Humanitas Magazine december 2013

“ik zag meteen dat ze met veel liefde worden opgevoed”

magazine van vereniging Humanitas uitgave december 2013

van mens TOT mens Fotograaf des Vaderlands Ilvy Njiokiktjien op bezoek bij Jonge Moeders Tandem

“geef kinderen

niet op, nooit” Adri van Montfoort over de noodzaak van humane hulpverlening

opvoeden op eigen kracht?

Alles over ouders en jeugdzorg in Nederland

over OPVOEDen

Humanitas en de Postcode Loterij

Bijvoorbeeld:

Match voor Mitchell Mitchell Corsen (16) is een kampioen. Nederlands kampioen nog wel, met zijn American football-team van de Flevo Phantoms uit Almere. Verder fietst hij graag en zit hij regelmatig in de bioscoop. Niet gek voor een jongen met ADHD, die tot voor kort geen vrienden had, zich dagenlang in zijn kamer opsloot om te gamen en de aansluiting met de maatschappij dreigde te verliezen.

Duwtje in de rug Mitchells moeder meldde hem aan voor het maatjesproject Match van Humanitas. Vrijwilliger Martin Osinga (47) haalde de jongen uit zijn isolement. “We hebben samen uitgezocht

welke sport ik leuk zou vinden. Dat werd American football”, zegt Mitchell. “We gaan er ook samen op uit, voeren goede gesprekken en als het nodig is, geeft Martin mij een duwtje in de rug.” Door hun regelmatige contact gaat Mitchell met veel meer zelfvertrouwen door het leven.

Praktische hulp Er lopen bijna 12.000 goed getrainde Humanitasvrijwilligers zoals Martin rond in Nederland, die samen ruim 54.000 mensen helpen. De vrijwilligers ondersteunen mensen die een probleem de baas moeten worden. Zo helpt Humanitas iedereen die tijdelijk steun kan

gebruiken bij opvoeden, opgroeien, verlies, detentie, eenzaamheid en thuisadministratie.

Dankzij u...

Dankzij de deelnemers van de Postcode Loterij heeft Humanitas dit jaar een bijdrage ontvangen van € 5 miljoen. Humanitas is benificient sinds 2008 en heeft in totaal € 27,5 miljoen ontvangen.

Door mee te spelen met de Postcode Loterij steunt u het werk van Humanitas en 88 andere goede doelen.

Kijk op www.postcodeloterij.nl.

Samen maken we het verschil. w w w.postcodeloterij.nl

Inhoud

2 Achter de schermen

16 TIPS

31 Quiz Wat weet jij over opvoeden in Nederland? Doe de quiz.

3 Voorwoord

32 Eropuit

4 Opinie Inspirerende tips voor het hele gezin.

18 In perspectief Fotograaf Ilvy Njiokiktjien ging op bezoek bij Jonge Moeders Tandem in Twente en ontdekte hoe belangrijk het is om op iemand terug te kunnen vallen.

Jeugdbescherming is een battle足 field. Er zal altijd kritiek op blijven, volgens Adri van Montfoort. Zijn mening over de rol van jeugdwerk in een onvolmaakte wereld met een onvolmaakte mens.

12 Stelling Humanitas vroeg mensen te reageren op de stelling: we moeten ons meer met de opvoeding van elkaars kinderen bemoeien.

14 De vrijwilliger en de deelnemer

Het grootste deel van onze kinderen is gelukkig. Toch is er steeds meer vraag naar jeugdzorg.

Hoe kan dat? En wat betekent het nieuwe jeugdzorgbeleid voor gezinnen?

42 Humanitas community

28 CHAT 46 Factsheet Op de Humanitas Chat kunnen mensen anoniem hun hart luchten.

Zoals Paul, die vertelt over de band met zijn zoontje.

Vrijwilliger Trudy Spierings en deel足nemer Renata de Groot vertellen over hun ervaring met Humanitas doorstart.

Ontdek hoe Humanitas ondersteuning kan bieden bij de opvoeding.

Achter de schermen

2

De makers aan het woord Marieke Kitzen – schrijver ‘In perspectief’ (p.18)

Loes Meijer – opvoedings­ deskundige bij Humanitas

“Alle ervaringsdeskundigen en wetenschappers reageerden posi­tief op mijn vraag of ze wilden meewerken aan dit blad. Het thema opvoeden leeft! De paradox die Jo Hermanns noemt in het artikel ‘In perspectief’, vind ik interessant: terwijl het aantal problemen van gezinnen in Nederland afneemt, is de vraag naar profes­sionele hulp de afgelopen tien jaar enorm toe­ge­ nomen. Justine Pardoen heeft het over de opvoedindustrie rondom gezinnen. De focus ligt nu op het kind, maar gezinnen zijn meer gebaat bij tijdelijke onder­steuning.

Zij kunnen veel zelf en houden graag de eigen regie.”

linda huijsmans – schrijver van ‘eropuit’ (p.14)

“Ik heb fotograaf des Vaderlands Ilvy Njiokiktjien gesproken over haar fotoreportage met Ellen en haar kinderen. Ze vertelde dat het haar aan het denken heeft gezet over wat voor opvoeder ze zelf zou zijn. Als ze aan het werk is, blijft ze het liefst onzichtbaar, maar dat lukte deze keer nauwelijks. Het oudste kind vond het zo zielig voor haar dat ze apart van hen liep en hij zei: ‘Kom maar bij ons lopen hoor! Je hoeft niet alleen!’

Heel vertederend vond ik dat. “

Dit magazine is een uitgave van vereniging Humanitas. Heb je het magazine uit? Gooi het dan niet weg, maar geef het door aan anderen.

“Ik was blij om te horen dat het zo goed gaat met de jeugd in Nederland, en daarom erg verbaasd over de toe­nemende hulpvraag. Omdat ik zelf geen kinderen heb, was het bestaan van een ‘opvoedindustrie’ mij nooit zo opgevallen. Maar tijdens het schrijven kwam ik ineens overal wijzende en beschuldigende op­voed­ vingers richting ouders tegen. Ik sluit me aan bij Justine Pardoen dat we in veel gevallen wel wat meer ontspannen kunnen zijn over de opvoeding van onze kinderen.”

Judith zeeman – schrijver ‘opinie’ (p.4)

Vereniging Humanitas Postbus 71, 1000 AB, Amsterdam 020-5231100 info@humanitas.nl www.humanitas.nl f acebook.com/ humanitasnederland @HumanitasNL KvK: 40530895 ISSN: 0166-1124 Redactie Ben van Heesbeen (hoofdredacteur), Loes Meijer (gastredacteur), Ilse van Sloten, Sofie Vriends Met medewerking van Roy Beusker, Linda Huijsmans, Marieke Kitzen, Adri van Montfoort, Ilvy Njiokiktjien, Arenda Oomen, Adrien Parlange, Gemma Pauwels, Floor Rieder, Yasmin Visser, Judith Zeeman Concept, vormgeving en eindredactie Vandejong, Amsterdam Drukwerk Lecturis, Eindhoven Adverteren Neem contact op met Ilse van Sloten via 020-5231100 of i.vansloten@humanitas.nl.

“Een indringend gesprek over jeugd­opvang in z’n mooie en lelijke ge­daan­ten — want die zijn er allebei — dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Wat goed dat er mensen zijn zoals Adri van Montfoort die er voort­ durend voor pleiten dat nie­mand ooit een ander mens mag opgeven.”

Gemma Pauwels – illustrator ‘opinie’ (p.4)

“Bij het lezen van het opiniestuk ‘accepteer de onvolmaakte mens’ drong de complexiteit van hulp­ verlening tot me door. Waar regels en wetten nodig zijn om mensen te kunnen helpen, kunnen deze zelfde wetten en regels goede hulp tegenwerken.”

Nabestellen De eerste uitgave van dit magazine over eenzaamheid is nog na te bestellen via:info@humanitas.nl.

Meer weten?

Wil je meer informatie over wat Humanitas voor jou kan betekenen?

Of wil je vrijwilliger, lid of donateur worden? Neem contact op via humanitas.nl, bel 020-5231100 of mail naar info@humanitas.nl.

Tekst, foto's en illustraties mogen alleen worden overgenomen na schriftelijke toestemming van vereniging Humanitas.

Humanitas heeft haar best gedaan om de rechten van alle recht­ hebbenden te achterhalen. Meen je rechthebbende te zijn, neem dan contact op met de redactie.

Voorwoord

samen opvoeden. kan dat?

Opvoeding is een hot item. Niet alleen bij mij aan de keukentafel, maar binnen de hele maatschappij. Kijk maar eens naar het groeiende aantal tijdschriften over opvoeden, of het aantal tele­ visieprogramma’s waarin de opvoeding ouders boven het hoofd groeit. Bovendien is de overheid bezig met een grote landelijke reorganisatie rond professionele kind- en jeugdzorg. En in de beoogde participatiemaatschappij wil de overheid dat wij alle­ maal weer samen gaan opvoeden.

Maar kan dat wel?

We zien ouders als de eerste verantwoordelijken. Maar wie zijn die mede-opvoeders dan? Volgens mij hebben veel mensen moeite om advies van anderen aan te nemen als het om hun kinderen gaat. En al staan ze er wel voor open, dan nog heeft niet iedere ouder iemand in zijn nabije omgeving om op terug te vallen.

Daarnaast hebben sommige ouders ook praktische problemen.

Omdat ze ziek zijn, als alleenstaande ouder in de knel komen, of omdat ze kampen met oplopende schulden. Hierdoor lukt het hen niet altijd om op het juiste moment passende hulp te zoe­ ken. Op een gegeven moment wordt dan de professionele ma­ chine in werking gezet: die van de grote organisaties en instan­ ties. Niet alleen is dat niet altijd nodig, het is ook onbetaalbaar geworden.

Humanitas ziet wat er gebeurt, en geeft daarom ondersteuning aan ouders die ergens tussen wal en schip vallen. Want in een samenleving waarin opvoeden steeds complexer wordt, is het goed om te weten dat je er niet alleen voor staat. Onze vrijwil­ ligers helpen ouders die nog geen professionele ondersteuning nodig hebben, maar wel worstelen met opvoedingsvragen. Door tijdelijk mee te lopen en ervoor te zorgen dat de ouders het weer helemaal zelf kunnen. Dat leidt vaak tot geweldige resultaten.

Kijk bijvoorbeeld naar Trudy en Renata op pagina 14. Of naar Ellen en Joy op pagina 32. Samen opvoeden? Het kan! In dit themanummer van Van Mens Tot Mens lees je hoe.

Eva Scholte Directeur Humanitas

3

Accepteer de on­vol­ maakte mens Opinie

4

Adri van Montfoort over de noodzaak van humane hulpverlening: “Geef nooit iemand op. Kinderen niet.

Gezinnen niet. Niemand.”

