COLUMN
Tekst Frans-Joseph Sinjorgo
‘Plantensterolen komen van nature in kleine hoeveelheden voor in plantaardige oliën, noten, zaden, granen, fruit en groente’ ook een uitkomst bieden voor patiënten met een lager risicoprofiel, die alleen voeding- en leefstijladviezen krijgen en voor volwassenen en kinderen (>6 jaar) met familiare hypercholesterolemia (Gylling).
Voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen zijn opgenomen in: • NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement (2012) • Zorgstandaard Cardiovasculair risicomanagement (2013) • NDF Voedingsrichtlijn bij diabetes (2015) • ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias (2016) • European Guidelines on cardio vascular disease prevention in clinical practice (2016) In de Zorgstandaard staat beschreven dat het bieden van kennis en vaardigheden over plantensterolen onderdeel behoort te zijn van de behandeling als het LDL-cholesterol nog niet tot de gewenste waarde is gedaald (≤ 2,5 mmol/l)(Platform vitale vaten). VEILIGHEID VAN PLANTENSTEROLEN Om de veiligheid van voeding te kunnen waarborgen, gaat de LITERATUUR - RIVM. Roken/Overgewicht, huidige situatie; 2016. - Hartstichting 2012 - NHG-standaard CVRM, 2012. - Mensink WHO 2016. - Richtlijnen goede voeding 2015; Gezondheidsraad. - Ference EHJ 2017; 32:2459–2472. - Chen, M et al. Am J Clin Nutr 2016. - EFSA scientific opinion No 1924/2006 - Trautwein and Duchateau. Nutrition and Cancer Prevention 2005
32
huisartsenservice
introductie van nieuwe ingrediënten of voedingsmiddelen in Europa gepaard met een strikte controle door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA). Bij de introductie van plantensterolen op de Europese markt in 2000 is hiernaast ook een Post-Launch Monitoring Programme (PLM) ingesteld. De resultaten van de monitoring zijn gepubliceerd in peer-reviewed wetenschappelijke tijdschriften en laten zien dat plantensterolen door de juiste doelgroep worden geconsumeerd en dat er geen bewijs is voor overconsumptie of bijwerkingen van plantensterolen (Lea, Willems, Ras). Op de verpakkingen van voedingsmiddelen met toegevoegde plantensterolen worden verschillende uitspraken gehanteerd zoals voorgeschreven door de voor deze producten geldende wetgeving. Het langdurig gebruik van plantensterolen kan een bescheiden daling van de opname van sommige carotenoïden veroorzaken (Baumgartner). Het blijft hierom belangrijk plantensterolen te gebruiken als onderdeel van een gezonde voeding met voldoende groente en fruit. Tevens is er geen additionele gezondheidswinst te verwachten bij een inname van meer dan 3g/dag. Op de verpakking staat aangeven - Jaceldo-Siegl et al. Molec Nutr Food Res 2017. - Thomas B et al. 2009. Manual of dietetic practice (pp. 170). 4th ed. - Rolfes SR et al. 2011. Sterols (pp. 141). Understanding Nutrition. 12th ed. - Trautwein Eur J Lipid Sci Technol 2003; 105 : 171-185. - The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology EHJ 2012;33:1635–170. - Scholle JM, et al. J Am Coll Nutr 2009; 28: 517-524. - Han et al. Scientific reports; 2016.
dat producten met plantensterolen niet bedoeld zijn voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de 5 jaar. Deze groepen hebben specifieke voedingsbehoeften voor de groei en het verlagen van cholesterol is voor hen meestal geen prioriteit. SAMENVATTEND Een verhoogd cholesterolgehalte is een belangrijke modificeerbare risicofactor voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van een van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben. Bij het niet bereiken van een LDL-cholesterol streefwaarde van <2,5 mmol/l, wordt het gebruik van plantensterolen bevattende voedingsmiddelen aanbevolen in de NHG-richtlijnen CVRM. De cholesterolverlagende effecten zijn aanvullend op het effect van statines aangezien beiden werken volgens een ander mechanisme. Patiënten met cholesterolverlagende medicijnen dienen eerst met hun arts te overleggen, alvorens producten met toegevoegde plantensterolen te gebruiken, omdat de dosering van statines mogelijk moet worden aangepast. - Gylling H, et al. Atherosclerosis 2014; 232:346-60. - Platform Vitale Vaten. Zorgstandaard CVRM; 2013. - Plat et al. J Lipid Res 2006; 47:2762- 2771. - Lea LJ. Food Chem Toxicol 2006; 44:1213-22. - Willems I, et al. Food and Chemical Toxicology, 2013; 62: 48–53. - Ras RT, et al. Food Chem Toxicol. 2017 Oct 7;110:42-48. - Baumgartner et al. Accepted for publication Eur J Nutr.
