Shkodra my family, my home, my history by GO2 Albania

SHKODRA familja ime my family shtĂŤpia ime my home historia ime my story

MMXVIII

MINISTRIA E TURIZMIT DHE MJEDISIT

SHKODRA familja ime, shtëpia ime, historia ime SHKODRA my family, my home, my story

Përgatiti: Eltjana Shkreli Bashkëpunuan: Sonila Hasaj, Irhan Jubica, Iden Temali, Lekë Plani

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë Shkodra-familja ime, shtëpia ime, historia ime [album] = Shkodra-my family, my home, my story / përg. Eltjana Shkreli. – Shkodër : GO2, 2018 80 f. : me foto bardhë e zi ; 20 cm. ISBN 978-9928-4461-2-1 I. Shkreli, Eltjana përg. 1.Banesa

2.Familja 5.Albume

3.Historia 4.Fotografi 6.Shkodër

711.58(496.514) (084.12) 929.5(496.514) (084.12)

Indeksi i fotografive |

nr.

Përtej të qenit godinë… foto që shpalosin historinë 7 Gusht 1863, Pamje e Shkodrës nga Kalaja Rozafa 9 14 Mars 1916. Serreq 11 1938, Fushë-Çelë 13 Shkodra ime 15 Fundi i viteve ‘70-të 16 Qyteti që ka ekzistuar një herë, ekziston përgjithmonë 17 Familja ime Vitet ‘30-të, shtëpia e z. Ndrekë Çefa 1930, Martesë në shtëpinë e Alimhillve Vjeshtë 1932, Pesë fëmijët 1936, Nënë e bir 1940, Shtëpia e Fanve 10 Janar 1944, Ceremoni varrimi Vitet ‘50-të, Lagjja “Dudas” 1 Janar 1957, Shtëpia e familjes Tirana 1959, Vajzukja

19 21 22 23 24 25 26 27 28 29

| Index of photography Beyond being a building... pictures that unfold history August 1863, View of Shkodra from Rozafa Castle March 14, 1916, ‘Serreq’ neighborhood 1938, Fushë-Çelë My Shkodra The end of the 1970s The city once existed, exists forever My family The 1930s, The house of Mr. Ndrekë Çefa 1930, Wedding at Alimhilli’s house Autumn 1932, The five children 1936, Mother and son 1940, Fani’s house January 10, 1944, The funeral The 1950s, ‘Dudas’ neighborhood January 1, 1957, The house of Tirana’s family 1959, The young girl

Nëntor 1960, Tre brezat 20 Nëntor 1960, Nusja 1970, Pas Shekspirit 1971, Shtëpia e z. Ismet Halili 1975, Dy vogëlushët Korrik 1977, Martesa e znj. Violeta Dizdari me z. Tahir Kastrati 1986, Sheshi “5 Heronjtë”

30 31 32 33 34 35 36

November 1960, Three generations November 20,1960, The Bride 1970, After Shakespeare 1971, The house of Mr. Ismet Halili 1975, The two little ones July 1977, The wedding of Ms. Violeta Dizdari and Mr. Tahir Kastrati 1986, ‘5 Heronjtë’ (5 Heroes) square

Shtëpia ime 1890, Shtëpia e familjes Çeka 1925, Fëmijët e familjes Fabiani 1 Janar 1940, Shtëpia e Planve 1940, Shtëpia e z. Adem Tahir Shkreli (plakut) Maj 1944, Gjatë ndërtimit Prill 1956, Lagjja “Dudas” 1954, Shtëpia e z. Haxhi Nasuf Tepelisë 1958, Familja Volaj (Franje) 1980, Lagjja “Zdrale” 1980, Lagjja “Rus Katolik” 1988, Gjatë restaurimit 1980, Shtëpia e Gjonejve

37 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

My home 1890, The house of Çeka’s family 1925, The children of Fabiani’s family 1 st January 1940, Plani’s House 1940, The house of Mr. Adem Tahir Shkreli (father) May 1944, Under construction April 1956, ‘Dudas’ neighborhood 1954, The house of Mr. Haxhi Nasuf Tepelia 1958, Volaj (Franje)’s Family 1980, ‘Zdrale’ neigborhood 1980, ‘Rus Katolik’ neighborhood 1988, During the restoration 1980, House of Gjonej

Historia ime 1898, Kryesia e Shoqnisë “Bashkimi” Shkurt-Mars 1920, Delegacioni i Shkodrës 1925, Sahati i Inglizit Shkurt 1936, Lagjja “Piacë” nën përmbytje 17 Shkurt 1937, Shtëpia e z. Nush Topalli Para viteve ’40-të, Kolegji Saverian Dhjetor 1941, Kisha ortodokse 1941, Martesa e znj. Liza Marubit 16 Prill 1943, Shkolla e vajzave “Hodo Pasha” 1 Maj 1947, Lagjja “Piacë” Mesi i viteve ’40-të, Pazari i vjetër 1951- 1952, Kursi i analfabetizmit 28 Shkurt 1960, Lagjja “Arra e Madhe” 1964, Shatërvani 1967, Katër studente 1966, Kolektivi i mësuesve të shkollës “Perlat Rexhepi” Vitet ’70-të, Shtëpia e z. Hodo Pashë Sokolit 14 Korrik 1974, Kampi i pushimit të pionierit 1971, Shoqe fëmijërie 1990, Lagjja “Serreq” 1990, Rruga e Jezuitëve Harta e banesave Pjesëmarrësit në konkursin e fotografisë

51 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75

My history 1898, The Headship of the ‘Bashkimi’ Association February-March 1920, The Delegation of Shkodra 1925, Sahati i Inglizit February 1936, ‘Piacë’ neighborhood under floods February 17, 1937, The house of Mr. Nush Topalli Before the 1940s, The Saverian College Dec 1941, Orthodox Church 1941, The wedding of Ms. Liza Marubi April 16, 1943, Girls’ school ‘Hodo Pasha’ 1st May 1947, ‘Piacë’ neighborhood Mid of the 1940s, the Old Bazaar 1951-1952, Illiteracy course February 28, 1960, ‘Arra e Madhe’ neighbourhood 1964, The fountain 1967, Four young students 1966, The group of teachers of ‘Perlat Rexhepi’ school The 1970s, House of Mr. Hodo Sokoli July 14, 1974, The pioneer vacation Camp 1971, Childhood friends 1990, ‘Serreq’ neighborhood 1990, ‘Jesuit’ street Map of the houses The participants of the photography contest

Përtej të qenit godinë… foto që shpalosin historinë

Prof. Dr. Përparim Kabo

Në udhëtimin e jetës njeriu ndalet, mediton dhe vendos këtu do jetoj. Ndaj bash për këtë arsye ai ndërton strehën, e bën vetë ose e blen atë që ka ndërtuar dikush tjetër. Dhe një ditë ai hyn atje, lë frymën, ndërton ëndërrimet, krijon familjen, sjell fëmijët në jetë, përcjell ata që ikin në botën tjetër. Si thonë në veriun tonë epik: “Shtëpia e shqiptarit është e Mikut dhe e Zotit!” Ky premtim është më shumë se një kod, ka brenda gjithçka, socialitetin dhe besimin, paqen dhe lutjen, ritualin dhe sakramentin, njerëzoren dhe hyjnoren, mikëpritjen dhe detyrimin zakonor tipik shqiptar. Është simfoni humane shprehja ”A pret miq, o i zoti shpisë...?” Të shohësh banesat në Shkodër përmes fotografive do të thotë të udhëtosh në histori! Të bie në sy se godinat qëndrojnë hijshëm me natyrën, gjen atje pemët dhe lulet, oborret e gjelbërta dhe kopështiet, arkapiat dhe komunikimin ndërnjerëzor.

Beyond being a building ... pictures that unfold history...

Prof. Dr. Përparim Kabo

In the journey of life, the mankind stops, meditates and decides where he wants to live. Then he builds a shelter, made by himself or buys one that was built from other people. And one day he moves in, lives, builds dreams, creates a family, brings children to life, and says farewell and accompanies those transitioning in the afterlife. People in our epic north say: ‘The house of the Albanian is the house of the Guest and the Lord!’ This promise is more than a code; it covers everything, society and faith, peace and prayer, ritual and sacrament, human and divinity, hospitality and the customary obligation of every Albanian. The expression ‘Do you welcome Guests, you, the owner of this house?’ is his human symphony. Seeing the dwellings in Shkodra through photography means travelling through history! You

Ansambli i ndërtimeve të shtëpive të banimit bart stilet e ndryshme dhe qytetërimet, shpreh mbi dhe nënshtresat kulturore. Mjafton t'i shohësh fotografitë me vëmendje dhe kupton komunikimin me botën. Çdo banesë ka një histori e shpesh më shumë se një. Takon atje shtegtarin dhe atë që i është rrëmbyer shtëpia nga barbaria diktatoriale… Takon dhe të huajin që bujt dhe dashurohet me atë qytet dhe me ata njerëz dhe vendos të qëndrojë aty, duke ndërtuar edhe ai strehën e vet. Shkodra ka një magnetizëm të çuditshëm njerëzor, që ushqehet nga kultura, që dhuron tolerancën dhe që përqafon të ndryshmen me një mirëseardhje shumë elegante. Shkodra me historinë e saj i ka paraprirë ndryshimet duke parë larg, drejt zhvillimit, pavarësisht nga vinte ai. … Shqiptari e do truallin e vet, e do “kasollen” apo shtëpinë e tij, kullën apo ndërtesën e banimit sepse Ai e do atdheun, e respekton kujtimin e të parëve, e adhuron familjen. Në atë shtëpi dikur ai bashkëjetoi edhe me bagëtinë, atje punonte dhe krijonte përmes mbarështimit të tyre si dhe zhvilloi artizanantin. Kultura artizane ka “rrënjë dhe fruta” prandaj krijoi dhe dhuroi traditë në jetën e qytetit të Shkodrës. Koha ecën, zhvillohet shoqëria dhe në ndërtesën e banimit gjejmë më vonë tregtimin si pjesë e sektorit të shërbimeve dhe daljes në treg. Do të kishte qenë me vlera që të shihnim dhe interierin e tyre, pasi do t’na ndihmonte të kuptonim jetën e gjallë familjare, orenditë, zbukurimin, biblotekat, dhe komunikimin. Nëse sheh me vemendje këtë album, mund të njihesh me historinë e njerëzve që e gjallojnë jetën e qytetit,

notice that the buildings are in harmony with nature, the trees and flowers, green courtyards and gardens, ‘arkapia’ and human communication. The ensemble of residential dwellings features different styles and civilizations. It expresses all cultural layers. If you look at the pictures attentively, you will understand the communication with the entire world. Each dwelling has a story: often more than one. There, you meet the pilgrim and at the same time the one who has been kidnapped by the dictatorial barbarian... you meet the foreigner who has been shown hospitality, who fell in love with the city and its people, and decided to stay there and built his own house. Shkodra has such a strange human magnetism, nourished by a culture that offers tolerance and embraces differences with an elegant welcome. Shkodra with its history prepared for change by looking forward, towards development, no matter where it came from. ... The Albanian loves his land, loves his ‘hut’ or home, his ‘Kulla’ or residential dwelling because he loves homeland, respects the memory of the ancestors, worships the family. Once upon a time, in that same house, the Albanian lived with his cattle, raised and bred them, and created different crafts. The crafts culture has ‘roots and fruits’. As such it created and donated tradition to the life of the city of Shkodra. As time went by, and society developed, we find the first signs of trade happening from these dwellings, providing a service and getting the products to market. It is worth looking at the interior of the buildings as they help us to understand the family life,