Tekst: Judith Zeeman Illustraties: Gemma Pauwels

Jeugdbescherming kan nooit honderd procent veilig­ heid bieden. Wel steun en hoop in een onvolmaakte wereld. Dat vindt Adri van Montfoort, lector Jeugdzorg en Jeugdbeleid aan de Hogeschool Leiden. Hij zou willen dat meer professionals en instanties in hun werkwijze aanhaken bij de sociale context van gezinnen. En als de overheid een stapje terugdoet, kan de burger weer meer naar voren treden.

Dat kan een hoop teleurstelling voorkomen. "

Opinie

7

Adri van Montfoort (1955) is jurist en pedagoog.

Hij werkte in de jeugdzorg als hulpverlener, onder­zoeker en leidinggevende. Van Montfoort promoveerde op de aanpak van kindermishande­ ling in ons land. Sinds 1983 publiceert hij artikelen en boeken over kinderbescherming, jeugdzorg en jeugdbeleid en de veranderende verhoudingen tussen burgers, markt, gesubsidieerde instellingen en over­ heid. Sinds januari 2008 is Van Montfoort lector Jeugdzorg en Jeugdbeleid aan de Hogeschool Leiden en sinds 1997 is hij raadsheer plaatsvervanger in de familiekamer van het gerechtshof in Den Haag.

Nieuw beleid is een antwoord op een illusie. Niet op een werkelijk probleem. We moeten in de spiegel durven kijken: der Mensch ist der Unvollendete.

“Uit balorigheid zeg ik weleens: ‘Laten we jeugd zorg onderbrengen bij het waterschap.’ Mensen kij­ ken me dan verbaasd aan. Maar zo raar is het niet als je bedenkt onder hoeveel noemers jeugdzorg eerder al kwam te vallen. Neem Bureau Jeugdzorg.

Ooit gepresenteerd als dé oplossing voor alles. Het kwam, en nog steeds was er kritiek op de jeugdbe­ scherming. Vervolgens zeiden we: ‘Centrum voor Jeugd en Gezin, dát is de oplossing.’ En momenteel is de gedachte dat alle problemen de wereld uit zijn wanneer de overheid alle jeugdzorg overhevelt van de provincies naar de gemeenten. Dit biedt kansen, maar het is een illusie om te denken dat een andere overheid alle problemen oplost.

Jeugdbescherming is een battlefield Laat ik maar meteen duidelijk zijn. Er is altijd kritiek op de jeugdbescherming geweest en dat zal ook al­ tijd zo blijven. In Nederland. In Oekraïne. In België.

Overal, toen en nu, het maakt niet uit. Jeugdbe­ scherming is een omstreden terrein; een battlefield.

Ik kan nu al de kamervragen opstellen van na 2015, wanneer de gemeenten het stokje hebben overge­ nomen. ‘Hoe kan het dat er nog steeds kindermis­ handeling is, en bureaucratie, en wachttijden?’

Nieuw beleid is een antwoord op een illusie en geen

oplossing voor een werkelijk probleem. We moeten eens in de spiegel kijken en durven zeggen: der Mensch ist der Unvollendete.

Waar het om gaat, is hoe we kunnen samenleven met elkaar. Oók met iemand van wie je denkt: dat doe je nou niet zo handig. Ik zie daarvan hartver­ warmende voorbeelden als commissaris van De Sluis Groep Sociale Werkvoorziening, een leerwerkbedrijf dat onder meer mensen met beperkingen helpt integreren. De werkbegeleiders nemen deze mensen onder hun vleugels, zoeken ze desnoods thuis op als ze niet komen opdagen. Er is geen punten­ systeem dat bepaalt of ze voldoen, of dat ze hun heil beter elders kunnen zoeken. Niemand wordt hier ‘over de reling gegooid’.

Geef nooit iemand op

Mensen afschrijven, dat ligt in de samenleving voortdurend op de loer. Maar je mag nooit iemand opgeven. Kinderen niet, gezinnen niet. Vanuit de overheid bestaat de neiging om bij een bepaalde aanpak te zeggen: ‘en nu is het afgelopen, we stoppen met de dialoog’. Soms lijkt het wel alsof afzijdigheid en repressie de enige twee keuzes zijn. Óf we vinden dat we genoeg hebben geprobeerd en trekken onze handen van iemand af. Óf we rollen binnen met de politie en de ME. Begrijp me niet verkeerd: grenzen

Opinie

8

We hebben een paar miljoen vrijwilligers in dit land.

Er is veel meer kracht dan soms wordt gezegd.

zijn noodzakelijk. Maar de basis zou moeten zijn: de acceptatie van het onvolmaakte. Jeugdbe­ scherming is niet hetzelfde als honderd procent veiligheid. Het is steun en hoop in een onvolmaakte wereld.

Ik zou graag willen dat het humane karakter van jeugdwerk weer op de voorgrond komt. Niet dat gebrul over ‘doorzettingsmacht’. Ik heb zo’n hekel aan dat woord. Daarmee leg je een ander jouw wil op. Ik geloof ook niet in handelen in sjablonen: ‘bij huiselijk geweld altijd …’ Dat doet onrecht aan het specifieke van de situatie en het menselijk drama daarachter. Liever zie ik professionals en instanties die het de moeite waard vinden zich te verbinden met het drama van de mensen. Die uitgaan van de sociale context met familie, buren en kennissen die al bij een gezin betrokken zijn. Haak daarbij aan.

Anders kan er veel misgaan. Dat ondervond ik zelf een kleine tien jaar terug.

‘Dit kan zo niet’

Onze dochter had een vriendinnetje van wie de ouders gingen scheiden. De moeder was ook nog eens on­ geneeslijk ziek. Dat meisje heeft toen een tijdje bij ons gewoond. Na het overlijden van de moeder bleven we de vader ondersteunen, maar het contact met hem verliep steeds moeizamer. Zijn woning ver­ vuilde en we maakten ons zorgen, zeker toen hij een paar dagen wegging en zijn dochter van elf jaar aan haar lot overliet. Wat konden we nog doen? We voelden ons vooral onmachtig. Ik heb hem gebeld.

‘Dit kan zo niet’, zei ik. ‘Ik meld dit bij het AMK, het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling’, en dat deed ik. Daarop hield hij het kind bij ons weg.

Na letterlijk een halfjaar stuurde het AMK hem eens een brief. Daarin kondigden zij een bezoek aan, datum

en tijd erbij. De vader hield van tevoren een grote schoonmaak en liet containers vol afval afvoeren.

Op de dag dat het AMK kwam, was alles schoon.

Hij vertelde de medewerkers hoe gekwetst hij zich voelde over de melding en daarmee was de kous af.

Intussen hoorde ik niets. Uiteindelijk belde ik zelf maar naar het AMK. Ik kreeg de zuinige boodschap dat onze melding uiterst teleurstellend voor die man was geweest. Toen heb ik wel gedacht: ik bel die lui nooit meer.

Wij hadden gehoopt op iemand die vanuit een po­ sitie van autoriteit met ons meedacht. En ik had er graag bij betrokken willen zijn. Die vader had me gerust mogen uitschelden, daar kan ik wel tegen.

Maar niet dit: uitgeschakeld worden door de instan­ ties waarvan je ’t moet hebben. Daarmee schrijf je ook het vangnet af dat zich al om iemand heen be­ vindt. Natuurlijk zijn er hulpverleners die dat wél snappen, maar dat mogen er nog meer zijn. Mis­ schien is het goed als professionals zich wat vaker realiseren dat ze voorbijgangers zijn in het leven van ouders en kinderen. Het kind is niet van de staat. Als het al iemand toebehoort, is dat aan de ouders en de mensen daaromheen.

Leefwereld versus systeem

Ik ben een groot voorstander van een grotere rol voor de burger. Bij een gewogen oordeel van weten­ schappelijke kennis, hoort de betrokkenheid van de samenleving. In die context hoor je wel eens zeggen dat burgers zouden zijn afgehaakt. Nee — de over­ heid heeft zich juist meer opgedrongen. Ik geloof ook niet in de zogenoemde individualisering van de maatschappij. Volgens mij hebben we nog steeds een paar miljoen vrijwilligers in dit land. Er is veel meer kracht dan er soms wordt gezegd.

Opinie

9

Opinie

10

Opinie

11

Gezinnen kunnen in het doolhof van wetten en instanties verschrikkelijk verdwalen.

Ik kan me goed vinden in de lijfspreuk van de aller­ eerste kinderrechter. In de vorige eeuw zei deze al: ‘kinderrechtspraak is volkszaak’. Het is de Neder­ landse variant van het Engelse gezegde: it takes a village to raise a child. De filosoof Habermas noemt dat de leefwereld. Daarin maakt de gemeenschap zich sterk voor de zorg om elkaar. Zo gauw de over­ heid zich daarmee bemoeit, doet volgens Habermas het systeem z’n intrede. Prima dat we dat hebben, maar als het systeem de leefwereld steeds meer kolo­ nialiseert, verwachten we er te veel van en raken we teleurgesteld. Het antwoord daarop is dan meestal nog meer regelgeving en toezicht.

Wat niet helpt, is dat de overheid de hulpverlening onderbrengt in verschillende wetten en organisaties met verschillende opdrachten, namen en regels. Dat bemoeilijkt het onderlinge samenwerken van de instanties. Gezinnen kunnen in dat doolhof ver­ schrikkelijk verdwalen. Dat hóeft niet te gebeuren, maar eigenlijk sorteert de wetgever het wel zo voor.

Als de gemeenten straks slim zijn, brengen ze een paar van die zaken samen en zorgen ze dat dezelfde professionals bij hetzelfde gezin betrokken blijven.

Want daar is al een band. Ik denk dat de rol van de overheid wat bescheidener moet worden en dat we de leefwereld moeten terugveroveren.

Er dreigt verscherpte tweedeling Decentralisatie lijkt op het eerste gezicht een stap in de goede richting, maar gaat in wezen ook ge­ paard met een bezuiniging. Daarin schuilt een reëel gevaar voor de have nots; de gezinnen waar armoede heerst. Ze zijn vaak sociaal niet zo handig en hebben

conflicten met de omgeving. In zo’n gezin raken kinderen het snelst in de verdrukking. Niet voor niets luidt een definitie voor kinderbescherming: a poor solution for poor children. Mensen die finan­ cieel iets steviger in het zadel zitten, kunnen immers zelf voor hun kind een professional inschakelen.

Deze tweedeling tussen haves en have nots kan ver­ scherpen bij een bezuiniging. Denk aan jongeren die zwerven of illegaal in Nederland zijn. Een ge­ meente kan zeggen: die horen niet bij ons. Maar bij welke gemeente dan wel? Het idee van de ‘gemeente is dichtbij’ gaat uit van een stabiel beeld dat niet voor iedereen geldt. We moeten ervoor waken dat jongeren hierdoor tussen wal en schip gaan vallen.

Dat mag absoluut niet gebeuren.

