lK ZAL JELUIERS IN- EN EUTGANG BEWAOREN

Ik zaljeluiers in- en eutgang bewaoren

(Omwille van dc leesbaarhcid schrijf ik hct voegwoord en zoals in het standaardNederlands; in het Urkcr dialect wordt het uitgesproken als in. Ook heb ik gecn accenten geplaatst om de verschillen tussen korte en lange klinkers aan te geven. De enige uitzondering is de u, die klinkt als in het Engelse but).

Ik verskiet ervan as ik de vuurzitter oor zeggen dat we ’t leste vursien zullen zingen. M’n gedachten kan ik er niet langer bijouwen. Ok de woorden van’t dankgebed kunen gien ingang bij m’n venen. Och ai! Nog effies en ik moet voort. Ik zou zo graag langer willen bleven en nog vuul maar oren. Ik eaw glad gien zin om nou al voort te goon, maar ik wiet dat ’t moet. Dan rees ik van m’n binkien op en zonger ok maar ien woordjen te gieven skiet ik as een koegel op de duur an, steuf ’t portaoltjen duur en vlieg de straot op. M’n arte zal zo m’n leef eutwuppen! ’t is ok zo begrotelik dat ik ier vandeen moet. Ik kreeg ’t gevoel of een onzichtbaore aand m’n nor vuren drokt en vaag wor ik gewaor waor ie m’n ene wil eawen. Ik wiet dat’t gien zin et om te prebieren een angere kaant eut te goon, want op dit ogenblik is die aand toch starker dan meen wil. En wat zou ’t ok, er is op dit stukkien laand midden in de zie ommers toch gien beter plekkien waor een ziel in nood tot rust kan koemen?

Ik steek de Prins Indrikstraot over en belaan op’t paodjen dat langerst de kark lopt. Minsen kiengeren, wat stot er een sturm. Dat likt op zwaor weer vannacht. Nee, de vissers zullen er aans beslist niet eutgoon. Gelokkig eaw ik vor een ogenblikkien een oppertjen van’t karkien en ok is de regen opouwen. Nor de verlichte ramen van Obadja wil ik niet kieken om’t m’n niet muuiliker te maken dan ik ’t toch al eaw. Mit’t karkof en de arrie van de zwiepende bomen zo vlakbij moet ik iniens dinken an de ouwejaorsavenddienst die ik in de kark miemaakte. Dat is nog niet zo lange gelien. Ik zat op de kraak, bij’t raam an de kaant van’t karkof. Duur de wiend worde de iele teed een tekkien mit een knarpend geluid langerst’t glas bewoegen. ’t Liek wel of de dood zelf mit een veniendige nagel an de reut zat te klauwen om oens te waorskuwen: dink er omme, jelui zitten daor nou wel zo koesterend in de warmte en in’t licht, maar’t verskil tussen mij en’t leven is niks angers dan een alve cintimeter duurzichtig en breekbaor spul! Net as ik op’t punt koem waor’t karkof an’t pad raakt, kreeg ik een arde tjomp van de sturm. As vanzelf duk ik een bietjen in elkanger en doen een steppien nor rechs, weg van ’t karkof. Die wiendstoot komt m’n goed eut, want - ik bekin’t maar aarlik - een lopien langerst dit plekkien veen ik altoos al een

119

120

bietjen skril, laot stoon bij nacht en ontij.

An’t eande van’t pad sloon ik gank linksof en loop de straot nor de vuurtoren in. Daor is’t witte ussien al. Er is gien snuut te zien. Ja toch, daor komt net een man z’n eus eut. Zouje maar niet liever achterje kacheltjen bleven ouwe! skreaw ik boven de wiend eut. Maar ’t likt wel of ik ’m niet betoet eaw, want ij lopt zonger wat te zeggen langerst m’n ene. Non dun niet, sjel Op de oek bleef ik effies stoon om nor de toren te kieken. ’t Is of ie daor in de oogte mit z’n lichtstraolen bessem de iele teed in de weer is om ervor te zurgen, dat vaneut de nachtelike emel gien stuffien neer zal daolen op dit neuvere diirp.