Gusht 1863, Pamje e Shkodrës nga Kalaja Rozafa, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi

Kjo ishte shtrirja e qytetit të Shkodrës rreth 150 vjet më parë. Sipas albanologut Robert Elsie, fotoja është realizuar nga fotografi vjenez Josef Székely gjatë ekspeditës austro-hungareze në veri të Shqipërisë, Kosovë dhe Maqedoni. Ekspedita drejtohej nga albanologu gjerman Johann Georg von Hahn. Burimi: Internet

August 1863, View of Shkodra from Rozafa Castle, Shkodra, Albania. Black and white

This was the extent of the city of Shkodra about 150 years ago. According to albanologist Robert Elsie, the photo was taken by Viennese photographer Josef Székely during the Austro-Hungarian expedition to northern Albania, Kosova and Macedonia. The expedition was led by the German albanologist Johann Georg von Hahn. Source: Internet

i japin atij fizionominë dhe ndërtojnë pamjen, ritualin dhe dinjitetin e tij, kanë blatuar historinë e tyre personale, të familjeve, të Shkodrës. Shpesh shtëpia identifikohet me emrin e një personi si të thuash me atë “të themeluesit” ose me emrin e familjes, duke vijuar në vite me trashëgimtarët e saj. Krijohen kështu gjurmë antropologjike që të dhurojnë një kënaqësi sa herë që e shqipton se e kujt është ajo shtëpi. Mjafton kaq dhe menjëherë ndërtohet historia e saj dhe e familjes që ka jetuar atje në breza. Në këtë mënyrë shpaloset në një farë kuptimi edhe një pjesë e historisë së qytetit. “Kujtesa ka gjithnjë të drejtë” thonin hebrenjtë e vjetër. Shumë e saktë. Falë këtyre fotografive ne njohim godinat, lagjet dhe rrugët, rrugicat dhe hapësirat qytetase, ato që janë ende dhe ato që nuk ekzistojnë më. Kuptojmë nëse planet e rregullimit urbanistik të qytetit kanë qenë të mirëmenduara apo ata kanë parë vetëm deri te nevojat imediate të strehimit në një kohë të caktuar… Sheh këto foto dhe një pyetje të ngacmon thellë… ajo do të dalë jashtë për të ngritur kryet e për të gjetur përgjigjen: Shkodra që kemi sot, sa ngjan ajo me vetveten, sa histori të konservuar ka në të? A është organik si qytet, apo për shkak të shembjeve ka humbur nga shkëlqimi i dikurshëm dhe nga autenticiteti që të lejon të kuptosh se cili është ky qytet dhe nga cilët njerëz është banuar?! Jo rrallë ndërhyrjet e administratës e godasin rëndë ëndërrimin e qytetit dhe morfologjinë e tij urbane, ndaj së paku tani në këtë sistem të lirisë të ruhet dhe mirëmbahet, të rikostruktohet dhe të

furnishings, decorations, libraries, and communication. If you look carefully at this album, you get to know the story of people who gave life to the city, gave the city its character, ritual and dignity, and created their personal stories, the stories of the Shkodra’s families. Often the home is identified by a person’s name, ‘the founder’ or by the family name, which continues with his heirs through the years. So they become anthropological traces that give pleasure whenever you pronounce whose home it is. This is enough to start putting together the history of the dwelling and of the family that has lived there for generations. This is how some of the city’s history has unfolded. ‘Memory is always right’ the old Hebrews used to say. Correct! Thanks to these pictures we know what the buildings looked like. We get a glimpse of the neighbourhoods and streets, the narrow streets and squares of the city, what is still there and what no longer exists. We come to understand whether the urban planning were well thought or they were used for the immediate needs of the time... You see these pictures and can’t help asking: ‘How much does Shkodra, the city we have today, look like itself, how much history has been preserved in it?’ Is it an organic city or has it, or due to collapses has lost some of its former glory and authenticity that would allow us to understand the city and the people that have inhabited it. Sometimes the administration’s interventions can severely affect the city’s dream and its urban morphology, so now in this age of freedom it is important to preserve and maintain, reconstruct

14 Mars 1916, Lagjja ”Serreq”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi

Fillimi i shekullit XX. Pamje e Lagjes Serreq, në fund të së cilës ngrihet Katedralja e Shkodrës. Fotoja e shkrepur në mesin e Luftës së Parë Botërore dhe i përket Bibliotekës Kombëtare të Austrisë (Österreichische Nationalbibliothek). Burimi: Internet

March 14, 1916, ‘Serreq’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white

The beginning of the twentieth century. View of Serreq neighborhood, at the end of which is built the Cathedral of Shkodra. The photo is taken inmid of World War I and belongs to the Austrian National Library (Österreichische Nationalbibliothek). Source: Internet

ripërtërihet gjithçka që bart dhe shpreh histori, kohë, hapësirë dhe lëvizje të periudhave të qytetërimit dhe civilizimeve. Edhe një godinë ndërton kujtesë, edhe një fasadë shpresh stad zhvillimi, edhe një çati apo ballkon flet shumë për interesat dhe motivimet në jetë. Edhe një foto godine banimi është një histori. Dhjetëra të tilla janë historia e qytetit të Shkodrës pa të cilin Shqipëria do të ishte e mangët… Nga sot ne kemi një galeri me foto për qytetin në këndvështrimin e godinës së banimit, ndaj ndjehemi mirë dhe kemi detyrimin për të falënderuar njerëzit që ndër shekuj u ngulën këtu dhe i dhanë qytetit gjithçka, mundin, shpirtin, idetë, jetën dhe investmin… aq sa nuk u ndalën që për shkollimin e fëmijëve ta falnin godinën e shtëpisë së tyre… Për këto arsye Shkodra është unikale, e barabartë me veten. Mirënjohje… Shkodërloce!

23 Mars 2018

and renew everything that carries and expresses history, time, space and movement of all civilizations. Buildings embody memories, even a façade shows a certain stage of development, or a roof or balcony which tells a lot about the interests and motivations in life... Even a photo of a residential dwelling tells a story. There are dozens of such stories in the city of Shkodra without which Albania would be deficient... From today we have a photo gallery of the city seen through the residential dwellings, so we feel good and we have an obligation to thank those people who for centuries settled down here and gave the city everything; their labour, their soul, their ideas, their life and their investment... and when it came to educating children they even offered their own homes to be used as schools. For these reasons Shkodra is unique. Gratitude… Shkodraloce!

23rd March, 2018

1937, Fushë-Çelë, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 26x17 cm

Një pamje e mrekullueshme e Fushë-Çelës, marrë nga minareja e xhamisë. Në të dy anët dallohen shtëpitë e stilit neoklasik italian, ndërtime të fundit të shekullit XIX dhe fillimit të shekullit XX. Në kohën e mbretërisë, lulishtja në qendër quhej ” Parku Zogu I” . Më vonë ajo u quajt Parku ” Luigj Gurakuqi” . Aktualisht, vetëm një pjesë e këtij parku vazhdon të funksionojë si i tillë, pasi në të trija anët e tij, me përjashtim të pjesës lindore, vazhdojnë të ndërtohen pallate. Zotëruese: Eltjana Shkreli

1937, Fushë-Çelë, Shkodra, Albania. Black and white, 26x17 cm

A wonderful view of Fushë-Çelë, taken from the minaret of the mosque. On both sides of the photo are shown neoclassical Italian houses, constructions of the late 19th and early 20th century. At the time of the kingdom, the park in the center was called ‘Zogu I’ Park. Later it was called ‘Luigj Gurakuqi’ Park. Currently, only a part of this park continues to function as such, because in all three sides, with the exception of the eastern part, are still being constructed new buildings. Courtesy of: Eltjana Shkreli

Fundi i viteve '70-të, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi

Pamje e pjesshme e zonës së Çinarit: djathtas duket Cirku i fëmijëve, i cili atëherë ndodhej në vendin ku më vonë u ndërtua Radio Shkodra e re. Në të majtë dallon shkolla "7 Nëntori" (sot "Ismail Qemali"). Në plan të parë duken shtëpitë e Perdejve, Canve dhe Gurakuqve, që sot nuk ekzistojnë më. Zotërues: Ervin Cani

The end of the 1970s. Shkodra, Albania. Black and white

Partial view of Çinar area: to the right is shown the Circus of Children, which was in the place where new Radio Shkodra was later built. On the left stands the school "7 Nëntori" (today "Ismail Qemali"). In the foreground, there are the houses of “Perdja”, “Canaj” and “Gurakuqi”, which today no longer exist. Courtesy of: Ervin Cani

Qyteti që ka ekzistuar një herë, ekziston përgjithmonë

Eltjana Shkreli

Metodologjia

Vënia përballë e jetës para viteve ‘90-të dhe sot, edhe pse në një hark kohor jo më shumë se çerek shekulli, tregon një ndryshim të madh në mënyrën e jetesës. Ky ndryshim socio-ekonomik ka reflektuar ndjeshëm edhe te transformimi i banesës në formë dhe funksionin që ajo mbart. Pikërisht për të ruajtur këtë kujtesë që me ngadalë po zhduket u nis konkursi mbi fotografitë para viteve 90-të mbi banesat shkodrane. Ky është një konkurs i fotografisë së banesës dhe jo specifikisht i familjeve apo i banesës vetë. Nga konkursi i shpallur në Dhjetor 2017 u grumbulluan 165 fotografi nga 37 konkurrentë. Pasi u përpunuan me kujdes, fotografitë u përzgjodhën nga juria e përbërë prej 5 anëtarë: z. Përparim Kabo (filozof, antropolog), znj. Lumturi Blloshmi (piktore), z. Zef Çuni (arkitekt), z. Shpend Bengu (artist vizual) dhe z. Kreshnik Merxhani (arkitekt restaurator). Rreth 40 fotografi u zgjodhën për album bazuar mbi kriteret: e vjetërsisë së banesës/fotografisë, historisë së banesës/fotografisë dhe realizimit estetik të fotografisë. Albumi ndahet në tre kapituj sipas tematikave të përcaktuara: familja, shtëpia, historia. Secila nga fotografitë është përfshirë në kapitullin përkatës në varësi të rrëfimit gojor të zotëruesve të fotografisë. Kështu rrëfimet e fotove të kapitullit “Familja” fokusohen tek gëzimet dhe hidhërimet familjare, rrëfimet e fotove të kapitullit “Shtëpia” lidhen kryesisht me arkitekturën dhe formën fizike të banesës, ndërsa rrëfimet e fotove të kapitullit

