Humanitas Van Mens Tot Mens - december 2020

Page 1


VAN MENS TOT MENS

“HET GAAT OM DE KWALITEIT VAN CONTACT. DAAR KUN

JE LANG OP TEREN”

Hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers

Contact

“IK LEER LANGER NA TE DENKEN. IN PLAATS VAN JE MENING GEVEN, ZIJN ER ANDERE WEGEN DIE

NAAR ROME LEIDEN”

Vrijwilliger Francis over wat vrijwilligerswerk voor haar betekent

“HET MOOIE IS DAT HET NU MAKKELIJKER IS OM ERVOOR UIT TE KOMEN DAT JE JE EENZAAM VOELT”

Humanitas-coördinator Uridische Matheeuwsen

Achter elke postcode zit een verhaal.

Eenzaamheid kan iedereen overkomen. Vooral nu, in tijden van corona, maar ook door ziekte, scheiding of het verlies van een dierbare. De vrijwilligers van Humanitas helpen je om weer een sociaal netwerk op te bouwen. Samen met jou ondernemen zij activiteiten gericht op het ontmoeten van nieuwe mensen en het opbouwen van zelfvertrouwen. Dat kan online of op anderhalve meter afstand. Humanitas er voor iedereen, al 75 jaar.

Humanitas zet zich al 75 jaar in voor mensen die tijdelijk een steuntje in de rug nodig hebben en werkt al sinds het begin samen met de Postcode Loterij. Humanitas ontving sinds 2008 een bijdrage van € 62,9 miljoen. Deelnemers van de Postcode Loterij: bedankt! Dankzij u kunnen wij Humanitas en meer dan 100 andere organisaties financieel ondersteunen. En dankzij u heeft de Postcode Loterij sinds 1989 al ruim € 6,2 miljard aan goede doelen geschonken. Samen voor een betere wereld: postcodeloterij.nl

Dankzij u.

Foto: Roy Beusker
Fotografie

ECHTE INTIMITEIT, ECHTE CONNECTIE IS DE GROTE SCHAARSTE

Toekomstonderzoeker Jeanneke Scholtens neemt ons mee naar de toekomst van geluk en contact en ruimt eerst wat misvattingen daarover uit de weg. 9

16 IN PERSPECTIEF

Wat doet het wegvallen van het ‘normale’ contact met ons als mens, en met het vrijwilligerswerk van Humanitas?

20 DE VRIJWILLIGER EN DE DEELNEMER

“Een half jaar voordat ik werd vrijgelaten kwam vrijwilliger Jan op mijn pad. We hadden leuke gesprekken. Ik kan eindeloos praten en Jan kan goed luisteren.”

22

2020 > 2021

Blik terug, kijk vooruit en visualiseer. Vul in, scheur uit en hang op!

24

HUMANITAS COMMUNITY

Drie mensen vertellen waarom zij ervoor kiezen om zich te verbinden aan Humanitas.

Tijdens een gezellige Ontmoet en Groet leren Eindhovense deelnemers en vrijwilligers elkaar beter kennen.

HUMANITAS 75 JAAR

Hoe vieren de afdelingen ons jubileum?

Twee voormalig voorzitters halen herinneringen op aan de periode waarin zij de vereniging leidden en trekken samen met de huidige voorzitter parallellen met nu.

HUMANITAS 75 JAAR

Felicitaties.

“Ik word iedere keer vrijer in mijn denken.” Vrijwilligers Francis en Thijs vertellen wat het vrijwilligerswerk voor hen betekent. 38

Heb je Gooimagazinehetuit? het dan niet weg,maar geef het door anderen.aan

HUMANITAS ACTIVITEIT

Over de lotgenotengroep Jongeren in Rouw.

FACTSHEET GET A GRIP

Over jongeren en geldzaken.

DE MAKERS AAN HET WOORD

ELISE VAN ITERSON ILLUSTRATOR

INVULPLAAT (P.22)

LINDA HUIJSMANS, SCHRIJVER ‘WIJ ZIJN

EEN ORGANISATIE

VAN DOENERS DIE IN HET HIER EN NU LEVEN’ (P.30)

“Het was bijzonder boeiend om de huidige voorzitter in gesprek te horen gaan met twee van zijn voorgangers. Het leverde een mooi tijdsbeeld op; niet alleen van de vereniging zelf, maar ook van de maatschappij waarin zij haar rol probeert te spelen. Waar het ooit belangrijk was om het humanistische stemgeluid een plaats te geven naast de andere zuilen, spelen nu andere problemen een rol. Zo schreef de huidige voorzitter een brandbrief aan de regering over het vluchtelingenbeleid van de overheid en wees op het belang van een menselijke, of humanistische samenleving. De voorzitters concludeerden dan ook eensgezind dat Humanitas in deze tijd harder nodig is dan ooit.”

“Als je een illustratie maakt staat die meestal in dienst van de tekst. Toen ik de opdracht kreeg om een invulvel te illustreren dacht ik: ik verbeeld dus alleen de vragen. Want de echte tekst, uw antwoorden, ontbreken nog! Ik heb kleine situaties geschilderd die de lezer (u) moet verleiden na te denken over wat er nu belangrijk en niet belangrijk was in 2020 en wat er meegenomen mag worden naar 2021. Je zou kunnen zeggen dat je je zo heel dienstbaar opstelt als illustrator, maar ik zie het anders. Het is juist een grote eer om lezers te mogen prikkelen om hun eigen verhaal te vertellen. Ik zou de ingevulde vellen graag willen zien!”

DOMINIEK

KAMPMAN, ONTWERPER

VANDEJONG

CREATIVE AGENCY

“Als ontwerper bij Vandejong werk ik al een aantal jaar met veel plezier aan dit magazine. We proberen elke editie divers, kleurrijk en optimistisch vorm te geven. Het was fijn om te merken dat we ondanks de buitengewone periode waarin we ons bevinden, nog steeds content hebben weten te creëren die hierbij past. Het was soms een uitdaging om het thema ‘contact’ in beeld te vangen nu hier zoveel restricties aan verbonden zijn maar dankzij ons netwerk van talentvolle illustratoren en de creativiteit van de beeldmakers zijn we hier volgens mij goed in geslaagd.”

JOSEPHINE KRIKKE, SCHRIJVER ‘DE DREMPEL IS LAGER GEWORDEN’ (P. 11)

“Dit is een club naar mijn hart, dacht ik twintig jaar geleden toen ik mij als freelancer voorstelde bij Humanitas. Een organisatie die razendsnel kan meebewegen met wat er gebeurt in de maatschappij. En dit is nog altijd zo, merkte ik in het voorjaar van 2020 bij de eerste lockdown. Afdelingen kwamen met allerlei creatieve ideeën om ‘coronastyle’ contact te organiseren tussen deelnemers en vrijwilligers. Een van die plekken waar het bruiste was bij Humanitas Eindhoven. In september mocht ik bij hen een Ontmoet en Groet meemaken. Daar zag ik dat het onderwerp eenzaamheid steeds meer uit de taboesfeer lijkt te komen. Voor ons allemaal een aanmoediging om mee te blijven bewegen met de samenleving. Want daarmee maken wij het verschil.”

DE WAARDE VAN CONTACT

Bij Humanitas weten we al 75 jaar hoe belangrijk de waarde van contact is. Dat contact hoeft helemaal niet groots en meeslepend te zijn. Gewoon, bij elkaar zijn, elkaar een knuffel kunnen geven, er voor elkaar zijn, dat is vaak al genoeg. In deze spannende en onzekere tijden, merk ik dat mensen zich nog meer realiseren hoe belangrijk dat is en hoezeer we elkaar nodig hebben.

Juist in dat kleine, dichtbije en lokale schuilt de grote kracht van Humanitas. Daarom blijven we elkaar opzoeken en proberen we samen om tot creatieve en inventieve oplossingen te komen. Kan het niet fysiek? Dan toch zeker online. Niemand weet hoe de toekomst eruit gaat zien. We weten wel dat we niet zonder elkaar kunnen. Voor Humanitas betekent meebewegen inspelen op de vraag van mensen, nu en in de toekomst. Hoe de toekomst eruitziet? Wat mij betreft vol ontmoetingen en de mogelijkheid om echt samen te zijn.

In dit nummer van Van Mens Tot Mens lees je dan ook mooie verhalen over hoe vrijwilligers, deelnemers en medewerkers het contact met elkaar opzoeken. Tijdens de Ontmoet en Groetmiddag bij Humanitas Eindhoven bijvoorbeeld, waar vrijwilligers en deelnemers die tijdens de coronacrisis aan elkaar werden gekoppeld elkaar ontmoeten. En we spreken twee vrijwilligers die vertellen over de betekenis van het contact met hun deelnemer. Ook staan we natuurlijk nog stil bij ons 75 ­ jarig jubileum.

Als extraatje in deze uitgave hebben we een uitneembare invulplaat met doelen en goede voornemens voor 2021. Om regelmatig naar te kunnen kijken en hopelijk veel inspiratie op te doen.

Veel leesplezier, Angelique van Dam, directeur Humanitas

“Echte intimiteit, echte connectie is de grote schaarste”

Tekst: Jeanneke Scholtens

Illustraties: Karst-Janneke Rogaar

Nu we anderhalve meter afstand moeten houden, is de nood hoog om elkaar aan te raken. We verkeren in een ware huidhongersnood, een term die we hebben overgenomen uit de zorg. Pasgeborenen kunnen niet zonder huid-op-huidcontact. Maar het blijkt ook voor volwassenen een primaire levensbehoefte te zijn. Hoe gaan we met elkaar om in een wereld waarin we elkaar bewust op afstand houden? Waar halen we dan het genot van menselijk contact vandaan? En wat kunnen we in het post-coronatijdperk verwachten? Verkiezen we een veilige armlengte afstand of vallen we elkaar in de armen? Toekomstonderzoeker Jeanneke Scholtens neemt ons mee naar de toekomst van geluk en contact en ruimt eerst wat misvattingen daarover uit de weg.

In de lente van 2018 startte professor Larie Santos aan de wereldberoemde Amerikaanse universiteit Yale een nieuw college getiteld Psychologie en het goede leven, omdat zij zag dat veel studenten kampten met gevoelens van angst, depressie en stress. Ze onderwees de studenten tien weken lang in de psychologie van geluk en hielp hen daadwerkelijk gelukkiger te worden. Het werd het populairste vak ooit aan Yale. Inmiddels kan iedereen over de hele wereld het vak online volgen, onder de nieuwe naam: De wetenschap van geluk. Ook ik startte een half jaar geleden met het college. Ik ben gelukkig getrouwd, heb vijf gezonde, blije kinderen, een leuke baan en een gezellig sociaal leven. Toch ging ik ten onder aan te hoge werkdruk en verloor ik uit het oog waar ik echt gelukkig van word, namelijk contact, echt contact met vrienden en familie. In zes weken tijd doorliep ik Santos’ theorie over geluk. Ik deed een persoonlijkheidstest om te achterhalen waar ik het allergelukkigst van word. Vervolgens kreeg ik de opdracht daar vier weken achtereen tijd voor in te plannen. Ik maakte een vaste wandelafspraak met mijn jeugdvriendin, ik ging zwemmen met nieuwe vriendinnen waar ik graag meer tijd in wilde investeren. Ik schreef een brief aan mijn man over waar ik hem dankbaar voor ben. Ik ging bij mijn broers langs. Ik creëerde bewust meer tijd voor mijn kinderen om samen, met aandacht, leuke dingen te ondernemen. Na tien weken was ik merkbaar gelukkiger.

Misvatting

Het klinkt zo simpel: investeer tijd in elkaar, in je vrienden, familie, kennissen, zelfs in mensen die je op straat tegenkomt. Maar zo simpel is het niet. We blijken allemaal vatbaar te zijn voor de volgende misvatting: we denken dat we gelukkig worden van salarisverhoging, spullen en aanzien. Je wilt die jurk, die nieuwe auto, dat koffiezetapparaat, dat shotje direct genot. We streven naar geluk door de verkeerde dingen na te jagen. Terwijl echt geluk voortkomt uit ervaringen, ontmoetingen, herinneringen en dus vooral uit sociale interactie, oftewel contact. Maar helaas vergeten we dat in de haast van alledag. Je werk roept, je telefoon trilt en aan het einde van de dag lonkt je bank.

En dat is niet de enige misvatting die roet in ons geluk gooit. Hoe verklaar je eenzaamheid en isolatie juist in de stad? Het krioelt van de mensen. Je zou denken dat eenzaamheid daar geen voet aan de grond krijgt. Niets is minder waar. We denken dat we de ander niet lastig moeten vallen, dat wanneer je een gesprek aanknoopt de ander je gek vindt. Terwijl we geluk in doses kunnen krijgen door zelf actief contact met anderen op te zoeken. Een glimlach, een vraag, een gesprek. Maar we zitten massaal gevangen in onze telefoon. Fysiek zijn we zo dichtbij, maar mentaal mijlenver.

JEANNEKE SCHOLTENS

Jeanneke Scholtens is toekomstonderzoeker en oprichter van Buro Zorro. Ze exploreert thema’s waar mens en technologie, wetenschap en filosofie elkaar raken. Ze geeft lezingen en publiceert over haar onderzoek. Scholtens onderzocht de toekomst van de kerk, de toekomst van het leven en de dood en onderzoekt nu de toekomst van genot. Met het veelbesproken boek Holy Fuck dook ze samen met Mabel Nummerdor in de toekomst van seks, relaties en contact.

