HuisartsenService editie 2019-3

Nr. 3 / 2019 / Jaargang 8 – Een uitgave van MedWay

JAN VAN LOON

‘RKZ Huidzorg wil een toonaangevend ziekenhuis zijn, het ‘wij’ gevoel is heel sterk’

HUISARTS IN BEELD Sandy Maes, Boekel

JANNEKE WITTEKOEK

‘De dokter als Medical Detective’

FOCUS POCT in de huisartsenpraktijk

INHOUD

4

Voorwoord

” x

FOCUS POCT in de huisartsenpraktijk

18

INTERVIEW Drs. Jan van Loon Plastisch chirurg Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk

HuisartsenService in beeld 7 Medisch nieuws 8 In de spotlight 10 Excellent Care Clinics Huisarts in beeld 13 Dr. Sandy Maes, huisartsenpraktijk Boekel Selectie 17 HuisartsenService in beeld 21 CVRM quickscan Voedingswaarde 22 Column 23 Dr. Janneke Wittekoek Achtergrond 24 Hartkliniek, remodeling Opinie 26 Dr. Wolter Paans, Hanzehogeschool Groningen Selectie 28 Instituut Verantwoord Medicijngebruik 29 Avans+ 31 Column 33 Frans-Joseph Sinjorgo

In de huisartsenpraktijk wordt er steeds meer gebruik gemaakt van Point of Care Testing (POCT). Een logisch gevolg van de manier waarop de zorg zich in Nederland ontwikkelt en het is dan ook in heel veel gevallen een fijne ontwikkeling. Fijn voor een huisarts die zijn patiënten bij zich kan houden, sneller inzicht heeft en daarop actie kan ondernemen en dus ook beter vinger aan de pols kan houden. Maar ook voor de patiënt is het fijner, omdat deze niet per definitie meer naar een ziekenhuis hoeft voor een test of soms zelfs het huis niet eens hoeft te verlaten.

Ideaal dus? Aan voordelen kleven ook altijd nadelen. Apparatuur is niet goedkoop; hoe bepaal je of de aanschaf van een bepaalde test voor jouw praktijk rendabel is? En als je het als huisarts al zo ontzettend druk hebt, is het dan voor je dagelijkse werkzaamheden wel wenselijk om ook steeds meer POCT in huis te halen? Het zijn vragen waar menig huisarts mee worstelt en die wij als HuisartsenService ook vaak horen. Dit magazine levert geen recht-toe-recht-aan antwoorden, daar veel factoren heel praktijkspecifiek zijn. Wel levert het hopelijk inspiratie en informatie en indien u eens wilt sparren, zijn we slechts een telefoontje van u verwijderd.

Veel leesplezier!

Dirk-Jan Kruithof

COLOFON HuisartsenService is een kwartaalmagazine en wordt gratis verspreid onder huisartsen. Wilt u HuisartsenService ook ontvangen of wilt u een adreswijziging doorgeven mail dan naar info@huisartsenservice.nl UITGEVER MedWay BV, Postbus 1199, 3860 BD Nijkerk, 033-2471171 info@medwaybv.nl / www.huisartsenservice.nl / info@huisartsenservice.nl COÖRDINATIE MAGAZINE EN ADVERTENTIE EXPLOITATIE Claudine van Peperstraten, peperstraten@huisartsenservice.nl 06-12971011 REDACTIE buro33, Edgar Kruize / Esther Schulting, www.buro33.nl ONTWERP EN DTP PHprojecten DRUK Platform P COPYRIGHT Op alle artikelen en fotografie in dit magazine rust auteursrecht. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Gebruik of verspreiding zonder toestemming van de uitgever is verboden. DISCLAIMER MedWay BV en bij deze uitgave betrokken medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. Uitspraken die worden gedaan in de gepubliceerde interviews zijn van de geïnterviewde en hoeven niet overeen te komen met de mening van de redactie en uitgever.

HuisartsenService

3

FOCUS

Door HuisartsenService

Point Of Care Testing in de huisartsenpraktijk

”

POCT is slechts een onderdeel van een hele behandeling en de uitslag dient altijd met het oog op de algehele gezondheidstoestand van de patiënt te worden geïnterpreteerd

4

HuisartsenService

De hoeveelheid Point Of Care Testing (POCT) die in de huisartsenpraktijk wordt uitgevoerd blijft groeien. Het aantal nieuwe POCT-middelen dat in de huisartsenpraktijk (of zelfs in de thuissituatie van een patiënt) gebruikt kan worden, groeit even snel mee. Het is een logische verschuiving van zorg en zorgtaken. Is die ontwikkeling goed voor de patiënt? Absoluut! Is het goed voor de huisarts? Dat kan het zeker zijn.

Zijn er haken en ogen? Voor zowel patiënt als huisarts ook… absoluut! Want hoe borg je kwaliteit? Wanneer bepaal je welke test je wel of niet in de praktijk uitvoert? De ontwikkeling is niet te stoppen, het gaat om het vinden van de juiste balans in een zich rap ontwikkelende zorgwereld.

De logische verschuiving van het stellen van snelle diagnoses heeft alles te maken met de rol die de huisarts van oudsher (en van nature) speelt. De huisarts is een generalist die bij uitstek zijn patiënten goed kent en op basis van die achtergrond een expert is in het duiden van klachten en symptomen bij zijn patiënten. Point Of Care Testing is daar al langere tijd een onlosmakelijk onderdeel van.

Denk aan urinestriponderzoek of glucosebepaling door middel van een vingerprik. Het aantal testen dat in de leef- en/of zorgomgeving van de patiënt wordt uitgevoerd, blijft onverminderd stijgen. Enerzijds vanuit de (overheids)wens om steeds meer zorg vanuit de tweedelijn richting de eerste- of zelfs nuldelijn te krijgen, anderzijds ook omdat de technische mogelijkheden steeds uitgebreider en beter worden. Daar de huisarts graag een verhoogd serviceniveau – dat die rap ontwikkelende techniek met zich meebrengt – aan de patiëntenpopulatie wil bieden is deze zeer ontvankelijk voor de nieuwste technieken en ontwikkelingen. Diagnostische centra en laboratoria faciliteren steeds vaker het gebruik van POCT binnen de huisartsenvoor-

ziening en er is steeds meer wetenschappelijk bewijs voor de meerwaarde van POCT; het leidt tot betere behandeling, betere gezondheidsuitkomsten en hogere therapietrouw.

SNEL EN EFFICIËNT Het is voor het overzicht goed om POCT op te delen in drie verschillende segmenten.

Allereerst is er POCT in de tweedelijn. Dit is waar de tests van oorsprong geworteld waren, vaak ook met gekoppelde labs in een ziekenhuissetting. Nog steeds is het daar van belang, zo is begin dit jaar bijvoorbeeld tijdens de griepgolf die het land teisterde in diverse ziekenhuizen met POCT-sneltests bij patiënten getest of er sprake was van influenza en zo ja, welk type. Binnen een half uur had de patiënt de uitslag. Daar ligt ook de kracht van POCT. De patiënt weet snel en efficiënt waar deze aan toe is. Het is dus ook logisch dat POCT zijn weg naar de eerstelijn heeft gevonden. De techniek staat echter niet stil, de toepassingen worden breder en laagdrempeliger en dus is het ook een niet te stoppen ontwikkeling dat een groot deel zich verplaatst naar de nuldelijn. Volgens de Richtlijn Point Of Care Testing In De Huisartsenzorg is het in laatste twee genoemde segmenten van groot belang om onderscheid te maken tussen apparaten die geschikt zijn om toe te passen als POCT in de huisartsenvoorziening en apparaten die gebruikt worden door patiënten voor zelf-monitoring. “Een POCT-test in de huisartsenvoorziening kan zowel geschikt zijn voor het stellen van de diagnose, als voor het monitoren van de gezondheidstoestand van verschillende patiënten. Hierbij worden hoge eisen gesteld aan de juistheid (is de getalswaarde de werkelijke waarde?) en aan de reproduceerbaarheid. Bij apparaten die een patiënten gebruikt voor zelf-monitoring van de gezondheidstoestand, is de reproduceerbaarheid van belang, maar zijn de eisen aan de juistheid minder stringent.”

ZELFMANAGEMENT De landelijke richtlijn beperkt zich derhalve tot testen die worden uitgevoerd met apparaten binnen huisartsenvoorzieningen en geeft geen aanbevelingen over het testen door de patiënten zelf. Dat is vanuit de manier waarop deze richtlijn is opgezet een logische keuze, de vraag is echter of deze benadering is vol te houden. Een belangrijk voordeel van POCT is altijd de mogelijkheid geweest om met een doorgaans minimaal belastende test snel een werkdiagnose te kunnen stellen.

Binnen de huisartsenpraktijk betekende dit dat patiënten minder vaak voor aanvullend onderzoek naar elders werden verwezen.

Echter, er wordt in het geval van chronische aandoeningen steeds sterker gestuurd op zelfmanagement door patiënten. Ze krijgen zelf de hulpmiddelen om hun ziekte te managen en meetapparatuur in de eigen woonomgeving (bijvoorbeeld bij diabetespatiënten) neemt daarvoor een steeds belangrijker rol in. In zulke gevallen moeten de meetresultaten dus betrouwbaar en geborgd blijven, anders zou dat zelfmanagement enorme gezondheidsrisico’s met zich mee kunnen gaan brengen.

DATA GENEREREN Binnen de eerste- en tweedelijnszorg wordt kwaliteit van POCT-diagnostiek onder meer geborgd door middel van opleiding en training van de medewerkers en doktersassistenten die met deze testen gaan werken, naast uiteraard het professionele oog van de behandelend arts. Zij hebben daardoor goede kijk op de manier waarop de apparatuur werkt en op de manier waarop de resultaten geïnterpreteerd moeten worden. Kan die kennis ook worden verwacht van een patiënt? In de richtlijn staat dat POCT een hulpmiddel is en dat het geen vervanging mag zijn van de klinische inschatting van de huisarts. Het is dus goed om ervoor te blijven waken dat dit ook zo blijft. POCT is slechts een onderdeel van een hele behandeling en de uitslag dient altijd met het oog op de algehele gezondheidstoestand van de patiënt te worden geïnterpreteerd. Dat sluit aan bij de richtlijn die stelt dat automatisch koppelen van testuitslagen aan databases van huisarts, ziekenhuis en laboratorium wenselijk is. ‘Dit om testuitslagen en data voor kwaliteitsborging direct overal beschikbaar te hebben’, maar hoe wordt hier de

”

POCT is een hulpmiddel, geen vervanging van de klinische inschatting van de huisarts

HuisartsenService

5

FOCUS

privacy geborgd? Hoe ga je om met alle data die met tests wordt opgewekt? Hoe meer tests er komen, hoe meer data beschikbaar komt. Dat wordt een uitdaging voor de toekomst.

TOEKOMSTMUZIEK Een andere uitdaging is de manier waarop POCT wordt bekostigd. Daar veel huisartsen tests als ‘service’ aanbieden, is daar nog lang niet altijd een gezonde financieringstructuur voor bedacht. Ook niet daar het personeel ook structureel de nodige scholing en bijscholing dient te volgen om up to date te blijven. Om een en ander bekostigd te krijgen, wordt hier vaak creatief mee omgegaan.

