HuisartsenService 2019-1 POH Special

Nr. 1 / 2019 / Jaargang 8 – Een uitgave van MedWay

“De POH is de leefstijlspecialist van morgen” Janneke Wittekoek

OPINIE Wolter Paans “Is het failliet van de POH nabij?”

“Behandel de hele patiënt, niet alleen de aandoening” Breederode Hogeschool

INTERVIEW NVvPO DOET! zet in op sociale innovatie

INHOUD

4

”

Voorwoord

FOCUS De POH

8

MEDISCH NIEUWS

18

IN DE SPOTLIGHT Praktijkverpleegkundigen HAP Ootmarsum

HuisartsenService in beeld 7 Interview 10 NVvPO Interview 14 Breederode Hogeschool Selectie 17 Voedingswaarde 20 Column 21 Dr. Janneke Wittekoek Opinie 22 Dr. Wolter Paans, Hanzehogeschool Groningen Uitgelicht 24 Avans+ Selectie 27 Instituut Verantwoord Medicijngebruik 29 POH In beeld 30 Karen van Hamersveld, Huisartsen Leusden Column 33 Frans-Joseph Sinjorgo

x Kan de huisarts nog zonder praktijkondersteuner? Wie objectief naar het eerstelijnszorglandschap kijkt weet het antwoord eigenlijk wel. De POH is een integraal onderdeel geworden van de eerstelijnszorg en wellicht zelfs op een manier die niemand had zien aankomen toen deze vorm van zorg werd geïntroduceerd.

Maar wat wij her en der nog bespeuren als we praktijken bezoeken, is dat de rol van de praktijkondersteuner wel helder is, maar de plek van die zelfde POH binnen de organisatie nog gevonden moet worden. De dynamiek tussen de huisarts, de POH, de assistentes en de andere eerstelijnszorgverleners in een praktijk is nog lang niet altijd een goed geoliede machine. Elders in dit magazine, dat in het teken staat van de rol van de praktijkondersteuners, wordt gesteld ‘wij zijn de spil van de praktijk’. Maar als je een praktijk hebt waar de huisarts en de assistentes exact hetzelfde denken, kan de groepsdynamiek spaak lopen.

Feit is natuurlijk dat de patiënt in feite de spil is waar iedereen omheen cirkelt. Praktijken waarin een ieder heel erg goed beseft dat de zorg in een innige samenwerking wordt geleverd en dat iedereen daar zijn eigen rol in heeft, functioneren het beste.

Zowel op microniveau (de eigen praktijk) als op macroniveau (de landelijke zorg). Dat is een van de conclusies die uit de diverse interviews in dit magazine goed naar voren komt. Wij vinden deze eerste editie van HuisartsenService van 2019 dan ook een heel inspirerende.

We hopen dat u dat ook vindt!

Dirk-Jan Kruithof, Uitgever

COLOFON HuisartsenService is een kwartaalmagazine en wordt gratis verspreid onder huisartsen. Wilt u HuisartsenService ook ontvangen of wilt u een adreswijziging doorgeven mail dan naar info@huisartsenservice.nl UITGEVER MedWay BV, Postbus 1199, 3860 BD Nijkerk, 033-2471171 info@medwaybv.nl / www.huisartsenservice.nl / info@huisartsenservice.nl COÖRDINATIE MAGAZINE EN ADVERTENTIE EXPLOITATIE Claudine van Peperstraten, peperstraten@huisartsenservice.nl 06-12971011 REDACTIE buro33, Edgar Kruize / Esther Schulting, www.buro33.nl ONTWERP EN DTP PHprojecten DRUK Platform P COPYRIGHT Op alle artikelen en fotografie in dit magazine rust auteursrecht. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Gebruik of verspreiding zonder toestemming van de uitgever is verboden. DISCLAIMER MedWay BV en bij deze uitgave betrokken medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. Uitspraken die worden gedaan in de gepubliceerde interviews zijn van de geïnterviewde en hoeven niet overeen te komen met de mening van de redactie en uitgever.

HuisartsenService

3

FOCUS

Door HuisartsenService

De POH; de kurk waarop de praktijk drijft?

”

Binnen de ketenzorg is de praktijkondersteuner de spil geworden waarom alles draait

De eerstelijnszorg verandert sneller dan zijn schaduw. Slechts enkele jaren geleden heeft HuisartsenService al eens een volledig magazine in het teken van de POH gezet en toen was de praktijkondersteuner aan een flinke opmars bezig. Inmiddels is deze niet meer weg te denken, maar hoe lang kunnen zij nog de kurk zijn waar de topzware eerstelijnszorg op drijft?

Het is natuurlijk niet zo dat de praktijkondersteuner er van de ene op de andere dag was.

Maar de groei van – en de vraag naar – nieuwe praktijkondersteuners is de afgelopen jaren wel in een stroomversnelling gekomen. De geschiedenis van de POH zoals we die nu kennen gaat terug tot de jaren negentig. Ook toen al spraken huisartsen over een (te) hoge druk op de praktijk en de wens werd uitgesproken om de kwaliteit van de eerstelijnszorg op een manier te behouden of verbeteren die tot dat moment nog niet ontwikkeld was. Naast assistentes en (wijk)verpleegkundigen bleek er behoefte aan meer kwalitatief hoger opgeleide ondersteuning. Er werden rondom de chronische zorg van diabetes type 2 patiënten pilots opgezet met soortgelijk personeel om die patiënten te begeleiden. Met succes. Dit leidde rond de eeuwwisseling tot een convenant tussen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), met als doelstelling de kwaliteit van de zorg voor chronisch zieken te verbeteren, de werkdruk op de huisarts te verminderen en de samenwerking tussen meerdere huisartsenpraktijken te bevorderen. Vanaf dat punt kwam de term PraktijkOndersteuner Huisartsenzorg (POH) in zwang en ontstonden er POH-opleidingen op hbo-niveau.

MEER RUIMTE De POH-somatiek kan worden gezien als ‘de eerste golf ’ praktijkondersteuners. De tweede groep die een enorme vlucht heeft genomen

4

HuisartsenService

is de POH-ggz, waarvoor er sinds 1 april 2017 geen doorverwijzing van de huisarts meer nodig is als de patiënt wordt overgedragen van de generalistische basis ggz naar de gespecialiseerde ggz en vise versa. Waar met name de POH somatiek van origine werd ingezet om de zorgbegeleiding van heel specifieke patiëntengroepen (diabetes, astma/ COPD en hart- en vaatziekten) op zich te nemen en de huisarts hierin te ontlasten, is er veel veranderd. Door de relatief snelle ontwikkelingen binnen enerzijds de (levensstijl van de) patiëntpopulatie en anderzijds de eerstelijnszorg (marktwerking, zorgstandaarden, ketenzorg), is het vak praktijkondersteuner ook aan een zacht gezegd enerverende dynamiek onderhevig. Het maakt dat ‘de praktijkondersteuner’ anno 2019 geen vastomlijnd beroep is en de werkzaamheden volkomen afhankelijk zijn van de zorginstelling, de regio waarin deze zich bevindt, de praktijksamenstelling of zelfs de competentieniveaus van de werkzame praktijkondersteuners. Sinds de regels voor praktijkondersteuners enkele jaren terug zijn aangepast, hebben huisartsen en zorgverzekeraars meer ruimte gekregen om praktijkondersteuning

binnen huisartsenpraktijken vorm te geven.

De opkomst van – en genoemde nog immer grote vraag naar – praktijkondersteuners is de huisartsenpraktijk rechtstreeks te linken aan de nog immer groeiende groep patiënten die chronische zorg behoeft, het aantal patiënten met psychische klachten dat in de eerstelijnszorg terecht is gekomen en alle andere zorgtakken (ouderenzorg, jeugdzorg) waar de POH verantwoordelijk voor is geworden.

MEER INZICHT Heel kort door de bocht kan worden gesteld dat de praktijkondersteuner inmiddels de partij is, die binnen de eerstelijnszorg een heel groot deel van het persoonlijke patiëntencontact heeft overgenomen van de huisarts.

Binnen de ketenzorg is de praktijkondersteuner de spil geworden waar alles om draait.

Nu veel zorgverleners met hun zorggroep inmiddels de standaard ketenzorgprogramma’s zowel financieel als organisatorisch op de rit hebben, kan de praktijkondersteuner door de ketenzorgafspraken een groot deel van de zorg zelfstandig uitvoeren. Diverse onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat de oorspronkelijke doelen waarmee de eerste praktijkondersteuners begin deze eeuw werden geïntroduceerd (kosten- en werkdrukvermindering bij huisartsen) niet zijn behaald. De komst van de praktijkondersteuner heeft niet direct geleid tot een vermindering van de subjectieve werkdruk van de huisarts en de kosten zijn ook niet drastisch geslonken. Patiënten zijn doorgaans wel tevreden en krijgen via de praktijkondersteu-

ner meer inzicht in hun gezondheidssituatie dan via de huisarts. Het hangt echter van de kwaliteit van de POH af hoe verstrekkend de resultaten zijn. Elders in dit magazine leest u bijvoorbeeld over de manier waarop dit bij Huisartsenpraktijk Ootmarsum werkt. “Juist door de manier waarop ze worden gezien en geholpen worden, krijgen patiënten meer inzicht in hun gezondheidssituatie dan dat ze via de reguliere huisarts zouden krijgen”, zo stelt men daar. “Uiteindelijk kan dat leiden tot een verhoogde therapietrouw. Het maakt dat praktijkondersteuners en -verpleegkundigen die de zorg van chronische patiënten monitoren, verbeterde gezondheidsresultaten kunnen behalen ten opzichte van de huisarts en een grote preventieve rol hebben gekregen.”

VERANDERENDE DYNAMIEK Enkele jaren terug schreven we in HuisartsenService dat een heikel punt de kwaliteit van de praktijkondersteuner was, in combinatie met de multidisciplinaire inzetbaarheid die in veel gevallen wordt verwacht. Dit komt omdat door de toenemende vergrijzing de zorg van steeds meer chronische patiënten die óók psychische klachten hebben in de eerstelijn terecht komt. Het is dan de keus aan de huisarts of deze hier twee POH’s op wil zetten (een voor de chronische aandoeningen, de ander voor het GGZ-deel) of dat er een allrounder voor wordt gezocht. Daarbij werden ook het verschil in medische achtergrond genoemd tussen een verpleegkundige die zich doorontwikkelt tot praktijkondersteuner (en later wellicht POH GGZ) en een doktersassistente die zich doorontwikkelt tot dezelfde functie. Juist op dat punt zijn heel grote stappen gemaakt. Elders in deze editie van het magazine is een artikel te lezen over Breederode Hogeschool, dat de POH-opleidingen naar een hoger plan heeft getrokken door nauw aan te sluiten op de veranderende dynamiek binnen de eerstelijnszorg. “Onze opleidingen zijn gebaseerd op waar het werkveld behoefte aan heeft en sluiten aan op het meest actuele competentieprofiel praktijkondersteuner huisartsenzorg, zoals opgesteld door alle betrokken beroepsverenigingen.

Wij volgen de ontwikkelingen dus, maar staan ook met beide benen in het werkveld doordat onze docenten rechtstreeks daarvan-

”

De POH’s zijn meer dan alleen een zorgverlener.

Ze zijn ook communicator, een reflectieve professional en een samenwerkingspartner

HuisartsenService

5

daan komen.” Onderwijl is ook de Nederlandse Vereniging van Praktijkondersteuners (NVvPO) druk bezig de praktijkondersteuner in zijn/haar kracht te zetten. “De POH’s zijn meer dan alleen een zorgverlener. Ze zijn bijvoorbeeld ook communicator, een reflectieve professional en een samenwerkingspartner.”

