van mens
Maatjes voor Leven
Herman:
‘Bert gaf mij nieuw perspectief’
Humanitas Ruilwinkel
Zoveel meer dan een winkel
Bram
Bram (36) is jurist en gelooft rotsvast in menselijke waardigheid. Dat bracht hem twee jaar geleden bij de afdeling Humanitas Rijnland, waar hij nu voorzitter van het bestuur is.
“Tijdens mijn rechtenstudie ging het vaak over rechtvaardigheid. Wat is een eerlijke overheid? Wat is een eerlijke samenleving? Voor mij hangt dat allemaal samen met menselijke waardigheid. Met de ander zien staan en accepteren. Dat is voor mij het fun dament van de ideale samenleving. Na mijn studie ben ik advocaat geworden. Maar toen ik hoorde over de kinderop vangtoeslagaffaire, dacht ik: wat erg, wat kan ik doen? Ik wilde niet aan de zijlijn blijven staan. Nu ben ik manager bij de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Daar werk ik hard mee om recht te zetten wat niet goed is gegaan voor gedupeerde ouders.
Toen ik begreep hoe groot het aantal eenzame mensen in Nederland is, ben ik daarvan erg geschrokken. Ik besloot lid te worden van Humanitas. Vooral de kernwaarden, zoals gelijkwaardig heid en verantwoordelijkheid spraken me enorm aan. Het bracht me bij het bestuur van Humanitas Rijnland. Sinds een jaar ben ik er voorzitter. Als bestuur zijn we druk bezig met een meerjarenplan, waarin eenzaamheid onze aan dacht heeft.
De meeste andere bestuursleden zijn ouder dan ik en het voelt vaak alsof ik tussen allemaal reuzen met een schat aan werk en levenservaring sta. Een fantastische leerschool.”
‘Ik wilde niet aan de zijlijn blijven staan’
Word je ook vrijwilliger?
Bij Humanitas kun je aan de slag als bestuurlijk vrijwilliger, zoals Bram, maar ook uitvoerend of coördinerend. Meer informatie vind je op Humanitas.nl/ onze-vrijwilligers
COLOFON
Van Mens tot Mens is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij Vereniging Humanitas. Het magazine verschijnt twee keer per jaar. Heb je het uit? Geef het dan door aan anderen. Je kunt het magazine online vinden op Humanitas.nl/vanmenstotmens
REDACTIE
Lisa Tiggelaar (hoofdredactie), Jolanda Dreijklufft en Judith Zeeman (coördinatie en eindredactie), Saskia Bosch, Nathanya van Lith, Inti Schutte en Gonny Westerhuis
MET MEDEWERKING VAN
Laura Cnossen, Anneke Hymmen, Josephine Krikke, Tryntsje Nauta, Irma van Osch, Victoria Rekatsinas, Marjolein van Rotterdam
CONCEPT EN VORMGEVING
Maters en Hermsen communicatie/journalistiek
DRUKWERK
ID Media, Apeldoorn
ADVERTEREN
Neem contact op met Lisa Tiggelaar via l.tiggelaar@humanitas.nl
MEER WETEN?
Wil je meer informatie over wat Humanitas voor jou kan betekenen? Of wil je vrijwilliger, lid of donateur worden? Neem contact op via Humanitas.nl, bel 020-5231100 of mail naar info@humanitas.nl. Tekst, foto’s en illustraties mogen alleen worden overgenomen na schriftelijke toestemming van Vereniging Humanitas.
Humanitas heeft haar best gedaan om de rechten van alle rechthebbenden te achterhalen. Meen je rechthebbende te zijn, neem dan contact op met de redactie.
Wil je dit magazine niet meer ontvangen? Je kunt dit per mail of telefonisch eenvoudig doorgeven: info@humanitas.nl of 020-5231100.
Facebook.com/ humanitasnederland
Instagram.com/ humanitasnederland
Twitter.com/ humanitasnl
Youtube.com/ humanitasnederland
Vereniging Humanitas
Postbus 71, 1000 AB, Amsterdam 020-5231100 info@humanitas.nl
Humanitas.nl
KvK: 40530895, ISSN: 01661124
Rekeningnummer voor giften: NL58 INGB 0000 294050 op naam van Vereniging Humanitas
van mens
#2
december 2023
Samen met een Humanitasmaatje voorzichtig de wereld weer binnenstappen, dat kan het begin zijn van iets moois en hoopvols. Psychiater Floortje Scheepers legt uit hoe dat werkt.
P.06
Een wereld van verschil
Humanitas biedt hulp op zes thema's
Vereniging Humanitas is een landelijke vrijwilligersorganisatie.
Onze vrijwilligers helpen mensen om op eigen kracht iets aan hun situatie te veranderen.
eenzaamheid
Eenzaamheid kan iedereen overkomen. Bijvoorbeeld door ziekte of scheiding. We helpen je een sociaal netwerk op te bouwen.
verlies
Het verlies van werk, gezondheid of een dierbare is niet makkelijk. Samen met een vrijwilliger kun je het verlies leren accepteren en je leven opnieuw inrichten.
opvoeden
Opvoeden valt niet altijd mee, maar met een beetje extra aandacht en hulp van een van onze vrijwilligers lukt het vaak toch om je gezin weer zelf goed draaiende te houden.
opgroeien
Een vrijwilliger helpt je bij lastige situaties, bijvoorbeeld op school of met je ouders, en zoekt samen met jou naar een oplossing.
detentie
We helpen je met praktische zaken tijdens en na je gevangenschap, zoals met het contact met je kinderen en het behoud van je sociale netwerk.
thuisadministratie
Tobben met je (financiële) administratie hoeft echt niet, want met de hulp van een goed geschoolde vrijwilliger krijg je daar weer greep op.
Een wereld van verschil
inhoud
#2 december 2023
Humanitas Ruilwinkel
‘Dit voelt een beetje als familie’
In Helmond kloppen steeds meer mensen aan bij de Ruilwinkel. Om te winkelen, maar ook voor taalles, een fietsreparatie of om te praten over wat ze aan niemand anders kwijt kunnen. P.26
Gezinsmaatje na Blijfgroep
Regina hielp Mamie wegwijs worden in het dagelijkse leven in Nederland. Ze werden ook nog dikke vriendinnen.
P.11
Een ander helpen, maar zelf ook andere inzichten krijgen.
Drie
vrijwilligers vertellen. P.23
De verwijzer
Tijdens Vaderkinddagen ontvangen vaders in detentie hun kind en kunnen ze even gewoon papa zijn.
P.14
en verder
Deelnemer Tamara staat weer vol in het leven.
P.10 Kort Nieuws P.18 Kerstpuzzel P.19 Nieuw perspectief
dankzij Maatjes voor Leven P.30 Kort Nieuws
P.31 Hans en Ali vertelden hun verhaal aan de koning
P.16 eenzaamheid eenkansMaakop prijs!P.18
Voorwoord Jerzy Soetekouw
Een wereld te winnen
Als kind van twee culturen voelde ik me weleens alsof ik nergens helemaal bij hoorde. Ik zocht – tot nog niet eens zo heel lang geleden – behoorlijk naar wie ik nou ben. Hoe moet ik me gedragen? Hoe moet ik praten? Waarmee en met wie identificeer ik mijzelf? Maar door gewoon eerlijk te zijn over mijn onzekerheden en door verhalen te delen met anderen, ontdekte ik dat ik niet de enige was die hiermee worstelde. Dat gaf me het zelfvertrouwen om mijn angsten te overwinnen en uit mijn schulp te kruipen. Het maakte mijn wereld echt groter. Andersom werkte het ook: doordat anderen hun verhalen deelden, ontstond voor mij de ruimte om mij ook uit te spreken.
Dit is precies waar Humanitas al 78 jaar voor staat. We reiken anderen een hand, we delen verhalen, we bouwen bruggen. Ik ben ervan overtuigd dat je al met een kleine ontmoeting of een enkel woord een wereld van verschil kunt maken voor een ander. Hoe ongelofelijk belangrijk dat is, lees je bijvoorbeeld in het interview op pagina 6: ‘Eenzaamheid en isolement zijn beruchte veroorzakers van mentale problemen.’ Maar ook: ‘Contact helpt oneindig beter dan pillen.’
