Enquêteresultaten status muziekonderwijs 2020 in provincie Limburg

EnquĂŞte over de status van het muziekonderwijs in 2020 in de provincie Limburg

In opdracht van de Provincie Limburg heeft het Huis voor de Kunsten Limburg een enquête uitgezet onder scholen die deelnemen aan de deelregeling Impuls Muziek , Cultuureducatie met Kwaliteit, of één van de DOOR! regelingen.

Met deze enquête hebben we de vragen van de Provincie meegenomen: • waar heden muziekonderwijs in de klas wordt gegeven, • of dit gebeurt door een vakleerkracht dan wel door de reguliere groepsleerkracht, • welke samenwerkingspartners van buiten de school betrokken zijn, • hoe dit muziekonderwijs wordt gefinancierd: via DOOR!, de landelijke Impulsregeling muziekonderwijs en/of middelen voor cultuureducatie Het HKL heeft voor deze enquête 264 scholen een uitnodiging gestuurd.

Het totaal aantal scholen dat gereageerd heeft is 140 waarvan 135 scholen van het Primair Onderwijs en 5 scholen vanuit het Voortgezet Onderwijs Totaal aantal respondenten PO: Het totaal aantal groepen van deze scholen bedraagt: Het aantal betrokken groeps-vakleerkrachten bedraagt: Het totaal aantal leerlingen van deze scholen bedraagt: Het aantal leerlingen in de onderbouw dat muziekonderwijs ontvangt is: Het aantal leerlingen in de bovenbouw dat muziekonderwijs ontvangt is: Er ontstaat een verschil tussen net aantal leerlingen op deze scholen en het aantal leerlingen die muziekonderwijs ontvangen.

Van de 31.139 leerlingen op de 135 scholen ontvangen geen muziekles:

135 scholen 1321 groepen 2348 groeps-vakleerkrachten 31.139 leerlingen 14.512 leerlingen 14.859 leerlingen

Totaal aantal respondenten VO: Het totaal aantal groepen van deze scholen bedraagt: Het aantal betrokken groeps-vakleerkrachten bedraagt: Het totaal aantal leerlingen van deze scholen bedraagt: Het aantal leerlingen in de onderbouw dat muziekonderwijs ontvangt is: Het aantal leerlingen in de bovenbouw dat muziekonderwijs ontvangt is: Er ontstaat een verschil tussen net aantal leerlingen op deze scholen en het aantal leerlingen die muziekonderwijs ontvangen.

Van de 6357 leerlingen op de 5 scholen ontvangen geen muziekles:

5 scholen 281 groepen 514 groeps-vakleerkrachten 6357 leerlingen 2385 leerlingen 200 leerlingen

1768 leerlingen

3772 leerlingen

Vraag 1: U krijgt deze enquête over muziekonderwijs omdat u gebruik hebt gemaakt van één van onderstaande (subsidie-)regelingen. Selecteer de regeling(-en) waarvan de school gebruik heeft gemaakt (meerdere antwoorden mogelijk):

Opvallend is dat de scholen die hebben ingevuld “De school heeft van geen enkele regeling gebruik gemaakt” het scholen betreft die gebruik maken van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit. Eén school die dit heeft ingevuld heeft samen met een vereniging gebruik gemaakt van de SamenDOOR! regeling i.s.m. een muziekvereniging.

Vraag 2: Krijgen alle kinderen in alle groepen muziekonderwijs?

Scholen die hebben aangegeven dat niet alle leerlingen muziekonderwijs ontvangen geven verschillende varianten aan n.l: • • • • • •

Alleen de kinderen die er voor kiezen krijgen muziekonderwijs Alleen de groepen 1 t/m 6 Alleen de groepen 3- 4 Alleen de groepen 3 t/m 8 Alleen de groepen 4 t/m 8 Alleen de groepen 6 t/m 8

Conclusie is dat er van de scholen die de enquête hebben ingevuld geen enkele school is die helemaal geen muziekonderwijs aanbiedt.

Vraag 3 : Hoe vaak krijgen de leerlingen muziekonderwijs?

Bij ‘Anders namelijk’ geven scholen de volgende varianten aan: • In een blok van 10 weken bieden we wekelijks voor de groepen 5 en 6 muziekonderwijs aan en om de week voor de groepen 3-4-7-8 door de groepsleerkracht. Daarnaast hebben we een vakleerkracht muziek die eens in de twee weken les geeft in de groepen 1 t/m 8.