BELANGRIJKE SAMENWERKINGSPARTNER Dat laatste is essentieel. De praktijkondersteuner heeft zich de afgelopen jaren steeds steviger in de eerstelijnszorg genesteld en wie landelijk kijkt, ziet dat de beste zorgresultaten worden behaald als praktijkondersteuners intensief samenwerken met de andere eerstelijnszorgverleners in hun praktijk, maar ook intensief samenwerken met de patiënt. Doordat ze intensiever met een patiënt kunnen communiceren, ontstaat er een band die door de huisarts minder makkelijk is op te bouwen, maar die voor het goed uitoefenen van zijn taken wel essentiële informatie oplevert.

De NVvPO heeft het elders in dit magazine over ‘de vraag achter de vraag vinden’. Het maakt de praktijkondersteuner een spil. Zeker binnen de ouderenzorg, zo bleek uit vorig jaar gepubliceerde resultaten uit online focusgroepen met praktijkondersteuners en een vragenlijstonderzoek onder praktijkondersteuners die deelnemen aan het NIVEL Panel Verpleging & Verzorging. “Praktijkondersteuners kunnen zorgbehoeften vroeg op het spoor komen als de huisartsenpraktijk de eerste is die daar signalen over ontvangt. Vanuit de huisartsenpraktijk kunnen zij kwetsbare patiënten monitoren, vaak in samenwerking met de wijkverpleging. De conclusie is dan ook dat de POH’s een belangrijke samenwerkingspartner zijn voor de wijkverpleging en andere zorgverleners, welzijnsorganisaties, sociale wijkteams en gemeenten.”

ZORG OP DE JUISTE PLEK Uit dat zelfde onderzoek kwamen ook wat plussen en minnen naar voren. Men stelt dat goede samenwerking extra inspanningen vereist en dat POH’s die aan het onderzoek deelnamen ondanks de juiste competenties om samen te werken met professionals buiten de huisartsenpraktijk, knelpunten zagen in niet uitgesproken verantwoordelijkheden en daardoor ontstane onduidelijkheden op dit vlak, de

6

HuisartsenService

onduidelijkheid over wie vanuit een organisatie een aanspreekpunt is, de tijdsinvestering die samenwerking vraagt en de verschillen in financieringsregels. Als succesfactoren voor goede samenwerking worden korte lijnen, goed multidisciplinair overleg en sterke andere netwerkbijeenkomsten en een gezamenlijk patiëntendossier. Een succes dus, de praktijkondersteuner. Ware het niet dat de eerstelijnszorg zo belast wordt en de uitstroom zo rap gaat, dat we inmiddels weer terug bij de start zijn en er manieren moeten worden gevonden om alles te ontlasten. Zoals men in de jaren ’90 ook op zoek ging en de praktijkondersteuner ontstond. In het Breederode Hogeschool-artikel meldt men dat een bottleneck zit in het vinden van geschikte stage- of werkleerplekken voor (toekomstige) praktijkondersteuners. Ook uit een begin dit jaar door zorgminister Bruno Bruins verstuurd onderzoek aan de Tweede Kamer blijkt dat de nood hoog is en met name in de regio’s Zeeland, Achterhoek, Drenthe, Drechtsteden en Noord-Holland Noord zal deze nood de komende tien jaar naar verwachting sterk stijgen. Een groeiende zorgvraag, mede door de vergrijzing en een achterblijvend aanbod - door een relatief hoge uitstroom van huisartsen die richting pensioen gaan, in combinatie met een relatief lage instroom van jonge huisartsen - zijn de belangrijkste oorzaken van deze ontwikkeling. Minister Bruins: “De ervaren regeldruk en personeelstekorten in de zorg worden aangepakt. Maar er moet echt een tandje bij om de huisartsenzorg goed en toegankelijk te houden voor de toekomst.

Daar biedt het onderzoek mogelijke oplossingen voor waar ik snel over in gesprek wil.” De bewindsman gaat dit jaar met de Landelijke Huisartsen Vereniging bespreken hoe dit probleem op te lossen. Uit Bruins’ reactie op het vorig jaar gesloten hoofdlijnenakkoord blijkt al dat hiervoor ook de komende jaren weer een beroep op de POH wordt gedaan.

“Het gaat er om voor de patiënt de beste oplossing te vinden. Daarbij past niet altijd een medisch (specialistisch) antwoord. Als het nodig is, kies je voor hoog specialistische zorg, de andere keer is iemand beter geholpen bij de huisarts of de fysiotherapeut. Maar soms ook met begeleiding naar een gezondere leefstijl of naar andere vormen van hulp. Zorg op de juiste plek, door de juiste behandelaar voor die persoon.”

Huisartsen Service EERSTE TIEN AANMELDINGEN ONTVANGEN ATTENTIE! Meldt u als huisarts of POH aan voor een kennismakingsgesprek en ontvang een ‘gezonde’ snoeppot van HuisartsenService cadeau voor uw medewerkers in de praktijk.

Neem contact op met Joyce Verschoor 06 - 832 20 365 of mail naar j.verschoor@huisartsenservice.nl

AANMELDEN VOOR NIEUWSBULLETIN Vier keer per jaar verschijnt het gratis digitale Nieuwsbulletin van de HuisartsenService.

Ook ontvangen?

Meld u aan via de link op www.huisartsenservice.nl of stuur een email naar administratie@huisartsenservice.nl

IN BEELD

• Kostenbesparend • Kwalitatieve patiëntenzorg • Efficiënte tijdsbesteding ALLERGIE ONDERSTEUNING • Diagnosticeren en zorgoptimalisatie van allergiepatiënten • Opzetten, uitvoeren of ondersteuning van een allergiespreekuur • Training en opleiding van assistenten of POH op het gebied van allergie Meer informatie, tarieven en aanvraagformulier op www.huisartsenservice.nl Of neem telefonisch contact op met Steffen Knot 06 - 204 45 378 knot@huisartsenservice.nl

www.huisartsens ervice.nl info@huisartsense rvice.nl

HuisartsenService

7

Door buro33

‘Dokter Google passeert huisarts’ De arts wordt als voorschrijver van geneesmiddelen steeds gepasseerd, zo stelt De Telegraaf. Patiënten dokteren steeds vaker zelf en bestellen hun medicijnen online.

De krant baseert zich op onderzoek van de Consumentenbond, waaruit blijkt dat patiënten op ‘kinderlijk eenvoudige wijze’ aan allerhande zware medicijnen kunnen komen zonder daar een handtekening van een behandelend arts voor te hebben. In sommige gevallen hebben medicijnleveranciers in het buitenland zelf een ‘toezichthoudend arts’ om deze patiënten ’medisch te begeleiden’. Vaak ontstaat het bestelgedrag uit onvrede over de eigen huisarts, als deze weigert een kuurtje (antibioticum) voor te schrijven.

8

HuisartsenService

Handtekening huisarts voor hulpmiddelen thuis niet meer nodig

Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en beroepsvereniging Verzorgenden en Verpleegkundigen (V&VN) hebben recent afgesproken dat een huisarts voortaan niet meer hoeft te tekenen voor hulpmiddelen voor de thuisverzorging en -verpleging van bedlegerige patiënten. Wijkverpleegkundigen doen dat voortaan zelf. “Dit was nou echt onnodige administratie, ook voor huisartsen”, aldus Marjolein Zilverentant, voorzitter van de V&VN-vakgroep Wijkverpleging. “We werken graag samen als het om inhoud gaat, maar dat was hier niet het geval.

Beoordelen wat er nodig is rondom het bed, is bij uitstek de expertise van de wijkverpleegkundige.”

Doel van deze afspraak is minder administratielast en sneller voorschrijven. De LHV laat weten tevreden te zijn over ‘de reductie van administratieve lasten, zeker als het gaat om verpleeg- en hulpmiddelen waarbij de wijkverpleging de deskundigen zijn.’

Praktijk voor moeilijk plaatsbare patiënten in Leeuwarden Om de Leeuwarder huisartsen te ontlasten, is door MedTzorg uit Utrecht een huisartsenpraktijk gestart in Leeuwarden waar onder meer onverzekerden, zoals dak- en thuislozen, terecht kunnen. GGD Fryslân is vorig jaar met de inloopspreekuren begonnen, MedTzorg neemt die taak over. Hun komst is een gevolg van de actieplannen die de GGD, De Friesland en de gemeente Leeuwarden eerder hebben opgesteld om zich voor te bereiden op de toekomstige huisartsenzorg.

De stad kampt met een huisartsentekort en op deze manier wordt een groep van honderd moeilijk bemiddelbare patiënten overgenomen. Directeur Wil van de Water stelt dat uiteindelijk ook andere patiënten welkom zijn, daar in de gemeente Leeuwarden de meeste huisartsen al bijna twee jaar een patiëntenstop hanteren. “We willen geen enkele praktijkhouder in de weg zitten.”

Driekwart huisartsen ontevreden over contract verzekeraars

‘Door de contracten met zorgverzekeraars is de uitvoering van het hoofdlijnakkoord niet mogelijk’, zo stelt NRC op basis van een enquête door onderzoeksbureau Newcom in opdracht van de Landelijke Huisartsen Vereniging. De waardering van huisartsen voor de contracten die zij van zorgverzekeraars krijgen was eerder al laag. Ruim zevenhonderd praktijkhoudende huisartsen hebben gereageerd op de enquête en uit hun reacties blijkt dat deze waardering nog lager is geworden. Omdat er steeds meer een beroep gedaan wordt op de eerstelijnszorg, is in de zomer van 2018 het zogenoemde hoofdlijnakkoord gesloten tussen het ministerie van Volksgezondheid, zorgverzekeraars en onder meer de Landelijke Huisartsen Vereniging. Hoewel er hierdoor tot 2022 ongeveer een half miljard euro extra beschikbaar is voor huisartsenzorg, klagen huisartsen dat de contracten hen te weinig ruimte bieden.

“We willen wel zorg overnemen van het ziekenhuis, we kunnen het ook, maar we hebben er de tijd niet voor”, aldus Paulus Lips, bestuurslid van de Landelijke Huisartsen Vereniging. “Er komen mondjesmaat initiatieven die tegemoetkomen aan de afspraken. Maar grosso modo gebeurt er nog veel te weinig.”

Huisartsen weigeren te vaak patiënten De Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelt dat huisartsen met grote regelmaat onterecht patiënten weigeren die zich willen aanmelden. Volgens onderzoek van de ACM weigert één op de vijf huisartsen weleens patiënten. Dat is in strijd met de eigen regels en in strijd met de mededingingswet.

Uit het onderzoek blijkt ook dat de weigerende huisartsen vaak niet goed op de hoogte zijn van de regels. Uit het onderzoek blijkt dat sommige artsen onderling hebben afgesproken dat zij geen patiënten van elkaar overnemen. Daarmee overtreden zij de Mededingingswet.

Huisartsen mogen patiënten alleen weigeren als bijvoorbeeld de praktijk vol is of als de reisafstand naar de huisarts te groot is. “Patiënten moeten vrij zijn in hun keuze voor een huisarts. Onderlinge afspraken tussen huisartsen die overstappen belemmeren, zijn verboden”, aldus ACM. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en de Patiëntenfederatie Nederland melden dat zij de regels voor het overstappen beter onder de aandacht gaan brengen.