De opkomst van POCT maakt dat eigenlijk het hele systeem eens goed onder de loep moet worden genomen, want het uitvoeren van een test in de eerstelijn hoeft vanwege lagere volumes lang niet altijd de goedkopere oplossing te zijn, ook al zal de patiënt die behandeling in de eerstelijn wel als ‘betere zorg’ ervaren. We zijn dus op een kantelpunt terecht gekomen waarin POCT zijn plek in de zorg volledig heeft gevonden en waarbinnen patiënten met name het gemak waarderen. Het is nu aan de professionals om het dusdanig te implementeren, dat het ook aan de zorgkant (zorg)winst oplevert.

Want wie even vrij de toekomst in filosofeert, kan de logische volgende stap zien en dat is dat POCT zich buiten het traditionele zorgdomein gaat bewegen. Denk aan de beschikbaarheid van snelle POCT-tests in verzorghuizen bijvoorbeeld, om genoemde influenza nog sneller voor te zijn bij een toch al kwetsbare doelgroep? Of trek het nog breder, waarom naar de huisarts gaan, als je bij de drogist even snel een cholesteroltest kan doen? Toekomstmuziek? Voor nu zeker. Maar de patiënt raakt gewend aan de service zoals deze nu bij de huisarts wordt aangeboden en commerciële partijen gaan daar ongetwijfeld op bredere schaal brood in zien. En ook dan gelden de vragen ‘hoe ga je om met alle data die met tests wordt opgewekt?’ en ‘hoe borg je dat de uitslagen juist worden geïnterpreteerd?’ en dáár ligt de voornaamste uitdaging voor de toekomst. Hoe voorkom je wildgroei en blijft de huisarts de poortwachter. Dat is de uitdaging die de komende jaren voor ons ligt.

6

HuisartsenService

RICHTLIJN POCT ‘Point Of Care Testing (POCT) is het proces van indiceren, uitvoeren, verwerken, interpreteren, communiceren, vastleggen en opvolgen van een (laboratorium)test door een medewerker in de gezondheidszorg tijdens de zorgverlening aan en in de nabijheid van de patiënt’, zo luidt de definitie van POCT volgens de Richtlijn Point Of Care Testing (POCT) In De Huisartsenzorg, die door een werkgroep van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde (NVKC), de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) en de Samenwerkende Artsenlaboratoria Nederland (SAN) is opgesteld. Deze is te vinden op de NHG-website (https://www.nhg.org) en heeft dit als belangrijkste punten: 01) POCT is een hulpmiddel, geen vervanging van de klinische inschatting van de huisarts.

02) De huisarts zet de test in conform geldende richtlijnen of op grond van een gedegen afweging van de waarde van de test in het consult.

03) Voldoet de POCT-apparatuur aan de gestelde eisen, dan dient de kwaliteit ook na ingebruikname geborgd te blijven.

04) Automatische koppeling van testuitslagen aan databases van huisarts, ziekenhuis en laboratorium is wenselijk. Dit om testuitslagen en data voor kwaliteitsborging direct overal beschikbaar te hebben.

05) Humane (pre- en postanalytische) factoren zijn een belangrijke foutenbron die de patiëntveiligheid kunnen bedreigen. Training, nascholing en borging van POCT-procedures zijn nodig.

06) Voor duurzame en veilige POCT is samenwerking tussen de huisarts en POCT-experts uit een geaccrediteerd diagnostisch centrum of laboratorium van belang.

07) POCT kan bij juiste en selectieve inzet de kwaliteit van de zorg verbeteren tegen lagere kosten.

Huisartsen Service AANMELDEN VOOR NIEUWSBULLETIN

INNOVATIEVE APPARATUUR Regelmatig heeft HuisartsenService innovatieve apparatuur om uit te proberen en vervolgens eventueel aan te schaffen. Denkt u hierbij aan onder andere een mobiel ECG-meter en een non-invasieve glucosemeter.

Heeft u interesse?

Voor vragen en aanmeldingen: Joyce Verschoor j.verschoor@huisartsenservice.nl 06-83220365

G.NL HUISARTS-NASCHOLIN Op dit platform vindt u het meest complete en actuele nascholingsoverzicht.

Uw voorkeursnascholingen in uw inbox?

IN BEELD

gratis

e link Registreer u via onderstaand l/ https://huisarts-nascholing.n registreren

Vier keer per jaar verschijnt het gratis digitale Nieuwsbulletin van de HuisartsenService.

Ook ontvangen?

Meld u aan via de link op www.huisartsenservice.nl of stuur een e-mail naar administratie@huisartsenservice.nl

ALLERGIE ONDERSTEUNING • Diagnosticeren en zorgoptimalisatie van allergiepatiënten • Opzetten, uitvoeren of ondersteuning van een allergiespreekuur • Training en opleiding van assistenten of POH op het gebied van allergie Meer informatie, tarieven en aanvraagformulier op www.huisartsenservice.nl Of neem telefonisch contact op met Steffen Knot 06 - 204 45 378 knot@huisartsenservice.nl

www.huisartsens ervice.nl info@huisartsense rvice.nl

HuisartsenService

7

Door buro33

Overgrote deel recepten door huisarts uitgeschreven

Het merendeel van de recepten die in openbare apotheken worden aangeboden is afkomstig van huisartsen, zo meldt het Pharmaceutisch Weekblad. In 2018 was de Nederlandse huisarts voor ruim 80 procent van de recepten verantwoordelijk. Bijna 17 procent was afkomstig van specialist en 3 procent van overige voorschrijvers, zoals psychiaters, sportartsen en verslavingszorgartsen. Verpleegkundig specialisten mogen sinds 2012 zelfstandig receptplichtige geneesmiddelen voorschrijven, mits dat binnen hun deskundigheidsgebied valt en mits het om routinematige recepten gaat waarvan de risico’s te overzien zijn. De Stichting Farmaceutische Kengetallen heeft in 2018 bijna 550.000 verstrekkingen op basis van recepten van verpleegkundig specialisten geregistreerd, terwijl dat er twee jaar daarvoor – in 2016 – slechts zo’n 200.000 waren.

Deze toename kan eventueel worden verklaard door het feit dat voorschrijversgegevens tegenwoordig meer gedetailleerd in de apotheekinformatiesystemen worden vastgelegd.

8

HuisartsenService

Een op de vijf ouderen mijdt zorg vanwege kosten Steeds meer Nederlanders in extreme geldproblemen door zorgkosten Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat steeds meer Nederlanders in ernstige financiële problemen komen door hun zorgkosten. Er wordt gesproken over uitwassen als gedwongen echtscheidingen om zo de kosten beter te kunnen verdelen, of huisverkoop. In minder heftige gevallen gaat het om een gebrek aan geld voor activiteiten als een dagje uit of een vakantie.

Volgens de respondenten zitten de hoge zorgkosten vooral in de eigen bijdragen van medicijnen (80 procent), de kosten voor een specialist (67 procent) of de kosten van fysiotherapeutische behandelingen (34 procent). 38 procent van de deelnemers aan het onderzoek geeft aan niet meer rond te kunnen komen door de hoge en stijgende zorgkosten, 21 procent mijdt zorg om kosten te besparen en 15 procent maakt schulden of heeft een lening afgesloten.

De RTL Nieuws-cijfers staan niet op zichzelf. Uit in augustus gepresenteerd onderzoek van KBO-PCOB, de grootste seniorenorganisatie van Nederland, blijkt dat bijna een vijfde van de senioren het afgelopen jaar zorg heeft gemeden vanwege de kosten. Hun onderzoek geeft aan dat meer dan de helftHuisarts verwijst euthanasieverzoek steeds vaker naar levenseindekliniek van de senioren zegt in de problemen te komen wanneer het eigen risico in de zorgverzekering zou stijgen naar 500 euro.

Bijna een derde van de ondervraagden zegt meer op de uitgaven te moeten letten dan een jaar geleden.

Het onderzoek van KBO-PCOB is afgenomen in juli 2019 onder 1400 Nederlandse senioren. De gemiddelde leeftijd is 73 jaar. Gemiddeld kwam het in het afgelopen jaar vier keer voor dat men een bezoek aan de huisarts, apotheek of tandarts vermeed vanwege de kosten. De tandarts werd het vaakst gemeden, gevolgd door de fysiotherapeut en de apotheek.

Huisarts verwijst euthanasieverzoek steeds vaker naar levenseindekliniek

Hulpvraag stoppen met roken groeit Steeds meer mensen zoeken hulp bij het stoppen met roken. Waar in 2015 door de vier grootste zorgverzekeraars (Zilveren Kruis Achmea, VGZ, CZ en Menzis) nog 30.000 stopcursussen en eventueel benodigde medicatie werd vergoed, waren dat er in 2018 54.000.

Ter vergelijking, in 2012 waren het er nog slechts rond de 3200.

De verwachting is dat het aantal volgend jaar explosief zal groeien.

Voortvloeiend uit het preventieakkoord, mogen zorgverzekeraars vanaf 2020 geen eigen risico meer in rekening brengen bij eerstelijns stoppen-met-rokenprogramma’s en dus zal vanaf januari deze vorm van zorg volledig worden vergoed uit de basisverzekering. Nederland telt ongeveer 3,1 miljoen rokers, waarvan bijna een half miljoen in de categorie ‘zware roker’ valt. Diverse studies tonen aan dat men gemiddeld vijf tot zeven stoppogingen doet. Pogingen die worden ondersteund door professionals, hebben doorgaans een grotere slagingskans.

Zomerhitte zorgt voor record medische vragen per app De heetste dagen van afgelopen zomer hebben hun impact op de volksgezondheid gehad. Dat zorgde voor een toename in medische vragen. Volgens Medicinfo, ontwikkelaar van medische begeleidingsdiensten voor zorgorganisaties- en verzekeraars, is tijdens de warmste dag van het jaar zelfs een recordaantal medische vragen per app binnengekomen. Zijn dat er normaliter zo’n 100, die dag kwamen er 248 vragen over medische klachten binnen. De meeste vragen gingen over huiduitslag, beten door insecten en kwallen en klachten door blootstelling aan de zon, zoals erge hoofdpijn en allergie. Het publiek heeft de weg naar app-diensten dus gevonden. Afgelopen juli kwamen er ruim tweemaal zoveel vragen binnen per app dan in dezelfde periode vorig jaar. Kwamen er in 2018 over de gehele maand 2.612 vragen binnen, dit jaar waren dat er in het totaal 4.506. Medicinfo stelt dat zorgvragen per app populairder worden omdat mensen ook een foto mee kunnen sturen, zodat verpleegkundigen en artsen hier op afstand naar kunnen kijken.

De Levenseindekliniek in Den Haag heeft het afgelopen jaar een toename van 15 procent gezien in het aantal aanvragen voor euthanasie. Bestuurder Steven Pleiter stelt tegenover de NOS dat dit een gevolg kan zijn van een toenemende terughoudendheid in de euthanasiezorg in Nederland, door de mogelijke juridische gevolgen voor huisartsen. Zo beschreef een bewust anoniem gebleven huisarts recent in vakblad Medisch Contact de penibele situatie waarin hij was beland. Hij had bij een 84-jarige weduwe die aan COPD leed euthanasie verricht en werd daarna volgens hem door het OM als verdachte aangemerkt. De huisarts stelt in het artikel dat het OM ‘op jacht is’ om jurisprudentie op te bouwen. "Als huisarts ben je momenteel vogelvrij." Dat hij uiteindelijk niet is vervolgd, komt mede door een uitgebreide verklaring van de vrouw waarin ze over een voltooid leven schreef. Sinds september heet de Levenseindekliniek overigens Expertisecentrum Euthanasie. De organisatie zegt dat er nooit sprake is geweest van een kliniek en benadrukt dat euthanasie thuis plaatsvindt. Met de nieuwe naam wil het Expertisecentrum Euthanasie een eind maken over de verwarring daarover.

