiariteaitekaraipiture,Ekore tetahiiwionaewhatiia

37Emeaanaanotetahiatukaraipiture,Katitiroratoukita ratouiweroai.

38Muriihoieneimea,kainoiaHohepaoArimatiakia PiratokiatangohiaeiatetinanaoIhu:heakongaianaIhu, otiiahemeahunaitewehikingaHurai:awhakaaeanaa PiratoNakahaereia,katangoitetinanaoIhu

39IhaeremaianoaNikorima,teraihaereraimuakia Ihuitepo,metemaumaianoitemaira,itearoe,hemea whakananu,kiakotahipearaupauna

40NakatangorauaitetinanaoIhu,takaiaanakinga kakahurinenamengameakakara,kotangaHurairitenga hokiteramotetanu

41Nahekarikeitewahiiripekatiaaiia;irotoanoite karitetahiurupahou,hemeakahoreanoitakotorianoatia etetahi

42NakawhakatakotoriaaIhuerauakireira,notemeahe raTakangaueranongaHurai;hetatahokiteurupa

UPOKO20

1IteratuatahiotewikikahaereaMeriMakarinikite urupaiteatatu,itemeaepouritonuana,akakiteite kohatukuatangohiaatuiteurupa

2Nakaomaia,kahaerekiaHaimonaPitarauakotera akongaiarohainaeIhu,kameakiaraua,Kuatangohiae ratouteArikiiteurupa,akahorematouemohiokitewahi iwhakatakotoriaaiia.

3NakaputaatuaPita,metauaakonga,kahaerekite urupa

4Aomangatahianaraua:otiiaihohoroteraakongaia Pita,koiaanokuataewawekiteurupa.

5Napikoihoanaia,kakiteingatakairinenaetakotoana; heoikihaiiaitomokiroto

6NakahaeremaiaHaimonaPitaimuriiaia,akatomo kiteurupa,kakiteingakakahurinenaetakotoana

7Metetaueraitakaiaaitonamatenga,kihaiitakototahi mengatakairinena,hemeawhakakopaiakitetahiwahii tahaki

8Katahikatomoteraakonga,itaewaweneikiteurupa, kiteana,whakaponoana

9Kianohokiratouimohionoakitekaraipiture,kuatakoto tetikangakiaaraakeiaitehungamate.

10Nahokianaanongaakongakitorauakainga

11KoMeriiatutonuiwahooteurupatangiai:iaiae tangiana,kapikoihokiteurupa.

12Kakiteingaanaheratokorua,hemangakakahu,e nohoana,kotetahikitematenga,kotetahikingawaewae, itewahiitakotoaitetinanaoIhu.

13Kamearauakiaia,Etai,heahatauetangi?Kameaia kiaraua,KuatangohiaeratoutokuAriki,ekorehokiahau emohiokitewahiiwhakatakotoriaaiia.

14Kapeneianakorero,katahuriwhakamuri,kakiteiaIhu etuana,otiiakihaiimohiokoIhuia

15KameaaIhukiaia,Etai,heahatauetangi?kowai tauerapu?Huanoaiakotekaingakikari,nakotana meatangakiaia,Emara,kitemeakuamauriaatuiaekoe, korerotiakiahautewahiiwhakatakotoriaaiia,amakuiae tangoatu

16KameaaIhukiaia,EMeriKatahuriatutera,kamea kiaia,ERaponi;kotetikangatenei,EteKaiwhakaako.

17KameaaIhukiaia,Keipakiahau;kianohokiahaui kakenoakitokuMatua:engarihaerekiokuteina,kamea atukiaratou,kakakeahaukitokuMatua,kitokoutou Matua;kitokuAtua,kitokoutouAtua

18HaereanaaMeriMakarini,koreroanakingaakonga, kuakiteiaiteAriki,kuakorerotiahokieiaeneimeakia ia

19Itauaraanoiteahiahi,koteratuatahiotewiki,ite meaekatianangatatauitewahiihuihuiaingaakongai tewehikingaHurai,kahaeremaiaIhu,katuki waenganui,kameakiaratou,Kiatauterangimariekia koutou

20Akapuakiteneikupuana,kawhakakiteaeiaonaringa metonakaokaokiaratouNaharitonungaakonga,ito ratoukitengaiteAriki.

21NakameaanoaIhukiaratou,Kiatauterangimarieki akoutou:itonoamaiahaueteMatua,kaperaanotaku tonoiakoutou

22Kakorerotiateneieia,kawhakahaiakiaratou,kamea kiaratou,KiariroteWairuaTapuiakoutou.

23Kitewhakarereanoatiaekoutoungaharaoetahi,ka whakarereaoratou;akongaharaoetahikamauiakoutou, kamauano.

24KoTamatiia,tetahiotetekaumarua,tonaingoako Ririmu,kahoreiaratouitetaengamaioIhu

25A,kotemeatangaaeraakongakiaia,Kuakitematoui teAriki.Otirakameaiakiaratou,Kitekahoreahauekite itengangaongawhaoionaringa,ekuhuitokumaihaoki tewahiongawhao,ekuhuhokiitokuringakitona kaokao,ekoreahauewhakapono.

26Akapahemongaraewaru,akeirotoanoanaakonga, ratoukoTamati:kahaeremaiaIhuitemeaekatiananga tatau,katukiwaenganui,kamea,Kiatauterangimarieki akoutou

27KatahiiakameakiaTamati,Totoromaitoumatihao, kiakitehokikoeiokuringa;totoromaihokitouringa,ka kuhukitokukaokao:auaewhakateka,engarime whakapono.

28NakawhakahokiaTamati,kameakiaia,EtokuAriki, etokuAtua

29KameaaIhukiaia,Notoukitengaiahau,eTamati,i whakaponoaikoe:kakoatehungakahoreikite,akua whakapono

30HemahaanoeraatutohuimeaaiaIhuitearoarooana akonga,kahoreneiituhituhiakiteneipukapuka

31Otiiakuatuhituhiaenei,kiawhakaponoaikoutouko IhuteKaraiti,koteTamaateAtua;akiawhiwhiaikoutou kiteorairungaitonaingoaitewhakapono

UPOKO21

1MuriihoieneimeakawhakakiteaIhuiaiakinga akongaitemoanaoTaipiria;ipeneitanawhakaatuiaia ano

2EnohotahianaaHaimonaPita,aTamati,koRirimunei tonaingoa,aNatanahiraoKanaoKariri,ngatamaa Heperi,metetahitokoruaatuanooanaakonga

3KameaaHaimonaPitakiaratou,Kahaereahaukite hao.Kamearatoukiaia,Ehaeretahianamatou.Haere anaratou,eketonukitekaipuke;kahorehemeaimaui tauapo

4Nakapuaoteata,koIhuetuanaitatahi:otiiakihainga akongaimohiokoIhuia

5NakotemeatangaaIhukiaratou,Etamama,kahorea koutoukai?Kawhakahokiaeratoukiaia,Kahore.

6Kameaiakiaratou,Makatekupengakitetahamatauo tekaipukeakamauetahiNakamakaeratou,heoikihaii taeatekukumeitetiniongaika.

7KatahikameateakongaiarohainaeIhukiaPita,Kote ArikiA,noterongongaoHaimonaPita,koteAriki,ka whitikiriatonakakahu,etutahangaanahokiia,arereana kitemoana

Koeraakongaiaihoeirungaitekaipukeiti;(kahorehoki imataraatuitewhenua,metemeaeruarauwhatianga,)e kukumeanaitekupengamengaika

9Heoi,notoratouungakiuta,kakiteitekapurawarome ngaikaetakotoanairunga,metetahitaro.

10KameaaIhukiaratou,Homaietahiongaikakuamau naiakoutou

11NahaereanaaHaimonaPita,akumeaanaeiate kupengakiuta,kitonuingaikanunui,kotahirauerima tekaumatoru:a,ahakoatini,kihaiipakarutekupenga.

12KameaaIhukiaratou,haeremaikaitekaiHeoikihai tetahiongaakongaimaiakiteuikiaia,Kowaikoe?i mohiohokikoIhowatera.

13NakahaereaIhu,kamaukitetaro,ahoatuanaeiaki aratou,mengaika

14KotetoruteneiongaputangaoIhukianaakonga,i muriitonaarangaakeitehungamate.

15Akamututaratoukai,kameaaIhukiaHaimonaPita, EHaimona,tamaaHona,rahiaturaneitouarohakiahaui toenei?Kameaterakiaia,Ae,eteAriki;emohioana koeearohaanaahaukiakoeKameaiakiaia, Whangaingaakureme

16Kameaanoiakiaia,koteruaongameatanga,E Haimona,tamaaHona,earohaanakoekiahau?Kamea terakiaia,Ae,eteAriki;emohioanakoeearohaana ahaukiakoeKameaiakiaia,Whangaingaakuhipi

17Kameaiakiaia,kotetoruongameatanga,EHaimona, tamaaHona,earohaanakoekiahau?KapouriaPitanote meakatoruanameatangakiaia,Earohaanakoekiahau? Kameaterakiaia,EteAriki,emohioanakoekingamea katoa;emohioanakoeearohaanaahaukiakoe.Kameaa Ihukiaia,Whangaingaakuhipi

18Hepono,heponotakuemeaatuneikiakoe,Itou tamarikitanga,iwhitikikoeiakoe,ihaerekitauwahiipai ai:kakoroheketiakoe,kawhakamarokiaekoeouringa, matetahiatukoeewhitiki,ekawekitauwahiekoreepai 19Ikorerotiateneieia,heitohumotematee whakakororiaaiiaiteAtuaAkapuakiteneikupuana,ka meaiakiaia,Arumiaahau

20NotetahuritangaoPita,kakiteiteakongaiarohaaia Ihuearuana;oterahokiiokiokikitonaumaitehapa,i meara,EteAriki,kowaitekaitukuiakoe?

21A,itekitengaoPitaiaia,kameakiaIhu,EteAriki,e aharateneitangata?

22KameaaIhukiaia,Kitepaiahaukianohotonuiakia taemairaanoahau,heiahamau?whaikoeiahau.

23Heoikaputaatuteneikupukingahoa,ekoretaua akongaemate:otiiakihaiaIhuimeakiaia,Ekoreiae mate;engari,Kitepaiahaukianohotonuiakiataemaira anoahau,heiahamau?

24Koteakongateneiewhakaatuneiieneimea,kote kaituhituhihokiiaieneimea:emohioanaanomatouhe ponotanawhakaatu

25NateraatuanotonatiniongameaimeaaiaIhumei tuhiakatoatia,emeaanaahau,ekorepeateaoneiewhai takotorangamongapukapukaetuhiaAmine

NgaMahianga Apotoro

UPOKO1

1Kotepukapukaomuahemeatuhituhinaku,eTeopira, mongameakatoaitimataaiaIhutemahi,teako; 2Taenoakiteraitangohiaatuaiia,imuriihoitate WairuaTapuhoatutangaingaturekingaapotoroi whiriwhiriaeia:

3Iwhakakiteanohokiiaiaiakiaratouimuriitona mamaetangaiteora,hemahangatohuekoreehe,ikitea eratouingaraewhatekau,ikoreroaiingameaote rangatiratangaoteAtua.

4A,iaratoukahuihuitahimeratou,kawhaikupuiakia kauaratouehaereatuiHiruharama,akatatarikitemeai korerotiaimuaeteMatua,irongorakoutoukiahau.

5IiriirihokiaHoanikitewai;engariekoreemahaake ngarakairiiriakiteWairuaTapu

6Noreira,iaratoukatamene,kauiratoukiaia,EteAriki, kotewaianeiteneiewhakahokiaikoeiterangatiratanga kiaIharaira?

7Nakotanameatangakiaratou,Eharamakoutoute mohiokingataima,kingataimaranei,kuawhakariteaete Matuamanaaketetikanga

8Otirakarirohekahaiakoutou,inahaeremaiteWairua Tapukirungakiakoutou:aheikaiwhakaatukoutoumoku kiHiruharama,kiHuriakatoa,kiHamariahoki,ataenoa kitepitowhakamutungaotewhenua.

9A,nokamututanakoreroieneimea,iaratouanoe titiroana,katangohiaatuia;natekapuaikopakiatuio ratoukanohi.

10A,iaratouetitiromatatauatuanakiterangi,iaiae haereana,nakongatangatatokoruaetuanaitoratoutaha, hemangakakahu;

11Emeaana,EngatangataoKariri,heahatakoutouetu, ematakitakiatunakiterangi?koteneiIhuanokua tangohiaatunaiakoutoukiterangi,kaperaanotona haerengamaimekoutouikiteitonahaerengakiterangi

12NahokianaratoukiHiruharamaitemaungaekiianei koOriwa,hewahietataanakiHiruharama,hehaerenga hapati

13Akatomoratoukiroto,kakakekitetahirumairunga,i reirainohoaiaPita,aHemi,aHoani,aAnaru,aPiripi,a Tamati,aPatoromu,aMatiu,aHemitamaaArapiu,a HaimonaHeretikoHurateinaoHemi

14Koeneikatoakotahitonutewhakaaroiuaikiteinoi, kitekarakia,mengawahine,meMerihokiwhaeaoIhu, meonateina.

15IauarakawhakatikaaPitaiwaenganuiongaakonga, kamea,(Metemeakotahiraueruatekautetokomahao ngaingoa;

16Eokuteina,itikaanokiariteteneikaraipiture,tate WairuaTapuikorerotiaraimuaetemangaioRawirimo Hura,motekaiarahiitehungananaihopuaIhu

17Ihuihuiatahitiahokiiakiatatou,iaiaanotetahiwahi oteneimahiminita

18Nakahokonaetauatangatahemarakiteutuotekino; nakahingatuohu,kapakaruiwaenganui,putakatoaana onawhekaukiwaho.

19Imohiotiateneietehungakatoaenohoanai Hiruharama;noreiraihuainaaitauamarakitoratoureo, koAkelarama,ara,Kotemaraotetoto.

20KuaotihokitetuhituhikitepukapukaongaWaiata, Kiaururatiatonanohoanga,kauahokitetahienohokireira: metangoanotanamahitirotiroitetahiatu.

21Na,koeneitangataihaeretahineimetatouingawa katoaihaereeremaiaiteAriki,aIhu,irotoiatatou;

22KatimataiteiriiringaaHoaniataenoakiterai tangohiaatuaiiaiatatou,mewhakatutetahiheihoamo tatouheikaiwhakaatumotonaaranga

23Atokoruaaratouiwhakariteai,koHohepaihuainanei koPahapa,kotetahioonaingoakoHutuha,rauako Matiaha

24Nakainoiratou,kamea,Kokoe,eteAriki,emohio anakingangakauongatangatakatoa,whakaaturiamaiko tauiwhiriwhiriaioeneitokorua;

25Kiauruaiiakiteneimahiminita,kitemahiapotoro hoki,itakaaiaHurairungaitehe,kiahaereaiiakitona wahi.

26Nakahoatueratouoratourota;nakatauterotakia Matiaha;auruanaiakingaapotorotekaumatahi

UPOKO2

1¶A,nokatakamaiteraotePetekoha,enohotahiana ratoukatoaitewahikotahi

2Naputawhakareremaianaheharurunoterangi,anohe haunuiekeriana,akikatoatewhareinohoairatou.

3Heoiputamaianakiaratouetahiarerohemea manganga,anoheahi,atauihoanakirungakitenei,ki teneioratou.

4NakitonuratoukatoaiteWairuaTapu,akatimatate korero,rerekeanangareo,ritetonukitateWairuaihoatu aikiaratoukiakorerotia.

5IHiruharamaanoenohoanaetahiHurai,hehunga whakaaro,nongaiwikatoairarooterangi

6Naitewairangonaaiteneiharuru,kawhakarapopotote mano,kapororaru,notemeakarangonaetera,eteratona reoekorerotiaanaeratou

7Nakaohoratoukatoa,kamiharo,kameatetahikitetahi, Na,eharaianeieneikatoaekoreroneiitehunganoKariri?

8Naheahatatoukarongonei,iatangata,iatangata,io tatoureoototatouwhanautanga?

9NgaPatia,mengaMeri,mengaErama,metehungae nohoanaiMehopotamia,iHuria,iKapadokia,iPonoto,i Ahia;

10IPirikia,iPamapuria,iIhipa,ingawahioRipiae patataanakiHairini,mengamaneneoRoma,ngaHurai, mengaporohiraiti;

11EngaKariti,engaArapi,erongoanatatoukiaratoue koreroanaiotatoureongamahiwhakamiharoateAtua

12Amiharoanaratoukatoa,poheheana,kameatetahiki tetahi,Heahatenei?

13Koetahiitawai,imea,Ekianaeneitangataitewaina hou.

14NakawhakatikaaPitametetekaumatahi,kaaratona reo,kameakiaratou,EngatangataoHuria,mekoutou katoaenohoanaiHiruharama,kiamohiokoutoukitenei, kiarongohokikiakukupu

15Eharahokieneiitehaurangimetakoutouewhakaaro nei,kotetoruanakehokiteneiongahaoraotera.

16EngarikotemeateneiikorerotiaeHoeraporopiti;

17Ateneiakekeingarawhakamutunga,eaitateAtua,ka ringihiaeahautokuWairuakingakikokikokatoa:aka poropitiakoutoutama,akoutoutamahine,kakitehokia koutoutaitamarikiingakitenga,kamoemoeahokio koutoukaumatua.:

18IauaraanokaringihiaeahautokuWairuakiaku ponongatane,kiakuponongawahine;akaporopitiratou

19Kawhakakiteaanoeahaungameawhakamiharoite rangiirunga,mengatohukitewhenuairaro;hetoto,he kapura,hekohupaowa:

20Kahuriteraheipouri,temaramahokiheitoto,imuao tetaengamaiotauaranui,rongonuioIhowa

21Na,teneiake,kongatangatakatoaekarangaanakite ingoaoteArikikaora

22EngatangataoIharaira,whakarongokieneikupu;Ko IhuoNahareta,hetangataiwhakamatauriaeteAtuakia koutouirungaingamerekara,ingameawhakamiharo,i ngatohuimahiaeteAtuamarotoiaiaiwaenganuiia koutou,emataunaanokoutou.

23Hemeatukuiairungaitewhakaaronui,itoteAtua mohioimua,hopukiaanaekoutou,ripekatiaana, whakamateaihoengaringakino.

24NateAtuaiaiwhakaaraake,nanaiwewetengamamae otemate:notemeaekoreiaetaeatepupurietauamate

25KotaRawirikorerohokimona,IkiteahauiteArikii ngarakatoakitokuaroaro,keitokuringamatauneiia,e koreaiahauewhakakorikoria

26Koiaikoaaitokungakau,ikoaaitokuarero;kaokioki anookukikokikoirungaitetumanako

27Notemeaekoreewaihoekoetokuwairuaitereinga, ekoreanoetukuatauMeaTapukiakiteitepirau.

28Kuawhakakiteaekoekiahaungahuarahioteora;ka meingaekoekiakitonutokukoaitoumata

29Eokuteina,etikaanakiaaronuihekupukiakoutou motetupunaneimoRawiri,kuamateia,kuatanumia,kei atatouanotonaurupa,ataeanoatiateneira

30Na,itemeaheporopitiia,aimohiokuaoatiteAtuai teoatikiaia,kawhakaputainaaketetahi,hehuanotona hope,heinohokirungakitonatorona;

31Ikiteiaiteneiimua,korerotiaanaeiatearangaote Karaiti,arakihaitonawairuaiwaihoitereinga,kihaiano tonakikokikoikiteitepirau

32KuawhakaarahiaaketeneiIhueteAtua:komatou katoangakaiwhakaatu

33Na,kaotineitewhakanuieteringamatauoteAtua,a kariromaiiteMatuateWairuaTapuikorerotiaimua, kuaringihiamaieiateneiekitenei,erongoneikoutou

34KahorehokiaRawiriikakekiterangi;heoiemeaana ia,ImeaaIhowakitokuAriki,heitokumataukoenohoai

35Kiameingaraanoeahauouhoaririheiturangawaewae mou

36NoreirakakiamatauputewharekatoaoIharaira,kua meingaeteAtuaheiAriki,heiKaraiti,tauaIhuiripekatia naekoutou.

37Notoratourongonga,kaweroweroirotoioratou ngakau,kameakiaPitaratoukoeraatuapotoro,Enga tuakana,meahamatou?

38NakotemeatangaaPitakiaratou,Ripeneta,kiairiiria tenatangata,tenatangataokoutouirungaiteingoaoIhu

Karaiti,motemurungahara,akariroiakoutoutemea homai,arateWairuaTapu.

39Kiakoutouhokitekupuwhakaari,kiakoutoutamariki, kitehungakatoaanootawhiti,kingameaekarangatiae teAriki,etotatouAtua.

40Hemahaatuanongakupuikoreroai,ikauwhauaiia,i meaai,Mewhakaorakoutouiakoutouitenei whakatupurangaparorike.

41Na,kotehungaipaikitetangoitanakupuiiriiria:me temeaetorumanongawairuaihonoamaikiaratouitaua ra

42Aiutonuratoukitewhakaakorangaangaapotoro,kite kotahitanga,kitewhawhatitaro,akiteinoi.