NEE

Te weinig nieuwe praktijken

Steeds minder huisartsen willen een eigen praktijk starten. Uit onderzoek van kennisinstituut voor de zorg NIVEL blijkt dat de komende jaren zo’n 1500 praktijkhouders met pensioen gaan. Die hebben een probleem met het vinden van een opvolger, omdat er niet genoeg huisartsen zijn die een praktijk over willen nemen. De Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) maakt zich grote zorgen. “Het probleem is misschien nog wel heviger dan we dachten”, aldus algemeen bestuurslid Wendy Borneman. “Vooral in krimpregio’s krijgen we steeds meer signalen dat praktijkhouders die met pensioen willen gaan, geen opvolger kunnen vinden. Maar het onderzoek van NIVEL laat zien dat de vraag naar huisartsenzorg ook nog eens toeneemt. Daardoor zullen er binnen vijf jaar in grote delen van Nederland tekorten zijn en kunnen we de huisartsenzorg niet meer voor iedereen garanderen.”

HuisartsenService

9

INTERVIEW

Door Edgar Kruize

NVvPO DOET!

”

We zetten de zorgprofessionals in hun kracht

De Nederlandse Vereniging van Praktijkondersteuners (NVvPO) organiseert in 2019 onder de vlag NVvPO DOET! samen met een groot aantal partners, nascholingstrajecten voor praktijkondersteuners en andere eerstelijnsprofessionals. Het doel van de in vijf regio’s georganiseerde bijeenkomsten is om met boeiende sprekers, praktijkgerichte en actuele thema’s en interessante workshops de aanwezige eerstelijnsprofessionals te verenigen en te ontwikkelen, zo zegt projectleider Elianne de Kat. NVvPO DOET! is een initiatief van de NVvPO. In samenwerking met onder meer Breederode Hogeschool, The Competence Groep, Bayer, Boehringer Ingelheim, de HuisartsenService en de Zorginnovatiewinkels gaat de NVvPO de komende tijd meerdere thema’s behandelen. Er wordt gestart met een reeks van vijf NVvPO DOET! scholingen in vijf regio’s (respectievelijk Zuid, Midden, West, Oost en Noord – zie kader).

Deze zijn geaccrediteerd en bieden heel bewust een verdiepend en verbredend programma dat geschikt is voor de professionele en persoonlijke ontwikkeling voor iedereen binnen de eerstelijnszorg.

NVvPO DOET! 2019 staat in het teken van Persoonlijke Ontwikkeling en biedt een programma met vier thema’s; • • • •

Sociale innovatie in de eerstelijnszorg Persoonlijk leiderschap Communicatie (het gesprek) Samenwerking c.q. Gezamenlijk

“We zetten de zorgprofessionals in hun kracht”, aldus De Kat. In een wereld waarin 10

HuisartsenService

de eerstelijnszorg zich in duizelingwekkende vaart ontwikkelt, is dat meer dan ooit noodzakelijk. Zodoende organiseert de NVvPO een op maat ontwikkelde en vernieuwende vorm van regionale scholing. Scholing waardoor de praktijkondersteuners, maar ook hun eerstelijnscollega’s, in volle potentie, krachtig en duurzaam hun rol in de praktijk kunnen vervullen. De Zorginnovatiewinkel heeft de scholing inhoud en vorm gegeven en biedt al enkele jaren een platform dat zorginnovaties laagdrempelig onder de aandacht brengt middels pop-up stores en bijeenkomsten waar zorgaanbieders, beleidsmakers, innovators en patiënten van elkaar kunnen leren. Na afloop van de scholingen is er voor deelnemers de mogelijkheid om een selectie van innovaties te bekijken of zelf uit te proberen tijdens de expositie van de Zorginnovatiewinkel. De basis van de scholingen zijn gebaseerd op de zeven CANMEDS rollen van de praktijkondersteuner. De POH’s zijn meer dan alleen een zorgverlener. Ze zijn bijvoorbeeld ook communicator, een reflectieve professional en een samenwerkingspartner. Vanuit deze competentiegebieden zijn de NVvPO DOET!

scholingen ontwikkeld. De vraag die centraal staat bij dit alles: ‘Hoe kom jij als zorgprofessional in je kracht te staan?’

SOCIALE INNOVATIE IN DE EERSTELIJNSZORG Het eerste te behandelen thema is Sociale Innovatie In De Eerstelijnszorg. “Bij innovatie denken mensen snel aan nieuwe technieken, gadgets, e-health, noem maar op.

Maar innovatie is meer dan dat. Minstens net zo belangrijk is de sociale innovatie. Hoe ziet deze innovatie in de eerstelijnszorg er eigenlijk uit en wat kun je ermee?” De interactieve workshops van deze NVvPO DOET! reeks hebben als doel om inzicht te geven in wat innovatie voor de eerstelijnsprofessional betekent en hoe deze innovatieve middelen ingezet kunnen worden. Er zullen verschillende onderdelen behandeld worden. Zoals Design Thinking en Team Dynamica.

VERTROUWEN Onderdeel van Sociale Innovatie In De Eerstelijnszorg is de zogenaamde ‘Grote Verander Show’. Hierin wordt geleerd wat innovatie inhoudt en wat het betekent voor (de toekomst) van de werkzaamheden van de praktijkondersteuners. Strategie voor vernieuwingen en de rol van de POH’s vormen de kern van de sessie, die als boodschap heeft dat ‘de praktijkondersteuner het kloppend hart van de huisartsenzorg en een onmisbare schakel voor proactieve zorg is’. Leerdoel van deze sessie is dat deelnemers in staat zijn om te benoemen welke factoren succesvolle innovatie bepalen en de basisvoorwaarden om te organiseren voor leiderschap en innovatie begrijpen.

DE VRAAG ACHTER DE VRAAG Belangrijk is ook vooral dat iedereen in de gaten blijft houden voor wie we dit werk nu eigenlijk doen en dat is de patiënt. Patiëntgerichte communicatie is daarom een belangrijk onderdeel tijdens de NVvPO DOET! sessies. Dit aan de hand van Design Thinking, een opkomende stroming om innovatie op een creatieve manier vorm te geven.

Design Thinking leert cursisten om de vraag achter de vraag te leren kennen. “Heb je wel eens het gevoel dat je niet tot het échte probleem komt bij een patiënt? Aan de hand van herkenbare casuïstiek wordt geleerd om op een innovatieve wijze de vraag achter de vraag te identificeren. Hierdoor komen zorgverleners sneller tot de kern van de hulpvraag van de patiënt en kunnen zij doelgerichter en efficiënter te werk gaan. Ook dat is sociale innovatie, omdat hiermee toekomstige problemen wellicht in een vroeg stadium al te ondervangen zijn.”

”

Wij zijn van mening dat we de zorg met zijn allen naar een hoger niveau kunnen tillen

BEWUSTWORDING ‘Door de vraag achter de vraag te vinden en bespreekbaar te maken met de patiënt, ontwikkel je vaardigheden die meer patiëntgerichte zorg in de praktijk mogelijk maken.

Hierdoor wordt gezamenlijke besluitvorming met collega’s, patiënten en mantelzorgers eenvoudiger’, zo staat in het programma en volgens De Kat is ook hier weer het besef van belang dat ieder een onmisbare schakel in het grotere geheel is. “Een bewustwording van de eigen rol in een zorgproces dat je samen met anderen optimaliseert en dus ook een erkenning van de rol die anderen spelen.

De patiënt hoort daar ook bij. Waar die in het verleden ‘ja en amen’ zei tegen zorgverleners, is die rol nu veranderd. De regie wordt in samenspraak gevoerd en door dit efficiënt te doen, kun je als zorgverlener een hulpvraag van een patiënt dusdanig herformuleren dat het grotere verhaal van die patiënt duidelijk wordt.”

SAMENWERKEN Een derde onderdeel binnen de NVvPO DOET! is Team Dynamica, een belangrijk onderdeel voor het zelfbewustzijn van de praktijkondersteuner. De Kat: “Op een interactieve manier gaan cursisten met collega’s letterlijk aan de slag om een opdracht samen HuisartsenService

11

te volbrengen. Vragen die daarbij aan bod komen zijn welke uitdagingen ze tegenkomen in de samenwerking, maar ook hoe om te gaan met dominant gedrag. Wordt jouw inbreng voldoende gewaardeerd? Ben je zelf omgevingsbewust? Aan het eind van dit onderdeel zijn deelnemers bewust van hun eigen rol en leiderschapsstijl binnen een team.”

HOGER PLAN De scholing van de NVvPO DOET! mag dan gericht zijn op de eerstelijnspraktijken om daar veel effect te sorteren, de benadering gaat branchebreed. Waar een huisartsenpraktijk of gezondheidscentrum een micro-omgeving is waar geïnnoveerd kan worden, is de Uit een recente ledenenquête van de NVvPO blijkt dat de praktijkondersteuner (diverse specialismen) persoonlijke ontwikkeling uitermate belangrijk vindt. Men geeft aan behoefte te hebben aan scholing die ondersteunend is aan alle aspecten van hun werk. Want naast vakinhoudelijke kennis is het nodig om krachtig in je schoenen te staan; door te weten op welke wijze je het juiste gesprek kan voeren, hoe je als werknemer interessant en inzetbaar kunt blijven voor de (volgende) werkgever en waar je als eerstelijnszorgprofessional je voldoening vindt.

De eerste reeks NVvPO DOET! staat in het teken van sociale innovatie. Je gaat samen met je collega’s aan het werk tijdens een vernieuwend, interactief en boeiend programma. De centrale vraag is wat innovatie voor eerstelijnsprofessionals betekent

12

HuisartsenService

eerstelijnszorg in de volledige omvang een macro-omgeving waar dat ook kan. “En waar het noodzakelijk is”, zo stelt De Kat. “Ook daar merk ik dat er nog altijd allerlei partijen op eigen eilandjes zitten en zoveel mogelijk zelf op willen lossen. Vandaar dat we ook op macroniveau de krachten bundelen met diverse samenwerkingspartners, zoals The Competence Group, Breederode Hogeschool, Medway, Boehringer Ingelheim en Bayer.

Ook zijn we nog met diverse andere partijen in gesprek. Wij zijn namelijk van mening dat we de zorg met zijn allen naar een hoger niveau kunnen tillen als je een ieder laat doen waar deze het best in is en een open samenwerking hebt met iedereen die zich in het werkveld bevindt.” en hoe jij daar als individuele professional jouw rol kunt innemen ten behoeve van de patiënt. Deze eerste reeks wordt in onderstaande vijf regio’s verspreid over Nederland aangeboden.

• • • • •

3 april 2019 - Regio Zuid - Roosendaal 4 april 2019 - Regio Midden - IJsselstein 10 april 2019 - Regio West - Rotterdam 9 mei 2019 - Regio Oost - Deventer 16 mei 2019 - Regio Noord - Roden

De NVvPO DOET! bijeenkomsten zijn geaccrediteerd door de NVvPO en de V&VN (2 accreditatiepunten). Bovendien mag iedere deelnemer na afloop aanvullend een gratis e-learning volgen met betrekking tot sociale innovatie in de eerstelijnszorg (t.w.v. 2 accreditatiepunten). Meer informatie: https://www.nvvpo.nl/scholingen/ nvvpo-doet

INTERVIEW

Door Edgar Kruize

Breederode Hogeschool

”

De tendens beweegt zich nu naar ‘behandel de hele patiënt, niet alleen de aandoening'

Breederode Hogeschool is hét opleidingsinstituut binnen de zorg en welzijn. Een instituut dat met zorg en toewijding de kennis en kunde van zorgprofessionals naar een hoger plan tilt. De zorg is in een hoog tempo aan het veranderen. Door die verandering komt er meer zorg in de eerstelijn terecht, de vraag om goed personeel blijft groeien en geen praktijk kan nog zonder goede POH’s. Om aan de vraag binnen die veranderende eerstelijnszorg te voldoen, verandert Breederode Hogeschool continu mee.