Een ander risico is dat een gemeente straks profes­ sionals aantrekt die het goedkoopst zijn en gaat toe­ zien op korte doorlooptijden. Daarbij kan elk college weer andere opvattingen hebben. Een nieuw college denkt misschien wel: ‘krijg ik nou een rekening van de vereniging Humanitas? Dat waren toch vrijwil­ ligers? Hoezo kosten die geld? Dat schrappen we maar.’ En sturen we criminele jongeren straks zo veel mogelijk naar het strafrecht, omdat dat de gemeente weer dure zorg scheelt? Geven we ze op? Dan komt er dus niets terecht van een integrale aanpak, noch van het versterken van die ‘dichtbij-samenleving’.

Dit zijn allemaal mogelijke effecten, waarover we nog eens goed moeten nadenken. Toch ben ik uit­ eindelijk optimistisch over onze samen­leving en de decentralisatie. Ik ben geen doemdenker. Voor een deel omdat ik ook veel goede voorbeelden zie, zowel van burgers als van professionals en overheden. En verder, omdat optimisme voor mij zoiets als een verplichting is. Met cynisme maken we immers zéker geen betere samenleving.”

Stelling

12

In onze geïndividualiseerde samenleving leven gezinnen steeds meer op zichzelf. Het lijkt bijna taboe om mensen aan te spreken op de opvoeding van hun kinderen.

Is dat erg? Moeten we van dit taboe af? Humanitas zocht het uit.

stelling:

Woedeaanval “Wat je van anderen ziet is altijd een momentopname. Ik frons ook niet bij een onbekende kleuter die een woede­ aanval krijgt in de super­markt. En ik reageer niet als een puber een grote mond geeft tegen zijn ouders. Zelf heb ik ook geen behoefte aan bemoeienis.

Of mijn kind wel of niet met mes en vork moet eten, bepaal ik graag zelf. Maar voor adviezen, goede raad en tips sta ik open. Gesprekken voeren met andere ouders of deskundigen, bijvoorbeeld op Ouders Online, vind ik interessant.”

— Wil40

We moeten ons meer met de opvoeding van elkaars kinderen bemoeien Over de vloer “Het is een spel tussen tolerantie en sociale controle. Als kinderen bij elkaar op bezoek komen, krijgen ze de opvoeding mee van diverse ouders. En ouders worden gecon­fronteerd met regels die anderen instellen en waar ze mogelijk over willen praten of zich mee willen bemoeien.

Tegenwoordig zijn kinderen meer bezig met Playstations en ander individueel speelgoed, en worden ze opgevangen in naschoolse instituten. Hierdoor komen ze dus niet meer in aanraking met andere ouders. Waarom zouden die ouders zich er dan nog mee bemoeien?”

— Jacqueline Gerretsen

Stelling

13

BEST IRRITANT TE DRUK “Ik denk dat een hoop ouders de opvoeding te veel overlaten aan derden, zoals de basis­­school, de peuterspeelzaal, het kinder­dagverblijf of een oppasouder, omdat ze zelf ‘te druk’ zijn met werken.

Want ze moeten een tweede hypotheek aflossen en vier keer per jaar op vakantie.

Ja, dit is heel bot gezegd, want er zijn natuurlijk ook alleenstaande ouders die moeten werken voor de kost en niet anders kunnen. Maar zij werken zich vaak juist over de kop om hun kind toch alles te kunnen geven wat het nodig heeft.”

— Monique Verlind

“Nou, dan moet het wel heel zorgvuldig verpakt worden. Als iemand mij botweg zou vertellen wat ik verkeerd doe, zou ik dat niet bepaald waarderen. Ik vrees dat ik me omgekeerd bij een (vroegere) vriendin niet altijd heb kunnen inhouden.

Maar ik bracht het niet aanvallend, eerder vragend: ‘Hebben ze dan nog nooit eten gehad waar je geen appelmoes overheen deed?’ Daarmee zei ik eigenlijk: probeer dat eens. En als ze haar kind zei niet te huilen, nadat ze tegen hem tekeer was gegaan, vroeg ik: ‘Gaat-ie daar niet juist door huilen?’ Ik vond het best irritant van mezelf dat ik dat wel eens deed, maar ik kon me niet altijd inhouden.”

— Kaaskopje

vragen stellen “Het woord ‘bemoeien’ associeer ik met beoordelen. Ik ben ervan overtuigd dat ‘goed opvoeden’ niet bestaat. Het kan soms wel helpen als mensen vragen stellen. Maar alleen op een moment dat daar ruimte voor is. Beter is het om te wachten tot degene die worstelt met opvoeding, zelf vragen stelt. Ik wil dan altijd graag toelichten hoe ik bepaalde problemen heb kunnen oplossen met mijn kinderen. Maar ik zeg er altijd bij: dat werkte bij mijn kinderen. Jouw kinderen zijn weer andere individuen, met eigen gedrag.Misschien werkt het bij jou wel helemaal niet. Die disclaimer hoort er altijd bij.”

— Rozijntje

verantwoordelijk­ heid nemen onmisbaar “Het is goed om advies en kritiek van andere mensen te krijgen. Ik weet niet alles en doe uiteraard niet alles goed.

Het is sowieso fijn om de situatie af en toe vanuit een ander perspec­tief te bekijken. Ik hoef het er niet per se mee eens te zijn, maar het kan me altijd aan het denken zetten. De input van derden is onmisbaar voor zelfreflectie en dat laatste is zeer belangrijk. Zelf zou ik iemand niet gauw aanspreken op het moment dat die persoon een conflict heeft met zijn of haar kind, of als er een moeilijke situatie aan de gang is. Maar liever achteraf. En er zijn natuurlijk ook mensen die je gewoon niet moet aan­ spreken omdat het anders tot ruzie leidt.“ — Jillian

“Humanitas gaat ervan uit dat iedereen die we ondersteunen het beste voor heeft met zijn kind(eren).Verant­woor­ delijkheid nemen voor een ander hoort ook bij het humanisme. Ouders die bij ons komen voor onder­steuning durven zichzelf kwetsbaar op te stellen. Het vraagt van de vrij­­williger een gelijk­­­ waardige, respectvolle en oprechte benadering die niet veroordeelt.”

— Loes Meijer, opvoedings­deskundige bij Humanitas Reacties op de stelling zijn verzameld via onze social media-kanalen Facebook en LinkedIn, en via de website van Ouders Online. humanitasnederland, www.ouders.nl

@HumanitasNL,

De vrijwilliger ...

14

Trudy Spierings (57 jaar).

Directeur bij jenaplanschool De Sterrenwachter in Hilversum en eigenaar van coachings­praktijk Kind op Stap.

Sinds maart vrij­williger bij Humanitas doorstart.

“Ik heb alle vertrouwen dat ze het straks weer helemaal zelf kan.”

“De eerste paar weken na de kennismaking met Renata heb ik vooral veel geluisterd, zonder te oordelen. Nu probeer ik advies en richting te geven. Maar het is aan haar om te bepalen wat ze ermee doet. Ik heb een enorm respect voor hoe zij de moed heeft gehad om de confrontatie met haar problemen aan te gaan.

Renata beseft goed dat ze aan de slag moet om de situatie voor het hele gezin te veranderen.

Mijn begeleiding is natuurlijk tijdelijk, maar er zit zo veel veer­ kracht en creativiteit in haar, dat ik er echt alle vertrouwen in heb dat ze het straks weer helemaal zelf kan.”

Fotografie: Roy Beusker

... en de deelnemer

15

Renata de Groot (38 jaar).

Moeder van Abigail (8 jaar), huisvrouw en oprichter ruilpagina op Facebook.

Sinds maart deel­nemer bij Humanitas doorstart.

“Bij Trudy kunnen we gewoon ons verhaal kwijt.”

“Het belangrijkste voor mij was dat het zou klikken tussen Trudy en mijn dochter Abigail. Dat was gelukkig zo, Trudy is echt geweldig.

Gewoon een normaal mens bij wie we ons verhaal kwijt kunnen.

Met mijn dochter Abigail ging het al een tijdje niet goed op school.

Omdat ze ADHD heeft, kan ze zich moeilijk concentreren en heeft ze moeite met schrijven en rekenen. Sinds we zijn begonnen met doorstart zie ik overal ver­ betering. Abigail is nu gelukkig, op een andere school. En zelf ben ik me meer bewust van mijn eigen valkuilen en heb ik meer zelfvertrouwen gekregen.”

Via Humanitas doorstart geeft Humanitas tijdelijke ondersteuning aan gezinnen met ver­schil­lende opvoedingsvragen.

Tips

16

Kijken Alles voor je kind?

Vertroetelen we onze kinderen te veel?

En zo ja, is dat dan echt zo schadelijk als sommige deskundigen beweren?

VPRO Thema onderzoekt met de documentaire Alles voor mijn kind (2013) of we onze kinderen verpesten door ze te veel te verwennen. En de makers gaan na of een strenge opvoeding beter is dan een vrije. Twee dappere gezinnen gaan de uitdaging aan om hun kroost veertig dagen niet te verwennen.

Kijk de hele uitzending terug op www. vpro.nl/lees/tv/alles-voor-je-kind.html.

Op zoek naar Eric

De kunst van het opvoeden In de achtdelige tv-serie De kunst van het opvoeden (2013) van de NTR belicht Edwin Rutten elke uitzending een opvoedkundig thema aan de hand van een schilderij. Het draait daarbij om vragen als: ‘Is de moeder belangrijker voor de opvoeding dan de vader?’, ‘Verwachten we niet te veel van onze kinderen?’ en ‘Spelen onze kinderen nog wel genoeg?’. Er is ook een gelijknamig boek verschenen. Kijk alle afleveringen terug via www.ntr.nl/ dekunstvanhetopvoeden.

Hulp bij de opvoeding Elke ouder zit soms met vragen over de opvoeding waar ook de directe omgeving geen antwoord op heeft.

Dan is de Opvoedpoli misschien een uitkomst. Hier kun je meedoen aan workshops, clinics en trainingen over allerlei onderwerpen. Ook ontmoet je andere ouders, krijg je praktische informatie en leer je nieuwe vaardig­ heden. De Opvoedpoli biedt onder andere gezinscoaching, onder­ wijsbegeleiding en ondersteuning voor werkende ouders. Heb je een specifieke vraag? Dan krijg je persoonlijk advies. www.opvoedpoli.nl

SURFEN

Illustraties: Floor Rieder

Voor alle ouders Ouders Online is een onafhankelijke website voor alle ouders, vol artikelen, besprekingen, columns en opinie­ stukken. Elk aspect van opvoeden wordt behandeld: van gezondheid tot geld­ zaken en van tienermoeders tot gameverslavingen. Veel bezoekers zijn actief op het forum, waar ouders elkaar vragen stellen en advies geven. www.ouders.nl

De film Looking for Eric (2009) van de Britse regisseur Ken Loach gaat over twee mannen die Eric heten. Eric Bishop (Steve Evets) is een emotioneel instabiele postbode en een groot voetbalfan. De tweede Eric is Bishops idool Eric Cantona, die ooit voetbalde bij Manchester United. Bishop zorgt voor twee puberende stiefzoons die zich flink in de nesten werken. De oudste zoon verbergt bijvoorbeeld een wapen in opdracht van een plaatselijke gangster.

