Sundabraut og vegtollar

from FÍB blaðið 2.tbl 2021

Ryðvörn og viðhald

Sundabraut er einkaframkvæmd sem á að dreifa álagi og leysa umferðarhnúta – innheimta á vegtoll

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra, og Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri í Reykjavík, undirrituðu nýlega yfirlýsingu um lagningu Sundabrautar. Stefnt er að því að framkvæmdir við þetta mannvirki hefjist árið 2026 og að brautin verði tekin í notkun árið 2031.

Sundabraut verður lögð alla leið að Kjalarnesi í einni samfelldri framkvæmd til að ná markmiðum verkefnisins og beina umferð ekki óhóflega um íbúahverfi Grafarvogs. Alþjóðleg hönnunarsamkeppni verður um útlit Sundabrúar, verði hún fyrir valinu. Næsta skref er félagshagfræðileg greining á þverun Kleppsvíkur en að henni lokinni verður hafist handa við að undirbúa breytingar á aðalskipulagi borgarinnar, varðandi endanlegt leiðarval Sundabrautar.

Sundabraut var ekki hluti af framkvæmdaáætlun samgöngusáttmálans en í sáttmálanum segir að sérstaklega skuli huga að greiðri tengingu aðliggjandi stofnbrauta, svo sem Sundabrautar, inn á stofnbrautir höfuðborgarsvæðisins.

Sigurður Ingi Jóhannsson sagði við undirritunina að Sundabraut dreifði álagi, leysti umferðarhnúta og væri gríðarleg samgöngubót fyrir alla vegfarendur til og frá höfuðborgarsvæðinu og alla ferðamáta. Brúin á einnig að vera aðgengileg fyrir gangandi og hjólandi og kennileiti í borgarlandinu. Nú er góður tími til að fara í opinberar framkvæmdir, sem skapa atvinnu og auka hagvöxt í landinu.

Dagur B. Eggertsson sagðist við sama tækifæri fagna þessari yfirlýsingu. Það væri mikilvægt að leiðarval og undirbúningur Sundabrautar væri í traustum og góðum farvegi og unnið í víðtæku samráði. Yfirlýsingin tryggir mikilvægi samráðs við íbúa og hagsmunaaðila. Yfirlýsingin tryggir einnig hagsmuni almenningssamgangna, gangandi og hjólandi og hafnarstarfseminnar.

Í vetur var kynnt skýrsla starfshóps um legu Sundabrautar. Í starfshópnum sátu fulltrúar Vegagerðarinnar, Reykjavíkurborgar, Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu og Faxaflóahafna. FÍB telur miður og til marks um lýðræðishalla að fulltrúi neytenda og vegfarenda var ekki kallaður til samstarfs við starfshópinn. Metnir voru tveir valkostir við þverun Kleppsvíkur, annars vegar Sundabrú sem tengist Sæbraut til móts við Holtaveg og hins vegar Sundagöng.

Niðurstaða hópsins var að Sundabrú væri um 14 milljarða króna ódýrari kostur en Sundagöng miðað við frumkostnaðaráætlun en auk þess hefði brúin

ýmis jákvæð áhrif umfram göngin, s.s. á heildarakstur og tímasparnað umferðar á höfuðborgarsvæðinu, almenningssamgöngur, hjóla- og gönguleiðir. Jarðgöng myndu hafa minni sjónræn áhrif en brúin en meiri áhrif á hafnarstarfsemi á framkvæmdatíma.

Breytingar á aðalskipulagi

Að lokinni félagshagfræðilegri greiningu verður hafist handa við að undirbúa breytingar á aðalskipulagi Reykjavíkur sem feli í sér endanlegt leiðarval Sundabrautar. Stuðst verður við umhverfismat framkvæmdarinnar og rík áhersla lögð á samráð við íbúa og aðra hagsmunaaðila í öllum þáttum skipulags og umhverfismats. Einnig segir að tryggja eigi góðar hjólasamgöngur upp á Kjalarnes og að ríkar kröfur verða gerðar til útlits og ásýndar Sundabrautar.

Vegtollar

Dagur B. Eggertsson og SIgurður Ingi Jóhannsson undirrita yfirlýsingu um lagningu Sundabrautar

Í yfirlýsingunni er staðfest að Sundabraut verði fjármögnuð með veggjöldum og að ekki sé gert ráð fyrir fjármögnun úr ríkissjóði. Vegfarendur eiga að borga rúllugjald til viðbótar við háa bílaskatta. Sundabraut er meðal sex samgöngumannvirkja í lögum um samvinnuverkefni um vegaframkvæmdir. Heimilað er að eiga samvinnu við einkaaðila um fjármögnun, hönnun, undirbúning og framkvæmdir ásamt viðhaldi og rekstri í tiltekinn tíma. Gjaldtaka á ekki að hefjast fyrr en framkvæmdum lýkur og stendur að hámarki í 30 ár.

Einnig er kveðið á um að tengingar Sundabrautar við gatna- og stígakerfi borgarinnar, sem leiða af framkvæmdinni, greiðist af Sundabrautarverkefninu en ekki úr borgarsjóði.

Hvorki liggur fyrir áætlun um upphæð vegtollsins né hvort hann gildi um alla vegfarendur.