Door zorg die voor een groot deel van de tweedelijn de eerstelijn in vloeit, eerstelijnszorg die naar de nuldelijn moet, mondiger wordende patiënten die zelf de regie over hun ziekte kunnen, willen of moeten nemen en

14

HuisartsenService

vele andere ontwikkelingen, moet het onderwijs wel aansluiten, zo stelt Marina Vinken, Manager Huisartsenzorg binnen Breederode Hogeschool. “Onze opleidingen zijn gebaseerd op waar het werkveld behoefte aan heeft en sluiten aan op het meest actuele competentieprofiel praktijkondersteuner huisartsenzorg, zoals opgesteld door alle betrokken beroepsverenigingen. Wij volgen de ontwikkelingen dus, maar staan ook met beide benen in het werkveld doordat onze docenten rechtstreeks daarvandaan komen. We vangen de signalen uit het veld continu op en acteren daarop. De beroepsverenigingen zetten het beleid uit, dat volg je als opleidingsinstituut en het werkveld volgt daar ook weer op. Op deze manier kun je als opleiding goed voorsorteren op de ontwikkelingen en de cursisten goed toegerust het werkveld in sturen.”

BUITEN DE HOKJES Lisa Hassinini-Kool is zo’n docent die rechtstreeks uit het werkveld komt. Als specialistisch verpleegkundige astma/COPD en praktijkverpleegkundige neemt ze de praktijk mee naar de opleiding. Als docent geeft ze onder meer de module Gezondheidsbevorderaar, die aansluit op het werkveld. “De rol van de POH was in het verleden vooral adviserend. Inmiddels is het allemaal veel patiëntgerichter geworden, omdat de ervaring en beleving van ziekte en gezondheid per patiënt verschilt. We zijn tegenwoordig veel meer aan het begeleiden dan daadwerkelijk aan het behandelen. Shared decision making is een groot goed geworden.” Mariska Kuijer is als POH werkzaam en volgt de opleiding.

Zij stelt dat hetgeen effectief gebeurt een ontschotting van de zorg is. “Je ziet steeds meer vormen van anderhalvelijnszorg, maar ook een gefundeerde afwijking van de vaste protocollen die voor de chronische zorg zijn ingericht. Vooropgesteld, het is heel goed dat die er zijn om de zorg inzichtelijk te houden.

Maar de praktijk is natuurlijk dat er vrijwel geen enkele patiënt in zo’n hokje past. De tendens beweegt zich nu naar ‘behandel de hele patiënt, niet alleen de aandoening’. In de opleiding leer je dat efficiënt en doelmatig te doen.”

Maar om een gedegen opleiding te kunnen geven, hebben we de steun van het werkveld nodig. Een groot knelpunt is het gebrek aan stage- en leerwerkplekken.” Mariska Kuijer beaamt dat en stelt dat het naast een krapte op de personele markt om studenten te begeleiden, in veel gevallen ook een letterlijke krapte is. “Je ziet huisartsen met hun praktijken tegen grenzen van hun fysieke ruimte aanlopen. Die hebben én een POH-GGZ, én een POH Jeugdzorg, de POH (S) was er al, het aantal assistentes is uitgebreid en al deze mensen hebben ruimte nodig. De kamers zijn vol. Dan krijg je letterlijk te horen ‘we willen wel, maar hebben op dit moment geen ruimte om als stage- of leerwerkplek te dienen en een zelfstandig spreekuur te begeleiden’. En dat heeft weer alles te maken met het feit dat huisartsen tegenwoordig als ondernemer moeten denken en dus ook gaan rekenen of een uitbreiding van het pand een investering is die zichzelf kan terugbetalen.”

Marina herkent die problematiek en vergelijkt het met nieuwbouw van bijvoorbeeld gezondheidscentra. “Daar gebeurt precies hetzelfde. Op papier is een nieuwe huisvesting zeer ruim in zijn jasje als de bouw begint, maar de ontwikkelingen in de zorg gaan zo hard dat het al te krap is als het pand wordt opgeleverd.”

GRENZEN AAN DE GROEI? Lisa Hassinini voegt toe dat dit ook noodzakelijk is met het oog op de krapte op de arbeidsmarkt. “Het is gewoon niet vol te houden als we op de oude voet doorgaan. We zijn met zijn allen opgevoed in hokjes denken, zitten vast in de bekostiging, maar sinds 2017 is er een omslag gaande. We doen het anders, waardoor het werk beter te behappen is en de patiënt uiteindelijk beter geholpen is.”

Voor de manier waarop de opleiding wordt aangesloten op het werkveld, zijn volgens Marina de veranderingen goed bij te benen.

Waar het probleem ligt, is dat de krapte op de arbeidsmarkt dusdanig is dat er maar met moeite tegenop te werken valt. “Waar we als opleiding blij mee zijn, is dat we zien dat de belangstelling in al onze opleidingsplaatsen (Rotterdam, Amstelveen, Apeldoorn en Tilburg) groot is. Cursisten zien de mogelijkheden, willen zich doorontwikkelen en kiezen voor een opleiding die baangarantie geeft.

PERSOONLIJK CONTACT Dat motiveert Breederode Hogeschool als grootste POH-opleider van Nederland juist om het aanbod nauw aan te laten sluiten op de behoefte van de markt. Cyclisch worden alle modules aangepast om volledig up-todate te zijn. Juist omdat wordt gewerkt met mensen uit het werkveld, sluiten de opleidingen perfect aan. Een van de leuke dingen daaraan, stelt Lisa, is dat het werkveld ook iets kan leren van de cursisten die de opleidingen volgen. “In maart zijn de nieuwe opleidingsgroepen gestart, alle modules zijn aangepast. Waar studenten in de praktijk tegenaan lopen, is dat stagebegeleiders protocollair zijn opgeleid en soms nog op ‘de oude’ manier werken. Wat je dan ziet gebeuren is dat er een heel leuke wisselwerking optreedt, tussen degene die stage loopt en de begeleider, waar ze alle twee veel van leren.” Marina Vinken stelt dat de cursisten weten waar hun competenties liggen, willen doorgroeien

”

Waar we als opleiding blij mee zijn, is dat we zien dat de belangstelling in al onze opleidingsplaatsen groot is

HuisartsenService

15

”

De dialoog is voor ons als Breederode Hogeschool op ieder vlak van groot belang

en ook willen kiezen voor een toekomstbestendige functie. “Je merkt dat er – zeker bij POH’s – een grote drang is om persoonlijke zorg te kunnen leveren. Je ziet veel mensen vanuit het ziekenhuis de stap maken naar de eerstelijn, omdat in de tweedelijn de zorg heel vluchtig is. In de eerstelijn kun je als praktijkondersteuner met meer regelmaat, ietsjes minder administratieve druk en vooral een meer diepgravend contact, een band met de patiënt opbouwen. Dat is een van de waardevolle aspecten van dit vak.”

SUBTIELE BOODSCHAP Die intensieve benadering maakt tevens dat het werk met een chronische patiënt ook heel divers is, omdat geen enkele behandeling meer op elkaar lijkt. “Dat is juist het leuke van dit vak”, zeggen Lisa en Mariska in koor. “Tijdens de opleiding worden studenten toegerust op de omgang met patiënten”, stelt Lisa. “Heel letterlijk leert men hoe om te gaan met een patiënt en diens gezondheidswensen. Exploreren! Met de nadruk op de dialoog. Je beslist samen. Niet de behandelplannen staan voorop, maar juist wat de patiënt wil blijven doen, of weer wil kunnen doen. Wat zijn diens persoonlijke doelen?

Een heel andere benadering dan die van jaren terug, waarin het protocol leidend was en de patiënt werd opgedragen iets te doen.

Je wist dan ‘die zie ik over een tijdje weer en dan is er niks veranderd’. Juist omdat we in de gesprekken nu kijken naar het bredere mens zijn, is geen patiënt hetzelfde en dat maakt het werk zo leuk.” Zijlmans voegt een praktijkvoorbeeld toe waaruit blijkt hoe precair het soms is. “Ik heb gewerkt met een zeer obese mevrouw, waarvan je weet dat je het bij haar niet over gewicht moet hebben, want dat werkt contraproductief.

Ze heeft diabetes en om daarmee goed om te kunnen gaan zal ze meer moeten bewegen en afvallen. Door zo iemand mee te nemen in het proces, door uit te leggen hoe haar ziekte werkt, kun je de boodschap subtieler overbrengen. Ga samen op zoek naar oplossingen die het leven makkelijker maken en praat, als de patiënt hiervoor open staat, over sporten die mogelijk zijn. Kijk bijvoorbeeld naar e-health toepassingen om de kennis van de patiënt te vergroten. Tot uiteindelijk het kwartje valt en de beslissing tot afvallen en

16

HuisartsenService

bewegen vanuit de patiënt zelf komt. Los van het feit dat het voor zowel patiënt als POH leuker is, is het wat betreft gezondheidswinst op de lange termijn veel effectiever.” Marina Vinken: “Shared Decision Making, Positieve Gezondheid, oplossingsgericht coachen; het zijn belangrijke ingrediënten van de opleiding die volledig in lijn liggen met hoe we de zorg de komende jaren moeten gaan organiseren.”

DIALOOG Niet alleen de intensieve samenwerking met de patiënten staat centraal in de opleiding, ook de communicatie met de andere (eerstelijns)zorgverleners in het proces.

Mariska stelt dat ze soms te maken heeft met patiënten die echt niet willen. “Dat moet je respecteren, maar je moet ook goed aftasten of zo iemand wel goed geïnformeerd is.

Een goede communicatie met de huisarts is daarbij essentieel. Als POH ben je de spil in de eerstelijnszorg, maar je kunt niet los van de huisarts opereren.” Lisa voegt toe dat je tijdens de opleiding leert dat de huisarts en de POH complementair aan elkaar zijn. “Ze vullen elkaar op alle vlakken aan. De POH kan de diepte in met de patiënt, maar de huisarts is degene die de diagnose stelt en de huisarts schrijft de medicatie voor. Ieder heeft zijn eigen kerntaken en het is van groot belang voor de onderlinge samenwerking dat die kerntaken worden uitgesproken. Alleen zo kom je tot een optimale eerstelijnszorg.”

Marina Vinken: “De dialoog is voor ons als Breederode Hogeschool op ieder vlak van groot belang. Dialoog met de cursisten, met het werkveld en uiteraard ook dialoog met onze docenten die onze oren en ogen in de praktijk zijn. Als zij iets signaleren, kunnen we dat direct in de opleidingen implementeren. Op deze wijze zorgen we dat we professionals afleveren die een grote toegevoegde waarde hebben binnen de eerstelijnszorg.”

e i t c e Sel

Door Esther Schulting

SCHOON! Een nieuw jaar betekent ook vaak een grote schoonmaak. Dat wordt helemaal makkelijk met deze fris vormgegeven schoonmaakkalender. De kalender staat vol tips en schoonmaakmethoden en heeft geen jaartal, dus kan tot in de eeuwigheid mee.