Eric trekt alles uit de kast om zijn pubers uit de ellende te halen. Als hij het moeilijk heeft, beeldt hij zich in dat Cantona hem bezoekt en adviseert. Een grappige feelgood movie over een vader die zijn zoons onvoorwaardelijk steunt.

Bekijk de trailer op www.youtube.com, zoek op ‘Looking for Eric Official Trailer’.

Ideeën voor nu Nog nooit was de kwaliteit van onze keuzes zo bepalend voor de toekomst van onze kinderen. Het nieuwe platform The Good Family, opgericht voor en door jonge gezinnen, richt zich op duurzaam leven en probeert jonge gezinnen te helpen goede keuzes te maken. Ouders van jonge gezinnen zijn namelijk essentieel voor de overgang naar een duurzame, leefbare wereld. Als consu­ menten, maar ook als de opvoeders van de toekomstige generatie. The Good Family geeft ideeën voor nu: toeganke­ lijke tips en inspiratie om duurzaamheid te integreren in het gezinsleven. Ook organiseren ze workshops en events en publiceren ze online thematische fotoseries. www.thegoodfamily.nl

Tips

17

LEZEN Zoek de verschillen Wat zijn nou eigenlijk écht de verschillen tussen jongens en meisjes? In Jongens & Meisjes, zoek de verschillen?! (2013) geven gerenommeerde onderzoekers en psychologen als Louis Tavecchio, Jelle Jolles, Carolien Gravesteijn en René Diekstra op een laagdrempelige manier inzicht in de uiteenlopende behoeftes en ontwikkelingen van jongens en meisjes.

Heel handig voor ouders, die zo problemen kunnen voorkomen en de gezondheid en talentontwikkeling van hun kinderen kunnen bevorderen. Bestel het boek via www.vangorcum.nl.

Ga nu slapen!

Die man die het vlees snijdt We kennen allemaal dat spotje waarin een meisje zich tijdens het avondeten afvraagt ‘wie toch die man is die ‘s zondags altijd het vlees snijdt’. De rol van de vader bij de opvoeding wordt inmiddels meer erkend. Toch ligt de ver­ant­woordelijkheid in de praktijk vaak nog steeds bij moeders.

Volgens ontwikkelingssocioloog Irene Zwaan is het gevaar daarvan dat kinderen te weinig mannelijke eigenschappen mee­krijgen, zoals grenzen stellen en op avontuur gaan. Vooral bij jongens kan dit leiden tot probleemgedrag. In haar boek De afwezige vader bestaat niet (2013) beschrijft ze mooie, aangrijpende, hoop­ volle verhalen over het vaderschap. Daarbij maakt Zwaan gebruik van de laatste wetenschappelijke inzichten. Bestel het boek via www.uitgeverijprometheus.nl.

Voor veel ouders is het moment waarop de kinderen naar bed moeten het lastigste moment van de dag. Voor hen is het prentenboek Ga nu – slapen! (2013) van Adam Mansbach en Ricardo Cortes een hart onder de riem. In dit kinderboek voor volwassenen worden klassieke kinderverhaaltjes gecombineerd met uitspraken van wanhopige ouders.

Alle dieren gaan slapen: de katjes, de lammetjes, de walvis, de roofvogels én de miereneter op Madagascar. Zelfs de bloemen en de zaadjes onder de grond doen mee. Iedereen slaapt … behalve je kind. De Nederlandse vertaling van Aaf Brandt Corstius is wat tammer dan de Engelse versie Go the fuck to sleep!, maar alsnog de moeite waard. Bestel het boek via www.leopold.nl.

doen Filosofie voor kinderen Filosofie, dat is toch voor oude mannen met grijze baarden? Nee hoor! Ook kinderen kunnen nadenken over de vragen des levens. Wonder Why geeft trainingen ‘filosoferen voor kinderen’ aan studenten, docenten én ouders en grootouders. Door te filosoferen leren kinderen twijfelen aan het vanzelfsprekende. Dat vergt moed, maar maakt hen tegelijkertijd weerbaarder.

Als kinderen leren om onzekerheden te accepteren en gestimuleerd worden de wereld te bevragen, zijn ze beter ge­wapend tegen vooroordelen en krijgen ze meer zelfvertrouwen. www.wonderwhy.nl

Nooit meer vervelen Het is weekend: tijd om wat leuks te doen met het gezin. De kinderboerderij om de hoek ken je nu wel. Je wilt iets nieuws, maar wat? Leukedingendoen.nl is een vrolijke website vol vrijetijdstips van leuke mensen: ondernemende personen met tips uit hun vakgebied. Zoek op ‘actieve dingen doen’, ‘thuis dingen doen’ of verzamel tips speciaal voor families.

Leuke musea, wandeltochten of workshops bijvoorbeeld. Of laat je verrassen.

Je vervelen is er in ieder geval niet bij! www.leukedingendoen.nl

In perspectief

18

Opvoeden op eigen kracht? Over ouders en jeugdzorginstellingen in Nederland

Tekst: Marieke Kitzen Illustraties: Adrien Parlange

Nederland telt ongeveer 3,5 miljoen kinderen.

Het grootste deel daarvan is gelukkig, gezond en groeit op in een veilige omgeving. Nederlandse kinderen zijn zelfs de gelukkigste ter wereld.

Tegelijkertijd is er een enorme vraag naar zorg en hulp bij de opvoeding. Jeugdzorginstellingen zijn overbelast, en het systeem is versnipperd en te duur. Nieuw beleid zal het jeugdzorgstelsel de komende jaren ingrijpend veranderen.

Maar zal het nieuwe beleid een passender antwoord geven op alle zorgvragen die er zijn? "

19

20

In perspectief

Ik heb zelf geen kinderen, maar er zijn wel steeds meer ouders in mijn omgeving. Ouders van het type ‘laat maar gaan, het gaat wel goed’ en het type ‘vallen doet zeer en moet te allen tijde worden voorkomen’. Ouders die zelden de deur uit gaan omdat een oppas zo ongezellig is en ouders die ontspannen aan de bar hangen terwijl hun kind zich moe rent op het terras.

Autoritaire ouders (je eet kaas) en democratische ouders (wil je kaas of hagelslag?). Ieder heeft zijn eigen aanpak, maar over één ding zijn ze het allemaal eens: kinderen opvoeden is toch moeilijker dan gedacht.

Natuurlijk, ‘je krijgt er veel voor terug’, maar het ouderschap ligt zwaar op de schouders. Er kan name­ lijk van alles misgaan. Sla de krant er

21

maar op na. Die staat bomvol met ar­ tikelen als ‘Je kind naar de brugklas — o jee als dat maar goed gaat’ en ‘Zakgeld voor het zesde levens­ jaar — geen goed idee’. Je leest ver­ halen over Facebook dat ongelukkig maakt, over loverboys die op de loer liggen, over coma­zuipen op het plat­ teland, ADHD, jeugd­obe­si­tas, de zes­ jescultuur, kinder­­porno en ­AMBER Alerts. Op tv zingt een spotje van de Rijksoverheid de kijker toe: ‘Het houdt niet op, niet vanzelf. Totdat je iets doet’, met een telefoonnummer dat je kunt bellen wanneer je vermoedt dat de buren hun kind mishandelen.

Gaat het wel goed met onze kinderen? Doen we het goed genoeg als ouders? Verstaan wij de kunst van het opvoeden nog?

Meest gelukkige kinderen 1 = meest gelukkig 10 = minst gelukkig

Van alle kinderen in de wereld zijn die in Nederland het gelukkigst.

Unicef deed onder­zoek in de negen­ en­twintig meest ontwikkelde landen.

Nederland scoort het beste van alle landen op de onder­­delen: materieel wel­z ijn, onderwijs en gedrag en risico’s.

2.4 Nederland

De Verenigde Staten, Litouwen, Letland en Roemenië scoren het laagst op de lijst.

Bron: Unicef, 2013 (www.unicef-irc.org/Report-Card-11/)

4.6

5

Noorwegen IJsland

5.4 Finland

6.2 Zweden

In perspectief

Opvoedingsindustrie Met het overgrote deel van de kin­ derenin Nederland gaat het gelukkig goed. Ze doen het goed op school en problemen rond alcohol, drugs en criminaliteit nemen af. Op de meeste gebieden scoort de Nederlandse jeugd een stuk hoger dan andere lan­ den in Europa en daarbuiten. Ook de jongeren zelf zeggen gelukkig te zijn. En hun ouders? Daar zijn ze best tevreden over.

Maar terwijl het aantal proble­ men afneemt, neemt de vraag naar hulp enorm toe. Deze paradox is uitge­ breid onderzocht door Jo Hermanns, emeritus hoogleraar opvoedkunde aan de Universiteit van Amsterdam: “Nederland is koploper wat betreft het aantal kinderen in gespeciali­ seerde zorg en speciaal onderwijs.

Ongeveer een op de zeven kinderen heeft een zorg­indicatie bij Bureau Jeugdzorg, de GGZ of soortgelijke instellingen; een op de twaalf jonge­ ren komt in de Wajong (Wet Arbeids­ on­ge­schiktheid Jongeren) terecht,

Groeiend beroep op voorzieningen 2005

22

en dit aantal groeit. Nu kun je denken dat het juist goed gaat met kinderen in Neder­land, want ze krijgen blijkbaar veel hulp. Maar onderzoek laat zien dat de toekomst van deze kinderen vaak niet heel rooskleurig is. Ze gaan niet meer naar school, worden thuis­ zitters, raken langzaam uit het sociale leven en missen zo steeds meer aan­ sluiting bij de maatschappij. Ook jongeren die tijdelijk uit huis zijn ge­ plaatst, hebben het meestal erg moei­ ­­lijk wanneer ze weer terug­komen.”

Naar schatting heeft niet een op de zeven, maar een op de twintig kinderen problemen waarbij zware professionele hulp is gewenst. Waar komt de grote behoefte aan hulp vandaan? Justine Pardoen, hoofd­ redacteur van Ouders Online: “We zijn doorgeschoten in de zorg voor onze kinderen. Inmiddels kun je spreken van een opvoedingsindus­ trie. Een enorme groep mensen heeft zich rond het thema opvoeden geprofessiona­li­seerd: kinderpsycho­ logen, peda­gogen, maatschappelijk werkers; opvoedkundigen die in zorg­

267.700

1 www.stamos.nl 2 Jeugdzorg Nederland, Brancherapportage Jeugdzorg 2010 3 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, idem noot 2.

4 CBS. Cijfers exclusief voogdij minderjarige vluchtelingen.

Laatste gegevens over 2009.

5 Ambulante hulp, daghulp, pleegzorg, residentiële hulp 6 GGZ Nederland; Jeugd-ggz; investeren in de toekomst.

Cijfers over 2006 en 2009.