• In de onderbouw bieden we één keer per week muziekonderwijs aan. De bovenbouw werkt met lesblokken dus dat varieert naargelang waar ze mee bezig zijn.

• De groepen 1-2-4-5 krijgen meerdere keren in de week muziekles, de groepen 3-6-7-8 één keer in de week.

• De groepen1 t/m 4 krijgen één keer per drie weken, muziekles groep 5-6 één keer per twee weken, groep 7-8 iedere week.

• Afhankelijk van de groep en leeftijd vullen we de muzieklessen in.

• Eén keer in de week staat muziek op het rooster één keer in de week is het in te vullen als keuzevak.

• Afhankelijk van de groep één of meer keer in de week, de groepsleerkracht bepaalt dit zelf.

• De groepen 3 t/m 8 krijgen één keer per twee weken muziekles van een vakleerkracht. De groepen 1-2 van de groepsleerkracht meerdere keren per week.

• De onderbouw krijgt twee keer in de week muziekles, de bovenbouw één keer in de week.

Vraag 4: Duren de muzieklessen voor elke groep even lang?

Bij ‘Ja, namelijk’ geven scholen de volgende varianten aan: • 82 keer geeft een school aan: 30 minuten per week • 46 keer geeft een school aan: 45 minuten • 7 keer geeft een school aan: 40 minuten • 6 keer geeft een school aan: 60 minuten • 6 keer geeft een school aan: Wisselend • 4 keer geeft een school aan: 20 minuten • 2 keer geeft een school aan: Tussen de 20 en 40 minuten soms gespreid over de week • 2 keer geeft een school aan: 60 minuten als één keer in de twee weken • 2 keer geeft een school aan: Is afhankelijk van het te behandelen thema • Daarnaast geven enkele scholen aan: Dagelijks muziekles in de groepen 1-2 • Een school geeft aan dat: Extra hafabra (Harmonie Fanfare Brassband) lessen in de groepen 5 t/m 8 Opvallend is dat als scholen aangeven 45 minuten per week muziekles te geven het altijd gaat om bovenbouw groepen. De onderbouw groepen ontvangen dan 30 minuten.

Vraag 5: Wie geeft dit muziekonderwijs? (meerdere antwoorden mogelijk)

Bij ‘Anders namelijk’ geven scholen de volgende varianten aan in combinaties en/of samenwerkingspartners: • 27 scholen geven aan dat de groepsleerkracht samen met de vakleerkracht muziek verantwoordelijk zijn voor het geven van muziekles.

• 8 scholen geven aan dat de groepsleerkracht, vakleerkracht en de vakspecialist muziek (post HBO) samen de muziekles verzorgen.

• 3 scholen geven aan dat de vakspecialist muziek en de vakleerkracht muziek verantwoordelijk zijn voor het geven en de inhoud van de muziekles.

• 5 scholen geven aan dat de groepsleerkracht plus de vakspecialist muziek de muzieklessen verzorgen.

Daarnaast benoemen scholen hun vakleerkrachten als samenwerkingspartners uit het veld.

Vakleerkrachten zijn aan school verbonden als: • • • • • • • • • • •

ZZP-er.

Via Artamuse.

Als muziektherapeut.

Via Art4you.

Als consulent van SMK (Stichting Muziekschool Kerkrade).

Via Schunck*.

Via RICK Regionaal Instituut Cultuur- en Kunsteducatie.

Als dirigent van de jeugdfanfare.

Als vakleerkracht verbonden aan de Nieuwe Nor. Als gastdocent.

Als stagiaire van het conservatorium.

Vraag 6: Als de les door een vakleerkracht muziek wordt gegeven, herhaalt de groepsleerkracht deze les dan nog een keer op een ander moment in de week?

Vraag 7: Welke muziekmethode hanteert de school?

Bij ‘Anders namelijk’ geven scholen de volgende varianten aan: PO: • Bij de lessen wereldoriëntatie zijn passende lessen ontwikkelt door muziekexperts.

• Muziek-energizers laten ontwikkelen en zelf bedacht.

• Maken gebruik van ontwikkelde lessen door RICK Regionaal Instituut Cultuur- en Kunsteducatie.

• Maken gebruik gebruiken van ontwikkelde lessen door(wijlen) Kunstencentrum Jerusalem.

• Hanteren geen methode.

• De vakleerkracht hanteert diverse methodes.

• Gebruiken zelf ontwikkelde lessen.