De kalender is voorzien van ringband en kan makkelijk neergezet worden. We durven het bijna niet te zeggen, maar onder het mom van ‘iedere week een klusje’ wordt schoonmaken bijna leuk. Dus hopla snel een frisse wind door huis én praktijk! € 14,99 via onder meer bol.com en dewereldvansnor.nl

ZEEFDRUKKEN Bent u graag creatief bezig en wil u dit ontplooien? Dan is Zeefdrukles.nl misschien wat voor u. U kunt in Amsterdam terecht voor zeefdrukken op textiel, of op servies. Of een basiscursus zeefdrukken in zes maanden volgen. Ook leuk; een workshop fotozeefdruk, waarbij u aan het zeefdrukken slaat met een eigen foto. Van een huisdier bijvoorbeeld of pasgeborene of maak een mooi kunstwerk voor de wachtkamer. Zo maakt u echt iets unieks en bijzonders! Een gemiddelde dagcursus kost zo’n € 80,00, maar de ‘open werkplaats’ is ook te bezoeken voor € 20,00 per dag als u al kunt zeefdrukken en/of zich wilt laten inspireren. www.zeefdrukles.nl

IS ER EEN DOKTER IN DE ZAAL? Natuurlijk heeft iedereen een EHBO-kistje in de auto liggen.

Maar met deze ambulance etui/tas ziet het er allemaal net even wat leuker uit, zeker ook voor kinderen. De tas heeft een praktische draaglus, waardoor hij ook makkelijk mee te nemen is onderweg, bijvoorbeeld op vakantie of tijdens een uitgebreide wandeling. Materiaal PVC en voorzien van een dubbele ritssluiting.

Afmeting: 24 x 12 x 17 cm. Onder andere verkrijgbaar via coolgift.com

HuisartsenService

17

IN DE SPOTLIGHT

Tekst buro33 Fotografie PHprojecten

Praktijkverpleegkundigen Huisartsenpraktijk Ootmarsum

Marloes Geerink

Garantie voor persoonsgerichte zorg De eerstelijnszorg verandert extreem snel. Slechts vier jaar geleden schreef HuisartsenService het volgende over de opkomst van de praktijkondersteuner en praktijkverpleegkundige: ‘De rol die de praktijkondersteuner in veel praktijken speelt, wordt ook steeds sterker onderkend. De regels voor praktijkondersteuners in de huisartsenzorg (POH) worden vanaf 2016 aangepast. Huisartsen en zorgverzekeraars krijgen meer ruimte om praktijkondersteuning binnen huisartsenpraktijken vorm te geven.’ Dat was in 2015. Anno 2019 is niet eens meer te spreken over ‘meer ruimte’ die ‘vormgegeven moet worden’. De rollen zijn ingenomen en geen praktijk kan nog zonder praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen. Dit geldt ook voor Huisartsenpraktijk Ootmarsum.

Binnen de HOED Ootmarsum zijn vier huisartsenpraktijken ondergebracht, die in een gezamenlijk statement op hun website stellen dat deze ‘alleen door intensieve samenwerking kunnen worden omgesmeed tot een zorgvuldig samengesteld en breed huisartsgeneeskundig zorgaanbod. ‘Aan u willen we goed bereikbare en toegankelijke zorg in uw woonomgeving bieden, laagdrempelig en hoog gekwalificeerd met oog voor uw individuele situatie’, zo valt te lezen. Die intensieve manier van samenwerken komt 18

HuisartsenService

onder meer tot uiting in de manier waarop Erna Buddingh, Carla Oudehand en Marloes Geerink binnen de praktijk werkzaam zijn als praktijkverpleegkundigen. Allen zijn hoog opgeleid op het gebied van diabetes, astma/COPD, CVRM, osteoporose en ouderenzorg. ‘Dankzij onze uitgebreide kennis, hebben wij een brede blik op de zorg, al vergt het veel bijscholing om op alle vlakken kennis te behouden.’

Buddingh, Oudehand en Geerink zijn aangesloten bij V&VN en zijn voorschrijfbevoegd voor de diabetesen longpatiënten. Deze manier van werken maakt de zorg efficiënt en patiëntvriendelijk. Als onderdeel van zorggroep THOON beschikken zij over een breed netwerk van collega’s om bijvoorbeeld casuïstiek mee te kunnen bespreken.

PATIËNT OP DE EERSTE PLEK Wanneer bijvoorbeeld een kwetsbare oudere diabetes, COPD en osteoporose heeft, kan de praktijkverpleegkundige in een bezoek alle zorg leveren. De praktijkverpleegkundige coördineert eventuele afspraken met thuiszorg en/ of mantelzorg. Zo vindt er geen versnippering van zorg plaats. Dit allemaal in het voordeel van de patiënt. ‘Het persoonlijke contact met de patiënten en de dynamiek is voor ons het leukste onderdeel van het vak. Wij nemen voldoende tijd voor de patiënt en dit zorgt ervoor

dat de patiënt een goede vertrouwensband met de verpleegkundige kan opbouwen. Dit zorgt voor meer kwaliteit van zorg. Goed luisteren is zo belangrijk, goede zorg leveren kan niet altijd aan tijd gebonden zijn. Door te investeren in de band met de patiënt en de tijd te nemen, kun je veel problemen voor zijn.

We zien alle (chronische) patiënten twee tot viermaal per jaar. Hierdoor kunnen de praktijkverpleegkundigen heel goed sturen op zelfmanagement, mits het goed gaat met de betreffende patiënt. De chronische zorg wordt georganiseerd door de praktijkverpleegkundige en zij zien de patiënt het meest, maar de huisarts is eindverantwoordelijk en blijft de patiënten jaarlijks zien.

VERBETERDE GEZONDHEIDSRESULTATEN Diverse landelijke onderzoeken hebben aangetoond dat de oorspronkelijke doelen waarmee de eerste praktijkondersteuners en -verpleegkundigen begin deze eeuw werden geïntroduceerd (kosten- en werkdrukvermindering bij huisartsen) niet zijn behaald. Hun komst binnen het zorgproces heeft niet direct geleid tot een vermindering van de subjectieve werkdruk van de huisarts en de kosten zijn ook niet drastisch geslonken. Maar in HOED Ootmarsum blijkt dat de patiënten doorgaans wel tevreden zijn. De patiënten krijgen juist door de manier waarop ze worden gezien

Carla Oudehand

Erna Buddingh

‘Dankzij onze uitgebreide kennis, hebben wij een brede blik op de zorg’ en geholpen meer inzicht in hun gezondheidssituatie. Uiteindelijk kan dat leiden tot een verhoogde therapietrouw. Het is bewezen dat praktijkondersteuners en -verpleegkundigen die de zorg van chronische patiënten monitoren verbeterde gezondheidsresultaten behalen.

Preventie speelt een grote rol in hun dagelijkse werkzaamheden.

SAMENWERKING Waar bij diverse praktijken in het land veel werknemers nog altijd op hun eigen eilandje blijven zitten, is

de samenwerking in HOED Ootmarsum effectief. Er wordt nauw samengewerkt met fysiotherapie, diëtist, thuiszorg, casemanager dementie, podotherapie, ergotherapie, optometrie, stichting welzijn ouderen, maatschappelijk werk en apotheek. Daarnaast is er maandelijks een neuroloog in de praktijk, waardoor patiënten de zorg dichter bij huis wordt aangeboden. Tevens is er de mogelijkheid om in het gezondheidscentrum via het centrum voor medische diagnostiek een afspraak te maken voor een echo,

longfuncties, fundusscopie en er is elke dag mogelijkheid tot bloedonderzoek. Daarnaast wordt er intensief samengewerkt met de assistentes van de praktijk, die bijvoorbeeld de bloeddruk meten, een enkelarm-index (de maat om te bepalen of er vernauwingen zijn in de slagaders van de benen zijn) uitvoeren of wondzorg leveren. ‘Ondanks alle verplichte administratie die veel tijd vergt hebben wij onze weg daarin gevonden. Wij hebben veel plezier in ons werk en juist de afwisseling maakt ons vak uniek!’

HuisartsenService

19

VOEDINGSWAARDE

COLUMN

Tekst Dr. Janneke Wittekoek

De gezondheidsvoordelen van vezels Mensen die veel vezels eten, hebben een 15 tot 30 procent lager risico op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Ook zorgt het voor een lager risico op vroeg overlijden.

Mensen die veel vezels binnenkrijgen hebben een lager gewicht, een betere bloeddruk en totaal cholesterol dan mensen die weinig vezels innemen.

Dit zijn conclusies uit een systematisch review en meta-analyse die werd uitgevoerd in opdracht van de World Health Organization (WHO).

De grootste gezondheidswinst zagen de onderzoekers bij een inname van vezels tussen de 25 en 29 gram per dag. Maar het lijkt erop dat een nog hogere inname van vezels tot nog meer gezondheidswinst leidt1.

ADVIES VOEDINGSCENTRUM Het Voedingscentrum raadt volwassenen aan om 30 tot 40 gram vezels per dag te eten. Groente, fruit, aardappelen, volkorenbrood en andere volkoren producten, ontbijtgranen, peulvruchten en noten zijn belangrijke bronnen van vezels.

KLEINE STAPJES Gezond eten is voor veel mensen een uitdaging. Het zit ‘m in de gewoonten die je vaak niet 1-2-3 aanpast. Kleine stapjes worden vaak beter volgehouden dan grote veranderingen. Door kleine eetwissels te maken binnen wat je nu al eet, zorg je beter voor jezelf en het milieu. Voorbeelden van eetwissels: Ω Kies voor volkorenbrood in plaats van witbrood Ω Drink een glas kraanwater in plaats van cola Ω Neem een handje ongezouten noten in plaats van chips Ω Eet een banaan in plaats van ontbijtkoek.

Kijk voor meer informatie op voedingscentrum.nl/eetwissel

ZWANGERHAP Speciaal voor zwangere vrouwen heeft het Voedingscentrum een nieuwe app ontwikkeld: ZwangerHap. In deze gratis app kunnen zij snel en makkelijk opzoeken of ze een product wel of beter niet kunnen eten tijdens de zwangerschap. In de app staan duizenden producten, waaronder producten waarover zwangere vrouwen veel twijfelen. Denk aan bepaalde soorten, kaas, vis en vlees. Daarnaast kan de groei van de baby in de buik gevolgd worden en krijgen ze informatie over hoe ze gezond en veilig kunnen eten tijdens de zwangerschap. Kijk voor meer informatie op www.voedingscentrum.nl/zwangerhap.

VEELGESTELDE VRAAG ‘Is melk drinken gezond?‘ De Gezondheidsraad adviseert om dagelijks enkele porties zuivel te nemen.

Je verkleint hierdoor het risico op darmkanker. Melk en melkproducten zoals 30+ kaas, yoghurt en karnemelk leveren daarnaast veel goede voedingsstoffen.

Ze bevatten eiwit en zijn een bron van vitamines B2, B12 en calcium. Door te kiezen voor halfvolle en magere varianten krijg je niet te veel verzadigd vet binnen.

20

HuisartsenService

Ode aan de POH! Als preventie-activiste roep ik iedereen regelmatig op om de risicofactoren voor hart- en vaatziekten in kaart te brengen. Is je gewicht op orde? Beweeg je regelmatig?

Eet je enigszins gezond? Rook je niet? En is je lipidenprofiel en bloeddruk op orde? Kun je al deze vragen met ‘ja’ beantwoorden dan kun je weinig verbeteren aan hartgezondheid. Toch heb je nooit alles zelf in de hand, want je genenpakket speelt een dominante rol in je vaatrisico. Extra reden om alle getallen goed op orde te krijgen en te houden. En wie helpt ons daarbij? Juist! De POH.

supermarkt, ben je al een heel eind. De ezelsbrug voor mager vlees is alles wat zwemt, vliegt of rent, dat is makkelijk te onthouden.