Oprichter van: burozorro.nl tafel­genoten.nl whatsinstoreforthefuture.nl

“Echt geluk komt voort uit sociale interactie, oftewel contact”

Dingen of mensen

Van nature worden we als mens dus niet geholpen: we denken dat we gelukkig worden van aankopen en prestaties en we denken dat we de ander tot last zijn. En daar komt nog een schepje bovenop. Een klein experiment: tel eens je contactmomenten op een dag. Ik heb het gedaan voor dit artikel. Bed, tafel, stoel, bank, auto, koffiemok, afstandsbediening, telefoon en laptop winnen het gemakkelijk van kinderen, manlief en medemens, vooral nu ik naast mijn gezin niemand aanraak in coronatijd. We hebben meer contact met dingen dan met mensen. En dat resulteert erin dat we steeds beter met dingen om kunnen gaan en steeds slechter met mensen. Samen met Mabel Nummerdor deed ik onderzoek naar de toekomst van seks en relaties in het boek Holy Fuck. We concluderen dat de holy wel erg uit de fuck aan het sluipen is wanneer technologie de rol overneemt van de intiemste contactmomenten: flirten doen we op Tinder in plaats van op straat of op het terras, zoenen doen we eerst door emoticons te sturen alvorens we in het fietsenhok staan, wat overigens erg lastig blijft op anderhalve meter afstand. Het intiemste contact, knuffelen en een vrijpartij, vonden al gretig aftrek op internet, maar nu in coronatijd helemaal. Seks is met een klik en een swipe beschikbaar, maar echte intimiteit, echte connectie is de grote schaarste. Als toekomstonderzoeker zie ik steeds

meer knuffelmachines, zwaartedekens, telefoons met huidachtige hoezen, zachte stoffen en vibrerende armbanden: alles om elkaar maar door middel van technologie te bevoelen. Maar de streling van je telefoon valt in het niet bij de kracht van de innige omhelzing. Het grote verlangen dat alleen maar groter wordt de komende jaren, aangejaagd door technologisering, is de behoefte aan verbondenheid en intimiteit met mensen, niet met een virtueel of technologisch surrogaat ervan.

COVID-19

Dit grote verlangen is nog verder toegenomen sinds de uitbraak van corona. De om zich heen grijpende pandemie, COVID-19, heeft de trend die al in gang was gezet enorm versneld. Daar waar Mabel en ik een door technologie ingegeven huidhongersnood voorspelden in 2040, is de nood nu al overal te zien en voelen. We zijn het zat om elkaar alleen maar te zíen, en strelen elkaar via schermen. We willen onze geliefden weer aaien, zoenen, omhelzen, knuffelen. Het beeld op televisie van twee oude geliefden, in plastic gehuld, die elkaar een laatste, veilige knuffel trachten te geven, staat op mijn netvlies gebrand. De tweede golf laat niet alleen de cijfers, maar ook de eenzaamheid verder oplopen. Geen verenigingsleven, geen feestjes en minder bezoek. Depressie en angst liggen op de loer en krijgen vat op steeds meer

mensen. Dit raakt niet alleen alleenstaanden en ouderen. Ook Nederlandse jongeren kruipen steeds meer in hun schulp. Je zou verwachten dat ze elkaar digitaal meer opzoeken, maar ze gaan juist meer in isolement. Ze praten minder met elkaar en verkiezen Netflixen boven socializen. We zijn eigenlijk massaal toe aan een tienweekse cursus geluk. Hoe houden we onszelf gezond en gelukkig? Hoe houden we contact, ook in de anderhalve-meter-samenleving?

Nieuwe solidariteit

Gek genoeg heeft juist corona een wending gebracht die ons in al onze misvattingen kan helpen. We komen uit een hyper-individualistisch tijdperk. Je bent zelf verantwoordelijk voor je gezin, je werk, je leven en je moet ook nog eens de beste versie van jezelf zijn. Om over het leven op Instagram en Facebook maar te zwijgen. We worden massaal ongelukkig van het vergelijkingsmateriaal wat ons daar te pas en te onpas onder de neus wordt geduwd. Geen wonder dat studenten met stressklachten schering en inslag zijn en geen wonder dat er in Nederland steeds meer mensen met een burn-out thuis komen te zitten. Eenzaamheid is een groeiend probleem. We zijn in onze vrije seculiere samenleving het verbond kwijtgeraakt. De grote verhalen zijn uit en het geloof in het individu is tot eenzame hoogte gestegen. Het heeft ons vast veel opgeleverd, maar we zijn ook een aantal zaken verloren. Rituelen, naastenliefde en een gedeeld moraal. Omdat alles over ‘ik’ ging, vergaten we ‘wij’. Maar uit nood geboren ontstond er een nieuw gedeeld verhaal als het cement van onze samenleving. Een gedeeld gevaar eigenlijk: de coronacrisis. Er ontstond ontzettend snel een nationaal gevoel van verbroedering, dat uiteraard ook tegenstanders kent. Natuurlijk polariseren we in het publieke debat, maar tegelijkertijd zie je dat het hyper-individualisme een te krappe schoen is geworden. Het belang van het collectief is groter dan dat van het individu, en dat is lang niet zo geweest. We doen boodschappen voor onze buren, vegen elkaars straten schoon, doen Omapost in de brievenbus en maken er samen het beste van, zwerend dat we het anders zullen blijven doen. Twijfelend of we dat kunnen. De beweging van ‘ik’ naar ‘wij’ is ingezet. We herwaarderen wat waarde heeft: echt contact, vriendschap, er voor elkaar zijn, de medemens. Ook wel: geloof, hoop en liefde.

In de tussentijd

De studenten aan Yale vonden een gedeelde gemeenschap, een thuis, waar ze samen hoorden. Larie Santos hielp hen om te begrijpen waar ze echt gelukkig van werden: intimiteit, vriendschap, diepgaande gesprekken, contact met mensen in plaats van met dingen. Wij vormen nu samen een gedeelde gemeenschap met een gedeelde tegenstander. Wat kunnen wij doen om elkaar te helpen in deze anderhalve-

meter-samenleving? Hoe kunnen we onze misvattingen overstijgen? Ik zag een fantastisch T-shirt met de tekst: community is the new immunity. En alhoewel dit feitelijk niet klopt, raakt het toch een waarheid. We kunnen het alleen met elkaar. We zitten in hetzelfde team.

Hoe bevechten we de huidhongersnood als team? De toekomst van contact schreeuwt om menselijke aandacht. De primaire levensbehoefte van fysiek contact leren we niet zomaar af. Het is als ademen of eten. Een honger die nooit te stillen zal zijn. We staan weliswaar op anderhalve meter achterstand, maar we kunnen toch geluk vinden in alles wat wel kan. Een paar ideeën! 1. Contact hoeft niet per se schouder aan schouder of hand in hand gemaakt te worden. Maak oogcontact, gebruik je lichaamstaal en glimlach. Leg je apparaten weg en plan momenten van echt contact in. Of je nu een half uur samen buiten wandelt of een kop koffie drinkt op afstand. 2. Groet elkaar, denk niet dat de ander je gek vindt. Ik kom zelf uit een dorp waar we elkaar allemaal groeten, weet je wel hoeveel glimlachen je dan op een dag treft? 3. Knuffel je hond of kat, ook dan komt het knuffelhormoon oxytocine vrij, net als bij menselijk contact. 4. Geef betekenis aan het alledaagse door je eigen rituelen te maken. Als je niet kunt zingen in het koor, zing dan zelf elke ochtend na het tandenpoetsen. Als je geen kaars kunt branden in de kerk, stuur de mensen die je liefhebt een kaars en spreek een moment af dat je die allemaal aansteekt. 5. Plan momenten in om naar buiten te gaan, wandel samen een eind en spreek eens een thema af waar je het de volgende keer over kunt hebben. Misschien wil je elkaar wel spreken over eenzaamheid of sterfelijkheid. Dan heb je een week om na te denken over wat dit thema voor jou betekent en heb je gegarandeerd een dieper gesprek dan het praatje bij de kassa. Ik ben zelf het initiatief Tafelgenoten gestart. Een lunch om mensen bij elkaar te brengen, met dialoog en oog voor elkaar. Het is een ritueel volgens een vast recept, met een levensthema als gespreksonderwerp.

Door mijn nieuwste onderzoek naar de toekomst van genot ben ik erachter gekomen dat het grootste geluk uitgesteld geluk is. De belofte dat je iets krijgt, maakt het krijgen zelf vele malen zoeter. We kunnen wel stellen dat we inmiddels geoefend zijn in het uitstellen van ons verlangen: misschien voelt de eerste knuffel die je krijgt des te fijner. En tot die tijd: een digitale zoen, een simulatie, maar wel gemeend.

In Museum De Voorde in Zoetermeer was van 5 juni tot en met 29 november de tentoonstelling 75 jaar Vrijheid – 75 jaar Humanitas te zien.

In de pop­uptentoonstelling, een initiatief van Humanitas Zoetermeer en het museum, werd aan de hand van voorwerpen, foto’s, tijdschriften en documenten de geschiedenis van vereniging Humanitas verteld.

Volgens conservator Marjonne Kube waren bezoekers die Humanitas niet (goed) kenden vooral onder de indruk van de hoeveelheid en diversiteit van de projecten. “O, doen ze dat ook,” was een veelgehoorde opmerking. En dat Humanitas al zo lang hulp biedt, verraste veel bezoekers ook, net als het feit dat Humanitas aan de wieg van de goede­doelenloterijen heeft gestaan en betrokken was bij de legendarische VARA Sterrenshow van Willem Ruis.”

Fotografie: Richard Jetten

Hoe werkt dat, nalaten aan een goed doel?

Soms is het goed even stil te staan en na te denken over hoe je de zaken geregeld wilt hebben na je overlijden. Als je niets vastlegt, gaat de erfenis automatisch naar je familieleden. Maar je kunt ook een goed doel, zoals Humanitas, in je testament opnemen. Nickey Smelt van Executeursdiensten.nl verzorgt namens Humanitas de afwikkeling van nalatenschappen. We vroegen haar hoe dat in zijn werk gaat.

“We regelen desgewenst alles”

“Mensen die nalaten aan goede doelen zijn heel bijzondere mensen. Zoiets doe je niet zomaar. Degenen die Humanitas in hun testament opnemen, noemen zich vaak humanisten. Sommigen hebben aan den lijve ervaren wat Humanitas kan betekenen. Ik ken iemand die meedeed aan een rouwverwerkingsgroep, nadat zijn partner was overleden. Hij was daar zo van onder de indruk, dat hij besloot de opbrengst van zijn kunstcollectie ten goede te laten komen aan Humanitas.

Het kan ook gaan om mensen die geen (contact met) familie meer hebben, waardoor zij niemand uit hun omgeving kunnen aanwijzen die de nalatenschap afwikkelt. In dat geval kunnen mensen Humanitas als executeur aanwijzen. Als executeur van Humanitas is het voor mij belangrijk dat, juist als er niemand anders meer is, zij evengoed zelf de afwikkeling van hun nalatenschap hebben kunnen bepalen. Dat ik hun nalatenschap mag afwikkelen zoals zij dat hebben vastgelegd. Ik kom samen met een medewerker van Humanitas bij hen thuis en dan bespreken we hun wensen. We regelen desgewenst alles. Van de uitvaart en het uithuizen en verkopen van de woning tot aan de laatste aangifte inkomstenbelasting. Soms krijgen we specifieke verzoeken, zoals het uitstrooien van de as samen met de as van een geliefde of huisdier, of het vernietigen van persoonlijke bezittingen als foto’s of paperassen, zodat niemand daar ooit een snippertje van te zien krijgt. Ook dat doen we. Het geeft hen vaak

veel rust als dit allemaal is geregeld en vastgelegd. En iedereen kan er gebruik van maken, zolang wij uit de kosten komen.

De vragen die we krijgen variëren van: wat doe je na mijn overlijden met mijn lichaam en mijn spullen tot wat gebeurt er met mijn huisdieren? Het is voorgekomen dat ik na een overlijden meteen iemand moest regelen om de hond van de overledene uit te laten, nieuwe baasjes te vinden en de volgende dag naar Friesland af te reizen om de hond over te dragen. Precies zoals meneer dat had aangegeven in zijn wensenlijst.

Overigens hoeft echt niet alles naar het goede doel te gaan. Er kunnen ook andere erfgenamen, bijvoorbeeld familie of goede vrienden, in het testament worden opgenomen. Natuurlijk komt het wel eens voor dat er nabestaanden zijn die teleurgesteld of boos zijn omdat is nagelaten aan een goed doel. Ik vind het een ontzettend mooi onderdeel van mijn vak om ook die emoties in goede banen te leiden. Ik kan niet iedereen z’n zin geven, maar ik streef ernaar dat uiteindelijk iedereen tevreden is.”

MEER INFORMATIE?

Overweegt u Humanitas op te nemen in uw testament? Of heeft u vragen hierover? Neem dan contact op met Victoria Rekatsinas, relatiebeheerder nalatenschappen, via e­mailadres v.rekatsinas@ humanitas.nl of via telefoonnummer 06­24604575.

“De drempel is lager geworden”

De coronatijd maakt iets bijzonders los, zien we bij Humanitas: mensen die zich eenzaam voelen, komen er makkelijker voor uit. Ook melden zich meer vrijwilligers die iets willen betekenen voor een ander. Tijdens een gezellige Ontmoet en Groet wisselden Eindhovense deelnemers en vrijwilligers hun ervaringen uit.