HuisartsenService

9

IN DE SPOTLIGHT

Door Excellent Care Clinics

Interdisciplinair pijnbehandelcentrum zonder wachttijden DE BESTE ZORG. DICHTERBIJ

Excellent Care Clinics is een onafhankelijk interdisciplinair pijnbehandelcentrum waar patiënten met pijn middels hoogwaardige zorg worden behandeld. De behandelingen worden uitgevoerd door anesthesioloog-pijnspecialisten, pijnverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten. Er zijn vestigingen in Hilversum en in Velsen-Noord. In het pijnbehandelcentrum worden zeer moderne en geavanceerde behandelmethoden toegepast, waarbij altijd de patiënt centraal staat. Klantvriendelijkheid, service en tijd voor de patiënt zijn hierbij erg belangrijk.

PERSOONLIJKE TIJD EN AANDACHT In de kleinschalige praktijk is veel persoonlijke tijd en aandacht voor de patiënt. Hierdoor zijn er geen wachttijden en patiënten worden binnen een week voor een intakegesprek uitgenodigd. Mocht de behandeling zich daarvoor lenen en het gewenst zijn, kan aansluitend op het intakegesprek de behandeling plaatsvinden. Daarnaast houden de pijnspecialisten persoonlijk u als verwijzer op de hoogte van het behandelplan van de patiënt, en koppelen dit snel aan u terug.

INTERDISCIPLINAIRE AANPAK Omdat de behandeling een interdisciplinaire aanpak heeft, kunnen verschillende specialisten worden ingezet. Het team wordt gevormd door medisch specialisten, pijnverpleegkundigen, verpleegkundig 10

HuisartsenService

specialisten en ondersteunende professionals die afkomstig zijn uit verschillende ziekenhuizen. Denk hierbij aan een neuroloog, psycholoog of een fysiotherapeut. Door kennis en kunde uit de diverse

Geen wachttijden: intake binnen een week specialismen te bundelen, worden er verschillende inzichten gebruikt om de patiënt de beste zorg te bieden.

BEWEGEN MET PIJN Excellent Care Clinics biedt ook samenwerking aan met andere zorgprofessionals. Aanvullend op de pijnbehandelingen kunnen patiënten doorverwezen worden naar de kliniek Bewegen met Pijn.

De behandeling bij Bewegen Met Pijn kent een interdisciplinaire aanpak, waarbij diverse specialisten betrokken zijn, waaronder revalidatiearts, psychiater, psycholoog,

Behandeling valt binnen basisverzekering fysiotherapeut, manueel therapeut, voedingsdeskundige, pijnspecialist, neuroloog en orthopedisch chirurg.

Bij de behandeling staan bewegen met behulp van David E health apparatuur, gedrags-psychotherapie, dieet, cryotherapie en spieropbouw met elektromyostimulatie centraal.

Dit innovatieve behandelprogramma is ontwikkeld in samenwerking met de faculteit gedrags- en bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit.

ANDERE BEHANDELINGEN Naast behandelingen tegen (chronische) pijn, kunnen patiënten ook bij Excellent Care Clinics terecht in het geval van overgangsklachten.

Zo behandelen ze deze overgangsklachten, opvliegers en nachtelijk zweten met een ganglionstellatumblokkade. In 66% van de gevallen heeft de patiënt hier baat bij. Deze 'opvliegerbehandeling' lijkt in eerste instantie niet te vallen onder het specialisme van pijnbestrijding.

Maar vanwege de geavanceerde apparatuur en de expertise van de pijnspecialisten zijn zij de enige medisch specialisten die deze behandeling kunnen uitvoeren.

DOORVERWIJZING Indien u een patiënt wilt laten behandelen door één van de medisch specialisten van Excellent Care Clinics, dient u een patiënt door te verwijzen via een digitaal verwijssysteem (bijvoorbeeld Zorgdomein) of een verwijsbrief mee te geven aan de patiënt. Wij nemen contact op met de patiënt zodra de verwijzing binnen is. Na een intakegesprek kunnen wij snel starten met het effectief behandelen van de pijn.

Bij een eerste bezoek brengen we de persoonlijke situatie van de patiënt volledig in kaart en bespreken we alle factoren die een rol kunnen spelen bij de klacht.

Advertorial

KLACHTEN Excellent Care Clinics volgt de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied op de voet. Klachten waarbij Excellent Care Clinics kan helpen: • Botoxbehandeling bij spierpijn • Buikpijn • Carpaal Tunnel Syndroom

• Chronische pijn • Gewrichtspijn • Gordelroos • Hoofd- en aangezichtspijn • Littekenpijn • Nekpijn (eventueel met uitstraling naar de arm) • Opvliegers en nachtelijk

transpireren • Peri-anale pijn • Pijn bij kanker • Polyneuropathie • Rugpijn (eventueel met naar het been) • Schouderpijn • Zenuwpijn

CEES-JAN OOSTWOUDER Cees-Jan Oostwouder is pijnspecialist/ anesthesioloog. 'Door onze uitgebreide ervaring op het gebied van pijnbehandelingen en onze geavanceerde apparatuur kunnen mijn collega's Karin Vos, Ellis Vegt en ik echt iets voor de patiënten betekenen. De ontwikkelingen in de wetenschap en technologie staan natuurlijk niet stil. Het is voor mij een uitdaging om met deze ontwikkelingen, en in samenwerking met de huisarts en andere medische disciplines, pijn en klachten zoveel mogelijk te reduceren. Omdat we een kleinschalige praktijk zijn, hebben we tijdens elk onderzoek en elke behandeling persoonlijke aandacht voor de patiënt, zonder wachttijden.'

verschillende oorzaken hebben. Het behoeft dan ook geen uitleg dat iedere patiënt een specifieke behandeling nodig heeft. Samen met de patiënt proberen we tot een behandelplan te komen en het behandeltraject te bepalen. Waar nodig kunnen we, in overleg met de patiënt en het behandelteam, het behandeltraject bijsturen. Het uiteindelijke doel is de pijn op een acceptabel niveau brengen, met een tevreden patiënt als resultaat.'

facetten van pijn, zoals onder andere chronische pijnklachten en pijn bij kanker. Naast de invasieve behandelopties vind ik de veelal interdisciplinaire aanpak van pijn erg interessant. Recent is de Excellent Care Clinics op mijn pad gekomen. Wat mij erg aanspreekt, is de net weer wat patiëntgerichtere insteek dan die een ziekenhuis met haar stramienen kan bieden. De organisatie is flexibeler en er kan meestal direct een behandeloptie, zowel door de arts als de verpleegkundige, aangeboden worden. Binnen de kliniek is er ruimte voor innovatie en ook voor kleine uitstapjes parallel aan het vakgebied. Een voorbeeld hiervan is een van origine pijnbehandeling (stellatumblokkade) toepassen tegen opvliegers. Deze werkwijze is stimulerend en houdt het vak erg boeiend.

KARIN VOS Karin Vos is al jaren werkzaam in de gezondheidszorg als pijnspecialist/ anesthesioloog en kent vele patiënten waarbij het leven negatief beïnvloed wordt door (chronische) pijn. 'Pijn kan op allerlei plekken in het lichaam voorkomen en natuurlijk allerlei

ELLIS VEGT Na haar studie geneeskunde specialiseerde Ellis Vegt zich in de anesthesiologie. 'Tijdens mijn pijnstage gedurende de opleiding boeide het intensievere patiëntencontact, wat op de operatiekamers vaak vluchtig is. Naast het zoeken naar de oorzaak en de behandeling van de klacht heb je te maken met wat de pijn met de patiënt doet en de rol die het in zijn leven speelt. Daarom verdiepte en bekwaamde ik mij verder in de behandeling van zoveel mogelijk

HuisartsenService

11

HUISARTS IN BEELD

Door Esther Schulting

In de rubriek ‘In beeld’ zet HuisartsenService iedere editie iemand uit de eerstelijnszorg in de spotlight. Ditmaal is dat Sandy Maes, huisarts en praktijkhouder Huisartsenpraktijk Boekel.

Kunt u iets vertellen over uw achtergrond?

“Ik heb van oorsprong de Belgische nationaliteit, dat hoor je vast niet aan mijn accent – lacht – Ik ben naar Nederland gekomen voor de huisartsenopleiding, omdat je in België een andere positie hebt als huisarts. Je bent er geen poortwachter, maar bijvoorbeeld ook arbo-arts en je had geen pensioenregeling of dienstenstructuur op dat moment.

Er waren minder mogelijkheden.

Ook ontmoette ik in Nederland mijn latere echtgenoot. Tijdens mijn laatste opleidingsdeel belandde ik in Veghel en uiteindelijk kwam ik via Veghel in Boekel terecht. Daar nam ik veertien jaar geleden de praktijk over van dokter Van Haaster. Het samengaan met de praktijken van dokter Weber en dokter Van Duijnhoven was de start van Huisartsenpraktijk Boekel. De eerste twee jaar was ik in dienst, in 2007 ben ik geassocieerd. We hadden toen zo’n 7.500 patiënten. Inmiddels zitten we op meer dan 9.000, om precies te zijn op 9.062 patiënten.”

Kunt u iets meer vertellen over jullie gezondheidscentrum?

“Dat we het erg druk hebben!

– lacht – We hebben een groot team; veertien jaar geleden waren we in totaal met nog slechts tien medewerkers, nu zijn we met ruim twintig man aan het werk. Ons huidige team bestaat uit drie huisartsen/praktijkhouders Martijn Arts, Paul Weber en ik. Daarnaast twee

waarnemend huisartsen, een co-assistent, drie praktijkondersteuners somatiek, twee praktijkondersteuners GGZ, zes doktersassistentes, een stagiair doktersassistent, een administratief medewerker, een praktijkmanager en twee interieurverzorgers. Ook de twee laatstgenoemden zijn onderdeel van ons hechte team, we gaan samen op uitjes en werken allemaal erg hard.

Sinds met name de laatste zeven jaar zijn we explosief gegroeid.”

Waar is die groei aan te danken?

“Er is in Boekel veel nieuwbouw gepleegd. De gemeente heeft er echter minder rekening mee gehouden dat bij zo’n exponentiële groei ook artsen en zorg nodig zijn. Wij zijn in Boekel de enige huisartsenpraktijk.

Om te kunnen voldoen aan de vraag, hebben we de afgelopen drie jaar tot twee keer toe verbouwd .We hebben een speciale agenda, zodat we elke ruimte maximaal benutten. We zijn

op een punt beland dat we gewoonweg niet verder kunnen groeien. Vorig jaar werd de druk zo groot – ook bij mij stond het water mij aan de lippen – dat we de praktijk dicht hebben moeten gooien; een patiëntenstop die onvermijdelijk bleek. Het voelt niet fijn, maar het was hard nodig. Onze eerste prioriteit is en blijft om de best mogelijke kwalitatieve zorg te bieden aan ons huidige patiëntenbestand, maar daarbij moeten we zelf natuurlijk ook niet omvallen. Deze stop was en is dus hard nodig.”