• Eigen methode ontwikkeld die ook aansluit bij de Engelse les.

• • • • • • • • • • • • •

Lied uit de praktijk en band coaching.

‘Eigenwijs digitaal’ plus ‘muziek in school‘.

Muzieklessen zijn volledig geïntegreerd in Jeelo (Jeelo staat voor JE Eigen LeerOmgeving is een onderwijsvorm).

Methodes gebruikt als bronnenboek.

Maken gebruik van ontwikkelde lessen door Artamuse.

De Kodaly methode Sommigen moeten nog een keuze maken. Maken nu gebruik van de mogelijkheid om 123-zing en Eigenwijs digitaal uit te proberen.

Maken gebruik van ontwikkelde lessen door SMK. Muziektalent-expres.

Metropole op school.

Lessen van het internet en Pinterest om ideeën op te doen.

In de groepen 4-5 blokfluit les.

In de groepen 4-5 instrumentale les.

•

Methode ‘Intro’ en Musicbox.

VO

Vraag 8: Voldoet de muziekmethode aan de wensen van de school?

Bij ‘ja omdat’ geven scholen aan: • Omdat we naast onze eigen methode eigen ontwikkelde lessen gebruiken.

• Ja, we hebben een gevarieerd aanbod dat goed is uitgewerkt door de vakleerkracht.

• Alleen de vakleerkracht gebruikt een methode de groepsleerkracht niet.

• Over de eigen methode van RICK: Kinderen beleven veel plezier aan de muzieklessen leren veel verschillende instrumenten kennen en blaasorkest wordt onder de aandacht gebracht.

• Over de eigen methode van SMK: veel variatie, speelt in op recente ontwikkelingen De lessen passen bij de leeftijdsgroep, leefwereld van kinderen en de aangeboden thema’s.

• ‘123-zing’ en ‘ Eigenwijs digitaal’ worden als gebruiksvriendelijk ervaren. Er zit een duidelijke opbouw in, voldoende variatie, is makkelijk in gebruik, heeft een goede doorlopende leerlijn, zijn actueel, en digitaal. Sluiten aan bij de beleving van kinderen. Voldoen beiden aan de kerndoelen, zit ook bewegen bij, is eigentijds, ondersteunt uitgebreid de groepsleerkracht.

Worden beiden ervaren als een zeer gevarieerde methode waar leerkrachten ook zonder veel specifieke kennis mee uit de voeten kunnen.

Bij ‘nee want’ geven scholen aan dat: • Er te weinig lessen ontwikkelt zijn om de school te kunnen voorzien.

• Het aanbod te fragmentarisch is omdat ze geen methode hanteren.

• De gemaakte lessen door de vakleerkracht te moeilijk zijn voor de groepsleerkracht om zelf mee te werken.

• Er een eigen invulling wordt gegeven door de groepsleerkracht op basis van de kerndoelen omdat de methode ‘Moet je doen’ niet voldoende dekt.

• Het jammer is dat leerlingen niet thuis kunnen inloggen op ‘Eigenwijs digitaal‘ en ‘ talent-expres’. Er is wel voor iedere bouw een spotify lijst.

• De vakleerkracht een eigen methode hanteert maar die is niet meer van deze tijd.

• De methode ‘Moet je doen’ verouderd is.

• Vanuit de vakdocent die bronnenboeken gebruikt er te weinig aanbod komt voor de groesleerkracht.

• Metropole op school voldoet niet. Te veel theorie uit een boekje.

Vraag 9: Heeft de school een naschools muziekaanbod?

‘Ja, dat is op deze manier ingericht’: • Door PadXpress een naschools aanbod van Cultuurpad.

• Instrumentale lessen trompet, klarinet, saxofoon, piano en gitaar.

• Eigen schoolorkest voor de groepen 3 t/m 6 met drie scholen.

• Invulling in samenwerking met de fanfare.

• Invulling n samenwerking met de harmonie.

• Naschools aanbod van Schunck*.

• Naschools aanbod van SKEM (Stichting Kinderopvang Roermond Echt en Maasgouw).

• Talentenband na school.

• Via Hoera kindcentrum.

• Samen met Canta Young.

• Samen met Kortjakje.

• Via de Cultuur Boost van Kaleidoscoop.

• Naschools aanbod van Myouthic.

• Naschools aanbod van SMK. • Blazersklassen.

• Naschools aanbod van Artamuse.

Bij ‘nee want’: • Hier doen we niet aan mee.

• Er is geen interesse bij de kinderen en ouders.

