De Gezondheidsdienst voor Dieren NIEUWSBRIEF VOOR PRACTICI • JAARGANG 19 • JUNI 2013
06
Veterinair
Hypervitaminose D bij schapenlammeren
Recent stuurde een schapenhouder een vier weken oud Texels lam in voor pathologisch onderzoek. Het lam bleek nierfalen en in meerdere organen calcificaties te hebben, waardoor er een verdenking van hypervitaminose D was. Toen contact werd opgenomen met de schapenhouder, vertelde deze nog drie lammeren te hebben met dezelfde verschijnselen; ze vermagerden, dronken te veel water en hadden bleke slijmvliezen. Uit de bedrijfsanalyse bleek dat de schapenhouder zijn ongeveer drie weken oude lammeren eenmalig een injectie van 2 cc vitamine D3 (1.000.000 IE cholecalciferol/ml) en een multivitaminepreparaat met o.a. cholecalciferol had toegediend. Hij had dit gedaan op advies van een collega-schapenfokker. Op het bedrijf zijn twee vermagerende lammeren met bleke slijmvliezen en een aantal op het oog gezonde koppelgenoten bekeken. Van deze lammeren zijn monsters genomen om andere oorzaken van anemie uit te sluiten en om de schade aan onder andere de nieren van de lam-
meren te bepalen. Ook is nog één van de twee aangedane lammeren pathologisch onderzocht. Op de röntgenfoto’s van dit lam waren calcificaties in meerdere organen te zien. Hypervitaminose D is zeer beperkt beschreven bij herkauwers. Humaan is in de jaren ’50 en ’60 redelijk veel onderzoek gedaan naar de aandoening. Onder Nederlandse omstandigheden is een extra aanvulling van het rantsoen van schapen met vitaminepreparaten niet nodig. Vaak worden de preparaten toegediend onder het mom ‘baat het niet dan schaadt het niet’, maar deze casus laat zien dat het gebruik niet zonder risico is. Drs. René van den Brom, dierenarts kleine herkauwers
Zwavelwaterstof in drinkwater: angstige varkens Onlangs bleek op een zeugenbedrijf zwavelwaterstof (H2S) voor te komen in het drinkwater als gevolg waarvan de zeugen angstig gedrag vertoonden. H2S kan in water worden aangetoond bij een concentratie van meer dan 0,02mg/l. Omdat de stof bij deze concentratie ook al direct problemen oplevert, mag H2S niet aantoonbaar in water voorkomen. In bronwater kunnen zwavelverbindingen voorkomen die door bacteriën in H2S kunnen worden omgezet. Indien dit plaatsvindt in een gesloten drinkwatersysteem, krijgen de varkens dit binnen met het drinkwater. H2S heeft de bekende rotte eierengeur en is voor de mens al in lage concentraties te ruiken (0,5 ppb in lucht), zelfs als het H2S-bevattende water is gebruikt voor het aanmaken van brijvoer. H2S heeft een verlammend effect op zenuwen en het centraal zenuwstelsel. De stof vormt een verbinding met ijzer in de mitochondriale cytochroomenzymen waardoor de celademhaling ernstig wordt verstoord. In hoge concentraties (boven 250 ppm), bijvoorbeeld als gas vanuit
een mestput, kan H2S dodelijk zijn. Bij dergelijke concentraties is de rotte eieren geur overigens niet meer waarneembaar door verlamming van de reukzenuwen. Op H2S te onderzoeken materiaal (water, brijvoer) dient luchtdicht verpakt te worden ingestuurd, anders is het gas al verdwenen uit het materiaal voordat het kan worden onderzocht. Om H2S uit drinkwatersystemen te verwijderen is beluchting nodig. Dit is vooral van belang bij de aanwezigheid van ontijzeringsinstallaties in combinatie met zwavelhoudend bronwater (ijzersulfaat). Dr. Theo Geudeke, dierenarts varkensgezondheidszorg
BVD-beslisboom online
Sinds kort is op www.gddeventer.com de ‘BVD-beslisboom’ te vinden. Een handig digitaal instrument voor veehouders met vragen over BVD, de BVD-situatie op hun bedrijf of de uitslag van een BVD-onderzoek. De BVD-beslisboom biedt kennis op maat en kan wellicht dienen als een handig hulpmiddel bij uw adviesgesprek. Door middel van een paar simpele muiskliks beantwoordt de veehouder een aantal gerichte vragen, waardoor snel de gezochte informatie wordt gevonden, toegespitst op de persoonlijke situatie. GD Veterinair | juni 2013 |
1