Tekst: Josephine Krikke.
Fotografie: Catharina
Gerritsen.
“De lockdown zorgde voor een grote aanwas van mensen die vrijwilligerswerk wilden doen”

Humanitas­coördinator Uridische Matheeuwsen heet iedereen welkom

Een ‘dokter’ die je buiten op de stoep al opwacht. Ze bestaat en ze heet Inge. Samen met haar twee ‘zusters’ heet ze op deze herfstige septemberdag de 27 bezoekers van de bijeenkomst Ontmoet en Groet van harte welkom. Met hartjes in allerlei vormen, van stickers tot snoepjes en spelletjes die later op de middag in tweetallen zullen worden gedaan. Inge is een liefdesdokter. Want niemand kan zonder liefde, is haar stellige overtuiging. We hebben het nodig om te ontvangen maar ook om te geven. Als liefdesdokter bieden zij en haar twee collega’s luchtige lessen in verbinden.

Lange tijd konden er geen gezamenlijke bijeenkomsten plaatsvinden voor deelnemers en vrijwilligers, maar nu het even mogelijk is heeft coördinator Uridische Matheeuwsen van Humanitas Eindhoven gelijk een spetterende editie georganiseerd, met ondersteuning van sponsor DELA Fonds. Tegen -

over elkaar zitten deelnemers en vrijwilligers aan een tafeltje. Tussen hen en het volgende koppel zit een plastic scherm. Hapjes gaan rond en er wordt druk gepraat en gelachen.

De bezoekers van deze middag zijn aangesloten bij de activiteit Vriendschappelijk Huisbezoek Van Mens tot Mens. De bedoeling is dat zij elkaar geregeld zien. Maar toen de corona-uitbraak in maart 2020 roet in het eten gooide, groeide er een idee voor een ander soort contact. “Het is eigenlijk heel ouderwets,” vertelt Uridische. “Mensen zijn elkaar gaan bellen. En dat werkte zo goed dat we een nieuwe activiteit hebben geïntroduceerd: Belgezel.”

De lockdown zorgde voor een grote aanwas van mensen die vrijwilligerswerk wilden doen. Met name jongeren, die normaal erg druk waren maar nu tijd hadden om wat voor de ander te betekenen;

iets wat ze eigenlijk al langere tijd wilden doen. Ook leidde de thuisisolatie ertoe dat meer mensen zich eenzaam voelden. “Meer dan ooit hadden en hebben zowel jongeren als ouderen behoefte aan een praatje,” gaat Uridische verder. “Het mooie aan de coronatijd is dat het makkelijker is geworden om daar openlijk voor uit te komen. Mensen zagen en hoorden dat ze niet de enigen waren en dat maakte de drempel lager om zich bij ons aan te melden als deelnemer.”

Zowel de vrijwilligers als de deelnemers waren te spreken over hun telefonische maatje. “Het blijkt een stuk laagdrempeliger te zijn dan het huisbezoek,” legt Uridische uit. “Een deelnemer hoeft niemand in zijn of haar huis toe te laten en voor vrijwilligers is het sneller geregeld om even de telefoon te pakken in plaats van fysiek langs te gaan. Voor veel mensen is het ook makkelijker om te praten wanneer ze niet iemand tegenover zich hebben. Ik denk ook dat minder vooroordelen een

rol spelen, doordat je elkaar niet ziet.” Uridische is trots op het resultaat: “Ik heb al veertig koppelingen mogen maken in de eerste maanden voor mensen die eenzaamheid ervaren.”

Tijd voor de liefdesdokter om aan de slag te gaan. Ze geeft de aanwezigen ‘vitamines’ mee in de vorm van een opdracht die ze met hun tafelgenoot moeten doen. De eerste vitamine: liefde voor jezelf. Nummer twee: liefde voor de ander. En drie: liefde kunnen ontvangen. Dokter Inge: “Als je bewust iets aanneemt, verhoogt dat je geluksgevoel en versterkt het je immuunsysteem.” En met die wijze lessen in hun zak verlaten de bezoekers vrolijk en uitbundig de ruimte.

ELIZABETTA & DIONNE

Deelnemer Elizabetta: “Sinds ik een oogaandoening heb, ben ik mijn sociale leven behoorlijk kwijtgeraakt. Ik ben beeldend kunstenaar en filosoof, zat in allerlei genootschappen, deed aan bridge, noem maar op. Maar nu kom ik de deur niet meer uit.

Ik heb goed contact met mijn familie, maar miste iemand tegen wie ik echt alles kon zeggen. Voor mij was het niet lastig om mijn eenzaamheid te erkennen. Je moet een eerste stap zetten om de volgende te kunnen doen. Daarom heb ik me bij Humanitas aangemeld. Met Dionne klikt het enorm. We bellen en zien elkaar wekelijks. En echt,

never a dull moment. Iedere keer valt er wel wat te lachen, te zien, te beleven. Dankzij Dionne ben ik zelfs gaan zingen. Ik heb nu les via YouTube. Mijn kleinkinderen wisten niet wat ze hoorden, haha.”

Vrijwilliger Dionne: “Toen ik Elizabetta ontmoette had ze een schorre stem, omdat ze met bijna niemand meer praatte. Daar schrok ik van. Ik heb haar verteld dat ze haar stem kon trainen door te zingen. Dat is ze gaan doen en nu is ze niet meer schor.

We hadden meteen een klik. We hebben allebei iets met kunst en hebben altijd genoeg te bespreken. Elizabetta en ik hebben een mooie mix gevonden van bellen en elkaar zien. Via de telefoon brainstormen we samen eerst over wat we gaan doen die week. Bijvoorbeeld boodschappen doen en dan ergens een kopje koffie drinken.

Dit vrijwilligerswerk vind ik heel bijzonder. Ik heb zelf ook een moeilijke periode gekend in mijn leven en heb toen veel steun ervaren. Daardoor heb ik weer de regie over mijn leven kunnen nemen. Dat wil ik ook graag voor een ander doen.”

Deelnemer Johan: “Mijn baan was belangrijk voor me. Ik had een heel specialistische en tijdrovende baan in de ICT. Toen ik dit werk kwijtraakte als bijna zestigjarige, belandde ik in een gat. Mijn netwerk viel weg, ik had geen contacten meer en zat maar op de bank. De komst van Wouter heeft een nieuwe impuls gegeven. Mede door hem heb ik weer vertrouwen gekregen en ben ik zelf actiever geworden in de buurt. Dat is nu mijn lust en mijn leven. Ik werd waarnemend voorzitter van de wijkvereniging en maakte een jaarplan om mensen met elkaar te verbinden. Maar toen kwam corona en ging het de prullenbak in.

In plaats daarvan bedacht ik het project SamenBuren waarmee we elkaar opzoeken in deze bijzondere tijd. Hiervoor heb ik ook de website samenburen.nl ontwikkeld. Zo hoop ik mensen met elkaar te verbinden en te voorkomen dat ze zich buitengesloten voelen in mijn wijk. Als Wouter mij niet had aangemoedigd, was dit er niet uitgekomen. Ik ben hem heel dankbaar.”

Vrijwilliger Wouter: “Al langere tijd wilde ik vrijwilliger worden. Afgelopen jaar heb ik de stap gezet. Via Google kwam ik bij dit project uit en werd ik gekoppeld aan Johan. We hebben hetzelfde werkgebied en we praten graag over de dingen van het leven. De eerste ontmoetingen voelde ik me een beetje machteloos omdat Johan door het wegvallen van zijn werk niet veel meer omhanden had. Maar op een gegeven moment besloot ik: het is aan hem. Na een paar gesprekken bleek hij zelf de handschoen te hebben opgepakt en actief te zijn geworden bij de buurtverening. Door zijn activiteiten als vrijwilliger leefde hij helemaal op. Mensen moeten zich nuttig kunnen voelen om gelukkig te zijn.”

“De komst van Wouter heeft een nieuwe impuls gegeven”

Vrijwilliger Wouter (links) en deelnemer Johan (rechts)
“Het voelt alsof we er een nieuw familielid bij hebben”

ZAHIRIS

“Het is heel fijn dat Ana mij helpt om actief te worden in de samenleving. Ik ben er zo blij mee”

Deelnemer Zahiris: “Een paar jaar geleden ben ik uit de Dominicaanse Republiek naar Nederland gekomen. Alles was nieuw hier. De afgelopen maanden voelde ik me heel erg alleen, mede omdat ik een ongeluk had gekregen op mijn werk en thuis kwam te zitten. Ik had ook wat hulp nodig met praktische dingen, wist nog niet helemaal goed hoe de Nederlandse samenleving werkte. Maar ik wilde niet alles aan mijn kinderen vragen.

Kortgeleden ben ik gekoppeld aan vrijwilliger Ana. Zij leert me Nederlandse dingen koken en als ik verdrietig ben, zoals afgelopen week, dan bel ik haar. Het is heel fijn dat ze mij helpt om actief te worden in de samenleving. Ik ben er zo blij mee. Ja, het voelt alsof we er een nieuw familielid bij hebben.”

HET GELUK VAN HET KLEINE

Contact van mens tot mens is al 75 jaar het centrale element in het vrijwilligerswerk van Humanitas. Maar dat ‘normale’ contact viel weg of kreeg een andere vorm toen in maart in Nederland de coronacrisis uitbrak. Inmiddels zitten we vol in een tweede golf en dus weer veel thuis. Wat doet dat met ons als mens, en met het vrijwilligerswerk van Humanitas? We gingen op onderzoek uit.

Tekst: Hilde Duyx Illustraties: Adrien Parlange
“Het haalt het dan wel niet bij persoonlijk contact, maar we blijven in ieder geval betrokken”

“Bovenaan haar tekening schreef ze ‘Happy ending’.” Cilia Wagemaker klinkt geraakt. Als vrijwilliger bij HomeStart Almere begeleidt ze gezinnen die behoefte hebben aan opvoed ­ en gezinsondersteuning. Onder hen een gezin met een jonge dochter, Esra, die zich tijdens de corona­lockdown maar moeilijk weet te vermaken. “Om de moeder te ontlasten ging ik met Esra skypen. In het begin ging dat vooral over huiswerk en school, maar op een gegeven moment zei ze: ‘Cilia, ik wil corona tekenen.’ Oké, dacht ik, dan gaan we dat doen. Enthousiast ging ze aan de slag. Haar tekening was prachtig, en de door haar geschreven boodschap hoopvol.”

Na het tekenen, dat Esra hielp om haar ervaringen en angsten over corona te verwerken, gingen ze samen aan de origami. Ook dat was leuk. “Esra werd steeds blijer,” vertelt Cilia. “Skype was handig, omdat we elkaar konden laten zien wat we aan het maken waren. Ik deed natuurlijk vol met haar mee, met een beetje hulp van YouTube. Nadat de eerste coronagolf achter de rug was en de scholen weer opengingen, zei Esra’s moeder tegen me dat ze het knutselen en tekenen echt had opgepakt. Toen dacht ik, ja, dat is toch mooi. Dat was zonder Home­Start begeleiding in coronatijd misschien nooit gebeurd. Dat ontroert me dan.”

STRESS EN SPANNING

Het coronavirus heeft de wereld dan wel op z’n kop gezet, er zijn de afgelo­

pen maanden ook veel mooie en creatieve initiatieven ontstaan om mensen te ondersteunen, zoals dit voorbeeld van Cilia. Dat dit hard nodig was en nog steeds is laten recente cijfers en onderzoeken zien. Uit onderzoeken van MIND en het Trimbos­instituut (in mei gepubliceerd) blijkt dat veel mensen die al psychische klachten hadden vóór de uitbraak van het coronavirus hun klachten zien toenemen. Stress en spanning worden nu vaker genoemd dan angst en paniek. Een meerderheid van de respondenten mist face­to­face contact.

Ook de Nederlandse ggz maakt zich grote zorgen over de gevolgen van de coronacrisis voor de geestelijke gezondheid van de Nederlandse bevolking. De ggz deed een rondvraag onder leden, die gezamenlijk negentig procent van het geestelijke­gezondheidsveld bestrijken. De grootste zorgen gaan over de jeugd: bij die groep kwamen de afgelopen periode meer stress­ en depressieklachten voor. Door een lockdown hebben zij niet de veiligheid, vrijheid en experimenteerruimte die nodig is voor hun ontwikkeling.

SOCIALE WEZENS

“En deze tweede golf maakt het er niet makkelijker op,” zegt ook hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers. Zij is lid van de Wetenschappelijke Adviesraad Corona Gedragsunit, die het RIVM adviseert. “Corona is een chronische stressor en hoe langer de

crisis duurt, hoe hoger die stress. Dat zit ‘m niet alleen in het missen van contact, maar ook in de constante dreiging van het virus, de angst dat geliefden ziek worden en de onvoorspelbaarheid en oncontroleerbaarheid van de situatie. Hoe lang gaat dit nog duren? We weten het niet en alle experts zeggen weer iets anders. In het voorjaar konden we tenminste nog veel naar buiten, scheen de zon regelmatig. Nu komt de winter eraan en zijn de dagen korter. Dat zorgt er toch voor dat we meer binnen gaan zitten.”

Van de maatregelen vanuit de overheid hebben we op drie niveaus last, zegt Andrea. “Thuisblijven is niet zo heel goed voor je gezondheid. Je komt minder buiten, beweegt minder, en je eet vaak ongezonder. Daarnaast zijn wij als mens sociale wezens. Vooral voor jongeren is het belangrijk om veel sociale contacten te hebben, dat is essentieel voor hun welbevinden. Bij vrienden vinden ze een uitlaatklep, kunnen ze hun problemen bespreken. Maar ook voor alleenstaanden die nu veel alleen thuis zijn is het zwaar. Tot slot zijn de economische gevolgen van de crisis voor een behoorlijke groep mensen groot.”