194.400

2010 108.500

111.900 101.173

97.472 73.739 62.001

58.768

39.633

38.052 29.156

Aantal leerlingen speciaal onderwijs 1

Aanmeldingen Toegang Bureau Jeugdzorg 2

Adviezen en onder­zoeken AMK 3

Jeugdigen met maatregel jeugd­bescherming 4

Cliënten Jeugd- en Opvoedhulp 5

GGZ-jeugd aantal cliënten behandeld 6

In perspectief

structuren werken of voor zichzelf beginnen. Er worden vele cursussen aangeboden voor ouders, maar ook voor professionals zelf. Bedenk dat bijvoorbeeld rond de invoering van de meldcode kindermishandeling ook gewoon veel geld wordt verdiend. Zo biedt zelfs de HEMA-academie een cursus meldcode kindermishandeling aan. We leven met het idee dat kinde­ ren en ouders voortdurend ‘hulp’ nodig hebben. Maar als je met een hulpver­ leningsbril naar gezinnen kijkt, is er altijd wel wat mis.”

Hulp versus aandacht Kinderen met serieuze problemen hebben uiteraard professionele hulp nodig: goede begeleiding van bij­ voor­beeld jeugdzorg, en daar waar de veiligheid van het kind of het gezin in het geding is, kan een rechter uit­ komst bieden. Maar uitgerekend deze groep valt regelmatig tussen wal en schip. Het Sociaal en Cultureel Planbureau bracht dit jaar het onder­

zoek Terecht in de jeugdzorg uit, waar­uit bleek dat gezinnen met veel problemen in ruim de helft van de gevallen géén gebruikmaken van tweede­lijns jeugdzorg (zoals gespe­ cialiseerde hulp en justitiële jeugd­ inrichtingen) en een deel van de ge­ zinnen met relatief weinig problemen juist wel. En daar ligt het probleem.

Het zorgaanbod past veelal niet bij de zorgvraag.

De vragen en problemen die ouders ondervinden bij de opvoeding zijn niet onterecht, maar het ant­ woord ligt niet noodzakelijkerwijs bij gespecialiseerde jeugdwerkers.

Hermanns: “De meeste vragen gaan over het gedrag van het kind, omdat wij daar last van hebben. De vragen behandelen niet waar het kind zelf last van heeft. We focussen te veel op het kind en geven te weinig aan­ dacht aan het ouderschap. Gezinnen komen vaak in zorgtrajecten voor het kind terecht, terwijl ze meer gebaat zouden zijn bij tijdelijke aandacht voor de ouders.”

23

Samen verantwoordelijk voor de opvoeding?

Dat het huidige systeem niet werkt, is ook de overheid duidelijk. De zorg is versnipperd, problemen worden te snel en te veel gemedicaliseerd, en de kosten rijzen de pan uit. Er is een grote stelselwijziging in gang gezet onder de naam ‘transitie Jeugdzorg’.

Van 2013 tot 2015 wordt alle verant­ woordelijkheid voor de hulp aan jeugd verschoven van provincies naar ge­ meenten. Deze worden be­stuur­lijk en financieel verantwoordelijk voor een positief opvoed- en opgroei­klimaat, voor preventie, vroegsignalering en (zware) gespecialiseerde zorg. Naast de verschuiving van verantwoorde­ lijkheden, wil men met de transitie Jeugdzorg de pedagogische civil so­ ciety versterken, oftewel bouwen aan een sociale omgeving waarbij bur­ gers en vrijwilligers meehelpen in het voorkomen en oplossen van pro­ blemen bij de opvoeding. Het idee is dat een goed sociaal en betrokken

In perspectief

vangnet in de directe omgeving ervoor zorgt dat mensen meer op eigen kracht hun problemen kunnen oplossen.

Dat klinkt als een goede kans om de hulpvraag en het hulpaanbod weer beter in balans te krijgen. Maar bij zowel instellingen, vrijwilligers­ organisaties, experts, als ouders zelf klinken vooral zorgen over de nieuwe aanpak. Hebben de gemeenten genoeg kennis en kunde in huis om deze ver­ antwoordelijkheid te dragen? Kan er na de enorme bezuinigingen (€ 450 miljoen, oftewel vijftien procent van het totale budget) nog genoeg kwa­ litatieve en specifieke zorg worden geleverd? Krijgen kinderen straks nog wel dezelfde zorg?

K i n d e ro m b u d s m a n M a r c Dullaert:“Ik ben een voorstander van de decentralisatie. Het uitgangspunt ‘één plan, één gezin, één regisseur’ onderschrijf ik volledig, want het is

24

daadwerkelijk zo dat bij een aantal gezinnen soms wel zeventien hulp­ verleners betrokken zijn. Ik geloof dat zorg het beste dicht bij huis ge­ organiseerd kan worden. De gemeen­ ten hebben beter inzicht in gezinnen en hun problematiek. Maar ik maak mij zorgen of de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid wel gewaarborgd zijn. Het recht op zorg voor jongeren was altijd in de wet verankerd, maar in plaats daarvan krijgen we de zoge­ naamde compensatieplicht, waarbij gemeenten beloven de best moge­ lijke kwaliteit aan zorg te leveren.

Maar wat houdt dat in? Wat is het minimum? Ik wil dat er een minimum aan zorg gegarandeerd is. We moe­ ten voorkomen dat we straks in een situatie terechtkomen waarin je vier­ honderd verschillende Griekse stads­ staten krijgt, en je in de ene gemeente wel heel goede of specifieke zorg kunt krijgen, maar in de andere niet.”

Gebruik van jeugd­zorg­ voorzieningen door jeugdigen tot 18 jaar Eerstelijnszorg is algemeen toe­ gankelijk en bedoeld voor lichte ondersteuning (consultatie­bureau, schoolarts, huisarts en specifiekere hulpverlening voor jongeren met beperkingen). Tweedelijnszorg is gespecialiseerde jeugd­zorg (zorg voor jeugd met licht verstandelijke beperking, jeugdbescherming, jeugd­­ reclassering en geestelijke gezond­ heidszorg).

12,5%

eerstelijnsjeugdzorg

7,5%

tweedelijnsjeugdzorg

80%

geen jeugdzorg of informele zorg

In perspectief

Omslag in denken Naast garantie op kwaliteit van des­ kundige zorg, is er een groeiende behoefte aan vrijwilligers. Humanitas heeft jarenlange ervaring met ge­ zins- en jongerenondersteuning.

Programma’s als Home-Start, door­ start, Begeleide OmgangsRegeling (BOR) en Gezin in Balans (zie p.46) geven gratis tijdelijke ondersteuning door goed opgeleide vrijwilligers.

Willem van Teeseling, voorzitter bestuur Humanitas district Oost: “Het ‘eigenkrachtdenken’ hanteert Humanitas altijd al. Een van de belang­ rijkste redenen van ons bestaan is dat wij mensen motiveren anderen te helpen zonder daarbij de regie over te nemen. Humanitas heeft 12.000 vrijwilligers die zich inzetten voor 54.000 mensen. Hulp bij opvoeden en opgroeien maakt daar een sub­ stantieel onderdeel van uit: ruim 3.500 vrijwilligers steunen bijna 12.000 ouders, jongeren of kinderen.

Daarbij gebruiken we geen dossiers,

behandelplannen en teambespre­ kingen, maar geven we gewoon eenop-eenaandacht. Het is mooi dat de overheid nu ook termen bezigt als ‘eigen kracht’, maar dat betekent ook dat ze zich er dus niet mee kunnen bemoeien. Dat is niet wat er nu ge­ beurt. Betaalde instellingen en de overheid gaan niet uit van het ver­ trouwen in mensen.”

Dat vereist een omslag in den­ ken. Geen behandeling maar onder­ steuning, waarbij je je als professio­ nal zo snel mogelijk overbodig maakt.

Hermanns: “Ik ondersteun de inhou­ delijke denkwijze van het beleid.

Help mensen hun eigen problemen op te lossen in plaats van dat je het voor ze oplost. Maar tussen droom en daad ligt een grijs gebied. Hoe orga­ niseer en financier je het? Het is in­ gewikkelde materie die gemeenten ineens moeten leren doorzien en aan­ sturen. Daar kleven een hoop risico’s aan. In de lobby met de gemeenten zie je die instellingen vooraan staan die met hun kennis en overwicht het

25

In perspectief

huidige systeem overeind houden.

Humanitas heeft een insteek die be­ ter past bij wat de gemeenten zoeken voor een civil society en een nieuw beleid waarbij de gemeenschap cen­ traal staat. Op 1 januari 2015 moet het nieuwe beleid rond zijn. Een onver­ standige ambitie volgens velen. Van Teeseling: “De overheid doet alsof ze een visie ontwikkelt, maar ze bedoelt eigenlijk: hoe kunnen we de kosten naar beneden brengen? Ik zie dat er te veel vanuit kostenbesparing wordt gedacht, in plaats van dat de vraag wordt gesteld wat de komende vijf­ entwintig jaar belangrijk is voor de maatschappij. Begin nou eens met een proefperiode in een paar provin­ cies, en kijk wat het beste werkt. Nu wordt een hele operatie opgetuigd waarbij we niet weten wat we precies aan het doen zijn. Dat doet me denken aan de Fyra. Of de Betuwelijn.” Ook de kinderombudsman is er niet ge­ rust op: “Onlangs ben ik op bezoek geweest in Denemarken waar ze ook een dergelijke transitie hebben ge­ daan. Alleen namen zij er zes jaar de tijd voor. Ik zag dat daar de rechts­ zekerheid en gelijkheid in een aantal gemeenten niet gewaarborgd was. Er zijn daar vierennegentig gemeenten, hier wel vierhonderd. Ik ben dus erg benieuwd hoe we het hier voor elkaar gaan krijgen.”

Meer vertrouwen in ouders Voor een succesvolle overgang van provincies naar gemeenten lijkt ook een cultuurverandering nodig te zijn.

Een cultuur waarin professionals niet behandelen, maar ondersteunen; waarin we aan ouders vragen hoe het gaat in plaats van argwanend met collega’s of buren de toestand van moeder x bespreken en een instantie waarschuwen; waarin het ook even wat minder goed kan gaan zonder dat er meteen gevaar dreigt voor de maat­schappij. Kortom, een cultuur ge­baseerd op vertrouwen in ander­ mans kunnen in plaats van ‘laat mij het maar doen’.

Pardoen: “Laten we minder ver­krampt doen over de opvoeding.

Soms kan het je even boven het hoofd groeien. Ik zie dat als tijdelijk onver­ mogen. Er kan heel veel fout gaan in een gezin zonder dat het direct slecht is voor kinderen. En laten we ook op een andere manier aandacht geven aan gezinnen die het nodig hebben.