The city once existed, exists forever

Eltjana Shkreli

Methodology A major change in lifestyle is shifting in a period of no more than a quarter of a century, if we compare it before the ‘90s to nowadays. This socio-economic change has also considerably reflected the building’s transformations in terms of shape and function. Given the reason of preserving the memories, which unfortunately are disappearing, a photo contest was launched in relation to the Shkodra’s buildings before the 1990s. This is a competition about the photos of buildings and not about the families or the buildings themselves. It was announced on December 2017, and 165 photos from 37 competitors were collected. The photos were selected by a jury composed of 5 members: Prof. Dr. Përparim Kabo (philosopher, anthropologist), Ms. Lumturi Blloshmi (painter), Mr. Zef Çuni (architect), Mr. Shpend Bengu (visual artist) and Mr. Kreshnik Merxhani (architect restorer). About 40 photos were selected for the album based on the criterias: photography aging, photography history and aesthetic realization of photography. The album is divided into three chapters according to the themes: family, home, history. Each picture is included in the relevant chapter depending on the oral narrative of the owners. Thus, the stories of the chapter ‘Family’ focus on family joys and sorrows, the stories about “House” chapter are related mainly to the architecture and

“Historia” kanë në qendër funksionin tjetër që ka luajtur banesa, shpeshherë si një institucion, ku janë zhvilluar ngjarje me protagonistë personalitete të jetës publike në nivel lokal e kombëtar. Ndërsa renditja e fotove është sipas kriteret kohor, pra nis me foton që daton më e vjetra deri te më të rejat. Informacionet që i shoqërojnë fotot janë sjellë nga konkurrentët dhe vertetësia e këtij informacioni mbetet përgjegjësi e prurërsve të fotografive.

Qyteti si vend i kujtesës kolektive Shkodra është një vendbanim që zë fill te kujtesa kolektive e hershme, te gojëdhëna. Qyteti është një vend (locus) i kujtesës kolektive dhe si i tillë, ai shoqërohet me artefaktet urbane, të cilat parimisht bazohen te: vazhdimësia, arkitektura dhe historia. Le t’i qasim me radhë: “Familja si vazhdimësi”. Nëse synojmë të zhvendosim kujtesën nga një vend, atëherë kjo mbetet një përpjekje për të krijuar një vend (locus) artificialisht. Vazhdimësia duhet të marrë pjesë në transformimin e hapësirës, që është gjithmonë e kushtëzuar nga realiteti. “Shtëpia si arkitekturë”. Arkitektura e banesës shkodrane ruan estetikisht proporcionet e volumit, qoftë brenda vetë banesës (plani dhe lartësia), qoftë brenda ansamblit të vet arkitektonik mes banesës dhe oborrit, si dhe strukturës komplekse urbane (grup banesash). Arkitektura e baneses së vjetër shkodrane, të ndërtuar deri para viteve 1940të është e stilit oriental me shtëpinë “me çardak” dhe ajo më moderne e stilit neoklasik. “Historia si kujtesë kolektive”. Vlera e historisë parë si kujtesë kolektive, si marrëdhënie e kolektives me vendin ndihmon në rëndësinë e strukturës urbane, por edhe të arkitekturës si një formë e individualitetit. Ky individualitet është ngjarje dhe formë. Arkitekti krijon formën e banesës, banesa (artefakti) formon kujtesën kolektive të njerëzve. Kjo dikotomi ngjiz qytetin që nga fillesa deri në përjetësi. Sepse çka ka ekzistuar një herë, ekziston përgjithmonë.

the physical shape of the building, meanwhile the stories of the chapter ‘History’ have concentrated on the other functions of the dwelling. It has been an institution where events with protagonists of public life personalities at local and national level were held. Whereas the order of the photos is in chronological order, from oldest to newest. The information related to the photos is brought by the contestants and the authenticity of this information remains the responsibility of the photo owners.

City as a collective memory Shkodra is a settlement that begins with the early collective memories of the myths. The city is a locus of collective memory and as such, it is compound by urban artifacts, which basically are based on: permanence, architecture and history. Let’s approach them: ‘Family as permanence’. If we intend to dislocate memory from a site, then this remains an attempt to create an artificial locus. The permanence must take part in the space transformation, which is always conditioned by reality. ‘Dwellings as Architecture’. The architecture of Shkodra’s houses preserves aesthetically the proportions of volume, either within the house itself (plans and height) or within its architectural ensemble between the house and the yard, and the urban complex structure (group of houses). The architecture of the old house, built before the 1940s, is an oriental style house with ‘çardak’ and that of the modernist neoclassical style. ‘History as a collective memory’. The history value seen as collective memory, as a collective relationship to its place, which helps to understand the relevance of urban structure, but also of architecture as a form of individuality. This individuality is an event and a shape. The architect creates the shape of the building, the dwellings’ (artifact) create the collective memory of the people. This dichotomy evokes the city from its beginnings to eternity. Because what has existed once, exists forever.

Vitet ‘30-të, shtëpia e Ndrekë Çefës, Rruga “Arra e Madhe”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 16x12 cm

Familja Çefa. Z. Nine Çefa (murgeshë), znj. Agetina Çefa, z. Pashko Çefa dhe familjarë të tjerë. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Margarita Alimhilli

The 1930s, The house of Ndrekë Çefa, ‘Arra e Madhe’ street, Shkodra, Albania. Black and white, 16x12 cm

Çefa family. Ms. Nine Çefa (nun), Ms. Agetina Çefa, Mr. Pashko Çefa and other family members. Current Status: Exists Courtesy of: Margarita Alimhilli

1930, Martesë në shtëpinë e Alimhillve, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 23x17 cm

Martesa e znj. Liza Bytyçit me origjinë nga Shkupi me z. Gaspër Alimhillin. Lart, nga e majta: 1., 2., 3. z. Ludovik Shestani 4. z. Gegë Marubi, 5. z. Zef Alimhilli, 6. z. Mark Bushati, 7. z. Antoneta..., 8. Luiza... (tezja e nuses), 9. Kin Shestani, 10. z. Roza Zanuto (vajza e tezes së nuses), 11. Madalena Shllaku, 12. Nush Koçi, 13. z. Liza Bytyçi (nusja), 14. z. Gaspër Alimhilli (dhëndrri), 15. z. Pjetër Bytyçi (vëllai i nuses), 16. z. Bernardina Marubi (motra e Gegë Marubit, vajza e madhe e Kel Marubit), 17. z. Kolë Krajni, 18..., 19..., 20..., 21...., 22..., 23..., 24..., 25..., 26..., 27..., 28. znj. Marie Alimhilli, 29. z. Loro Kovaçi. Foto: Marubi Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Margarita Alimhilli

1930, Wedding of Alimhilli’s house, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra Albania. Black and white, 23 x 17 cm

The wedding of Ms. Liza Bytyçi from Skopje with Mr. Gaspër Alimhilli. Up, from left: 1., 2., 3. Mr. Ludovik Shestani, 4. Mr. Gegë Marubi, 5. Mr. Zef Alimhilli, 6. Mr. Mark Bushati, 7. Ms. Antoneta ..., 8. Ms. Luiza ... (the bride’s aunt), 9. Mr. Kin Shestani, 10. Ms. Roza Zanuto (cousin of the bride), 11. Ms. Madalena Shllaku, 12. Mr. Nush Koçi, 13. z. Ms. Liza Bytyçi (the bride), 14. Mr. Gasper Alimhilli (the groom), 15. Mr. Pjetër Bytyçi (bride), 16. Ms. Bernardina Marubi (sister of Gegë Marubi, the great daughter of Kel Marubi), 17.Mr. KoleKrajni, 18 ..., 19 ..., 20 ..., 21 ..., 22 ..., 23 ..., 24 ..., 25 ..., 26 ..., 27 ..., 28. Ms. Marie Alimhilli, 29. Mr. Loro Kovaçi. Photo: Marubi. Current Status: Exists Courtesy of: Margarita Alimhilli

Vjeshtë 1932, Pesë fëmijët, Lagjja “Zdrale”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x7 cm

Pesë fëmijët e Hasan dhe Meleqe Kastratit tek dera e oborrit të shtëpisë. (Nga e majta: Nuri Kastrati, Haki Kastrati, Jup Kastrati, Xhevahire Kastrati dhe Hava Kastrati). Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Arjan Gogaj

Autumn 1932, The five children, ‘Zdrale’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x7 cm

Five children of Hasan and Meleqe Kastrati photographed at the door of the house yard. (From left to right: Nuri Kastrati, Haki Kastrati, Jup Kastrati, Xhevahire Kastrati and Hava Kastrati). Current Status: Exists Courtesy of: Arjan Gogaj

1936, Nënë e bir, Rruga e Jezuitëve, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 6x6 cm

Bashkëshortja e z. Kol Guga, z. Veneranda Guga me djalin e madh z. Mark Guga, dalë në verandën e shtëpisë. Shtëpia është ndërtuar më 1914-n. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Leonard Guga

1936, Mother and son, ‘Jesuits’ street, Shkodra, Albania. Black and white, 6x6 cm

Kol Guga’s wife, Ms. Veneranda Guga with the great son Mark Guga, photographed on the porch of the house. The house was built in 1914. Current Status: Exists Courtesy of: Leonard Guga

25 1940, Shtëpia e Fanve Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 5.5x 8cm

Në foto jane familja Fani, znj. Sabrije Fani, z. Mustafë Fani, z. Shuajp Fani dhe znj. Havaja (harapesha/punonjësja e shërbimit e shtëpisë), të gjithë të qeshur duke qëndruar përpara shtëpisë, e cila ekziston ende dhe ndodhet në rrugen e Ndocajve. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Genc Shpori

1940, Fani’s house, Shkodra, Albania. Black and white, 5.5x 8cm

In the photo is shown Fani’s family, Ms. Sabrije Fani, Mr. Mustafa Fani, Mr. Shuajp Fani and Havaja (the housekeeper), all laughing, standing in front of the house, which still exists and is located in the street of Ndocaj. Current Status: Exists Courtesy of: Genc Shpori

10 Janar 1944, Ceremoni varrimi, Lagjja “Parrucë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Ceremonia e varrimit të stërgjyshit të Artanit, z. Haxhi Molla Fasli Zylja. Shtëpia ndodhej në qendër të Parrucë. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Artan Zylaj

January 10, 1944, The funeral, Shkodra, Albania. Black and white, 14x9 cm

The funeral of Artani’s great-grandfather, Mr. Hafiz Molla Fasli Zylja. The house was located in the center of ‘Parrucë” neighborhood. Current status: Does not exist Courtesy of: Artan Zylaj