43Tauihoanatewehikingawairuakatoa:hemahahoki ngameawhakamiharomengatohuimahiaengaapotoro

44Inohotahianotehungawhakaponokatoa,ihuihuia anohokiaratoumeakatoa;

45Ihokonaatuhokiaratourawameoratoutaonga, tuwhainaanamatekatoa,ritetonukitemateotenei,o tenei

46Ahaeretonuanaratouiteneira,iteneira,kotahitonu tewhakaaroirotoitetemepara,itewhawhatitaroitenei whare,iteneiwhare,ikaiiaratoukaiirungaitekoa,ite ngakautapatahi

47EwhakamoemitianakiteAtua,epaingiaanahokiete iwikatoaAhonoamaianaeteArikikitehahiitenara,i tenara,itenara,tehungaewhakaorangiaana

UPOKO3

1¶NaehaeretahiatuanaaPitarauakoHoanikite temeparaitehaorainoi,iteiwaongahaora

2Nakakaweamaitetahitangatakopanotekopumaiano otonawhaea,hemeawhakatakotoiteneira,iteneira,ki tekuwahaotetemeparaihuainaneikoAtaahua,kitetono meamanaitehungaetomoanakitetemepara;

3NotonakitengaiaPitarauakoHoanimeaketomokite temepara,katonoiaitetahimeamana

4NakawhakamauatungakanohioPitarauakoHoaniki aia,kamea,Titiromaikiamaua.

5Kawhakarongoiakiaraua,huanoaeriromaitetahi meaaraua

6AnorakoPita,Kotehiriwametekourakahoreiahau; kotemeaiakeiahaukahoatueahaukiakoe:Irungaite ingoaoIhuKaraitioNahareta,whakatika,haere

7Katahiiakamaukitonaringamataukawhakaaraakeia ia:ireiratonukuawhaikahaonawaewaemengapona

8A,kotonamawhititangaake,katu,kahaere,tomotahi anamerauakitetemepara,ehaereana,etupekeana,e whakamoemitianakiteAtua

9Aikiteteiwikatoaiaiaehaereana,ewhakamoemiti anakiteAtua.

10Kamohioratoukoiaanoterainohorakitetatau Ataahuaotetemepara,tonomeaaimana:nanuiatuto ratoumiharometeihiihikitauameaipakiaia

11ItemeaepupurianatekopaiwhakaorangiarakiaPita rauakoHoani,kaomaatuteiwikatoakiaratouite whakamahauihuainaneikotaHoromona,nuirawate miharo

12A,itekitengaoPita,kawhaikupuatuiakiteiwi,E ngatangataoIharaira,heahatakoutouemiharoneiki tenei?heahahokikoutoukatitiropumaiaikiamaua,me

temeanatomauakaha,natomauatapuraneiimeaai teneitangatakiahaere?

13NateAtuaoAperahama,oIhaka,oHakopa,nateAtua ootatoumatua,iwhakakororiatanaTamaaIhu;itukua atuneiekoutou,iwhakakahoretiaitearoarooPirato,i tonawhakaarokiatukuaia

14OtirawhakakahoretiaanaekoutouteMeaTapu,teMea Tika,tonoaanakotetangatakohurukiahomaikiakoutou; 15PatuaanahokiekoutouteRangatiraoteora,i whakaarahianeieteAtuaitehungamate;komatouhei kaiwhakaatu

16Anatonaingoaiwhakakahangiateneitangata,nate whakaponokitonaingoa,ekitenei,ematauneikoutou; 17Na,eokuteina,emaharaanaahaunatekuwaretena mahiakoutou,peraitaokoutourangatira

18Na,kongameaateAtuaiwhakakiteaimuaete mangaioanaporopitikatoa,moteKaraitikiamamae,kua riteeneiiaia

19Noreira,ripeneta,tahurimai,kiamuruaokoutouhara, kiaputamaiaingawawhakahauoraitearoarooteAriki; 20AkatonoamaieiaaIhuKaraiti,ikauwhautiarakia koutouimua.

21Kuatakototetikangakianohoiakiterangiataea noatiangawaotewhakahokingamaiongameakatoa,i koreroaiteAtuakitemangaioanaporopititapunote timatangaraanooteao

22ImearahokiaMohi,MateAriki,mateAtua,e whakaaraakeheporopitimokoutouirotoiokoutouteina, hepeneianomeahau;koiatakoutouewhakarongoaii ngameakatoaemeaaiiakiakoutou

23Ateneiake,kongawairuakatoaekoreewhakarongo kitauaporopiti,kawhakamatearawatiairotoiteiwi

24Aera,kongaporopitikatoaoHamueraihoano,meo muriiho,kotehungakatoaikorero,iwhakaatuanohoki ratouieneira

25Kokoutoungatamarikiangaporopiti,atekawenata hokiiwhakatakotoriaeteAtuakiotatoumatua,imeara iakiaAperahama,Matouurikamanaakitiaaingahapu katoaotewhenua

26Mokoutouitetuatahi,itanawhakaarangaakeaiitana Tama,tetonongamaineiateAtuaiaiakiakoutouhei manaakiiakoutou,heiwhakatahuriitenei,iteneio koutouiokoutoukino.

UPOKO4

1¶A,iarauaekoreroanakiteiwi,kataemainga tohunga,terangatiraotetemepara,mengaHaruki,kia raua

2Hepourihokimotarauaakoiteiwi,motekauwhau hokiirungaiaIhuitearangamaiitehungamate

3Nakamauoratouringakiaraua,meingaanakiatiakina kiaaoraanotera,itemeakuaahiahi

4Otirahetokomahaotehungairongoitekupui whakapono;akotetokomahaongatangatametemeae rimamano

5Naiteaongaakekatuoratourangatira,ongakaumatua, ongakaraipi

6Na,kotetinotohunga,koAnaha,koKaiapa,koHoani, koArehanera,mengawhanaungakatoaotetohunganui, kahuihuikiHiruharama

7A,nokawhakaturiarauakiwaenganui,kauiratou,Tena koatemana,teingoaranei,imeatiaaiteneiekorua?

8Na,kuakiaPitaiteWairuaTapu,kameakiaratou,E ngarangatiraoteiwi,engakaumatuaoIharaira; 9Kiteuiuiatatouaianeimotemahipaiimahiakite turoro,ipeheatiaaiiaioraai; 10Kiamohiokoutoukatoa,meteiwikatoaoIharaira,na teingoaoIhuKaraitioNahareta,iripekatianaekoutou,i whakaarahiaakeneieteAtuaitehungamate,nanatenei tangataituoraaiitokoutouaroaro

11Kotekohatuteneiiwhakakahoretiaekoutou,enga kaihanga,akuameinganeiheiupokomotekokonga 12Kahorehokiheoraitetahiatu:kahorehokiheingoake atuirarooterangikuahomaikingatangata,eoraaitatou

13NakakiteratouitemaiaoPitarauakoHoani,aka mataukiarauaeharaitemeawhakaako,engarihehunga kuware,kamiharoratou;akamohioratoukeiaIhuano ratou

14Kakitehokiitetangataiwhakaorangiaetutahianame ratou,kahorerawaitaeatetahikupuwhakahemaratou

15Otirakamearatoukiahaerekiwahooterunanga,ka korerorerokiaratouano, 16Kamea,Meahaetatoueneitangata?kakiteaneihoki hemerekaranuikuameinganeierauakitehungakatoae nohoanaiHiruharama;aekoreetaeaematoute whakakahore

17Otira,kiakauaaiehorapaatukirotokiteiwi,kiakaha tatatouwhakawehiiaraua,keikorerokitetahitangataa muriakeneiirungaiteneiingoa

18Akarangatiaanarauaeratou,kameakiakauarawae korero,kiakauaewhakaakoirungaiteingoaoIhu.

19NakawhakahokiaPitarauakoHoanikiaratou,ka mea,Whakaaroaekoutou,katikaraneikitearoaroote Atuakokoutoukiawhakarangona,kauakiteAtua?

20Ekorehokieaheikiakauaekorerotiaemauangamea ikiteai,irongoaimatou

21Heoiwhakawehianaanoratouiaraua,atukuaanakia haere,kihaihokiikiteahemeaewhiuaairaua,iwehiite iwi:iwhakakororiakatoaneingatangataiteAtuamotaua meaimeatia.

22Notemeakuanekeatuitewhatekaungatauote tangataimeinganeikiaiateneimerekarawhakaora

23Akaotirauatetuku,kahaerekiorauahoa,akorerotia anangameakatoaikoreroaingatohunganuimenga kaumatuakiaraua

24A,itoratourongongaitenei,kakarangaakeratoukite Atuakotahitonutereo,kamea,EteAriki,kokoeteAtua, nananeiihangaterangi,tewhenua,temoana,mengamea katoaoroto;

25Nautekupuikorerotiaetemangaiotaupononga,o Rawiri,Heahakananaaingatauiwi,kawhakaarohorihori aingaiwi?

26Iwhakatikaakengakingiotewhenua,ihuihuinga rangatira,kitewhawhaikiteArikirauakotanaKaraiti

27HeponohokikuahuihuitahiaHerorarauakoPonotio PiratomengaTauiwi,meteiwioIharaira,kitauTama tapu,kiaIhuiwhakawahianeiekoe;

28Kitemeaitatouringa,itatouwhakaaroiwhakatakoto aiimuakiameatia

29Na,titiromai,eteAriki,aianeikiaratoukupu whakawehi:tukuamaihokikiauponongakiatinomaiate koreroitaukupu;

30Kokoeetotoromaianatouringakitewhakaora;kia mahiahokingatohumengameawhakamiharoirungaite ingoaotauTamatapu,oIhu

31A,kamututaratouinoi,kangaueuetewahiihuihuiai ratou;akikatoaratouiteWairuaTapu,amaianoaratou kitekoreroitekupuateAtua

32Kotahianongakau,kotahianowairuaotemanoote hungawhakapono:kihaianotetahioratouimea,manaake tetahioanataonga;engarihemeahuihuiaratoumeakatoa

33Anuiatutekahaiwhakapuakinaaiengaapotorote arangaoteAriki,oIhu:henuianotearohanoairungaia ratoukatoa

34Karehokitetahioratouihapa;

35Awhakatakotoriaanakingawaewaeongaapotoro:na katuwhainamaiatangata,maiatangata,hemeawhakarite kitemateoiatangata.

36AkoHohi,ihuainaengaapotorokoPanapa,kote tikangateneiinawhakamaoritia,Kotetamaate whakamarietanga,heRiwaiti,noKaiperutewhenua; 37Hewhenuatoratou,nahokonaatuana,mauriaananga moni,whakatakotoriaanakingawaewaeongaapotoro

UPOKO5

1NakotetahitangatakoAnaniateingoa,rauakotana wahine,koHapaira,ihokoatuitetahiwhenua;

2Apuritiaanaeiatetahiwahioteutu,kotanawahine hokiimohiokitauamea,mauriaanatetahiwahi, whakatakotoriaanakingawaewaeongaapotoro

3NakotemeatangaatuaPita,EAnania,nateahai whakakiiaaitoungakaueHatanakiatekakoekiteWairua Tapu,kiapuritiaatuaitetahiwahioteutuotewhenua?

4Itemeaetoeana,hetekaianeinauake?aimuriite hokonga,hetekaianeiiakoeano?heahateneimeai whakaaroaaiekoeirotoitoungakau?kahorekoeitekaki tetangata,engarikiteAtua

5A,noterongongaoAnaniaieneikupu,hingaanakiraro, materawa:henuianotewehiitaukitehungakatoai rongoieneimea

6Nakawhakatikangataitamariki,takaianaiaia,amaua atuanaiakiwaho,tanumiaana

7Ametemeaetorungahaoraimuriiho,katomomai tanawahine,kihaihokiimohioheahatemeakuameatia.

8NakotemeatangaaPitakiaia,Koreromaikiahau,ko teuturaneiteraihokonaatuaiekoruatewhenua?Anora kotera,Aera,motera.

9KameaaPitakiaia,heahakoruaiwhakaarotahiaiki tewhakamatautauiteWairuaoteAriki?nana,keite kuwahangawaewaeotehungaitanuitautane,maratou koeekawekiwaho

10Nahingatonuihoiakionawaewae,hemorawa:a,ko tetomongamaiongataitamariki,rokohangamaikuamate, nakaweaanaiakiwaho,tanumiaanakitetahaotanatane

11Anuiatutewehiotehahikatoa,otehungakatoaanoi rongoieneimea

12Anangaringaongaapotoroimahingatohumaha,me ngameawhakamiharo,irotoiteiwi;(inohotahianoratou katoaitewhakamahauoHoromona

13Aoeraatukihaitetahiimaiakitewhakaurumaikia ratou:otirawhakanuiaanaratoueteiwi.

14AihonoamaianotehungawhakaponokiteAriki,tona tini,tetane,tewahine

15Nareirahokikamauriaeratoungaturorokingaara, whakatakotoriaanakirungaingamoenga,ingawhariki, mekorenoaetaumarumaruihokiteatarangioPitatetahi oratouehaereana.

16Ihuikatoamaianotemanoingapakatoaepatataana kiHiruharama,metemaumaiingaturoro,itehungae whakaporeareatiaanaengawairuapoke;awhakaorangia anaratoukatoa.

17Nakawhakatikatetohunganuiratoukoonahoakatoa, aratetitorehangakingaHaruki,kitonuratouiteriri

18Nakapaoratouringakingaapotoro,makaanaratouki tewharehereherenui

19OtiranateanaheraateArikiiuakinangatatauote whareherehereitepo;

20Haere,etuirotoitetemepara,kakorerokiteiwiinga kupukatoaoteneiora.

21Akarongoratouitenei,katomokitetemeparaite atatu,kawhakaakoNakotehaerengamaiotetino tohungaratoukoonahoa,karangatiaanakiahuihuite runangamengakaumatuakatoaongatamaaIharaira,a tonotangataanakitewhareherehereheitikiiaratou

22Otira,notetaengaatuongakatipa,kihaiikiteairotoi tewhareherehere,kahokimai,kakorero,

23Kamea,Rokohinaatuematouetutakitonuanate whareherehereutonu,mengakaitiakietuanaiwahoo ngatatau;notewhakatuwheratanga,kahorehetangatai kiteaematouiroto

24A,nokarongotetohunganui,terangatiraotetemepara, mengatohunganuikieneimea,kapoheheratouheahara tetukungaihooteneimea

25Nakotehaerengamaiotetahi,kakorerokiaratou,ka mea,Nana,kotehungaimakaraekoutoukitewhare herehere,etumaineiitetemepara,ewhakaakoanaite iwi.

26Katahikahaereterangatiraratoukongakatipa,a arahinamaianaratou,otirakihaiitakakinotia;iwehihoki ratouiteiwi,keiakinaratoukitekohatu.

27A,kaotiratoutearahimai,kawhakaturiakimuaite runanga:nakauitetohunganuikiaratou,

28Kamea,Kihaiianeimatouiatawhakatupatoiakoutou kiakauaewhakaakoirungaiteneiingoa?na,kuakineia Hiruharamaitakoutouwhakaakoranga,aemeaanakoutou kiawhakairiangatotooteneitangatakirungakiamatou.

29NakawhakahokiaPitaratoukongaapotoro,kamea, MewhakarongoramatoukiteAtua,kauakitetangata

30NateAtuaootatoutupunaiwhakaaraakeaIhu,i whakamateanaekoutou,hemeawhakairikirungakite rakau.

31KuaotiiatewhakanohoeteringamatauoteAtuaki runga,heiPiriniha,heiKaiwhakaora,heihomaiite ripeneta,itemurungaharakiaIharaira

32Komatouanoonakaiwhakaatumoeneimea;hepera anoteWairuaTapu,ihomaineieteAtuakitehungae rongoanakiaia

33Na,itoratourongongaitenei,tutonukioratoungakau, akawhakaarokiawhakamatearatou

34NakawhakatikatetahiongaParihiirotoiterunanga, koKamarierateingoa,hekaiwhakaakoiteture,hetangata emohiotiaanaeteiwikatoa,kamea,kianekehiaatunga apotorokiwahomotetahiwapotonei;

35Nakotanameatangakiaratou,EngatangataoIharaira, kiatupatokitakoutouemeaaikieneitangata

36IngarakimurikawhakatikaakeaTeura,mete whakahuaiaiahetangatanui;ipirikiaiaetahitangata, patatakitewharau:napatuaihoia;akotehungakatoai ngohengohekiaia,whakamararatiaatuana,koreake.

37AmuriihoitauatangatakawhakatikaakekoHurao Kaririingaraotetatauranga,akumeaatuanaeiaetahio teiwikitewhaiiaia;akotehungakatoaingohengoheki aia,whakamararatiaatuana.

38Nakotakukuputeneikiakoutou,Katitemeakienei tangata,waihonoaihoratou;

39OtirakitemeanateAtua,ekorerawaetaeaekoutou tewhakakahore;keikiteaewhawhaianakoutoukiteAtua 40Awhakaaeanaratoukiaia:nakakarangatianga apotorokiaratou,kawhiua,kawhakatupatoriakiakaua rawaekoreroirungaiteingoaoIhu,atukuaanaratoukia haere.

41Heoihaerehariatuanaratouitearoarooterunanga, moratoukuameingaepaianakiawhakataurekarekatiamo tonaingoa.

42A,ingarakatoa,irotoitetemepara,ingawharekatoa, kahoreemututewhakaako,tekauwhauiaIhuKaraiti

UPOKO6

1¶Naiauara,itemeakatokomahahaerengaakongaka amuamungaHuraiKarikikingaHiperu,notemeai mahueoratoupouaruingatuwhangameaoteneira,o teneira.

2Katahikakarangatiaetetekaumaruatemanoonga akonga,kamea,Ekoreepaikiawhakarereaematoute kupuateAtua,akiamahitepu.

3Noreira,eokuteina,tirohiamaiirotoiakoutoukia tokowhitungatangataekorerotiapaitiaana,ekianaite WairuaTapu,itematauranga,amamatouratouewhakatu kiteneimahi

4Komatouiakautonukiteinoi,kitemahiitekupu

5Apaitonutekoreroatemanokatoa:akawhiriwhiriae ratouaTepene,hetangatakitonuitewhakapono,ite WairuaTapu,koPiripi,koPorokoro,koNikanora,ko Timona,koParemena,koNikoraheporohiraitino Anatioka

Nawhakaturiaanaratoukitearoaroongaapotoro:ka mututeinoi,kawhakapaioratouringakirungakiaratou.

7HeoitupuanatekupuateAtua;tinonuihaereanate tokomahaongaakongaiHiruharama;hetokomahaano hokiongatohungaingohengohekitewhakapono.

8AkoTepene,kitonuitewhakapono,itemana,nuiatu ngamerekaramengamerekaraimeatiaeiairotoiteiwi.

9Nakawhakatikaetahiotewharekarakia,ekiianeikote wharekarakiaongaRiperetini,mengatangataoHairini,o Arehanaria,otehungahokioKirikia,oAhia,katotoheki aTepene.

10Heoikihaiitaeaeratoutetuatukitonamataurangame tewairuaikoreroaiia

11Nakawhakakikiratouietahitangataheimea,Irongo matouiaiaekorerokohukohuanamoMohi,moteAtua anohoki.

12Nakawhakaohokiaeratouteiwi,ngakaumatua,me ngakaraipi,nakamauiakiaia,hopukiaana,kaweaatu anakiterunanga.

13Awhakaturiaanaeratouetahikaiwhakaatuteka,imea, Kahoreemututekorerokohukohuateneitangatamotenei wahitapu,moteture

14Irongohokimatoukiaiaemeaana,MateneiIhuo Naharetaewhakangaroteneikainga,ewhakaputakehoki ngaritengaihomaieMohikiatatou

15A,kotehungakatoaenohoanaiterunanga,katitiro pukiaia,kakiteitonamata,anohematanoteanahera.

UPOKO7

1¶Katahikameatetohunganui,Heponoraneieneimea? 2Nakameaia,Engatuakana,eokumatua,whakarongo mai;IputamaiteAtuaotekororiakitotatoumatua,kia Aperahama,iaiaiMehopotamia,akianoinohokiHarana, 3Kameakiaia,Haereatuitouwhenua,iouwhanaunga, ahaerekitewhenuaewhakaaturiaeahaukiakoe

4NahaeremaianaiaitewhenuaongaKarari,nohoana kiHarana:a,notematengaotonapapa,kawhakahekea maiiaeiaireirakiteneiwhenuaenohoneikoutou

5Akihaiihoatuhekaingamonaireira,kahorerawa, ahakoaheturangawaewaenoa:heoiioatiiakahoatua reiraeiaheikaingamona,moonaurihokiimuriiaia,ite meakahoreanoanatamariki

6AipeneitekoreroateAtua,Teratonaurienoho manenekitewhenuake;kawhakataurekarekatiahoki,ka tukinotiaeratou,ewharautau

7Na,koteiwiemeingaairatouheipononga,ka whakawakiaeahau,eaitateAtua:muriihoiteneikaputa mairatou,akamahikiahauiteneiwahi

8Aihomaianoeiakiaiatekawenataotekotinga:a whanauaketaAperahamakoIhaka,aitewaruongaraka kotia;naIhakakoHakopa;naHakopangatupunakotahi tekaumarua.