Hoe gaat dit probleem de komende jaren worden opgelost?

“We zijn inmiddels - op eigen initiatief - met de gemeente, verzekeraars en huisartsen uit de omgevende regio in gesprek om te kijken wat de mogelijkheden zijn. Voor nu en voor de lange termijn. We hopen en denken dat we er met elkaar uit moeten kunnen komen. Zelf zien we het liefst een tweede huisartsenpraktijk verrijzen, zodat niet alles op onze schouders terecht komt. Maar dat blijkt nog niet zo makkelijk. Het vinden van huisartsen is in deze regio überhaupt al moeilijk. Het openen van een solopraktijk is – als je naar de kosten kijkt die je maakt als praktijk – geen hele aantrekkelijke optie voor nieuwe huisartsen en momenteel hanteren meer praktijken in de regio ook een patiëntenstop. Wel hebben we onlangs een constructief overleg gehad met het management van het verzorgingstehuis alhier

HuisartsenService

13

HUISARTS IN BEELD

‘Ik ben een arts met hoofd en handen’ over vermindering van onze werklast in het tehuis. Voor ruim 45 cliënten die daar wonen, leveren wij de zorg en bijna de helft hiervan heeft eigenlijk een verpleeghuisindicatie.

Omdat ook op dat vlak te weinig capaciteit is, is overname door de SGO, de specialist ouderenzorg, niet mogelijk. Maar we hebben in overleg wel enkele afspraken kunnen maken om zo onze werklast iets te kunnen verlichten. Daarnaast zijn we in gesprek met een verzekeraar die wel een startpraktijk wil opstarten. Maar dan zijn er wel ‘handjes’ nodig en zoals gezegd zijn die gewoon heel erg lastig te vinden.

We geven echter niet op, blijven in gesprek en zijn echt aan het pionieren. Wie weet kunnen wij straks een voorbeeldpraktijk zijn ‘hoe om te gaan met exponentiële groei’ en krijgt alles nog een positief staartje.

Daar gaan we voor!”

Hoe zou u de patiëntenpopulatie van uw praktijk omschrijven?

“Boekel is verstedelijkt platteland, er heerst een echte dorpse mentaliteit. Iedereen kent elkaar. Ik bedien inmiddels alle vijf generaties. Van geboorte tot en met overlijden. Je kent de lijnen tussen familie en vrienden. Het is evenredig verdeeld wat betreft jongeren en ouderen, eigenlijk gewoon een afspiegeling van de maatschappij. Wel hebben wij hier relatief weinig allochtonen.

Er zijn wel een aantal asielzoekersgezinnen onder meer uit Iran, Syrië, Mauritanië en enkele Poolse arbeiders, maar het zijn er in totaal niet veel meer dan honderd. Het leuke van in een dorp werken, is dat je veel meer de diepte in kan gaan.

14

HuisartsenService

Omdat je de patiënt kent, de familie en de vriendenkring. Het is fijn als je er voor hen kan zijn, ze kan geruststellen waar mogelijk of hen bijvoorbeeld palliatief kunt begeleiden.“ Het onderliggende thema van deze uitgave van HuisartsenService is Point Of Care.

Gebruikt u in de praktijk hulpmiddelen voor diagnostiek en maakt het uw werk makkelijker?

“Ja, zeker. We doen onder meer ECG’s en longtesten en lezen deze zelf uit, we gebruiken de CRP-meter dagelijks en laten echo’s maken in kader van de zorgpilot Hartfalen.

Veel ziekenhuiszorg is nu naar de eerstelijn gesubstitueerd. Het maakt het werk boeiend en veelzijdig, maar het heeft ook de werkdruk enorm verhoogd. Binnen onze praktijk hebben we de zorggroepspecialismen verdeeld over drie huisartsen. Ik houd het overzicht met betrekking tot COPD/astma dus daar adviseer ik vaak in. Mijn collega heeft op zijn beurt dan weer de ouderenzorg onder zijn hoede. Zo kunnen we onderling de specifieke expertises en ook de nascholingen goed verdelen.”

U geeft aan dat de zorgzwaarte de laatste jaren flink is toegenomen, waar uit zich dat allemaal in?

“Veel ziekenhuiszorg is naar de huisarts gegaan. Zo schreven we bijvoorbeeld drie jaar geleden zelden tot geen psychotica voor. Toen riep ik ook nog ‘dat ga ik nooit doen’.

Nu doen we dat dagelijks. Dat geldt jammer genoeg voor meerdere medische handelingen. Mensen worden steeds ouder, blijven langer

thuis wonen en hebben daarbij ook alle zorg van dien nodig. Maar ook jeugdzorg en GGZ zijn een steeds belangrijker onderdeel geworden van de huisartspraktijk. Ik bemerk daarnaast dat twintigers, dertigers en veertigers sneller naar de dokter gaan. Er wordt veel van deze leeftijdsgroep verwacht. Een gezin bestaat nu bijvoorbeeld veelal uit tweeverdieners en die inkomsten zijn nodig. Dus als men zich niet zo lekker voelt en daarbij bang is dat hij of zij uitvalt, wordt een doktersbezoek ingepland. Van zorgmijding wegens hoge zorgkosten, waar je veel over hoort in de media, merken wij hier in Boekel eigenlijk weinig. Wat wel is veranderd is dat ik tegenwoordig vaak aangeef dat een bepaald onderzoek, verwijzing of medicijn met het eigen risico wordt verrekend. Op die manier is duidelijk wat de mogelijkheden zijn en de eventuele kosten zijn in kaart gebracht.

Dat was vroeger niet nodig. Ik denk soms met weemoed terug naar mijn spreekuur van vroeger, toen had ik twee of drie enkelvoudige consulten per uur, nu gedurende de hele dag.

De druk is flink verhoogd maar de beloning volgt deze tendens absoluut niet. Ik verdien een kwart minder dan afgelopen jaar bijvoorbeeld, vooral vanwege alle gemaakte investeringen. Nu klaag ik niet, ik verdien een goede boterham, maar het klopt toch niet.”

Wat vind u het leukste aspect van uw werk als huisarts?

“Het patiëntencontact op absolute nummer één! Ik heb altijd een arts willen zijn met hoofd en handen. Ik vind het fijn om mensen te helpen,

gerust te kunnen stellen. Ik vind het helemaal fantastisch om dingen te kunnen oplossen met boerenverstand (en uiteraard ook de nodige medische achtergrondkennis). Het is ook bijzonder om vijf generaties te bedienen, dat is nog de echte familiegeneeskunde! Daarnaast blijft het erg bijzonder om soms een spontaan bedankje of een knuffel te krijgen als je iemand goed hebt kunnen bijstaan.“

‘Het is bijzonder om vijf generaties te bedienen, dat is nog de echte familiegeneeskunde!’

Er is een online patiëntenportaal, werkt dat goed?

“Ja, e-health wordt in die zin steeds belangrijker in de praktijk. Ik e-mail bijvoorbeeld zelf veel. Het scheelt ook veel tijd. Zo kan ik bijvoorbeeld makkelijker aan opvolging van een consult doen en aan nazorg. Nog even vragen hoe iets gegaan is, of dat er een beslissing is genomen over een behandelplan, dan wel of ik moet verwijzen of niet. Dat scheelt voor de patiënt en mijzelf toch weer een extra consult. Foto’s laten sturen om te beoordelen gaat helaas nog niet, maar dat zou zeker iets voor de nabije toekomst zijn.”

Wat zijn uw plannen voor de toekomst?

“Ik had altijd de grote ambitie om een huisarts op te kunnen leiden.

Maar dat kon tot nu toe niet, onder andere door de werkdruk maar ook doordat we geen werkruimte hadden. Maar mijn droom komt volgend jaar uit! Ik ga een huisarts opleiden. Wel is het zo dat we daarvoor geen ruimte meer hebben voor een co-assistent. Liefst zouden we beiden in de praktijk willen hebben, maar dat gaat gewoonweg niet. Ik zie in ieder geval heel erg naar het opleidingstraject uit. Daarnaast wil ik graag (meer) gaan lesgeven.

Allemaal onderdelen die het algehele vak voor mij verrijken. Want ondanks dat ik altijd nog met veel plezier huisarts ben, zijn dat ook dingen waar ik erg veel zin in heb!”

HuisartsenService

15

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie

Uw personeel onze zorg

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk 033 - 247 11 71

16

HuisartsenService

e i t c e Sel

Door Esther Schulting

EENZAAMHEID Ontmoetingen met ouderen We zouden het bijna een werkboek willen noemen, het boek over eenzaamheid geschreven door Drs. Kitty Martens en Dr. Deirdre Beneken genaamd Kolmer. Het boek(je – 72 pagina’s), belicht de theoretische kaders van eenzaamheid. Wanneer spreken we van isolement, wat de juiste interventies zijn om eenzaamheid te kunnen verminderen.

Daarnaast praktische tips om direct aan de slag te gaan.

ISBN> 9789046906668 | € 15,50

JE TELEFOON OPLADEN MET EEN DONUT In deze editie van HuisartsenService allerhande interviews en achtergronden over hoe technologie de huisartsenpraktijk en de eerstelijn in zijn geheel verandert. Maar ook in het dagelijkse leven staat de techniek niet stil en gelukkig ook op het gebied van vrije tijd en ontspanning. En daar komt deze oplaaddonut om de hoek kijken, want je kunt niet anders dan glimlachen als je met deze donut je telefoon oplaadt. Toch? € 24,95 onder andere via radbag.nl – voor alle smartphones met inductielader, USB-kabel meegeleverd.

OKTOBER CONCERTTIPSrbe houd) (data onder voo

Marc Almond – 9 oktober – Tivoli/Vredenburg – Utrecht John Mayer – 9, 10 oktober – Ziggo – Amsterdam Ilse DeLange – 10, 11 oktober – Tivoli/Vredenburg – Utrecht Duncan Laurence – 11 oktober – Maassilo – Rotterdam Nick & Simon – 11 oktober - Tivoli/Vredenburg – Utrecht Roxanne Hazes – 11 oktober – Paradiso – Amsterdam 3J’S – 11 oktober – P3 – Purmerend Trijntje Oosterhuis – 12 oktober – Patronaat – Haarlem UB40 – 13 oktober – AFAS Live – Amsterdam New Order – 17 oktober – AFAS Live – Amsterdam Andre Hazes – 18, 19, 20 oktober – Ahoy – Rotterdam Martin Garrix – 18, 19 oktober – RAI – Amsterdam Waylon – 20 oktober – Stadsschouwburg – Groningen

Navarone – 22 oktober – Paradiso – Amsterdam Il Divo – 22 oktober – Ziggo Dome – Amsterdam Heather Nova – 22 oktober – Paard – Den Haag Heather Nova – 23 oktober – Tivoli/Vredenburg – Utrecht Angie Stone – 23 oktober - Tivoli/Vredenburg - Utrecht Angie Stone – 24 oktober – Paard – Den Haag Krezip – 24, 25, 26 oktober – Ziggo Dome – Amsterdam Duncan Laurence – 24 oktober – Tivoli/Vredenburg – Utrecht O’G3NE – 25 oktober – KAF – Almere De Dijk – 25 oktober – Doornroosje – Nijmegen Vive La Fête – 25 oktober – Vera – Groningen Golden Earring – 29 oktober – Tivoli/Vredenburg Utrecht

HuisartsenService

17

INTERVIEW

Door Edgar Kruize

Drs. Jan van Loon

“Het is zonde om deze littekencrème voor onszelf te houden” Een combinatie van jarenlange ervaring, onderzoek en expertise van de plastisch chirurgen van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk, heeft geleid tot de productie van een speciale littekencrème. Deze groep plastisch chirurgen heeft de crème beschikbaar willen maken voor iedereen en is dus als onderdeel van het Staudt totaalassortiment aan wondverzorging op de markt gebracht.