27 Vitet ‘50-të, Lagjja “Dudas”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 5x8 cm

Familja Lluja, dalë para dyqanit që ndodhej në cepin e oborrit. Edhe sot, 70 vjet më pas, tabela me emrin “Rruga Llujej” është e vendosur në të njëjtin vend si në këtë foto. Banesa e familjes Lluja është një ndër banesat më të vjetra në qytetin e Shkodrës, e shpallur monument kulture kategoria I, me vjetërsi rreth 280-300 vjeçare. Ajo mbart vlera arkitektonike e historike, e shtirë në një sipërfaqe prej 2160 m2, e rrethuar me mure të larta guri prej 3 m, me portë të madhe hyrëse me dy kapakë e dritare karakteristike prej druri. Në oborrin e shtëpisë kanë qenë 1 kullë 2-katëshe për kuajt e bagëtitë, dyqani e furra (dhe 1 mulli uji) dhe dy puse uji me truma. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Ferid Lluja

The 1950s, ‘Dudas’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 5x8 cm

Lluja family photographed in front of their shop on the edge of the yard. Even today, 70 years later, the plate ‘Llujej’ street is located in the same place as in this photo. The house of Lluja family is one of the oldest buildings in the city of Shkodra, declared a culture monument of 1st category, of about 280-300 years old. It carries architectonic and historical values, extended on a surface of 2160m2, surrounded by high stone walls of 3m, with a large entry gate with two shutters and characteristic wooden window. In the backyard there were a 2-storey tower for horses and livestock, shop and bakery (and 1 water mill) and two wells. Current Status: Exists Courtesy of: Ferid Lluja

1 Janar 1957, Shtëpia e familjes Tirana, Lagjja “Vasil Shanto”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x7 cm

Familja: Xhevdet Tirana me bashkëshorten Xhema dhe fëmijët: Lili, Skënderi e Maja. Mbrapa duket shtëpia e Xhevdet Tiranës, shtëpi 2-katëshe e ndërtuar rreth viteve 1800 me qoshkun e shkallët prej guri e hajatin e madh. Gjatë luftërave të fillimit të shekullit XX-të, qoshku ka shërbyer edhe si vendvrojtimi për ushtrinë e vendosur në Fushë-Çelë. Shtëpia u prish për të ndërtuar pallate gjatë sistemit totalitar. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Maja Tirana

1 st January, 1957, The house of Tirana’s family, ‘Vasil Shanto’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x7 cm

Family: Xhevdet Tirana with Xhema his wife, and children: Lili, Skënderi and Maja. Behind it is the home of Xhevdet Tirana, a 2-storey house, built around the 1750’s, with a big porch and stone stairs. During the wars of the beginning of the twentieth centurythe porch served as an observation site for the army located in Fushë-Çelë. The house was knocked down to build buildings during the totalitarian system. Current status: Does not exist Courtesy of: Maja Tirana

1959, Vajzukja, Lagjja “Rus”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 15x10 cm

Znj. Fatbardha Hoxha duke qënduar e buzëqeshur para aparatit fotografik në oborrin e shtëpisë së saj të vajzërisë, Familja Hoxha. Shtëpia ishte 2-katëshe, me 8 dhoma me një banjo secila dhe me bahçe e kopësht plot me pemë. Shtëpia u shemb rreth viteve ’70-të, pasi i ra plani për ndërtimin e pallateve. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Fatbardha Hoxha Zylaj

1959, The young girl, ‘Rus’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 15x10 cm

Ms. Fatbardha Hoxha standing and smiling in front of the camera in the yard of the girlhood house, Hoxha family. The house was 2-storey; 8 rooms with one bathroom each, and a garden full of trees. The house was destroyed around the ‘70s, due to the urban planning. Current status: Does not exist Courtesy of: Fatbardha Hoxha Zylaj

30 Nëntor 1960, Tre brezat , Lagjja “Parrucë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 7x10 cm

Tre brezat: nëna Fatime dhe e bija Sirrija dhe dy nipat: Adnani e Mira. Shtëpia ka qenë pas ish-Shkollës Pedagogjike në hyrje të rrugës “Ura Dervishbeg”, por u shemb për shkak të planit urbanistik në vitin 1965. Shtëpia ishte 2-katëshe e lartë, me oborr plot me lule kacavjerrëse e pus, si dhe kishte një dyqan përpara. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Artan Zylaj

November 1960, Three generations, ’Parruca’ Neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 7x10 cm

Three generations: Mother Fatime, her daughter Sirrija and two of her grandchildren: Adnani and Mira. The house was behind the former Pedagogical School, at the entrance of the street “Ura Dervishbeg”, but it was destroyed due to the urban planning in 1965. It was a 2 storiedhouse, with clambering flowers, yard and well, and had a store in the front. Current Status: Does Not Exist Courtesy of: Artan Zylaj

31 20 Nëntor 1960, Nusja, Lagjja “Perash i Sipërm”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e Zi, 6x9 cm

Dasma e znj. Agetina Boriçi dhe z. Pjerin Kol Bazhdari. Në ceremoni janë të afërm, miq e fqinj. Shtëpia 2-katëshe është ndërtuar në fund të shekullit XIX u shemb rreth vitit 1965 për ndërtimin e pallateve te kryqëzimi i ish-Degës së Brendshme. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Antonela Bazhdari (e bija)

November 20,1960, The Bride, ‘Perash i Sipërm’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 6x9 cm

The wedding of Ms. Agetina Boriçi and Mr. Pjerin Bazhdari. In the ceremony are relatives, friends and neighbours. The 2-storey house was built at the end of the XIX century; it was destroyed around 1965 for the construction of new buildings in the crossroad of the former Interior Department. Current status: Does not exist Courtesy of: Antonela Bazhdari (their daughter)

1970, Pas Shekspirit, Lagjja “Vasil Shanto”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Aktorë dhe spektatorë pas interpretimit të një pjese klasike të Shekspirit (Shakespeare): z. Leka, znj. Tinka (motra), znj. Vitore (nëna), znj. Marije Vjerdha (fotografe), z. Tomazin Vlashi (skulptor). Shtëpia ka qenë tip elbasanase, 1-katëshe me 2-3 këmbë shkallë, me oborr me mure guri dhe lule. Arkapia të lidhte me rrugicën që dilte te familja Shantoja. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Lekë Plani

1970, After Shakespeare, ‘Vasil Shanto’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

Actors and spectators after the interpretation of a classical play of Shakespeare: Mr. Leka, Ms. Tinka (sister), Ms. Vitore (mother), Ms. Marije Vjerdha (photographer), Mr. Tomazin Vlashi (sculptor). The house was Elbasan type, 1-storey house with 2-3-foot stairs, with a stone walled courtyard and flowers. An arkapia door connected to the alleyway to the Shantoja family. Current Status: Does not exist Courtesy of: Lekë Plani

33 1971, Shtëpia e Ismet Halilit, Lagjja “Dudas”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Nga e majta në të djathtë lart: znj. Xhevo Halili, z. Sali Karagjyzeviç, z. Ismet Halili, znj. Luljeta (nusja e djalit) dhe mbesa, znj. Meliha Halili dhe z. Beqir Halili). Znj. Xhevo Halili ishte nga Tivari (Mali i Zi) dhe u martua në Shkodër. Për shkak të mbylljes së kufirit, pas 35 vitesh ajo do të takonte të vëllanë z. Sali Karagjyzeviç, i cili erdhi për herë të parë vizitë në Shqipëri. Shtëpia ekziston dhe është e ndarë mes dy vëllezërve. Gjysma e shtëpisë është e ruajtur mirë, ku dallohet qoshku dimëror, shkalla e gurit me harqe, hajati, dhoma me tavane etj. Shtëpia është monument kulture e kategorisë I, e shpallur në vitin 1973. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Ismet Halili

1971, The house of Ismet Halili, Dudas, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

From left to right, on the top: Ms. Xhevo Halili, Mr. Sali Karagjjzeviç, three childrens: Mr. Ismet, Mr. Beqir, daughter, Ms. Luli (son’s wife), and niece. Ms. Xhevo Halili was from Tivar (Bar, Montenegro) and married in Shkodra. The photo is taken during the moment of the arrival of her brother Mr. Sali Karagjyzeviç for the first time in Albania after 35 yearsdue to the closure of the borders. The house exists and is divided between two brothers. Half of the house it is well preserved, where it is distinguished the winter corner, stone stairs with arches, the porch, ceiling rooms etc. In 1973, it was declared Monument of Culture, 1st category. Current Status: Exists Courtesy of: Ismet Halili

1975, Dy vogëlushët, te Çinari, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Znj. Morsina Cani me kushëririn e vet kanë dalë përpara shtëpisë së tyre. Shtëpia e vjetër 1-katëshe e familjes Cani (Anamali) u prish rreth mesit të viteve ’80-të, për t’u ndërtuar Radio Shkodra. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Ervin Cani

1975, The two little ones, Çinari, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

Ms. Morsina Cani with her cousin photographed in front of their home. The old one-storey house of the Cani family (Anamali) was destroyed around the mid-1980s to build Radio Shkodra. Current status: Does not exist Courtesy of: Ervin Cani

Korrik 1977, Martesa e Violeta Dizdarit me Tahir Kastratin, Lagjja “Zdrale”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Martesa e znj. Violeta Dizdari me z. Tahir Kastrati. Familjarë e miq presin nusen e re në derën e shtëpisë së Kastratëve. Zonjat me shami të bardhë (degermi) janë: znj. Hakile Kastrati dhe znj. Fahrie Kastrati. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Xaira Kastrati

July 1977, The wedding of Violeta Dizdari and Tahir Kastrati, ‘Zdrale’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

The wedding of Ms. Violeta Dizdari with Mr. Tahir Kastrati. Families and friends wait for the bride at the door of the Kastrat’s house. The ladies with white handkerchiefs (degermi) are: Ms. Hakile Kastrati and Ms. Fahrie Kastrati. Current Status: Exists Courtesy of: Xaira Kastrati

1986, Sheshi “5 Heronjtë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Nga e majta: 1. Z. Gianni Naraçi, z. Çesk Bazhdari, znj. Esterina Naraçi, znj. Alma Bazhdari Naraçi dhe z. Nikolin Naraçi. Në sfond duket shtëpia e Ulqinakëve dhe Sahati i Inglizit. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Alma Bazhdari

1986, ‘5 Heronjtë’ (5 Heroes) square, Shkodra, Albania. Black and white, 14x9 cm

From the left: 1. Mr. Gianni Narci, 2. Mr. Cesk Bazhdari, 3. Ms. Esterina Naraçi, 4. Ms. Alma Bazhdari Naraçi and 5. Mr. Nikolin Naraci. In the background is shown Ulqinaku house, and Sahati i Inglizit. Current status: Exists Courtesy of: Alma Bazhdari

1890, Shtëpia e familjes Çeka, Lagjja “Perash”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 15x10 cm

Znj. Tina Çeka, nuse e shpisë rreth 30 vjeçe, e veshur me kostum katolik shkodran, dalë në qoshkun e shtëpisë së familjes Çeka. Fotografia është shkrepur nga konsulli francez në Shkodër z. Alexandre Degrand, në vitin 1893-1899. Shtëpia është ndërtuar rreth fundit të shekullit XVIII prej mjeshtravë dibranë. Fotoja i është bërë e njohur z. Engjëll Çeka nga z. Luan Rama. Statusi aktual: Ekziston

1890, The house of Çeka’s family, ‘Perash’ neighborhood, Shkodër, Albania. Black and white, 15x10 cm