9Nakahaengatupuna,ahokonaanaaHohepakiIhipa: otiraiaiateAtua;

10Nanaiaiwhakaoraionamatengakatoa,ahoatuanaki aiahepai,hemataurangaitearoarooParaokingioIhipa; ameingaanaiaeiaheikawanamoIhipa,motonawhare katoa.

11NakaputahematekaikitewhenuakatoaoIhipa,o Kanaana,ahematenui:kihairawaikiteaheorangaeo tatoumatua.

12A,iterongongaoHakopa,hewitikeiIhipa,katonoae iaotatoumatua,kotetonongatuatahi

13A,notetonongatuarua,kawhakamohiotiaaHohepaki onatuakana;akamohiotiaeParaotewhanauoHohepa

14NakatonotangataaHohepakitekarangaitonapapa, iaHakopakiaia,meonahuangakatoa,ewhitutekauma rimangawairua

15NakahekeaHakopakiIhipa,akamate,aiameotatou matua.

16AkaweaatuanaratoukiHekeme,whakatakotoriaana kiteurupaihokonamairaeAperahama,hemonihiriwate utu,ingatamaaHamoraiHekeme

17A,nokatatamaitewamotekupuwhakaari,ioatiaite AtuakiaAperahama,katuputeiwi,katinihaerekiIhipa; 18Ataenoakitewhakatikangaakeotetahiatukingi, kihaineiimohiokiaHohepa

19Koiatemeananaitinihangaotatouwhanaunga,i whakatupukinootatoumatua,imeatiaaikiamakaatua ratoutamarikikeiora

20NotauawakawhanauaMohi,hetangataataahua; 21A,kamakaatuia,katangohiaakeiaetetamahinea Parao,aatawhaitiaanaheitamaitiakemana NaiatawhakaakonaaMohikingameakatoaote mataurangaongaIhipiana;ahemanarawaia,itekupu,i temahi

23A,katataonataukitewhatekau,kaurumaite whakaarokitonangakaukiahaereiakionatuakana,ki ngatamaaIharaira

24A,itonakitengaitetahioratouetukinotiaana,ka awhinatiaiaeia,akawhaiutumotetangataitukinotiara, patuaihoteIhipiana;

25HuanoaemohioonatuakanamatonaringaanoteAtua ewhakaoraairatou:heoikihairatouimohio

26Naiteaongaakekaputaatuiakiaratouiarauae whawhaiana,kameakiahouhiaraua,kamea,Emarama, hetuakana,heteina;heahakoutoukaheaitetahikitetahi?

27Otirapeiaatuanaiaetetangatananatehekitonahoa;i meaia,Nawaikoeimeaheirangatira,heikaiwhakawamo maua?

28Emeaanakoekitewhakamateiahau,mekoei whakamateraiteIhipianainanahi?

29NakatahutiaMohiitauakorero,anohomaneneanai Miriana;atokoruaanatamaiwhanaukireira

30A,nokatutukingatauewhatekau,kaputakiaia tetahianaheraateArikiitekorahaoMaungaHinai,iroto itemuraahiiterakau

31A,notekitengaoMohi,kamiharokitaua whakakitenga:a,iaiakawhakatataatukitematakitaki,ka putamaitereooIhowakiaia;

32Kamea,KoahauteAtuaooumatua,teAtuao Aperahama,teAtuaoIhaka,teAtuaoHakopaNawiri anaaMohi,kihaiimaiakitetitiroatu

33NakameateArikikiaia,Wetekinaouhuiouwaewae: kotewahihokietunakoeheoneonetapu

34Kuakiteahau,kuakitehokiitemateotokuiwienoho neiiIhipa,kuarongohokiitaratouaue,akuahekeihonei ahaukitewhakaoraiaratouNahaeremai,katonoakoee ahaukiIhipa

35NakotauaMohiiwhakakahoretiaraeratou,imeara ratou,nawaikoeimeaheirangatira,heikaiwhakawa?ko iaanoitonoaeteAtuaheirangatira,heikaiwhakaora,he meanateringaoteanaheraiputamairakiaiaiterakau.

36Naiaratouiarahimai,imuriihoitanamahingainga meawhakamiharo,ingatohu,kitewhenuaoIhipa,kite MoanaWhero,kitekorahahokiingatauewhatekau.

37KotauaMohioanoteneiimeaaturakingatamarikia Iharaira,MateAriki,mateAtua,ewhakaaraakehe poropitimokoutouirotoiokoutouteina,hepeneianome ahau;koiatakoutouewhakarongoai

38Koiaanoteneiitehahiitekoraharauakoteanaherai korerorakiaiaiMaungaHinai,kootatoumatuahoki:i riromaiiaiangakupuoraheihomaikiatatou

39Kihaineiotatoumatuaipaikitewhakarongokiaia, heoipeiaatuanaiaeratou,ahokianaoratoungakauki Ihipa;

40AimearatoukiaArona,Hangaetahiatuamotatouhei haerekimuaiatatou:koteneiMohihokiiarahinamainei tatouitewhenuaoIhipa,kahoretatouemohiokuaahatia raneiia.

41Heoihangaanaeratouhekuaokauiauara,tapaeaana hepatungatapumatauawhakapakoko,akoaanaoratou ngakaukingamahiaoratouringa

42NakatahuriketeAtua,tukuaatuanaratoukiakarakia kiteopeoterangi;kotemeahokiiaituhituhiakite pukapukaangaporopiti,EtewhareoIharaira,ihomai raneiekoutoukiahaungapatungatapumengapatunga tapuingatauewhatekauitekoraha?

43NakuamaukoutoukitetapenakaraoMoroko,kite whetuotokoutouatuaoReipana,kingawhakapakokoi hangaekoutouheikoropikoatu;na,makukoutouekawe atukitawahioPapurona

44Iotatoumatuatetapenakaraotewhakaaturangaite koraha,tanahokiiwhakariteai,imeaaikiaMohikia hangaeia,kiaritekitetauiraikiteaiia

45AimauriamaieotatoumatuaimurineimeIhukite kaingaongaTauiwi,ipeianeieteAtuaitearoarooo tatoumatua,ataeanoatiangaraoRawiri;

46IpaingianeiiaeteAtua,aiinoihokimanaerapuhe nohoangamoteAtuaoHakopa

47NaHoromonaiaihangahewharemona

48Heahakoara,ekoreteRungaRawaenohokinga whareihangaeteringa;kotateporopitiikiai,

49Koterangitokutorona,kotewhenuatokuturanga waewae:hewharepeheatakoutouehangaaimoku?eaita Ihowa:koteaharaneitewahieokiokiaiahau?

50Eharaianeiitokuringananaeneimeakatoaihanga?

51Etehungakakimaro,kahoreneiikotiatengakaume ngataringa,hewhakakeketonutakoutoukiteWairua Tapu:ritetonukitaokoutoumatuatakoutoumahi

52Koteheaongaporopitikihaiiwhakatupuriakinotiaeo koutoumatua?patuaihoeratoutehungaikoreroimuai tehaerengamaioteMeaTika;kokoutouneionakaituku, onakaikohuru.

53Kotehungakuariroiaratouteture,itangaanaherai whakatakotomaiai,heoikahoreimaukiaratou

54Karongoratoukieneimea,turawakirotokioratou ngakau,teteaanaoratounihokiaia

55Otiiakoia,kitonuiteWairuaTapu,titiromatatauatu anakiterangi,kakiteitekororiaoteAtua,iaIhuhokie tuanaiteringamatauoteAtua;

56Akamea,Nana,ekiteanaahauingarangietuwhera ana,akoteTamaatetangataetuanaiteringamatauote Atua

57Nahenuitoratoureokitehamama,kapuruioratou taringa,akotahitonuteomatangaatukiaia.

58Kamakaiakiwahootepa,aakinaanakitekohatu:ko ngakaititiroiwhakatakotooratoukakahukingawaewaeo tetahitaitamariki,koHaorateingoa

59HeoiakinaanaeratouaTepenekitekohatu,meiae karangaanakiteAtua,emeaana,EteAriki,eIhu,toku wairuakiakoe.

60Katahiiakatuturikiraro,kakaranga,henuitereo,Ete Ariki,kauateneimeaewhakairiakiaratouKamutuenei koreroana,kamoeia

UPOKO8

1¶AireiraaHaoraewhakaaeanakitonamatengaNai tauawakaohohewhakatoinganuikitehahiiHiruharama; amararakatoaanaratoukingawahikatoaoHuria,o Hamaria;

2AnatehungawhakaaroaTepeneitana,ahenuitaratou tangihangamona.

3KoHaoraia,tahoroaanaeiatehahi,tomoanakitena whare,kitenawhare,toiaatungatanemengawahine, hoatuanakirotokitewhareherehere.

4Noreirakoratoutonu,kongameaiwhakamararatiara,i haereerekitekauwhauitekupu

5NakoPiripiihekeatukitepaoHamaria,akauwhauana iateKaraitikiaratou

6Nakotahitonutewhakaarootemanokitewhakarongo kingameaikoreroaiaPiripi,iaratouerongoana,ekite anaingamerekaraimeaaiia

7Iputamaihokingawairuapokeirotoitetiniongamea enohoiaana,henuitereokitekaranga:hetokomahaano ngapararutiki,ngakopaiwhakaorangia

8Anuiatutekoaotauapa.

9Naireiratetahitangata,koHaimonateingoa,hemahi makututanaimuairotoitauapa,amiharoanateiwio Hamaria,imeahokiiaiahetangatanui.

10Iwhakarongokatoakiaiateitimeterahi,imea,Kote kahanuioteAtuateneitangata

11Aiwhakarongoratoukiaia,notemeakuaroakeratou emiharoanakingamahimakutu

12A,noratoukawhakaponokiaPiripiekauwhauanai ngameaoterangatiratangaoteAtua,moteingoahokio IhuKaraiti,kairiiriaratou,ngatanemengawahine

13KoHaimonatonuiwhakapono:akairiiria,kapiritahi kiaPiripi;a,notonakitengaingamerekaramengatohui mahia,kamiharo

14A,terongongaongaapotoroiHiruharamakuatangoa HamariaitekupuateAtua,katonoaatueratouaPitaraua koHoanikiaratou

15Na,itoratoutaengakiraro,kainoimoratou,kiariro maiteWairuaTapuiaratou.

16(Kahoreanohokiiaitaunoakitetahioratou:iiriiria anoratouirungaiteingoaoteAriki,oIhu)

17Meireirakawhakapakiaihooratouringakirungakia ratou,akariromaiteWairuaTapuiaratou

18A,notekitengaoHaimonanatewhakapangaonga ringaringaongaapotoroihomaiaiteWairuaTapu,ka hoatuhemonikiaratou;

19Kamea,Homaianohokiteneimanakiahau,kiariroai teWairuaTapuitetangataewhakapakiaatuaieahaunga ringakirunga

20NakotemeatangaaPitakiaia,Kiapiraungatahikorua kotaumoni,inakoekawhakaaromatemonikawhiwhiai kitemeahomainoaateAtua

21Kahorehewahimau,kahorehetaungamouiteneimea: kahorehokiitikatoungakauitearoarooteAtua

22Na,ripenetatiateneikinoou,ainoikiteAtua,mekore emuruatewhakaarootoungakau

23Kuakitehokiahaukeirotokoeiteaukawa,keitehere otekino

24NakawhakahokiaHaimona,kamea,Makoruaeinoi mokukiteAriki,keipakiahautetahiongameakua korerotiamainaekorua

25A,kamututarauawhakaatu,tarauakauwhauitekupu ateAriki,kahokikiHiruharama,hemahahokingakainga ongaHamariikauwhautiaaierauaterongopai

26NakakoreroteanaheraateArikikiaPiripi,kamea, Whakatika,haerekitetonga,kitearaehekeatuanai HiruharamakiKaha;hekorahatera

27Whakatikaanaia,haereana:nakotetahitangatao Etiopia,heunaka,hetangatanuinaKanarahi,kuinionga Etiopiana,kotekaitiakiiaoanataongakatoa,ihaereki Hiruharamakitekarakia;

28Ehokimaiana,enohoanairungaitonahariata,e koreroanaiaIhaiaporopiti

29NakameateWairuakiaPiripi,Whakatataatu,ka haereatukoekitehariatara.

30NakaomaatuaPiripikiaia,karongoiaiaekorero anaiaIhaiaporopiti,kameaatu,Ematauanaraneikoeki tauekorerona?

31Anorakoia,Mepeheakoia,kitekoretetahiheiarataki iahau?NakameaiakiaPiripikiaekekirungakianoho tahimeia

32Na,kotewahiotekaraipitureekoreroneiia,kotenei, Iarahinaiaanohehipikiapatua;a,meteremeewahangu anaitearoarootonakaikutikuti,kihaiikuihitonawaha 33Ionawhakaitingaiwhakakoreahewhakawamona:ma waihokitonawhakatupurangaekorero?kuatangohiaatu hokitonaoraitewhenua

34NakawhakahokiteunakakiaPiripi,kamea,Tenakoa, mowaiteneikoreroateporopiti?monaake,motetahiatu tangataranei?

35NakapuakitemangaioPiripi,akatimataitaua karaipiture,kakauwhauiaIhukiaia.

36A,iarauaehaereanaitehuarahi,kataeaturauaki tetahiwai,kameateunaka,Na,hewaitenei;heahatemea ekoreaiahaueiriiria?

37AnorakoPiripi,Kitewhakaponotoungakaukatoa,e aheianokoeNakawhakahokiia,kamea,Ewhakapono anaahaukoIhuKaraititeTamaateAtua.

38Katahiiakawhakahauitehariatakiatu:kahaereatu rauatokoruakirotoitewai,aPiripirauakoteunaka;na kairiiriaeia.

39A,itorauaputangaakeitewai,kahakinaatuanaa PiripieteWairuaoteAriki:amututonutekitengaatuote unakaiaia:heoihaerehariatuanaiaitonaara.

40KoPiripiiaikiteakiAhota:a,iaiaehaereana, kauwhauanaiakingapakatoa,ataenoakiHiharia

UPOKO9

1HeoikeitepuakianoiaHaoratekupuwhakawehi,te patumongaakongaateAriki,ahaereanakitetohunga nui;

2Keitetonopukapukaiaiakingawharekarakiaki Ramahiku,kitekiteatetahinotehuarahi,ahakoatane, wahineranei,kiamauriahereheretiamaieiaki Hiruharama

3Naiaiaehaereana,kawhakatataiakiRamahiku:na, kuawhitiwhakareremaikiaiahemaramanoterangia tawhionoa.

4Ahingaanaiakitewhenua,karongoitereoemeaana kiaia,EHaora,eHaora,heahatauewhakatoineiiahau?

5Kameaia,Kowaikoe,eteAriki?KameateAriki,Ko Ihuahauewhakatoianeiekoe:hepakekerawatauwhana kingakoikoi.

6Nawirianaia,ihiihiana,kamea,EteAriki,kiaaha ahau?NakameateArikikiaia,Whakatika,haerekitepa, akakorerotiakiakoetauemeaai.

7Na,kongatangataihaeretahimeia,tureokoreana, rongokauanakitereo,kahoreiaikitetangata

8NakawhakatikaakeaHaoraitewhenua;a,ite tuwheratangaoonakanohi,karerawaiaikitetangata:na kaarahinaaringatiaiaeratou,kakaweakiRamahiku 9Aetoruonaraekoreanaekite,kihaihokiikai,kihaii inu.

10¶NaiRamahikutetahiakonga,koAnaniateingoa;ka meateArikikiaia,hekite,EAnaniaAkameatera, Teneiahau,eteAriki.

11NakameateArikikiaia,Whakatika,haerekitearae kiianeikoTorotika,kauiirotoitewhareoHuramo tetahikoHaorateingoa,noTarahu:na,keiteinoiia

12Akuakiteiaitetahitangata,koAnaniateingoa,etomo maiana,ewhakapaanaionaringakiaia,kiakiteaiia.

13NakawhakahokiaAnania,EteAriki,hetokomaha ahauirongokiteneitangata,kitenuiotekinoimeaaiia kitauhungatapuiHiruharama;

14Ateneianokeiaiahemananangatohunganuikite hereitehungakatoaekarangaanakitouingoa

15NakameateArikikiaia,Haere:hemeawhiriwhiri hokiiamaku,heimauitokuingoakitearoaroonga Tauiwi,ongakingi,ongatamaaIharaira; 16Kawhakakiteahokieahaukiaiatenuiongamamaee mamaeaiiamotokuingoa

17NahaereanaaAnania,tomoanakirotokitewhare;ka whakapaionaringakirungakiaia,kamea,Etokuteina, eHaora,nateAriki,naIhu,iputamairakiakoeitearai haeremainakoe,itonoamaiahauekoe,kiakiteaikoe, kiakiaihokiiteWairuaTapu.

18Namareretonuihoetahimea,anoheunahi,iona kanohi,akitetonuia,kawhakatika,kairiiria

19Nakakaiia,kawhaikaha.NanohoanaaHaorakinga akongaiRamahikumoetahira

20AreiratonukauwhautiaanaeiaateKaraitiirotoinga wharekarakia,koteTamaiaateAtua.

21Amiharokatoatehungairongokiaia,kamea;Heteka ianeikoiateneinanaiwhakangarotehungaikarangaki teneiingoaiHiruharama,ahaeremaianakikonei,kia hereaairatoueiakingatohunganui?

22KoHaoraiakanuihaerekeatutekaha,a whakapororarutiaanaeiangaHuraienohoanai Ramahiku,iaiaewhakakiteanakoteKaraititenei 23A,kamahangarakapahure,karunangangaHuraikia whakamateaia;

24HeoiimatauaHaorakitaratouwhakapapangamona Awhangaanaratoukingatatauiteao,itepo,kia whakamateaia.

25Nakamaungaakongakiaiaitepo,tukuaihoanae ratouratetaiepairotoitekete.

26A,itetaengaoHaorakiHiruharama,kawhaiiakiauru atuiakingaakonga:heoiwehikatoaanaratouiaia,kihaii whakaponoheakongaia

27NakamauaPanapakiaia,aarahinaanaiakinga apotoro,korerotiaanaeiakiaratoutonakitengaiteAriki iteara,tanakorerotangakiaia,metanamaiakite kauwhauiRamahikuirungaiteingoaoIhu

28Nakanohoiakiaratou,haereeremai,haeremaianai Hiruharama.

29AmaiatonutanakoreroirungaiteingoaoteAriki,o Ihu,totoheanakingaKariki:otirakawhairatoukia whakamateaia.

30Notemohiotangaongatuakana,kamauriaiaeratouki rarokiHiharia,atonoaatuanaiakiTarahu

31Nakawhaitangamanawatehahi,putanoaiHuria katoa,iKariri,iHamaria,atupuana;haereanairungaite wehioteAriki,itewhakamarietangahokiateWairua Tapu,nokawhakatupuake.

32Na,iaPitaehaereereanaputanoangawahikatoa,ka taeihohokiiakitehungatapuenohoanaiRaira

33KakiteaeiaireiratetahitangatakoIniateingoa,kua waruonatauetakotoanairungaitonamoenga;he pararutikihokiia

34NakotemeatangaaPitakiaia,EInia,kaorakoeia IhuKaraiti:whakatika,wharikitiatoumoengaNa whakatikatonuakeia

35IkitekatoahokiiaitehungaenohoanaiRaira,i Harona,atahurianakiteAriki

36¶NateratetahiakongaiHopaenohoana,koTapitate ingoa,kotewhakamaoritangakoRoka:hewahineteneii arokingamahipai,kingamahiatawhairawakore

37Aiauarakaturorotiaia,kamate:akaotiiatehoroie ratou,kawhakatakotoriaiakitetahirumairunga.

38Na,itemeaetataatuanaaRairakiHopa,karongonga akongakeireiraaPita,akatonoaeratoutokoruanga tangatakiaia,heimea,Kauaewhakaroatehaeremaikia ratou

39NawhakatikaanaaPita,haereanaiarauaItonataenga atu,kamauriaiakitetahirumairunga:nakatunga pouarukatoaitonatahaetangiana,ewhakaatuanainga koti,ingakakahuihangaeRoka,iaiaenohoanaiaratou

40OtiiakatonoaratoukatoaePitakiwaho,katukuiai onaturi,kainoi;katahuriakeiakitetupapaku,kamea, Tapita,earaNakatitiroonakanohi:a,itonakitengaia Pita,kanohoiakirunga.

41Nakahoatueiatonaringakiaia,kawhakaaraakeia ia;akarangatiaanaeiatehungatapumengapouaru,a tukuaoratiaatuanaia.

42AimohiotiateneimeaputanoaiHopakatoa;ahe tokomahaiwhakaponokiteAriki

43AhemahaonarainohoaiiakiHopa,kiaHaimona kaimahihiako

UPOKO10

1NaiHihariatetahitangata,koKoroniriateingoa,he keneturionotepuikiiakotoItari;

2Hetangatakarakiaia,ewehianaiteAtua,ratoukotona wharekatoa,hemahaanamahiatawhaikiteiwi,mete inoitonukiteAtua.