NIET VERGETEN

En die groep bestaat nou juist vaak uit mensen die Humanitas ondersteunt: kwetsbare mensen met vaak een laag inkomen, die nu nog meer onzekerheid en eenzaamheid ervaren. Dat zien Humanitas ­ coördinatoren Gerdien

Woensdregt van Gezin in Balans en Zohra Azdad van Home­Start dagelijks in de praktijk. Zij doen er sinds de uitbraak van het coronavirus alles aan om hun doelgroep toch te bereiken en de beperkingen van het contact van mens tot mens zo veel mogelijk te verzachten. Voor Gerdien is dat extra lastig, want haar vrijwilligers bezoeken deelnemers in de gevangenis, wat nu nauwelijks nog mogelijk is.

“We willen steeds laten weten, we zijn jullie niet vergeten,” vertelt ze over die heftige tijd. “Gelukkig hebben de gedetineerde moeders nu wel weer contact met hun kinderen, maar dat was een tijdje ook niet mogelijk. Wat kunnen we dan wel? Het vraagt om creatieve oplossingen, zoals het gebruik van e­mates, een programma waarmee je via het schrijven van brieven in contact kunt blijven met gedetineerden. Veel vrijwilligers gingen hiermee aan de slag en dat was hartstikke leuk. Die kregen dan allemaal brieven terug met hartjes of tekeningen erop. Het haalt het dan wel

niet bij persoonlijk contact, maar we blijven in ieder geval betrokken.” Ook Zohra moet zich steeds aanpassen en op zoek gaan naar nieuwe manieren om haar doelgroep te bereiken. “Voor mij is het makkelijker dan voor Gerdien, waar de deuren echt letterlijk dicht gingen. Ik kan de gezinnen die opvoedondersteuning van ons krijgen nog bereiken via videobellen en WhatsApp. Dat wordt enorm gewaardeerd. En omdat veel activiteiten in de wijk zijn afgelast, zijn we daar ook mee bezig. Wat kunnen we voor gezinnen doen om ze uit hun isolement te halen? We wandelen bijvoorbeeld veel, dat mag nu weer gelukkig, al is het een­op­een. En we komen erachter dat het voor sommige gezinnen best fijn is om alleen online contact te hebben. Die hoeven helemaal niet iedere week een vrijwilliger over de vloer.”

NIEUWE WAARDERING

We ontdekken dus ook, ondanks de ellende die er is, nieuwe manieren om met elkaar in contact te komen en te

blijven. “Door niet alsmaar onderweg te zijn en dichter in de buurt een boodschap te doen, is er meer tijd voor praatjes met de buren en het leren kennen van je directe omgeving,” zegt Andrea Evers dan ook. “Waar de wereldreiziger eerder alleen dacht gelukkig te worden van verre reizen, het hippe stadse uitgaansleven of chique restaurants, ontdekken ze nu het geluk van sporten in de natuur, wandelen onder de vrije hemel en de charme van boodschappen doen om de hoek. De coronacrisis brengt velen van ons weer in contact met de lokale ruimte en fysieke omgeving van de eigen buurt, zoals aandacht voor de natuur, moestuin of uitgebreid koken voor het gezin. Een nieuwe waardering van het feit dat in het kleine het geluk schuilt.”

En dat fysieke contact dan, het knuffelen met je ouders, het dicht bij elkaar zijn? “Belangrijk in het contact is het emotionele en sociale aspect, niet alleen het fysieke,” zegt Andrea. “Dat laatste kun je ook zelf halen uit sporten en je lichaam goed verzorgen. Zorg

UITDAGINGEN

In het contact tussen vrijwilligers en deelnemers is bepalend wat de koppels willen en kunnen en wat op enig moment is toegestaan volgens de richtlijnen van het RIVM.

Voor veel activiteiten geldt dat de ondersteuning op afstand wordt opgepakt, via (beeld)bellen of WhatsApp bijvoorbeeld. Maar dat is niet voor iedereen mogelijk. Groepsontmoetingen zijn stopgezet, evenals fysieke trainingen en intervisiebijeenkomsten voor vrijwilligers.

Online kennis overdragen en in verbinding blijven vraagt andere vaardigheden van zowel coördinatoren, vrijwilligers als deelnemers. Niet iedereen kan of wil deze stap maken.

Contact op afstand is een tussenoplossing en vaak een mooie aanvulling. Sommige vrijwilligers haken echter af door online contact.

er dus voor dat je contact hebt met mensen waar je echt blij van wordt, of dat nu is tijdens een wandeling of online. Kun je je hart luchten? Durf je je kwetsbaar op te stellen? Als dat allemaal kan, wordt een belangrijke behoefte vervuld. Het gaat om de kwaliteit van het contact. Daar kun je lang op teren.” Vrijwilligster Cilia herkent dat wel. “Ik hou nogal van een knuffel. Esra ook. Maar dat kon nu niet meer. Op een dag zei ik tegen haar via Skype: jammer hè, dat ik je geen knuffel kan geven. Zij zei toen: dan knuffel ik gewoon de laptop, waarop zij haar beide armen om de laptop heensloeg. Dat deed me zoveel. Meer dan een normale knuffel. Ik zal het niet snel vergeten.”

BETER BEELD

Wat de toekomst ons brengt is helaas onzeker. Gaan we weer terug naar hoe het voor corona was? “Ik denk het niet,” zegt Zohra. “We hebben ontdekt dat online contact ook waardevol kan zijn. Via je beeldscherm kun je

“Juist dit biedt kansen voor een nieuwe wereldwijde solidariteit en maatschappelijk betrokken samenleving”

echt in verbinding zijn met elkaar. Bovendien zie ik meer bereidheid van mensen om te helpen. Er hebben zich veel nieuwe vrijwilligers bij ons aangemeld, die het nut van ons werk nu nog meer inzien. Dat effect houden we nog wel even. Voor nu blijven we ons inzetten, binnen de mogelijkheden, om ondersteuning te bieden voor wie dat nodig heeft.”

Ook Gerdien ziet de voordelen van online contact. “Moeders kunnen vanuit de gevangenis via Skype ineens meekijken thuis,” vertelt ze. “Hoe ziet de nieuwe kamer van de zoon eruit? Hoe mooi is de tuin? Dat geeft die moeders een beter beeld van hoe hun kind het thuis heeft. Daar gaan we niet mee stoppen als er straks een vaccin is.”

SOLIDARITEIT

Een nieuwe verbondenheid en samenwerking. Het is het ideale beeld, dat we dát aan deze crisis overhouden. Toch kan het. “Ik zie dat we ons door de veranderingen binnen de zorg, verpleeg­

en verzorgingshuizen sterker betrokken voelen bij de zorg, het welzijn en de gezondheid van onze kwetsbare naasten,” zegt Andrea Evers tot besluit. “Ook bellen en appen we ineens massaal met elkaar en delen we veel meer privézaken, ook in de werksfeer, iets wat enkele maanden geleden nog ondenkbaar was op deze schaal. En deze verbondenheid is zelfs globaal zichtbaar. Corona maakt ons bewust van de onderlinge afhankelijkheid wereldwijd. Een oplossing in één land heeft nauwelijks effect als we dezelfde oplossingen niet ook in andere landen kunnen toepassen. Juist dit biedt kansen voor een nieuwe wereldwijde solidariteit en maatschappelijk betrokken samenleving.”

“Dit werk is leuker dan welk zakelijk succes ook”

“Eerlijk gezegd had ik altijd een groot vooroordeel over mensen in de gevangenis. Maar toen ik er meer over begon te lezen, besefte ik dat het iedereen kan overkomen. We balanceren allemaal op een soort randje; het kan zo maar anders lopen in je leven.

Als vrijwilliger heb ik contact met een aantal gedetineerden en mensen die net vrij zijn. We praten met elkaar, maar ik probeer vooral goed te luisteren. De trainingen van Humanitas hebben me geholpen om gesprekken te kunnen voeren. Ik was door mijn werk al wel gewend om dat te doen, maar het was toch goed om stil te staan bij dingen als: wat kun je wel en niet doen? Hoe ver ga je?

Op een voorjaarsdag in 2019 ging ik voor het eerst naar Theo. Na negen deuren werd ik in een bezoekerskamer gebracht. Het was in het begin vooral te merken dat Theo zijn ei kwijt wilde over het gemis van zijn kinderen en kleinkinderen, die hij zelden ziet. Ik heb hem lekker veel laten praten. Maar ook heb ik geprobeerd hem er vanuit hun positie naar te laten kijken. Er is veel gebeurd in zijn, maar ook in hún leven.

Aan Theo merk ik dat hij altijd heel blij is als we elkaar zien. Zijn bestaan is soms best eenzaam, zeker ’s avonds. In mijn werkzame leven heb ik onder andere een aantal bedrijven gehad. Nu ik voor Humanitas actief ben, denk ik geregeld: ik had een ander vak moeten kiezen. Dit is veel leuker! Ik zie wat ik kan betekenen voor een ander en dat geeft echt een goed gevoel. Dat Theo het nu goed heeft, is echt veel leuker dan welk zakelijk succes ook.”

Maatjes (ex ­ )gedetineerden De vrijwilliger, Jan

Maatjes (ex ­ )gedetineerden

De deelnemer, Theo

“Ik kan eindeloos praten en Jan kan goed luisteren”

“Het klinkt misschien gek, maar ik heb een gelukkige tijd gehad in de gevangenis. Ik was er eindelijk bevrijd van het leven dat ik daarvoor leidde. Ik deed er van alles, maar kreeg geen bezoek. Het contact met mijn kinderen en kleinkinderen miste ik enorm, dus dat was soms best wel eenzaam.

Een half jaar voordat ik werd vrijgelaten kwam vrijwilliger Jan op mijn pad. We hadden leuke gesprekken. Ik kan eindeloos praten, haha. En Jan kan goed luisteren.

Op de dag dat ik vrijkwam had ik geen vervoer naar mijn nieuwe huis. Jan besloot toen om me te brengen. Er is nog een vrijwilliger van Humanitas aan wie ik veel te danken heb: Hanneke. Zij heeft me bijgestaan in het zoeken naar een woning. Ja, Jan en Hanneke zijn een soort nieuwe familie voor mij geworden. Zonder hen zou ik me nu veel meer alleen voelen.

Vroeger had ik een kleine boerderij in de natuur. Ik had een prachtige tuin, kippen, geiten, noem maar op. Ik heb nu een huurhuisje en ik heb de hele tuin opnieuw aangeplant. Man, wat ben ik hier gelukkig. De hulpverleners vonden het spannend dat ik helemaal op mezelf ging wonen. Maar ze staan er allemaal versteld van hoe goed het gaat. Jan komt bijna elke week langs of we spreken af voor een kop koffie in de stad. Ik geniet van mijn vrijheid. Maar ik vergeet ook mijn vrienden in de gevangenis niet. Ik heb net weer een brief voor een van hen langsgebracht.”

Tekst: Josephine Krikke
Fotografie: Emmely van Mierlo

2020 → 2021

Blik terug, kijk vooruit en visualiseer. Vul in, scheur uit en hang op!

Illustratie: Elise van Iterson

MARGRIET SCHREUDERS (42)

– Nationale

Postcode Loterij, Hoofd Goede Doelen

“Tijdens mijn studententijd werkte ik op het callcenter van de Nationale Postcode Loterij. Ik dacht: tjonge, je laat mensen mooie prijzen winnen en tegelijkertijd gaan er miljoenen naar organisaties die zorgen dat we naar elkaar omzien. Het sprak me enorm aan. Want als middelbare scholier was het voor mij al belangrijk om anderen de helpende hand te reiken. Bijvoorbeeld als vrijwilliger. Bij het callcenter kreeg ik regelmatig mensen aan de lijn die eigenlijk behoefte hadden aan een praatje, vanwege een moeilijke of levensveranderende fase. Ik heb in die tijd regelmatig mensen doorverwezen naar Humanitas. Omdat je weet: deze persoon heeft behoefte aan steun in de rug. En Humanitas helpt mensen op de been met behoud van eigen regie. Dat zelfbeschikkingsrecht vind ik heel belangrijk. Want hulp kan ook leiden tot afhankelijkheid en dat is in niemands belang. Dat Humanitas een van de goede doelen van de Nationale Postcode Loterij is, past ook helemaal bij ons. Ik ben met veel plezier blijven ‘plakken’ bij de loterij en mag nu als hoofd van de afdeling Goede Doelen zorgen dat het geld naar de juiste organisaties gaat. Daar sta ik gelukkig niet in m’n eentje voor, want het is een enorme verantwoordelijkheid. De deelnemers doen aan de loterij mee in het vertrouwen dat minstens veertig procent van hun inleg naar een goed doel gaat. Dat vertrouwen wil ik ook waard zijn. Elke euro wil je natuurlijk zo goed mogelijk besteden. Maar soms moet je daarbij verder kijken dan de economische waarde en de cijfers. Dan voel je dat een bepaald initiatief een zetje moet krijgen, omdat het waarden als compassie en solidariteit ondersteunt. Die waarden kun je niet kwijt in een excelsheet.”

Tekst: Judith Zeeman

Fotografie: Harry Brieffies

Drie mensen vertellen waarom zij kiezen om zich te verbinden aan Humanitas.

DAVID OTTO (39) – Donateur

“In onze maatschappij komen veel mensen – vooral vanwege pech – in situaties waar ze niet zelf meer uit kunnen komen. Die mensen moeten we helpen, financieel en met onze talenten. Ooit zag ik op televisie een item over het Maatjesproject van Humanitas. Net op een moment in m’n leven dat ik dacht: wat zou ik voor vrijwilligerswerk kunnen doen? Wat kan ik voor een ander betekenen? Ik verveelde me niet, maar had tijd over. Dus belde ik naar Humanitas. Uiteindelijk ben ik zeven jaar vrijwilliger bij het Maatjesproject geweest, totdat het niet meer te combineren was met mijn werk.

