25 JAAR LABORATORIUM VOOR LICHTTECHNOLOGIE

NIEUWS VAN DE CAMPUSSEN

Wat hebben Parijs, Eindhoven en Gent met elkaar gemeen? Alle drie worden ze ‘lichtstad’ genoemd. Dankt Parijs haar naam aan o.m. aan de Verlichting en Eindhoven aan de gloeilampen van Philips, dan kan Gent zich beroepen op een heus Lichtfestival, maar ook op het Laboratorium voor Lichttechnologie. Op 6 september 2022 vierde het lab zijn zilveren jubileum op de Gentse campus van KU Leuven.

Meten van licht, manipuleren van licht, beoordelen van licht, ondernemen met licht, het is maar een greep uit de proeven en demonstraties waarmee de onderzoekers van het jarige lab hun kennis en kunde etaleerden. Van een eenmansinitiatief van prof. Peter Hanselaer is het lab uitgegroeid tot een forse KMO met meer dan 20 medewerkers: professoren, onderzoekers en doctorandi. Een aanzienlijk deel van hen waren nog niet geboren toen het lab het levenslicht zag.

Visueel comfort

Het Laboratorium voor Lichttechnologie werd in 1997 opgericht aan de toenmalige hogeschool KAHO Sint-Lieven, toen al een voortrekker in toegepast weten schappelijk onderzoek. Eigenlijk dankt het lab zijn ontstaan aan het HOBU-fonds waarmee de Vlaamse overheid destijds het technologisch onderzoek aan de hogescholen wou opwaarderen en de kennistransfer naar de bedrijven wou stimuleren. De onderzoeksfocus van het lab evolueerde van zonnecellen (van licht naar elektriciteit) over ledverlichting (van elektriciteit naar licht) tot de perceptie van licht. Van meet af aan combineerde het Gentse lab doctoraats - onderzoek met dienstverlening aan het bedrijfsleven en samenwerking op velerlei gebieden zoals binnenverlichting, perceptie, optisch ontwerp en optische metrologie.

Als een rode draad doorheen het inmiddels indrukwekkende onderzoekswerk loopt het kunnen kwantificeren en modelleren van hoe we licht en kleur ervaren. Zo is het Laboratorium voor Lichttechnologie internationaal richtinggevend in metrieken en normen rond kleurweergave van verlichtingstoestellen. Daarnaast focust de onderzoeksgroep op het modelleren van gekleurde lichtbronnen, glans en verblinding.

Ook het ontwerpen van led-lichtbronnen die een willekeurig verlichtingspatroon kunnen realiseren (b.v. nuttig in museum - verlichting) behoort tot de expertise. Doorbraak in ledverlichting heeft ervoor gezorgd dat er met kunstlicht kan ingespeeld worden op het welzijn van mensen. Naast het visuele aspect heeft licht ook een belangrijke invloed op niet-visuele aspecten zoals ons slaap-waakritme. Recent onderzoek binnen Laboratorium voor Lichttechnologie focust op innovatieve verlichtingssystemen in woonzorgcentra, met de bedoeling om het welzijn van bewoners met dementie te verbeteren. Zo wordt bestudeerd in welke mate aangepaste verlichting de slaap kwaliteit kan verbeteren alsook depressieve symptomen en agitatie kan verminderen.

Groen licht

Tijdens de jubileumviering op 6 september werd eveneens de nieuwe lichting van Verlichtingsdeskundigen officieel geproclameerd. Achttien cursisten volgden met succes de achtste editie van de specialisatie cursus Verlichting en ontvingen het bijbehorende getuigschrift ‘Verlichtingsdeskundige’ van KU Leuven. De cursisten bestaan uit architecten, designers, preventie-adviseurs, installateurs, energiedeskundigen, facility managers die gefascineerd zijn door de toepassingen van lichttechnologie.

De specialisatiecursus wordt ingericht in samenwerking met vzw Groen Licht Vlaanderen (GLV), een spin-off van het Laboratorium voor Lichttechnologie. GLV is een verlichtingscluster waar meer dan 80 bedrijven zijn bij aangesloten en dat door de Vlaamse overheid is erkend als Innovatief Bedrijfsnetwerk.

GLV organiseert opleidingen en studiedagen en fungeert als spreekbuis van de verlichtingssector. Als lid van de Europese Lighting Cluster Alliance vertegenwoordigt GLV de sector op buitenlandse fora. Bekende publicaties van het consortium zijn ‘Licht en Scholen’, ‘Human Centric Lighting’ en ‘Energiezuinige verlichting voor KMO’s.

v.l.n.r. 1e rij: Frédéric Leloup, Stijn Beuckels, Tamara De Jaegher, Hang Phung, Ujjayantha Bhaumik, Begga Karadza, Eva Bauwens, prof. Peter Hanselaer, Catherine Lootens. 2e rij: prof. Kevin Smet, Laurens Van de Perre, Ravi Kishore, Inneke Huts, Jeroen Cerpentier, prof. Wouter Ryckaert, Kaveh Ahmadian en prof. Youri Meuret. 3e rij: Rik Spieringhs, Nick Rondelez, Jan Audenaert, Roel Daneels en Ching-Wei Lin

©Yasmina Besseghir

Masters

De kers op de taart van het Gentse lab is de Erasmus Mundus Japan - Master of Science in Imaging & Light in Extended Technology (IMLEX) die in het academiejaar 20-21 van start ging. Het gaat om een tweejarig programma van vier partner - universiteiten in Finland, Japan, Frankrijk en België dat verlichting, lichtververwerking en ICT combineert met praktische toepassingen zoals Extended Reality, Mixed & Virtual, robotica, rending, enz. Van de studenten wordt verwacht dat ze aan drie van de betrokken universiteiten een deel van de opleiding volgen.

In december 2021 zette het lab een samenwerking op het getouw met het Intelligent Lighting Institute (ILI) van TU Eindhoven en het Perceptual Intelligence Lab van TU Delft met als doel een Nederlands-Vlaams lichtinstituut van wereldformaat op de kaart te zetten.

Afscheid

Aan het slot van de jubileumviering kondigde prof. Hanselaer aan zich de volgende jaren in eerste instantie op zijn nieuwe taken van campusvoorzitter en academisch beheerder van de Gentse campus te zullen concentreren. Na 25 jaar laat de stichter een monument na dat tot de wereldtop behoort. Een nieuwe generatie van doorgewinterde specialisten staat klaar om de fakkel over te nemen en haar licht te laten schijnen over… licht.

Yves Persoons

www.iiw.kuleuven.be/onderzoek/lichttechnologie