Laten we samen op avontuur gaan en ontdekken hoe we de wereld niet alleen voor onszelf maar ook voor anderen groter kunnen maken. Met elk uur dat je als vrijwilliger besteedt, elk hart dat je opent, elk beetje warmte dat je deelt. Zo veranderen we levens en verrichten we wonderen.
Heel veel leesplezier en inspiratie gewenst.
Jerzy Soetekouw
Directeur Humanitas
Floortje Scheepers:
‘Contact helpt oneindig veel beter dan pillen’
Eenzaamheid en isolement zijn beruchte veroorzakers van mentale problemen. Opnieuw in contact komen met je omgeving is de weg naar herstel, is de stellige overtuiging van psychiater en hoogleraar Floortje Scheepers.
TEKST: JUDITH ZEEMAN BEELD: HUMANITAS, PRIVÉ-BEELD
In 2021 schreef je een boek met de veelzeggende titel Mensen zijn ingewikkeld. Je pleit hierin om in de geestelijke gezondheidszorg af te zien van labels en classificaties, omdat die vaak tekort schieten. Je ziet kwetsbare mensen als orchideeën. “Ik gebruik inderdaad vaak de metafoor van de paardenbloem en de orchidee. De meeste mensen zijn paardenbloemen. Die gedijen overal. Maar er bestaan ook orchideeën; mensen die erg gevoelig zijn voor omgevingsfactoren. Die pas opbloeien als de omstandigheden ideaal zijn. En dan zijn ze ook de mooiste bloemen in het veld. Maar we hebben de samenleving eigenlijk helemaal ingericht voor de paardenbloemen. Orchideeën zijn we gaan zien als zieke paardenbloemen die we moeten fixen, zodat ook zij in dat systeem mee kunnen.”
Je ziet ze als kanaries in de kolenmijn?
“Ja, de orchideeën kunnen ons wijzen op ongezonde omstandigheden. Ik hoorde laatst
over een organisatie waar iemand werkt die slechtziend is. Die kwam niet goed mee, en nu overwogen ze een arbeidsongeschiktheidstraject. Waarom doet zo’n organisatie nou niet z’n voordeel met dat signaal?
Probeer juist iets te leren over de zwakke plekken in je bedrijf. Je wordt er alleen maar beter van. We krijgen al vroeg in ons leven labels opgeplakt. Op de kleuterschool zit de een in het groepje van de zonnetjes, de ander bij de maantjes. Het maakt alle kinderen meteen duidelijk wie het beste presteert en wie extra hulp nodig heeft. Maar de maantjes kunnen je ook iets vertellen over het functioneren van de klas, de juf, de school, de regels en wat misschien beter kan.”
Labels zijn een vorm van exclusie, van buitengesloten worden?
“Dat gevoel kan het zeker oproepen. Andere factoren die je uit balans kunnen brengen, zijn grote verschuivingen in je leven. Het verlies van een partner of een baan, ziekte, trauma, verwaarlozing thuis, pesterij-
Floortje
Scheepers (1969) volgde een opleiding tot kinder- en jeugdpsychiater en promoveerde in 2005. Ze is hoogleraar Innovatie in de Geestelijke Gezondheidszorg in het Utrechts Medisch Centrum – waar ze ook medisch afdelingshoofd is – en daarnaast onder meer lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. In 2021 schreef ze een boek met de titel Mensen zijn ingewikkeld.
‘Met een maatje kun je voorzichtig weer de wereld instappen’
en op school. Maar ook subtielere zaken, zoals overtuigingen en waarheden die van generatie op generatie een rol spelen. Denk aan een politieke overtuiging, een geloofsovertuiging of opvattingen over goed en kwaad en moraal. Of vastomlijnde ideeën binnen het gezin over de rol van meisjes, jongens, vaders en moeders. Niet iedereen raakt daardoor ontregeld. Sommige mensen putten juist kracht en zelfvertrouwen uit een overwonnen trauma. Het verlies van een baan is soms het begin van een prachtige andere bezigheid. Het is maar net hoe je dat betekenis geeft. Dat maakt onze psyche zo complex.”
Wat is die ‘psyche’ eigenlijk?
“Je psyche zit niet in je hersenen, zeg ik weleens. De hersenen zijn een orgaan dat op een automatische en reflexmatige manier reageert. Net als een hart, een long. Daar hoef je niets voor te leren. Maar wat ze uniek maakt, is de directe verbinding met de omgeving via onze zintuigen. Die stellen ons in staat informatie uit die omgeving tot ons te nemen en daar contact mee te maken. Daaruit ontstaat een nieuwe eigenschap die we psyche noemen. Psyche – denken, voelen en gedrag – bestaat dankzij de interacties die wij aangaan. En daar moeten we wél dingen voor leren. Taal, normen, waarden, wetten, regels. Onze psyche vormt zich dus ook via ons lijf, door wat we eten, wat we drinken, onze tast en reuk. Alles.”
Hoe houdt ontregeling verband met die psyche?
“Omdat sociale interactie een essentieel onderdeel is van onze psyche, kan sociale uitsluiting zeer destructief zijn. Afgesneden zijn van anderen gaat vaak vooraf aan psy chisch ontregeld raken. Dan kan er opeens een kantelpunt zijn door een trigger, klein of groot, waarna je in chaos belandt. Ook zijn we koorddansers tussen het Ik en het Wij. We willen gezien worden als uniek individu, maar ook onderdeel zijn van een groep. Een
In Mensen zijn ingewikkeld roept Floortje Scheepers op tot een nieuwe kijk op psychische kwetsbaarheid – uit zorg voor haar patiënten. Laten we mensen met psychische problemen niet zien als ziek of als mensen met een afwijking, betoogt ze. En ook: er past ons bescheidenheid over wat we weten en begrijpen van menselijk gedrag. (De Arbeiderspers)
ingewikkelde balans. Voor het Wij-gevoel, dat stevigheid geeft, zijn relaties ontzettend belangrijk. Als je dat doorknipt, blijft uitsluitend het Ik over, zonder vangnet. Dat is eenzaam en angstig.”
Is er een leeftijd waarop dit in het bijzonder speelt?
“Voor jonge kinderen is hechting ongelooflijk belangrijk. Daar wordt de basis gelegd voor een goede Ik-Wij-balans. Er gaat al veel mis als die verstoord is. Maar ook pubers zitten bij uitstek in een kwetsbare periode waarin ze zoeken naar hun identiteit, naar wie ze zijn. De periode waarin je zelf kinderen krijgt, is ook zo’n fase. Hoe word ik van een autonoom zelfstandig individu ineens een vader of moeder? En in de laatste levensfase kun je je eenzaam en losgezongen voelen wanneer dierbaren wegvallen.”
Valt er iets te zeggen over de rol van de sociale media en de smartphone?
“Vooral bij kinderen en jongeren wordt elk leeg moment opgevuld met TikTok-filmpjes, Instagram en noem maar op. Ze vervelen zich niet meer. Dat is jammer, want verveling is een krachtige prikkel voor creativiteit. Ook falen is essentieel en gezond. Zonder falen geen groei; het is nodig om je te ontwikkelen tot een uitgebalanceerd mens. Door de sociale media staat falen in een heel ander daglicht. Aan de ene kant moet alles fantastisch zijn. Lukt dat niet, dan moet je bijna schitteren in het falen; je komt er royaal voor uit dat je een depressie hebt of een psycholoog bezoekt en krijgt daar weer likes voor. Je problemen worden dan je identiteit. Maar juist de saaie grijstinten ertussenin, waarin je oefent in vallen en opstaan, vormen de echte leerschool voor het leven. Tot slot zijn de sociale media vaak polariserend: overtuigingen, meningen en normen worden in stelling gebracht tegenover de ander, in plaats van dat we naast elkaar staan. Het lijkt allemaal heel divers, maar ook elke bubbel bestaat weer uit een label, een hokje.”
Wat gebeurt er in je psyche bij het doorbreken van een isolement?