• We willen wel maar zijn nog niet opgestart.

• We zijn mogelijkheden aan het onderzoeken .

• De behoefte is nooit onderzocht.

Vraag 10: Wie zijn de samenwerkingspartners op het gebied van muziekonderwijs? (meerdere antwoorden mogelijk)

De volgende andere partners worden benoemd bij ‘Anders namelijk’: • • • • • • • • • • • • • • • •

Zzp’ers De harmonie Philharmonie zuidnederland Het Mandoline orkest ECI-cultuurfabriek De Muzikantine Cultuurpad De Domijnen Kunstencentrum Venlo Grenswerk Myouthic Stichting in Uitvoering de Pabo Danslessen Een poppodium Een muziekschool

Vraag 11: Deze samenwerking op het gebied van muziekonderwijs vindt plaats:

Vraag 12: Uit welke middelen betaalt de school op dit moment het muziekonderwijs? (meerdere antwoorden mogelijk)

Bij ‘Anders namelijk’ hebben scholen benoemd: • Prestatiebox middelen (stond al in de lijst).

• Ruimte gezocht binnen de schoolbegroting (Lumpsum).

• Gemeentelijke bijdrage.

• Twee scholen geven aan dat ze niet weten waaruit ze het muziekonderwijs betalen.

• Vanuit de ouderbijdrage en de tussen schoolse opvang.

• Vanuit de stichting.

• Ouders betalen de zzp-er.

Vraag 13: Waar ervaren jullie knelpunten met betrekking tot het verduurzamen van muziekonderwijs? (meerdere antwoorden mogelijk)

Bij ‘Anders namelijk’ hebben scholen benoemd: • Tijd: prioriteiten aanbrengen in overvol lesrooster.

• Visie: muziek moet integraal opgenomen worden binnen de diverse thema’s.

• Vakspecialisten: we missen de benodigde mensen om muziekonderwijs te geven.

• Zelfvertrouwen van de groepsleerkracht.

• Vakleerkrachten zullen nodig blijven omdat er te weinig expertise bij de groepsleerkracht aanwezig is.

• Financiële middelen voor een vakleerkracht ontbreken.

• Het missen van een doorlopende leerlijn van groep 1 t/m 8.

• Het niet inzetten van de aanwezige expertise van de school op het gebied van muziekonderwijs op school.

• 3 jaar impuls is te kort om muziekonderwijs volledig te implementeren.

• • • • • •

Het vasthouden van enthousiasme binnen het team.

Te weinig vrijwilligers.

Na het aflopen van de Impuls Muziek regeling vervalt de vakleerkracht. Het team is gegroeid in het geven van muziekles maar we zijn bang dat muziek straks weer een van de vele vakken wordt die ze geven.

Er is meer en aantrekkelijk aanbod nodig voor SBO. Wens: onderwijs samen met anderen inrichten als breed aanbod. Leerkrachten kunnen echt niet alles zelf.

Wij hebben weinig leerkrachten met muzikale affiniteit en hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het onderwijsconcept. Wij hebben sterk de behoefte aan een vakleerkracht maar daar zijn geen middelen voor. Van mij mogen alle subsidies komen te vervallen. Je moet steeds aan zoveel dingen voldoen die ik niet realistisch vind. Als we al die subsidiegelden op een hoop zouden leggen dan konden we vakleerkrachten realiseren en kregen we prachtig muziekonderwijs. Ik denk dat we veel te veel vragen van leerkrachten.

Het pakket is te breed.

Nawoord: De uitkomst van deze enquête zal het HKL delen met de Provincie Limburg, de penvoerders van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit, de muziekbonden, Pop in Limburg, de beide Pabo’s en de scholen van de provincie Limburg .

De enquête geeft een duidelijk beeld van de status van het muziekonderwijs in Limburg, de samenwerkingspartners van de verschillende scholen en de financieringsstromen.

De knelpunten die aangegeven worden in vraag 13 zal het HKL meenemen bij de verdere ondersteuning van de individuele scholen en hun muzikale omgeving. Daarnaast zal het HKL inzetten op deskundigheidsbevordering waar het de knelpunten in de methodieken en de positie van muziekonderwijs in de schoolontwikkeling betreft.

Dit past ook mooi binnen de verdere ondersteuning van de scholen die de deelregeling Impuls Muziekonderwijs hebben doorlopen. Samen met de penvoerders voor de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit zal het HKL hier een passend aanbod voor creëren.