In pedagogische opleidingen leer je ‘ik ben er voor het kind, niet voor de ouder’. Maar we moeten leren ver­ trouwen op de ouders. Probeer met hen mee te bewegen in de bijsturing, en niet tegen hen in te gaan. Als de focus op het kind inhoudt dat je als hulpverlener tegenover de ouders komt te staan, dan doe je iets ver­ keerd. Vraag de ouders: wat kan ik voor je doen? Dat is een veel betere binnenkomer.”

Van Teeseling: “Je moet het zo inrichten dat mensen gewoon ergens over kunnen praten. Laagdrempelige, deskundige hulp geven vanuit het feit dat je zelf ook een mens bent en niet vanuit het feit dat je een diploma hebt.” Aandacht geven dus. Voor el­ kaar én voor jezelf: “Mensen hebben het gevoel dat ze aan steeds meer eisen moeten voldoen. We moeten niet alleen goede ouders zijn, de overheid ziet het liefst ook dat we fulltime werken, zorgen voor onze ouders, et cetera. Mensen hebben veel stress en onzekerheid over of ze wel een goede ouder zijn, een goede werknemer, een goede vriend en onder­tussen klaagt oma ook nog dat ze de kleinkinderen te weinig ziet.

We hebben niet meer de rust om te aanschouwen wat er gebeurt, en dat deels laten te gebeuren.”

Zo bezien ligt het begin van een cultuurverandering voor onze eigen voeten. Doe de krant dicht en de tv uit, en kijk met een ontspannen blik naar hoe het werkelijk gaat. Er is vijfen­ tachtig procent kans dat het best wel goed gaat. En in geval van nood?

Laten we eerst het zuurstofmasker zelf opzetten voordat we onze kinde­ ren helpen. Een beetje ademruimte kan een hoop problemen voorkomen.

26

Advertentie

www.ja-maar.nl

an

v

Omdenken door kinderen.

cadeaub ĂŠt

k oe

h

Kinderen met ADHD hebben een serieus probleem.

Al hun leraren zijn saai.

h e t ja a r www.omdenken.nl

Chat

28

een kort gesprek Paul is een gescheiden vader en heeft een zoon van vier jaar oud. Hij lucht zijn hart bij Humanitas via de chat over het contact met zijn kind.

Paul: Wat een zware dag...

Hij woont bij zijn moeder...

We zijn uit elkaar. Hij is erg gevoelig en gespannen

Vrijwilliger: Wil je het er over hebben?

Ja, ik kreeg post van Bureau Jeugdzorg, een indicatierapport. Met mijn zoon gaat het niet zo goed op de peuterspeelzaal.

Terwijl hij wel graag wil spelen met andere kindjes

Wat vervelend

Hij moet naar groep 1 over een paar weken en dan willen ze kijken welke school het beste bij hem past. Ze willen mij ook aan het woord laten... Een hele verademing

Dat kan ik me voorstellen, het is toch je zoon. Hoe is het contact met hem?

Illustratie: Floor Rieder

Ik ga regelmatig met de bus naar hem toe maar ik zou hem veel vaker willen zien

Je zoon woont niet bij je?

Begrijp ik het goed dat je hem met die gespannen­ heid wilt helpen?

Ja heel graag. Maar ik wil me ook niet opdringen aan z’n moeder

Ja, soms is het moeilijk om een balans te vinden

Ik hoop dat z’n moeder en ik de spanningen tussen ons kunnen loslaten. Ik wil haar niet alles verwijten

Zodat jullie er alle twee voor hem kunnen zijn?

Ja dat we niet zo haaks op elkaar staan

Is dat voor je zoon ook moeilijk?

Ja, die zit ertussenin en dat geeft ook die spanning

Chat

Ook al ben je uit elkaar gegaan, iedereen heeft natuurlijk goede kanten

Inderdaad. Ik probeer dat ook in te zien. En dat ik er wel degelijk mag zijn.

In plaats van met modder gooien, waar m’n zoon de dupe van is

Voor kinderen is het vaak heel lastig als ze ertussen komen te zitten

Ja, ik wil hem er ook graag buiten houden. Dan zit hij lekkerder in z’n vel

29

Probeer dat vast te houden! Dan komen jullie er vanzelf. Je hebt goed voor ogen hoe je het aan wilt pakken

Het werkt ook zo goed voor mij om hier te schrijven... Ik krijg hier geen verwijten, het is alleen maar opbouwend

Dat is fijn om te horen

Fijne avond en nogmaals hartelijk dank!

Tot ziens Dat zou mooi zijn, als hij ook minder gespannen zou zijn

Dit gesprek is gebaseerd op een bestaand gesprek en ingekort.

Namen en gebeurtenissen zijn wegens privacyredenen veranderd.

Want ik gun het hem zo.

Hij is echt lief

Ha, een trotse vader!

:) Ik wil hem gewoon graag begeleiden, en zorgen dat hij op een goede school komt. En ik weet dat ik het kan. Ik heb hem ook leren fietsen

De Humanitas Chat is bedoeld voor iedereen die zich op de een of andere manier geïsoleerd voelt en behoefte heeft aan contact. Mensen kunnen online, vertrouwelijk en anoniem chatten met een vrijwilliger van Humanitas. De vrij­willigers zijn goed voorbereid en worden begeleid bij hun taak. Zelf behoefte aan contact of wil je vrijwilliger worden? Kijk dan op www.hetluisterendoog.nl.

Advertentie

Scherpte werkt.

Van Doorne Jachthavenweg 121 1081 KM Amsterdam

t +31 (0)20 6789 123 e info@vandoorne.com w www.vandoorne.com

Quiz

31

Hoe voeden we onze kinderen op in Nederland?

5

A 1968 B 2001 C 2006

2

Hoeveel tijd besteden kinderen van 10 t/m 12 jaar gemiddeld per dag aan tv-kijken?

A 12 jaar B 14 jaar C 16 jaar

6

A 48 minuten B 99 minuten C 122 minuten

3 4

Hoe omschrijven kinderen hun ideale ouder?

Om de ideale ouder te zijn moeten vaders en moeders: A l euke dingen doen, veel tijd hebben en praten met hun kind over dingen die het kind belangrijk vindt.

B v eel vrijheid geven en het kind laten meebeslissen over alle belangrijke onderwerpen.

C duidelijke regels stellen, helpen met huiswerk en vaak complimenten geven.

Hoeveel procent van de jongeren maakt zich minstens ĂŠĂŠn keer per maand schuldig aan een vorm van online pesten? Hierbij is het begrip online pesten breed opgevat: het loopt uiteen van iemand beledigen en kwetsen tot iemand lastigvallen en volledig negeren.

A 12 procent B 36 procent C 56 procent

Op welke leeftijd krijgen kinderen in Nederland gemiddeld hun eerste mobiele telefoon?

A 8 jaar B 9 jaar C 10 jaar

Op welke leeftijd heeft meer dan de helft van de Nederlandse kinderen alcohol gedronken?

7

Hoeveel moet een kind idealiter bewegen?

A 60 minuten per dag, 7 dagen per week B 15 minuten per dag, 7 dagen per week C 30 minuten per dag, 3 dagen per week

Antwoorden: 1C, 2B, 3A, 4A, 5A, 6C, 7A

1

Wanneer werd het bij wet verboden om een kind te slaan (of een pedagogische tik uit te delen)?

“ Iedereen heeft wel eens hulp nodig”

Tekst: Linda Huijsmans Fotografie: Ilvy Njiokiktjien

Eropuit

34

De Fotograaf des Vaderlands Ilvy Njiokiktjien deed een fotoshoot met Joy en Ellen, die elkaar kennen van het Humanitasprogramma Jonge Moeders Tandem.

Het zette de 29-jarige fotograaf aan het denken over kinderen en opvoeden: “Ik weet niet of ik mijn kinderen later zo vrij durf te laten als mijn ouders hebben gedaan.”

Ilvy Njiokiktjien

Ilvy heeft geen tienermoeders in haar directe omge­ ving. Ze wist dan ook niet goed wat ze kon ver­ wachten toen ze naar Twente afreisde om foto’s te maken van Ellen (23), haar twee zoontjes en haar Humanitasmaatje Joy (25). Wat Ilvy direct opviel, was hoe georganiseerd en volwassen Ellen is. “Ik zou in haar situatie veel chaotischer en gestresster zijn. Als je bedenkt dat ze een studie volgt, in haar eentje voor twee kinderen zorgt, een huishouden draaiende houdt én begin 20 is, dan vind ik dat onge­ looflijk. Ze heeft alles onder controle en gaat heel rustig met haar kinderen om. Toen we bijvoorbeeld poffertjes gingen eten, legde ze beide jongetjes (3,5 en 1,5 jaar) uit dat je je in een restaurant anders moet gedragen dan thuis en dat je niet zo hard mag schreeuwen. En ze luisterden heel goed naar haar. Ik zag meteen dat ze met veel liefde worden opgevoed.”

Ellen scheidde van de vader van haar kinderen, na de geboorte van hun tweede zoon. Daarna woonde ze een tijdje met de kinderen bij haar eigen ouders, om vanuit daar op zoek te gaan naar een woning.

Maar dat lukte niet; haar situatie was volgens de

gemeente niet urgent genoeg om in aanmerking te komen voor een eigen woning. Ilvy, verontwaar­ digd: “Moet ze dan eerst in een auto gaan wonen en de kinderen op de achterbank laten slapen?”

Ellen merkte dat ze er zelf niet uitkwam. Toen be­ sloot ze Humanitas om hulp te vragen. In het maatjesproject voor jonge moeders van Humanitas Tandem werd ze gekoppeld aan vrijwilligster Joy. Zij is zelf jong moeder geworden en begreep uit eigen ervaring wat Ellen doormaakte. Samen lukte het om een flatje te vinden met speeltoestellen voor de deur. En om een studie te kiezen: dit schooljaar is Ellen begonnen met de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, dezelfde opleiding waar­ voor Joy dit jaar haar diploma hoopt te halen. Ilvy: “Het moet voor Ellen heel zwaar zijn geweest om met twee kinderen plotseling op straat te staan. Hu­ manitas is in die periode van haar leven heel belang­ rijk geweest. Iedereen heeft wel eens hulp nodig en dankzij Tandem voor Jonge Moeders is zij nu weer in staat haar eigen leven te leiden en een goede moe­ der voor haar kinderen te zijn.”

Eropuit

Ilvy heeft zelf nog geen kinderen. Tijdens de foto­ sessie schoot voor het eerst de gedachte door haar heen: wordt het niet eens tijd? Dat komt ook doordat er steeds meer kinderen in haar eigen omgeving zijn. “Ik ben sinds een jaar tante en dat vind ik ont­ zettend leuk. En ook vriendinnen beginnen zwanger te worden en kinderen te krijgen. Opvoeden wordt langzaam maar zeker een gespreksonderwerp. Ik merk dat mensen zich voornemen hun kinderen streng aan te pakken, of juist makkelijke ouders willen worden. Dat maakt me nieuwsgierig naar wat voor moeder ik zelf zal zijn.”