3Ikitenuiia,hewhakakitenga,itemeakatatakiteiwao ngahaoraotera,itetahianaheraateAtua,ehaeremaiana kiaia,emeaanahokikiaia,EKoroniria

4Nakatitiromatatauatuiakiaia,kawehi,kamea,he aha,eteAriki?Kameaterakiaia,Kuataeakeauinoime aumahiatawhai,heiwhakamaharakitearoarooteAtua.

5NatonoaaianeihetangatakiHopa,kitetikiiaHaimona, koteruaneioonaingoakoPita

6HemanuhiriianaHaimonakaimahihiako,itetahaneio temoanatonawhare:manaekorerokiakoetauemeaai 7A,noterirongaatuoteanaheraikoreroneikia Koroniria,kakarangatiaeiatokoruaoanaponongatane, metetahihoiakarakianotehungaemahitonuanakiaia; 8A,kaotieneimeakatoatekorerokiaratou,katonoa ratoueiakiHopa

9Iteaongaake,iaratouehaereana,ewhakatataatuana kitepa,kakakeaPitakirungakitetuanuikiteinoiite onoongahaora

10Nakapakiaiatematekai,kameakitekai:otiraia ratouetakamaiana,katauihotewairuamatakitekiaia.

11Akakiteiterangietuwheraana,metetahimeaeheke ihoanakiaia,anohekakahunuitemeaihereakingapito ewha,katukuihokitewhenua;

12Ireirangamomokararehewaewaewhakatoaote whenua,ngakararehemohoao,ngameangokingoki,me ngamanuoterangi

13Ireirakaputamaihereokiaia,Whakatika,ePita; patua,kainga.

14KoPitaiaimea,Kahore,eteAriki;kahorehokiahaui kaiitemeanoa,itemeapokeranei

15Kakoreromaianotereokiaia,katuaruatia,Koate Atuaimeaaikiama,kauaekiiaekoehenoa

16Etorumeatangaotenei:katangohiaatuanotauamea kiterangi.

17Na,iaPitaewhakaaroaroanairotoiaiaanoheahate tikangaoteneiwhakakitengaikiteaiia,na,kongatangata itonoamaieKoroniria,kuauikitewhareoHaimona,etu anaimuaitekuwaha;

18Nakakarangamai,kaui,keireiraraneienohoanaa Haimona,teruaneioonaingoakoPita.

19A,iaPitaewhakaaroanamotauawhakakitenga,ka meateWairuakiaia,Nana,tokotorueneitangataerapu anaiakoe.

20Nawhakatika,hekeatu,haeretahikoutou,keiruarua; nakuhokiratouitonomai

21NakahekeatuaPitakingatangataitonoamaikiaiae Koroniria;kamea,Nana,koahauteneierapuneikoutou: heahatetakeihaeremaiaikoutou?

22Nakamearatou,KoKoroniriatekeneturio,hetangata tika,ewehianaiteAtua,ekorerotiapaitiaanaeteiwi katoaongaHurai,iwhakatupatohiaeteAtuaeteanahera tapukiatikinakoekitonawhare,kiarongoaiia.kupunau.

23Nakarangatiaanaratoueiakirotoheimanuhirimana AiteaongaakekahaeretahiratoukoPita,koetahiteina noHopaihaeretahimeia.

24AaoakekatomoratoukiHihariaNakoKoroniriae tatarianakiaratou,kuakarangatiahokionawhanaunga meonahoatupu.

25A,nokatomoatuaPita,katutakiaKoroniriakiaia,ka hingakionawaewae,kakoropikokiaia

26OtirakawhakaaraakeaPitaiaia,kamea,Etukirunga; Hetangataanoahau

27Na,iaiaekoreroanakiaia,katomoatuiakiroto,ka kitehetokomahakuahuihui

28Kameaiakiaratou,Ematauanakoutouekoreetika kianohotahitetangataHurai,kiahaereaturaneikitetahi iwike;engarikuawhakakiteamaieteAtuakiahaukia kauaekiiaeahauhenoa,hepokeranei

29Koiaahauihaeremaiai,kihaiiahaitetikingaakei ahau:na,kauineiahau,heahatetakeitikinaakeaiahaue koutou?

30KameaaKoroniria,Kawhangarainaianeitaemaiki teneihaora;aiteiwaongahaorakainoiahauirotoitoku whare,na,kotetangataetuanaitokuaroaro,kanapatonu tekakahu.

31Emeaana,EKoroniria,kuarangonatauinoi,ae maharatiaanaaumahiatawhaiitearoarooteAtua

32Na,tonotangatakiHopa,kitetikiiaHaimona,terua neioonaingoakoPita;hemanuhiriiairotoitewhareo Haimonakaimahihiako,itetahaotemoana;

33Ireiratonukatonotangataatuahaukiakoe;hepai hokitohaerengamai.Noreirakeikoneikatoamatouite aroarooteAtua,whakarongoaikingameakatoai whakahauaeteAtuakiakoe

34NakapuakitemangaioPita,kamea,Heponokakite ahauekoreteAtuaewhakapaikanohi

35Otiiairotoingaiwikatoakotetangataewehianakia ia,aemahianaitetika,kapaingiaeia

36KotekupuitukuamaieteAtuakingatamarikia Iharaira,hekauwhauiterangimarienaIhuKaraiti:(koia teArikiongameakatoa;

37Kotenakupu,emeaanaahau,ematauanakoutou,i kauwhautiaraputanoaiHuriakatoa,itimatamaiiKariri, imuriiteiriiringaikauwhautiaeHoani;

38ArakoIhuoNaharetatateAtuawhakawahingaiaiaki teWairuaTapu,kitekaha:ahaereereanaiakitemahiite pai,kitewhakaoraitehungakatoaipehiaeterewera;ia iahokiteAtua

39Komatouhokingakaiwhakaatuongameakatoaimea aiiakitewhenuaongaHurai,kiHiruharamahoki;ipatua eratou,taronatiaanakirungakiterakau

40IwhakaarahiaakeiaeteAtuaitetoruongara,a whakakiteanuitiaanaia;

41Eharaitemeaeteiwikatoa,engarietehungai whiriwhiriaimuaeteAtua,araematou,ikaitahinei,i inutahineimeia,imuriitonaarangaakeitehungamate

42Iwhaikupuanoiakiamatoukiakauwhaukiteiwi,kia whakaatu,koiatateAtuaiwhakariteaiheikaiwhakawa mongatangataora,mongatangatamate

43Hekaiwhakaatungaporopitikatoamona,aramatona ingoakawhiwhiaikitemurungaharangatangatakatoae whakaponoanakiaia

44IaPitaanoekoreroanaieneikupu,katauihote WairuaTapukitehungakatoaewhakarongoanakite kupu

45A,kotehungaotekotingaiwhakapononei,konga meaihaeretahimaimePita,miharoananotemeakua ringihiatahitiaihoteWairuaTapukingaTauiwi

46Irongohokiratoukingareoikoreroairatou,i whakanuiaiiteAtua.NakawhakahokiaPita,kamea, 47Eaheiraneitewhakakahoreetetahitewaikeiiriiria eneikuawhiwhitahineimetatoukiteWairuaTapu?

48Nakawhakahauiakiairiiriaratouirungaiteingoaote ArikiNakatoheratoukiaiakianohomoetahira

UPOKO11

1¶AkarongongaapotoromengatuakanaiHuria,kua tangohokingaTauiwitekupuateAtua.

2A,notetaengaakeoPitakiHiruharama,katautohetohe tehungaotekotingakiaia;

3Imeaia,Ihaerekoekirotokingatangatakihaiikotia,i kaitahimeratou

4KoPitaiaikoreroitetimatanga,iwhakamaramaatukia ratou,imea,

5Itepaahau,iHopa,einoiana:akakitemoemoeaahaui tetahiwhakakitenga,Kotetahimeaehekeihoana,anohe kakahunui,hemeatukuihoiterangimangapitoewha;a kuataemaianokiahau

6Notewhakamaungaatuookukanohikitauamea,ka whakaaroahau,akakiteingakararehewaewaewhaote whenua,mengakararehemohoao,mengameangokingoki, mengamanuoterangi.

7Akarongoahauhereoemeamaianakiahau, Whakatika,ePita;patuakakai

8Otirakakiatuahau,Kahore,eteAriki:kianohokitetahi meanoa,pokeranei,itapokonoakitokumangai.

9Nakawhakahokimaianohereonoterangi,Koate Atuaimeaaikiama,kauaekiiaekoehenoa

10Etorungameatangaotenei:kahutiakatoatiaatuanoki terangi

11Naitauawaanokuatungatangatatokotorukimuaite whareinohoaiahau,hemeatonomainoHihariakiahau

12NakameateWairuakiahaukiahaeretahimatou,kia kauaahaueruarua.Ihaeretahianoiahaueneiteina tokoono,atomoanamatoukitewhareotauatangata:

13Nakakorerotiaeiakiamatoutonakitengaitetahi anaherairotoitonawhareetuana,kameakiaia,Tonoa etahitangatakiHopa,kitetikiiaHaimona,koteruaneio onaingoakoPita;

14Manaekorerokiakoeetahikupu,eoraaikoutouko touwharekatoa

15Akatimataahaukitekorero,katauihoteWairuaTapu kirungakiaratou,kaperaanomekiatatouitetimatanga.

16KatahiahaukamaharakitekupuateAriki,kitanai meaai,iiriiriraaHoanikitewai;engarikairiiriakoutou kiteWairuaTapu.

17Na,ritetonukitateAtuameaihomaiaikiaratouki tanaihomaiaikiatatou,itehungaiwhakaponokite Ariki,kiaIhuKaraiti;heahaahau,iwhakakekeaiahauki teAtua?

18A,karongoratoukieneimea,mutuputaratoukorero, kawhakakororiaiteAtua,kamea,Koiaano,kuahomai hokieteAtuakingaTauiwiteripenetaeoraai

19Na,kotehungaiwhakamararatiaatuirungaite whakatoiiputaakemoTepene,haereanaratouataenoa kiPinikia,kiKaiperu,kiAnatioka,metekauwhauite kupukingaHuraianake,kahorekitetahi

20KoetahioratouhetangatanoKaiperu,noHairini,ito ratoutaengakiAnatioka,kakorerokingaKariki,ka kauwhauiteAriki,iaIhu

21KoteringahokioteArikiiaratou:ahetokomaharawa iwhakapono,itahurikiteAriki

22Nakataetoratourongokingataringaotehahii Hiruharama:akatonoaeratouaPanapakiahaereki Anatioka

23Notonataengaatu,kakiteitearohanoaoteAtua,ka hari,kawhakahauiaratoukatoakiautengakau,kiapiri kiteAriki

24Hetangatapaihokiia,kitonuiteWairuaTapu,ite whakapono:henuianotehungaihonoakiteAriki.

25KatahikahaereatuaPanapakiTarahu,kiterapuia Haora

26A,nokakiteaiaeia,kakaweamaiiaeiakiAnatioka Akotahitinotauihuihuiairatoukitehahi,ahenuite tangataiwhakaakona.Kongaakongaihuainahe KaraitianaitetuatahiiAnatioka

27¶NaiauarakahaeremaietahiporopitiiHiruharamaki Anatioka.

28Akatuaketetahioratou,koAkaputeingoa,ka whakakite,hemeanateWairua,terakapahematenuiite

matekaikitewhenuakatoa:iputaanoteneiingarao Karauria.

29Uaopuaa‘eratemaupǐpǐiteauita’naenehenehee horoaitetauturuitemautaeaeiparahiiIudeara.

30Peraanahokiratou,tukuaatuanakingakaumatuama teringaoPanaparauakoHaora

UPOKO12

1¶NaitauawakatotoroatungaringaoKingiHeroraki tetukinoietahiotehahi

2AwhakamateaanaeiakitehoariaHemi,tetuakanao Hoani.

3A,notonakitengaepaianakingaHurai,kaangaiakite hopuhokiiaPita(Nakongaraotetarorewenakore)

4A,nokamauia,kamakakitewhareherehere,katukua kingahoiakotahitekaumaonokiatiakina;Kote whakaaromomuriihooteArangakawhakaputainamaiia kiteiwi.

5NakapuritiaaPitakirotokitewhareherehere:otiia kihaiimutumututeinoiatehahikiteAtuamona

6A,nokameaaHerorakiawhakaputainamaiiakiwaho, itauapoemoeanaaPitaiwaenganuiongahoiatokorua, hemeaherekingamekamekaerua:mengakaitiakiimua itetatauetiakianaitewhareherehere.

7Na,kuatumaitetahianaheraateArikikiaia,atiaho anatemaramairotoitewhareherehere:nakapapakiiai tekaokaooPita,kawhakaaraiaia,kamea,Eara,hohoro. Amarereanaonamekamekaionaringa

8Kameaatuanoteanaherakiaia,Whitikiiakoe,kahere iouhu.Nakaperaanoia.Kameaanokiaia,Kakahuria toukakahu,arumaiiahau

9Nakahaereiakiwaho,kaaruiaia;akihaiimohiohe ponotateanaheraimeaai;engariiwhakaaroiahe whakakitengatanaikiteai

10A,nokamahueiarauatetuatahi,tetuaruaonga kaitiaki,kataerauakitetataurinoiteputangaatukitepa; ihuakinoaatukiaratou:kaputaaturatou,kahaerena tetahiara;amawehetonuatuteanaheraiaia

11A,itehokingaakeotewhakaarooPita,kameaia, Katahiahaukatinomohio,kuatonomaiteArikiitana anahera,heiwhakaoraiahauiteringaoHerora,ite tumanakokatoaanohokiateiwiongaHurai.

12A,nokawhakaaroaroiakitauamea,kahaereiakite whareoMeriwhaeaoHoani,koteruaneioonaingoako Maka;hetokomahahokiihuihuikiteinoi.

13A,notepatototangaaPitaitetatauotekuwaha,katae maitetahikotirokitewhakarongo,koRorateingoa.

14A,nokamohioiakitereooPita,kihaiiuakinatetatau itehari,heoiomaanakiroto,kitekorerokeitetataua Pitaetuana

15Nakamearatoukiaia,Ehaurangianakoe.Engariikii tonuiaheperaanoNakamearatou,Kotonaanahera

16MetepatukitonuanoteraaPita:a,itaratouuakanga, kakiteiaia,kamiharo

17Nakapepehiatutonaringaiaratoukiakauaekuihi,ka korerotiakiaratoutonawhakaputangamaieteArikiite whareherehereKamea,Haere,korerotiaeneimeakia HemiratoukongateinaNakaputaia,ahaereanaki tetahiatuwahi.

18Naiteaongaakeanootera,kihaiiititepororaruonga hoia,iahatiaraneiaPita

19NakarapuaHeroraiaia,a,notekorengaikitea,ka whakawaingakaitiaki,kawhakahaukiawhakamatea.Na kahaereatuiaiHuriakirarokiHiharia,anohoanaireira 20NakanuiteririoHerorakitehungaoTaira,oHairona: otirakahuihuimairatoukiaia,a,itoratouhoaaParatuha, tekaitiakirumaotekingi,katonokiamauterongo;note meahemeawhangaitoratouwhenuaitotewhenuaote kingi.

21AitetahiraiwhakariteakakakahuaHeroraitekakahu kingi,kanohokirungakitetorona,awhakatuanakia ratou

22Nakotekarangatangaateiwi,hereoatua,eharaitote tangata.

23IreirapuanokapatuaiaeteanaheraateAriki,note meakihaiihoatueiatekororiakiteAtua:akaingaanaia etekutukutu,hemoake.

24KotekupuiaateAtuaitupu,inuihaere

25NakahokiaPanaparauakoHaoraiHiruharama,ite otingaotarauamahi,kamauriaaHoani,koteruaneio onaingoakoMaka

UPOKO13

1¶NaitehahiiAnatiokaetahiporopitimeetahi kaiwhakaako;koPanapa,koHimionaihuainaneiko Nikera,koRukianoHairini,koManaena,iwhakatupuria tahitiameHeroratetaraki,meHaora

2A,iaratouekarakiaanakiteAriki,enohopukuana,ka meateWairuaTapu,MotuhiamaikiahauaPanaparaua koHaorakitemahiikarangatiaairauaeahau

3Na,kamututaratounohopukumeteinoi,akapopoki ihoioratouringakiaraua,katonoaaturauakiahaere 4Na,katonoaneirauaeteWairuaTapu,kahaereki Herukia;arereatuanaireirakiKaiperu.

5Na,iarauaiHarami,kakauwhautiaerauatekupuate AtuairotoingawharekarakiaongaHurai:iarauaanoa Hoaniheikaimahi.

6A,notoratouhaerengaatuitemotukiPapaho,kakitea tetahitangatamakutu,heporopititeka,heHurai,ko Paraihuteingoa.

7Itetinokawanaia,iaHerekiuPaora,hetangatamahara; AkarangatiaanaeratouaPanaparauakoHaora,ihiahia kiarongoitekupuateAtua.

8OtiraitautohekiarauaaErimatetohungamakutu(kote whakamaoritangahokiteneiotonaingoa),imeakiatahuri ketetinokawanaitewhakapono.

9NakoHaora,ekiianeikoPaora,kitonuiteWairua Tapu,katitirokiaia;

10Akamea,Etetangatakitonuingahiangakatoa,inga mahinanakia,etetamaaterewera,hoaririongamahitika katoa,ekoreianeikoeemutukitewhakaputakeingaara tikaoteAriki?

11Nana,teneitepaoteringaoteArikikiakoe,ka matapotiakoe,ekoreekiteiteraatakanoatetahiwaNa takatonuihokiaiahekohumetepouri;ahaereereanaia kiterapuitetahiheiarahiiaia

12A,notekitengaotekawanaitauameatanga,ka whakaponoia,imiharohokikiteakoateAriki

13NakarereatuaPaoraratoukoonahoaiPapaho,kau kiPerekaiPamapuria:awhakarereanaaHoaniiaraua, hokianakiHiruharama

14¶KorauaiahaereatuanaiPereka,taetonuatuki AnatiokaiPihiria,atomoanakitewharekarakiaitera hapati,nohoana

15Akamututekorerotangaoteture,ongaporopiti,ka tonotangatangarangatiraotewharekarakiakiaraua,ka mea,Ehoama,kitemeahekupuwhakahautakoruakite iwi,korerotia

16NakatuaPaorakirunga,katawhiritonaringa,kamea, EngatangataoIharaira,etehungaewehianakiteAtua, whakarongomai

17NateAtuaoteneiiwioIharairaiwhiriwhiriotatou matua,awhakanuiaanaeiateiwiiaratouenohomanene anaitewhenuaoIhipa,irungaanoteringai whakaputainamaiairatoueiaireira

18Nametemeaewhatekaungatauiwhakamanawanui aikitoratouahuaitekoraha.

19Akawhitungaiwiiwhakangaromiaeiaitewhenuao Kanaana,kaweheweheaeiatoratouwhenuamaterota 20Amuriihokahoatueiahekaiwhakawamoratou,me temeaewharauerimatekautau,taeanoatiaaHamuera poropiti

21Amuriihokatonoratoukitetahikingi:ahoatuanaete AtuakiaratouaHaora,tamaaKihi,hetangatanotepuo Pineamine,aewhatekaungatau

22Akaotiiatewhakataka,kawhakaarahiaakeeiaa Rawiriheikingimoratou;iwhakaaturiahokiiaeia,imea, KuakiteaeahauaRawiritamaaHehe,hetangataepai anakitokungakau,kamahiaeiangameakatoaepaiai ahau

23HeurinoteneitangatatateAtuaihomaiaikiaIharaira, heKaiwhakaora,koIhu;

24NomuaitonataengamaitekauwhautangaaHoaniite iriiriripeneta,kiteiwikatoaoIharaira

25AkatutukiaHoanikitonatutukitanga,kameaia,Ko waikoiaahaukitokoutouwhakaaro?eharaahauiaia Engariteratehaeremaineitetahiimuriiahau,koonahu oonawaewaeekoreahauetauheiwewete.

26Eokutuakana,engatamaotekaweioAperahama,ete hungairotoiakoutouewehianakiteAtua,kuahomaite kupuoteneiorakiahomaikiakoutou.

27Na,kotehungaenohoanaiHiruharama,meoratou rangatira,itemeakahoreratouimohiokiaia,kingareo anohokiongaporopitiekorerotiaanaingahapatikatoa, naratouiwhakariteauareo,iaratouewhakaheanaiaia

28Ahakoakihaiikiteaeratouhemeaemateaiia,katohe ratoukiaPiratokiawhakamateaia.

29A,nokariteiaratoungameakatoaituhituhiamona, tangohiaihoanaiaiterakau,whakatakotoriaanakirotoki teurupa

30NateAtuaiaiwhakaaraakeitehungamate:

31Ahemahangaraikiteaaiiaetehungaihaeretahime iaiKaririkiHiruharama,koratouneingakaiwhakaatu monakiteiwi

32Nahekoreropaitamatoukiakoutou,kotekupu whakaariikorerotiakingatupuna

33NateAtuateneiimanakiatatou,kiaratoutamariki,i aiaiwhakaaraneiiaIhu;kotemeahokiituhituhiaite ruaongawaiata,KokoetakuTama,nonaianeikoei whakatupuriaaieahau

34Kotanakoreroanoteneimonaiwhakaarahianeieiai tehungamate,tehokianokitepirauimuriiho,kahoatue

ahaukiakoutoungameatapu,ngamanaakitangaponoo Rawiri.