”

We willen op innovatieve manier bijdragen aan een betere zorg binnen en buiten het ziekenhuis

Hoewel het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk beter bekend staat als ‘Brandwondencentrum Beverwijk’, is het Huidcentrum binnen het ziekenhuis inmiddels landelijk gezien hét expertisecentrum op het gebied van alle (complexe) huid-, wond- en littekenzorg. De groep plastisch chirurgen die daar werkzaam is, wil meer dan alleen zorg bieden. Ze willen op innovatieve wijze bijdragen aan een betere zorg binnen en buiten het ziekenhuis. “Het nieuwsgierige, het steeds verder kijken naar nieuwe mogelijkheden, oplossingen en innovaties, dat kenmerkt ons wel”, aldus plastisch chirurg Jan van Loon. “Waarbij we in alles zo dicht mogelijk bij de basis willen blijven en goed kijken naar hoe we bewezen technieken innovatief kunnen inzetten. Geen onnodige poespas. Wij houden van simpel.”

VERSNELD HERSTELPROCES Dat leidde tot de wondzalf van Staudt, die is ontwikkeld voor allerlei soorten wonden: geïnfecteerde en niet-geïnfecteerde wonden, brand-, schaaf- en snijwonden en voor open en diepe wonden na een ongeluk of operatie. Deze zalf is samengesteld op basis van 10 procent hars van de Noorse fijnspar en brengt als het ware een vochtig bescherm-

18

HuisartsenService

laagje aan over de wond. “Hierdoor geneest het snel en krijgen bacteriën, schimmel en gisten geen kans om zich in de wond te nestelen”, aldus Van Loon. “Ook hier geldt dat hars een bewezen middel is. Ik durf te stellen dat op dit gebied alles in basis al is uitgevonden, het gaat om de manier waarop die uitvindingen worden gebruikt. Daar zit de innovatie. Hars werd bijvoorbeeld duizenden jaren terug in Egypte al gebruikt voor wondbehandeling. In de wetenschappelijke literatuur kwamen we het gebruik van deze specifieke hars tegen en we zijn op zoek gegaan naar de producent van deze wondzalf.

Deze hebben we in Finland gevonden. Wij zijn deze gaan gebruiken in ons ziekenhuis en behaalden daar enorm goede resultaten mee. Patiënten ervaren hiermee weinig tot geen huidirritatie of pijn, we zagen dat er geen infecties ontstonden en het belangrijkste is dat de zalf het herstelproces van de huid versnelde. Wonden gingen aantoonbaar sneller dicht. Zeker als je als team te maken hebt met groot wondoppervlak – zoals wij dat regelmatig hebben – en het transplanteren van grote wondoppervlaktes, is deze zalf een fijn middel om mee te werken. Omdat het zo effectief op grote wonden is, is het ook een heel geschikt middel voor kleine wonden die een optimale verzorging nodig hebben om zodoende zo snel mogelijk dicht te gaan.

Daarom is dit een zalf die, zo vonden wij, niet alleen door ons gebruikt zou moeten worden. Het is een zalf die in buitenland, onder andere in het Verenigd Koninkrijk, al veel gebruikt wordt bij chronische wonden bij diabetes- en vaatpatiënten. Maar ook buiten ziekenhuizen om is het een goed werkzame zalf voor mensen met alle soorten wonden.”

DE JUISTE BALANS De littekencrème die op de markt is, is letterlijk de vervolgstap. “Uit nood geboren”, zo lacht van Loon. “Het was er nog niet op deze manier en je wil patiënten daarmee zo goed mogelijk verder helpen. Wij willen een toonaangevend ziekenhuis zijn, het ‘wij’ gevoel is heel sterk. We enthousiasmeren en inspireren elkaar en zodoende was dit gewoon een stap die als van nature werd genomen. Wat wij exact zoeken voor onze patiënten is er niet, dan gaan we het zelf doen.” Dat betekent dat nu, zodra de wond van een patiënt gedicht is, het herstel kan worden bevorderd met de Staudt littekencrème. Deze is samengesteld uit onder meer shea butter, avocado-olie, vitamine E, hyaluronzuur, calendula en honing. Door de toevoeging van siliconen vormt de crème een laag op de huid, waardoor het litteken wordt beschermd en de werking van de ingrediënten wordt geoptimaliseerd. “Mijn collega Professor Van Zuijlen heeft veel klinische ervaring met onze littekencrème opgedaan bij onze brandwondenpatiënten. Ook hier geldt weer dat we wat betreft werkzame stoffen zelf het wiel niet hebben uitgevonden, de ingrediënten zijn al jaren bekend. Het gaat echter om de

juiste balans en de meest praktische toepassing. De crème hydrateert en kalmeert de huid, vermindert jeuk en het herstellend vermogen wordt bevorderd. De roodvorming wordt verminderd en wat ook vooral erg belangrijk is, is dat het de huid soepel houdt.

Een veel voorkomende klacht van mensen met littekenweefsel is, dat de huid daar gevoelsmatig stram wordt, of dat het gaat ‘trekken’.

Zelf ben ik gespecialiseerd in hand- en polschirurgie en zeker op dat gebied zijn dergelijke klachten ongewenst. Handen en polsen zijn instrumenten die je patiënt zo goed mogelijk wil kunnen gebruiken. Deze crème vermindert dat stramme enorm en doet het soms zelfs helemaal verdwijnen.”

”

Wij willen een toonaangevend ziekenhuis zijn, het ‘wij’ gevoel is heel sterk

POSITIEVE REACTIES De combinatie van beide producten heeft dus voordelen op velerlei gebied. Het gaat vorming van bacteriën, schimmel en gisten tegen, zorgt ervoor dat littekens minder heftig worden, de roodvorming vermindert of verdwijnt zelfs en als belangrijkste effect is het genoemd sneller dichten van wonden.

“Voor patiënten met heftige wonden zijn deze middelen uitermate effectief, maar het is daardoor ook heel goed toepasbaar voor menHuisartsenService

19

Voor

Na

sen met andersoortige problematiek, zoals littekens of huidproblemen door waterpokken of acne, of zichtbare littekens na een ongeluk of operatie. Littekens kunnen ervoor zorgen dat mensen zich onzekerder voelen over hun lichaam. Anderzijds kunnen littekens pijnlijk blijven, trekkerig gevoel geven, jeuken; vervelend en niet prettig. Deze middelen kunnen helpen, reacties van gebruikers waren enorm positief en daarom willen we deze producten voor iedereen toegankelijk maken.

Deze littekencrème mocht niet exclusief voor patiënten verkrijgbaar blijven, het is zonde om deze littekencrème voor onszelf te houden. Daarom willen we de producten onder de aandacht brengen bij andere artsen, zowel specialisten als huisartsen, maar bijvoorbeeld ook bij de consument.”

VERSCHIL MAKEN In een tijd dat in de zorg op kosten gelet moet worden, kunnen de producten ook een verschil maken. Van Loon stelt dat de wondzalf vergeleken met andere producten voor chronische wondzorg niet duur is. “Goed het is duurder dan de gemiddelde wondzalf bij de drogist, maar het doet ook meer. Het is uniek in zijn werkingsmechanisme door gebruik van de hars van de fijnspar en de resultaten zijn erg fraai. Onze littekencrème heeft een unieke samenstelling door de combinatie van de verschillende actieve ingrediënten met een siliconen component. Deze crème is uitgebreid met goed resultaat gebruikt bij patiënten met grote en kleine littekens.

Wij zijn dus heel trots op deze producten en hopen dat deze hun weg nu naar een bredere gebruikersgroep vinden. Het op de markt brengen daarvan is voor ons ook een manier om de toegankelijkheid van het product voor onze eigen patiënten binnen het huidcentrum van Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk te 20

HuisartsenService

verhogen. De opbrengst van deze producten in de markt, wordt onder meer gebruikt om het gebruik ervan bij onze patiënten in het ziekenhuis te bekostigen. Ook steunt Staudt littekencrème onderzoek ten behoeve van de brandwondenzorg, waardoor we ook in de toekomst behandelingen verder kunnen blijven verbeteren. Zo wordt iedereen er beter van.”

Drs. Jan van Loon studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Leiden. Na het afronden van zijn opleiding tot plastisch chirurg in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam heeft hij zich in Australië verder gespecialiseerd op het gebied de plastische chirurgie.

Hierna is hij vijf jaar werkzaam geweest in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam.

Sinds 2008 maakt hij deel uit van de maatschap plastische chirurgie in het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk, het Spaarne Gasthuis en Kliniek Blooming.

Staudt Littekencrème De cosmetische crème van Staudt is geschikt voor alle uitwendige littekens op het lichaam, zoals: • littekens na operaties; • littekens na ongevallen, waaronder schaafwonden; • littekens van brandwonden; • littekens na bestraling; • littekens na acne, waterpokken en andere huidproblemen.

Alle crèmes bevatten geen parabenen en allergenen.

Distributeur binnen Nederland: Mediphos OTC Consumer Health BV www.mediphos-otc.com

Huisartsen Service

IN BEELD

OR O V N A C S K IC U -Q M R V C TIJK K A R P N E S T R A IS U H W U ervoor stelijnszorg zorgt van patiëntenzorg naar de eer De groeiende verschuiving kunst om kwalitatieve kker krijgt. Daarbij is het de dat de huisarts het steeds dru ealiseerd worden door arborgen. Dit kan mede ger patiëntenzorg te blijven wa t alleen tijd efficiënter CVRM-QuickScan helpt u nie De g. din ste sbe tijd nte cië effi besparend te werken. te besteden, maar ook kosten

huisartDe scan scan om de CVRM-zorg in de ine onl tis gra een is n Sca De CVRM-Quick aten van de scan geven kaart te brengen. De result senpraktijk gedetailleerd in knopingspunten volgen praktijk. Hieruit kunnen aan inzicht in de situatie van uw ervice kan ondersteunen patiëntenzorg. HuisartsenS re eve ati alit kw tot en leid die te optimaliseren. e op gebied van CVRM-zorg ati situ de om ten pun e ers op div ning HAS: Voorbeelden ondersteu g CVRM-spreekuur • Opzetten en ondersteunin • HIS-screening RM-specialist) • Inzet personeel (POH-/CV tuur • Inzetten innovatie appara De resultaten QuickScan en ice beoordelen de ingevulde erv enS rts isa Hu van en list rapport geeft De specia een uitgebreid rapport. Dit in os telo kos n ate ult res de verwerken op het gebied van binnen de huisartsenpraktijk inzicht in de geleverde zorg gegevens worden ement (CVRM). De ingevulde Cardiovasculair Risico Manag verstrekt. andeld en niet aan derden uiteraard vertrouwelijk beh

www.huisartsenservice.nl info@huisartsenservice.nl

HuisartsenService

21

VOEDINGSWA ARDE Extra tips voor ijzer

Gezond eten zonder vlees Een zorgvuldig uitgestippeld vegetarisch voedingspatroon volgens de Schijf van Vijf kan een positief effect hebben op de gezondheid, doordat het de kans op bepaalde ziekten kan verkleinen. Ook levert het winst op voor het milieu. Een vegetarisch voedingspatroon dat goed is samengesteld, bevat voldoende voedingsstoffen. Wel zijn er een aantal aandachtspunten voor het kiezen van volwaardige vleesvervangers.

