Dogmatiek

de dreigende overheersing door het Assyrische rijk. Duma zou hetzelfde zijn als Edom, een buurstaatje van Israel. Ook Dachsel wijst op deze dreiging, maar de tekst houdt volgens hem daamaast een aansporing in om zich bewust te zijn van de tekenen van de tijd en tegen het kwaad op te komen. Als de wachter in de nacht op Jezus Christus duidt, dan kan deze tekst bovendien beschouwd worden als de verwoording van het verlangen naar de komst van Gods Koninkrijk, aldus Dachsel. Het komt mij voor, dat deze interpretatie dichtbij de strekking van de woorden in de notulen komt.

Zoals uit het verslag over het hiervoor genoemde werkstuk al blijkt, leenden met name de opstellen over bijbelteksten zich bij uitstek voor beschouwingen over het heden, en voor bemoediging van de toehoorders. Dit was vooral in de jaren van de bezetting van groot belang. Zo stand boven de verhandeling, die Jan Pieter Otter in de vergadering van 3 november 1940 voor de vrienden hield, het Hebreeuwse woord Boldm. De notulen zeggen niets over de inhoud van dit werk¬ stuk, maar wel krijgen we te horen dat het om een vergelijking ging tussen de tijd waarin dit woord - het betekent wenende - geschreven werd en de dagen van nu. Aan welke plaats in de bijbel Bo/dm ontleend werd, vermeldt het verslag evenmin, maar op grond van een concordantie zou Ezra 3, de verzen 10 tot en met 12 hiervoor het meest in aanmerking komen. Daar wordt verteld over het leggen van de eerste steen voor de te herbouwen tempel, nadat een deel van het Joodse volk uit de Babylonische ballingschap naar Jeruzalem was teruggekeerd. De jongeren stonden te juichen; de ouderen, die de tempel van koning Salomo nog hadden gekend, huilden. De bedoeling van Otters betoog zal ongetwijfeld geweest zijn om zijn toehoorders erop te wijzen, dat ook de onderdrukking van nu zou uitlopen op een nieuw en vrij bestaan.

Dogmatiek

De opstellen in deze rubriek kunnen worden onderverdeeld in twee groepen. De eerste omvat de inleidingen over theologische vragen; de tweede de verhandelingen over de leer van de kerk. In de eerste categorie treffen we titels aan als Sabbats Rust en Sabbats Heiliging, Ben ik uitverkoren, Gods Voorzienigheid, De DrieEenheid ofHet Wezen Gods, en Na het sterven. Een aantal van deze werkstukken ontstond als antwoord op een vraag uit de vragenbus, zoals we verderop nog zullen zien. Van de opstellen die de leer van de kerk behandelden, noem ik De Sacramenten, Het huwelijk, De leer van Christus en de leer van den Paus. Alleen al omdat laatstgenoemd werkstuk door twee personen werd voorbereid en ten gehore

83