Het hoofdstuk slapen, ontspannen en ontstressen heeft de praktijkondersteuner er op haar of zijn bordje bijgekregen. Lastig want dat doe je er niet even bij. Gezien je beperkte tijd is verwijzing naar de yogaschool of een cursus mindfulness een eerst stap. Belangrijk aandachtspunt is stress; een gemene risicofactor voor hartproblemen. Die staat in geen enkele risicotabel maar mag zeker niet worden onderschat.

Een overproductie van adrenaline en cortisol zijn vooral funest voor het vrouwenhart.

‘De POH is een motivator, een inspirator en daarmee de leefstijlspecialist van morgen’

Met hart en ziel zorgen zij ervoor dat je risico binnen de perken blijft. Zij zijn degenen die de tijd nemen om je de do’s and don’ts uit te leggen. Ben je een groen blokje in de tabel? Dan krijg je een pluim. Ben je oranje, dan moet je aan het werk. En ben je rood, dan moet je echt dikke vrienden worden met de POH, anders beland je bij mij in de praktijk. Het CVRM-protocol is een richtlijn en ik hoop ten zeerste dat de POH er vaak rebels van afwijkt.

Waarom? Onze leefstijladviezen en medicatie-adviezen moeten veel meer op maat worden gemaakt. Waar het om gaat bij cardiovasculair risicomanagement anno 2019?

Zo lang mogelijk wegblijven van de medicijnen. Leefstijladviezen op de eerste plaats. Gemakkelijk is dat niet, want leefstijl is veelomvattend; eten, drinken, bewegen, slapen en niet te vergeten, ontspannen. Het eet- en drinkgedeelte is ingewikkeld gezien de talloze wetenschappelijke meningen over voeding. Wat goed is voor je diabetes is niet per definitie goed voor je cholesterol.

Zolang je het mediterrane dieet aanbeveelt en vooral gaat voor vers en onbewerkt, oftewel de buitenste ring van de

Tenslotte nog even dat bewegen. Lieve dames en heren dit is een serieuze oproep, regel in je praktijk één dag per week een wandeluur met je patiënten.

Motiveer je patiënten naar een gezonde leefstijl. Ook ik organiseer een uur per week een ‘Walk-With-The Doc’ wandeling, je geeft het goede voorbeeld en het is voor jezelf ook lekker. Het moet te organiseren zijn in een praktijk met huisarts, assistenten en POH’s. Tuig het op en maak je praktijk gezonder. De POH is een ‘ken-je-getallen’ kenner, een motivator, een inspirator en daarmee de leefstijlspecialist van morgen. Jullie zijn al ver over de helft, HULDE! Janneke Wittekoek is cardiologe, gezondheidswetenschapper en oprichtster van de HeartLife Klinieken in Utrecht. Ze is gespecialiseerd in het vrouwenhart en biedt cardiologisch zorg altijd in combinatie met leefstijlbegeleiding.

HuisartsenService

21

OPINIE

Door Wolter Paans

Is het failliet van de POH nabij?

Patiënten raken steeds meer gewend aan nieuwe functies binnen de zorg in het algemeen en binnen de huisartsengeneeskunde in het bijzonder. Op het internet bieden patiëntenfederaties heldere uitleg over de rol en de positie van bijvoorbeeld de POH in de huisartsenpraktijk. Ook het verschil tussen de diverse opleidingsroutes en achtergronden is met een enkele doorklik te vinden.

Kortom, de patiënt kan, als hij dat wil, snel op de hoogte zijn met wie hij van doen heeft en wat hij kan verwachten. Maar voor de meeste patiënten zullen andere vragen veel belangrijker zijn. Worden mijn klachten onderkent? Krijg ik de juiste behandeling?

DE NOODZAAK VAN PRAKTIJKONDERSTEUNING Er is ook de komende jaren nog een toename van het aantal patiënten met chronische ziekten te verwachten. Diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, alsook het meer chronische verloop van oncologische aandoeningen. In toenemende mate nemen daarmee ook activiteiten toe aangaande de toepassing van nieuwe zorgstandaarden, bekostigingsmogelijkheden, preventieve handelingen, leefstijladviezen, informatievoorziening over eHealth-toepassingen zoals domotica, telemonitoring, self-tracking et cetera. Allemaal met het doel het de patiënt zo comfortabel mogelijk te maken.

DE TOEKOMST: DIAGNOSTIEK, ADVIES EN BEHANDELING VOORAL VIA HET INTERNET De vraag is of ook de POH dit straks allemaal nog wel aankan. Neemt het aantal POH-ers toe of vindt er 22

HuisartsenService

een stabilisering plaats? Of neemt het aantal juist af? Het is lastig om in toekomst te kijken, maar er zijn wel tendensen zichtbaar. Om alle zorgvragen aan te kunnen, nemen ook zorginstellingen in toenemende mate internetdiensten op in hun basispakket. Zo is de daginvulling van menig wijkverpleegkundige inmiddels substantieel verschoven naar een steeds meer digitale vorm van communiceren op fysieke afstand.

'Of de POH uiteindelijk de technologische revolutie zal overleven, zal ondermeer afhangen van het antwoord op de vraag of ook zij bereid is om geavanceerde internetdiensten te adopteren'

COMMERCIËLE DIENSTEN OP DE ZORGMARKT Er verschijnen op het moment (commerciële) dienstverleners op de markt die de huisarts, de verpleegkundig specialist en de POH graag werk uit handen nemen. Ze proberen de patiënt zelfs te verleiden om juist niet de gang naar een huisartsenpraktijk te maken.

Advertenties in de vorm van YouTube films met straatinterviews waarin burgers hun onvrede uiten over de reistijd, de slechte bereikbaarheid, parkeerproblemen, het wachten in de wachtkamer, de ongemakken die zij ervaren in de zorgoverdracht, de problemen bij het verkrijgen van (herhaal)recepten, de vermeende contaminatiegevaren, de gang naar de apotheek met opnieuw lange wachttijden… Daarbij blijkt (volgens deze belanghebbenden) dat een substantieel deel van de patiënten zich schamen voor het eigen lichaam en dat zij het soms moeilijk vinden om in de spreekkamer over persoonlijke problemen te spreken, waardoor zij ongewild voor zichzelf een drempel opwerpen. Deze internetdiensten hebben de ultieme oplossing, zo verkondigen zij zelf.

WAT TE DOEN ALS JE KLACHTEN HEBT? De wens van deze nieuwe internetdienstverleners is dat u als patiënt naar hun website gaat en dat u daar uw klachten kenbaar maakt, waarna er anamnestische vragen gesteld worden. In het merendeel van de gevallen ontvangt u per ommegaande een diagnose en een advies. Heeft u de wens een persoonlijk gesprek te voeren? Opent u dan het gespreksvenster. Een vriendelijk gezicht stelt u de vragen en met spraakherkenning worden uw antwoorden geregistreerd en geverifieerd.

'Er verschijnen op het moment (commerciële) dienstverleners op de markt die de huisarts, de verpleegkundig specialist en de POH graag werk uit handen nemen.'

Heeft u medicijnen, (elektronische) hulpmiddelen, informatieve apps of individuele leefstijladviezen nodig?

Die kunt u ook daar met een muisklik bestellen. Medicijnen en hulpmiddelen worden dezelfde dag nog bezorgd.

Twijfelt u aan de betrouwbaarheid en de validiteit van de diagnostiek en behandeling? ‘Ervaren artsen’ dragen de verantwoordelijkheid (i.e. https:// www.babylonhealth.com).

EEN ZELFLERENDE AVATAR Zijn het niet veelal geavanceerde computerprogramma’s met uitgebreide databases en zoekrobotten die het werk doen? Waarschijnlijk wel, in elk geval in sterk toenemende mate. Relatief eenvoudig duidbare klachten worden door een vriendelijke avatar in een onmiskenbare menselijke gedaante gediagnosticeerd; u kunt er eentje kiezen die past bij uw voorkeur: wenst u het gesprek aan te gaan met een man, een vrouw en met een oosters of een westers uiterlijk; de keuze is aan u. Foto’s van uw huid, van uw ogen, slijmvliezen en dergelijke kunnen aanvullende bronnen voor diagnostiek vormen en u kunt ze per direct ter beoordeling uploaden.

WAT IS DE KWALITEIT VAN INTERNETDIAGNOSTIEK? Er zijn nog maar weinig representatieve wetenschappelijke resultaten bekend over medisch-diagnostische internetdiensten en wat bijvoorbeeld gezondheidseffecten, risico’s en de

patiënttevredenheid is. Volgens deze bedrijven, die zich op ‘jarenlange best practice experiences’ en ‘wetenschappelijk onderbouwd handelen’ zeggen te baseren, in elk geval gemiddeld op zijn minst gelijkwaardig aan het bezoek aan een huisarts en soms zelfs betrouwbaarder in vergelijking met de diagnosen en het advies dat bij een bezoek aan de huisartsenpraktijk verkregen wordt…

En de ontwikkeling gaat voort.

Met technieken uit de kunstmatige intelligentie wordt ook de mimiek van de patiënt in kaart gebracht en geïnterpreteerd, (‘Is de gesprekspartner gespannen?’ ‘Is er wellicht sprake van pijn?’), waarbij het zelflerende vermogen van de gebruikte systemen continue de foutmarges verder verkleinen. Op dit moment wordt gewerkt aan een app voor transdermale bloedanalysen en ook thuis het spectrum van een urinemonster uploaden zal tot de mogelijkheden gaan behoren. Wat straks de kwantumcomputer verder nog kan bieden laat zich eenvoudig raden.

DE WAARDERING VAN DE PATIËNT Er gaat in de dienstverlening binnen de eerstelijnszorg veel veranderen de komende jaren. Een volledige takeover door de zorgavatar is nog niet aan de orde, maar dat het zich een plaats verwerft lijkt onafwendbaar.

Er zijn op het moment nog wel wat vragen, zorgen en problemen hieromtrent. Zoals juridische vraagstuk-

ken, privacy issues, ethische consideraties, (blijft de zorgverlening nog wel voldoende ‘menselijk’, ‘mensgericht’ en ‘gericht op het gehele sociale systeem?’). De waarde die de patiënt zelf geeft aan diagnostische internetdienstverlening zal bepalend zijn voor het succes ervan. Hierop zullen verzekeraars graag aansluiten.

Of bijvoorbeeld de POH uiteindelijk de technologische revolutie zal overleven, zal ondermeer afhangen van het antwoord op de vraag of ook zij bereid is om geavanceerde internetdiensten te adopteren.

Digitale dienstverlening zal een steeds belangrijker onderdeel van de zorginkoop gaan worden, zo is de verwachting. De beloftes zijn groot.

Nog even en dan zijn we gearriveerd bij de automatische zelfregulering, waarbij technische systemen (semi) autonoom monitoren, diagnosticeren én behandelen via non-invasieve, eenvoudig om de enkel gedragen toepassingen… Helpt u het hopen?

Dr. Wolter Paans Lector Verpleegkundige Diagnostiek Hanzehogeschool, Groningen.