Een goede vegetarische keuze bevat eiwit (meer dan 20% van de energie), ijzer, vitamine B1 en/of vitamine B12. Voorbeelden zijn eieren, peulvruchten, sojaproducten, noten en pitten. Niet in elke goede keuze zit vitamine B12. Vegetariërs halen ook B12 uit zuivel en eieren. Veganisten doen er goed aan vitamine B12 bij te slikken. Ook zwangere vrouwen en kinderen kunnen vegetarisch eten.

Het is bij deze groepen wel extra belangrijk dat ze erop letten genoeg voedingsstoffen binnen te krijgen.

Meer lezen? Kijk op www.voedingscentrum.nl/vega.

22

HuisartsenService

IJzer uit vlees neemt het lichaam makkelijker op dan ijzer uit plantaardige producten. Dat komt doordat er twee vormen van ijzer zijn. In vlees komt ijzer voor als heemijzer. In plantaardige producten is dat non-heemijzer.

Non-heemijzer zit bijvoorbeeld in groene bladgroente (zoals spinazie en andijvie), volkoren graanproducten, seitan en aardappelen. Vitamine C bevordert de opname van non-heemijzer. Door bij elke maaltijd groente of fruit te eten, neemt het lichaam ijzer makkelijker op.

Nieuw in de ‘Kies Ik Gezond?’-app: de ingrediëntenchecker

Voor iedereen die op een ingrediënt moet of wil letten lanceert het Voedingscentrum een uniek hulpmiddel: de ingrediëntenchecker. Door een product te scannen in de ‘Kies Ik Gezond?’-app is meteen duidelijk of het ingrediënt erin zit of niet. Mensen met een allergie of intolerantie kunnen eenvoudig selecteren dat ze willen letten op bijvoorbeeld gluten, melk, noten of vis. Ook andere ingrediënten zijn in te stellen, zoals palmolie, alcohol en toegevoegd suiker of zout. Bovendien helpt de app om gezondere keuzes te vinden, producten te vergelijken op voedingswaarde (suiker, vet, zout) of te letten op vlees of vis.

Veelgestelde vraag Oktober staat in het teken van stoppen met roken (Stoptober).

Maar hoe zorg je ervoor dat je niet te veel aankomt? Omdat de nicotine in sigaretten zorgt voor een snellere stofwisseling, verbruikt het lichaam na het stoppen met roken wat minder energie. Als je dan je voedingspatroon niet aanpast, kom je aan. Gemiddeld worden mensen die stoppen met roken zo’n vier kilo zwaarder. Als iemand dan nog steeds een gezond gewicht heeft, is afvallen niet per se nodig, maar voor sommige mensen kan het wel beter zijn om af te vallen. Het maken van een concreet ‘als-dan-plan’ kan helpen om moeilijke situaties het hoofd te bieden en gezonde gewoontes aan te leren. Een voorbeeld: ‘Als ik trek krijg in een sigaret op mijn werk, dan eet ik een snackworteltje’. Kies op moeilijke momenten in plaats van snoep bijvoorbeeld voor suikervrije kauwgom of een stuk fruit. Bewegen kan ook helpen; het verhoogt je energieverbruik, zorgt voor afleiding en helpt te ontspannen.

COLUMN

Tekst Dr. Janneke Wittekoek

De dokter als Medical Detective (MD)

Een van mijn favoriete spreekbeurten zijn de ‘motivational talks’ voor geneeskundestudenten, co-assistenten en AIO’s. Waarom? Omdat ze nog zo lekker enthousiast, vrij en ruimdenkend zijn. De jonge geesten zuigen de inspiratie vol enthousiasme naar binnen. Net als mijn opleider cardiologie destijds, vertel ik ze dat hun toekomstige MD-titel die staat voor Medical Doctor in hun opleidingstijd staat voor ‘Medical Detective’; je bent immers gedreven om echt alles te weten en te begrijpen over de zieke patiënt. Als een detective probeer je de mysteries van het menselijk lichaam te ontrafelen. Waar komt die bleke kleur vandaan? Wat voor geks hoor ik aan hart en longen?

Waarom is het kalium zo laag? En die leverenzymen? Hoe kan dat? De studenten moeten de zieke patiënt zien als een medisch puzzel en alle stukjes bij elkaar verzamelen tot langzaam duidelijk wordt wat er aan de hand is. Begrijpen waarom de metabole processen in een ziek lichaam veranderen. Hoe zich dat vertaalt in lichaamskenmerken zoals temperatuur, hartslag, geur, ademhaling en bewustzijn, gecombineerd met een afwijkend labonderzoek of beeldvormend onderzoek, als je die luxe al hebt. Pas als de puzzel compleet is kunnen we een diagnose stellen en verder gaan met een behandelplan en streven naar ‘beter maken’. En dat laatste wordt nogal eens uit het oog verloren in de huidige snelle bedside testing geneeskunde. We vergeten vaak om goed te luisteren naar de patiënt. We stevenen af op een snelle test, die de oplossing snel zal geven… hopen we. Laten we een voorbeeld uit de praktijk nemen: 53- jarig vrouw

komt op de Eerste Harthulp met hevige druk op de borst.

Er wordt een Trop T sneltest gedaan, deze is negatief.

Mevrouw wordt gefeliciteerd en mag naar huis, het is immers geen hartinfarct want dat heeft de test uitgesloten. Een verhoogde troponine-concentratie bij acute coronaire ischemie gaat samen met een verhoogd risico op sterfte. Echter, ook bij een normale concentratie is er risico op cardiale complicaties en zeker bij vrouwen. En dat is nu net mijn punt. We denken een puzzel op te lossen met één stukje maar zo werkt het niet. Patiënten zijn meer dan een sneltest. Goed dat ze er zijn om je diagnose te toetsen, maar een patiënt die met alle toeters en bellen een eerste hulp wordt binnen gebracht en op basis van één test wordt gefeliciteerd met het feit dat het hart goed is help je niet.

Die blijft ronddolen in het medische circuit totdat haar klachten worden behandeld en er een oorzaak wordt gevonden. Wees niet blij als jouw medisch (specialistisch) straatje snel wordt schoongeveegd door normaal onderzoek, maar blijf zoeken naar de reden van het onwelbevinden van de patiënt. Jij bent de MD. Laat sneltesten er zijn om een diagnose te bevestigen en niet om een diagnose uit te sluiten. De patiënt is zo veel meer dan alleen een bloedwaarde.

“De patiënt is zo veel meer dan alleen een bloedwaarde”

Janneke Wittekoek is cardiologe, gezondheidswetenschapper en oprichtster van de HeartLife Klinieken in Utrecht. Ze is gespecialiseerd in het vrouwenhart en biedt cardiologisch zorg altijd in combinatie met leefstijlbegeleiding.

HuisartsenService

23

ACHTERGROND

Door Dr. Chris Hie

R E M ODELING Soms kom je een bepaalde term in een patiëntenbrief tegen waarbij je je afvraagt; ‘wat wil de cardioloog daarmee zeggen?’. Eén van die termen is ‘remodeling’. Deze term wordt in de cardiologie gebruikt om secundaire effecten te beschrijven bij een schadelijk proces, zoals myocardinfarct of hartfalen, betreffende de vorm en functie van het hart. Remodeling slaat op alle secundaire verandering en grijpt terug op cellulaire, moleculaire en genetische mechanismen. Overigens heeft de term doorgaans een negatieve connotatie. Wanneer remodeling kan worden beperkt of zelfs teruggedraaid, dan spreekt men van ‘reverse remodeling’. Het fenomeen remodeling werd voor het eerst beschreven in 1982 (1).

In 2000 werd consensus hierover bereikt (2).

HOE UIT REMODELING ZICH? In Figuur 1A is te zien dat door een myocardinfarct schade optreedt aan het myocard en dat er zich op den duur littekenweefsel gaat vormen ter plekke van het beschadigde myocard (dit gedeelte verliest zijn contractiele functie en is meestal ook echografisch dunwandiger vergeleken met het overig contractiele weefsel).

Op weefselniveau gaat het proces verder, zelfs als het hoogtepunt van het infarct reeds voorbij is omdat bij het infarct ook schadelijke stoffen vrijkomen. Dit is wat wij ook zien na primaire PCI (bij een STEMI) en wat reperfusieschade wordt genoemd.

Al deze processen leiden uiteindelijk tot toename van infarctgrootte, littekenweefselvorming, aneurysmavorming en dilatatie van de linker 24

HuisartsenService

Figuur 1A

ventrikel. Ook kan door het infarct (en door vorming van littekenweefsel), naast verstoring van de linker ventrikel geometrie een papillairspier betrokken raken bij het proces en aanleiding geven tot secundaire mitralisklepinsufficiëntie (figuur 1B).

Figuur 2 geeft de effecten weer van remodeling bij hartfalen; namelijk afname van de linker kamerfunctie (door onder meer fibrosering en premature celdood), linker kamer dilatatie (met daardoor secundaire hartklepinsufficiëntie), verhoging van de rechtsdrukken en uiteindelijk algeheel falen van het hart (oftewel eindstadium hartfalen).

In figuur 3 worden de veranderingen weergegeven behorend bij een ernstige aortaklepstenose.

Door de sterk toegenomen afterload, (in dit geval de stenotische aortaklep), wordt de linker ventrikel extra belast waardoor linker ventrikelhypertrofie (LVH) ontstaat. Tevens leidt de sterk gestegen afterload tot toename van fibrose van het myocard. De eveneens toegenomen einddiastolische druk van de linker ventrikel kan aanleiding geven tot myocardischemie en longstuwing, met kans op het ontstaan van longoedeem (zich manifesterend in de vorm astma cardiale).

Behandeling van deze ziektebeelden is gebaseerd op het wegnemen van de oorzaak en door de gevolgen van remodeling te beperken of deze zelfs proberen te herstellen (reverse remodeling).

Figuur 1B

Figuur 2

Figuur 3

Dr. C. Hie, cardioloog HartKliniek Heeft u inhoudelijke vragen naar aanleiding van dit artikel?

Dan kunt u e-mailen naar chris@hartkliniek.com

LITERATUUR Hockman JS, Bulkley BH. Expansion of acute myocardial infarction: an experimental study. Circulation. 1982;65(7):1446–1450.

Cohn JN, Ferrari R, Sharpe N. Cardiac remodeling-concepts and clinical implications: a consensus paper from an international forum on cardiac remodeling. Behalf of an International Forum on Cardiac Remodeling.

J Am Coll Cardiol. 2000;35(3):569–582.

HuisartsenService

25

OPINIE

Door Wolter Paans

POCT zal uiteindelijk het centrale laboratorium volledig vervangen, of toch niet?

