TONEEL tekst Leo Schenk fotografie Henri Blommers
MAARTEN VOOGEL (55) en FRANS SCHRAVEN (54) leerden elkaar kennen op de dansopleiding van Benjamin Feliskdal in Amsterdam. Na de opleiding begonnen ze in 1988 het theatergezelschap OpusOne, waar Maarten producent is en Frans creatief directeur. Met OpusOne hebben ze in vijfentwintig jaar heel veel uiteenlopende producties gemaakt. De Nederlandse bewerking van The Normal Heart wordt hun eerste toneelproductie. MAARTEN: ‘Ik las een bericht van Paul de Leeuw op Facebook. “Wat ik nou heb gezien voor stuk. Ongelooflijk!” Veel mensen reageerden hier op en met name dat maakte ons nieuwsgierig. Het bleek te gaan om een reprise van een stuk uit 1985, geschreven door Larry Kramer. De volgende dag hadden we de rechten van het stuk voor Nederland.’ Meteen daarna gingen ze naar New York om te zien wat ze nu eigenlijk hadden gekocht.
in 1987 en zegt dat van de dertig spelers er zes aan de gevolgen van aids stierven. In die tijd had hij een relatie met choreograaf Michael Surgeon, met wie ze hun eerste voorstelling voor OpusOne maakten. Michael had aids. FRANS: ‘Ik had het idee dat hij beter zou worden, maar hij is uiteindelijk overleden. Ik dacht dat ik het ook zou hebben, maar dat was niet zo. Eén of ander mirakel waar je niks van begrijpt. Ik heb een tijdlang in een shock geleefd en had last van paniekaanvallen in de nacht. Dan werd ergens een la opengetrokken met herinneringen en gevoelens, die je dan weer moest zien te ordenen.’ MAARTEN zag om hem heen hoe snel het soms ging: ‘Ik volgde zangles bij Valentijn en de eerste les was er niks aan de hand, de tweede les een kuchje, derde les was hij wat zieker, vierde les was hij koortsig, vijfde les had hij longontsteking en een week later stond ik aan
FRANS: ‘Ik vond het heel aangrijpend toen we met de cast voor het eerst bij elkaar kwamen. Voordat we aan de slag gingen,
‘Ik begrijp zelf amper hoe ik het heb overleefd.’ vertelde Maarten nog even waarom wij dit stuk hadden gekocht en wilden gaan opvoeren. Je zag echt de monden van de acteurs openvallen. Het zijn allemaal jongens van in de twintig die kijken naar geschiedenis. Zij kunnen zich niet voorstellen dat je in een tijd leefde waarin je niet wist hoe je er doorheen moest komen.’
OPKOMEN VOOR IDENTITEIT The Normal Heart gaat over onmacht, woede en immens verdriet, maar ook over de vechtlust uit de beginjaren van aids. Het is een straatstuk, zegt Frans, dat weinig anders nodig heeft dan een stel goede acteurs.
The Normal Heart wordt door OpusOne naar ons land gehaald en gaat deze zomer in première. FRANS: ‘Het stuk maakte een enorme indruk op ons. Niet in de laatste plaats doordat het zoveel parallellen had met ons eigen leven. Het stuk heeft ons uitgekozen.’
IN SHOCK Frans speelde in de eerste voorstellingen van Cats
zijn graf. Het was een wezenloze periode als je nu terugkijkt en ik begrijp zelf amper hoe ik het heb overleefd.’ Hij stortte zich volledig op zijn werk en had nauwelijks een sociaal leven. ‘Je kunt je afvragen of dat nou gezond is. Maar het was mijn manier om aan die verschrikkingen te ontsnappen.’
MAARTEN: ‘Het is geen Angels in America, waar engelen uit het plafond komen dalen. Het zit ook niet in de decors. Ik hoef geen skyline van New York neer te laten zakken om iets over te brengen. Het zit allemaal in de tekst. Deze is rauw en treffend gehouden.’ Eind vorig jaar hielden hello gorgeous 35