LEVENSLANG LEREN IN DIEPENBEEK

DOCENT IN DE KIJKER

Levenslang leren is essentieel in onze snel evoluerende maatschappij. De studenten aanzetten om zich zelfstandig te verdiepen, hun blik op de wereld te openen en verantwoordelijkheidszin te tonen, is de basis van het opleidingsonderdeel LLL dat sinds 2013 met succes werd ingevoerd op campus Diepenbeek. Het concept is eenvoudig: 1 SP is 27 uur activiteiten, waarbij vooral de categorie verantwoordelijkheid opnemen voor zowel student als opleiding bijzonder positieve elementen oplevert. Het resultaat is de aanzet naar een effectieve samenwerkende leeromgeving.

Het aspect ‘Levenslang leren’ komt in elk leerresultatenmodel, al dan niet expliciet, aan bod. Of LLL een essentieel element is in onze huidige maatschappij, daar is geen twijfel over, maar hoe ga je daarmee om? Hoe motiveer je de studenten hiertoe? Hoe realiseer je dit in het curriculum zodat het meer wordt dan een slogan? Hoe kan je dit best evalueren en zijn er ook incentives voor de opleiding?

Curriculumvernieuwing van de masters industriële wetenschappen van KU Leuven en UHasselt op Campus Diepenbeek in 2013 was het uitgelezen moment om een antwoord te bieden op bovenstaande vragen. LLL zou voortaan een expliciet onderdeel uitmaken van het mastercurriculum. De masters Elektro mechanica, Energie, Chemie en Biochemie waren de voortrekkers. Het jaar nadien sloten Elektronica-ICT en Verpakkingstechnologie aan, in Bouwkunde is er vooralsnog geen onderdeel LLL. In terugblik op de voorbije 4 jaren, kunnen we met gerust geweten stellen dat de invoering van LLL een succesverhaal geworden is.

Concept

Het deel LLL heeft typisch een gewicht van 1 of 1,5 studiepunt (SP) binnen een groter opleidingsonderdeel. 1 SP komt over een met een studiebelasting van 30 uur. De beoordeling is een eenvoudig pass/fail systeem. Om te slagen op het LLL-onderdeel moet de student een portfolio indienen met verantwoording voor 30 uur ‘relevante activiteiten’, maar er wordt aangeraden om voor iets meer te gaan. Dit vermijdt onaan ge name verassingen bij de betwisting van enkele uren.

LLL maakt deel uit van het mastercurriculum, maar de student mag al in het 3de bachelor of in het schakelprogramma starten met de activiteiten voor het portfolio. Op de geleverde inspanningen staat immers geen vervaldatum.

Inhoud

Alle activiteiten uit het portfolio moeten een link hebben met de opleiding en zijn opgedeeld naar drie categorieën: technologische verdieping, interculturele verbreding en verantwoordelijkheid opnemen. Elke categorie moet in zekere mate aan bod komen, bijvoorbeeld minimaal 5 uur op elk van de drie. Onder technologische verdieping vallen bedrijfsbezoeken, beursbezoeken of lezingen over technologische onderwerpen. Dit is vaak de eenvoudigste categorie om uren in te verzamelen. De categorie interculturele verbreding herbergt o.a. lezingen rond diversiteit, actuele maatschappelijke debatten of kortstondige internationale activiteiten. Zelfs een politiek debat in een verkiezings jaar of een netwerkevent voor ingenieurs (in spe) mogen hier occasioneel deel van uitmaken. De derde categorie, verantwoordelijkheid nemen binnen de opleiding, is het ‘parade -paardje’ of zeg maar het ‘ei van Columbus’. Deze categorie is een echte win-win voor de student en de opleiding. De studenten krijgen hier de mogelijkheid om hun interpersoonlijke vaardigheden of algemene skills aan te scherpen, bijvoorbeeld als informant op een infodag, als ambassadeur naar hun oude middelbare school, als sessiebegeleider op een forumavond, als tutor voor een oefenzitting of als labo-ondersteuner voor één van de basisvakken. De opleiding krijgt zo talrijke helpende handen erbij.

Spelregels

De administratieve last voor de opvolging is best zo klein als mogelijk. Communicatie over aanbod en rekenregels gebeurt dan ook in hoofdzaak via Toledo. Elk dagdeel (voormiddag, namiddag of avond) telt voor maximaal 3 uur. Activiteiten aangeboden via Toledo zijn standaard goedgekeurd. Dit geldt ook voor technologische bedrijfs bezoeken of beurzen, deelname aan studentenoverleg of ondersteuning van het onderwijs (met goedkeuring van de docent). Andere activiteiten worden op voorhand per mail voor ‘akkoord’ voorgelegd aan de coördinerend verantwoordelijke. Positief antwoord op de mail geldt als goedkeuringsbewijs. Voor bezoeken en niet standaard goedgekeurde activiteiten, dient er altijd een beknopt verslag gemaakt te worden.

Het portfolio voegt alle documenten (aankondiging, goedkeuring, bewijs deelname en verslagen) samen met vooraan een overzicht van alle activiteiten, data en urentelling per categorie volgens een opgelegd sjabloon. In de telling is de mogelijkheid voorzien om een wegingsfactor te gebruiken. Activiteiten met extra voorbereidingswerk krijgen een weging groter dan 1. Bij twijfel of de activiteit wel 100% opleidingsgerelateerd is, zal een student met voldoende verantwoordelijkheidszin een wegingsfactor kleiner dan 1 nemen.

Johan Baeten

Masterreis

Met de introductie van LLL heeft ook de masterreis bij wijze van spreken een veilige thuishaven gekregen. De vraag of deelname aan de masterreis al dan niet verplicht moet zijn, is hiermee voorgoed van de baan. Ook de flexibilisering zal niet langer roet in het eten gooien. Studenten beslissen zelf of en wanneer ze meegaan. Zij die meegaan verdienen tot 15 uren voor het portfolio, nl. 4 bedrijfs bezoeken aan 3 uur per bezoek en 3 uur interculturele verbreding ‘gratis’ erbovenop. Daarenboven ligt ook de feitelijke organisatie van de masterreis bij een kerngroep van studenten. Zij verdienen hiervoor extra uren binnen verantwoordelijkheid nemen.

Samen leren en werken

Het systeem onderhoudt zichzelf. Naast het grote aanbod aan lezingen vanuit beide universiteiten en de omringende hogescholen, kunnen de studenten ook het heft in eigen handen nemen en zelf lezingen, technologische beurs- of bedrijfsbezoeken organiseren of zich aanbieden om onderwijsleeractiviteiten te ondersteunen. Alle studenten zijn vrij om al dan niet deel te nemen. Zij kunnen de activiteiten binnen het portfolio maximaal richten naar de eigen interesses. Elke effort van de student wordt gewaardeerd aan de simpele regel ‘een uur is een uur’.

Het LLL-onderdeel is net dat kleine duwtje in de rug dat de student nodig heeft om zijn eigen grenzen en interesses te verleggen, regelmatig met bijzonder positieve feedback vanwege de student.

Johan Baeten