HuisartsenService

23

UITGELICHT

Door Yvonne Bello

De mogelijkheden voor de huisartsenzorg door de ontwikkelingen in de zorg De komende jaren wordt een tekort van meer dan honderdduizend goed opgeleide mensen in de zorg verwacht en dan met name verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau. Onder andere door de vergrijzing zijn goede medewerkers steeds moeilijker te vinden en het behouden van deze medewerkers is noodzakelijk. Een kwart van de zorgmedewerkers zal komende jaren de arbeidsmarkt verlaten.

Ook in de huisartsenzorg. Het aantal kwetsbare ouderen neemt toe en steeds vaker blijven zij thuis wonen. Vaak hebben zij een kwetsbaar netwerk en raken mantelzorgers overbelast. De praktijkondersteuner is nodig om een vinger aan de pols te houden en om snel in te kunnen grijpen, indien nodig. In samenwerking met de wijkverpleegkundige zijn praktijkondersteuners de spil in de zorg voor deze thuiswonende kwetsbare ouderen.

ONTWIKKELEN VAN TALENTEN De zorg is volop in ontwikkeling, wat veel mogelijkheden biedt aan alle zorgmedewerkers. Als opleidingsmanager lever ik graag een bijdrage aan de ontwikkeling van mensen; daar haal ik veel voldoening uit.

Ik vind dat talenten moeten worden 24

HuisartsenService

ingezet waardoor je medewerkers intrinsiek gemotiveerd houdt. Dat geldt ook voor het investeren in het opleiden van ervaren doktersassistenten die door willen groeien naar de functie van praktijkondersteuner.

Doktersassistenten als praktijkondersteuner doen niet onder voor de hbo-verpleegkundigen die dezelfde opleiding volgden, als er maar voor een kwalitatief goede en passende opleiding met de juiste begeleiding wordt gekozen. Datzelfde geldt ook voor praktijkondersteuners die zich in de toekomst willen ontwikkelen tot praktijkverpleegkundigen (PVH) volgens het competentieprofiel van 2018. Mogelijkheden op het gebied van takenpakket en functie zorgen ervoor dat zorgmedewerkers zich verder ontwikkelen in hetzelfde zorgdomein en daar de uitdaging in vinden, in plaats van zich daarbuiten te oriënteren.

DE TOEKOMST VAN DE PRAKTIJKONDERSTEUNER De functie van praktijkondersteuner is meegegroeid met de veranderende eisen in de huisartsenzorg.

Naast de somatische aspecten richt de praktijkondersteuner zich tegenwoordig ook op zingeving en psychische en sociale factoren. Na een periode van onzekerheid over het toekomstperspectief van de

praktijkondersteuner, is na uitvoerige overweging tussen diverse partijen - onder andere LHV, NHG, InEen, V&VN en samenwerkende hogescholen (SH) - besloten dat de functie van de praktijkondersteuner gehandhaafd blijft, naast de functie van de doktersassistent, de huisarts en in afwachting van de komst van de praktijkverpleegkundige. Ervaren doktersassistenten kunnen zich met scholing ontwikkelen tot praktijkondersteuners. Ervaren praktijkondersteuners kunnen doorgroeien naar de rol van praktijkverpleegkundige en er zijn meer mogelijkheden om verder te specialiseren; bijvoorbeeld van voornamelijk geprotocolleerde zorg naar protocoloverstijgende, hoogcomplexe intensieve zorg als kwetsbare ouderenzorg, zelfs met een verdieping in dementiezorg, palliatieve zorg en oncologische nazorg.

ONTWIKKELEN VAN OPLEIDINGEN VOOR TALENTEN Voor mij bieden deze ontwikkelingen in de zorg in ieder geval genoeg uitdaging om actief mee te denken over effectieve en vernieuwende oplossingen. Vooral het aanbieden van een innovatief opleidingsaanbod, nog meer gericht op individuele wensen en mogelijkheden, is waar ik mijn talent op inzet.

“Ik vind dat talenten moeten worden ingezet waardoor je medewerkers intrinsiek gemotiveerd houdt” Meer informatie over deze ontwikkelmogelijkheden?

Bekijk dan ons opleidingsaanbod op www.avansplus.nl/verpleegkunde

of neem contact met mij op via ybello@avansplus.nl of 076- 525 88 35.

HuisartsenService

25

e i t c e Sel

Door Esther Schulting

ZELF MAKEN Dit leuke creatieve handboek Artie Farty Lab van Nicoline van Slingelandt-Asselbergs staat vol zelfmaakideeën. Het is gemaakt voor ‘niet zo heel erg creatieve ouders’ om samen met de kinderen aan de slag te gaan. Maar het is ook heerlijk om zelf een projectje op te pakken na een drukke week in de praktijk. Een van onze favorieten: ‘Kintsugi’, de Japanse manier van het repareren van aardewerk met goudlijm.

Zo wordt een gebroken object ineens een kunstwerk. Even het hoofd leeg en ontspannen; dat lukt zeker wel! € 22,50 - Onder andere te koop via loopvis.nl en bruna.nl

VOLG JE KOMPAS Deze ‘Inner Compass’ kaartendoos is een idee van Neel van Lierop en ontwikkeld om op een eenvoudige manier je innerlijke kompas te vinden en je zo te helpen richting te geven aan je leven. Het doosje bestaat uit 49 stijlvol vormgegeven kaarten, waarbij de symboliek en wijsheden je helpen je bij je persoonlijke groei, maar op een heel eenvoudige manier. Ze zijn simpel in gebruik en alleen al mooi om naar te kijken, om zo even een momentje voor jezelf te pakken tijdens het drukke (werk)leven dat we allemaal leiden.

Geschikt voor iedereen. Verkrijgbaar in Engels en Nederlands: www.innercompasscards.com

TIPS CONCERTbe houd) or

(data onder vo

The Hollies – 14 maart – AFAS Live - Amsterdam

Ernst Janz – 7 april – Paard – Den Haag

Dave Matthews Band – 15 maart – AFAS Live - Amsterdam

UB40 – 10 april – Ziggo Dome – Amsterdam

De Staat – 16 maart - AFAS Live- Amsterdam

Rufus Wainwright – 14 april – Oosterpoort - Groningen

Laibach – 21 maart – Paard – Den Haag

Paul Young – 15 april – Paard Den Haag

White Lies – 21 maart – Effenaar - Eindhoven

Michelle Obama – 17 april – Ziggo Dome – Amsterdam

Frank Boeijen – 22 maart – Oosterpoort – Groningen

Wibi Soerjadi – 19 april – Tivoli Vredenburg – Utrecht

Billy Ocean – 24 maart – Effenaar – Den Haag

Mother’s Finest – 29 april – Oosterpoort - Groningen

Amy Macdonald – 25 maart – Tivoli Vredenburg – Utrecht

David Gray – 30 april – Tivoli Vredenburg – Utrecht

Toontje Lager – 29 maart – Oosterpoort - Groningen

Wouter Hamel – 2 mei – Tivoli Vredenburg - Utrecht

Trijntje Oosterhuis met het Metropole Orkest – 30 maart

Rod Stewart – 12 mei – Ziggo Dome – Amsterdam

– Ziggo Dome - Amsterdam

Elton John – 15 mei – Ziggo Dome – Amsterdam

Eros Ramazzotti – 3 april – Ziggo Dome – Amsterdam

Backstreet Boys – 23 mei – Ziggo Dome - Amsterdam

Joe Jackson – 4 april – Tivoli Vredenburg – Utrecht

26

HuisartsenService

HuisartsenService

27

IVM

Onafhankelijk nascholen over DM2 in eigen tempo In Nederland zijn er naar schatting ruim 1 miljoen mensen met diabetes mellitus, van wie het grootste gedeelte diabetes mellitus type 2 (DM2) heeft . De rol van de praktijkondersteuner bij het begeleiden van patiënten met DM2 wordt alleen maar groter. De grote hoeveelheid nieuwe bloedglucoseverlagende middelen maakt het medicamenteuze beleid niet altijd gemakkelijker. Weet u bijvoorbeeld de verschillen en overeenkomsten tussen de nieuwe insulines Abasaglar®, Toujeo® en Tresiba®? En met welk effect op het lichaamsgewicht u rekening moet houden als uw patiënten een DPP4-remmer, GLP1-agonist of SGLT2-remmer gebruiken? En hoe het precies zit met de prijs en vergoeding van deze middelen? Over al deze nieuwe middelen is veel informatie te vinden, maar lang niet alle informatie is objectief en betrouwbaar.

Sinds 2012 voert het IVM daarom in opdracht van het ministerie van VWS het project MedicijnBalans uit. Met MedicijnBalans voorziet het IVM in objectieve informatie over nieuwe geneesmiddelen, met als doel rationeel voorschrijfgedrag te stimuleren en overspannen verwachtingen van nieuwe middelen te

temperen. Op de website www.medicijngebruik.nl/nieuwegeneesmiddelen is informatie over de nieuwe en vaak dure middelen te vinden. Per medicijngroep (naast de nieuwe bloedglucoseverlagende middelen bijvoorbeeld ook de DOAC's, nieuwe middelen bij astma en COPD en PCSK9-remmers), is er uitgebreide informatie over onder andere de effectiviteit, veiligheid, kosten, richtlijnen en vergoeding.

Alle informatie is gratis en direct inzichtelijk. Voor zorgverleners die een uitgebreide nascholing willen volgen over de behandeling van DM2 (inclusief de plaats van de nieuwe middelen), heeft het IVM daarnaast een vernieuwde en geaccrediteerde e-learningcursus 'Medicamenteuze behandeling van diabetes mellitus type 2' beschikbaar. De e-learningcursus is gebaseerd op de nieuwste richtlijnen en bevat informatie over alle bloedglucoseverlagende middelen van metformine tot aan de nieuwste SGLT2-remmer ertugliflozine. Met deze cursus kunt u in eigen tempo en op uw eigen moment studeren. De e-learningcursus is geaccrediteerd met twee punten voor praktijkondersteuners, praktijkverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, huisartsen en

apothekers. Na het volgen van deze cursus heeft u voldoende kennis om een patiënt met DM2 adequaat te behandelen. U kunt: • de HbA1c-streefwaarde van patiënten vaststellen • de behandelstappen bij de behandeling van DM2 toelichten • de belangrijkste kenmerken benoemen van middelen uit het medicamenteuze stappenplan van de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (2018) • de belangrijkste kenmerken benoemen van middelen buiten het medicamenteuze stappenplan van de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (2018) De volledig vernieuwde e-learningcursus is te bestellen op de website www.medicijngebruik.nl. U kunt alle inhoud gratis raadplegen. Voor de eindtoets en de accreditatiepunten betaalt u eenmalig een klein bedrag.

De precieze hoogte is ten tijde van het schrijven van dit stuk nog niet bekend, maar bedraagt maximaal tien euro.

HuisartsenService

29

POH IN BEELD

Door Esther Schulting

In de rubriek ‘In beeld’ zet HuisartsenService iedere editie iemand uit de eerstelijnszorg in de spotlight.

Deze keer is dat Karin van Hamersveld, POH bij Huisartsen Leusden.

Kun je iets vertellen over je achtergrond?

“Ik heb een opleiding tot doktersassistente gedaan en ik ben als zodanig jarenlang werkzaam geweest op verschillende poliklinieken in het ziekenhuis en later in de huisartsenpraktijk. Toen de mogelijkheid kwam tot het volgen van de opleiding voor POH in 2003, was ik een van de eersten die daaraan deelnam. Ik heb ook nog even aan verloskunde gedacht, maar daar moest je onder meer wiskunde voor in je pakket hebben en dat had ik niet. Maar het POH-vak is me echt helemaal op het lijf geschreven. Ik ben een echte allrounder. Ik ben dagelijks bezig met diabeteszorg, astma en COPD, maar ook met CVRM en ouderenzorg. Dat laatste is er later bijgekomen en geeft mij veel voldoening. Juist de afwisseling bevalt mij erg goed. Ik vind alle vakgebieden gewoonweg erg interessant en zou me niet binnen één vakgebied willen specialiseren. Nu is geen dag hetzelfde en heb ik hele afwisselende spreekuren.