Gladde zolen Met het thema ‘financieel’ in het achterhoofd, kom ik ten aanzien van de strekking en inhoud van mijn column met geen mogelijkheid onder ons fonkelnieuwe zorgtrio Hugo, Bruno en Paul uit. Allereerst gebiedt de eerlijkheid mij te zeggen dat ik stilaan ook helemaal op ons oude duo Edith en Martin was uitgekeken. Duo’s zijn echt niet meer van deze tijd. De zorgwereld schreeuwt immers altijd om meer, meer, meer. Een extra minister op zorg kan dus geen kwaad! Mijn blijdschap was dan ook groot, toen ik een trio nieuwe zorghelden op het bordes zag staan. Waarschijnlijk verblind door de artiestenschoenen van onze nieuwe frontman Hugo de Jonge, begreep ik gelijk op wie ik mijn aandacht in de toekomst zou moeten vestigen. Je trekt zulke hippe bordessluipers immers niet voor niets aan. Bruno mag als liberaal (hoe slim) in Rutte3 de tweede stem voor zijn rekening nemen en Paul zal als smaakmaker van Calvijn de juiste zorgmaat gaan aangeven. Onbewust schoot de grootste hit van het vermaarde Cocktail Trio mij te binnen: ‘Tsjongejongejonge, wat een sprongen, tsjongejonge (Hugo de) Jonge, wat een show!’ Nu wil ik niet het roemruchte Muppet duo Statler en Waldorf parodiëren, maar nadat ik het nieuwe regeerakkoord had uitgeplozen, bekroop mij toch de meelijwekkende gedachte ‘Hugo, you have a great future behind you!’.
fessionals meer gericht op uitkomst dan op omzet, meer onderhandelingskracht/samenwerking, specialisten loondienst (?) enzovoorts, enzovoorts! De hele zorgparagraaf bestond uit een ordinaire herhaling van oude zetten. Het grootste verschil, annex dreigement ten opzichte van dat wat wij hadden, zit hem in feit dat op het moment dat ons nieuwe Cocktail Trio merkt dat het hoofdlijnenakkoord niet wordt gehaald, ons trio het economisch kernwapen van deze moderne tijd – met andere woorden het beruchte macrobeheersingsinstrument * – onverbiddelijk zal inzetten.
‘Hugo, you have a great future behind you!’
1.9 miljard aan besparingen, met het aloude bekende clichépakket aan boterzachte non-oplossingen. Meer zorg van tweede- naar eerstelijn, scherper inkopen, herberekening GVS, handhaving van de sluis, belang zorgpro-
Nu wilde ik dit keer echt alles op alles zetten om na het zien van Hugo’s schoenen een opgewekte en positieve column te schrijven, maar de eerste berichten over wat wij de komende kabinetsperiode kunnen en mogen verwachten, doen mij iedere dag een paar doodgewone zwarte schoenen uit de kast trekken. Wat mij echter het meest frustreert is dat na zeven lange jaren schipperen met Schippers, het oneindig grote verlangen naar ontschotting in de zorg, helemaal nergens in de plannen handen en voeten wordt gegeven. Sterker, we bouwen op het ministerie van VWS met de aanstelling van een extra minister er gewoon nog een nieuw schot bij. Ik kan alleen maar hopen dat de mooie schoenen van Hugo de Jonge, geen gladde zolen hebben. Een uitglijder is immers zo gemaakt! Frans-Joseph Sinjorgo (24-01-‘59) treedt regelmatig op als dagvoorzitter tijdens diverse eerstelijnszorgbijeenkomsten en congressen. Momenteel is hij ook actief op het terrein van drug rediscovery.
* Het macrobeheersinstrument is een instrument waarmee kortingen worden opgelegd als er teveel is uitgegeven aan zorg. Dit is geregeld in het bestuurlijk hoofdlijnenakkoord 2012-2015. Het macrobeheersinstrument is een laatste redmiddel als het budgettaire kader wordt overschreden.
huisartsenservice
33