“Iets heel moois en hoopvols. Als je opnieuw relaties aangaat en er weer prikkels binnen-
komen, stap je uit je ‘slaapstand’. In het begin is dat misschien niet alleen maar leuk en fijn; je moet er ook aan wennen. Maar uiteindelijk ga je weer bloeien en floreren. Je hebt dat nodig om die psyche gezond, fit en goed in balans te houden.”
Hoe belangrijk is een maatje daarbij?
“Niet te onderschatten zo belangrijk. Van veel projecten, ook in de GGZ, hoor ik dat het echte herstel begon met de allereerste connectie. Samen met iemand voorzichtig die wereld weer binnenstappen. Met een maatje, een ervaringskundige, een familielid of een ander iemand dat contact aangaan. Dat helpt oneindig veel beter dan pillen of therapie.”
Hoe kunnen we kwetsbare mensen bereiken?
“Dat is een dilemma. We creëren voor hen inloopplekken of buurthuizen, maar je wilt voorkomen dat ze zich ‘anders’ voelen als ze daarheen gaan. Ik weet van een initiatief in Amsterdam, waar ze in alle wijken gingen flyeren. Niet gericht op één kwetsbare groep, maar op het bij elkaar brengen van mensen. Dan werd er bijvoorbeeld een kledingruil aangekondigd of gratis samen koken. Dat werkte fantastisch goed.”
Hoe kunnen vrijwilligers van Humanitas zich hierin opstellen?
“Nabij zijn en beschikbaar zijn. Niet met allerlei oplossingen komen en geen voorwaarden stellen. Gewoon gezelschap en een luisterend oor bieden. Dat is het allerbelangrijkst. Als mensen daardoor meer vertrouwen en zelfvertrouwen krijgen, komt de rest vanzelf.”
Voor de podcast Groenteman in de kast werd Floortje Scheepers een uur lang op haar werkplek geïnterviewd door journalist Gijs Groenteman. Zoek online op hun namen om de podcast te beluisteren, of scan de QR-code.
30 JAAR HOME-START
Koninklijk bezoek
Op 2 november werd het dertigjarig bestaan van HomeStart in Nederland gevierd in het bijzijn van koningin Máxima. Programmamanager Gerda Groen (rechts) opende de feestelijke dag met een terug en vooruitblik. Jerzy Soetekouw, directeur van Vereniging Humanitas (links), stond stil bij de geschiedenis en samenwerking van Humanitas en HomeStart.
Humanitas is in Nederland ‘eigenaar’ van dit internationale programma voor opvoedingsondersteuning. “In die dertig jaar hebben we met 45.000 vrijwilligers zo’n 60.000 gezinnen met kinderen van 0 tot 6 jaar kunnen helpen,” vertelt Gerda Groen. “We starten inmiddels al bij het begin van de zwangerschap, zodat deelnemers beter voorbereid het ouderschap in gaan. En sinds een jaar of vijf is dit programma er ook voor gezinnen met kinderen tussen 7 en 18 jaar.”
Veel indruk maakten de persoonlijke verhalen van de aanwezige ouders en vrijwilligers. Koningin Máxima sprak haar waardering uit voor HomeStart. “Alle kinderen hebben een thuis nodig. Het is zo fijn om als ouders geholpen te worden met het creëren van dat thuisgevoel, zodat zij de kinderen vleugels kunnen geven om uit te vliegen.” Ook sprak ze uitgebreid met ouders, vrijwilligers en coördinatoren. De helft van de Nederlandse gemeenten maakt gebruik van HomeStart. Gerda: “De vrijwilligers hebben altijd zelf ervaring met opvoeden, als ouder of als professional. Deelnemers hebben zo een andere opvoeder naast zich staan die met ze meedenkt. We zien elke dag hoe waardevol dat is voor ouders en kinderen.”
MAAK JIJ OOK EEN HALFUURTJE VRIJ?
Lichtpuntjes
in December
December staat voor warmte en verbondenheid, maar kan juist ook eenzaam voelen en mensen extra naar gezelschap doen verlangen. De online Humanitastraining over eenzaamheid biedt inzichten en tips. Of je nu een buur, vrijwilliger of mantelzorger bent, wij laten je inzien wat eenzaamheid inhoudt, welke gevolgen het kan hebben, en hoe je een verschil kunt maken in iemands leven. Zullen we samen deze december de maand van verbinding maken? Maak een half uurtje vrij om de gratis online training te volgen en deel dit vooral met anderen: Humanitas.nl/trainingen.
Humanitas in de bladen
Wat een mooie Humanitasverhalen in Margriet en Libelle! Tijdens de Week tegen Eenzaamheid vertelden maatjes Renée en Erika hun verhaal in Margriet (foto). Ze ontmoetten elkaar toen Renée zich vanwege een angststoornis meldde bij Humanitas Tandem. Ze noemt Erika haar ‘rots in de branding’. En Erika vertelt hoe ze geniet van de gesprekken en de lol die ze samen hebben. In december staat in het jubileumnummer van Libelle een interview met maatjes Willy en Mignon. Zij vinden het fijn hun verhaal te kunnen delen in de hoop dat anderen de weg naar Humanitas makkelijker kunnen vinden. “We zijn dankbaar voor alle openheid,” zegt Saskia Bosch van Humanitas. “Belangrijk om juist in deze bladen uitgebreid het Humanitasverhaal te kunnen vertellen: dit zijn lezersgroepen die we hopen te inspireren zelf vrijwilliger te worden.”
verhalen van humanitas
enMamieRegina
Mamie:
‘Zonder Regina had ik het niet gered’
Toen Mamie* in het Oranjehuis kwam wonen, was ze behoorlijk in paniek en had ze geen idee hoe ze ooit haar weg zou kunnen vinden in het dagelijkse leven. Met dank aan het opvanghuis én aan Humanitas-maatje Regina is ze nu een sterke, onafhankelijke vrouw.
* Mamie is niet haar echte naam
opvoeden
‘Binnenkort begin ik met fietslessen’
Deelnemer Mamie:
“Via de politie kwam ik vorig jaar in het Oranjehuis terecht. Ik had er al eens aangeklopt toen ik nog maar net in Nederland was, bij de vader van mijn kind. Maar de politie kon toen niets voor me doen. Pas wanneer mijn partner echt gewelddadig zou worden, zou dat veranderen…. Op een gegeven moment sloeg hij de boel kort en klein, kneep hij mijn keel dicht en dreigde me te doden. Zo kwam ik alsnog in het Oranjehuis. De politie zorgde er ook voor dat mijn expartner er niet in de buurt mocht komen.
In het Oranjehuis maakte ik na een week of zes kennis met Anneloes, coördinator bij Humanitas. Ze vertelde over het maatjesproject. Haar aanbod was een uitkomst voor mij. Er moest van alles geregeld worden, zéker voor mijn kind, en ik wist niets van Nederland. Anneloes stelde me aan Regina voor. Dat klikte meteen. Na de kennismaking met Anneloes erbij, spraken we nog een uur samen. Vooral over ons leven en over onze kinderen.
Schoolplein-tips
Regina vertelde ook dat ze ‘wel wat ervaring’ had als maatje. Een understatement, ze wist alles. En ik niets. Je moet weten dat ik uit Afrika kom. Alles gaat daar anders. Als er ruzie is, komt de familie bij elkaar en probeert het op te lossen. Als je de overheid nodig hebt, ga je naar de betreffende instantie en ga je in de rij staan. In Nederland wordt
veel online geregeld. Regina legde uit hoe dat werkt. We hadden het over financiën, een eigen huis krijgen en nog veel meer. Bijvoorbeeld hoe je contact krijgt op het schoolplein.
Regina vertelde dat het slim is om tien minuten voor de bel te komen. Dan praten ouders over koetjes en kalfjes, maar als je elkaar eenmaal kent ook over andere dingen.