Wat is de samenstelling van de praktijk waar je werkt?

“Binnen onze praktijk zijn er vier huisartsen werkzaam en twee POH’s, waarvan ik er eentje ben. Er zijn drie vaste doktersassistentes en vijf POH GGZ werkzaam in de praktijk. Ik werk hier nu een jaar en het bevalt goed. Hiervoor werkte ik 12 jaar in een solopraktijk in Huizen, waar ik het erg naar mijn zin had.

De huisarts aldaar ging met pensioen en toen heb ik er voor gekozen om werk te zoeken meer in de buurt

30

HuisartsenService

van mijn woonplaats, zodoende ben ik in Leusden terecht gekomen.

Hoe ziet jullie patiëntenpopulatie er ongeveer uit?

“Het is een hele toegankelijke groep mensen, wat jonger ook dan ik gewend was. Het grappige is dat ik op mijn vorige werkplek in Huizen vooral patiënten van 70+ zag. Er zaten vrijwel nooit kinderen in de wachtkamer. Hier in Leusden zie ik patiënten vanaf ongeveer 30 jaar.

Het gros is tussen 40 en 65 jaar oud. De klachten waarmee men op het spreekuur komt zijn zeer divers.

Wel kom je hier, net als in de rest van Nederland, steeds meer diabetes, overgewicht en COPD tegen.”

Het thema van deze editie van HuisartsenService is POH. In de loop der jaren is deze functie steeds belangrijker geworden in de praktijk.

Hoe ervaar jij dat zelf?

“De functie is zeker steeds belangrijker, maar vooral ook inhoudelijker geworden! Sowieso is er een grotere belasting op de huisartsenpraktijk in het algemeen en dit zal in de toekomst niet afnemen. Ouderenzorg is bijvoorbeeld een van de onderdelen waar we veel mee bezig zijn.

Ouderen blijven (noodgedwongen) steeds langer thuis wonen en dat vergt ook extra zorg. Maar ook het aantal patiënten met COPD neemt toe. Mensen die zijn begonnen met roken op hun twaalfde en nu soms met 40 jaar al COPD hebben. Ook zien we steeds meer jonge mensen met diabetes door overgewicht en een ongezonde leefstijl. Al met al

zorgen deze ontwikkelingen ervoor dat de druk binnen de praktijk niet afneemt, maar steeds verder toeneemt. Dat betekent dat ook het pakket voor de POH alsmaar uitgebreider wordt.”

Wat vind jij het leukste aan je werk?

“Het leukste aspect van mijn werk vind ik dat ik mensen kan helpen, bijvoorbeeld door leefstijladvies te geven. Ik vind het fantastisch om iemand met bijvoorbeeld overgewicht en een slecht ingestelde diabetes daadwerkelijk stappen op dit gebied te zien nemen, nadat ik met de patiënt heb gesproken over aanpassingen van dieet en leefstijl.

Dat je mensen kunt motiveren om gezonder te worden en te leven, geeft echt heel veel voldoening.

Daarnaast heeft aanpassing van de leefstijl invloed op de waarden van bijvoorbeeld glucose en cholesterol en voelen mensen zich daadwerkelijk beter waardoor er minder kans is op het krijgen van complicaties.

Daar doe je het voor!”

Je hebt lang gewerkt in een solopraktijk en nu in een groepspraktijk. Wat zijn de verschillen?

“Bij een solopraktijk werk je binnen een klein team, waardoor er korte lijnen zijn en je overal van op de hoogte bent. Ook de patiënten ken je over het algemeen allemaal goed. Ik heb eigenlijk geen nadelen ondervonden. Het is dat de huisarts met pensioen ging, anders had ik er nog gewerkt. Het positieve van een groepspraktijk is dat je

samenwerkt met meerdere collega’s en disciplines onder één dak. Die interactie is erg leuk en verfrissend.

Een nadeel kan zijn dat je niet alle patiënten snel goed kent, omdat de patiëntenpopulatie veel groter is en je rekening moet houden met meer huisartsen. Al moet ik zeggen dat het binnen onze praktijk allemaal heel soepel en collegiaal in een goede sfeer verloopt.”

Veel huisartsen lijken het lastig te vinden de regie kwijt te raken omdat ze werk uit handen geven aan de POH. Hoe is dat binnen jullie praktijk geregeld?

“Dat is bij ons helemaal niet het geval. We hebben frequent overleg, indien nodig dagelijks. We geven terugkoppeling aan de huisartsen zodat zij weten wat er speelt en op die manier houden we elkaar op de hoogte. Ze kijken mee, maar zijn heel blij dat wij onze taken zelfstandig uitvoeren, zodat we de huisarts ook daadwerkelijk werk uit handen kunnen nemen!

Wat zijn jouw plannen voor de komende tijd?

“Sinds vorig jaar ben ik ook docent praktijkondersteuner en ik begeleid de leerlingen die dit vak willen gaan beoefenen. Dat bevalt me erg goed.

Ik zou me dan ook graag verder willen bekwamen op het gebied van onderwijs geven en organiseren.

Daarnaast ben ik medeverantwoordelijk voor het programma van de Nascholingscommissie Praktijkondersteuners, dat één keer per jaar plaatsvindt. Wij bepalen de onderwerpen en stellen het hele programma samen. Ook erg leuk.

En natuurlijk wil ik op de hoogte blijven en me blijven ontwikkelen op mijn vakgebied.”

Hoe verwacht jij dat de zorg en vooral de zorg binnen de huisartsenpraktijk er in de toekomst uit zal zien?

“Er wordt gesproken over een extra discipline in 2020; een praktijkverpleegkundige huisarts, een PVH. Deze zal onder meer de palliatieveen complexe zorg op zich nemen.

Deze ondersteuning kunnen we wel gebruiken, want de werkdruk blijft onverminderd hoog. Zo’n PVH-functie klinkt mij ook wel weer interessant in de oren, dus wie weet... Misschien ga ik mij daar tegen die tijd wel extra in verdiepen en me daarin bekwamen!

Daarnaast heb ik de opleiding Urine Incontinentie gedaan en wil ik dit spreekuur het liefst ook verder oppakken en uitbreiden! Ook combineer ik mijn huidige ervaring als POH met het lesgeven op het opleidingsinstituut Breederode Hogeschool voor de POH opleidingen. Dit geeft mij veel voldoening en is een uitdaging. Kortom; ik blijf enthousiast over mijn prachtige vak!

“Het leukste aspect van mijn werk vind ik dat ik mensen kan helpen, bijvoorbeeld door leefstijladvies te geven”

HuisartsenService

31

COLUMN

Tekst Frans-Joseph Sinjorgo

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie Uw personeel onze zorg

Help, de POH verzuipt!!!

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk 033 - 247 11 71

Eind vorige eeuw kreeg onze welvaartstaat in toenemende mate te maken met patiënten met chronische aandoeningen en psychische klachten. De huisarts verdronk in het werk en schreeuwde om de eerstelijnszorg met extra handen (lees de POH) te redden. Met leuzen als ‘Help, de dokter verzuipt!’, werd wijlen Els Borst gedwongen om als politicus medicus in actie te komen. In samenwerking met beroepsverenigingen, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties werd de functie van praktijkondersteuner ingevoerd. De kwaliteit en continuïteit van de eerstelijnszorg werd hierdoor gewaarborgd en de huisartsenzorg leek op dat moment gered.

afgelopen jaren veel te veel geld uitgegeven en dat moet worden teruggehaald’. U begrijpt het al… het Binnenhof was wederom te klein!

Het bovenstaande illustreert in een notendop de roerige tijden van de laatste 20 jaar eerstelijnszorg. Misschien vraagt u zich af waar ik met dit geschiedenislesje naar toe wil. Sinds jaar en dag ben ik van meet af aan direct/indirect betrokken geweest bij de POH. Tijdens de talloze POH-congressen die ik mocht voorzitten heb ik de POH in alle opzichten zien groeien tot een beroep, dat wat mij betreft in het centrum van het spectrum van de eerstelijnszorg staat.

'De POH is voor de patiënt een baken van rust, reinheid en regelmaat'

L’histoire se répète; halverwege het eerste decennium van de 21e eeuw bleek het aantal toegeworpen praktijkondersteunende reddingsvesten niet in staat om de huisarts van de verdrinkingsdood te redden. Na Borst waren het respectievelijk Bomhof, Hoogervorst en Klink, die het allemaal meermalen met de immer altijd zo inschikkelijke huisartsen aan de stok kregen! Ondanks of dankzij (dit laat ik in het midden) de inmiddels ingevoerde marktwerking werd de eerstelijn blootgesteld aan een compleet nieuw (bureaucratisch) speelveld en politiek gezien compleet onder water getrokken. De huisartsen gingen voor de zoveelste keer succesvol de straat op om in het belang van de goede patiëntenzorg meer tijd en geld te eisen.

Dat de overheid de eerstelijn als het belangrijkste fundament van de zorg ziet, blijkt wel uit de complexe periode schipperen met Schippers. ‘De huisarts heeft een te machtige marktpositie, frustreert vernieuwingen en belemmert concurrentie’, oreerde minister Schippers in haar hoogtijdagen. ‘Bovendien heeft de eerstelijn de

32

HuisartsenService

Terwijl de huisartsen vaak moesten vechten voor hun vak en hun taak en rol door de sterke toename van de bureaucratie en ongebreidelde groei van een aantal managementtaken tegen hun zin in meer en meer zagen veranderen, is de POH voor de patiënt een baken van rust, reinheid en regelmaat. Daar waar vroeger de arts-patiëntrelatie bepalend was en maatgevend voor de kwaliteit van de eerstelijnszorg, is naar mijn bescheiden mening de POH-patiëntrelatie minstens zo bepalend voor de kwaliteit van een praktijk.

Nu maar hopen dat de POH niet in zijn/haar werk gaat verzuipen. Want, voor je het weet staat het Binnenhof weer vol met huisartsen!

Frans-Joseph Sinjorgo (24-01-‘59) treedt regelmatig op als dagvoorzitter tijdens diverse eerstelijnszorgbijeenkomsten en congressen. Momenteel is hij ook actief op het terrein van drug rediscovery.

HuisartsenService

33

GEZOCHT: UW INPUT HuisartsenService maken we graag voor en met u! Heeft u een reactie op een van onze artikelen in het magazine? Of heeft u misschien wel een vlotte pen en wilt u een bijdrage leveren? Of zijn er onderwerpen die u graag door onze redactie belicht zou willen zien? Neem dan contact op met Claudine van Peperstraten: c.vanpeperstraten@medwaybv.nl 06 - 129 71 011

ADVIESRAAD Wilt u meedenken over nieuwe ontwikkelingen binnen de eerstelijnszorg? Dan zijn wij op zoek naar u! HuisartsenService zoekt huisartsen die zitting willen nemen in onze adviesraad.

Wilt u meer weten?

Neem dan vrijblijvend contact op met Joyce Verschoor: j.verschoor@huisartsenservice.nl 06 - 832 20 365

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie Uw personeel onze zorg

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk 033 - 247 11 71

34

HuisartsenService