HOE LEER JE LEVENSLANG LEREN?

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

De exploderende jobmobiliteit en de sneltreinvaart van de technologie maken dat ingenieurs nooit meer volleerd of uitgeleerd zullen zijn. Hoe bereid je de huidige en toekomstige ingenieursstudenten voor op het levenslang leren? Dat is het onderwerp van een nieuw onderzoeksproject aan de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen. Lynn Van den Broeck en Sofie Craps doen het verhaal.

De tijd waarin je omstreeks je 22ste een diploma behaalde en daar je verdere carrière kon op teren is voorbij. Leren stuurt almaar meer de economie en niet omgekeerd. Tijdens het sollicitatiegesprek gaat het niet enkel meer om wat je kent of kunt, maar wat je nog wilt leren. Alvin Toffler, auteur van ‘The Future Shock’ en ‘The Third Wave’ formuleerde het zo: “The illiterate of the 21st century will not be those who cannot read or write, but those who cannot learn, unlearn and relearn”.

Onderzoeksgebaseerd

Levenslang leren is een van de stokpaardjes van ETHER, de facultaire onderzoeks groep die het ingenieurscurriculum kritisch tegen het licht houdt. Onderzoek over onderwijs, heet dat.

“Academisch onderwijs is per definitie onderzoeksgebaseerd”, zegt Lynn. “Dat geldt niet alleen voor de vakinhoud, maar ook voor de manier waarop die aangebracht, verworven en getoetst worden. Een onderwijsbeleid dat niet steunt op onderwijskundig onderzoek waagt zich op drijfzand”.

“Over de noodzaak van levenslang leren bestaat gelukkig geen twijfel”, vervolgt Sofie. “Alleen is het nog niet helemaal uitgeklaard hoe je toekomstige professionals hierop voorbereidt. In bedrijven zie je dat reflectielogs en portfolio’s hoe langer hoe meer ingeburgerd geraken. In het onder wijs daarentegen wordt het aanleren van Life Long Learning vaardigheden nog niet altijd als een prioritaire opdracht beschouwd”.

Persoonlijke ontwikkeling

Het nieuwe onderzoeksproject heet ‘TRAINengPDP’ wat staat voor ‘Training Engineers Personal Development Project’. “Het uitgangspunt is dat levenslang leren een vorm van persoonlijke ontwikkeling is die start van bij het prille begin van de studie”, legt Lynn uit. “Zelfsturing en reflectie spelen daarbij een cruciale rol. Levenslang leren veronderstelt dat je je leerproces zelf in handen kunt nemen en in staat bent je vorderingen kritisch onder ogen te zien”.

“Voor de student impliceert dit kennis van de eigen sterkten en zwakten en van het type ingenieur dat hij/zij wil worden”, aldus Sofie. Ze verwijst in dat verband naar de PREFER-testen die ze ontwikkelde waar mee studenten kunnen uitzoeken welke professionele rol het best bij hen past en de competenties die daarbij te pas komen.

“Maar ook de docenten zijn rechtstreeks betrokken partij”, meent Lynn. “Zij spelen een belangrijke rol in de coaching en begeleiding van de student, maar ook als verstrekker van vakspecifieke feedback. Dit betekent dat zij eveneens behoefte hebben aan houvast en ondersteuning om hun bijdrage te kunnen leveren in het persoonlijke ontwikkelingsproject van hun studenten”.

Sofie wijst verder nog op de noodzaak om de persoonlijke ontwikkeling niet alleen te expliciteren maar effectief te verankeren in het curriculum in de vorm van seminaries en workshops”.

v.l.n.r.: Sofie Craps, Lynn Van den Broeck, prof. Greet Langie en Rani Dujardin

© Joren De Weerdt

Ecosysteem

Het komt er dus op aan om alle actoren te engageren in het persoonlijk ontwikkelings proces van de toekomstige ingenieurs waardoor op termijn een natuurlijke ingesteldheid voor levenslang leren kan ontstaan. De onderzoekers spreken in dat verband over de creatie van een LLL-eco systeem op de campussen van de faculteit.

TRAINengPDP verloopt in een aantal fasen en is ook het onderwerp van het doctoraat van Rani Dujardin met prof. Greet Langie als promotor. Lynn beschrijft ze als volgt: “Tot januari 2023 brengen we in kaart welke LLL-competenties al aan bod komen in de opleiding en de persoonlijke ontwikkeling van de studenten. De volgende twee jaar besteden we aan pilootstudies en de creatie van een toolkit voor docenten. We besluiten met een effectiviteits onderzoek, zodat we in het voorjaar van 2025 kunnen uitpakken met een gevalideerd instrument om levenslang leren de plaats te geven in het curriculum dat het verdient”.

Yves Persoons

www.fet.kuleuven.be/trainengpdp

TRAINeng-PDP wordt ondersteund door het Erasmus+ programma van de EU (Grant Agreement 2021-1-BE02-KA220-HED-000023151)