Zonder Regina had ik het niet gered. Intussen ken ik aardig de weg in Nederland, en heb ik zelfs een eigen woning. Ik ben veranderd: ik kan mijn weg vinden, red me als zelfstandige ouder en voel me sterker. Ook mijn kind ziet dat, al moest ik ‘Wel nu Nederlands gaan leren, mam’. Dat ben ik gaan doen. En binnenkort begin ik ook met fietslessen! Ik zie de toekomst zonnig in met een vriendin als Regina. Ik wil graag een baan vinden als kapster en wie weet ooit mijn eigen salon beginnen!”
Vrijwilliger Regina:
“Mijn haar is gedaan door Mamie. Zit goed, hè? Ik vind haar geweldig. Vanaf het begin klikte het. Normaal gesproken duurt het maatjestraject een jaar. In overleg met coördinator Anneloes verlengden we het met een paar maanden. Vooral om Mamie te kunnen helpen bij het zoeken van een woning. Afgelopen week is het traject afgesloten, maar we blijven elkaar zien. Mamie is heel speciaal voor mij, we zijn vriendinnen geworden. Vóór haar heb ik vijf andere maatjes gehad, die meestal een stuk jonger waren dan ikzelf. Mamie
‘Ik vind haar geweldig. We zijn vriendinnen geworden’
en ik schelen niet zo veel. Ik werd vrijwilliger nadat ik door twee chronische ziektes niet meer kon werken als kraamverzorgster. Lopen was moeilijk, ik had veel pijn. Maar thuis zitten leek me niets. Dus toen ik een oproep zag voor maatjes in het Oranjehuis dacht ik: dat is het! Ook omdat ik in 1990 zelf in een Blijf-vanmijnlijf huis verbleef, en wist wat het is om in je uppie tussen onbekenden te zitten.
Naar de Efteling
In het begin zagen Mamie en ik elkaar elke week, nu ook nog bijna elke maandagochtend. Je doet wat nodig is. In het begin ging het over praktische dingen. Dat je meer dan honderd euro per maand kunt besparen door een OVabonnement te nemen. Dat er zoiets is als de Stadspas, voor korting op van alles. Dat je je kunt inschrijven voor een laptop. Dat het slim is om op aanbiedingen te letten. En nu lees ik bijvoorbeeld alle post. Zo nodig kijk en help ik mee met haar administratie. Na ongeveer een jaar wilde Mamie Nederlands gaan leren. Ik hielp haar aan een cursus. Toen ze korting bleek te kunnen krijgen voor de busreis naar de Efteling hebben we dat geregeld. Mamie
Het Oranjehuis
is een opvanghuis voor vrouwen die met mishandeling te maken hebben. Het is de opvolger van het Blijfvan-mijn-lijf huis. Vrouwen krijgen er de noodzakelijke bescherming en er worden conflicten opgelost, óók met partners. Het heet Oranjehuis omdat het een plek is waar vrouwen tussen rood (totaal onveilig) en groen (helemaal veilig) in zitten. Humanitas heeft er het project Gezinsmaatje Blijf Groep opgezet.
en haar kind vonden het waanzinnig leuk. Als ik bij haar ben doen we veel online uitzoek en regeldingetjes, maar we gaan er ook op uit. Naar de dierentuin, naar de film of boodschappen doen op de markt. Het maakt niet uit, het is altijd gezellig. We lachen om dezelfde dingen en we bespreken veel. Toen ze de sleutel van haar nieuwe huis kreeg, gaf ze me meteen een videorondleiding. We waren samen in de wolken, zo blij.”
Verwijzer
detentie
Hoe vinden deelnemers hun weg naar Humanitas? Meestal gebeurt dat door verwijzing van huisartsen, psychologen, maatschappelijk werkers, decanen en andere zorgprofessionals. Hoe en wanneer leggen zij de koppeling met Humanitas en welke effecten zien zij van de hulp. En is er iets wat in hun ogen nog beter kan?
Herstelconsulent Eva van Vugt:
‘Of dit papa’s werk is, vraagt een kind soms’
Eva van Vugt
is sinds een jaar Herstelconsulent bij de Dienst Justitiële Inrichtingen en werkte daarvoor achttien jaar bij de reclassering. Haar werkplek is de Penitentiaire Inrichting Vught. Ze begeleidt Vaderkinddagen en Daderslachtofferbemiddeling. Ook verzorgt ze de training Puinruimen. Daarin horen gedetineerden uit de eerste hand welke impact een delict heeft gehad op het leven van een slachtoffer. Daders leren er omgaan met schuld, schaamte en spijt en ontdekken hoe ze met zichzelf en hun slachtoffers in het reine kunnen komen.
“In mijn praktijk zie ik vooral… vaders die graag hun kind willen aanmelden voor vader-kindbezoek. In de Penitentiaire Inrichting Vught verblijven hoofdzakelijk mannelijke gedetineerden. Eén keer in de maand is er een Vader-kinddag, waar vaders in de gymzaal anderhalf uur lang hun kind of kinderen ontvangen. Ze kunnen dan samen spelletjes doen, sporten, kletsen, lekker hangen of een boekje lezen. De begeleiding gebeurt door vrijwilligers, onder andere van Humanitas.
Waar ik tegenaan loop is… dat er kinderen zijn die niet goed weten waarom hun vader hier is en niet thuis. Ouders vertellen dat niet altijd, ook om hun kinderen niet te belasten. Want als het ‘uitkomt’, wil misschien niemand meer dat kind voor een feestje uitnodigen. Dus vragen kinderen weleens aan ons: ‘Is dit nou papa’s werk?’ En: ‘Kan ik dan zijn kamer een keertje zien?’ Dat is lastig. Soms denk je weleens: oh, ik kan het wel zeggen, maar dat is niet aan ons.
Meestal raden we het kind aan om dat toch met papa en mama te bespreken.
Ik verwijs naar Humanitas door… als vaders zich aanmelden voor de Vader-kinddagen. Tijdens de intake hoor ik geregeld dat er wel eens vaders zijn die ermee worstelen op welke manier ze een vaderop-afstand kunnen zijn. Daarover wisselen ze graag van gedachten. Dan breng ik ze in contact met de coördinator van Humanitas die een passend maatje voor ze gaat zoeken.
Wanneer ik de mensen na een tijdje weer zie… merk ik dat er een soort rust over ze is gekomen. Want al doen wij er alles aan om iedereen zo menselijk mogelijk te benaderen, het is ook fijn als je weer gewoon even vanuit je vader-zijn met iemand hebt kunnen praten.
Wat ik waardeer in de Humanitas-aanpak… zijn de korte lijnen, het snelle schakelen en de fijne samenwerking. De vrijwilligers voorzien echt in een behoefte, zoals de Bezoekmaatjes. Zij gaan bij gedetineerden op bezoek en bieden een luisterend oor. Daar wordt zoveel gebruik van gemaakt dat er soms weleens te weinig spreekkamers voor zijn. Ik kan me dat voorstellen. Mensen verlangen gewoon naar persoonlijke aandacht.
Een tip, die ik heb vanuit mijn eigen praktijkervaring is… dat er bij vaders veel behoefte is aan activiteiten en trainingen die hen helpen bij
Op Vader-kinddag kunnen vaders in detentie samen met hun kind sporten of spelletjes doen
hun vaderrol, nu en straks. Over communiceren en hoe je de terugkeer in je gezin ziet. En je verantwoordelijkheden als vader. Zulke activiteiten zijn er wel, maar de vraag ernaar is veel groter dan het aanbod. Als Humanitas daarin nog meer zou kunnen betekenen…
Mijn droom is... dat er meer begrip komt voor de positie van het kind. Bij iedereen die werkt met gedetineerden en justitie. Kinderen zijn daarbij een beetje een vergeten groep waar meer oog voor mag zijn. Laat hun belang bijvoorbeeld aan de orde komen in trainingen en hulpverleningstrajecten voor gedetineerde ouders. Misschien hebben de vaders zelf geen goed voorbeeld van hun ouders gehad. Of vinden ze het lastig zich voor te stellen hoe hun kind zich voelt. Zij zouden in groepen samen kunnen leren van en met elkaar. Een investering in de relatie met hun kind. Geef de vaders tips en tricks. Dat zou zó goed zijn.”
eenzaamheid
Samen kom je makkelijker onder de mensen en leg je sneller contacten. Dat is het idee achter maatjesproject Humanitas Tandem. Het was precies wat deelnemer Tamara nodig had, toen haar relatie uitging en ze zich eenzaam voelde. Vrijwilliger Herman was een jaar lang haar maatje. “Op hem kon ik bouwen. Heel fijn, zo iemand in je leven.” Herman wees haar ook op een wekelijkse spelletjesavond. Tamara: “Ik ging. En het was zo gezellig – ik ga nog steeds.” Ze staat weer vol in het leven, is nu zelf vrijwilliger en bezoekt een oudere dame. “Zij is aan huis gekluisterd en had ontzettend veel behoefte aan een beetje aanspraak.”