Sinds anderhalf jaar heb ik een eigen bedrijf. En ik herinnerde me een artikel over mensen met een goede opleiding en een goede baan die een deel van hun salaris aan een goed doel doneren. Nu was ikzelf in de gelegenheid om dat te doen. Ik doneer nu aan het project Vang Je Droom, waarvan Humanitas Twente de uitvoerende organisatie is. Zij organiseren onder meer kindervakanties voor kinderen uit minder bedeelde gezinnen. Ik vind het een heel mooi project. Ook mooi is dat de ANBI­status van Humanitas ervoor zorgt dat je een gift met belastingvoordeel kunt schenken. Dat voordeel doneer ik vervolgens ook weer.

Het hoeven geen grote bedragen te zijn, de drempel is echt heel laag. Als we dat met heel veel mensen doen, kan dat iets teweeg brengen. En nog iets: grote hulpacties op tv zijn natuurlijk prima, maar kijk vooral om naar mensen in je omgeving die het moeilijk hebben. Ook vlakbij kan iemand hulp nodig hebben.”

KELSEY

VAN

DAM (22)

– Stagiaire bij Gezonde Maatjes en winnaar dichtwedstijd voor vrijwilligers in Almere

“Ik studeer Social Work. Vorig jaar liep ik stage bij Humanitas Match in Almere. Daarbij ben je het maatje van een kind dat wat extra aandacht en gezelligheid kan gebruiken. Toen iemand op school kwam vertellen over Humanitas dacht ik meteen: daar wil ik stage lopen. Gelukkig was er plaats. Erg leuk dat ik ook die dichtwedstrijd won. Waar Humanitas voor staat vind ik erg mooi. We moeten elkaar namelijk een beetje helpen in het leven, dat vind ik belangrijk. Sinds kort loop ik stage bij Gezonde Maatjes in Amsterdam. Daarbij stimuleer je het kind om meer te bewegen en meer zelfvertrouwen te krijgen. Hierbij werk je echt naar een doel toe, dat is best uitdagend. Ik vind dat ik goed begeleid word tijdens mijn stageperiode. Vooraf heb ik een training gehad over het Gezonde Maatjesproject en de omgang met ouders en kind. Daarna maakte ik, samen met mijn stagebegeleidster, kennis met mijn nieuwe maatje en haar moeder. Ik heb al best veel geleerd over contact maken en hoe je de ouders bij het kind betrekt. Hier wil ik tijdens mijn stage verder in groeien. Ik vind dat alle mensen gewoon eens moeten uitproberen wat vrijwilligerswerk is. Het heeft zoveel mooie kanten. Als je dat nooit hebt gedaan, weet je dat niet. Je merkt vaak dat je gewaardeerd wordt door de mensen die je helpt, daar word je zelf ook blij van.”

Humanitas vind je op meer dan tachtig plekken in Nederland. Op al die plekken wordt ondanks alle beperkingen die de coronamaatregelen met zich meebrengen onze 75ste verjaardag gevierd. Een kleine greep: kijk en vier met ons mee.

JUBILEUMKRANT

MIDDEN­GRONINGEN

Een speciale jubileumkrant viel dit voorjaar op de mat bij alle inwoners van midden­Groningen. Vrijwilligers vertellen hierin wat zij doen, wat hen drijft en laten zo zien wat de rol van vrijwilligers in de samenleving is. Natuurlijk hopen we dat dit nog meer mensen beweegt om zich als vrijwilliger bij Humanitas aan te sluiten.

75

WIE JARIG IS TRAKTEERT

Humanitas Lansingerland trakteerde elke inwoner die net als Humanitas in mei van dit jaar 75 jaar is geworden, op een heerlijke slagroom­ of appeltaart.

GEDICHTENWEDSTRIJD ALMERE

Humanitas Almere organiseerde een dichtwedstrijd voor haar vrijwilligers. Wat betekent Humanitas voor jou en jouw mede­Almeerders?, luidde de uitdaging. Vrijwilliger Kelsey schreef het winnende gedicht.

Van aandacht knapt ieder mens op

Complimenten uitdeelboekje

EEN SLINGER VAN AANDACHT IN UTRECHT

Humanitas Utrecht brengt een beweging, een slinger van aandacht, op gang ter ere van ons 75­jarig bestaan. Inwoners van Utrecht worden het hele jaar gestimuleerd om iets te doen waarmee ze een bekende of onbekende aandacht geven. Want van aandacht knapt ieder mens op! Op 1 maart, Nationale Complimentendag, startte deze actie met het uitdelen van een speciaal voor Humanitas ontworpen Complimentenuitdeelboekje. Elke ontvanger werd gevraagd om de complimenten in het boekje aan iemand door te geven.

Iedermens,grootenklein, Omverdienthetomhiertezijn. testralenalsdezon, te dansen door het leven. En als dat niet lukt... is Humanitas er even.

KNUTSELWEDSTRIJD RIVIERENLAND

Humanitas Rivierenland vierde

Humanitas 75 jaar met een creatieve wedstrijd voor thuiszittende kinderen en volwassenen, met als thema: waar denk jij aan bij 75 jaar Humanitas? Deelnemers konden een knutselwerk, gedicht, tekening of verhaal insturen. Omdat alle inzendingen zo mooi waren, kregen alle kunstenaars een prijs.

zullen dóórgaan

HUMANITAS NOORD­LIMBURG

BEDANKT HAAR VRIJWILLIGERS

In Venlo, Blerick en Tegelen werden

Humanitas­vrijwilligers in de maand mei bedankt voor hun inzet met deze abriposters.

TV­SERIE GELDERLAND

HELPT HUMANITAS

De maand oktober stond bij Omroep Gelderland in het teken van Humanitas. In het kader van ons 75­jarig bestaan werd een prachtige, vijfdelige tv­serie uitgezonden, waarin Gelderse vrijwilligers van Humanitas en hun deelnemers worden gevolgd. Je kunt deze serie terugkijken op gelderlandhelpt.nl.

Vrijwilligers bedankt!

GEEN KINDERVAKANTIEWEKEN, WEL FEEST

iinjeeigentuin→Knutselen,

Slapenineentip

schminken ,springen o p een l uchtkussen → Waterspelletjes en zwemmentijdensde warme

Al sinds onze oprichting in 1945 organiseert Humanitas vakantieweken voor kinderen. In eerste instantie bedoeld voor kinderen om aan te sterken na de oorlog. Nu voor kinderen die om uiteenlopende redenen zelden of nooit op vakantie kunnen. Door de coronamaatregelen konden de Kindervakantieweken van Humanitas dit jaar voor het eerst in onze geschiedenis niet doorgaan. Een enorme domper, voor iedereen. Toch kijken de kinderen terug op een bijzondere zomer. Dankzij de daadkracht van onze vrijwilligers en de steun van vele sponsoren werd er alsnog van alles georganiseerd.

Bowlenenglow­in

Dank aan alle sponsoren die dit (mede) mogelijk hebben gemaakt: Lions, Rotary, Ronde Tafel, Innerwheel, scouting, brandweer, Stichting WHAM, Jantje Beton, Landal en vele lokale ondernemers, stichtingen, activiteitenlocaties en attractieparken.

“WIJ ZIJN EEN ORGANISATIE VAN DOENERS DIE IN HET HIER EN NU LEVEN”

Tekst: Linda Huijsmans

Illustraties: Adrien Parlange

Humanitas bestaat 75 jaar. In al die jaren is de maatschappij veranderd, maar de humanistische waarden niet. Twee voormalig voorzitters halen herinneringen op aan de periode waarin zij de vereniging leidden en trekken samen met de huidige voorzitter parallellen met nu. “De mensen van Humanitas zijn gedrevener dan ooit.”

GEORGE BROUWER

George Brouwer was al voorzitter van Stichting Humanitas Rotterdam, toen hij in 1992 voorzitter werd van het hoofdbestuur van Humanitas. Dat bleef hij tot en met 1999. Daarnaast was hij gedeputeerde in Zuid­Holland. Onder zijn voorzitterschap werden onder andere de gewesten samengevoegd tot districten en startte Humanitas met Home­Start, dat tot op de dag van vandaag bestaat.

RENÉ PEETERS

René Peeters is onder meer bestuurlijk ambassadeur van het programma Met Andere Ogen (aanpakmetandereogen.nl) en zelfstandige bij opmaatengroei.nl. In de acht jaar dat hij wethouder was in Almere, leerde hij Humanitas goed kennen. Toen hij afscheid nam van de politiek, wilde hij graag Humanitas­vrijwilliger worden. In plaats daarvan werd hij gevraagd te solliciteren als voorzitter van het hoofdbestuur. Dat is hij sinds juni 2018.

INEKE VAN DER WEL

Ineke van der Wel –Markerink was wethouder en burgemeester in onder meer Goor, Warmond en Rijswijk. Zij was voorzitter van Humanitas van 1999 tot 2008. In die periode werd de campagne ‘Doen wat je moet doen’ gelanceerd om nieuwe leden en vrijwilligers te werven. In 2002 werkte zij mee aan het opzetten van de Humanistische Alliantie; een samenwerkingsverband van Nederlandse humanistische organisaties.

Onlangs deed René Peeters, voorzitter van Humanitas, in een open brief een oproep aan de Nederlandse regering. Na de brand in vluchtelingenkamp Moria besloot Nederland na lang discussiëren om honderd mensen op te vangen, ten koste van honderd vluchtelingen uit andere delen van de wereld. “In die brief verwijt ik de regering onethisch handelen. Ik vind het belangrijk om juist nu te laten zien wat humanisme betekent. Als we honderden extra mensen onvoorwaardelijk welkom heten, wordt onze hele maatschappij een stukje beter. Daar staat Humanitas voor en ik vind het mijn taak om dat uit te dragen. Voor ons is ieder mens gelijkwaardig. We staan pal voor dat ideaal.”

George: “Als voorzitter van het hoofdbestuur ben je het boegbeeld van de vereniging. We leven tegenwoordig in een maatschappij die polariseert. Dingen die mensen vroeger alleen op een verjaardagsfeestje of in de kroeg zeiden, gooit iedereen er nu gewoon op de sociale media uit. Men is meedogenloos naar zijn medemens. Ik was voorzitter in de jaren negentig. De tijden zijn veranderd en wat mij betreft vraagt onze tijd om dit soort initiatieven. Ik ben heel blij met de koers die René vaart.”

Ineke: “Humanitas werkt vanuit een maatschappijvisie: als we ook maar één iemand kunnen helpen om een beter leven te leiden, dan maken we de samenleving een stukje beter. Dat doet Humanitas al 75 jaar heel goed, en nog steeds.”

René: “Ons werk is onbaatzuchtig. Wij zijn een organisatie van doeners die in het hier en nu leven. Je ziet wat er nodig is en je doet het gewoon. Onze vrijwilligers zijn onze tentakels in de maatschappij. Zij voelen als eerste wat er speelt en waar veranderingen plaatsvinden. Het bestuur moet dat dan kunnen en durven vertalen naar politiek en bestuur. Humanitas moet in mijn ogen ook een waakhond zijn die ervoor zorgt dat we als maatschappij niet afglijden. Want iedere maatschappij kan afglijden; ook de onze, waar we al 75 jaar in vrijheid leven.”

Ineke: “Een belangrijk advies van mij voor de komende tijd zou daarom zijn: zorg dat de vrijwilligers goed geoutilleerd zijn voor hun taak, dat ze goed ondersteund worden en dat ze begrijpen welke taak ze hebben naast mens zijn en andere mensen de hand reiken als die dat nodig hebben. Die taak is om in onze versnipperde wereld een tegenwicht te bieden tegen de trollen, de commerciële geluiden en de kletskoek op social media. En om je daar goed tegen te kunnen weren, moet je zeker weten dat je rugdekking krijgt.”

René Peeters is sinds midden 2018 voorzitter van het hoofdbestuur van Humanitas. “Ik realiseer me dat ik op de schouders sta van mijn voorgangers,” zegt hij aan het begin van het gesprek, dat noodgedwongen online plaatsvindt. Hij is nieuwsgierig naar de ervaringen van George Brouwer, die van 1992 tot 1999 voorzitter was, en Ineke van der Wel, die hem opvolgde en tot 2007 de scepter zwaaide.

René: “Het is geen gemakkelijke tijd om te starten bij Humanitas. Ik weet niet of er gemakkelijke tijden zijn…”

George (lacht): “Ik heb ze niet meegemaakt…”

René: “In mijn tijd als wethouder in Almere heb ik gezien wat Humanitas allemaal doet voor mensen die worstelen met eenzaamheid, schulden, opvoedingsproblemen, rouwbegeleiding, noem maar op. Dat doen ze – en dat is een woord waar ik erg van houd – onbaatzuchtig. Ik had me dan ook voorgenomen om vrijwilliger te worden zodra ik als wethouder afgezwaaid was. En toen werd ik gevraagd om voorzitter te worden en hoewel ik dat niet van plan was geweest dacht ik: weet je, ik zet mijn schouders eronder. Dat is dan mijn manier om een steentje bij te dragen.”

