Informacje – Kultura – SpołeczeńStwo
RWA KULSZOWA Rwa kulszowa inaczej ischialgia lub lumbago, potocznie nazywana atakiem korzonków nerwowych, to zespół objawów wywołanych zaburzeniami ze strony nerwu kulszowego. Jest to zespół korzeniowy charakteryzujący się bólem promieniującym od okolicy lędźwiowo-krzyżowej do pośladka oraz przeważnie dalej, wzdłuż tylnej lub tylno-bocznej powierzchni kończyny dolnej, nawet do stopy. Przyczyną większości przypadków rwy kulszowej jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, której etiologia i mechanizm powstawania nie są w pełni wyjaśnione. Przyjmuje się, że zmiany zwyrodnieniowe noszą znamiona zużycia wynikającego ze stojącej postawy człowieka i obciążeń kręgosłupa. Dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne, przeciążenia wynikające z wysiłku fizycznego, siedzący tryb życia, układ hormonalny i immunologiczny, obciążenia emocjonalne, sposoby odżywianie się i otyłość. Przyczyną rwy kulszowej są również zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykręgowych zwane dyskopatią. Prowadzą one do wysuwania się dysków, zwężenia otworów międzywyrostkowych i ucisku korzeni nerwowych z dołączeniem wtórnych zmian zapalnych. Rwa kulszowa pojawia się w momencie, kiedy dyski zaczynają wystawać poza oś kręgosłupa i uciskać korzonki nerwowe. Ucisk i/lub zapalenie tych korzeni jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej. Może się pojawić również u osób narażonych na przeciążenia kręgosłupa związane z pracą zawodową lub aktywnością fizyczną, a także u kobiet w ciąży, u których zmienia się środek ciężkości ciała i osłabienie mięśni. Ucisk na nerw kulszowy spowodowany REKLAMA
Występuje po wysiłku lub pracy w pozycji pochyłej, później dołączają się okresowo ostre, trwające kilka dni jednostronne bóle połączone z usztywnieniem kręgosłupa i przykurczem mięśni (tzw. postrzał – lumbago).
może być również cukrzycą, otyłością, stanem zapalnym bądź nowotworem. Rwa kulszowa może zaczynać się nawracającymi bólami okolicy lędźwiowo-krzyżowej, początkowo o tępym charakterze. Występuje po wysiłku lub pracy w pozycji pochyłej, później dołączają się okresowo ostre, trwające kilka dni jednostronne bóle połączone z usztywnieniem kręgosłupa i przykurczem mięśni (tzw. postrzał – lumbago). Ten wstępny okres choroby, który nie zawsze występuje, może trwać wiele miesięcy, a nawet lat i przebiegać z dłuższymi remisjami. Właściwa rwa kulszowa
zaczyna się ostrym, rwącym, kłującym lub nawet piekącym bólem kręgosłupa. Promieniuje on od odcinka lędźwiowego kręgosłupa lub okolicy kości krzyżowej czy pośladków do tylnej lub bocznej części kończyny dolnej, często aż do stopy – w zależności od tego, która część nerwu kulszowego została uciśnięta. Przyczyną jest gwałtowniejszy ruch – przy wstawaniu, pochylaniu, skręceniu ciała, czy też podniesieniu ciężkiego przedmiotu. Niekiedy ból ten powoduje unieruchomienie i nie pozwala zmienić pozycji, a nawet wstać z łóżka. Dodatkowo może się pojawiać zaburzenie czucia,
osłabienie i odrętwienie kończyny, niekiedy nawet wrażenie migrującego po nodze pieczenia czy mrowienia. Z reguły ból jest jednostronny, jednak w przypadku rwy kulszowej obustronnej promieniuje do obu nóg. Często występuje silny skurcz mięśni tułowia, REKLAMA
9
który może prowadzić do wykrzywienia tułowia i miednicy. Niekiedy jedna z nóg nagle wydaje się krótsza, występują kłopoty w poruszaniu się. Mogą pojawić się również problemy z wypróżnianiem, a nawet niedowład mięśniowy, np. w postaci bezwładnej, uciekającej przy chodzeniu stopy. Rwa kulszowa nasila się również przy kaszlu, kichaniu oraz podczas śmiechu, ponieważ każda z tych czynności zwiększa ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego, co powoduje dodatkowy ucisk na korzenie nerwu kulszowego. Leczenie zachowawcze rwy kulszowej w ostrym okresie choroby polega na odpoczynku oraz leczeniu farmakologicznym, mającym na celu zniwelowanie bólu i stanu zapalnego. Na ogół po kilku dniach leczenia ostre dolegliwości bólowe mijają i wtedy należy rozpocząć rehabilitację. Zabiegi z zakresu fizjoterapii mają na celu eliminację pozostałego bólu, rozluźnienie mięśni, a także zapobieganie nawrotowi dolegliwości poprzez odpowiednie wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie posturalne. Istotna jest również dbałość o kręgosłup podczas czynności dnia codziennego. Największym błędem jest próba samodzielnego leczenia, ponieważ nieleczony ból utrwala się i prowadzi do powstania bólu przewlekłego, który jest znacznie trudniejszy do wyleczenia, a sam proces leczenia dłuższy. W najtrudniejszych przypadkach nie da się uniknąć leczenia operacyjnego.