Meer weten?
Een filmpje met Tamara en Herman bekijken? Zoek online op ‘HumanitasWe maken écht een verschil’. Voor meer informatie over Humanitas Tandem kun je de code scannen.
Kerstpuzzel
De woorden hebben te maken met dit nummer van Van Mens tot Mens én met de tijd van het jaar. Zoek de woorden in het letterschema en streep ze weg. Ze kunnen horizontaal, verticaal en diagonaal lopen (en ook achterstevoren). Zijn ze allemaal weggestreept, dan zet je de overgebleven letters in de vakjes onderin. Begin met de bovenste rij en ga van links naar rechts. S
ACADEMIE BEZOEK
BUURTHUIS CONTACT COORDINATOR
DECEMBER
HULP
E R J E L T C A T N O C A O G
B W L U B U T O C M Z V R E N
O IJ E U M O L E E A U E O E A
O R J B R K D P E K N H L N M
M V G A D D N I K R E D A V
Oplossing:
Maak kans op een prijs! D
De inzenders van de goede oplossing maken kans op een van de boeken van Claire Keegan die op pagina 30 worden getipt. Mail de oplossing naar communicatie@humantas.nl en schrijf in de onderwerpregel: KERSTPUZZEL. Er worden vier winnaars getrokken, die een boek krijgen toegestuurd.
HUMANITAS
JONGEREN JUBILEUM KERSTBOOM KONINKLIJK
LEZEN
LIBELLE MAATJE
MANTELZORG MOEDERS
NIEUWJAAR
ORCHIDEE
PERSPECTIEF
RUILWINKEL
SPELLETJESAVOND
VADERKINDDAG
VRIJWILLIGER
verhalen van humanitas
Herman en Bert
Toen Herman in een diep dal belandde, hoefde het voor hem allemaal niet meer. ‘Ik had geen zin meer in mijn leven.’ De aandacht van Humanitasvrijwilliger Bert, van Maatjes voor Leven bracht hem nieuw perspectief.
Herman:
‘Hem vertrouwde ik meteen’
‘Hij is in veel dingen het tegenovergestelde van mij, en toch klikt het’
Deelnemer
Herman (61):
“Mijn rugzak met pittige levenservaringen is nogal groot. Vanaf mijn jeugd heb ik aardig wat meegemaakt. Toen mijn vrouw overleed in 2018, nadat ik haar vier jaar lang had verzorgd, was die rugzak vol. Ik had er geen zin meer in. Bij de huisarts hoorde ik over de maatjes van Humanitas in Groningen die misschien iets konden betekenen. Zo ontmoette ik Bert.
Ik durf weer
Als mantelzorger was ik vier jaar lang niet buiten de deur gekomen. Het contact met vrienden verwaterde en ik vertrouwde niemand meer. Daar werd ik somber van. Bovendien ben ik door een verkeerde combinatie van medicijnen zeer slechtziend geworden. Ik loop met een stok en doe veel dingen op mijn gehoor. Daardoor vond ik het moeilijk om contact te maken
met nieuwe mensen. Bert kwam in december 2019 op bezoek voor de kennismaking. Al gauw bleek dat hij in veel dingen het tegenovergestelde is van mij. Hij doet bijvoorbeeld aan salsadansen en eet vegetarisch – ik moet er niet aan denken. En toch klikte het. Hem vertrouwde ik meteen. We praatten en discussieerden over politiek en de problemen in de wereld. En hij nam me mee naar buiten om te wandelen, kilometers lang. Tijdens corona zetten we ons contact voort via de telefoon. Elke doordeweekse avond belden we een half uur. Het luchtte zo op dat er nog steeds iemand was met wie ik van alles kon bespreken. Vlak voor corona wees Bert mij nog op een buurthuis waar mensen samenkomen die zich ook
eenzaam voelen. Ik ontmoette er onder anderen een oudere mevrouw. Toen ik midden in de coronatijd kanker bleek te hebben, nodigde ze mij bij haar thuis uit, zodat ik mijn ei kwijt kon. Daarna werd zijzelf erg ziek en besloot ik voor haar te gaan zorgen. Dat doe ik nog steeds, elke dag. Het zorgt voor ritme in mijn leven en ik vind het fijn iets voor een ander te doen. Bovendien hoef ik dan niet aan mijn eigen ‘rotzooi’ te denken. Dit heb ik dus aan Bert te danken. Wat ik ook van hem leerde, is om meer contact te durven maken met anderen. Als ik in de supermarkt hulp nodig heb omdat ik iets niet kan zien, vraag ik het. Dat durfde ik vroeger nooit. En het gevoel dat ik niet meer wil leven, dat is er niet meer.”
‘Als je niet oordeelt over de ander, heeft dat een prachtig effect’
Vrijwilliger Bert
(66): “Als vrijwilliger bij Humanitas is het belangrijk om naast de ander te staan.
Bij Herman heb ik mogen zien hoe bijzonder dat kan uitpakken. Ik ben opgeleid als persoonlijkheidspsycho
loog en was lange tijd betrokken bij personeelszaken. Nu combineer ik mijn werk met vrijwillige hulp aan mensen die het even niet redden. Ik ben filosofisch ingesteld en heb veel nagedacht over de zin van het leven. Een van de conclusies was dat in elk geval iedereen er mag zijn. Juist dáárom probeer ik er wat van te maken. Maar ik kan me ook goed voorstellen dat diezelfde gedachte tot heel andere conclusies kan leiden. Meteen nadat Herman en ik elkaar hadden ontmoet, werd duidelijk dat we in alles tegenpolen zijn. We konden erom lachen en dachten dat het ons niet in de weg zou staan. Bij de kennismaking merkte ik al: deze man heeft een goed hart. In het verzorgingshuis had hij het niet naar zijn zin,
Meer weten?
Maatjes voor Leven is een maatjesproject voor mensen die een suïcidepoging hebben gedaan of hieraan denken, en zich opnieuw met het leven willen verbinden. Zoek online op ‘Maatjes voor Leven’, een initiatief van Humanitas Groningen.
daar was hij veel te jong voor. Hij was er bij zijn partner gaan wonen, toen zij daarheen ging. Na haar overlijden is hij er gebleven, omdat hij geen andere woning kon krijgen. Dus gingen we op pad, naar buiten. De eerste dag hebben we samen twaalf kilometer gewandeld.
Praatjes met onbekenden
Tijdens een van de wandelingen vertelde Herman me dat hij dacht dat mensen hem ontweken. Ik probeerde te laten zien dat ze hem ruimte gaven, vanwege zijn taststok. We zijn korte praatjes gaan maken met onbekenden. Een minuutje en dan weer doorlopen. Ik merkte dat hij er plezier in kreeg dat mensen best bereid zijn om contact aan te gaan. Het heeft hem, denk ik, zelfvertrouwen gegeven: ik ben niet verloren.
Voor corona spraken we een dagdeel per week af. Toen ik hoorde over buurtbijeenkomsten in zijn wijk, wees ik hem daarop. Daar ontmoette hij een mevrouw voor wie hij nu mantelzorger is. Zeven dagen per week. Het heeft hem nieuwe levensenergie gegeven. In coronatijd zijn we elkaar gaan bellen. Elke dag. Dan zette hij het nieuws aan en bespraken we live wat daar voorbijkwam. Nu bellen we nog af en toe, hij heeft het druk zat. Dan luisteren we naar elkaar. En dat is genoeg. We zijn als mens geneigd over de ander te oordelen. Als je dat niet doet, heeft dat een prachtig effect. Ik vind het een wonder om te mogen meemaken.”