George:“Een belangrijk moment voor mij was mijn kennismaking met Margaret Harrison. Zij had in Engeland HomeStart opgezet, waarbij ervaren en getrainde vrijwilligers ouders bijstaan bij de opvoeding van hun kinderen. Dat sprak mij zo aan, dat ik haar heb uitgenodigd om naar Nederland te komen. Niet lang daarna is Humanitas met Home­Start begonnen. Dat voorzag duidelijk in een grote behoefte; het ontwikkelde zich razendsnel en bestaat nog steeds. Daar ben ik erg trots op.”

ten op met alleenstaande minderjarige asielzoekers, om maar

los hebben gelaten. Samen waren we krachtiger dan als

“Terugkijkend heb ik het gevoel dat we in mijn tijd op een kantelpunt stonden van het oude en het nieuwe Humanitas. We werkten als eerste met transgenders en we zetten projecten op met alleenstaande minderjarige asielzoekers, om maar wat voorbeelden te noemen. Sommige stichtingen werden zo groot dat ze liever op eigen benen wilden staan. Humanitas Ouderenzorg in Rotterdam bijvoorbeeld, was wel tien keer zo groot als Humanitas zelf en ook Kinderopvang ging die kant op. Een belangrijke vraag was dan ook hoe we iedereen bij elkaar konden houden. Ik ben blij dat we elkaar nooit los hebben gelaten. Samen waren we krachtiger dan als iedereen zijn eigen koers zou varen.”

Ineke: “Onder mijn voorzitterschap hebben we om die reden de moral contracts afgesloten. Niet alleen werden sommige onderdelen veel groter, er werkten naast vrijwilligers ook steeds meer professionals bij Humanitas. We kregen te maken met het faillissement van een kinderopvangorganisatie. Dat leidde ertoe dat we ons gingen afvragen in hoeverre de vereniging verantwoordelijk is voor al de grote professionele organisaties. En wat gebeurt er eigenlijk als tijdens de Kindervakantiespelen een vrijwilliger zijn handen niet kan thuishouden? We deden zo veel en met veel enthousiasme, maar in die tijd begonnen we ons te realiseren dat we ook risico’s liepen. Toen is besloten om de verbinding met een aantal van die grote stichtingen een klein beetje losser te maken. Om te voorkomen dat ze met de naam Humanitas toch hun eigen koers zouden gaan varen, hebben ze een moral contract getekend. Daarmee verklaarden ze dat ze, hoewel ze geen lid meer waren van de vereniging, de missie van Humanitas volledig onderschreven. We hebben dus heel bewust op die eensgezindheid gestuurd en die hebben we daarna heel helder naar buiten toe gecommuniceerd.”

Humanitas bestaat dit jaar 75 jaar. Helemaal in het begin ving de vereniging kinderen van NSB’ers op die werden beoordeeld op de daden van hun ouders. Toen al vormden humanistische waarden als gelijkwaardigheid, eigen regie, verantwoordelijk en vraaggericht handelen de kern van alle handelingen. Maar hoe lang werkt dat nog? Bestaat Humanitas over 75 jaar nog steeds?

zelf

George: “Zeker weten. Maatschappelijke problemen veranderen en daardoor kom je tot andere oplossingen, maar de waarden veranderen niet. Als ik kijk naar de gedrevenheid van de mensen, denk ik dat Humanitas haar bestaansrecht ruimschoots bewezen heeft. Haar relevantie is nu groter dan ooit.”

Ineke: “Vrijwilligerswerk is waardevol voor jezelf en voor de ander. Dat verandert nooit. Er zijn altijd nieuwe mensen die een steuntje in de rug nodig hebben en er zijn mensen die het nooit helemaal alleen zullen kunnen. Die blijven wij de helpende hand bieden vanuit het humanistisch gedachtengoed dat als je je inzet om iemand een beter leven te geven, je de hele samenleving een beetje beter maakt.”

René: “We moeten blijven vechten voor onze waarden en dat stopt nooit. Dus nee: het einde van Humanitas ga ik niet meemaken.”

Op 31 mei 2020 bestond Humanitas precies 75 jaar. We vierden dat die dag vooral online, door een filmpje over ons prachtige werk met zo veel mogelijk mensen te delen. Dat leverde naast zichtbaarheid vooral ook veel felicitaties op van iedereen die Humanitas een warm hart toedraagt.

MOOI WERK TE MOGEN EN KUNNEN DOEN!”

“GEFELICITEERD VOOR ALLE VRIJWILLIGERS VAN HUMANITAS.”

“VANDAAG IS HUMANITAS 75 JAAR ACTIEF! HET MAATSCHAPPELIJK WERK VAN ONZE HUMANISTISCHE COLLEGA­ORGANISATIE BETEKENT VEEL IN HET LEVEN VAN MENSEN. VAN HARTE!”

“GEFELICITEERD HUMANITAS, DAT JULLIE

AL 75 JAAR ZO DICHT BIJ MENSEN STAAN.”

“VAN HARTE GEFELICITEERD. FIJN DAT JULLIE ER ZIJN, HUMANITAS.”

VRIJWILLIGER BEN BIJ

“HOERA VOOR HUMANITAS.”

“31 MEI 1945 ... OP EEN KLEIN ZOLDER­

“AL 75 JAAR ONDERSTEUNING DOOR VRIJWILLIGERS VAN HUMANITAS NAAR ZELFREDZAAMHEID. SAMEN VOOR EEN BETERE TOEKOMST. PROFICIAT HUMANITAS!”

KAMERTJE WERD VLAK

NA DE OORLOG HET

INITIATIEF GEBOREN: HUMANITAS, EEN

MAATSCHAPPELIJK

VANGNET VOOR

MENSEN, KINDEREN DIE

MET DE HERWONNEN

VRIJHEID TOCH IN DE

KNEL KWAMEN!

31 MEI 2020...

HUMANITAS 75 JAAR!

HULDE AAN AL DIE

VRIJWILLIGERS DIE NOG ALTIJD HET ECHTE VERSCHIL KUNNEN MAKEN IN MOEILIJKE SITUATIES!”

“AL 75 JAAR MOOI EN WAARDEVOL VOOR ZOVEEL MENSEN!”

“IK BEN NU 71, MAAR NOG NIET ZO OUD ALS HUMANITAS: 75! EEN GOEDE CLUB OM LID VAN TE WORDEN!”

“WAT EEN FEESTJE OM VOOR DEZE ORGANISATIE WEKELIJKS

KLAAR TE MOGEN

STAAN EN SAMEN TE WERKEN AAN EEN LEEFBARE SAMENLEVING WAARBINNEN IEDEREEN MEE MAG DOEN.”

“GEFELICITEERD FANTASTISCHE VRIJWILLIGERS!”

“HOPELIJK BLIJVEN JULLIE DE KOMENDE

75 JAAR STEEDS WAARDEVOLLE PROGRAMMA’S ONTWIKKELEN!”

“GEFELICITEERD, HUMANITAS DOET GOED WERK.”

“IK WORD IEDERE KEER VRIJER IN MIJN DENKEN”

De meeste Humanitas­vrijwilligers doen vrijwilligerswerk omdat ze andere mensen willen helpen. Maar het werk heeft ook impact op hun eigen leven. Zo leren ze nieuwe vaardigheden en nieuwe mensen kennen. En soms verandert het werk ook hun kijk op onze maatschappij. Twee vrijwilligers vertellen wat hun vrijwilligerswerk voor hen betekent.

Francis Hees ­ Vrijwilliger bij Home­Start in Purmerend
Thijs Baaijens ­ Vrijwilliger Jongerenmaatjes in Alphen aan den Rijn
Tekst: Saskia
Bosch, Fotografie: Anneke Hymmen
“Mijn beloning is het plezier dat ik erin heb.”

Na haar pensionering was Francis Hees (69) niet van plan om achter de geraniums te gaan zitten. Ze werd vrijwilliger bij Humanitas en ging aan de slag bij Home­Start, een project voor opvoedingsondersteuning.

Francis Hees

“Mijn laatste baan was medewerker van een klantencontactcentrum bij een woningbouwvereniging. Na mijn pensionering zat ik op de bank en dacht: en nu? Na twee maanden besloot ik op de vrijwilligerssite van Purmerend te gaan kijken en zo kwam ik bij Humanitas terecht. Voor ik aan de slag ging heb ik een goed gesprek gehad met coördinator Joke Oudejans die uitlegde wat er van me werd verwacht. Ik heb goed contact met haar; ze heeft veel belangstelling voor de gezinnen en voor de vrijwilligers. Ze is een supermens.

Inmiddels werk ik drie en een half jaar als vrijwilliger van Home­Start en heb ik negen gezinnen begeleid. Bij een gezin ben je als een goede vriendin en een luisterend oor. Ik probeer mijn eigen ervaring als moeder van twee

kinderen en grootmoeder van vier kleinkinderen op de ouders over te dragen.

Bij een moeder die in een vechtscheiding lag, legde ik bijvoorbeeld uit dat ze niet alleen tegen haar kinderen moest zeggen wat wel of niet mocht, maar ook moest uitleggen hoe ze zich daarbij voelde. Bij een ander gezin leegde de moeder nooit de brievenbus. En als ze dat wel deed, gooide ze de post keurig in een mand maar keek er verder niet naar om. Op een gegeven moment kwam die mand tevoorschijn, dan weet je niet wat je tegenkomt. Het waren vervelende maar ook leuke dingen, zoals dat ze nog geld bleek te krijgen. Toen ik wegging had ik haar zover dat ze een paar keer per week de brievenbus leegde en de post opende.

Ik steek energie in dit werk maar krijg er ook energie voor terug. Zo voel ik dat. Ik ben blij dat ik mensen kan helpen. Ik ga nooit naar een gezin met een gevoel van: o, ik moet weer. Het is meer dat ik denk: oké, ik ga er weer heen, gezellig! Als het goed is zijn ze blij met je; wat wil je nog meer? Mijn beloning is het plezier dat ik erin heb.

Ik heb zelf ook veel geleerd van dit werk. Bijvoorbeeld van de ervaringen van andere vrijwilligers tijdens de terugkeerbijeenkomsten. Je steekt er altijd wat van op. Bijvoorbeeld om je echt te concentreren op het gezin. Ook leerde ik er om langer na te denken over dingen. Dat je wat meer afweegt wat je tegen een gezin zegt. In plaats van meteen je mening te geven, zijn er ook andere wegen die naar Rome leiden.

Wat ik verder fijn vind is dat ik door dit vrijwilligerswerk andere mensen ontmoet. Vooral omdat ik na mijn pensionering toch wel in een gat viel. De corona­lockdown vond ik daarom vreselijk. Ik was altijd heel erg druk met oppassen en met mijn clubjes en vrijwilligerswerk. Toen dat opeens wegviel, moest ik daar wel aan wennen. Maar ik merkte dat ik ook tijdens de coronacrisis niet werd vergeten door Humanitas. Ze hebben mij bloemen gestuurd en coördinator Joke is met me gaan wandelen in het bos. Ze heeft een goede band met haar vrijwilligers en wilde weten hoe ik me voelde. We spraken over van alles en nog wat: over de lockdown, hoe je er zelf mee omgaat, over de gezinnen en of je nog contact met hen had.

Hoewel ik tijdens de lockdown mijn gezinnen niet kon bezoeken, heb ik ze niet helemaal losgelaten. Dat wilde ik per se niet. Ik belde ze regelmatig of stuurde een appje. Dus het contact bleef bestaan. Een moeder voor wie ik tijdens de coronatijd vrijwiliger werd, spreek ik elke week telefonisch. En een andere moeder, die een zware operatie had ondergaan, stuurde ik tijdens haar revalidatie elke dag een positieve spreuk per app. Zo heb je toch het idee dat je nog iets kunt doen voor een ander.”

Thijs Baaijens

“In 2012 kreeg ik een herseninfarct. Toen ik daarvan aan het herstellen was, wilde ik wat doen en ben ik gaan zoeken naar vrijwilligerswerk. Zo kwam ik bij het Maatjesproject van Humanitas terecht. Jonge mensen vind ik heel leuk, die zijn nog vrij. Ze kunnen je echt verrassen met de manier waarop ze naar dingen kijken. En ik houd ervan om dingen over te dragen, maar in mijn werk kwam dat er niet van.

Het doel van het contact met de jongeren is om iets te ondernemen dat voor ons allebei leuk is en intussen hun zelfvertrouwen wat op te bouwen. De jongeren zijn voor mij allemaal puzzeltjes en elke keer als het lukt om die op te lossen is dat hartstikke leuk. Ook probeer ik hun wereld te verbreden; ze uit hun comfortzone te halen door ze nieuwe dingen te laten zien. Want voor elk van hen geldt dat ze eigenlijk bijna nergens komen. Gedurende het jaar zie je ze echt groeien, dat is wat dit werk zo leuk maakt. En na afloop zijn ze vaak zo opgeknapt dat ze zelf dingen kunnen ondernemen.

Zo ondersteunde ik een Syrische jongen van dertien, die veel problemen had met de Nederlandse taal. Vooral met geschreven teksten. Dan ga ik nadenken hoe ik hem het best kan helpen. Ik heb ook advies ingewonnen bij vrienden die al heel lang in het onderwijs zitten. Uiteindelijk heb ik het zo gedaan dat we de ene keer ergens heen gingen en dat we de volgende keer er een opstel over maakten. Dat las hij dan hardop voor aan zijn moeder. We zijn bijvoorbeeld naar de dierentuin geweest. Zoiets had hij nog nooit gezien, dus ik werd voortgetrokken door de dierentuin. Aan het eind had ik misschien één torretje gemist, maar verder hebben we elk dier gezien! Die aanpak heeft goed gewerkt. Onlangs kreeg ik een appje dat hij op zijn rapport allemaal voldoendes had.

Nu werk ik met een kereltje van elf met adhd. Hij denkt dat hij niet kan leren. Dus ik doe dingen met hem waarbij hij het idee krijgt: hé, dat kan

ik! Ik ben met hem gaan varen en had met de havenmeester afgesproken dat de jongen de kapitein zou zijn. Dan zie je hem groeien.