35Koiahokiiaimeaaiitetahiatuwaiata,Ekorekoee tukuitauMeaTapukiakiteitepirau.

36NaRawirihokiimahiitateAtuaipaiai,imuriitana mahikitonawhakatupurangaake,amoeiho, whakatakotoriaanakionamatua,kiteanaitepirau

37KoteneiiaiwhakaarahiaakeneieteAtua,kihaiiai kiteitepirau

38Nakiamohiokoutou,eokuteina,nateneitangatate murungaharaekauwhautianeikiakoutou;

39Manahokingatangatakatoaewhakaponoanaka whakatikaiaaiingameakatoa,ekoreneikoutoue whakatikaiairungaitetureaMohi

40Nakiatupatokeipakiakoutoutemeaikorerotiarae ngaporopiti;

41Titiromai,etehungawhakahawea,kamiharoai,a whakangaromiaiho:kamahiahokieahauhemahiio koutoura,hemahiekoreewhakaponohiaekoutou,kite whakapuakinaetetangatakiakoutou

42Na,iaratoueputaanakiwahootewharekarakia,ka tohengaTauiwikiakauwhautiaanoeneikupukiaratoui tomuriihohapati

43Heoikapakarukarutehuihui,hetokomahangaHurai mengaporohiraitikarakiaiaruiaPaorarauakoPanapa:a kakorerorauakiaratou,kaakokiamautonuratoukite arohanoaoteAtua

44Naitomuriihohapatikahuihuimai,metemeakote pakatoa,kitewhakarongokitekupuateAtua

45NotekitengaiaongaHuraiitehuihui,kakiratouite hae,kawhakakahorekingameaikorerotiaePaora,ka whakateka,kakohukohu

46NakamaiaaPaorarauakoPanapa,kamea,Itakotote tikangakiamatuakorerotiatekupuateAtuakiakoutou: otirakawhakarereaneiekoutou,akawhakaarokoutoue korekoutouetaumoteoratonu,na,katahuriatumauaki ngaTauiwi..

47IpeneihokiteakoateArikikiamatou,Kuawaihokoe eahauheimaramamongaTauiwi,kiaaikoeheioranga putanoaingapitootewhenua.

48Na,iterongongaongaTauiwi,kahari,ka whakakororiaitekupuateAriki:kawhakaponoanote hungairitemoteoratonu.

49ApakuanatekupuateArikiputanoaitauawhenua

50OtiraiwhakaohokiaengaHuraingawahinekarakia, rangatira,mengatangatanunuiotepa,aaraanaiaratou hewhakatoimoPaorarauakoPanapa,peiaanarauaio ratouwahi.

51Heoiruiaatuanaerauatepuehuoorauawaewaekia ratou,ahaereanakiIkoniuma

52Nakitonungaakongaitehari,iteWairuaTapu

UPOKO14

1¶NaiIkoniumakahaeretahirauakirotokitewhare karakiaongaHurai,akakorero,nokawhakaponotona tiniongaHurai,ongaKariki.

2NangaHuraiwhakatekaiaiwhakaoho,iwhakakinonga ngakauongaTauiwikingateina

3NahemahangarainohomaiaairauairotoiteAriki,i whakaatuneiitekupuotonaarohanoa,ahomaianaeia

ngatohumengameawhakamiharokiamahiaeoraua ringa.

4Otiraiweheweheangatangataotepa:koetahiiukinga Hurai,koetahikingaapotoro.

5A,itewhakaekengaongaTauiwi,ongaHurai,meo ratourangatira,kitetukinoiaraua,kiteakinahokikite kohatu;

6Katupatoraua,arereanakiRaihitara,kiRerepe,kinga paoRaikaonia,kingatakiwatataatuanohoki

7Akauwhautiaanaerauaterongopaikireira

8IRaihitarahokienohoanatetahitangatawaewae ngoikore,hekopanotekopumaiotonawhaea,kahorei haereimua;

9IrongoteneiiaPaoraekoreroana:kotetirohanga putangaatuoterakiaia,kakitehewhakaponotonaeora ai;

10Henuinoaatutonareokitekarangaatu,Etuou waewaekirungaNakamokowhitiia,kahaere

11NotekitengaongatangataitaPaoraimeaai,kaarato ratoureo,kameaitereooRaikaonia,Kuahekeihonga atuakiatatou,notetangatateahua

12AhuainaanaeratouaPanapakoHupita;koPaora,ko Merekurai,notemeakoiatepukorero

13NakakaweamaietetohungaoHupita,itengutuneio toratoupa,hekau,hetuparekingakuwaha,kameakia patuahewhakahereeratoukongatangata

14Noterongongaongaapotoro,aPanaparauakoPaora, kahaehaeiorauakakahu,aomaanakirotokiteiwi,ka karangaake,

15Kamea,Emarama,heahakoutoukameaaiieneimea? Hetangataanomatouheritetahitengakaukiakoutou,e kauwhauanahokikiakoutou,kiatahurikeatukoutoui eneimeahorihorikiteAtuaora,nananeiihangaterangi metewhenua,temoana,mengameakatoaoroto:

16Ingawaonamataitukuaiingaiwikatoakiahaereio ratouakeara

17Otiiakihaiitukuaeiakiakahorehekaiwhakaatumona, imahipaiia,ihomaianoeiakiatatouteuaoterangi,me ngapohua,iwhakakiiaaiotatoungakaukitekai,kite koa.

18Akakorerotiaeneikupu,nawhakauauaiarauatearaii ngatangatakeipatuwhakaheremaraua

19NakahaeremaietahiHuraiiAnatioka,iIkoniuma:a kawhakakikiratouingamanoaakinaanaaPaorakite kohatu,toiaanakiwahootepa,huanoakuamate 20Otiiaingaakongaetuanaitonataha,kawhakatikaia, haereanakirotokitepa:aiteaongaakekahaererauako PanapakiRerepe.

21A,kaotiiarauatekauwhauiterongopaikitauapa,a hetokomahakawhakaakona,kahokikiRaihitara,ki Ikoniuma,kiAnatioka;

22Whakauanaingawairuaongaakonga,whakahauana iaratoukiamautonukitewhakapono,kuatakotohokite tikangakuatakototetikanga,menarungaingamatenga mahahearaatumotatoukiterangatiratangaoteAtua 23A,nokawhakariteaerauahekaumatuamoratouitenei hahi,iteneihahi,meteinoianoraua,metenohopuku,ka tukuaaturatouerauakiteAriki,iwhakapononeiratou 24NakakahaererauanawaenganuioPihiria,kataeki Pamapuria.

25AkaotitekauwhauerauatekupukiPereka,kahaere kirarokiAtaria

26ArereatuanaireirakiAnatioka,kitewahiitukuaai rauakitearohanoaoteAtua,motemahikaotineiiaraua.

27Nakataeraua,kahuihuiatehahi,kakorerotiangamea imahitahiaiteAtuameraua,kotanauakangahokiite tatauotewhakaponokingaTauiwi.

28Ahemahangarainohoairauaireirakingaakonga

UPOKO15

1¶NakataeihoetahitangataiHuriakawhakaakoinga teina,Kitekorekoutouekotia,kiaritekitaMohi,ekore koutouetaeatewhakaora

2NakihaiiititewhawhaimetetautohetoheaPaoraraua koPanapakiaratou,kawhakariteakoPaora,koPanapa, meetahiatuoratou,ehaerekingaapotorokinga kaumatuakiHiruharama,moteneiputake.

3Heoiarahinaanaratouetehahi,haereanaraPiniki,ra Hamaria,koreroanaitetahuritangaongaTauiwi:ahoatu anaerauaheharinuikingateinakatoa.

4A,notorauataengakiHiruharama,kawhakamanuhiritia rauaetehahi,engaapotorohokiratoukongakaumatua, kakorerotiangameaimahitahiaiteAtuameraua.

5Nakotewhakatikangaoetahitangatawhakapononote titorehangakingaParihi,kamea,Mekokotiratou,meako hokikiawhakariteatetureaMohi.

6Nakahuihuingaapotororatoukongakaumatuakite whakaarokiteneimea

7Akanuitetautohetohe,kawhakatikaaPita,kameakia ratou,Ehoama,ematauanakoutoukitateAtua whiriwhiringaimuaiatatou,kiarongongaTauiwikitoku mangaiitekupuoterongopai;metewhakapono.

8IwhakaaehokikiaratouteAtuaematauneikinga ngakau,iaiaihoatuaiiteWairuaTapukiaratou,ritetahi kitanakiatatou;

9Kahorehokiiputaketonawhakaarokiatatou,kiaratou, ioratoungakaukuamairungaitewhakapono

10Kotenei,heahakoutoukawhakamatautauaiiteAtua, kawhakatakotoiokaaikitekakiongaakonga,hemea kihaineiitaeatemaueotatoumatua,etatouranei?

11Otirakawhakaponotatou,teratatoueorairungaite arohanoaoteAriki,oIhuKaraiti,kaperaanomeratou

12Nanohopukuanatemanokatoa,whakarongoanakia PanaparauakoPaoraekoreroanaingatohu,ingamea whakamiharo,imeaaiteAtuakiamahiaerauairotoinga Tauiwi

13Akamututarauanohopuku,kawhakahokiaHemi,ka mea,Engatuakana,whakarongomaikiahau;

14KuakorerotiaeHimionatateAtuatirohangamaiimua, tanatangohangaitetahiiwiirotoingaTauiwimotona ingoa

15Eriteanaanokiteneingakupuangaporopiti;kuaoti tetuhituhi, 16Imurioeneimeakahokimaiahau,kahangaanoe ahautetapenakaraoRawiri,kuahinganei;kahangaanoe ahauonawahikuaururuatia,akawhakaarahiaeahau

17KiarapuaingatoengaongatangatakiteAriki,menga Tauiwikatoa,ihuainaneitokuingoakirungakiaratou,e aitateAriki,nananeieneimeakatoaimahi

18EmohiotiaanaeteAtuaanamahikatoanotetimatanga raanooteao.

19Nakotakukuputenei,kiakauatatouewhakararurarui tehungaetahurimaianairotoingaTauiwikiteAtua

20Engarikiatuhituhiatutatoukiaratou,kiamaweheatu ratouingameapokeongawhakapakoko,itemoetahae,i temeakuanotiatekaki,itetoto

21NongarahokiomuangakaikauwhauiaMohiitenei pa,iteneipa,hemeakoreroirotoingawharekarakiai ngahapatikatoa

22Katahikapaingaapotororatoukongakaumatuamete hahikatoa,kiawhiriwhiriaetahitangatairotoiaratou,kia tonoaheihoamoPaorarauakoPanapakiAnatioka;a Hura,ihuainaneikoPanapa,rauakoHira,hetinotangata irotoingateina

23Akoeneitikangataratouituhituhiaihepukapuka;Na ngaapotororatoukongakaumatuamengatuakanateoha atuneikingateinaongaTauiwiiAnatioka,iHiria,i Kirikia;

24Irongohokimatou,koetahiihaereatuirotoiamatou iwhakararuraruiakoutoukingakupu,iwhakapoheheio koutouwairua,imea,Mekokotikoutou,kiamaukiteture; 25Ipaimatou,itomatouhuihuingatahitanga,kiatonoa atuetahitangatawhiriwhirikiakoutouheihoamoto matouhoaaroha,aPanaparauakoPaora;

26Hehungaitukuneiiaratoukitematemoteingoaoto tatouAriki,oIhuKaraiti

27NakuatonoaatuneiematouaHurarauakoHira,ma rauaekoreroakupuatuauameaano.

28IpaihokikiteWairuaTapu,kiamatouhoki,kiakauae utainakiakoutoutetahiatuwhakataimaha,koeneimea tikaanake;

29Kiamawehekoutouingameaepatuaanamanga whakapakoko,itetoto,itemeakuanotiatekaki,itemoe tahae:katiakikoutouiakoutouieneimea,kapaita koutoumahiKiaorakoutou

30A,notoratoutukungaatu,kahaerekiAnatioka:naka huihuiatemano,kahoatutepukapuka.

31Akaotitekorero,kakoaratoumotekupu whakahauora

32NahemahangakupuaHurarauakoHiraiwhakahau ai,iwhakauaiingateina;heporopitihokiraua

33A,karoaihorauakireira,katukuarauaengateinai rungaiterangimariekingaapotoro.

34HeoiipaiaHirakianohokireira

35KoPaorahokirauakoPanapainohoiAnatioka,i whakaako,ikauwhauitekupuateAriki,ratoutahikotera atutokomaha

36NamuriihoietahirakakiatuaPaorakiaPanapa, Tauakahoki,katirotiroingateinaingapakatoai kauwhautiaaietauatekupuateAriki,itoratou peheatanga.

37AkawhakaaroaPanapakiamauriaaHoani,koterua neioonaingoakoMaka

38OtiiakihaiaPaoraipaikiahaereitorauatiratetangata iwhakarereraiarauaiPamapuria,kihaihokiihaeretahi merauakitemahi

39Heoinuiatutorauangangare,imaweheairauaiaraua: amauriaanaePanapaaMaka,rereanakiKaiperu; 40NatangoanaaPaoraiaHira,haereana,hemeatukuki tearohanoaoteAtuaengateina.

41AhaereanaiaraHiria,raKirikia,whakauanainga hahi

UPOKO16

1NakataeatuhokiiakiRerepe,kiRaihitara:a,ireira tetahiakonga,koTimotiteingoa,hetamanatetahiwahine whakapono,heHurai;kotonapapaiaheKariki.

2HepaitekoreromonaangateinaiRaihitara,iIkoniuma

3ImeaaPaorakiahaereiaheihoamona;atangohiaana ia,kotiaana,hemeahokimongaHuraienohoanaiaua wahi:imohiohokiratouheKarikitonapapa

4A,iaratouehaereereanaingapa,katukuaeratouhei pupurimaratoungatikangaiwhakariteaengaapotoro,e ngakaumatua,iHiruharama

5Nakawhakaukiangahahikitewhakapono,kanuihaere hokiiteneira,iteneira

6NahaereanaratounawaenganuiotewhenuaoPirikia,o Karatia,kuaaraiahokieteWairuaTapukeikoreroite kupukiAhia;

7ItetaengaatukiMaihia,kawhakamatauratoukite haerekiPitinia:heoikihaiitukuaeteWairua.

8NakapeaanaMaihia,kahaerekiToroa

9NakakiteaePaorahekitengaitepo;Hetangatano Makeroniaetuana,etoheanakiaia,emeaana,Whiti maikiMakeronia,awhinatiamatou

10A,nokakiteatekitenga,kameatonumatoukiahaere kiMakeronia,iwhakaarohokinateArikimatouikaranga kitekauwhauiterongopaikiaratou

11Heoi,karereatumatouiToroa,katikatonumatouki Hamotarakia,aaoaketerakiNeapori;

12IreiraatukiPiripai,kotepanuiiaotauawahio Makeronia,hekoroni:anohoanamatouitauapaataka noaetahira.

13Naiterahapatikahaerematoukiwahootepa,kite tahaotetahiawa,hewhakaarokotewahiterahei karakiatanga;akanohomatou,kakorerokingawahinei haeremaikireira

14NakawhakarongotetahiwahinekoRiriateingoa,he kaihokopapura,notepaoTaiataira,hetangatakarakiaki teAtua:hemeawhakapuaretonangakaueteAriki,i whakarongoaiiakingameaikorerotiaePaora

15A,nokaotiiateiriiri,ratoukotonawhare,katoheia, kamea,Kitemeakuawhakaarokoutouheponotakumahi kiteAriki,tomomaikoutoukitokuwhare,enohokireira Nakatoheiaiamaua.

16Na,iamatouehaereanakiteinoi,katutakikiamatou tetahikotiro,hewairuamatakitetona,henuitetaongai riromaiionarangatira,itemahimakutu.

17KaaruiaiamatoukoPaora,kakaranga,kamea,He ponongaeneitangatanateAtua,nateRungaRawa,e whakaatumaianaitearaoteorakiatatou

18NahemahangaraimeaaiiaiteneiNakapouria Paora,katahuri,kameakitewairua,Kotakukuputeneiki akoeirungaiteingoaoIhuKaraiti,putamaiirotoiaia. Nakaputamaiitauahaoraano

19A,notekitengaoonarangatirakuakorehemonima ratou,kamaukiaPaorarauakoHira,katoiakitekainga hokohokokingarangatira;

20Akakawearauakingakaiwhakawa,kamea,Koenei tangata,heHurainei,etinowhakararuraruanaitotatoupa;

21Ewhakaakoanahokiingaritengaekoreneietikakia riro,kiamahiaetatou,engatangataoRoma.

22Nakotewhakatikangaotemanokiaraua;kahuhuao rauakakahuengakaiwhakawa,kameakiawhiua

23A,kamahaorauawhiungaeratou,kamakarauakite whareherehere,katohutohukitekaitiakiherehere,kia mautanapupuriiaraua

24Noterirongaiaiaotauakupu,kamakarauakite whareherehereirotorawa,kawhakauriaorauawaewaeki terakau

25NaiwaenganuipokainoiaPaorarauakoHira,ka waiataatukiteAtua,metewhakarongoanongaherehere kiaraua

26Nakapawhakarereherunui,ingarueaingaturangao tewhareherehere:apuaretonuatungatataukatoa, whakakorokoroaanangaherengaongatangatakatoa

27Akaohotekaitiakiherehereitemoe,kakiteinga tatauotewhareherehereepuareana,nakaunuitana hoari,kameakitepatuiaiaano,huanoakuaomanga herehere.

28NakanuitereooPaorakitekaranga,kamea,Kauaka tetahimeakinoemeatiakiakoe:inatonuhokimatou katoa.

29Akarangatiaanaeiaherama,karerekiroto,kahaere wiri,katakotokitearoarooPaorarauakoHira

30Nakaarahinaaturauakiwaho,kamea,Emarama,me ahakaoraaiahau?

31Kamearaua,MewhakaponokiteAriki,kiaIhu Karaiti,kaoraaikoe,koutoutahikotouwhare.

32NakakorerotiatekupuateArikikiaia,kingatangata katoaanoirotoitonawhare

33Akamauriarauaeiaitauahaoraotepo,kahoroiao rauawhiunga;nairiiriatonutiaiho,aiameonatangata katoa

34Akaarahinarauakitonawhare,kawhakatakotoriahe kaikimuaiaraua,anuiatutonahari,metonawharekatoa, itemeakuawhakapononeikiteAtua

35Iteaongaakeanootera,katonoangakatipaenga kaiwhakawa,imea,Tukuaauatangatakiahaere

36Nakakorerotiaeterangatiraotewharehereheretenei kupukiaPaora,Kuatonotangatamaingakaiwhakawa, kiatukuakorua:tenaraputamai,haereirungaite rangimarie

37NakotekingaatuaPaora,Kuawhiuanuitianeimauae ratou,ahakoakahoreiwhakawakia,hetangatahokino Roma,akuamakamauakitewhareherehere;akapeia pukutiaatumauaeratouinaianei?karera;engarimaratou anoehaeremaikitewhakaputaiamauakiwaho

38Nakakorerotiaeneikupuengakatipakinga kaiwhakawa:akawehi,itoratourongonganoRomaraua.

39Nakahaeremairatou,katohekiaraua,aarahinaana rauakiwaho,kameakiahaereaturauaitepa.

40Akaputaaturauaitewhareherehere,katomokite whareoRiria:a,nokakiterauaingateina,kawhakamarie iaratou,kahaere

UPOKO17

1Na,kahaereererauaiAmapipori,iAporonia,kataeki Teharonika;

2AkatomoatuaPaorakiaratou,kotanahangahokitera, aetorungahapatiikoreroreroaikiaratouirotoinga karaipiture

3Iwhakapuakiai,ikoreroai,kuatakotohokitetikanga kiamamaeateKaraiti,kiaaramaihokiitehungamate;a

koteneiIhuekauwhautianeieahaukiakoutou,kote Karaitiia.

4Nakawhakaponoetahioratou,kapirihokikiaPaora rauakoHira;hetokomahahokiongaKarikikarakia,kihai hokiitokoitingawahinerangatira.

5OtirakahaengaHuraikihaineiiwhakapono,katangoki aratouietahitangatapuremuotehungaware,ahuihuia anateope,whakaohokiaanaeratoutepakatoa,huakiana itewhareoHahona,iwhaikiawhakaputainaratouki wahokiteiwi

6A,notekorengaikitearaua,katoiaeratouaHahona ratoukoetahiteinakingarangatiraotepa,kakaranga, Kuataemaikikoneingatangataiwhakatutungiaaiteao; 7KuapuritiahokieHahona:etikakeanangamahiaenei katoaingatureaHiha,emeaanateraatutetahikingi,ko Ihu.