Ms. Tina Çeka, a 30-year-old bride dressed in Shkodra’s catholic costume, taken in the corner of the Çeka family house. The photo was taken by the French consul in Shkodra, Mr. Alexandre Degrand, in 1893-1899. The house was built around the late 18th century by the master craftsman of Dibra. The photo has become known to Mr. Engjëll Çeka by Mr. Luan Rama. Current Status: Exists

40 1925, Fëmijët e familjes Fabiani, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x13 cm

Fëmijët e familjes Fabiani: Maksi, Ester, Niko dhe Liliana (nga e majta në të djathtë) qëndrojnë përpara shtëpisë. Shtëpia mbi 150-vjeçare është 2-katëshe me çati, u ble nga familja Fabiani në fillim të shekullit XX. Ata kishin ardhur në Shqipëri me kompaninë “Societe Adriatica”, shoqëri udhëtimi e cila ka pasur zyra edhe në Shëngjin. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Ani Naraçi (mbesa e Esterit)

1925, The children of Fabiani’s family, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x13 cm

The children of Fabiani family: Maksi, Ester, Niko and Liliana (from left to right) standing in front of the house. The 2-storey house with a roof is over 150-year-old, and was bought by Fabiani family in the early twentieth century. They arrived in Albania with the company “Societe Adriatica”, a travel company that also had offices in Shengjin. Current Status: Exists Courtesy of: Ani Naraçi (Ester’s granddaughter)

01 Janar 1940, Shtëpia e Planve, lagjja "Arra e Madhe", Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 13x8 cm

Z. Lec Plani, babai i z. Lekë, dalë në moshën 25-vjeçare, në oborrin e shtëpisë së tij. Në sfond, te dera e shtëpisë shihet vëllai i tij, z. Bernardin. Z. Lec Plani, Qytetar Nderi i Shkodrës ishte mjek, ndërsa Liljana Plani ishte fizikante. Shtëpia e ndërtuar rreth 250 vjet më parë me gurë zalli rrethohej nga një oborr dhe kopësht prej rreth 950 m2 i mbjellë me pemë e lule të shumta. Nga kjo shtëpi kanë dalë klerikë të shquar, si Dom Ndre Plani, bashkëpunëtor i ngushtë i Atë Gjergj Fishtës, një nga 38 klerikët e shpallur martirë nga Papa Françesku I në prag të vizitës së tij në Shqipëri, në vitin 2014. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Lekë Plani

01 st January 1940, Plani’s House, ‘Arra e Madhe’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 13x8 cm

Mr. Lec Plani, Mr. Lekë's father, photographed at the age of 25 in his house yard. In the background, at the entrance of the house, is shown his brother, Mr. Bernardin. Mr. Lec Plani, Honorary Citizenship of Shkodra was a doctor, while Ms. Liljana Plani was a physicist. The house built about 250 years ago with river stones was surrounded by a yard and a garden of about 950 m2 planted with numerous trees and flowers. From this house have come prominent clerics, such as Dom Ndre Plani, a close associate of Father Gjergj Fishta and one of the 38 clerics proclaimed martyr by Pope Francis I on the eve of his visit to Albania in 2014. Current status: Does not exist Courtesy of: Lekë Plani

1940, Shtëpia e Adem Tahir Shkrelit (plaku), Lagjja “Fushë-Çelë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 16x12 cm

Banesa 2-katëshe me çati është blerë nga z. Adem Tahiri (sot Shkreli), rreth viteve 1870-1880, i cili punonte si bukëpjekës. Pas vdekjes së prindërve në moshë të re, 5 fëmijët jetimë u detyruan të jetonin me të ardhurat e qerasë së shtëpisë për vite të tëra. Në periudha të caktuara kohore në këtë shtëpi kanë qëndruar: komanda austriake, komanda gjermane e italiane, z. Hasan Riza Pasha, z. Hasan Prishtina mbi 1 vit rreth vitit 1920, ministri i brendshëm z. Ahmet Zogu ka qëndruar 2-3 netë, e derisa më 1929-1940 u vendos Dr. Hasan Kaduku me klinikën e tij dentare. Më 1965 sistemi i kohës ua shpronësoi një pjesë të madhe të oborrit dhe në vijim të praktikës së sekuestrimeve strehoi në katin e sipërm kushëririn e tij. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Hasan Kaduku

1940, The house of Adem Tahir Shkreli (father), ‘Fushe-Çelë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 16x12 cm

The 2-storey house with roof was purchased by Mr. Adem Tahiri (today Shkreli), during the years 1870-1880, who worked as a baker. After the death of his parents in a young age, 5 orphaned children had to live with the incomes of the rent of the house for years. At certain times in this house have stayed: Austrian Command, German and Italian Command, Mr. Hasan Riza Pasha, Mr. Hasan Prishtina over 1 year around 1920, the Minister of Interior, Mr. Ahmet Zogu stayed 2-3 overnights from 1929 to 1940 when was settled Dr. Hasan Kaduku with his dental clinic. In 1965 the communist system expropriated a large part of the yard, and following the practice of seizure, housed his cousin’s family on the upper floor. Current Status: Exists Courtesy of: Hasan Kaduku

Maj 1944, Gjatë ndërtimit, Lagjja “Zdrale”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 5.5x5.5 cm

Z. Hasan Kastrati me të birin dhe punëtorët gjatë ndërtimit të shtesave anësore të shtëpisë. Shtëpia është projektuar e ndërtuar nga inxhinierë italianë më 1914. Shtëpia e vjetër ka qenë 1-katëshe me katër dhoma, më pas janë shtuar anash pjesë 2-katëshe dhe një çardak. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Dizi Kastrati

May 1944, Under construction, ‘Zdrale’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 5.5x5.5 cm

Mr. Hasan Kastrati with his son and workers photographed during the building of the side extensions of the house. The house was designed and built by Italian engineers in 1914. The old house was one-storey withfour rooms, and then two-storey partition and garret are added later. Current Status: Exists Courtesy of: Dizi Kastrati

44 Prill 1956, Lagjja “Dudas”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 5x8 cm

Znj. Fitnete Lluja dhe fëmija Reshat Kali. Banesa e familjes Lluja është një ndër banesat më të vjetra në qytetin e Shkodrës, e shpallur monument kulture kategoria I, me vjetërsi rreth 280-300 vjeçare. Ajo mbart vlera arkitektonike e historike, e shtirë në një sipërfaqe prej 2160 m2, e rrethuar me mure të larta guri prej 3 m, me portë të madhe hyrëse me dy kapakë e dritare karakteristike prej druri. Në oborrin e shtëpisë kanë qenë 1 kullë 2-katëshe për kuajt e bagëtitë, dyqani e furra (dhe 1 mulli uji) dhe dy puse uji me truma. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Ferid Lluja

April 1956, ‘Dudas’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 5x8 cm

Ms. Fitnete Lluja and the nephew Reshat Kali. The house of Lluja family is one of the oldest buildings in the city of Shkodra, declared a culture monument of 1st category, of about 280-300 years old. It carries architectonic and historical values, extended on a surface of 2160m2, surrounded by high stone walls of 3m, with a large entry gate with two shutters and characteristic wooden window. In the backyard there were a 2-storey tower for horses and livestock, shop and bakery (and 1 water mill) and two wells. Current Status: Exists Courtesy of: Ferid Lluja

1954, Shtëpia e Haxhi Nasuf Tepelisë, Lagjja “Fushë-Çelë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 7x4 cm

Z. Hamid Llulja dhe mbesa e tij znj. Zana Kali dalë përpara shtëpisë së z. Haxhi Nasuf Tepelia. Pas tërmetit të 1905, familja u zhvendos nga lagjja “Tepe” dhe bleu këtë shtëpi që ua trashëgoi dy djemve: z. Abdyl e z. Man Tepelia. Banesa 2-katëshe ka qenë mjaft luksoze, me shkallë të mëdha të brendshme, me shumë dhoma, dekore të jashtme në fasadë e mure rrethuese prej guri. Kjo familje e madhe tregtare u persekutua gjatë sistemit komunist dhe pronat iu sekuestruan. Rreth viteve 2010 shtëpia u shemb, duke pësuar fatin e pallateve shumëkatëshe prej betoni. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Ferid Lluja

1954, The house of Haxhi Nasuf Tepelia, ‘Fushë–Çelë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 7x4 cm

Mr. Hamid Llulja and his granddaughter Ms. Zana Kali photographed in the background of the home of Haxhi Nasuf Tepelija. After the earthquake in 1905, the family moved from the neighborhood “Tepe” and bought this house that passed it onto his two sons: Mr. Abdyl and Mr. Man. The 2-storey house has been quite luxurious, with large interior stairs, with many rooms, exterior decorations on the façade and surrounding walls. This great merchant family was persecuted during the communist system and its properties were seized. By 2010, it collapsed, followed by multi-storey buildings Current Status: Does not exist Courtesy of: Ferid Lluja

1958, Familja Volaj (Franje), Lagjja “Arra e Madhe”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Kjo shtëpi është ndërtuar rreth fundit të shekullit XIX dhe ka shërbyer si fjetore për priftërinjtë e fshatrave. Qendra është menaxhuar nga Dom Ernest Çoba. Me ndërrimin e sistemeve, banesa u lëshua me qera për qytetarët dhe më 1956, z. Ndrekë Volaj e blinte dhe do të jetonte aty deri vonë. Aktualisht banesa nuk ekziston pasi është dhënë për ndërtim pallati shumëkatësh. Z. Ndrekë Volaj së bashku me dy djemtë e axhës: Patër Vitor Volaj (sekretar i At Gjergj Fishtës) dhe Dom Gjergj Volaj (arqipeshkv i Sapës, pushkatuar më 1947) rrezikonin të mbartnin këtë mbiemër dhe detyrohen ta ndryshojnë mbiemrin nga Volaj në Franje. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Stela Franje

1958, Volaj (Franje)’s Family, ‘Arra e Madhe’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 14x9 cm

This house was built around the end of the XIX century, and has served as a dormitory for the priests of the villages in the surrounding. The house is managed by Dom Ernest Çoba. With the changes of the systems, it was leased to the citizens, and in 1956 it was sold to Ndrekë Volaj. Mr. Ndrekë Volaj along with two of his cousins: Father Vitor Volaj (secretary of Father Gjergj Fishta) and Dom Gjergj Volaj (Archbishop of Sapa, shot in 1947) were threatened to carry this surname and were forced to change the it from Volaj to Franje. Currently the house does not exist, because are being constructed new building. Current status: Does not exist Courtesy of: Stela Franje

47 1980, Lagjja “Zdrale”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x14 cm

Banesa e Kimete Bejtes në rrugicën e Lohjeve, në Zdrale. Statusi aktual: Nuk dihet Zotërues: Lekë Plani

1980, ‘Zdrale’ neigborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x14 cm

The house of Kimete Bejta in the alley of Lohje, in ‘Zdrale’ neighborhood. Current status: Not known Courtesy of: Lekë Plani