Point-of-care testing (POCT); het uitvoeren en beoordelen van klinische testen buiten het laboratorium, gaat al lang niet alleen meer over professionele toepassingen ervan, het verschuift verder naar vormen van ‘patient-self-monitoring’. Dat wil zeggen, het testen wordt door de patiënt zelf en/of zijn directe naasten gedaan. Zo zijn inmiddels de door de patiënt zelf uit te voeren bloedglucosetesten al meer dan vier decennia ingeburgerd. In die afgelopen periode zijn er vele nieuwe toepassingen voor POCT ontwikkeld. In dit artikel, waarbij we op zoek gaan naar een genuanceerd oordeel, wordt in een kort bestek omschreven wat overwegingen kunnen zijn om bepaalde tests buiten centrale laboratoria om te doen, of daar juist niet voor te kiezen.

HET VERMEENDE VOORDEEL VAN POCT Het grote voordeel van POCT is dat het in veel gevallen in de directe omgeving van de patiënt een direct resultaat biedt waar direct op gehandeld kan worden. Het (onnodig) wachten op resultaten van bijvoorbeeld bloed-, urine-, speeksel- of echo-onderzoek levert in de eerste plaats - gedurende deze wachttijd - onzekerheid voor de patient op, maar heeft ook grote economische consequenties. Een efficiëntere patiëntendoorstroom 26

HuisartsenService

(‘shorter turnaround times’ (TATs) blijkt voor alle partijen van onschatbare waarde te zijn.

‘Naar verwachting zal de technologische betrouwbaarheid in de nabije toekomst POCT sterk verbeteren en zal het arsenaal aan meetmogelijkheden substantieel toenemen’

HET VERMEENDE NADEEL VAN POCT Tegenover de voordelen van POCT staat dat er een substantiële kosten- en werklastverschuiving plaats gaat vinden, als POCT structureel doorgevoerd gaat worden in zorgorganisaties. Er moet geïnvesteerd kunnen worden in het opleiden van bijvoorbeeld verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten en in de kennis van patiënten zodat zij op een betrouwbare manier tot relevante metingen kunnen komen. Daarnaast is het noodzakelijk dat de kwaliteit in breder perspectief gemonitord kan worden en dat is bij POCT niet altijd een vanzelfsprekende mogelijkheid.

Te denken valt aan de wens POCT-resultaten te documenteren gerelateerd aan zorginformatiesystemen, patiëntendossiers, laboratorium informatiesystemen en om deze metingen en de documentatie daarvan toegankelijk te maken voor in- en externe kwaliteitscontroles. De vraag kan worden opgeroepen of er inmiddels een recent wetenschappelijk inzicht is ontwikkeld of dat de brede invoering van POCT en de bijdrage die dit levert aan snelle accurate diagnostische besluitvorming, opweegt tegen de testen die uitgevoerd worden door centrale laboratoria.

WETENSCHAPPELIJKE UITSPRAKEN OVER POCT Een recent overzicht van de literatuur wordt gegeven door Florkowski et al. (2017), Point-of-care testing (POCT) and evidence-based laboratory medicine (EBLM) - does it leverage any advantage in clinical decision making? De resultaten zijn min of meer in lijn met de simulatiestudie van Harder et al (2019) onder de titel: Simulation Analysis and Comparison of Point of Care Testing and Central Laboratory Testing. POCT kan de gemiddelde duur om tot besluitvorming te komen effectief verminderen, maar dit heeft wel tot gevolg dat, door het uitvoeren van deze bed-side tests, productieve uren in beslag worden genomen door bijvoorbeeld verpleegkundigen die deze tijd niet aan hun primaire, meer traditionele verpleegkundige taak kunnen besteden. Daarbij staat de kwaliteit van de testresultaten door ondermeer de wijze van uitvoeren, alsmede door de betrouwbaarheid van de apparatuur, in vergelijking met de testen die laboratoria uitvoeren onder druk. Anders gezegd: POCT-resultaten zijn in deze vergelijking gemiddeld genomen minder betrouwbaar.

Of dat POCT effectief is hangt ondermeer af van de volgende factoren: Ω Kwaliteit van de opleiding en training van de POCT-gebruiker. Ω Wijze waarop POCT als onder- deel van de zorgverlening door het personeel en/of de patiënt is ingepast en (in tijd, organisatie en middelen) is gefaciliteerd. Ω Kwaliteit van de wijze waarop de testmethode is uitgevoerd. Ω Kwaliteit van de apparatuur.

(Kwaliteit en sensibiliteit van de biosensoren, de staat van de apparatuur, bijvoorbeeld op het gebied van hygiëne). Ω De geschiktheid van de klinische setting. (Naarmate de centrale

aanpak logistiek beter georgani- seerd is en men in kan spelen op zorgprocessen, - in doorloop- tijd efficiënt kan handelen -, neemt het voordeel van POCT af. In rurale gebieden met weinig centrale middelen lijkt POCT het gemiddeld te winnen. Ω Naarmate de uitkomsten sensi- tiever (gevoelig voor verstorin gen) zijn en de metingen com plexer, neemt het voordeel van POCT af, zowel economisch als wat betreft de betrouwbaarheid van de metingen. Ω Conditie en situatie van de patiënt. Het begrip voor en de medewerking van de patiënt bij POCT heeft gemiddeld genomen invloed op de kwaliteit van de meting. Ω Mate van levensbedreiging buiten het ziekenhuis. Handelen op basis van POCT kent in bijvoor beeld de ambulancehulpverlening (waar een lab altijd op afstand staat), goede resultaten (dat wil zeggen vroege start met ontstol ling, point-of-care-diagnostiek van bijvoorbeeld Acute Myocar diale Infarcten en Troponine bepalingen (Zhou et al, 2019). Ω POCT (diagnostiek) bij virale uitbraken (bijvoorbeeld griep) bij grotere groepen kan onnodige interventies (zoals isolatie) in ziekenhuizen met de daarbij komende kosten voorkomen, zoals blijkt uit een recente studie (Lankelma, 2019).

Het bovengenoemde puntenlijstje kan in dit kader niet meer zijn dan een ruwe dwarsdoorsnede van laatstelijk verschenen publicaties en gaat niet in op specifieke toepassingen. PubMed geeft bij benadering 1400 hits bij de zoekterm ‘POCT’, waarvan er overigens slecht 44 klinische trials betreffen.

Naar verwachting zal de technologische betrouwbaarheid in de nabije toekomst POCT sterk verbeteren

en zal het arsenaal aan meetmogelijkheden substantieel toenemen.

Een belangrijk aandachtpunt hierbij is dat deze ontwikkeling op het moment vele malen sneller gaat dan dat de wetenschap het kan volgen.

Zo zal het er in de toekomst ook zeker niet eenvoudiger op worden een onderbouwde (op onafhankelijke wetenschappelijke studies gestoelde) keuze te maken tussen de vele mogelijkheden om bepaalde metingen te verrichten. Zeker gezien de veelzijdigheid van de innovaties en de toenemende wens van de patiënt om de beschikbare testen zelf ter hand te nemen, schuilt daar een mogelijk gezondheidsrisico waarvoor de (huis)arts en de verpleegkundig specialist vanzelfsprekend een wakend oog moeten hebben.

Dr. Wolter Paans Lector Verpleegkundige Diagnostiek Hanzehogeschool, Groningen.

GEBRUIKTE LITERATUUR Florkowski C1, Don-Wauchope A2, Gimenez N3, Rodriguez-Capote K4, Wils J5, Zemlin A6. Crit Rev Clin Lab Sci. 2017 Nov - Dec;54(7-8):471-494. doi: 10.1080/10408363.2017.1399336. Epub 2017 Nov 23. Point-of-care testing (POCT) and evidence-based laboratory medicine (EBLM) - does it leverage any advantage in clinical decision making?

Harder R1, Wei K1, Vaze V1, Stahl JE2. MDM Policy Pract. 2019 Jun 21;4(1):2381468319856306. doi: 10.1177/2381468319856306. eCollection 2019 Jan-Jun. Simulation Analysis and Comparison of Point of Care Testing and Central Laboratory Testing.

Lankelma JM1, Hermans MHA, Hazenberg EHLCM, Macken T, Dautzenberg PLJ, Koeijvoets KCMC, Jaspers JWH, van Gageldonk-Lafeber AB, Lutgens SPM. Neth J Med. 2019 Apr;77(3):109-115.

Implementation of point-of-care testing and a temporary influenza ward in a Dutch hospital.

Zhou P1, Liu H2, Gong L2, Tang B3, Shi Y3, Yang C1, Han Z2. J Thorac Dis. 2019 Apr;11(4):1506-1513. doi: 10.21037/ jtd.2019.03.25. A faster detection method for high-sensitivity cardiac troponin-POCT quantum dot fluorescence immunoassay.

HuisartsenService

27

e i t c e Sel

Door Esther Schulting

ALLEMAAL AUTISTISCH Tussen hulp, hoop en hype Autisme is in korte tijd tot in de vezels van onze maatschappij doorgedrongen. Ook in films en boeken figureren steeds vaker autisten, vaak met een uitzonderlijk talent. Zo ontstaat een bijna geïdialiseerd beeld van een autist. In dit boek komen de vele aspecten en aannames van autisme naar voren. Schrijver Gerrit Breeuwsma is ontwikkelingspsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen en geeft via dit boek een originele kijk op autisme. ISBN: 9789088509032 - € 24,00

ONTMOET HENRY Klein maar fijn, deze Henry; een stofzuiger in miniformaat. Perfect voor op de spreekkamer. Even snel de kruimels opzuigen na toch weer een lunch achter het bureau bijvoorbeeld. Het apparaatje werkt op drie AA-batterijen en meet 10 x 10 x 10 cm.

Een lichtgewicht dus met slechts 295 gram. En leuk om naar te kijken ook nog!

Verkrijgbaar via gadgethouse.nl € 14,95

SWAN MARKET Een drukke week achter de rug en het weekend is alweer bijna voorbij. Op zondag kun je dan nog even ontspannen op de Swan Market. Deze creatieve markten zijn een platform voor creatieve zelfstandige ondernemers die hun producten zo aan publiek kunnen tonen en verkopen. Denk bijvoorbeeld aan sieraden, leren tassen, kunst, kleding, maar ook vintage (woon)accessoires. Daarnaast kun je er eten bij authentieke food trucks en er is vaak live muziek. Ook voor kinderen is er genoeg te doen. De eerstvolgende markten zijn in Rotterdam: 27 oktober – Van Nelle fabriek Den Bosch: 17 november – Tramkade Tilburg: 15 december – Spoorzone013.

28

HuisartsenService

Door Instituut Verantwoord Medicijngebruik

GENEESMIDDELEN

Evolutie van het FTO Het Farmacotherapeutisch Overleg (FTO) is een bewezen effectieve manier om de kwaliteit van het voorschrijven van geneesmiddelen te bevorderen. Het FTO is rond 1980 ontstaan met als doel om huisartsen en apothekers samen afspraken te laten maken over geneesmiddelkeuzes. Eind jaren ’80 is met stimulans van het ministerie het FTO verder opgezet en uitgebreid. Inmiddels zijn er in Nederland naar schatting zo’n 850 FTO-groepen actief.

Goed functionerende FTO-groepen scoren aantoonbaar beter op het gepast voorschrijven van geneesmiddelen. Daarom stimuleert het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) al 25 jaar het onafhankelijk FTO in Nederland. In de beginjaren was dit vooral door de groepen in het land op te zetten en te begeleiden, inmiddels met name door het aanbieden van onafhankelijke modules en casuïstiek via de website www.ivm.nl. Anno 2019 heeft het IVM over ruim 90 verschillende onderwerpen materialen beschikbaar. De materialen bieden een kant-en-klare voorbereiding voor het FTO, met instructies om voorschrijfcijfers te evalueren, kennistoetsen om de actualiteit onder de aandacht te brengen, casuïstiek om het eigen beleid te bespreken en voorbeeldafspraken om met elkaar tot een concrete verbetering van het farmacotherapeutisch beleid te komen. Financiering vanuit het ministerie van VWS en onafhan-

kelijkheid van de farmaceutische industrie garandeert de kwaliteit en objectiviteit van de materialen.