8Na,karongotemanoratoukongarangatiraotepaki eneimea,kapororaru

9NakatangoratouietahimonipupuriiaHahonaratouko eraatu,atukuaatuanaratou

10NatonoatonutiaatuengateinaaPaorarauakoHirai tepokiPeria:itorauataengaatu,kahaerekitewhare karakiaongaHurai

11Engarieneiinuiatuteahuarangatiraitongatangatao Teharonika,ihohorotonuratoutetangoitekupu,aitenei ra,iteneirairapuirotoingakaraipitureitetikangaoenei mea

12Nahetokomahaoratouiwhakapono;mengawahine rangatiraongaKariki,mengatane,kihaihokiitokoiti

13Otira,itemohiotangaongaHuraioTeharonika,terate kupuateAtuatekauwhautiaanaePaorakiPeria,kahaere hokiratoukireirakitewhakararuraruiteiwi

14NatonoatonutiaatuengateinaaPaorakiahaeretae noakitemoana:koHiraiarauakoTimotiinohokireira.

15NakakaweaaPaoraeonakaiarahikiAtena:a,kariro hekupukiaHirarauakoTimotikiahohorotehaerekiaia, kahokiratou.

16¶Na,iaPaoraetatarianakiarauaiAtene,kaohotona wairuairotoiaia,itanakitengaitepaekianaitekarakia whakapakoko.

17NatotoheanaiairotoitewharekarakiakingaHurai ratoukongatangatakarakia,itekaingahokohokohokii ngarakatoakingatangataiponokiaia.

18AkangangarekiaiaetahitohungaongaEpikureana,o ngaToikaKoetahiimea,Heahatateneitangata koreroreroemeanei?ietahi,Metemeahekaiwhakapuaki iaingaatuake:ikauwhauhokiiaiaIhukiaratou,ite aranga.

19Nakamauratoukiaia,kakaweakiAreopaka,kamea, Kiamohiomatou,heaharaneiteneiakohouekorerotia neiekoe?

20Pokakehokingameaemauriamaineiekoekio matoutaringa:koiamatouimeaaikiamohio,heahaenei mea

21(HekorenoahokitangatangataoAtenemenga maneneenohoanaireira,kotekoreroanake,kote whakarongoraneikitetahimeahou.)

22NakatuaPaoraiwaenganuioAreopaka,kamea,E ngatangataoAtene,ingameakatoakakiteahauhehunga whakaponokorekoutou.

23Iahauhokiehaereereana,ematakitakianaingameae karakianeikoutou,kakiteahauitetahiaataituhianeii

runga,KITEATUANGAROKotakoutouekarakia kuwarenei,koiatakuewhakaatuneikiakoutou.

24KoteAtua,nananeiihangateaomengameakatoai roto,koianeiteArikioterangi,otewhenua,ekoreiae nohokingawhareihangaeteringa;

25Ekoreanoemahiahemeamanaeteringatangata,me temeahematenonakitetahiaharanei,koiahokihei homaiiteora,itemanawa,ingameakatoa,kingatangata katoa;

26Kotahianotetotoihangaaieiangaiwikatoaonga tangata,heinohokitematakatoaotewhenua,nanahokii whakatakotongawaiwhakariteaimua,mengaroheoto ratounohoanga;

27KiarapuairatouiteAriki,mekoreewhawha,ekiteia ia,ahakoarakahoreiaimataraatuiatatoukatoa:

28Nanahokitatouioraai,ikorikoriai,inohoai;ipera anotekoreroaetahiookoutoukaitito,Heurihokitatou nana

29Na,heuritatounateAtua,ekoreetikakiameatatou heriteteAtuakitekoura,kitehiriwa,kitekohatu,i whakairoaetemohio,etewhakaarootetangata

30NaiwhakaaroaeteAtuangawaotekuaretanga; inaianeiiakuawhakahauiaingatangatakatoaongawahi katoakiaripeneta

31Kuaritehokiiaiaheraewhakawaaiiaiteaoirungai tetika,aramatetangatakuawhakariteaneieia;hepono kuatukuamaineieiakingatangatakatoa,itana whakaarahangaiaiaitehungamate.

32Nakarongoratoukitearangaotehungamate,katawai etahi;koetahiimea,Taihoamatouewhakarongoanoki teneimeaiakoe.

33HeoimaweheatuanaaPaoraiwaenganuiiaratou

34Koetahitangataiaipirikiaia,iwhakapono:irotoia ratouaRionaihianoAreopaka,kotetahiwahinekoRamari teingoa,ratoukoetahiatu

UPOKO18

1¶MuriihoieneimeakahaereatuaPaoraiAtene,katae kiKoriniti;

2NakakiteiaitetahiHuraikoAkuirateingoa,iwhanau kiPonoto,hemeataehoumaiiItari,rauakotanawahine, koPirihira;imeahokiaKarauriakiahaereatungaHurai katoaiRoma:akahaereiakiaratou

3A,notemeakotahitaratoumahi,kanohoiakiaraua, kamahiratou:hetuitenetihokitarauamahi.

4Nakakoreroreroiairotoitewharekarakiaingahapati katoa,etoheanakingaHurairatoukongaKariki.

5NotetaengamaiiaoHirarauakoTimotiiMakeronia, katakaretengakauoPaora,kawhakapuakikingaHurai koIhuteKaraiti

6Na,iaratoukawhakatika,kakohukohu,karuiaeiaona kakahu,kameakiaratou,heirungaiokoutoumatengao koutoutoto;kamaahau:maiiteneiwakahaereahauki ngaTauiwi

7Nakahaereatuiaireira,katomokitewhareotetahi tangata,koHutuhateingoa,hetangatakarakiakiteAtua, kotonawhareitatatonukitewharekarakia

8NakawhakaponoaKirihipu,terangatiraotewhare karakia,metonawharekatoakiteAriki;hetokomahahoki ngaKoriniti,itoratourongonga,iwhakapono,iiriiria hoki

9NakakoreromoemoeateArikikiaPaoraitepo,Kauae wehi,engarimekorero,keinohopuku; 10Keiakoeneihokiahau,ekorehokitetahitangataepa kiakoe,etukinoiakoe:henuihokiakutangataiteneipa. 11Nakotahitetaueonomaramainohoaiiaireira,i whakaakoaiitekupuateAtuairotoiaratou

12Na,iaKariotekawanamoAkaia,kotahitonute whakaaroongaHuraikitewhakatikakiaPaora,akawea anaiakitenohoangawhakawa;

13Kamea,Ekukumeanateneiingatangatakitekarakia kiteAtuaepokakeanaitateture

14A,iaPaoraemeaanakitepuakitemangai,kameaa KariokingaHurai,Kitemeahekinotenei,hekinoranei, engaHurai,epaianakiaatahangaeahaukiakoutou

15Koteneihetotohekorero,hemeakingaingoa,kita koutouture,keiakoutoutewhakaaro;ekorehokiahaue whakawamoeneimea

16Napeiaatuanaratoueiaitenohoangawhakawa

17NakamaungaKarikikatoakiaHotene,rangatiraote wharekarakia,awhiuaanaiaimuaotenohoanga whakawaKihaiaKarioiwhakaarokitetahioeneimea

18A,kamahangarainohoaiaPaora,kaporoporoakiia kingateina,arereanakiHiria,ratoukoPirihirakoAkuira; hemeamoremoretonaiKenekerea:hekitaurangihoki nana.

19AkataekiEpeha,kamahuerauaiaiakireira:koiai tomokitewharekarakia,koreroreroaikingaHurai 20A,itaratoumeatangakiaroaatutewaenohoaiiakia ratou,kihaiiaiwhakaae;

21Heoiporoporoakianakiaratou,kamea,Ehokimai anoahaukiakoutou,kitepaiteAtua.Rereatuanaiai Epeha

22A,nokauiakiHiharia,kahaereatukaohakitehahi,a haereanakiAnatioka.

23A,roaroaihokireira,kahaere,ahaereereamarietiaana eiatewhenuaoKaratia,oPirikia,metewhakauinga akongakatoa.

24NakahaeremaitetahiHuraikiEpeha,koAporote ingoa,iwhanaukiArehanaria,hepukorero,hetangata kahakingakaraipiture.

25IwhakaakonateneitangatakitearaoteAriki;he tangataiaetokotonuakeanatengakau,kakoreroia,ka atawhakaakoingameaoteAriki,koteiriiringaaHoani anaketanaimatauai

26Kaangaiakakoreronuiirotoitewharekarakia:note rongongaoAkuirarauakoPirihirakiaia,kamauratouki aia,kaatawhakaatukiaiaitearaoteAtua

27A,nokameaiakiahaerekiAkaia,katuhituhingateina, kawhakahauingaakongakiamanakomaikiaia:notona taengamai,kaawhinatiaeiatehungaimeingaetearoha noakiawhakapono

28Kaharawahokitanawha-kaaroingaHuraiimuatonu iteiwi,whakaaturiaanaeiatangakaraipiturekoIhute Karaiti

UPOKO19

1¶IaAporoiKoriniti,kaputaatuaPaoranangawahio runga,kataekiEpeha:arokohangaatueiaetahionga akonga.

2Kameaiakiaratou,IriroraneiteWairuaTapuia koutouitokoutouwhakaponotanga?Kamearatoukiaia, KianomatouirongonoamehemeaterateWairuaTapu 3Kameaiakiaratou,Iiriiriaotikoutoukirotokiteaha? Kamearatou,KitaHoaniiriiri.

4NakameaaPaora,KotaHoaniiriiriheiriiriripenetaI meaiakiteiwi,kiawhakaponoratoukitetahiehaeremai anaimuriiaia,arakiaKaraitiIhu.

5A,karongoratouitenei,kairiiriairungaiteingoaote Ariki,oIhu

6NakaotitewhakapaePaoraonaringakirungakia ratou,kataemaiteWairuaTapukirungakiaratou;aka koreroratouingareo,kaporopiti.

7Nakongatangatakatoametemeakotahitekaumarua 8Nakatomoiakitewharekarakia,kakoreromaiaatu,e torungamaramaikoreroreroai,ikukumeaikingameao terangatiratangaoteAtua

9Otirakawhakapakeketiaetahi,kareiwhakapono,ka kohukohuratoumotauahuarahiitearoarootemano,ka maweheatuiaiaratou,kaweheaatungaakonga,ka koreroreroiteneira,iteneira,irotoitekuraotetahio Tairanu.

10Naeruangatauipeneiai;akarongokatoatehungae nohoanaiAhiaitekupuateAriki,aIhu,ngaHurai,nga Kariki.

11UaraveteAtuaitemausemeiotaaênarotoiterimao Paulo

12Imauriaatuhokingataueramengataueraitonatinana kitehungamate,amutuakeoratoumate,aputaatuana ngawairuakinoirotoiaratou

13KatahikaangaetahiongaHuraihaereerenoa,hehunga peirewera,kitekarangaiteingoaoteAriki,oIhu,ki rungakitehungaingawairuakino,kamea,Hewhakaoati namatoukiakoutouiaIhu,ikauwhautianeiePaora.

14NaiperaanongatamatokowhituatetahiHurai,a Hewa,hetohunganuiia

15Nakawhakahokitewairuakino,kamea,Emohioana ahaukiaIhu,ematauanakiaPaora;engarikowaikoe?

16Nakotetupeketangaotetangataiaianeitewairua kinokirungakiaratou,kuakahaiaratou,taeaanaratoue ia,nokaomatahangaratou,kaomamamaeatuitaua whare

17AkamohiotiateneiengaHuraikatoaratoukonga KarikienohoanaiEpeha;akatautewehikiaratoukatoa, awhakanuiaanateingoaoteAriki,oIhu

18Ahetokomahaotehungawhakaponoihaeremai,i whaki,iwhakakiteiaratoumahi

19Hetokomahaanootehungaimahiingamahi tinihanga,ihuihuiiaratoupukapuka,atahunaanaite aroarootekatoa:akatauangautuoauapukapuka,ka kiteaerimatekaumanohiriwa

20KoiatenuiotetupuotekupuateAtua,tekaha.

21A,nokariteeneimea,kameaaPaorairotoitona wairua,kiatikanaMakeronia,naAkaia,kiahaereki Hiruharama;

22AtokoruaanaitonoaikiMakeroniaotehungaemahi anakiaia,koTimotirauakoEratu;koiaiainohokiAhia motetahiwa

23Naitauawakihaiinohinohitengangauiputaakemo tauaAra.

24TerahokitetahitangatakoRimitiriuteingoa,he kaimahihiriwa,nananeiihangangatemeparahiriwao

Riana,kihaihokiinohinohingautuitikamaiitanamahi kingakaimahi;

25Nakawhakaminearatoueiameerakaimahiongapera, akamea,Emarama,ematauanakoutou,noteneimahia tatourawa.

26Akakite,karongokoutou,eharaitemeaiEpehaanake, engarietataanakiAhiakatoa,iwhakakikitauaPaora,i whakapoheheiteiwimaha,imeaai,ehararatouiteatuai hangaeteringa;

27Naeharaitemeakoteneianaketatatoumahikatatate korenoaiho;engarikiawhakahaweatiatewhareoteatua nuioRiana,kiawhakangaromiaanohokitonanui,e karakiatianeieAhiakatoa,eteao.

28A,notoratourongongaieneikupu,akakiiteriri,ka karangaake,kamea,HenuiaRianaongaEpehi 29Nakatututepuehuotepakatoa:a,kaotitehopue ratouaKaiurauakoAritaku,hetangatanoMakeronia,he hoahaerenoPaora,nakotahitonutaratoukokiritangaki tewharematakitaki.

30A,iaPaoraemeaanakiatomokirotokiteiwi,kihaiia itukuaengaakonga

31NakaungatangatamaietahiongarangatiraoAhia,i paineikiaia,kameakiakauaiaetukuiaiakirotokite wharematakitaki

32Heoiputaketekarangaaetahi,putakeaetahi:tino raruraruhokitauawhakaminenga;kotenuingahokikihaii mohiokitemeaihuihuiairatou

33NakamauriaeratouaArehanarairotoitehui,nanga HuraiiaimeakiawhakatikaatuAkatawhiriteringao Arehanera,imeahokikiakoreroiakiteiwi

34HeoikamatauratouheHuraiia,kotahitonutereoote katoakitekaranga,atatanoakiteruangahaora,Henuia RianaongaEpehi

35A,kamarietemanoitekaituhituhi,kameaia,Enga tangataoEpeha,kowaitetangatakahoreemohiohe tangatakarakiatepaongaEpehakiteatuanuiaRiana,ki tewhakapakokohokiitakaihoiaHupita.?

36Na,kakoreneieneimeaetaeatewhakakorekore,heoi kiaatanoho,kauahokiehikakatemahi

37Kuakaweamaineihokiekoutoueneitangatakikonei, eharaneiitehungatahaehahi,eharaanohokiitehunga kohukohukitokoutouatua

38Na,kitemeahekuputaRimitiriuratoukoonahoa mahimotetahitangata,etuwheraanateture,ateneiano ngakawana:maratouratouewhakawa

39Nakitemeahemeaketakoutouewhaina,waihoma terunangatikateritenga

40Terapeatatouewhakawakiamoteneingangautanga inaianei,kahoreneihetakeetikaaitatatoukoreromo teneihuihuinga

41A,nokapuakieneikupuana,katonoaatueiate whakaminenga.

UPOKO20

1¶A,notemutungaotengangau,kakarangatiaePaora ngaakonga,katohutohuiaratou,kaporoporoaki,aturia atuanaeia,haereanakiMakeronia

2Akahaereereaeiaauawahi,metewhakahauiaratouki ngakupumaha,kahaereiakiKariki;

3AetorungamaramainohoaikireiraA,ingaHuraie whakatakotowhakaaroanamona,iaiameakererekiHiria, kameaiakiahokimaMakeronia

4AihaeretahiiaiataenoakiAhia,aHopateoPeria;o Teharonika,koAritakurauakoHekunu;koKaiuoRerepe, koTimoti;oAhia,koTikikurauakoToropimu

5Kuahaereatueneiimua,aetatarimaianakiamatoui Toroa.

6Naitemutungaongaraotetarorewenakorekarereatu matouiPiripai,aporimakataeatukiaratoukiToroa;e whitungarainohoaimatoukireira

7Naiteratuatahiotewiki,itemeakuahuihuinga akongakitewhawhatitaro,kakauwhauaPaorakiaratou, emeaanahokikitehaereiteaongaake;ikoreroanoiaa waenganuipo

8Ahemahangaramaiterumairunga,itewahiihuihui airatou

9Naitematapihienohoanatetahitaitama,koEutikute ingoa,kuatinoparangiaetemoe:akaroaaPaoraekorero ana,kapehiaetemoe,katakaihoitetoruongaruma, tangohiaakeanakuamate

10NakahekeihoaPaora,ahingaanakirungakiaia, awhianaiaia,kamea,keingangaukoutou;keirotohokii aiatonaoranga

11Nakakakeatuanoia,kawhawhatitaro,kakai,akaroa rawatekoreroapuaonoa,kahaere

12Heoiarahinaoratiaatuanaeratoutauataitama,kihai hokiinohinohitekoa.

13Nakomatoukuariroimuakitekaipuke,arereanaki Aho,imeakiautainaaPaoraireira:nanahokiiwhakarite, imeahokikoiamerauta.

14AkatutakikiamatoukiAho,kautainaia,arereana matoukiMitirini

15Rereatuanamatouireira,aiteaongaakekataeate ritengaatuoKio;aoaketerakaukiHamo,kanohoki Torokilium;aoaketerakaumatoukiMiretu

16ImeahokiaPaorakiarereiwahoakeoEpeha,keiroa iakiAhia:iporangihokimekoreetaekiHiruharamaite raotePetekoha

17NakatonotangataatuiaiMiretukiEpeha,heitikii ngakaumatuaotehahi

18A,itoratoutaengamaikiaia,kameaiakiaratou,E matauanakoutou,oteratuatahiitaemaiaiahaukiAhia, kitakunohokiakoutouingawakatoa;

19KatoatengakaupapakukitemahikiteAriki,menga roimatamaha,mengawhakamatautaurangaipamaiki ahauitewhangaongaHurai;

20Kihaihokiikaiponuhiaeahautetahimeapaimo koutou,engarikuawhakakiteaatueahaukiakoutou,i akonanuitiakiakoutou,iteneiwhare,iteneiwhare;

21IkauwhautiahokikingaHurai,kingaKarikianohoki, teripenetakiteAtua,metewhakaponokitotatouAriki,ki aIhuKaraiti

22Na,teneiahautehaereneikiHiruharama,he hereherenganatewairua,kahorehokiemohiokingamea epakiahauireira

23HeoianotateWairuaTapuewhakaatuneiiteneipa,i teneipa,emeaana,keitemaumaingaheremenga mamaekiahau

24Otirakarerawaahauewhakakorikoriitetahioenei mea,ekoreanoekiiaeahauhetaongakitokuora,kia tutukiaitakuomairungaitehari,metemahiminitairiro

maiiahauiteAriki,iaIhu,heiwhakaatuiterongopaiote arohanoaoteAtua..

25Naemohioanateneiahau,heoianokitengaotoku mataetetahiokoutou,etehungaikauwhauhaereneiahau iterangatiratangaoteAtuairotoiakoutou.

26Koiaahaukawhakaatuneikiakoutouiteneira,kahore okupokeingatotoongatangatakatoa

27Kihaihokiahauimanawapakitewhakapuakikia koutouingawhakaarokatoaoteAtua

28Nakiatupatokiakoutouano,kitekahuikatoaanoi meingaaikoutoueteWairuaTapuheikaitirotiro, whangaiatehahiateAtua,ihokonaneieiakionaaketoto

29Emohioanahokiahaukiteneikariroahau,teraeputa maikiakoutouhewuruhinanakia,ekoreneietohuite kahui

30Akawhakatikaakeetahitangatairotoiakoutouano, koreroaiingameaparorike,heikukumeingaakongakia whaiiaratou

31Nareira,kiamataara,kiamaharaanokingatauetoru kihaineiahauimangerekitewhakatupatoitenei,iteneio koutou,itepo,iteao,metetangianoahau

32Na,eokuteina,katukuaatukoutoueahaukiteAtua, kitekupuhokiotonaarohanoa,ekahaneikitehangaake iakoutou,kitehoatuhokiitetahiwahimokoutouirotoi tehungakatoakuaotitewhakatapu.

33Kihaiihiahiatiaeahautehiriwa,tekoura,tekakahu raneiotetahi

34Aera,emohioanaanokoutou,naeneiringaimahinga meaimateaeahau,eokuhoahoki

35Kuawhakakiteaeahaukiakoutoungameakatoa,kia peneitakoutoumahikiaatawhaiitehungangoikore,me temaharaanokingakupuateAriki,aIhu,imeara,Kote hoatu,nuiatutehariitetango

36Itemutungaoteneikoreroana,katukuaonaturikiraro, kainoitahimeratoukatoa

37Henuihokitetangioratoukatoa;hingaihoratouki rungakitekakioPaora,kakihiiaia.

38Itinomamaepuhokiratouitekupuimeaaiia,heoi anotoratoukitengaitonamataNakamauriaiaeratouki tekaipuke.

UPOKO21

1Nakaomamaimatouiaratou,karere,katikatonuatu kiKoo,aaoaketerakiRoro,ireirakiPatara

2Nakarokohangatetahikaipukeewhakawhitiatuanaki Piniki,aekeanamatoukirunga,rereana

3AkakiteaKaiperu,kamahueakeitetahakimaui,ka rereatumatoukiHiria,akaukiTaira:heireirahokite kaipukerukeaiitonautanga

4Akakiteangaakonga,ewhitungarainohoaimatouki reira:kakorerohokiratoukiaPaora,hemeanateWairua, kiakauaiaehaerekiHiruharama

5Akariteauaraomatou,kaputaatumatou,kahaere;me tekaweanoratoukatoa,mengawahine,mengatamariki, iamatouawahoraanootepa:nakatukuaomatouturiki tetahatai,kainoi.