Achter elke postcode zit een verhaal
Het verlies van een dierbare is niet makkelijk. En helaas krijgen we er allemaal mee te maken. Wat na zo’n verlies vaak overblijft, is het gevoel dat niets er meer toe doet. Daarom is rouwen zo belangrijk. Humanitas-vrijwilligers, vaak lotgenoten, reiken mensen die hulp nodig hebben de hand door maatjescontact of groepsbijeenkomsten. De herkenning en troost die mensen daar vinden, helpen het verlies een plek te geven.
Dankzij onze deelnemers kregen 168 goede doelen dit jaar een bijdrage. Samen met deze organisaties werken we aan een rechtvaardige, groene en gezonde wereld voor iedereen. Humanitas ontving de afgelopen vijf jaar een totale bijdrage van € 22,5 miljoen. Sinds de oprichting van de Postcode Loterij in 1989 hebben we al ruim € 7,6 miljard aan goede doelen kunnen schenken.
Samen voor een betere wereld: postcodeloterij.nl
Foto:
Anneke Hymmen
makenVrijwilligers de wereld een stukje groter.
‘Dit veranderde me meer dan ik verwachtte’
Vrijwilligers van Humanitas hebben uiteenlopende redenen om vrijwilligerswerk te doen. Drie van hen vertellen over hun motivatie, de betekenis van het werk in hun leven en wat het teweegbracht.
‘Het is zo mooi als een kind een fijne dag heeft gehad’
Goed voorbereid
Bij Humanitas zijn duizenden vrijwilligers actief, verspreid over het hele land en in alle leeftijden. We zijn altijd blij met nieuwe aanmeldingen! Als vrijwilliger zet je je in als maatje of begeleid je groepsactiviteiten op een terrein waar je affiniteit mee hebt. Of je werkt als vrijwillig coördinator of bestuurder. Je gaat altijd goed voorbereid aan de slag omdat je eerst een introductie en basistraining volgt die gericht zijn op het project van jouw keuze. Je wisselt ervaringen uit met andere vrijwilligers en je kunt met al je vragen terecht bij jouw coördinator. Ook als je aan de slag bent, kun je steeds bij blijven leren via de trainingen van de Humanitas Academie. Zo kun je met vertrouwen en plezier naast mensen staan die tijdelijk wat hulp kunnen gebruiken. Op de pagina’s hiernaast lees je de verhalen van drie Humanitas-vrijwilligers. Meer informatie? Kijk op Humanitas.nl of scan de QR-code.
‘ITrude vrijwillig coördinator Kind aan Huis
n mijn werk had ik veel vrijheid en kon ik me altijd verder ontwikkelen. Toen ik stopte met werken als manager in de zorg en met pensioen ging, zocht ik vrijwilligerswerk waarin ik iets kon betekenen. Iets wat aansloot op mijn kennis en kunde. Zo werd ik vrijwillig coördinator bij Humanitas Kind aan Huis. Bij dit project brengen we kinderen en jongeren in contact met een gastgezin. Het kan om een jongere gaan die hier als vluchteling is gekomen en die een soort meeleefgezin zoekt. Mensen die je een beetje op weg helpen in Nederland en bij wie je bijvoorbeeld elke week langskomt om mee te eten en met wie je fijn contact hebt. Maar het kan ook om een klein kind gaan dat zo nu en dan bij het gastgezin is om een overbelaste ouder wat ademruimte te geven. Ik ervaar dit werk echt als zinvol. Voor mezelf omdat het uitdagend is en ik de vrijheid heb om na te denken over hoe het anders of beter kan, in overleg met het team. Maar weet je wat het belangrijkste is? Dat ik hoor dat het kind zich thuis voelt en weer een fijne dag heeft gehad. Dat het bijvoorbeeld lekker heeft kunnen dollen in de tuin en dat ook het gastgezin geniet. Eigenlijk is dat de essentie van dit werk. Soms zijn er thuis problemen en is de ouder psychisch wat wankel. Dan is het heerlijk voor een kind om in een omgeving te zijn waarin de basis stevig is, het gezien wordt en zichzelf mag zijn. Dat is leuk voor vandaag, maar waarschijnlijk ook voor de toekomst. Want een kind neemt deze ervaringen zijn hele leven mee.”
Irma vrijwillig coördinator Thuisadministratie
‘Nu weet ik dat dit iedereen kan overkomen’
‘Als financieel manager van een digitaal ziekenhuis ben ik goed in het strak neerzetten en begeleiden van processen, zoals het debiteurenbeheer. Gemakshalve vergat ik dat er achter elke debiteur een mens zit. Een paar jaar geleden wilde ik daar mijn ogen niet meer voor sluiten. Om mezelf te ontwikkelen, ging ik op zoek naar vrijwilligerswerk. Ik ben behoorlijk precies met geld: ik ben zo iemand die een envelop uit de brievenbus al opent voordat ‘ie bij de voordeur is en hem dan bij wijze van spreken ook al betaald heeft. Dus toen ik een advertentie zag van Thuisadministratie, meldde ik me aan. Voorheen dacht ik als mensen schulden hadden: eigen schuld, had je het maar beter moeten regelen. Direct bij mijn eerste deelnemers merkte ik dat ik daar afstand van moest nemen. Inmiddels weet ik dat er ook vaak gewoon pech bij komt kijken en dat het iedereen kan overkomen.
Door dit vrijwilligerswerk ben ik veranderd, meer dan ik had verwacht. Voorheen was een debiteur een naamloos iemand voor mij, ik denk niet dat ik ooit medelijden had. Als ik nu van een intakegesprek met een deelnemer kom, ben ik bezig met de persoon en zijn of haar verhaal, en niet met het geld. Dit werk heeft mijn mensenkennis vergroot en mijn horizon verbreed.”
Ingrid vrijwilliger HomeStart
‘Ik ben gewoon een collega-moeder’
‘Elf jaar geleden ben ik begonnen als vrijwilliger bij Home-Start en ook na al die jaren vind ik dit werk nog steeds spannend. Je weet nooit hoe het zal gaan als je aan een nieuw gezin wordt gekoppeld. Ik meldde me indertijd aan omdat ik een advertentie zag waarin ze vroegen om een vrijwilliger die een moeder van een tweeling wilde begeleiden. Zelf heb ik een tweeling en nog een oudere zoon, dus de oproep triggerde mij wel.
Ik vind de omgang met kinderen heel leuk en kan me goed verplaatsen in de situatie van een andere moeder. Uit eigen ervaring weet ik dat het soms best zwaar is om alle ballen in de lucht te houden. Je bent moeder, partner en werknemer. Soms denk je: besta ik nog wel als mezelf?
Daarom wil ik mijn ervaring als moeder graag delen. Als vrijwilliger ben je geen professional maar gewoon een collega-moeder die echt tijd voor iemand kan nemen en oprecht kan luisteren.
Wat dit werk ook interessant maakt is dat je mensen uit verschillende culturen en met diverse geloven ontmoet. Ik heb ondervonden dat dat uiteindelijk helemaal geen rol blijkt te spelen bij het contact. En zelf word ik ook geaccepteerd zoals ik ben. We lachen veel samen en soms is er een traan. Dat vind ik heel mooi.”
Uitgebreide versies van deze interviews lees je op: Humanitas.nl/ervaringen
Humanitas Ruilwinkel Helmond
‘Dit is zoveel méér dan een winkel’
In de Humanitas Ruilwinkel in Helmond kun je spullen kopen zonder je portemonnee te trekken. Maar de winkel is ook een warme ontmoetingsplek waar je je verhaal kunt delen en hulp kunt krijgen. “De Ruilwinkel voelt een beetje als familie.”