Dan loop ik de straot nor’t skoel in. Al gauw eaw ik’t an m’n linker-aand. Oge reest’t middengedielte eut boven de leage zedevlugels. ’t Is een nijt gebouw; maar ’t likt wel een ieuwenoud fort, even ongenaakbaor as de burcht van koning David. Wie zal zeggen oevuul kiengerzieltjes ier bezwikken onger zovuul verieveneid. Ommers, de kiengeren woenen bijna allemaol in kleane en leage ussies. Ik keer’m m’n rogge toe om nor de Staverse oogte te goon. In de leagte vor m’n is de sturm en’t breusende waoter. Een ogenblikkien bleef ik stoon. ’t Lokt m’n niet arg. Zou ik ier maar niet liever bleven, in de lijte van de bewoende warreld? Maar dan voel ik wier die aand: nor vuren, nor benien jie! Vlug goon ik dan de oogte neer en aar ik er arg in eaw, stoon ik op de steager die nor ’t strandjen got. Links is de aven, rechs benien m’n de dam waor de golven oge tugenop steuven. ’t Beast nogal, maar omdat ik de wiend achter eaw, is’t toch niet zo min as ik docht. ’t Is arg donker en ik moet goed acht gieven, want de steager is maar zuven planken bried. De aven legt vol. De wiend flut duur ’t waand van de skiepen en een outen hotter trekt krunend an z’n touwen. Die samenzang van wiend, waoter en skiepen klinkt skril en machtig mooi tegelik; asof de duvel zelf an z’n ketting legt te rammelen en een ingel er een vursien bij stot te zingen. Varder lopend voel ik iniens wier de twefel bij m’n opkoemen. Ik wiet niet of ik blede moet wezen mit de kostelike avend die ik ad eaw of dat ik m’n bedroefd zal voelen, omdat ik wel begreep dat ik dit nooit wier beleven zal. Maar och, bledeskap en zurgelikeid woenen in mij toch al jaoren in liefde samen en waoromme zou ik ze dan nou niet allebijen bleven koesteren? En as ik bedink dat dit meen weertjen is en dat dit stukkien van de warreld effies van mij alliendig is, gluupt de zurgelikeid eut emzelf een zedekamertjen in.

Daor eaw ik’t strandjen al. Bij’t witte lichtbaken is de skarpe bocht nor rechs. Ier moet ik eutkieken dat de wiend m’n niet van de steager kiepert. Dan zien ik’t rooie licht van’t vuurtjen. Nog effies tom ik tugen de sturm op, maar dan bin ik toch waor ik ene mos. Ongeran ’t treppien van ’t vuurtjen draai ik m’n omme en goon tugen iene van de paolen lunen. Daor, vaarweg op de bult legt’t durp mit z’n duur elkanger ekruulde straotjes en ussies. De maos van Obadja zullen nou zuutjesan op een

121

122

VWVw<".'"|

bedde goon. Op dit plekkien wil ik een teedjen bleven stoon om nao te drnken over alles wat ik vanavend oord eaw, over de grote verangerige die Urk mit ’t beginnen van de Zuierziewarken mie zal maken, over God en minsen en .. en..

Oe machtig! wat zal ik nou beleven! ’t Is of ik an m’n aoren nor de oogte etrokken wor en tegelik in een diepe ofgroend val. Ik klauw wild om m’n ene om niet te vallen. Maar dan voel ik ineens wier groend onger m’n bienen. Weg is de wiend, voort binnen de golven! As verdoofd kiek ik roend: rechs van m’n zien ik in ’t licht van branende lantaams op een briee kade een groot gebouw; ’t vuurtjen is een flink stok bij m’n vandeen eloepen, en ik stoon waarachtig op een stievige dam. En wat een lichten vor m’n eut! Vuul skiepen leggen er niet in de aven. De warkelikeid begint eandelik tot m’n duur te dringen. Dit is’t Urk in't naojaor van 1993! Maar oe bin ik ier zo terechtekeumen? Bin ik as in een slaap nor dit plekkien ekuierd en et alles wat ik vanavend beleefd eaw niet angers as een droom ewest? Of is wat ik nou zien een visioen en moet ik aans as een profeet vor de minsen geteugen over’t Urk dat koemen zal? Of wie wiet, eaw ik vor een ogenblikkien twie Urken zowat tegelik in m’n anen ad: ’t Urk van zo’n kleane zestig jaor gelien en dat van disse teed! Maar nee, ik wiet’t ok wel. Een mins kan maar in iene warkelikeid leven en daor et ie z’n anen al vol genoeg an. ’t Is m’n toch ok bekind dat an’t eande van de jaoren dartig’t plankier vervongen worde duur een kade en dat de dam een stok langer emaakt is? En dan, de ofslag daor an de overkaant - want dat is ’t gebouw dat ik zien - eaw ik ommers zelf zien bouwen? Nee, dit is meen warreld en meen warkelikeid. Maar wat lieken m’n belevenissen van disse avend echt! En’t et toch ok echt zo ewest in Obadja? Wat er in de jaoren allemaol verangerd mag wezen en oevaar’t durp ok’t nije laand in zal trekken, nooit mugen de Urkers vergeten oevuul ze te danken eawen an de minsen eut de teed dat Obadja over Urk ging.

Ik voel dat de kelte begint op te kreupen en op de torenklokke zien ik dat’t al laot eworren is. ’t Wordt m’n teed, want ik moet nog terogge nor waor ik vandeen ekeumen bin. En ik kan ok mit een gerust arte opstappen, want duur alle verangerige ene eawen de Urkers ommers al lange laoten zien dat ze toch wel bleven wie ze wazzen.

123