6Nakaporoporoakimatoutetahikitetahi,aekeana matoukitekaipuke;ahokianaratoukitekainga

7AkamututomatourerengaatuiTaira,kataeki Toromai,nakaohaatukingateina,akotahiterainohoai kiaratou

8Iteaongaakekaturiaatuematou,kahaerekiHiharia:a tomoanakitewhareoPiripikaikauwhau,koianeitetahio ngatokowhitu;akanohokiaia

9Natokowhangatamahineatauatangata,hewahine,he poropiti.

10Akamahaomatourainohoai,kahaeremaitetahi poropitiiHuria,koAkaputeingoa

11A,notonataengamaikiamatou,kamaukitewhitikio Paora,hereaanaeiaonaringameonawaewaeake,kamea, KotekuputeneiateWairuaTapu,Kapenaanotehereo ngaHuraiiHiruharamaitetangatanonateneiwhitiki,aka hoatukiaiangaringaongaTauiwi

12Heoi,itomatourongongaieneimea,katohematouko ngatangataotauawahi,kiakauaiaehaerekiHiruharama 13NakotewhakahokingaaPaora,heahatakoutoue tangi,ewhakangakaukoreneiiahau?kuapaihokiahau, eharaitemeakotehereanake,engarikotemateanohoki kiHiruharama,moteingoaoteAriki,oIhu

14A,notonakorengairongo,kamututamatou,kamea, KiameatiatateArikiepaiai

15¶Akapahemoeneira,katakaimatouiamatoumea,a haereanakiHiruharama.

16IhaeretahianoiamatouetahiongaakongaoHiharia, naratouimauakeaNahonaoKaiperu,heakongatawhito heitukungaatumomatou.

17A,itomatoutaengakiHiruharama,kakoangateinaki amatou

18IteaongaakekahaeretahimatoukoPaorakiaHemi;i reiraanongakaumatuakatoa

19Nakaohaiakiaratou,kakorerotiatakitahitiangamea imeaaiteAtuakiamahiaeiairotoingaTauiwi.

20Notoratourongonga,kawhakakororiaiteAriki,ka meakiaia,Kuakitekoe,etomatouteina,ingamanotini ongaHuraikuawhakapononei;heuauakatoahokiratou kiteture

21Kuarongoanokoekiaratou,ewhakaakoanakoeinga HuraikatoairotoingaTauiwikiawhakarereaaMohi,e meaanakiakauaekotiaaratoutamariki,kiakauaanoe haereirungaingaritenga

22Na,heahatena?mehuihuitemano:karongohoki ratoukuataemaikoe

23Na,memeaekoeteneiekorerotianeiematoukiakoe: Tokowhaomatoutangata,hekuputaurangitaratou; 24Tangohiaetahi,kiapureangatahitiakoe,mauanoeutu heutumoratou,kiaheuaaioratoumahunga:akamohio katoahekorenoaihongameaikorerotiamou;engarikia tikatauhaere,kiamauhokikiteture

25NamongaTauiwikuawhakapono,kuatuhituhiatu matou,kuawhakaaro,kiakauaratouemaukieneimea, engarikiatupatoratouingameaepatuaanamanga whakapakoko,itetoto,itemeakuanotiatekaki,itemoe tahae.

26NakamauaPaorakiauatangata,aiteaongaakeka puretahiiaia,katomokitetemepara,heiwhakaatukarite ngaramotepurenga,kiatapaearaanohewhakaheremo tenei,moteneioratou

27Akatatangaraewhitutetaka,kakitengaHuraio Ahiaiaiairotoitetemepara,kawhakaohoteiwikatoa,a kapaoratouringakiaia

28Kakaranga,EngatangataoIharaira,awhinatiamai:Ko tetangatateneiewhakaakoneiingatangatakatoaonga wahikatoakitewhakaheiteiwi,iteture,iteneiwahi:i

kaweamaianohokieiangaKarikikirotokitetemepara, akawhakapokeaeiateneiwahitapu.

29Ikitehokiratouimuameiairotoitepa,koToropimu oEpeha,huanoaratoukuamauriamaiiaePaorakirotoki tetemepara.

30Nakaohokatoatepa,kaomangatangata:akamau ratoukiaPaora,toiaanaiakiwahootetemepara:tutakina tonutiaatungatatau.

31Naiaratouewhaianakiapatuaia,kataeterongokite rangatiramanootehoia,kuatututepuehuiHiruharama katoa

32Nahohorotonutanamaukietahihoia,kietahi keneturio,aomaihoanakiaratou:a,notoratoukitengai terangatiramano,ingahoiahoki,kamututepatuiaPaora

33Nakawhakatatamaiterangatiramano,katangoiaia, kameakiahereaiakingamekamekaerua;kauikowaiia, iahahokiia

34Nahekarangaanotaetahi,hekarangaanotaetahi,i rotoitemano:nakihaiiaimohiokitetinotikanga,ite ngangauhoki,awhakahauaanakiaarahinaiakitepa

35A,notonataengakitepikitanga,kahikitiaiaengahoia itetaututetutengaanohokiateiwi.

36Iaruhokitehuihuioteiwi,metekaranga, Whakamateaia

37A,nokawhanoaPaoratekaweakirotokitepa,ka meaiakiterangatiramano,Epaianaraneikiakoreroahau kiakoe?Nawaiimea,Emohioanakoekitekorero Kariki?

38EharaotikoeiteIhipiana,nananeiiwhakatuputetutu imuaakera,amauriaanaeiangatangatakohuruewha manokitekoraha?

39KameaaPaora,HeHuraiahau,noTarahu,oKirikia, hetangatatupunotauapa,eharahokiitepaingoakore:na kotakuinoiteneikiakoe,tukuaahaukiakorerokiteiwi.

40Natukuaanaeia,atuanaaPaorakitepikitanga,ka tawhiritonaringakiteiwiNamutuputeturituri,ka koreroia,nongaHiperutereo,kamea,

UPOKO22

1Eokutuakana,eokumatua,whakarongokiteneikorero akukiakoutou

2(A,karongoratoukotereoHiperutanaikoreroaikia ratou,katahikamuturawatekiki:akameaia,)

3HetangataHuraianoahau,iwhanaukiTarahu,kitetahi paiKirikia,iwhakatupuriaanoirotoiteneipainga waewaeoKamariera,iwhakaakonairungaitetino tikangaotetureongamatua,ingakaunuianokiteEte Atua,kiapeneianomekoutoukatoaiteneira

4Awhakatoiaanaeahaungatangataoteneitikanga,tae noakitemate;

5Nakotetohunganuiheikaiwhakaatumoku,ratouko ngakaumatuakatoa;

6Na,iahauehaereana,ewhakatataanakiRamahiku,ite poutumarotanga,kawhitiwhakareremaikiahauhe maramanuinoterangi

7Ahingaanaahaukitewhenua,karangonahereoemea anakiahau,EHaora,eHaora,heahatauewhakatoineii ahau?

8Nakawhakahokiaeahau,Kowaikoe,eteAriki?Ka meamaiiakiahau,KoIhuahauoNahareta,ewhakatoia neiekoe

9Ikiteanookuhoaitemarama,awehiana;heoikihai ratouirongoitereooteraikoreromaikiahau.

10Kameaahau,Meahaahau,eteAriki?Nakameate Arikikiahau,Whakatika,haerekiRamahiku;aka korerotiakiakoeireirangameakatoakuawhakariteakia mahiaekoe

11Heoi,itemeakahoreahauikite,natekororiahokio tauamarama,kaarahinaaringatiaahaueokuhoahaere,ka taekiRamahiku

12NakotetahitangatakoAnania,hetangatakarakiai rungaitateture,ekorerotiapaitiaanaengaHuraikatoae nohoanaireira;

13Haeremaianakiahau,atuana,kameamaikiahau,E tokuteina,eHaora,titiroakeAitauahaoraanokatitiro akeahaukiaia

14Imeaanoia,NateAtuaootatoumatuakoei whiriwhiri,kiamataukitanaepaiai,kiakiteiteTika,kia rongohokiitereootonamangai

15Notemeakokoeheikaiwhakaatumanakingatangata katoamongameaikiteai,irongoaikoe

16Naheahatauewhakaroanei?whakatika,kiairiiriakoe, kiahoroiaouhara,metekarangaanokiteingoaoteAriki. 17A,notokuhokingamaikiHiruharama,iahaueinoiana irotoitetemepara,kaputatengakaumatakitekiahau; 18Akakiteahauiaiaemeamaianakiahau,Eahua,kia hohorotehaereatuiHiruharama:ekorehokiratouetango itaukoreromoku

19Nakameaahau,EteAriki,ematauanaratoukuamau ahaukitewhareherehere,iwhiuahokiirotoingawhare karakiakatoatehungaiwhakaponokiakoe;

20A,itewhakahekengaongatotootoukaiwhakaatu,o Tepene,ireiraahauetuana,ewhakaaeanakitona matenga,etiakianahokiingakakahuoonakaiwhakamate 21Nakameaiakiahau,Haere:kaungahokikoeeahauki tawhitikingaTauiwi

22Awhakarongoanaratoukiaiataeanoatiateneikupu, nakahamamaratou,kamea,Whakamateaatutekoroke neiirungaitewhenua:ekorehokiepaikiaoraia

23Na,iaratouekarangaana,erukerukeanaioratou kakahu,eakirianaitepuehukiterangi;

24Kawhakahauterangatiramanokiakaweaiakitepa,ka meakiawhiua,kiauia;kiamohioaiiakiteaharatoui karangaaikiaia.

25A,iaratouehereanaiaiakingahere,kameaaPaora kitekeneturioetuanaireira,Hemeatikaraneikiawhiua ekoutoutetangatanoRoma,akahoreanoimautehe?

26A,noterongongaotekeneturio,kahaere,kakoreroki terangatiramano,kamea,Kiamaharakitauemeaai:no Romahokitetangatanei

27Nakahaeremaiterangatiramano,kameakiaia, Koreromaikiahau,noRomakoe?Kameaia,Ae

28Nakawhakahokiterangatiramano,Natemoninuii whiwhiaiahaukiteneitikangaherekoreKameaaPaora, Koahauiaiwhanaurangatira

29Nawhakarereatonutiaihoiaetehungaemeaanakite uikiaia:imatakuhokiterangatiramano,itonamohiono Romaia,monahokiihereiaia.

30Iteaongaake,itonahiahiakiamataukitetinomeai whakawakiaaiiaengaHurai,kawetekinaiaionahere,ka meakiahaeremaingatohunganuimetoratourunanga katoa,aarahinaihoanaaPaora,whakaturiaanakitoratou aroaro

1¶NakatitiropuaPaorakiterunanga,kamea,Eoku tuakana,tikatonukitokumaharatakuwhakahaereite aroarooteAtua,ataeanoatiateneira.

2NakameaaAnaniatohunganuikitehungaetuanai tonataha,kiapakiatonamangai

3KameaaPaorakiaia,KapakiakoeeteAtua,ete pakitarakuaotitepanikiteparuma:keitenohokoekite whakawaiahauirungaiteture,metekimaianokiapatua ahau,hemeaekoreeritekitateture?

4Nakameatehungaetutataana,Ewhakamanumanuana koekitetohunganuiateAtua?

5AnorakoPaora,Kihaiahauimatau,eokuteina,koiate tohunganui:kuaotihokitetuhituhi,Kauaekorerotia kinotiaterangatiraotouiwi.

6OtirakamohioaPaoraheHarukitetahiwahi,koetahihe Parihi,kakarangaiairotoiterunanga,Ehoama,he Parihiahau,hetamanateParihi:kotetumanako,kote arangaotehungamatekuahuainaahauirotoitepatai 7A,notanakorerotangaitenei,katohetohengaParihi ratoukongaHaruki:kawahiruahokitemano.

8EmeaanahokingaHaruki,kahorehearanga,kahorehe anahera,hewairuaranei:kongaParihiiaewhakaaeanaki auameaerua.

9Nakanuitehamama:akawhakatikangakaraipionga Parihi,katotohe,kamea,Kahoreheheoteneitangatai mauiamatou:tenakitekorerotetahiwairua,tetahi anaheraraneikiaia,kauatatouewhawhaikiaiateAtua 10A,nokanuitengangau,kamatakuterangatiramano keimotumotuhiaaPaoraeratou,naungaanaeiangahoia kiahekeatu,kitetangomaiiaiairotoiaratou,kia arahinahokikitepa

11AitauapokatuteArikikitonataha,kamea,Kiamaia, ePaora:kiapenaiakoeiwhakaatunamokuiHiruharama, tauwhakaatuhokikiRoma

12¶Aoaketera,kahuihuietahiongaHurai,kamakaoati kiaratouano,kamea,kiakauaratouekai,kiakauaeinu, kiawhakamatearaanoeratouaPaora

13Anekeatuitewhatekaungatangatananatenei oatitanga

14Nakahaereratoukingatohunganuiratoukonga kaumatua,kamea,Kuaoatimatouitetahioatinui,kia kauaekaingatetahimea,kiamateraanoaPaoraiamatou 15Na,kokoutoukoterunangakitekiatukiterangatira manokiaarahinaihoiakiakoutouapopo,metemeaeata uiaanoekoutoutetahimeamona:komatouia,itemeaka tatamaiia,kanohoritekitewhakamateiaia.

16KarongotetamaatetuahineoPaorakitoratou whakaarowhakapapa,kahaereia,katomokitepa,ka korerokiaPaora

17KatahikakarangaaPaorakitetahikeneturio,kamea, Arahinaatutetamaitineikiterangatiramano:hekorero hokitanakiaia

18Nakamauiakiaia,kaarahinakiterangatiramano,ka mea,Ikarangateherehere,aPaora,iahau,imeakia arahinamaiteneitamaitikiakoe,hekorerohokitanakia koe

19Nakamauterangatiramanokitonaringa,kahaereki tahaki,kauikiaia,Heahatauekoreromaiaikiahau?

20Anorakotera,KuawhakatakokowhakaarongaHurai kiameakiakoekiaarahinaihoaPaoraapopokite runanga,anoeatauiaanoekoetetahiatumeamona 21Kauaraerongokiaratou:ewhatekauhokingatangata oratouewhangaanamona,kuaoatikiaratouano,ekore ratouekai,ekoreeinu,kiamateraanoiaiaratou:nakua riteratouinaianeierapuanaitekupuwhakaariiakoe

22Katahikatukuaatutauatamaitieterangatiramanokia haere,kameaia,Kauaekorerotiakitetahitau whakaaturangamaiieneimeakiahau

23Nakakarangatiaeiakiaruangakeneturio,kamea, WhakanohoiaetahihoiakiaruarauheihaerekiHiharia, mengakaiekehoihokiawhitutekau,mengakaimau matiakiaruarau,itetoruongahaoraotepo;

24Kiaritemaihekararehemaratou,heiwhakanohoanga ihomoPaorakirunga,kiakaweaoratiaaiiakiaPirika,ki tekawana

25Nakatuhituhiiaitetahipukapuka,koeneikupu

26NaKarauriaRaihiakiaPirikatekawanapairawa,tena koe

27IhopukiateneitangataengaHurai,akatatate whakamateaeratou,kahaeremaiahaumengahoia,a tangohiamaianaia;irongohokiahaunoRomaia

28Eiaiteauitetumuipariairatouia’na,uaarataiatura vauia’nairapaeauitoratourururaa.

29Nakakiteahauhetautohenotoratouturei whakawakiaaiia,otirakahoreonaheitikaaitemate,te hereranei.

30A,notewhakaaturangamaikiahau,keitewhangamai ngaHuraimotetangatanei,tonoatonutiaiaeahaukia koe,imeahokiahaukionakaiwhakapae,kiakorerotiakia koengameamonaPoroporoaki

31NakamaungahoiakiaPaora,kaperametemeai korerotiakiaratou,aarahinaanaiaitepokiAnatipatari.

32Iteaongaakekawaihongakaiekehoihokiahaeretahi meia,ahokianakitepa

33A,notoratoutaengakiHiharia,kahoatutepukapuka kitekawana,awhakaturiaanaaPaorakitonaaroaro

34A,notetirohangaihootekawanaitepukapuka,kaui, noteheakawanatangaia?AkarongoianoKirikia;

35Kameaia,Kawhakarongoahaukiakoe,inataemai anohokioukaiwhakapaeNakawhakahauia,kiatiakina iairotoitewharewhakawaoHerora.

UPOKO24

¶Nakapahurengaraerima,kahaereatuaAnania,te tohunganuiratoukongakaumatua,kotetahikaikorero hoki,koTereturu,whakakiteaiingaheoPaorakite kawana

2A,kaotiiatekaranga,katimataaTereturutewhakapae kiaia,kamea,Nauhokimatouiteatanoho,hepaihoki ngamahikiteneiiwinau;

3Kawhakaaetiaematouingawakatoa,ingawahikatoa, ePirika,etetangatapairawa,nuiatutewhakawhetai 4Otiiaekoreenuiatutakuwhakawareiakoe,kainoiatu ahaukiakoekiawhakarongomaikoekietahikupu torutoruamatou

5Ikiteahokiematouteneitangatahetangatamateuruta, hewhakaohoingaHuraikatoaiteaokatoa,koiahokite tinorangatiraotetitorehangakingaNahareta

6Imeaanoiakitewhakanoaitetemepara:nakamau matoukiaia,kameakiawhakawakiaiakitatomatouture.

7OtiraihaeremaiterangatiramanoaRaihiakiamatou,a kahakinaatuanaiaiomatouringa;

8Iwhakahauionakaiwhakapaekiahaeremaikiakoe: maueuikiakoe,kiamohioaikoekieneimeakatoae whakawakianeiiaematou

9AiwhakaaeanongaHurai,imea,Koiaanoeneimea.

10Na,katawhiriatutekawanakiaiakiakorero,kakiatu aPaora,Itemeaemohioanaahauhemahangatauituai koeheikaiwhakawamoteneiiwi,inuirawaatutokukoa kitewhakahokikupumoku

11Kiamatauaikoe,kotahitonutekaumaruangarao tokuhaerengakiHiruharamakitekarakia

12Kihaianoahauikiteaeratouirotoitetemeparae totoheanakitetahi,ewhakaohoanaiteiwi,kahoreirotoi ngawharekarakia,kahoreanoitepa;

13Ekoreanoetaeaeratoutewhakaatungameae whakawakianeiahaueratouinaianei.

14Otiramewhakiteneieahaukiakoe,kotehuarahie kiianeieratouhetitorehanga,kotakutenaiahauekarakia neikiteAtuaookumatua,ewhakaponoanakingamea katoakuaotitetuhituhiirotoiteture,itangaporopiti

15EtumanakoanakiteAtua,kitaratouanohokie whakaaenei,terakaaratehungamate,tehungatika,te hungahe

16Teneianotakuewhainei,kiaharakoretonutoku hinengaroitearoarooteAtua,ongatangata.

17Na,itemutungaongatauemaha,kahaeremaiahauki tekawemaiingameaatawhairawakorekitokuiwi,me ngawhakahere.

18IkiteaahauireiraeetahiHuraioAhia,epureaanai rotoitetemepara,kahorehehuihui,kahorehengangau

19Kotemeatikakiataemairatoukitouaroarokite whakahemai,mehemeataratoumoku 20Akitekahore,maeneianoekimai,meikiteaeratou tetahiheoahau,iahauetuanaimuaiterunanga; 21Heoianokoteneireokotahiikarangaaiahau,iahaue tuanaiwaenganuiiaratou,Kotearangaotehungamate teneiewhakawakianeiahauekoutouinaianei.

22Na,iterongongaoPirikakieneimea,henuiatutona mohiokitauahuarahi,kaungaeia,kamea,Kiataemaia Raihia,terangatiramano,katinomohioahaukingamea katoa

23NakameaiakitekeneturiokiatiakinaaPaora,kia waihonoaanoia,kiakauahokieririaonahoakitemahi kiaia

24Namuriihoietahira,kataemaiaPirikarauakotana wahinekoRuruhira,heHurai,kameaiakiatikinaaPaora, akawhakarongokiaiakitewhakaponokiateKaraiti 25A,iaiaekoreroanakingameaotetika,kitehiahiakia pehia,kitewhakawakangakeitehaeremai,kawiria Pirika,kamea,Haereaianei;kawapaiahau,kakaranga ahaukiakoe

26ItumanakohokiiakahoatukiaiahemoniePaorakia wetekinaaiia:koiaihonoaitetikiatuiaia,tekorerokia ia.

27Otirakapahurengatauerua,kawhakakapiaaPirikae PorohiaPetuha:a,itonahiahiakitewhakamanawarekai ngaHurai,kawaihoePirikaaPaorakiahereana.

UPOKO25

1¶NotetaengamaioPetuhakitekawanatanga,katoru ngara,kahaereatuiaiHihariakiHiruharama.