1980, Lagjja “Rus Katolik” ose Rruga ”Daniel Matlija”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Pamja nga rruga “Danjel Matlija” Rus Katolik, në një ditë pranverore të vitit 1980, ku shihen banorët duke shëtitur në këmbë e me biçikleta. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Lekë Plani

1980, ‘Rus Katolik’ neighborhood or “Daniel Matlija” Street, Shkodra, Albania. Black and White, 14x9 cm

View from the street “Danjel Matlija” Rus Katolik, on a spring day of 1980, where are shown citizens walking and cycling. Current Status: Exists Courtesy of: Lekë Plani

1988, Gjatë restaurimit, Lagjja “Ndocaj”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Moment pune nga restaurimi i çatisë së shtëpisë së z. Xhevat dhe z. Gëzim Repishtit, nga Atelieja e Monumenteve të Kulturës së Rrethit Shkodër. Punimet u drejtuan nga z. Zef Çuni dhe z. Vladimir Myrtezaj. Shtëpia dykatëshe, monument kulture i kategorisë I, shquhet për dhomën kryesore pajisur me një tavan unik, me kupolë me diametër rreth 3 m dhe thellësi rreth 1 m. Statusi: Ekziston Zotërues: Zef Çuni

1988, During the restoration, ‘Ndocaj’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 14x9 cm

Moment from the restoration of the roof of Mr. Xhevat and Mr. Gëzim Repishti, from the Atelieja of the Culture Monument of Shkodra County. The works were directed by Mr. Zef Çuni and Mr. Vladimir Myrtezaj. The two-story house, culture monument of 1st category, is distinguished for the main room, equipped with a unique ceiling, with a cupola with a diameter of about 3 m and a depth of about 1 m. Status: Exists Courtesy of: Zef Çuni

1980, Shtëpia e Gjonejve, Lagjja ”Serreq”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Shtëpia në foto është vetëm njëra nga kompleksi i shtëpive të mëdha të familjes Gjonaj, përballë Katedrales, në Serreq. Madje vetë Katedralja, që i përket mesit të shekullit XIX, është ndërtuar në tokën që kjo familje, përmes z. Marin Gjonejt, i ka dhuruar kishës katolikë për këtë qëllim. Gjonejt kanë ardhur në Shkodër ne mesin e shekullit XVIII, çka vërtetohet në librin e pagëzimeve të vitit 1760. Në atë kohë, qyteti ishtë vetëm në lagjet e vjetra përreth Kalasë (Qafë, Ajasëm). Pas shembjes së kësaj shtëpie të madhe në vitet e fundit, disa pasardhës të Gjonejve vazhdojnë të jetojnë në shtëpitë e tjera ngjitur me të. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Redi Gjonej

1980, House of Gjonej, ‘Serreq’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 14x9 cm

The house in the photo is just one of the complexes of large houses of the Gjonaj family, in front of the Cathedral in Serreq. Even the cathedral, belonging in the mid-nineteenth century, was built on the land of this family, Mr. Marin Gjonejt, donated to the Catholic Church for this purpose. Gjonej came to Shkodra in the mid-18th century, which it is confirmed in the baptismal book of 1760. At that time, the city existed only in the old neighborhoods around the Castle (Qafa, Ajasëm). Recently, after the great house destroyed, some descendants of the Gjionej family continue to live in other houses near to it. Current status: Does not exist Courtesy of: Redi Gjonej

1898, Kryesia e Shoqnisë “Bashkimi” Serreq, Shkodër, Shqipëri.

Kryesia e Shoqnisë Bashkimi: z. Preng Doçi, z. Ndoc Nikaj, z. Nikollë Sheldija, z. Astrit Dedaj, z. Gjergj Koleci, z. Jak Serreqi, z. Mark Shllaku, z. Pashk Bardhi, z. Gjergj Fishta, z. Dodë Koleci, z. Mëhill Çuni, foto Kel Marubit. Shtëpia e familjes Curani (më vonë: e Abatit Preng Doçi), ku më 1899 u themelua Shoqnia Bashkimi, e cila hodhi bazat e alfabetit të gjuhës shqipe, si dhe hartoi një prej fjalorëve bazë të dialektit gegë. Në fund të vitit 2017, shtëpia u mor në mbrojtje nga shteti. Statusi aktual: Ekziston Burimi: Internet

1898, The Headship of the ‘Bashkimi’ Association Serreq, Shkodra, Albania.

The Headship of the “Bashkimi” Association: Mr. Preng Doçi, Mr. NdocNikaj, Mr. Nicholas Sheldija, Mr. Astrit Dedaj, Mr. Gjergj Koleci, Mr. JakSerreqi, Mr. Mark Shllaku, Mr. Pashk Bardhi, Mr. GjergjFishta, Mr. Dodek Koleci, Mr. Mehill Çuni, photographed by Kel Marubi. The house of Curani Family (later: Abbot Preng Doçi’s House), where in 1899 was founded the Association, which laid the foundation of the alphabet of Albanian language, and developed one of the basic dictionaries of Gheg dialect. By the end of 2017, the house was taken over by the state. Current Status: Exist Source: Internet

Shkurt-Mars 1920, Delegacioni i Shkodrës, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 31x21cm

Delegacioni i Shkodrës, i quajtur ndryshe Komisioni i Shkodrës, i ngarkuar me mbrojtjen e qytetit nga ushtria jugosllave, menjëherë pas krijimit të Qeverisë së Lushnjes. Letërkëmbimet e Komisionit me ministrin e Brendshëm të kohës, z. Ahmet Zogu, janë nënshkruar nga: Kryetari i Bashkisë z. Musa Juka, z. Man Hoti, z. Hilë Mosi, z. Muharrem Kazazi, z. Selim Reçi, z. Filip Kraja, z. Filip Suma, z. Pashko Ashiku, z. Shaqir Begu, z. Pashko Gurakuqi, z Abdyl Lluja, z. Sulejman Shefik Bushati dhe z. Zenel Mandiqi. Statusi aktual: Nuk dihet Zotërues: FeridLluja

February-March 1920, The Delegation of Shkodra, Shkodra, Albania. Black and white, 31x21cm

The Delegation of Shkodra, also called the Shkodra Commission, in charge of protecting the city from the Yugoslav Army, immediately after the establishment of the Lushnja Government. The Commission’s correspondence with the Minister of Internal Affairs of the time, Mr. Ahmet Zogu, were signed by: Mayor of the Municipality Mr. Musa Juka, Mr. Man Hoti, Mr. Hilë Mosi, Mr. Muharrem Kazazi, Mr. Selim Reçi, Mr. FilipKraja, Mr. Filip Suma, Mr. Pashko Ashiku, Mr. Shaqir Begu, Mr. Pashko Gurakuqi, Mr. Abdyl Lluja, Mr. Sulejman Shefik Bushati and Mr. Zenel Mandiqi. Current status: Not known Courtesy of: Ferid Lluja

1925, Sahati i Inglizit, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 15x10 cm

Sahati i Inglizit ose si njihet ndryshe Kulla e Sahatit bashkë me shtëpinë karakteristike është ndërtuar nga lordi anglez Paget, në fund të shekullit XIX. Ky objekt është monument kulture. Gjatë periudhës së rregjimit totalitar ka shërbyer si Muze Historik i Qytetit deri me ardhjen e demokracisë, kur iu kthye ish-pronarëve, familjes Ulqinaku. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Ferid Lluja

1925, Sahati i Inglizit, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 15x10 cm

The Englishman' Tower or otherwise known as The Clock Tower along with the characteristic house was built by the English lord Paget at the end of the XIXth century. This building is a cultural monument. During the totalitarian period, it served as the Historical Museum of the City, but during the democracy time, it was returned to the former owners of the Ulqinaku family. Current Status: Exist Owner: Ferid Lluja

Shkurt 1936, Lagjja “Piacë” nën përmbytje, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Qendra e qytetit të Shkodrës e përmbytur nga vërshimi i lumit Kir. Foto: Jakova Zotëruese: Ani Naraçi

February 1936, “Piacë” neighborhood under floods, Shkodër, Albania. Black and white, 9x6 cm

The city center of Shkodra flooded by the Kir River. Photo: Jakova Courtesy of: Ani Naraçi

17 Shkurt 1937, Shtëpia e Nush Topallit (më vonë Turizmi i vjetër), Lagjja ”Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 16x12 cm

Paria e Shkodrës, pas takimit me motrat e Mbretit Zog, të cilat vizituan Shkodrën në Shkurt të vitit 1937. Në pjesën e pasme të fotografisë shkruhet: “Për kujtim. Tuej dalë prej vizitës që i banë princeshave Mbretnore Naltsive Tyne Myzejen, Ruhije e Mexhide, me rasën që erdhën në Shkodër datë 15/II/1937. I banë vizitë d. 17/II/1937.” Statusi aktual: Nuk ekziston. Zotërues: Ferid LLuja

February 17th, 1937, The house of Nush Topalli (later Turizmi i vjetër), ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 16x12 cm

The Nobles of Shkodra, after meeting the King Zog’s sisters, who visited Shkodra in February 1937. At the back of the photo is written: “For memorial, exiting from their visit to the Royal Princesses Their Highness of Myzejen, Ruhije and Mexhide, on the occasion of coming to Shkodra on 15/II/ 937. Visited d. 17/II/1937.“ Current status: Does not exist Courtesy of: Ferid Lluja

58 Para viteve ’40-të, Kolegji Saverian, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 8x13 cm

Kolegji Saverian (sot, Gjimnazi “Pjetër Meshkalla”) e hapi veprimtarinë e vet në Shkodër në mesin e shekullit XIX. Kontributi i tyre ishte jo vetëm në veprimtarinë fetare, por edhe kulturore e shoqërore, si: ngritja e shtypshkronjës së parë, krijimin e bandës së parë muzikore e të orkestrave moderne, fillimin e artit dramatik, lulëzimin e shoqërive kulturore, patriotike e sportive, mbledhjen e koleksionit të famshëm numizmatik, etj. Kontribut mjaft i veçantë mbetet vepra historike fort të çmueshme mbi historinë e Shqipërisë “Illyricum Sacrum”. Seminari u mbyll më 1947 me ardhjen e komunizmit, për t’u rihapur përsëri më 1991. Statusi: Ekziston Zotërues: Arkiva e Jezuitëve

Before the 1940s, The Saverian College, Shkodra, Albania. Black and white, 8x13 cm

The Saverian College (today, ‘Pjetër Meshkalla’ Gymnasium) opened its activity in Shkodra in the mid-19th century. They brought a great contribution in cultural and social activities, such as: the establishment of the first printing house, the creation of the first musical band and modern orchestras, the launch of dramatic art, the flourishing of cultural, patriotic and sports associations, the gathering of the famous numismatic collection, etc. A special endeavor remains the valuable work on the history of Albania "Illyricum Sacrum". The seminar was closed in 1947 with the arrival of communism, to be re-opened again in 1991. Current status: Exists Courtesy of: The Jesuits’ Archives

Dhjetor 1941, Kisha ortodokse, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 5,5x5,5 cm