Ilvy is heel vrij opgevoed, vertelt ze. Al waren er wel regels. Samen met haar twee zussen en broer moest ze na school altijd even naar huis, waar ze met het klassieke kopje thee de dag bespraken.

Daarna mochten ze hun gang gaan, als ze maar op tijd voor het avondeten thuis waren. “Als ik nu be­ denk waar we toen allemaal heen gingen en wat we uitspookten, vraag ik me af of ik mijn eigen kinderen ook zo vrij zou durven laten.”

Toch heeft die losse teugel in haar eigen opvoeding haar veel opgeleverd, weet Ilvy. “Mijn broer, zussen en ik zijn zorgeloos opgegroeid en dat heeft ons gevormd. We zijn niet bang en stappen makkelijk op een onbekende situatie af. Vrijheid brengt crea­ tiviteit met zich mee. Mijn moeder vertelde dat ik urenlang met een draadje kon spelen. Zij gaf mij dus de vrijheid om te fröbelen, om met schijnbaar onbelangrijke dingen bezig te zijn. Het is de vrijheid om te worden wie je wilt zijn.”

38

Eropuit

39

Eropuit

40

In de keuze voor fotografie is haar oom van door­ slaggevende betekenis geweest. Ze zag hem op feestjes altijd met een grote camera rondlopen. Toen hij haar op een dag aanbood om die grote Canon zelf eens uit te proberen, was ze verkocht. Nog steeds trekt ze zich op feestjes het liefst terug achter de lens. “Ik voel me altijd schuldig dat ik niet met iedereen tegelijk kan praten en het niet iedereen naar de zin kan maken. Daarom vier ik mijn eigen verjaardag ook bijna nooit. Liever observeer ik an­ deren, als een vlieg op de muur.”

Ook tijdens deze shoot probeerde Ilvy zo onzicht­ baar mogelijk te zijn. “Kinderen zijn vaak lastig te fotograferen. Ze gaan te nadrukkelijk poseren of ze hebben juist helemaal geen zin. En als ze niet willen, dan willen ze ook écht niet.” De schapen en de exo­ tische vogels bij de kinderboerderij slaagden erin de aandacht van de kinderen af te leiden. “Alleen de oudste vond het vervelend voor mij dat ik steeds een paar stappen voor ze uit liep. ‘Kom maar bij ons lopen hoor!’, riep hij steeds. ‘Je hoeft niet alleen!’”

Humanitas Tandem voor Jonge moeders Humanitas Tandem in Twente heeft een maatjesproject dat speciaal is bedoeld voor jonge moeders. Goed opge­leide vrijwilligers bezoeken wekelijks meisjes en vrouwen tussen 14 en 24 jaar die zwanger of al moeder zijn. Daarmee wordt voorkomen dat zij in een sociaal isolement terechtkomen.

Behalve dat de vrijwilligers de jonge moeders helpen bij vragen over de invulling van hun toekomst, en wat de moge­ lijkheden daarvoor zijn in combinatie met het moederschap, proberen zij ook hun zelfbeeld positief te versterken en hun zelfredzaamheid te vergroten. Ook ondernemen de vrij­ willigers van Tandem en jonge moeders samen leuke activi­ teiten zodat ze er even tussenuit zijn en zich kunnen ontspannen. Joy, Ellen en haar zoontjes gaan er ook graag samen op uit. Bijvoorbeeld naar het park, zoals bij deze fotoshoot met Ilvy. Zo kunnen zij bijpraten en de kinderen lekker buitenspelen.

HVm√nitas en HVm√n Helpen elkaar.

Human dreigt te verdwijnen. Dat is niet alleen voor de omroep en zijn medewerkers zelf vervelend maar ook voor Humanitas.

Human is dé stem van het humanisme op radio en tv. Via spraakmakende en blikverruimende programma’s als De Vloer Op, Duivelse Dilemma’s, Argos TV/Medialogica, Dus Ik Ben en Het Filosofisch Kwintet laat Human zien en horen waar het humanisme voor staat, waarin het verschilt van andere stromingen én waarom een tegenwicht tegen het tweedimensionele, vaak ongenuanceerde denken van deze tijd zo noodzakelijk is.

Op dit moment maakt Human ook een documentaire over Humanitas-project Gezin in Balans. Hierin krijgen (ex-)gedetineerde moeders ondersteuning tijdens en na hun detentie.

Daarnaast werkt Human hard aan een avondvullend programma over de vrijwilligers van Humanitas. Dat wordt eind van dit jaar uitgezonden.

Juist de laatste tijd werken onze twee organisaties intensief samen. Laten we u alleen al wijzen op de uitzendingen op Wereldhumanismedag (21 juni jl.) waarin twee vrijwilligers van Humanitas uitgebreid in het zonnetje werden gezet. Herinnert u zich nog die vrolijke filmpjes over twee vrijwilligers die een Superheldentrui aangemeten kregen? Ze werden zeer gewaardeerd. U kunt de filmpjes nog steeds terugzien op www.humanitas.nl/actueel/ontmoet-de-stille-helden-vanhumanitas.

Om te voorkomen dat Human van het tv-scherm en de radio verdwijnt, is de omroep op zoek naar nieuwe leden. Véél nieuwe leden, namelijk 50.000. En u kunt daarbij helpen. Precies: door zelf te investeren in Human. Dat kost €12,50 per jaar tot wederopzegging. Van dat bedrag vloeit het eerste jaar €10 direct terug naar een samenwerkingsproject als het Superheldenproject van Humanitas.

Met andere woorden: Humanitas heeft Human hard nodig. Én andersom heeft Human Humanitas nodig: zeker nu.

HVm√n Meld u aan en word lid via

www.investeerinhuman.nl/humanitas

Humanitas community

42

Anneke de Koning (56) uit Linde.

Mediator bij de overheid, trainer en coach.

Lid en donateur van Humanitas sinds 2012.

“Humanitas is voor mij een enorme bron van inspiratie” “Ik vind dat Humanitas belangrijk werk doet. En voor de vrijwilligers is het een mooie organisatie om zich verder te kunnen ontwikkelen. Ik heb zeker iets met het humanisme. Eigenlijk zou iedereen meer moeten omzien naar elkaar. Ik wil een, al is het maar kleine, bijdrage leveren aan de samenleving voor iedereen. Dat doe ik bijvoorbeeld door Humanitas te ondersteunen.

Vanuit mijn werk ben ik bezig met de relatie tussen de overheid en burgers. Met een steeds meer terugtrek­ kende overheid komen steeds meer burgers er alleen voor te staan. Dan is het goed dat er organisaties zijn zoals Humanitas. Ik zit in een netwerk van veel kleine onder­­­nemers en ik hoop dat ook zij bijdragen, want het werk van Humanitas wordt steeds belangrijker. Ieder op zijn eigen wijze en naar vermogen. Met elkaar dragen we bij aan het beter worden van onze samenleving.”

geef ook een bijdrage Humanitas bestaat niet alleen uit vrijwilligers, maar ook uit leden en donateurs. Zoals Anneke. Wil je ook donateur en/of lid worden? Vul dan je gegevens in achterop de gele kaart.

Of kijk op humanitas.nl/steunons.

IK GEEF ook EEN BIJDRAGE Ja, ik wil (informatie over) nalaten.

Meneer

Mevrouw

Naam Geboortedatum Adres Postcode & plaats

Wie liever later een bijdrage geeft aan Humanitas, kan ons in het testament opnemen. Bijvoorbeeld door Humanitas als erfgenaam te benoemen.

Of door een specifiek bedrag of bepaald bezit aan Humanitas na te laten, een zoge足naamd legaat.

Je bepaalt altijd zelf waar het geld naartoe gaat.

Naar een specifieke activiteit bijvoorbeeld, of de afdeling waarvan je lid bent. Geld nalaten aan Humanitas is belastingvrij.

E-mail Telefoonnummer Neem contact met mij op.

Ik heb Humanitas al opgenomen in mijn testament.

Stuur mij meer informatie over nalaten.

Stuur deze kaart in een envelop (geen postzegel nodig) naar: Humanitas Landelijk Bureau Antwoordnummer 10155 1000 PA Amsterdam

Ja, ik word donateur.

Meneer

Met een eenmalige of structurele donatie aan Humanitas draag je bij aan de financiering van onze activiteiten en de opleidingen van onze vrijwilligers. Dankzij je donatie kunnen we ons werk goed en gratis blijven doen.

Mevrouw

Naam Geboortedatum

Liever lid worden? Dat kan ook. Voor €30 per jaar steun je niet alleen de vrijwilligers, maar kun je ook meepraten over onze vereniging en de programma’s.

Adres Postcode & plaats E-mail Telefoonnummer Ik doneer € 15 € 25 € 50 € 100 per maand per kwartaal per jaar

€ eenmalig

en / of Ik word lid en machtig hierbij vereniging Humanitas om de jaarlijkse contributie van €30 te incasseren tot wederopzegging.

Stuur deze kaart in een envelop (geen postzegel nodig) naar: Humanitas Landelijk Bureau Antwoordnummer 10155 1000 PA Amsterdam

Rekeningnummer Handtekening

Datum

IK GEEF ook LATER

Humanitas community

45

Jan Postma (68) uit Amsterdam.

Bouw­kundig consultant bijzondere projecten.

Heeft Humanitas in zijn testament opgenomen.

“Ik ben een praktisch Humanist” “Als bouwkundige was ik betrokken bij diverse humanistische nieuwbouwprojecten. Zo kwam ik in aan­raking met Humanitas en het human­istische gedachtegoed. Zelf­beschikking en verantwoorde­­­­ lijkheid voor je eigen daden vind ik erg belangrijk.

Mooi aan Humanitas vind ik dat ze initiatieven ont­­plooien die ontstaan uit de behoeften van de samen­­­­le­ving zelf. Vroeger deed Humanitas dat door bejaarden- en kinder­tehuizen te bouwen. Nu leidt Humanitas vrijwilligers op die bij mensen thuis komen en hen helpen hun leven zelf weer op de rit te krijgen.

Iedereen heeft de mogelijkheid om iets te geven aan mensen die het minder hebben. Ik heb tot nu toe een goed leven gehad en geef graag een bijdrage zodat anderen het ook fijn hebben. Daarom heb ik Humanitas opge­nomen in mijn testament.”

GEEF OOK LATER Humanitas bestaat niet alleen uit leden en vrijwilligers, maar ook uit donateurs en mensen die nalaten aan Humanitas. Zoals Jan. Wil je net als hij Humanitas opnemen in je testament? Vul dan je gegevens in op de achterkant van de groene kaart. Of neem contact op met VivianRinat via 020-523 11 00 of v.rinat@humanitas.nl.

Factsheet

46

humanitas in het kort Humanitas is er voor mensen die op eigen kracht iets willen doen aan een situatie. Bij ons vind je de tools om weer verder te kunnen. Jaarlijks bieden ruim 11.700 goed getrainde vrijwilligers gratis professionele steun op maat aan ruim 54.400 deelnemers. Deze steun bieden wij binnen zes verschillende thema’s: eenzaamheid, verlies, opvoeden, opgroeien, detentie en thuisadministratie.