Vrijwilliger Diego stapt met zijn vrouw Sanne en dochtertje Maeve de Ruilwinkel binnen. Coördinator Daniëlle gaat op haar hurken zitten om het meisje te begroeten. Maar die rent in één rechte lijn door naar de hoek met het speelgoed. “Ze kent hier de weg,” stelt Diego droogjes vast. Hij is een van de zestig vrijwilligers die actief is in de Humanitas Ruilwinkel. De Ruilwinkel ontstond zo’n twintig jaar geleden in een zaaltje in een klooster, waar mensen rechtstreeks spullen met elkaar ruilden. Al snel kwam de winkel onder de Humanitas-paraplu terecht. Inmiddels is er een fraai pand aan de Engelseweg, waar coördinatoren Daniëlle en Lilian erop toezien dat alles reilt en zeilt.
Dit is ook duurzaam Ruilen gaat via een puntensysteem. Je kunt spullen inbrengen, maximaal vijf per keer. Er wordt bepaald hoeveel punten de spullen waard zijn. Wanneer iemand jouw spullen heeft meegenomen, krijg je de bijbehorende punten en kun je deze zelf gebruiken. Ook door iets te doen, bijvoorbeeld een klus, kun je punten verdienen. Iedereen is welkom. Maar omdat er geen geld aan te pas komt, is de Ruilwinkel vooral een uitkomst voor mensen met een smalle beurs. Zo draagt de winkel een steentje bij aan de armoedebestrijding in Helmond. En omdat mensen hun spullen niet weggooien maar ruilen, is de winkel ook duurzaam.
Vlnr: Coördinator Lilian, vrijwilliger Marijn en coördinator Daniëlle zorgen ervoor dat iedereen zich welkom voelt in de Ruilwinkel.
Het aantal mensen dat zich inschrijft zit behoorlijk in de lift, ziet coördinator Lilian. “Na corona is het aantal nieuwe aanmeldingen per kwartaal met ongeveer vijftig procent toegenomen. We zitten inmiddels op zo’n 1100 actieve klanten. Die groei ligt deels aan het gure economische klimaat. Er komen veel mensen binnen die zeggen: ‘Ik heb het nooit nodig gehad.’ Daarnaast benadert de gemeente vaker mensen die het niet ruim hebben. Ze krijgen dan een brief waarin voorzieningen staan waar ze terecht kunnen, waaronder de Humanitas Ruilwinkel.”
‘We helpen elkaar’
In de Ruilwinkel worden ook tal van activiteiten georganiseerd, die altijd voortkomen uit een behoefte. “Onze voelsprieten staan constant uit,” vertelt Lilian. “Mensen met een migratieachtergrond gaven aan dat de communicatie soms moeilijk verliep. Toen was er
Bij een bezoek aan de Ruilwinkel waar haar vader Diego vrijwilliger is, weet Maeve de weg naar de speelgoedhoek uitstekend te vinden.
een vrijwilliger die zei: ‘Ik wil wel helpen met de Nederlandse taal.’ We zijn geen school, maar we helpen elkaar.” Je kunt je fiets laten repareren, kleding laten vermaken of je haar laten knippen. En wie zich zorgen maakt over hoge rekeningen of problemen heeft met een instantie, kan terecht bij het AdministratieSpreekuur. “Samenwerken met andere organisaties in de stad is belangrijk, want samen kunnen we meer bereiken. Dus als het nodig is wijzen we mensen de weg naar andere voorzieningen in Helmond,” aldus Lilian.
Weerwolven
Vrijwilliger Diego is betrokken bij de jongerenactiviteiten. “We hebben eens in de twee weken een jongerenavond. Ik denk mee over wat we gaan doen, haal de boodschappen en leid samen met anderen de avond. De ene keer doen we een disco met sjoelcompetitie, dan weer tafeltennis of een spel. Zoals Weerwolven, een kaartspel in verhaalvorm. Om het extra spannend te maken deden we de lichten uit en kaarsen aan en draaiden we creepy muziek.”
Diego vertelt dat hij een spierziekte heeft waardoor hij niet naar school kon en niet kon werken. “Ik heb me heel eenzaam gevoeld. Dat gevoel heb ik overwonnen en nu wil ik graag anderen inspireren met mijn verhaal en dit vrijwilligerswerk doen. Want er zijn zoveel jongeren die sociale contacten missen. Onze activiteiten slaan gelukkig aan, de jongeren komen terug. En ik zie wat het met ze doet. Een meisje dat heel verlegen was, komt nu op elke jongerenavond. Vaak is ze er een half uur eerder dan de rest en vraagt ze wat ze alvast kan doen. Dat durfde ze eerst niet en dat is supermooi om dat te zien.”
Moedergroep
Vrijwilliger Mariam komt maar liefst drie keer per week naar de Ruilwinkel. Ze begon als klant toen ze, net aangekomen in Nederland, behoefte had aan sociale contacten. “Ik kende eigenlijk niemand, dus ging ik naar de Ruilwinkel om mensen te leren kennen. Op een gegeven moment vroegen ze of ik vrijwilliger wilde worden. Nu ben ik hier drie keer per week en leid ik de Moedergroep. Die komt op vrijdagochtend bij elkaar om over opvoeding te praten. Over ziektes bij kinderen, voeding, bedtijd en wat je
‘We maken tussendoor vaak een praatje en dan komt er soms een heel verhaal’
Meer weten?
Kijk op de website van de Humanitas Ruilwinkel in Helmond, ruilwinkelhelmond.nl, of scan de QR-code.
In de Ruilwinkel worden elke dag nieuwe dingen gebracht.
Vrijwilliger Bert geeft les aan deelneemster Houria. 'We zijn geen school, maar we helpen elkaar.'
Voor klant
John is de Ruilwinkel een tweede thuis.
doet als je kind iets verkeerds heeft gedaan.”
Dat ze zoveel tijd in haar vrijwilligerswerk steekt heeft volgens Mariam te maken met haar eigen situatie. “Mijn kinderen zitten alledrie op het speciaal onderwijs en mijn oudste heeft een stofwisselingsziekte. Misschien dat ik daardoor meer meevoel met anderen en ze ook graag wil helpen.”
Voor vrijwilliger Marijn is het vooral belangrijk dat het vrijwilligerswerk structuur en invulling geeft aan haar week. “Ik heb me aangemeld omdat ik het leuk vind om in een winkel te werken en omdat snuffelen in tweedehands spullen een hobby van me is. Ik heb echt het gevoel dat ik deel uitmaak van het team. Je wordt betrokken bij dingen en er wordt niet geoordeeld. Ik voel me hier welkom.”
Bingo
Gevoel voor anderen op kunnen brengen, het is iets wat alle mensen van de Ruilwinkel verbindt. Hoewel het buiten regenachtig en kil is, is het binnen gezellig druk en valt de ontspannen sfeer op. Mensen van alle leeftijden en achtergronden scharrelen tussen de schappen en maken een praatje. Het is duidelijk: hier kan iedereen zichzelf zijn. Dat maakt dat de Ruilwinkel een ontmoetingsplek is geworden.
Klant John wipt bijna elke dag wel even aan.
“Ik kijk vaak naar sieraden. Kijk, deze armband komt hier vandaan. Maar ik kom ook voor de gezelligheid. De Ruilwinkel betekent heel veel voor me. Je kunt hier zonder geld terecht, dat scheelt toch weer. Ook bieden ze diensten en hebben ze bingoavonden. De eerste bingoavond had ik heel veel gewonnen.” Lachend: “Dat vonden ze niet zo fijn want er waren veel vrouwen en maar twee of drie mannen en die mannen wonnen steeds, haha! Ik kende de Ruilwinkel niet maar werd door iemand getipt. Toen ben ik gaan kijken en nooit meer weggegaan. Ik ken hier heel veel mensen. Het voelt een beetje als familie.”
Dankzij het warme contact tussen klanten en de vrijwilligers en coördinatoren heeft de Ruilwinkel nog een functie: mensen kunnen op een laagdrempelige manier praten over wat er in hun leven speelt.
Vrijwilliger Yaser staat klaar om fietsen van klanten te repareren.