Nga e majta: znj. Esterina Fabiani, znj. Liljana Fabiani dhe znj. Antonieta Fabiani. Shtëpia është 200- vjeçare, pronë e një italiani të shpërngulur në Shqipëri për tregti, z. Nikola Fabiani. Kisha ortodokse mbrapa është shembur për të ndërtuar ish-Shtëpinë e Oficerëve. Statusi: Nuk ekziston Zotëruese: Ani Naraçi (stërmbesa)

Dec 1941, Orthodox Church, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 5,5x5,5 cm

From left: Ms. Esterina Fabiani, Ms. Liljana Fabiani and Ms. Antonieta Fabiani. The house is 200-year- old, owned by an Italian tradesman who came in Albania, Mr. Nikola Fabiani. The Orthodox Church in the background is destroyed and is built former House of Officers. Current status: Nuk ekziston Courtesy of: Ani Naraçi (great-granddaughter)

1941, Martesa e Liza Marubit, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 18x13 cm

Martesa e znj. Liza Marubi (Suma) e bija e z. Kel Marubi duke dalë nuse prej shtëpisë së vajzërisë, e shoqëruar nga kumbari i saj. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Tonin Alimhilli

1941, The wedding of Liza Marubi, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 18x13 cm

The wedding of Ms. Liza Marubi (Suma) daughter of Mr. Kel Marubi, leaving her girlhood house, accompanied by her own godfather. Current Status: Exists Courtesy of: Tonin Alimhilli

16 Prill 1943, Shkolla e vajzave “Hodo Pasha”, Lagjja “Dudas”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 23x17 cm

Nxënëset e shkollës së vajzave “Hodo Pasha” në përfundim të vitit shkollor 1942-1943. Disa nga mësuesit ishin: znj. Katerina Doda, znj. Çile Ndoja, znj. Hajrije Kraja, znj. Viktorije Kosmaçi, znj. Luigjina Gjyshja, znj. Safete Leskoviku, znj. Mrika Xhoxha etj. Disa prej drejtuesve të shkollës ishin z. Et’hem Osmani, z. Hysen Lohja etj. Kjo shkollë laike u hap më 1925, krahas simotrës, shkollës së djemve “Oso Kuka” po në këtë lagje. Për shkak të rritjes së numrit të nxënësve, shkolla ndërroi disa herë vendndodhjen. Në foto është vendndodhja e dytë në shtëpinë e z. Kasem Muho Krajës, në rrugën “Udhakryq”. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Bahri Kasemi

April 16th, 1943, Girls’ school Hodo Pasha, ‘Dudas’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 23x17 cm

Students of the girls’ school Hodo Pasha at the end of the school year 1942-1943. Some of the teachers were: Ms. Katerina Doda, Ms. Çile Ndoja, Ms. Hajrije Kraja, Ms. Viktoria Kosmaçi, Ms. Luigjina Gjyshja, Ms. Safete Leskoviku, Mrs. Mrika Xhoxha etc. Some of the school principals were Mr. Et’hem Osmani, Mr. Hysen Lohja and others. This secular school opened in 1925, along with the boys’ school “Oso Kuka” in the same neighborhood. The school changed the location several times due to the increase of the number of pupils. In the photo it is shown the second location, the house of Mr. Kasem Muho Kraja, on “Udhakryq” street. Current Status: Does not exist Courtesy of: Bahri Kasemi

1 Maj 1947, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 15x10 cm

Foto gjatë parakalimit të “1 Majit”, Dita e Punëtorëve, ku organizoheshin festime të mëdha. Të rinjtë parakalonin me mjete pune në dorë (si kazma, lopata etj). Plot qytetarë shkodranë kanë dalë për të parë këtë parakalim. Kafe Adriatik ka qenë në krah të Kafes së Madhe, aty ku ndodhet Posta sot. Godina 2-katëshe shërbente si bar në katin përdhe, ndërsa në katin e parë për banim. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotërues: Viktor Jubani

1 st May 1947, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodër, Albania. Black and white, 15x10 cm

Photo during the parade of ‘May Day’, International Workers’ Day, where were organized big celebrations. Young people march with working tools in hand (like pickaxes, shovels etc.). Lots of citizens gathered to see this parade. ‘Kafe Adriatik’ was located on the side of ‘Kafja e Madhe’, where today the post office is. The 2-storey building serves as a bar on the ground floor, while on the ground floor for residential use. Current status: Does not exist Courtesy of: Viktor Jubani

Mesi i viteve ’40-të, Pazari i Vjetër, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 8x5,5 cm

Pazari i Vjetër ishte vendosur në afërsi të qytetit të vjetër, poshtë Kalasë së Rozafës e në breg të liqenit në Shkodër. Si një prej pazareve më të mëdha në Ballkan, ai kishte rreth 1500 dugaja, 8 banka dhe lidhej me gjithë vendet e rajonit përmes transportit ujor. Pazari i stilit oriental nënkuptonte që aty prodhoheshin produktet dhe aty shiteshin. Në vitet ’60-të rregjimi komunist e shkatërroi pazarin duke i zhdukur artefaktin më të çmuar të qytetit që dëshmonte tërë ngritjen e zhvillimin ekonomik të veriut të vendit. Statusi: Nuk ekziston Zotërues: Arkivat e Jezuitëve

Mid of the 1940s, The Old Bazaar, Shkodra, Albania. Black and white, 8x5,5 cm

The Old Bazaar was located near the old town, down the Rozafa Castle on the shore of Shkodra Lake. As one of the biggest bazaars in the Balkans, it contained about 1,500 shops, 8 banks connected to all the countries of the Region through water transport. The oriental style bazaar meant that the products were produced and sold at the same place. In the 1960s, the communist regime destroyed it by extinguishing the city's most precious artifacts that witnessed the entire economic development of the northern city. Status: Does not exist Courtesy of: The Jesuits’ Archives

1951 1952, Kursi i analfabetizmit, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Disa gra e vajza shkodrane që sapo kanë dalë nga kursi i analfabetizmit. Ndërtesa ishte pronë e familjes Hebovija, ndërsa në momentin e shkrepjes së fotografisë, ishte sekuestruar nga shteti komunist për t’u shëndrruar në Shkollë Kundër Analfabetizmit. Më pas, aty u hap shkolla “10 Korriku”, e më vonë u kthye në Qendër Llogaritëse. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Edlira Përhati Bajraktari

1951-1952, Illiteracy course, Shkodër, Albania. Black and white, 9x6 cm

Some women and shkodran girls who have just left from the illiteracy course. The building was owned by the Hebovija family, which and at the time of shooting the picture was seized by the communist state to turn into the School Against Illiteracy. Then, the ‘10 Korriku’ school was opened, and later it was turned into a Calculation Center. Current status: Exists Courtesy of: Edlira Perhati Bajraktari

28 Shkurt 1960, Lagjja “Arra e Madhe”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e Zi, 9x6 cm

Znj. Angjelina Delija duke pozuar përballë shkollës së vjetër “Ndoc Mazi”. Znj. Delija dhe familja e saj sapo ishin kthyer nga Tepelena, ku qenë internuar për shkak të arratisjes në Itali të vëllait të saj, piktorit të njohur z. Lin Delija. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Angjelina Delija

February 28, 1960, ‘Arra e Madhe’ neighbourhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

Ms. Angjelina Delija photographed in front of the old school Ndoc Mazi. Mrs. Delija and her family was turned back from Tepelena, where were deported due to the brother’s escape in Italy, the prominent painter Mr. Lin Delija. Current status: Does not exist Courtesy of: Angjelina Delija

66 1964, Shatërvani, Lagjja “Vasil Shanto”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 6,5x9 cm

Znj. Jolanda Fanko Kasemi në një moment pushimi pranë shatërvanit më të vjetër në qytet, i cili u ndërtua në vitet ‘30-të dhe vazhdon të ekzistojë edhe sot. Mbrapa në sfond ndodhet shtëpia e familjes z. Hasan Bekteshit (sot restorant me të njëjtin emër) dhe një lapidar si simbol i Lëvizjeve të Luftës së Dytë Botërore. Statusi: Ekziston Zotërues: Bahri Kasemi

1964, The fountain, ‘Vasil Shanto’ neighborhood’ Shkodra, Albania. Black and white, 6,5x9 cm

Mrs. Jolanda Fanko Kasemi for a break nearby the oldest fountain in the city, which was built in the 1930s and continues to exist even nowadays. In the background is the home of the Hasan Bekteshi family (restaurant of the same name today) and the lapidary as a landmark in memory of Movements in World War II. Current status: Exists Courtesy of: Bahri Kasemi

67 1967, Katër studente, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 6x9 cm

Vajza të reja studente gjatë sezonit të provimeve duke pozuar para derës së familjes Gegë Marubit. Nga e majtja: znj. Maja Tirana, znj. Tereza Marubi, znj. Fatmira Alibali dhe znj. Antoneta Preka. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Maja Tirana

1967, Four young students, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 6x9 cm

Young students during the exam season posing in front of the Gegë Marubi family door. From left to right: Ms. Maja Tirana, Ms. Tereza Marubi, Ms. Fatmira Alibali and Ms. Antoneta Preka. Current Status: Exists Courtesy of: Maja Tirana

1966, Kolektivi i mësuesve të shkollës “Perlat Rexhepi”, Lagjja “Kiras”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x8 cm

Kolektivi i mësuesve të shkollës “Perlat Rexhepi” (sot shkolla “Azem Hajdari”). Lart nga e majta: 1. znj. Marije Koleka, 2. z. Faik Dizdari, 3. znj. Drita Gjata, 4. z. Qazim Kullolli (drejtori i shkollës), 5..., 6. znj. Xita Përkola, 7. z. Myzafer Cena, 8. z. Sami Kuka, poshtë nga e majta: z. 1. Adem Fishta, 2...., 3. znj. Sanije Bala, 4. znj. Sabahet Ceka, 5. z. Petrit Sulo, 6. z. Kydret Bekteshi, 7...., 8. z. Jonuz Bala. Shkolla u hap fillimisht në shtëpinë e Dulo Buliqit më1947, ku funksionoi deri më 1974. Në sfond duket shtëpia e familjes Basha që thirrej shtëpia e “Cafës së Vogël” që kishte pamje nga oborri i shkollës. Banesë e stilit modern, e ndërtuar rreth viteve ’40-të. Statusi aktual: Ekziston Zotërues: Bahri Kasemi

1966, The group of teachers of the school ‘Perlat Rexhepi’, ‘Kiras’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 14x8 cm

The group of teachers of the school “Perlat Rexhepi” (today “Azem Hajdari” school). Top row, from left to right: 1. Mrs. Marije Koleka, 2. Mr. Faik Dizdari, 3. Mrs. Drita Gjata, 4. Mr. Qazim Kullolli (school director), 5 ..., 6. Mrs. Xita Përkola, 7. Mr. Myzafer Cena, 8. Mr. Sami Kuka, down row, from left to right: 1. Mr. Adem Fishta, 2 ...., 3. Mrs. Sanije Bala, 4. Mrs. Sabahet Ceka, 5. Mr. Petrit Sulo, 6. Mrs. Kydret Bekteshi, 7 ..., 8. Mr. Jonuz Bala. The school was first opened in the house of Dulo Buliqi, where it functioned until 1974. In the background is the house of Basha family, which was called “Cafa i Vogël” with a view from the school yard. Modern style house built around the ‘40s. Current Status: Exists Courtesy of: Bahri Kasemi