Het FTO staat niet stil. Waar veel van de materialen direct gebaseerd zijn op (NHG-)richtlijnen, komen ook andere onderwerpen steeds meer in zwang. Overkoepelende thema’s zoals generieke substitutie, herhaalreceptuur, geneesmiddelen in het milieu en geneesmiddelen en voedingssupplementen, lenen zich ook voor kritische beschouwing in het FTO. Een andere recente ontwikkeling is het betrekken van

“Financiering vanuit het ministerie van VWS en onafhankelijkheid van de farmaceutische industrie garandeert de kwaliteit en objectiviteit van de materialen” andere specialismen in het FTO. Doordat ouderen steeds langer thuis wonen, krijgt bijvoorbeeld de specialist ouderengeneeskunde een grotere (consulterende) rol in de eerstelijn. Nieuwe FTO-materialen zoals ‘Probleemgedrag bij dementie’ spelen in op deze nieuwe trends.

Tot slot kan het FTO ook gebruikt worden voor de implementatie van nieuwe interventies. Een voorbeeld is een samenwerking tussen IVM,

Trimbos-instituut en Leids Universitair Medisch Centrum, waarbij een strategie wordt ontwikkeld die rokers vanuit de huisartsenpraktijk actief verbindt met stopondersteuning in de regio. Voor de landelijke uitrol kunnen zich nog enkele FTO-groepen aanmelden. FTO-groepen die de zorg bij stoppen met roken willen optimaliseren kunnen zich aanmelden via connect-studie@trimbos.nl, zij zullen dan in 2020 ondersteuning krijgen van een adviseur van het IVM. Daarnaast kunnen zij gebruik maken van een gratis trainingsaanbod. FTO-groepen die aandacht willen besteden aan nieuwe geneesmiddelen, kunnen hiervoor contact opnemen met het IVM (info@ivm. nl). Vanuit het project MedicijnBalans (www.medicijnbalans.nl) is er ruimte om tijdens het FTO een gratis presentatie te geven over nieuwe geneesmiddelen in de eerstelijnszorg.

Nieuwe initiatieven houden het FTO al meer dan 30 jaar springlevend en blijven zo bijdragen aan rationele farmacotherapeutische zorg in Nederland. Voor een overzicht van onafhankelijke materialen voor in het FTO kunt u terecht op www.ivm.nl Het IVM is een neutrale organisatie die de kwaliteit, veiligheid en betaalbaarheid van het geneesmiddelengebruik verbetert. Het IVM doet dat door beleid en wetenschap te vertalen naar praktische handvatten voor iedereen die in de dagelijkse praktijk met medicijnen te maken heeft.

HuisartsenService

29

ADVERTORIAL

Door Yvonne Bello

Palliatieve zorg door de POH? Ja, dat kan!

Naast de cliënten met diabetes mellitus type II, cardiovasculair risicomanagement, COPD en/ of astma heeft de praktijkondersteuner ook te maken met kwetsbare ouderen, dementerenden of mensen die palliatieve of oncologische zorg nodig hebben.

Een praktijkondersteuner met een verpleegkundige achtergrond en jarenlange ervaring kan zich verder specialiseren in deze hoog-complexe, niet geprotocolleerde zorg door het volgen van de juiste opleiding, gericht op de eerstelijnszorg. Een grote meerwaarde voor een huisartsenpraktijk, want door het opleiden van praktijkondersteuners in deze zorg is er meer aandacht voor deze doelgroep.

PALLIATIEVE ZORG IN DE EERSTELIJN Bij mensen die palliatieve zorg krijgen, maar ook bij de diagnose dementie, kan al snel een gesprek over levenseinde worden gevoerd.

Want dementiezorg is eigenlijk ook palliatieve zorg. De mogelijkheden van palliatieve zorg kunnen in een vroeg stadium met de patiënt worden besproken. Maar ook de manier waarop iemand wil sterven kan bespreekbaar worden gemaakt.

STERVEN OP JE EIGEN MANIER Er bestaan zogenoemde ‘sterfstijlen’; je kunt sterven op je eigen manier en dat is in te delen in stijlen variërend van types als het ‘vertrouwende type’ die niet zo bang zijn voor de laatste levensfase en zelf willen beslissen, tot het ‘sociale type’, waar de meeste mensen onder vallen. Dit

type is wat angstiger dan gemiddeld voor alle aspecten rondom sterven.

Maar er is ook een ‘rationeel type’, een ‘onbevangen type’ en het ‘proactieve type’, dat spiritueel is ingesteld.

DOODGEWOON BESPREEKBAAR De dood is bespreekbaar, maar blijkt nog best een gedurfd onderwerp waar nog steeds niet vaak open over gesproken en gediscussieerd wordt.

Het blijkt dat je meer over het einde gaat nadenken wanneer een overlijden dichterbij komt. Toch blijkt uit onderzoek van Agora (2015) dat 80% van de Nederlanders het belangrijk

vindt om op de hoogte te zijn van de wensen van hun dierbaren. Het levenseinde bespreken hoeft geen lang of zwaar gesprek te zijn…

Maar waarom is het tijdig spreken over levenseinde van belang?

Als wensen en verwachtingen niet zijn uitgesproken, kan iemand met dementie bijvoorbeeld niet de juiste (palliatieve) zorg krijgen. Een praktijkverpleegkundige die een kwalitatief goede opleiding heeft gevolgd in kwetsbare ouderenzorg, dementiezorg- of palliatieve zorg in de eerstelijn, kan dit gesprek prima aangaan. Uitvaartverzekeringen bieden ook ondersteunende pakketten aan om er over in gesprek te gaan als de cliënt dit liever in eigen omgeving bespreekt. Best belangrijk, want als mensen zeggen dat ze de dood hebben geregeld, wat is er dan geregeld? Wat staat er op papier?

Door het bespreekbaar te maken, kan een praktijkondersteuner die gespecialiseerd is in palliatieve zorg in de eerstelijn er mede voor zorgdragen dat het goed geregeld wordt.

Voor de praktijkondersteuner is het dan ook fijn dat er meer ontwikkelingsmogelijkheden komen in de huisartsenzorg.

Met de palliatieve zorgopleidingen kunt u zich als praktijkondersteuner verder specialiseren binnen de huisartsenpraktijk. Kijk voor meer informatie op https://avansplus.nl/ opleidingen/verpleegkunde/ palliatieve-zorg

HuisartsenService

31

32

HuisartsenService

Tekst Frans-Joseph Sinjorgo

COLUMN

Verantwoordelijkheid en visie! worden tot Hoofd Urinestriplezer. Wie zit hier nu eigenIk mag het ongetwijfeld niet zeggen, maar na (her)lezing van de NHG-richtlijn Point-of-care testing (POCT) in de lijk in vredesnaam binnen de eerstelijn op te wachten? Ik weet het, ik overdrijf schromelijk, maar dit soort geluiden huisartsenpraktijk (2015), word ik met de actuele BIG krijg ik wel met grote regelmaat van uw eigen achterban II-ontwikkelingen in het achterhoofd stante pede overtoegespeeld! Nu vindt u het natuurlijk zwaar onterecht vallen door een diepgeworteld gevoel van onwelbehagen.

Ongetwijfeld trek ik een volstrekt onterechte en verkeerde en belachelijk dat ik het POCT hiervoor verantwoordelijk houd. Het POCT draagt immers juist zorg voor een conclusie en valt na lezing van deze column hoongelach betere samenwerking met de tweedelijn en verdere profesmij ten deel, maar ik kan mij op dit moment anno 2019 sionalisering van de eerstelijn. U heeft niet aan de indruk onttrekken dat wij in dit geval een goede aan mij, ik zie en met POCT een kerstboom in huis heb“Het zou zo mooi voel dat ook! Wat mij echter binnen de ben gehaald die onder de last van veel zorg steeds vaker en dieper frustreert, is teveel ballen in al haar schoonheid kan zijn wanneer wij dat in alle visiedocumenten en richtlijgaan bezwijken. de beleidsmatige nen (ook in dat van het POCT) op de De actuele pijnlijke discussies en verantwoordelijkheden vragen ‘Wie mag?’, ‘Wie kan?’ en ‘Wie consequenties rond de nieuwe regiemoet?’ geen goed en helder antwoord verpleegkundige, versus de onmisbare gewoon aan de wordt gegeven. hardwerkende gewone verpleegkundige mensen laten die In ieder visiedocument binnen de zorg, binnen de tweedelijn, krijg ik op een in de praktijk gaan altijd minimaal twee pagina’s over vreemde manier namelijk niet losgefunctiedifferentiatie, taakverdeling, koppeld van de POCT-huisartsenzorg. staan” verantwoordelijkheid, bekwaamheid en Ik ruik onraad! Is het aflezen van een toekomstige bevoegdheden. Hierdoor urinestrip nu dadelijk een MBO- of voelt ieder goed bedoeld document voor de hardwerkende HBO-verantwoordelijkheid? Het is een vraag die ik na beroepsgroep eerder als een bedreiging aan, dan als een lezing van de POCT-richtlijn op een idiote manier maar grote kans. niet uit mijn hoofd krijg. Ik zie de hardwerkende MBO Het zou zo mooi zijn wanneer wij de beleidsmatige verPOH/doktersassistente al voor me. Door alle zware jaren antwoordelijkheden gewoon aan de mensen laten die in heen, heeft hij/zij volgens de huidige beleidsmakers de praktijk staan en dat de beleidsmakers zich uitsluitend zogenaamd en achteraf bezien altijd ver boven zijn/haar bezig houden met de richtlijnen en visionaire vergezichopleidingsniveau moeten werken. Gelukkig is daar nu ten. Niets is namelijk zo mooi als een kerstboom met een hoger opgeleide collega met ziekenhuiservaring die weinig ballen en ontelbaar heldere lichtjes. Aan heldere de zware taak van de verantwoordelijkheid van de arme lichtjes binnen de zorg is namelijk geen gebrek! maar laagopgeleide doktersassistent kan overnemen. Ik zie in mijn visioenen het Malieveld alweer vollopen!

Frans-Joseph Sinjorgo (24-01-‘59) treedt regelmatig op In mijn verbeelding zie ik ook de in de tweedelijn afgedankte (lees; wegbezuinigde) hoogopgeleide verpleeg- als dagvoorzitter tijdens diverse eerstelijnszorgbijeenkomsten en congressen. Momenteel is hij ook actief op kundige (specialist), die tot groot genoegen van onze het terrein van drug rediscovery. beleidsadviseurs in de eerstelijn gepromoveerd kunnen

HuisartsenService

33

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie

Uw personeel onze zorg

Uw personeel onze zorg

MedWay B.V.

MedWay B.V.

Westkadijk 10,

Westkadijk 10,

3861 MB Nijkerk

3861 MB Nijkerk

033 - 247 11 71

033 - 247 11 71

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie Uw personeel onze zorg

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk 033 - 247 11 71

34

HuisartsenService