Dit werk geeft me iets om op te focussen, zeker nu ik gepensioneerd ben. En het is leuk om iets nuttigs te doen. Als je het idee hebt dat je echt je ei kwijt kunt en iets gedaan hebt, dan is dat heel fijn.

Daarnaast leer ik zelf ook van dit werk. Ik krijg bijvoorbeeld steeds meer het idee dat de ratrace waar ik zelf altijd in heb gezeten, toch niet alles is. Ik realiseer me dat mensen heel verschillend maar allemaal heel erg waardevol zijn. Dat had ik voor het eerst bij het Syrische jongetje. Hij zat op school maar het onderwijs werkte niet voor

hem. Je ziet dan dat je als maatschappij mensen gewoon laat liggen. Kinderen worden door een onderwijssysteem heengetrokken dat afgestemd is op het gemiddelde. Maar wat als dat niet werkt voor een bepaalde jongere? Het is echt de moeite waard om ervoor te zorgen dat ook kinderen die niet gemiddeld zijn kunnen meekomen.

Het Maatjesproject helpt daarbij en volgens mij werkt het concept echt. Het kost af en toe wat moeite, maar als het werkt, is het geweldig. En doordat je je zo diep moet inleven in de gedachtewereld van een ander, is ook mijn kijk op de Nederlandse maatschappij echt veranderd. In zekere zin is dat voor mij de meerwaarde: zo word je iedere keer vrijer in je denken.”

“Gedurende het jaar zie je ze echt groeien, dat is wat dit werk zo leuk maakt”

Thijs Baaijens (63) is vrijwilliger bij het project Jongerenmaatjes Alphen aan de Rijn. Een keer per week gaat hij met een jongere op stap. Samen doen ze iets leuks of voeren een goed gesprek. Voor Thijs is iedere jongere een soort puzzel, die hij probeert op te lossen om de jongere zo goed mogelijk te kunnen helpen.

TIPS

Onze vrijwilligers bieden hulp binnen zes thema’s. Voor elk thema selecteerden we tips: kijk, lees, luister en laat je inspireren.

THUIS OP ZUID ON TOUR

In de serie Thuis op Zuid onderzoeken Adelheid Roosen en Hugo Borst hoe het mensen met dementie vergaat nu zij langer thuis blijven wonen. In zes steden verspreid door het land organiseren het Humanistisch Verbond en Human dialoogbijeenkomsten aan de hand van fragmenten uit deze serie. Vragen die centraal staan: hoe willen we als mens en als samenleving omgaan met dementie? Wat is ervoor nodig om langer thuis te wonen met dementie? Hoe kunnen we zorgen dat mantelzorgers de juiste steun krijgen? Wat verwachten we van elkaar en van de overheid, wat kunnen we zelf? Mantelzorgers, zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en andere betrokkenen en geïnteresseerden gaan daarover met elkaar in gesprek. De tour loopt nog tot met het voorjaar van 2021. Aanmelden kan op humanistischverbond.nl

KIJKEN

LUISTEREN

KLASSEN

Lukt het school om het verschil te maken? Deze vraag stelden Sarah Sylbing en Ester Gould, makers van de bekroonde serie Schuldig, zich voor hun nieuwe Human­documentaireserie over de strijd voor gelijke kansen in het onderwijs. Voor Klassen strijken ze neer in AmsterdamNoord en richten ze hun pijlen op de kinderen van groep acht. Elf jaar zijn ze als het eindadvies voor de middelbare school valt dat de rest van hun leven zal beïnvloeden. Niet alle kinderen kunnen terugvallen op steun van hun ouders, sommigen staan er helemaal alleen voor. Gelukkig zijn er nog leraren die zich om hen bekommeren. Maar is dat genoeg? human.nl/klassen

EENZAAMHEID ONDER JONGEREN

Deze podcastserie is een initiatief van de Twentse leerkring Eenzaamheid onder jongeren. In de podcast komen jongeren, experts van welzijnsorganisaties en onderzoekers aan het woord. Eenzame jongeren vertellen waar ze tegenaan lopen en hoe ze ermee om gaan. Hoe bijvoorbeeld social media een negatieve uitwerking kunnen hebben, maar ook hoe deze media verbondenheid kunnen creëren. Medewerkers van welzijnsorganisaties gaan met elkaar in gesprek over wat ze doen, waar zij tegenaan lopen en hoe ze eenzame jongeren ondersteunen. Tip: in aflevering drie bespreken Saskia en Jenny van Humanitas Twente en deelnemer Sharona de Maatjesprojecten van Humanitas. eenzaamheidonderjongeren.nl

DE PRAKTIJKVADER

Speciaal voor vaders: een podcast met meer dan zestig mooie, boeiende en inspirerende interviews met vaders over hun werk en hun ervaringen met het vaderschap en het opvoeden van kinderen. Ook gaat het over relaties, omgaan met emoties, burn­out, je eigen leven creëren en nog veel meer. Persoonlijke groei, met vaderschap als vertrekpunt. Aan het woord zijn onder meer Berthold Gunster van Omdenken, schrijver Jan Geurtz, Arjan Vergeer van 365 dagen succesvol en Nederlands bekendste ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. praktijkvader.nl/podcast

DURF TE DOEN

Durf te doen is een webserie van Human over mensen die verder kijken dan hun neus lang is, die vragen stellen, zelf denken, hun eigen mening vormen, bereid zijn tot veranderen, de handen uit de mouwen steken. In het kader van 75 jaar Humanitas maakte Human voor Durf te Doen een aantal videoportretten van Humanitas­vrijwilligers. Bekijk de video’s van Enmely van Get a Grip, Catharina van Jongeren in Rouw en anderen op: human.nl/durf­te­doen

DOEN

MENSEN MAKEN NEDERLAND

Juist in deze tijd geven veel mensen aan dat zij willen helpen om een ander te steunen. En ook in de tijd die gaat komen kan vrijwilligerswerk bijdragen aan het beantwoorden van de (nieuwe) vragen die in onze samenleving leven. Er is meer vraag naar en behoefte aan maatschappelijke activiteiten, hulp, besturen, natuuronderhoud, plezier, aandacht, schoonheid, veiligheid, dagbesteding, opvang, kortom ‘er voor elkaar zijn’. Daarom organiseert Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) in 2021 het Jaar van de Vrijwillige Inzet met de campagne Mensen maken Nederland. Doel van deze campagne is om meer en nieuwe mensen kennis te laten maken met vrijwillige inzet en te laten zien en ervaren hoe leuk het is om dit te doen. Meer weten of meedoen? mensenmakennederland.nu

Relaxte Moeders

CLUB VAN RELAXTE MOEDERS

De Hogeschool voor het Moederschap bestaat niet. Het is vooral vallen en opstaan en al doende leer je. En dat valt soms niet mee. Op de Club van Relaxte Moeders vind je je dagelijkse portie relativering, glimlachen en hart onder de riem. Je vindt er leerzame, nuttige en grappige blogs die eerlijk zijn over wat je allemaal tegenkomt tijdens het moederschap. En verder veel handige tips, workshops en recepten die het leven als (werkende) moeder nét even makkelijker maken. clubvanrelaxtemoeders.nl

IN HET OOG VAN DE ORKAAN

LEZEN

DE EENZAME EEUW

“Wie wezenlijk wil veranderen, moet eerst tot stilstand komen,” zegt wetenschapper en activist (‘scientivist’) Jan Rotmans. Onze samenleving bevindt zich op een kantelpunt. Op zo’n moment is de maatschappij instabiel en kwetsbaar voor verstoringen, maar wordt de deur voor veranderingen geopend. De signalen die daarbij horen, worden lang niet door iedereen herkend. Dit is vergelijkbaar met het oog van de orkaan: in het oog is het windstil en onbewolkt, buiten het oog raast de storm. Afhankelijk van waar je staat, ervaar je de stilte of de storm. Veel mensen zien de storm die door de samenleving raast nog niet en staan als het ware in het oog van de orkaan. Het is een kwestie van tijd voordat ze het gaan inzien en ervaren. Het boek In het oog van de orkaan van Rotmans draagt bij aan de bewustwording hiervan. Het boek sluit af met een inspirerende toekomstvisie voor Nederland in 2050: vooruit naar vroeger.

We leven in het tijdperk van de eenzaamheid. We zijn weliswaar beter verbonden dan ooit, maar sociale isolatie blijkt een steeds groter probleem onder jongeren en ouderen, voor zowel mannen als vrouwen. En toch rust er nog altijd een taboe op eenzaamheid. In De eenzame eeuw onderzoekt Noreena Hertz de wereldwijde eenzaamheidscrisis en waarschuwt ze ons voor de potentiële gevolgen. Eenzaamheid heeft namelijk niet alleen effect op je gezondheid (vergelijk het met vijftien sigaretten per dag), maar is ook nadelig voor de economie en politiek. Op basis van wetenschappelijk onderzoek en kleurrijke verhalen uit de praktijk schetst ze een indringend beeld van dit 21e­eeuwse probleem. Zo ‘huurt ze een vriend’, volgt ze een cursus gezichten lezen en ontmoet ze inwoners van een verzorgingstehuis die mutsen breien voor hun robotverzorgers. En ook gaat ze dieper in op de vindingrijkheid waarmee we tijdens de coronacrisis verbonden blijven.

“Ik heb geen rouw nodig. Ik sla het wel gewoon over”

Een dierbare verliezen is voor iedereen ingrijpend. Helemaal voor jongeren, voor wie het verlies vaak als een grote schok komt. In de lotgenotengroep Jongeren in Rouw kunnen ze hun ervaringen en gevoelens delen met andere jongeren die hetzelfde hebben meegemaakt. Zoals Esmee die op jonge leeftijd haar moeder en pleegvader verloor.“Ik dacht: ik heb geen rouw nodig, ik sla het wel gewoon over.”

Tekst:

Illustraties:

Wanneer Esmee (16) elf maanden oud is, wordt ze uit huis geplaatst. Op zesjarige leeftijd verliest ze haar biologische moeder en wanneer ze twaalf is, komt haar pleegvader te overlijden. “Ik had het er nooit moeilijk mee,” blikt ze terug. “Dat dacht ik tenminste. Ik stopte alles weg en stond er niet bij stil. Ik dacht: ik ben een ander persoon, ik heb geen rouw nodig. Dat hoort niet bij mij, ik sla het wel gewoon over.” Jaren later blijken deze verliezen toch een rol te spelen in haar leven en neemt ze deel aan een groep bij Achter de Regenboog, een stichting die zich ten doel stelt jongeren te helpen met het verwerken van een verlies. “In die groep zaten meisjes die een ouder hadden ver-

loren en die begonnen al na vijf minuten in hun verhaal te huilen. Ik realiseerde me toen dat er bij mij wel iets mis zat, want ik werd er nooit zo verdrietig om. Toen heb ik de switch gemaakt om mezelf het verdriet wel te laten voelen en kwam ik een beetje in het rouwproces. Daarna heeft mijn pleegmoeder me opgegeven voor de lotgenotengroep Jongeren in Rouw van Humanitas.”

Esmee komt terecht in een van de groepen die door Marjan Kaddouri van Humanitas Amsterdam en Diemen en Marieke Eeltink van Prezens (een onderdeel van GGZ inGeest) wordt geleid. In de lotgenoten-

groep kunnen jongeren in de leeftijd van twaalf tot negentien jaar hun ervaringen en gevoelens delen.

Elke groep bestaat uit vier tot zes jongeren en komt zes keer bij elkaar. De eerste bijeenkomst vindt bijna iedereen spannend, weet Marieke Eeltink. “Daarom hebben we voor deelname aan de groep een vrijblijvend kennismakingsgesprek met de jongere, waarin we proberen om een veilige sfeer te scheppen en het ijs te breken door een persoonlijk gesprekje.” Belangrijk is volgens Marjan Kaddouri ook om bij het kennismakingsgesprek te benadrukken dat deelname aan de groep vrijblijvend is. “We moedigen ze aan om het eens te proberen en in de praktijk maken jongeren die aan de groep beginnen deze bijna altijd af.”

De eerste bijeenkomst staat in het teken van welkom heten en kennismaken. “Bij binnenkomst krijgen de jongeren even de tijd om te landen en is er wat lekkers. Daarna vertelt elke deelnemer wat over zichzelf; wie hij of zij is en welke hobby’s ze hebben. En we spreken met elkaar af dat alles wat we bespreken binnen de groep blijft en niet met anderen wordt gedeeld.” “Daarna leggen we het kaarsenritueel uit, waar elke bijeenkomst mee begint. We steken een grote kaars aan en daarna steken alle jongeren een klein kaarsje aan en mogen ze zeggen voor wie het is. Ook praten we over wat ze verwachten en wat ze spannend vinden. Bij de afsluiting worden de kaarsen uitgeblazen. Het begin en einde zijn altijd hetzelfde, dat geeft een gevoel van veiligheid.”

“Als een groep moeilijk om gang komt, gebruiken we de praatstok. Als je die hebt, mag niemand je onderbreken. Er was eens een meisje dat kon niet zeggen dat haar vader was overleden. Maar op een keer zag je haar bijna in slow motion naar die stok gaan en had ze echt zoiets van: en nu ga ik het zeggen! Voor sommige jongeren is het een heel fijn hulpmiddel.”

Voorwerp

In de daaropvolgende bijeenkomsten worden diverse werkvormen gebruikt om over het verlies te praten. De jongeren vertellen bijvoorbeeld hoe hun leven er voor en na het overlijden uitziet. Soms nemen ze een

voorwerp mee dat hen herinnert aan de overledene, zoals een knuffel, bril of een paar schoenen of maken ze een mandala, om te leren dat rouw nooit af is. “Want ze horen vaak dat ze het verlies een plekje moeten geven. Maar wij willen ze juist leren hoe ze anders kunnen leren vasthouden en dat de overledene een blijvende plek in hun hart en leven mag houden,” aldus Marjan.