Wanneer er problemen zijn wordt er samen een oplossing gezocht of doorverwezen naar een instantie die hulp kan bieden. “Wanneer een nieuwe klant zich inschrijft maken we meteen een praatje. Dat maakt het makkelijker om ook te vragen wat iemands motivatie is om bij ons te komen,” vertelt coördinator Daniëlle. “Het komt voor dat mensen weinig of niks hebben of dakloos zijn geweest. Als ze dan een huis toegewezen krijgen, helpen we de eerste tijd met alles wat ze nodig hebben. Maar ook zo tussendoor in de winkel maken we vaak een praatje en dan komt er soms een heel verhaal. Na afloop zeg ik dan: ‘Dank voor het delen.’ En dan vertelt die klant soms dat er niemand anders is om het verhaal aan kwijt te kunnen. Je kunt niet aan de buitenkant zien of iemand eenzaam is. Dus is het fijn dat wij er zijn. Ik zeg heel vaak: ‘Als je mazzel hebt, heb je een buurvrouw of buurman aan wie je dingen kunt vragen. Heb je die niet, dan kun je naar ons komen.’”
Kapster Samar knipt een klant.
3 x ontmoetingsplek
Niet alleen Humanitas probeert de buitenwereld toegankelijker te maken voor mensen bij wie dat even lastig is. Aanvullend op een maatjestraject zijn deze laagdrempelige projecten misschien een aanrader:
Resto Van Harte –samen eten voor een klein bedrag kan in tientallen buurten in heel Nederland. Vrijwilligers zorgen voor een gezonde maaltijd en aan tafel is er contact met buurtgenoten. Kijk op Restovanharte.nl waar en wanneer je kunt aanschuiven.
Join Us – een programma voor jongeren vanaf twaalf jaar dat in gemeenten in heel Nederland loopt. Groepen ontmoeten elkaar in het echte leven en online en ondernemen gezamenlijk activiteiten. Doel is een sociaal netwerk op te bouwen. Meer info: Join-us.nu.
Gratis eerste boekjes
Baby’s pikken meer op dan we denken. Met de baby op schoot een boekje ontdekken, levert een fijn moment op en stimuleert de taalontwikkeling en concentratie van een kind. Stichting Lezen ontwikkelde BoekStart: een BoekStartkoffertje met twee prentenboekjes en voorleestips. Als een baby drie maanden is, krijgen de ouders via de gemeente of het consultatiebureau een waardebon om het koffertje gratis op te halen bij een bibliotheek. Bij de BoekStarthoek in de bibliotheek liggen meer boekjes. Boekstart.nl
Odensehuis – op ruim 50 plaatsen zijn Odensehuizen, waar mensen met beginnende dementie en mantelzorgers elkaar ontmoeten en samen activiteiten ondernemen. Kijk op Odensehuis.nl voor meer informatie en een plek in de buurt.
Twee pareltjes
De Ierse Claire Keegan schreef twee sfeervolle verhalen over mededogen, menselijkheid en hoe het leven kan lopen. Dit soort kleinigheden speelt op kerstavond 1985, wanneer kolen- en houthandelaar Bill Furlong een ontdekking doet bij het plaatselijk klooster en een nietvanzelfsprekende beslissing neemt.
Je kunt een boek winnen!
Kijk op pagina 18.
In Pleegkind wordt een in zichzelf gekeerd jong meisje naar verre familie op een boerderij gestuurd. Daar ervaart ze wat het betekent om wél aandacht en liefde te krijgen. Dit boek werd ook verfilmd, als The Quiet Girl.
Verhuizing
Het Landelijk Bureau van Humanitas is verhuisd van de Sarphatistraat naar een bedrijvenpand aan de Amsterdamse Baarsjesweg. In het gebouw zitten ook andere organisaties zoals Stichting Arkin, Stichting De Kindertelefoon en Bright GGZ. Je bent van harte welkom op ons nieuwe adres: Baarsjesweg 224, 1058 AA Amsterdam. Het postadres en het telefoonummer blijven zoals ze waren.
Over de ‘empathieladder’
In de documentaire
Kitten of vluchteling onderzoekt kunstenaar Tina Farifteh verschillende kanten van empathie. Het zit in ons allemaal. Waarom komt het er bij de een wel uit en bij de ander niet? En vooral: waarom zijn we in de ene situatie wél empathisch en in de andere niet? Soms speelt dat zelfs in heel vergelijkbare situaties –denk aan Oekraïense en Syrische vluchtelingen. Een korte film die van alles overhoop haalt en tot nadenken stemt. Te zien op 2doc.nl/documentaires
Kijktip
Om niet snel te vergeten
Koning WillemAlexander opende eind september in Den Bosch de foto-expositie ‘Nationaal stilstaan bij corona’. Aan de hand van foto’s krijgen 44 persoonlijke verhalen aandacht. In elk verhaal vertelt iemand over een ander die op hem of haar veel indruk maakte tijdens de pandemie. Zo staat vrijwilliger Hans stil bij een foto van Ali, destijds tien jaar. De beide MentorMaatjes zagen elkaar bij de tentoonstelling sinds lang weer eens in het echt. En terwijl ze daar stonden, liep de koning langs en sprak met hen. Een ontmoeting om niet snel te vergeten. De tentoonstelling reist door het land. Kijk voor meer informatie op Stilstaanbijcorona.nl
‘Dedeedkoning heel gewoon’
Ali (13) had niet kunnen bedenken dat zijn huiswerkbegeleiding zou leiden tot een ontmoeting met de koning. “Ik was niet zenuwachtig, ook doordat hij heel gewoon deed,” vertelt de eerstejaars leerling vmbo kader. “In coronatijd had ik via videobellen vaak con tact met Hans – ik noemde hem meester Hans. We woonden best ver bij elkaar vandaan en ontmoetten elkaar via de computer. Hij hielp me met schrijven,
lezen, min en plussommen en de tafels. Ook toen ik weer naar school mocht, hielden we drie tot vier keer per week contact. Meester Hans heeft ervoor gezorgd dat mijn Nederlands nu veel beter is. Daardoor kon ik makkelijk praten met andere kinderen. Dat helpt bij het maken van vrienden. Ik ben hem heel dankbaar.”
Verhaal van Hans
‘Toen ik in de coronatijd zag hoe sommige kinderen werden geraakt door de coronacrisis, begon mijn onderwijshart weer te kloppen. Voor kinderen die nog niet echt aansluiting bij de samenleving hadden, stond het sluiten van scholen gelijk aan een flink isolement. Zo ook bij Ali, die uit een groot Syrisch gezin komt. Zijn ouders konden hem niet goed helpen met het thuisonderwijs en klopten aan bij Humanitas. Zij zagen in dat naast de grote emotionele gevolgen voor Ali, de schoolsluiting ook voor een leerachterstand zou kunnen zorgen.
BEELD: MARIEKE KIJK IN DE VEGTE
TEKST: JOSEPHINE KRIKKE
Bij Humanitas Noord hadden we razendsnel het project Digitale Huiswerkbegeleiding opgezet. Ik ben normaal gesproken vrijwillig bestuurder, maar wilde hieraan graag mijn steentje bijdragen en werd gekoppeld aan Ali. Hij ging langzaam maar zeker vooruit. Zo werden de resultaten van zijn topografietoetsen steeds beter. Vooral aan taal heb ik heel veel tijd besteed. Ik genoot ervan om het resultaat te merken in onze gesprekken.
Het gaf me een goed gevoel om te mogen inspringen op een behoefte in de samenleving. En het was best lastig om Ali daarna ook weer los te laten. Maar moet je nu eens zien: hij is een vrolijke brugklasser, die weet wat hij wil worden: elektricien. Deze expositie heeft ons weer samengebracht. Bij de opening vertelde hij in alle rust aan de koning wat deze tijd hem heeft gebracht. Wat ben ik trots op hem.”
Aandacht van de koning voor Hans en Ali
‘Door de taallessen van Hans maak ik nu ook makkelijker vrienden’
Humanitas MentorMaatjes Hans (71) en Ali (13) waren samen op de expositie ‘Nationaal stilstaan bij corona’. In coronatijd hielp Hans via beeldbellen Ali met zijn huiswerk. Hun verhaal is nu een van de 44 vertellingen op de expositie, die werd geopend door de koning. Lees meer op pagina 31.
verhalen van humanitas