OPVOEDEN over ouderschap

In ieder gezin kan het wel eens een tijdje minder goed lopen. Zo valt opvoeden echt niet altijd mee. Spanningen kunnen hoog oplopen, het gezin kan uit elkaar vallen of door andere omstandigheden tijdelijk uit balans raken. Gelukkig zijn de meeste gezinnen erg veerkrachtig.

Humanitas ondersteunt bij de opvoeding.

We zorgen voor een beetje extra aan­ dacht en proberen de zelfredzaamheid van alle gezinsleden te versterken. Zo kunnen we nieuwe problemen voorkomen.

VERLIES

omgaan met rouw, echt­scheiding of andere vormen van verlies

EENZAAMHEID

sociale contacten leggen en onderhouden Iedereen heeft sociale contacten nodig: een goede vriend, familie, enkele ken­ nis­sen of bekende gezichten in de buurt.

Mensen die je vertrouwt. Het voelt goed wanneer je iets kunt betekenen voor anderen, en anderen voor jou. Toch zijn er veel mensen die zich eenzaam voelen.

Eenzaamheid kan iedereen overkomen.

Je kunt je bijvoorbeeld tijdelijk eenzaam voelen door een echtscheiding, ver­ huizing, ziekte of verlies van werk. Of misschien vind je door een psychiatrisch verleden of verstandelijke beperking moeilijk aansluiting bij de maatschappij.

Wat de reden ook is, Humanitas kan je helpen om zelfstandig een sociaal net­ werk op te bouwen en te onderhouden.

Je staat er niet alleen voor.

Vroeger of later krijgt iedereen te maken met verlies. Van een geliefde of familie­ lid bijvoorbeeld. Of verlies van vrijheid, gezond­heid, mobiliteit of zelf­stand­ig­ heid. Meestal gaat het om een abrupte wending in je leven, waarbij je moet leren omgaan met een nieuwe situatie en vaak een blijvend gemis van dat wat vroeger was. Afscheid nemen is niet makkelijk, maar betekent ook zeker niet het einde.

Met Humanitas kun je je nieuwe situatie langzaam verkennen, leren accepteren en van daaruit je leven opnieuw inrichten.

De Humanitas­ waarden Humanitas vindt dat iedereen recht heeft op een volwaardig bestaan, waarin mensen zich onderdeel voelen van een gemeenschap. Daarbij hoort: • regie behouden over je eigen leven; • samenleven op basis van gelijk­waardigheid; • verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en voor een ander; • vraaggericht werken: kijken wat er leeft in de maatschappij en de activiteiten daarop aanpassen.

Factsheet

47

Humanitas Academie Niemand gaat bij ons ongeschoold op pad. Via de Humanitas Academie bereiden we de 11.700 vrijwilligers goed voor op hun werk.

11.700

THUISADMINISTRATIE

vrijwilligers

organisatie van financiële en administratieve zaken

54.400 deelnemers

DETENTIE

leven tijdens en na gevangenschap

OPGROEIEN

een fijne jeugd hebben De jeugd heeft de toekomst, wordt vaak gezegd. Maar jong zijn is niet altijd mak­ kelijk. Het kan zijn dat je niet goed met je ouders kunt opschieten, je gepest wordt op school of leeft in armoede. Misschien heb je problemen met huiswerk, geld of kun je niet op vakantie zoals andere kinderen. Soms lijken problemen echt veel te groot om aan te pakken. Bijvoor­ beeld wanneer je in je tienerjaren zwanger raakt, of je te maken hebt met een lover­ boy. Gelukkig is er voor veel zaken een op­lossing, en die hoef je echt niet alleen te zoeken! Humanitas kan je helpen jouw plek te vinden in de samenleving, zodat je kunt meedoen met de rest en iets kunt betekenen voor anderen.

Als je in de gevangenis zit, is het leven vaak eenzaam. Je hebt te maken met verlies van vrijheid en zelfstandigheid, maar ook met de afwezigheid van je kinderen of partner. Humanitas kan je tijdens detentie helpen met je sociaal netwerk in stand houden, de opvoeding van je kinderen op afstand of je financiën weer op orde krijgen. We kunnen ook steun bieden aan het thuisfront, door te zorgen voor een min of meer normale thuissituatie voor kinderen. We kunnen hen onderbrengen bij familie, meegaan op bezoek, hen begeleiden bij activi­tei­ ten als zwemles en eens langs gaan bij de school. Ben je eenmaal weer vrij? Dan helpen we je weer aansluiting te vinden bij de samenleving.

Wanneer het leven tegenzit, kun je mak­ ke­lijk grip verliezen op de organisatie van je financiën of andere administratie.

En als eenmaal de klad erin zit kan het snel bergafwaarts gaan. Enveloppen blijven ongeopend, schulden stapelen zich op en het overzicht is ver te zoeken.

Humanitas helpt je de zaken weer op een rijtje te zetten. We kunnen je tijdelijk ondersteunen bij het op orde brengen en houden van je (financiële) administratie.

persoonlijk Humanitas werkt kleinschalig en per­ soonlijk. De contacten zijn van mens tot mens en worden lokaal geor­gani­ seerd. Wat ons bindt is het gevoel dat we iets voor elkaar willen betekenen en een zinvolle bijdrage willen leveren aan de maatschappij.

besparend Contact met een vrijwilliger kan pre­ ­­ven­­tief werken, waardoor de nood­ zaak van pro­fes­sionele hulpverlening (met bijbehorende kosten) minder wordt.

Factsheet

48

humanitas en opvoeden In ieder gezin kan het wel eens wat minder goed lopen. Soms valt een gezin uit elkaar, zijn er spanningen of raken de dingen door omstandig­ heden uit balans. Gelukkig zijn mensen veerkrachtig. Humanitas onder­ steunt je met het herstellen van de balans in de opvoeding. Door onder andere de zelfredzaamheid van alle leden van het gezin te versterken, kunnen we zwaardere opvoedingsproblemen voorkomen.

Home-Start Home-Start biedt opvoedings­onder­ steuning aan gezinnen met kinderen van 0 t/m 6 jaar, met weinig draag­ kracht en onvoldoende steun in de eigen omgeving. Getrainde en ervaren vrijwilligers bezoeken gedurende een tot twee jaar een dagdeel per week de gezinnen thuis. Zij bieden een luisterend oor én praktische hulp. Altijd op basis van gelijkwaar­ digheid. Het programma is zeer ef­ fectief en brengt positieve verande­ ringen in ge­zinnen teweeg, zoals een afname van depres­sie en een toena­ me van opvoedingscompetentie.

Aantal gezinnen*: 1547 Aantal vrijwilligers: 1270

doorstart Bij doorstart ondersteunen onze vrij­ willigers gezinnen met kinderen van 7 t/m 14 jaar. Het doel van de onder­ steuning is om binnen het gezin zware problemen te voorkomen. De ouders krijgen steun bij de opvoe­ ding en bij het opbouwen van een sociaal netwerk. Jongeren krijgen positieve aandacht en vraaggerichte hulp. Vrijwilligers bezoeken één dag­ deel het gezin thuis of ondernemen samen met kind en ouders een acti­ viteit, gedurende enkele maanden tot maximaal 2 jaar.

Aantal gezinnen*: 175 Aantal vrijwilligers: 156

Begeleide Omgangs­ regeling (BOR) Via BOR helpen we gescheiden ouders met kinderen tot 12 jaar die niet zelf tot een omgangsregeling tussen kind en uitwonende ouder kunnen komen, of bij wie de omgang is vastgelopen. Onze vrijwilligers steunen het gezin gedurende 3 tot 6 maanden. Het doel is dat ouders zelf tot een regeling komen en deze uit­ voeren. Humanitas wil er met BOR voor zorgen dat het contact tussen kind en beide ouders behouden blijft na een scheiding. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind en het sociaal-emotioneel evenwicht.

Aantal deelnemers: 286 Aantal vrijwilligers: 108

Gezin in Balans In dit programma ondersteunen vrij­ willigers (ex-)gedetineerde moeders en hun kinderen. Ondersteuning bij de opvoeding, hulp bij contact leggen en onderhouden met instanties en proberen de band tussen moeders en kinderen te behouden. Hierdoor neemt het sociaal isolement van de kinderen en moeders af en versterken we het netwerk en de maatschappe­ lijke positie van moeder en kind.

Aantal deelnemers: 1200 Aantal vrijwilligers: 240

En verder Humanitas heeft ook activiteiten die kinderen en jongeren steunen bij het opgroeien. Bijvoorbeeld met program­ ma’s zoals kindervakantieweken, voorlezen, maatjesprojecten en voor­ lichting over loverboys. Humanitas Tandem voor jonge moeders (zie pag.

32) is een programma waar ook de kin­ deren uiteindelijk veel profijt van hebben. Bij het thema opgroeien steu­ nen 1790 vijwilligers 8540 deelnemers.

Toekomstplannen Diverse deskundigen zijn het met ons eens dat onze vrijwilligers niet alleen van grote betekenis kunnen zijn bij lichte ondersteuning, maar ook bij zwaardere zorg: voor kinde­ ren, jongeren en ouders met ernstige problemen. Juist voor hen is het be­ langrijk dat ze niet alleen te maken hebben met professionals, maar ook kunnen bouwen op mensen die hen vanuit een persoonlijke betrokken­ heid steunen. Met de inzet van de vrijwilliger komt de steun bij de op­ voeding weer terug waar die hoort: in de eigen omgeving, bij ‘gewone’ mensen.

* In deze cijfers zijn alleen de moeders meegerekend. Maar meerdere personen binnen het gezin hebben profijt van de steun die de vrijwilliger biedt.

À la carte-lessen uit de internationale bestseller À la carte-lessen uit de internationale bestseller Franse kinderen gooien niet met eten Franse kinderen gooien niet met eten Advertentie

Ja eggen als het kan, Nee als het moet

Een boek dat ouders op geestige wijze helpt een ontspannen en Een boek dat ouders op te geestige wijze eenFrankrijk ontspannen en is. regelmatig gezinsleven terug krijgen, zoalshelpt dat in de norm regelmatig gezinsleven terug te krijgen, zoals dat in Frankrijk de norm is.

‘Ik kon Franse kinderen ‘Ik konnietFranse niet gooien met etenkinderen gooien niet met eten wegleggen! Het isniet slim, wegleggen!

Het is slim, geestig, fascinerend, en geestig, fascinerend, en een echte eye-opener.’ een– echte eye-opener.’

‘Tijgermoeder’ – ‘Tijgermoeder’ Amy Chua Amy Chua

NU IN DE BOEKHANDEL NU IN DE BOEKHANDEL

www.uitgeverijbalans.nl www.uitgeverijbalans.nl

ENERGIE