Twee maanden na afloop van de lotgenotengroep komen de jongeren nog eens bij elkaar om iets leuks te doen. En om te kijken hoe het met iedereen gaat. Wellicht hebben de jongeren behoefte aan een maatje. Of willen ze nog enkele individuele gesprekken. Ze kunnen dan zelf aangeven waar ze behoefte aan hebben. Dat er een speciale lotgenotengroep voor jongeren is, heeft er volgens Marieke Eeltink mee te maken dat het rouwproces bij jongeren vaak ingewikkelder is omdat ze al zoveel aan hun hoofd hebben. Rouw en puberteit blijken vaak haaks op elkaar te staan. “Ze moeten volwassen worden, op hun eigen benen leren staan, zich afzetten tegen hun ouders en nieuwe dingen uitproberen. Er zijn kortom zoveel belangrijke ontwikkelingstaken waar ze druk mee zijn, dat er soms geen tijd is voor het rouwproces.”

Erbij horen

Wat rouwen voor jongeren ook moeilijk kan maken, is dat ze niet uit de toon willen vallen. Marjan ziet dat leeftijdgenoten het verdriet vaak niet snappen en keihard kunnen zijn. “Een meisje vertelde eens dat een vriendinnetje op school had gezegd: ik wilde dat ik zoiets als jij had, dan hoefde ik ook geen test te doen. Ze worden niet gezien op een manier waar ze wat aan hebben. Dan is het maar beter niets te zeggen over je verlies dan te riskeren dat het fout gaat.”

In de groep ontmoeten de jongeren lotgenoten, die aan een half woord genoeg hebben. Het zijn vooral de herkenning en erkenning die hen helpen. “Het doet veel jongeren goed om hun worstelingen te delen. Daardoor voelen ze zich minder alleen en gaan ze meer accepteren dat verdriet bij het leven hoort. Dat ze niet de enige zijn die het zwaar heeft en die soms behoefte heeft om te huilen, te schreeuwen, of de hele dag op bed te liggen. Zo normaliseer je wat de jongere meemaakt.”

Uit de evaluaties blijkt dat de meeste jongeren zich na afloop een stuk rustiger voelen en makkelijker praten over hun verlies. En ze hebben handvatten gekregen om met het verlies om te gaan. Ook weten ze dat ze keuzes hebben. Dat ze bijvoorbeeld hun verlies niet met iedereen hoeven te delen en ze zelf kunnen bepalen wanneer ze hun masker laten zakken.

Voor Esmee maakten de gesprekken in de lotgenotengroep dat ze tot het inzicht kwam dat ze zich verdrietig mag voelen. “Ik kon mijn verhaal heel goed kwijt en dat hielp wel bij de verwerking. Het prettigst vond ik dat je je verhaal kon doen en dat je het perspectief van andere mensen zag en van anderen hoorde hoe je er beter mee kunt omgaan. Zo heb ik geleerd dat je er soms aan kunt denken, maar dat je het ook weer aan de kant kunt zetten. Je mag het er over hebben, maar dat hoeft niet altijd.”

“En je begrijpt elkaar. Je hebt gemeen dat je iemand hebt verloren en ook hoe mensen reageren als je het vertelt. Soms zijn mensen helemaal geschrokken van je verhaal en gaan ze zelf bijna huilen. Terwijl jijzelf oké bent en gewoon je verhaal even wilde doen. Ik ben wel blij dat ik deze groep heb gedaan en zou andere jongeren die sociaal zijn ingesteld en dieper op hun verlies in willen gaan zeker aanraden om zo’n groep te doen. Want het is een goede groep.”

LOTGENOTENGROEPEN TIJDENS DE CORONAPANDEMIE

Mensen die in de afgelopen maanden een dierbare hebben verloren, aan het coronavirus of door een andere oorzaak, werden niet alleen geconfronteerd met het verlies zelf maar kregen ook te maken met alle maatregelen rondom het virus. Daardoor verliepen het afscheid en het rouwen vaak anders dan normaal. Speciaal voor deze mensen heeft Humanitas Amsterdam en Diemen dit najaar drie lotgenotengroepen opgestart waarin veel aandacht was voor deze bijzondere omstandigheden.

“Veel is anders als iemand aan corona overlijdt,” weet Ellis Klijn, coördinator Verlies en Rouw van de afdeling Humanitas Amsterdam en Diemen. “Vanaf het moment dat je te horen krijgt dat een dierbare corona heeft, is alles anders dan normaal. Mensen kunnen bijvoorbeeld vaak niet bij het overlijden van hun dierbare zijn in het ziekenhuis. Ze kunnen geen afscheid nemen. Na het overlijden, ook als de dierbare niet aan het coronavirus is

overleden, gaan dingen nu vaak ook anders dan we gewend waren. Bijvoorbeeld omdat de uitvaart in kleinere kring moet. En je kunt elkaar niet troosten door even een knuffel te geven. Over al die dingen willen mensen graag praten. Daarom hebben we dit najaar drie extra groepen georganiseerd, waarin mensen hun ervaringen konden delen met lotgenoten.”

De groepen zijn mogelijk gemaakt door een gift van de Selfridges Group Foundation (waar ook de Bijenkorf onder valt). Dankzij deze bijdrage konden ook vijf individuele vrijwilligers zich richten op verlies in tijden van corona. Daarnaast heeft de Humanitas Academie met het geld een aantal trainingen ontwikkeld: een webinar over rouwen in tijden van corona, een speciale online training voor vrijwilligers en een openbare minitraining voor iedereen die op zoek is naar handvatten om iemand in de naaste omgeving bij te staan in het rouwproces tijdens de coronacrisis*. Als vrijwilliger of gewoon als goede buur. Ook heeft een vrijwilliger uit Amsterdam vijf online workshops

over dit thema georganiseerd.

De lotgenotengroepen vonden zowel live als online plaats en in de groepen kwamen andere thema’s aan bod dan in de reguliere rouwgroepen, zoals sociaal isolement. Klijn: “De hele familie kan niet even langskomen om nog even bij het overlijden stil te staan. Of er komt een belangrijke datum aan waar je met een groep mensen bij zou willen stilstaan maar dat kan nu niet. Al die onderwerpen passeerden de revue.”

De deelnemers konden ook zelf onderwerpen inbrengen en samen nieuwe rituelen bedenken om op een sterfdag of verjaardag stil te staan bij de overledene. Wat onveranderd bleef, was dat herkenning en erkenning heel belangrijk waren. “Mensen zeggen vaak: ik kan hier gewoon mezelf zijn, ik voel dat iedereen me begrijpt. In de groepen is de sfeer zo dat mensen zich bloot durven te geven.”

*De openbare trainingen vind je op onze website:

humanitas.nl/over­ons/ trainingen­voor­vrijwilligers/.

JONGEREN EN GELD: GET A GRIP

“Betalingsproblemen onder jongeren tot 24 jaar de afgelopen vijf jaar met bijna 70% gestegen.”1

WAT IS HUMANITAS GET A GRIP?

→ Bij Humanitas Get a Grip kun je terecht met al je vragen over geldzaken.

→ Dat kan tijdens financiële (inloop)spreekuren, workshops en voorlichtingsbijeenkomsten op middelbare scholen en voortgezet onderwijs.

→ Wil je graag één­op­één aan de slag met jouw geldzaken?

Je vrijwilliger helpt je om overzicht te krijgen op je administratie, zoals het ordenen van je overeenkomsten en contracten met instanties of bedrijven. Samen zoeken jullie naar een oplossing als je geldzaken uit de hand dreigen te lopen.

Zet de eerste stap en meld je aan op gripopjemoney.nl

“Hoge studieschuld verlaagt de psychologische drempel om andere schulden aan te gaan.”2
“Werkloosheid als gevolg van de coronacrisis neemt

vooral snel toe onder schoolverlaters en flexwerkers.”3

→ Ben jij tussen de 16 en 24 jaar en herken je dit?

→ Je hebt allerlei uitgaven, de meeste elke maand weer. Je telefoonrekening, zorgverzekering of huur als je op jezelf woont. En dan hebben we het nog niet eens over de leuke dingen die je wilt doen met je geld. En wat als je door corona je (bij)baan bent kwijtgeraakt? Hoe hou je overzicht? Hoe voorkom je dat je in de problemen raakt?

→ Veel jongeren hebben een lening, schulden of een betalingsachterstand. Je bent echt niet de enige.

→ De vrijwilligers van Humanitas Get a Grip helpen je graag om grip te krijgen op je geldzaken.

ERVARINGEN VAN DEELNEMERS

“Zonder Get a Grip had ik echt meer stress gehad.”

“Zonder de hulp van mijn vrijwilliger denk ik dat ik hier niet meer op de bank zou hebben gezeten. Ik denk dat ik dan alles kwijt was geweest. Mensen om mij heen zien een heel ander iemand. Echt wel. Ik heb op het financiële vlak grote stappen gemaakt. Ik ben heel anders dan een jaar geleden. Ik durf nu stappen te gaan zetten voor de toekomst die ik vroeger totaal niet durfde.’’

HUMANITAS BIEDT STEUN BINNEN 6 THEMA’S

EENZAAMHEID

Eenzaamheid kan iedereen overkomen. Bijvoorbeeld door echtscheiding, ziekte of verlies van werk. We helpen mensen die eenzaam zijn om (weer) een sociaal netwerk op te bouwen en te onderhouden zodat ze er niet alleen voor staan.

OPGROEIEN

Jong zijn is niet altijd makkelijk. Problemen met school, ouders of relaties lijken soms te groot om aan te pakken. Vrijwilligers van Humanitas zijn er voor jongeren op moeilijke momenten. Ze luisteren en helpen om dingen die niet goed gaan te onderzoeken en op te lossen. Maar ze zijn er ook om gewoon te chillen en samen iets leuks te doen.

VERLIES

Vroeger of later krijgt iedereen te maken met verlies. Afscheid nemen is niet makkelijk, maar betekent ook zeker niet het einde. Vrijwilligers van Humanitas helpen deelnemers om te gaan met de nieuwe situatie en het leven opnieuw in te richten.

DETENTIE

We helpen (ex­)gedetineerden met praktische zaken. Zoals het behouden van contact met kinderen, het steunen van het thuisfront en het in stand houden van het sociale netwerk. Na de detentie helpen vrijwilligers van Humanitas om het leven weer op te pakken.

OPVOEDEN

In ieder gezin kan het wel eens een tijdje minder goed lopen. Spanningen kunnen oplopen, het gezin kan uit balans raken en uit elkaar vallen. Humanitas ondersteunt bij opvoeding. Vrijwilligers zorgen voor extra aandacht en steun voor alle gezinsleden.

THUISADMINISTRATIE

Mensen kunnen door verschillende oorzaken de grip op hun financiën verliezen. Goed geschoolde vrijwilligers ondersteunen deelnemers om de (financiële) administratie op orde te brengen en te houden.

Op humanitas.nl/ervaringen lees je per thema ervaringsverhalen van onze deelnemers en vrijwilligers.

HUMANITAS WENST IEDEREEN EEN GEZOND 2021

“Willen we sporen achterlaten in deze wereld, dan moeten we solidair zijn”

Simone de Beauvoir (1908­1986)

COLOFON

Dit magazine is een uitgave van Vereniging Humanitas. Heb je het magazine uit? Gooi het dan niet weg, maar geef het door aan anderen.

Je kunt dit magazine ook online vinden op humanitas.nl/over­ons/ publicaties

REDACTIE

Esther Vogel (eindredactie), Jolan van den Broek (hoofdredactie), Lisa Tiggelaar, Josephine Krikke, Hilde Duyx, Saskia Bosch, Leyla Fortunati­Koubia.

MET MEDEWERKING VAN Lonneke Bär, Harry Brieffies, Catharina Gerritsen, Anneke Hymmen, Linda Huijsmans, Elise van Itterson, Emmely van Mierlo, Adrien Parlange, Gemma Pauwels, Karst­Janneke Rogaar, Jeanneke Scholtens, Judith Zeeman.

CONCEPT, VORMGEVING EN EINDREDACTIE Vandejong, Amsterdam

DRUKWERK

Drukkerij Manuel

ADVERTEREN

Neem contact op met Esther Vogel via 020­5231100 of e.vogel@humanitas.nl

MEER WETEN?

Wil je meer informatie over wat Humanitas voor jou kan betekenen?

Of wil je vrijwilliger, lid of donateur worden? Neem contact op via humanitas.nl, bel 020­5231100 of mail naar info@humanitas.nl.

Tekst, foto’s en illustraties mogen alleen worden overgenomen na schriftelijke toestemming van Vereniging Humanitas.

Humanitas heeft haar best gedaan om de rechten van alle rechthebbenden te achterhalen. Meen je rechthebbende te zijn, neem dan contact op met de redactie.

facebook.com/humanitasnederland

@HumanitasNL

youtube.com/humanitasnederland

@humanitasnederland

De magazines zijn na te bestellen via: info@humanitas.nl.

Lees ook alle Humanitas VMTM publicaties online op humanitas.nl/over­ons/publicaties

Vereniging Humanitas

Postbus 71, 1000 AB, Amsterdam 020­5231100 info@humanitas.nl humanitas.nl

KvK: 40530895

ISSN: 0166­1124

Rekeningnummer voor giften: NL58 INGB 0000 294050 op naam van Vereniging Humanitas o.v.v. ‘Gift’.

Wij worden gesteund door:

DANK AAN ALLE

VRIJWILLIGERS VAN HUMANITAS

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.