Vitet ’70-të, Shtëpia e Hodo Pashë Sokolit, Lagjja “Dërgut”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6cm

Shtëpia e z. Hodo Pashë Sokolit, patriot e luftëtar dhe veprimtar i Lidhjes së Prizrenit. Një shtëpi e madhe 2-katëshe me bahçe e kopësht të madh që kishte mbi 120 rrënjë pemë frutore. I biri z. Isuf Sokoli ishte diplomat e kishte 8 fëmijë, të cilët me ardhjen e regjimit komunist, u persekutuan nëpër burgje e internime. Aktualisht shtëpia është e braktisur, vetëm gjysma e saj ekziston ende në gjendje të mjerueshme, edhe pse është monument kulture i kategorisë I (i shpallur rreth viteve ’70-të). Statusi aktual: Ekziston, e braktisur Zotëruese: Sabrije Isuf Sokoli

70s, House of Hodo Sokoli, ‘Dërgut’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

House of Hodo Sokoli, patriot, warrior and activist of the League of Prizren. It is a large 2 storey house with a wide garden with over 120 fruit trees. His son, Mr. Isuf Sokoli was a diplomat and had 8 children who, with the arrival of the communist regime were persecuted with imprisonment and deportation. Currently, the house is abandoned, only half of it is still in a deplorable state, although it is Monument of Culture, 1st category (declared around the 70s). Current Status: Exists, abandoned Courtesy of: Sabrije Isuf Sokoli

70 14 Korrik 1974, Kampi i pushimit të pionierit, Shirokë, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 6x9 cm

Renata dhe profesoreshë Suzana nga Tirana, te Vila e Zogut në Shirokë (atëherë Kampi i pushimit të pionierëve). Vila e Mbretit Ahmet Zogu u ndërtua më1925 në lagjen buzë Liqenit të Shkodrës, si dhuratë nga tregtarët e Shkodrës. Banesa 2-katëshe me stil neo-klasikka një pamje panoramike të veçantë, e ndërtuar në kodër me pamje përballë Liqenit mes selvive e gjelbërimit ku ngjitesh përmes dhjetëra shkallëve të jashtme në natyrë. Në vijim, gjatë regjimit monist ajo kaloi në favor të shtetit dhe u shndërrua në Kamp pushimi për pionierët derisa më2013 i kthehet Princit Leka Zogu II. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Renata Musheza

July 14th, 1974, The pioneer vacation Camp, Shirokë, Shkodër, Albania. Black and white, 6x9 cm

Renata and teacher Suzana from Tirana, photographed at Zogu’s Villa in Shiroka (then the pioneer vacation Camp). King Ahmet Zogu’s Villa was built in 1925 in the neighborhood by the Lake of Shkodra, as a gift from the merchants of Shkodra. The 2-story, neo-classic building style has a unique panoramic view, built on a hill overlooking the Lake in between the woods and the greenery, where you can climb through dozens of outdoor stairs. During the monist regime, itwas seized by the state and became a pioneering holiday camp until in 2013 when it was returned to Prince Leka Zogu II. Current Status: Exists Courtesy of: Renata Musheza

1971, Shoqe fëmijërie, Lagjja “Piacë”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 9x6 cm

Shoqe fëmijërie: zonjusha Alma Bazhdari, zonjusha Irena Balca dhe zonjusha Xhilda Alimhilli, të buzëqeshura pozojnë në një ditë pranvere të vitit 1971 te “Turizmi i vjetër”, pronë e z. Nush Topalli. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Irena Balca

1971, Childhood friends, ‘Piacë’ neighborhood, Shkodra, Albania. Black and white, 9x6 cm

Childhood friends: Miss Alma Bazhdari, Miss Irena Balca and Miss Xhilda Alimhilli, photographed ona spring day in 1971 at the ‘Turizmi i vjetër’, owned by Mr. Nush Topalli. Current status: Does not exist Courtesy of: Irena Balca

1990, Lagjja “Serreq”, Shkodër, Shqipëri. Bardh e zi, 14x9 cm

Nga e majta: 1..., 2..., 3. znj. Lili Fabiani, 4..., 5..., 6. z. Kel Naraçi, 7... dhe 8. Znj. Esterina Fabiani Naraçi. Fotografia është marrë nga z. Ded Jakova, si xhirim i një filmi të shkurtër në shtëpinë e familjes Kakarriqi, ish-Shtëpia e Pionerëve të Enverit. Rreth vitit 2010 edhe pse banesa ishte e mbrojtur si monument kulture, ajo u shemb për të ndërtuar një pallat shumëkatësh. Statusi aktual: Nuk ekziston Zotëruese: Ani Naraçi

1990, ‘Serreq’ neighborhood, Shkodër, Albania. Black and white, 14x9 cm

From left: 1 ..., 2 ..., 3. Ms. Lili Fabiani, 4 ..., 5 ..., 6. Mr. Kel Naraçi, 7 ... and 8. Ms. Esterina Fabiani Naraçi. The photo was taken by Mr. Ded Jakova, as a record for a short film in the house of Kakarriqi family, the former Enver Hoxha’s Pioneers House. About 2010, even though the building was protected as a culture monument, it was destroyed to build a multi-storey building. Current status: Does not exist Courtesy of: Ani Naraçi

73 1990, Rruga e Jezuitëve, Shkodër, Shqipëri. Me ngjyra, 10x15 cm

Znj. Alma Bazhdari Naraçi me të bijën znj. Ani Naraçi 3-vjeçare. Në sfond duket shtëpia e Gjon Markagjonve. Banesa ndodhet në qendër te qytetit te Shkodrës. Është një ndërtim monumental i shek XIX që i dedikohet familjes së Gjonmarkajve. Ka një stil mjaft elegant që tërheq vëmendjen e vizitorëve të huaj. Pranë saj ndodhet dhe banesa e kësaj familjeje, por që ka pësuar ndryshime të rëndësishme në raport me strukturën fillestare. Si familje e pasur do ndërtonin një shtëpi në Shkodër, si qendra e madhe ekonomike e Veriut dhe ishte e vetmja banesë me kullë, për të treguar pushtetin që mbartnin. Statusi aktual: Ekziston Zotëruese: Ani Naraçi

1990, ‘Jesuits’ street, Shkodra, Albania. Colored, 10x15 cm

Ms. Alma Bazhdari Naraçi with her daughter Ms. Ani Naraçi 3-year old. In the background is the house of Gjon Markagjon. The house is located in the center of the city of Shkodra. It is a 19th century monumental building dedicated to the family of Gjonmarkaj. There is a fairly stylish style that attracts the attention of foreign visitors. Next to it is the dwelling of this family, but has undergone significant changes in relation to the initial structure. As a wealthy family, they built a home in Shkodra, the North’s largest economic center, and it was the only flat tower to show the power they carried. Current Status: Exists Courtesy of: Ani Naraçi

Harta e banesave | SHKODRA | Map of houses

LIQENI I SHKODRËS

Legjenda | Legend

ekziston | exist 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

shtëpia e Abatit familja Alimhilli familja Bala familja Basha familja Bekteshi (H.) familja Bekteshi (T.) familja Boriçi familja Buliqi familja Çefa familja Çeka familja Dibra (Sh.) familja Fabiani familja Fani familja Guga familja Halili familja Jubani

17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32.

familja Kastrati (H.) familja Kastrati (T.) familja Lluja familja Luli familja Markagjoni familja Marubi familja Muça familja Osmani familja Pali familja Repishti familja Shkreli familja Sokoli familja Ulqinaku familja Zogu Kompleks Urban Kuvendi i Jezuiteve

SHIROKË

nuk ekziston | does not exist 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45.

familja Bazhdari familja Bejta familja Biba familja Buka familja Cani familja Dibra (J.) familja Hoxha familja Gjonej familja Kakarriqi familja Kiri familja Koliqi familja Kraja familja Leka

46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57.

familja Plani familja Tepelia familja Tirana familja Toma (B.) familja Toma (V.) familja Topalli familja Volaj familja Zylaj Kafe Adriatik Kisha Ortodokse Pazari i Vjetër Radio Shkodra (vj.)

DOBRAÇ

SKËNDERBEG

8 4

KIRAS

RUS

39 DUDAS UDHAKRYQ

19 15

3 24 DËRGUT

47 FUSHË ÇELË 57 17 38 29 27 5 NDOCAJ 13 37 26 ZDRALE 18 6 51 54 55 40 PIACË 36 2 25 50 41 SERREQ 22 16 12 21 43 1 53 PARRUCË 32 14 33 TOPHANE 46 49 20 PERASH 52 11 9 ARRA E MADHE XHABIAJ DRAÇIN

QAFHARDHI

PAZARI I VJETËR ir iK lum

56 TEPE lum iB un a

Punoi: Liridona Ura Jozefina Lekaj

LUGUÇEZME

QAFË

i Drin lum

BAHÇALLËK

AJASËM

0.25

0.5km

Harta e Shkodres Aluizni 2008

Pjesëmarrësit në konkursin e fotografisë BANESA SHKODRANE PARA VITEVE ‘90- të Adem Shkreli Alma Bazhdari Angjelina Delija Ani Naraçi Antonela Bazhdari Arjan Gogaj Artan Zylaj Aurora Piroviq Bahri Kasemi Besnik Shkreli Edlira Përhati Bajraktari Engjell Çeka Erleta Bekteshi Ervin Cani Eva Xhabija Fatbardha Hoxha Zylaj Fatlum Nurja Ferid Lluja Genc Shpori Gjergj Spathari Hasan Kaduku Iden Temali Irena Balca Ismet Halili Keler Shantoja Lekë Plani Leonard Guga Maja Tirana Margarita Alimhilli Paskual Nenshati Paulin Ujka Redi Gjonej Renata Musheza Sabrije Isuf Sokoli Skënder Temali Stela Franje Tonin Alimhilli Viktor Jubani Xaira Kastrati

SHKODRA familja ime, shtëpia ime, historia ime SHKODRA my family, my home, my story

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë Shkodra-familja ime, shtëpia ime, historia ime [album] = Shkodra-my family, my home, my story / përg. Eltjana Shkreli. – Shkodër : GO 2, 2018 80 f. : me foto bardhë e zi ; 20 cm. ISBN 978-9928-4461-2-1 I. Shkreli, Eltjana përg. 1.Banesa

2.Familja 5.Albume

3.Historia 4.Fotografi 6.Shkodër

711.58(496.514) (084.12) 929.5(496.514) (084.12)

Organizatë për Planifikim të Qëndrueshëm Urban Sustainable Urban Planning Organization Blv. “Skënderbeu”, Nd.34, H2, Ap1 4001 Shkoder Albania +355(0)695590290 info@go2albania.org www.go2albania.org