2NakakorerotetohunganuimengarangatiraongaHurai kiaiamoPaora,katohekiaia,

3Akainoikiaiakiapaingiaia,kiatikinaatuiaki Hiruharama,hewhangahokitoratoukitearakia whakamateaia

4OtirakawhakahokiaePetuha,keiHihariaaPaorae pupuriana,ateraehohorotonahaerekireira

5Imeaanoia,Mehaeretahianoiahaukirarongameao koutouewhaimanaana,kitewhakawaiteneitangata,ki temeahekinotona

6Akanohoiairotoiaratoumongaramongatekau,na kahaerekirarokiHiharia;aoaketerakanohokite nohoangawhakawa,kameakiaarahinamaiaPaora

7A,notonataengaatu,etuanaterangaHuraiihaeremai iHiruharama,hemaha,henuingaheiwhakapangiae ratoukiaPaora;heoikihaiiutaratou

8Akautuaeia,Kahorerawaahauiharakitetureanga Hurai,kahorehokikitetemepara,kahoreanokiaHiha.

9HeoikameaaPetuhakiaPaora,itonahiahiakiapaingia engaHurai,EpaianaraneikoekiahaerekiHiruharama, kireirawhakawakiaaimoeneimeakitokuaroaro?

10AnorakoPaora,Etuanaahaukitenohoangawhakawa oHiha,heireiratonuahauwhakawakiaai:kahoreokuhe kingaHurai,kuatinokiteanahokiekoe.

11Mehemeahokihetangataharaahau,kuamahiraneii tetahimeaetikaaitemate,ekoreahauepaikiamate:tena kotetahioeneimeaewhakawakianeiahaueratou,ekore ahauetukuaetetahikiaratouKakarangaahaukiaHiha 12NakakoreroreroaPetuhakiterunanga,akamea,Kua karangakoekiaHiha?mehaerekoekiaHiha.

13Amuriihoietahira,kataeatuaKingiAkaripa,rauako PerenikikiHiharia,akaohakiaPetuha

14Akamahaorauaraireira,kakorerotiaePetuhakite kingitetakeoPaora,kamea,Teneitetahitangataiwaiho ihoePirikaehereana;

15A,iahauiHiruharama,kakorerotiamaiiakiahaue ngatohunganuimengakaumatuaongaHurai,katono ratoukiawhakawakiaia

16Na,kotakuwhakahokingaatukiaratou,Eharaite tikanganangatangataoRomatetukuitetahitangatakia mate,itemeakianotetangataiwhakawakia,hekanohiki tekanohiongakaiwhakapae,akawhaiwahianokite whakahokikupumonamoteheiwhakawakiaaiia

17Noreira,itoratoutaengamaikikonei,kihaiahaui whakaroa;aoaketerakanohoahaukitenohoanga whakawa,kameakiaarahinamaitauatangata

18A,itewhakatikangaongakaiwhakapae,kihaitetahio ngameaikorerotiaeahaukiaratou.

19Heoihekuputautohetohenotaratoukarakiataratoui meaaikiaia,motetahiIhuimate,ekiiaanahokiePaora keiteora

20Heoipohewanoaihoahaukitauatautohe,kauiahau mekoreiaepaikiahaerekiHiruharama,kireira whakawakiaaimoeneimea

21NotekarangatangaaPaorakiawaihoiakia whakarangonaaAugustus,kawhakahauaeahaukia puritiaia,kiatukuaraanoiaeahaukiaHiha

22KameaaAkaripakiaPetuha,Ehiahiaanaanoahau kiarongoitauatangata.Kameaia,apopokoerongoaikia ia

23Na,iteaongaake,kataeatuaAkariparauakoPereniki, metewhakanuiiaia,atomoanakitewharewhakarongo, ratoukongarangatiramano,kongatangatanunuiotepa,i tewhakahauaPetuha,kaarahinamaiaPaora

24NakameaaPetuha,EKingiAkaripa,engatangata katoaenohoneitatou,kakitekoutouiteneitangatai tukinotiaaiahauetehuihuikatoaongaHurai,i Hiruharama,ikoneianohoki,itekaranga,ekoreetikaora ake

25Otirakakiteahau,kahoreanamahietikaaitemate,a nanaanoikarangakiaAkuhata,kameaahaukiaungaatu ia

26Kahoreiaakutinomeaetuhituhiatuaiahaukitoku arikiKoiaahaukaarahimaineiiaiakiakoutou,kiakoe rawaano,eKingiAkaripa,kiawhaimeaaiahauhei tuhituhingaatu,inamututeuiui.

27Kitakuhokihemeahekiaungaheherehere,akiakaua hokiekorerotiatemeaiwhakawakiaaiia

UPOKO26

1NakotemeatangaaAkaripakiaPaora,Eaheianakoe kiakoreroiaukoreroKatahikatotoroteringaoPaora,ka koreromona

2Eharianaahau,eKingiAkaripa,notemeakakorerotia eahaukiakoeaianeingameakatoaiwhakawakiaaiahau engaHurai:

3Emohioanahokiahauhemohiokoekingaritengakatoa, kingatautohehokiangaHurai:nareirakiapaikoekite whakarongomariekiahau

4Kotakuwhakahaeremaiotokutamarikitanga,note timatangaraanoirotoitokuiwiiHiruharama,emohio anangaHuraikatoa;

5Imohioratoukiahauomua,meipairatoukite whakaatu,iwhaiParihiahauitetitorehangapakekerawao totatoukarakia

6Na,teneiahautetunei,kawhakawakiamotetumanako kitekupuwhakaariateAtuakiotatoumatua;

7Etumanakoneiotatouiwikotahitekaumaruakiatae maikiaia,emahitonuneikiteAtuaiteao,itepo.Kote meateneietumanakohiaatunei,eKingiAkaripa,i whakawakiaaiahauengaHurai

8Heahakoekakoreaiewhakaponohia,kawhakaaraake teAtuaitehungamate?

9Koahaunei,iwhakaaroahaukiamahangameaemahia eahauheipehimoteingoaoIhuoNahareta

10ImeatiaanoteneieahaukiHiruharama:hetokomaha anotehungatapuiuakinaeahaukingawhareherehere,he meatukumaihokingatikanganangatohunganuikiahau; akapatuaratou,kapuakitokureokiaratou

11Hemahaanoakuwhiungaiaratouirotoingawhare karakiakatoa,imeingaanoratoueahaukiakohukohu;a nuiatutokuririkiaratou,whakatoiaanaratoueahau,a taeanoatiangapaowaho.

12Na,iahauehaereanakiRamahikuirungaitemaname tewhakahauangatohunganui,

13Itepoutumarotanga,etekingi,kakiteaeahauiteara hemaramanoterangietiahoanakiahau,kiokuhoahaere ano,teraatuitemaramaotera

14Heoihingaanamatoukatoakitewhenua,karongo ahauitereoekoreroanakiahau,nongaHiperuanohoki tereo,emeaana,EHaora,eHaora,heahatauewhakatoi neiiahau?heuauatauwhanakingakoikoi.

15Anorakoahau,Kowaikoe,eteAriki?Kameaia,Ko Ihuahauewhakatoianeiekoe

16Otirawhakatika,etuouwaewaekirunga:kotemea teneiiputaaiahaukiakoe,kiameingakoeheiminita,hei kaiwhakaatumoeneimeaikiteneikoe,mongameaanoe putaaiahaukiakoe;

17Kawhakaorangiakoeeahauiteiwi,ingaTauiwi,ka tonoaneikoeeahaukiaratou;

18Heiwhakakiteioratoukanohi,heiwhakatahuriia ratouitepourikitemarama,itekahaoHatanakiteAtua, kiawhiwhiairatoukitemurungahara,kitetahiwahiano hokiirotoitehungakuaotitewhakatapuetewhakapono kiahau

19Noreira,eteariiAgeripa,aitavauifaaroooreite oramanotera‘ira.

20HeoiikoreroahaukitehungaoRamahikuitetuatahi, kiHiruharama,kingarohekatoaanooHuria,kinga Tauiwihoki,kiaripeneta,kiatahurikiteAtua,metemahi anoingamahitikaoteripeneta

21NoreirangaHuraiihopuaiiahauitetemepara,iwhai aikitewhakamateiahau.

22Na,itemeakaawhinatiamaiahaueteAtua,kanoho tonuahauataeanoatiateneira,ewhakaatuanakiteiti,ki terahi,kahorehekupukeatuitangaporopitirauako Mohiikoreroaikaputa

23KiamamaeteKaraiti,koiahokitetuatahiotearanga akeitehungamate,manahokiewhakaatutemaramakite iwi,kingaTauiwi

24Iaiaekoreroanaieneimea,nuiatutereooPetuhaki tekaranga,EPaora,hehaurangikoe;henuiteakoka haurangikoe

25Anorakoia,Kahoreokuhaurangi,ePetuha,ete tangatapairawa;engarimekorerongakupuponomete whaiwhakaaro

26Ematauanahokitekingikieneimea,imaiaaiahauki tekorerokiaia:emeaanahokiahau,kahoretetahioenei meaingaroiaia;kahorehokiteneimeaimahiaite kokonga

27EKingiAkaripa,ewhakaponoanakoekingaporopiti? Emohioanaahauewhakaponoanakoe

28NakotemeatangaaAkaripakiaPaora,Wahiitikua riroahaukiakoeheiKaraitiana.

29NakameaaPaora,EpaianaahaukiteAtua,kiakaua kokoeanake,engarikotehungakatoaewhakarongomai neikiahauiteneira,kiatata,kiatinoritekiahau:koenei hereanake

30A,nokamutueneikoreroana,kawhakatikatekingi, metekawana,mePereniki,metehungainohotahiratou; 31Na,iaratoukaweheke,kakorerorerokiaratouano,ka mea,Kahorehemahiateneitangataetikaaitemate,te hereranei

32KatahikameaaAkaripakiaPetuha,Katukuatenei tangatakiahaere,meikauaiatekarangakiaHiha.

1¶A,nokatakototetikangakiarerematoukiItari,ka tukuaaPaora,meeraatuhereherekitetahikeneturio,ko Huriuteingoa,notehapuoAkuhata.

2NakaekematoukitetahikaipukeoAtaramituma,etika anarangakaingaoAhia,rereanamatou;koAritaku,no Teharonika,noMakeronia,tomatouhoa.

3IteaongaakekaumatoukiHaironaNakangawarite mahiaHuriukiaPaora,katukuaeiakiahaerekionahoa kiaatawhaitia

4Rereatuanamatouireira,kamirihaerematouitetahao Kaiperu,notemeaihetehau.

5WhitianamatouitemoanaoKirikia,oPamapuria,kau kiMaira,hepanoRaikia

6Nakamauitekeneturiohekaipukekireirano Arehanaria,erereanakiItari;awhakanohoiaanamauae iakiroto

7A,kapomahaipuhoiaiterere,kawhitiwhakauauakite ritengaatuoHiniru,a,tetukuamatouetehau,kamiri haerematouitetahaoKaritiiteritengaatuoHaramone;

8Akapahemowhakauauaareira,kaumatoukitetahi kainga,koKokoruAtaahuateingoa;etataanakireirate paoRahia

9Akamahangataimakapahemo,nakuakinotererenga, notemeakuapahemoketenohopuku,kawhakatupatoa Paora;

10Kameakiaratou,Emarama,ekiteanaahauitekino, itenuiotemate,eharaitemeakoteutangaanakemete kaipuke,engarikootatouorangaanohoki

11Otiranuikeatutewhakaponootekeneturiokite kapenerauakotetangatanonatekaipukeitaPaorai koreroai

12A,itemeakihaitauakokoruipaiheitungaitehotoke, kameatetokomahakiarereatuanoireira,mekoreeuki Pinikia,kireiratuaiitehotoke;hekokoruianoKariti,e angaanakitehauaurukitetongametehauaurukiteraki.

13Akaparekarekatetonga,kamearatoukuataeata ratouiwhakaaroai,kamarereireira,amirihaereanai Kariti.

14Nakihaiiroakaputahehaunuiwhakaharahara,ko Urokaraironateingoa

15Akakahakinatekaipuke,tengongokitehau,naka tukuaematoukiaia

16Nakamiriiraroitetahimotu,koKaraurateingoa,ka whakauauamaitepotikiamatou.

17Akahutiaake,kahangakitewhakau,meatiaheawhi motetangereotepuke;nakamatakukeitakakitekirikiri, kawerohiatera,akapaea

18A,nokatinoakinamatouetetupuhi,iteaongaakeka amamaratouitekaipuke;

19Aitetoruongarakamakaatueomatouringanga meaakeotekaipuke

20Ahemahangaraikoreaieputateramengawhetu,a kihaiiititetupuhiiakinaaimatou,katahikamahuekatoa tomatouwhakaarokiteora

21Heoikaroatenohopuku,katuaPaoraiwaenganuio ratou,kamea,Emarama,engarimeirongokoutouki ahau,kiakauaereremaiiKariti,keipamaiteneikino, teneimate.

22Nakotakukuputeneikiakoutou,Kiamarama:ekore hokiematetetahiokoutou,kotekaipukeanake

23ItuhokikitokutahaiteneipoheanaheranateAtua, nananeiahau,koiatakuekarakiaatunei;

24Imeamai,Auaemataku,ePaora;metukoekite aroarooHiha:nana,kuahoatukiakoeeteAtuatehunga katoaereretahianamekoe.

25Nakiamaramatengakau,emarama:ewhakaponoana hokiahaukiteAtua,eriteanokitanaikoreromaiaiki ahau.

26Otirakuatakototetikangakiaeketatoukitetahimotu

27Naitetekaumawhaongapo,iamatouekahakihakina anaiAria,iwaenganuipokameangaheramanakeite whakatataratoukitetahiwhenua;

28Nakawhakatatuturatou,kakiteeruatekaumaro:aka neketataatu,kawhakatatutuano,kakitekotahitekauma rimamaro

29Nakamatakukeipaeamatoukingatoka,katukuanga pungaewhaitekei,kahiahiakiteawatea

30A,ingakaiekekaipukeemeaanakiteomaatuite kaipuke,katukuaihotepotikitemoana,metemeae makaanangapungaiteihu

31KameaaPaorakitekeneturioratoukongahoia,Kite koreeneienohokitekaipuke,ekorekoutouetaeate whakaora

32Katahikatapahiaengahoiangatauraotepoti,atukua anakiatakaatu.

33Aitemeameakepuaotera,katoheaPaorakiaratou katoakiakai,kamea,Kotetekaumawhateneiongarae tatarineikoutou,enohopukunei,teotekai.

34Koiaahaukatoheneikiakoutoukiakai:hemeahoki teneieoraaikoutou:ekorehokiengahorotetahimakawe otemahungaotetahiokoutou.

35A,notanakorerotangaieneikupu,kamaukitetaro,ka whakawhetaikiteAtuaitearoarooratoukatoa:aka whawhati,katimatatekai.

36Nakamaramatengakauoratoukatoa,kakaianoratou 37Naeruarauewhitutekaumaonomatoukatoaite kaipuke.

38A,nokamakonaitekai,kawhakamamaratouite kaipuke,kaakiritiatewitikitemoana

39Akaaoterakihairatouimohiokiterawhenua:engari ikiteratouitetahikokoruheonetoreira,akamearatou mekoreeaheiteakiatuitekaipukekiroto

40Nakatangohiaeratoungapunga,tukuaanakite moana,iwhakakorokoroangahereoteurungi,kahutia anoteramatuakitehau,katikaatukiuta

41A,kaputaatukitetahiwahi,hetaipapakirua,ka whakaekeatekaipuke;tititonuteihu,mautonu,kote tuaraipakaruitekahaotengaru.

42A,kitangahoiawhakaaromewhakamatengaherehere, keikautetahikiuta,keioma

43KotekeneturioiaimeakiawhakaorangiaaPaora, kihaihokiitukuakitaratouiwhakaaroai;nakameaia, kotehungaematauanakitekau,kiamatuapekekite moana,kiaukiuta

44Koeraatu,koetahiirungaingapapa,koetahiirungai ngameaotekaipukeNakamawhitikatoaratoukiuta

UPOKO28

1¶Akaoramatou,katahikamohiokoMeritateingoao temotu

2Nakihaiinohinohiteatawhaiangatangatamaorikia matou:katahunahekapura,whakamanuhiritiaanamatou katoa,notemeaeuaanateua,notemataohoki

3NakakohikohiaePaorahepupuwahie,amakaanaeia kitekapura:heoiputamaianahenekeitewera,kamauki tonaringa

4A,notekitengaongatangataiwikeitekararehe whakamateetautauanakitonaringa,kameakiaratou ano,Heponohekaikohuruteneitangata,kaoraneiiaite moana,heoiekoreetukuaeterapuutukiaora

5Heoiiruiaatueiatengararakitekapura,akihaiiai mate,kihaiiaha

6Otiraititiroratoukuatetereia,kuahingaohorereranei, kuamate:heoikaroatoratoutatari,akakitekahorehehe ipakiaia,kaputakeoratouwhakaaro,kameaheatuaia

7Itauawahitekaingaotetinorangatiraotemotu,ko Pupiriuteingoa;nanamatouiwhakamanuhiri,etorunga raiatawhaitiaaimatou

8NaitetakototepapaoPupiriu,emateanaitekirika,ite koripi:katomoaPaorakiaia,kainoi,kawhakapaiona ringakirungakiaia,aoraakeia

9A,itemeatangaotenei,nakahaeremaianoetahiote motuhemateoratou,awhakaorangiaana

10Nuiatuanotehonoreiwhakahonoretiaaimatoueratou; a,itomatouhaerenga,kautainamaieratoungameaetika ana

11Amuriihoingamaramaetoru,karerematouirungai tetahikaipukeoArehanaria,ituneikitauamotuite hotoke,koKatororauakoPorukutetohu

12NakaukiHairakuha,aetoruomatourainohoaiki reira.

13Nakataiawhiomatouireira,kaukiRekiuma:kapo tahikapupuhitetonga,aaoakekaukiPuteoli

14Akakiteaematouetahiteinaireira,katoheamatoukia nohokiaratou,kiawhitungara:nakahaerematouki Roma

15Akarongongatuakanaoreirakiamatou,kahaeremai kitewhakatauiamatoukiApiu,kiWharetoru:itekitenga oPaoraiaratou,kawhakawhetaikiteAtua,kaorate ngakau.

16Na,kataematoukiRoma,kahoatungaherehereete keneturiokiterangatirahoia:koPaoraiaitukuakianoho motukerauakotetahihoiaheitiakiiaia.

17A,muriihoingaraetorukakarangatiaePaoranga rangatiraongaHurai:akamineratou,kameaiakiaratou, Eokutuakana,ahakoakahoreakuharakiteiwi,kinga ritengaraneiaotatoumatua,heoiitukuahereheretia ahauiHiruharamakingaringaongatangataoRoma.

18A,itaratouwhakawakangaiahau,imeakiatukuaahau, notemeakahorehetakeemateaiahau

19HeoikawhakahetonungaHurai,etaeahokiteahakia karangaahaukiaHiha;eharaitemeaetikaanakia whakawakiaeahautokuiwi

20Koiaahauikarangaaiiakoutoukiakite,kiakorerokia koutou:notemeakotaIharairaetumanakoneitemeai hereaaiahaukiteneimekameka

21Nakotaratoumeatangakiaia,kahorehepukapuka mouitaemaikiamatouiHuria,kahoreanotetahionga tuakanaihaeremaineiikoreromai,ikoreromairaneii tetahikinomou.

22Otiraemeaanamatoukiarongokiakoekiou whakaaro:emohioanahokimatoukiteneiwehenga,e korerotiakinotiaanaingawahikatoa

23A,kaotitewhakariteherakiaia,hetokomahaihaere maikiaiakitonawhare;Awhakaaturiaanaeiakiaratou, whakaaturiaanaterangatiratangaoteAtua,metekukume iaratoukingameaoIhu,irotoitetureaMohi,itanga poropiti,noteataaahiahinoa.

24Koetahiiwhakaponokingameaikorerotia,koetahi kihaiiwhakapono

25A,kakoreratouiritekiaratouano,kahaere,imuriite korerotangaaPaoraitetahikupu,Hetikatekoreroate WairuaTapuiaIhaiaporopitikiotatoumatua; 26Imeanei,Haerekiteneiiwi,meaatu,Rongonoa koutou,ekoreematau;titironoakoutou,ekoreekite

27Kuamatotoruhokitengakauoteneiiwi,kuapuhoinga taringakitewhakarongo,kongakanohikuawhakamoeae ratou;keikiteoratoukanohi,keirongongataringa,kei matautengakau,akatahuriratou,akawhakaorangiae ahau

28Nakiamohiokoutou,katukuatewhakaorangaate AtuakingaTauiwi,akarongoratou.

29Akamutueneikoreroana,kahaerengaHurai,henui hokitaratoutautohetohekiaratouano

30AeruatinotauinohoaiaPaorairotoitonawhareutu, ariroanaiaiatehungakatoaehaereanakiaia; 31Amaiatonuiakitekauwhauiterangatiratangaote Atua,kitewhakaakoingameaoteAriki,oIhuKaraiti, kihaihokiiririaetetahi

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
Maori - The Gospels and the Acts of the Apostles by Filipino Tracts and Literature Society Inc. - Issuu