Bensínstöðvar víkja fyrir íbúðum og atvinnuhúsnæði

Borgarráð hefur samþykkt að ganga til samninga við rekstraraðila bensínstöðva um fækkun þeirra. Skrifað var undir samning við Festi og Krónuna (N1), Olíuverslun Íslands og Haga (Olís) og Skeljung (Orkuna) um nýtt hlutverk bensínstöðvalóða í eigu þeirra. Olíufélögin munu sjá um framtíð eða sölu eigin lóða en með það fyrir augum að lóðirnar nýtist undir íbúðir og atvinnuhúsnæði. Á fimmta tug bensínstöðva eru í Reykjavík og búa þær yfir landrými sem gæti hýst allt að 1400 íbúðir. Með nýrri samþykkt er í upphafi horft til 12 stöðva í íbúðarhverfum víðs vegar um borgina þar sem reisa má a.m.k. 500 íbúðir. Búist er við að uppbygging hefjist á næstu árum. Á lóðunum eru hugmyndir um að þar rísi íbúðarhúsnæði með eða án atvinnuhúsnæðis á jarðhæð. Með fækkun stöðva fækkar eldsneytissölum í íbúðabyggð en stöðvar verða áfram starfræktar einkum við stærri umferðargötur. Jarðefnaeldsneytisdælum fækkar úr 109 í 73 eða um 33%. Til viðbótar við lóðir á neðangreindum bensínstöðvum er samið við Haga um fjölorkustöð á Esjumelum og uppbyggingu á lóð við Stekkjarbakka 4–6 þar sem mögulega verða til uppbyggingarmöguleikar fyrir um 200–300 íbúðir.

Nú er samið um eftirtaldar stöðvar:

Álfheimar 49 Álfabakki 7 Egilsgata 5 Ægisíða 102 Hringbraut 12 Stóragerði 40 Skógarsel 10 Elliðabraut 2 Rofabær 39 Birkimelur 1 Skógarhlíð 16 Suðurfelli 4

Alls verður 700 milljónum króna af viðhaldsfé Vegagerðarinnar í ár varið til verkefna tengdum umferðaröryggisáætlun stjórnvalda. Það er jákvætt og í anda baráttu FÍB að samgönguyfirvöld leggi aukna áherslu á umferðaröryggi og endurbætur á vegakerfinu í þeim tilgangi. Stærri umferðaröryggisaðgerðir, s.s. aðgreining akstursstefna, breikkun einbreiðra brúa og gerð hringtorga, fá sérstakar fjárveitingar af stofnkostnaðarlið samgönguáætlunar.

Fram kemur á heimasíðu Vegagerðarinnar að framkvæmdir eins og á Hringvegi um Kjalarnes, þar sem akstursstefnur eru aðgreindar og tengingum inn á veg fækkað með hliðarvegum, skila sér í auknu umferðaröryggi. Sama má segja um breikkun einbreiðra brúa á umferðarmiklum og slysaþungum stöðum. Stórar framkvæmdir skipta máli og auka umferðaröryggi og einnig minni, ódýrari aðgerðir. Þetta hefur verið sérstök áhersla hjá FÍB og ítrekað komið á framfæri m.a. í tengslum við EuroRAP öryggisútektir félagsins á vegum landsins. Árlega hefur hluta viðhaldsfjárveitinga verið ráðstafað til verkefna Vegagerðarinnar sem tilheyra umferðaröryggisáætlun og í ár eru það 700 milljónir króna. Unnið verður að lagfæringu á umhverfi vega og uppsetningu vegriða. Meira en helmingur alvarlegustu slysa á þjóðvegum í dreifbýli verður við útafakstur. Samkvæmt núgildandi veghönnunarreglum skal vera öryggissvæði af ákveðinni breidd næst vegi sem er þannig útfært að þar séu ekki hættur, hættulegar hindranir eða mikill bratti. Þegar farið er í lagfæringar til að tryggja öryggissvæði er uppsetning vegriðs aldrei fyrsti kostur, fyrst er leitað leiða til að lagfæra umhverfi vegarins á annan hátt, með því að draga úr bratta, fláa vegkants, eða lengja ræsi þannig að kröfur um öryggissvæði séu uppfylltar. Sama á við um fyllingu skurða og brottnám stórgrýtis. Stöðugt er verið að bæta öryggi gangandi vegfarenda þar sem þjóðvegir liggja um þéttbýli. Þetta er gert með hraðatakmarkandi aðgerðum, öruggari gönguþverunum og uppsetningu hraðaviðvörunarljósa. Vegagerðin sér um rekstur hraðamyndavéla víða um land í samstarfi við lögreglu og aðra aðila.

Öryggi nokkurra vegamóta verður aukið í ár. Vegamót Eyrarbakkavegar og Þorlákshafnarvegar verða endurbætt og settar verða hjáreinar við fimm tengingar við Hringveg austan Akrafjalls en þær auka öryggi þeirra sem ætla að beygja af aðalvegi inn á hliðarveg. Bættar merkingar skipta miklu máli m.a. til að vekja athygli á vegamótum fram undan eða til að undirstrika stefnubreytingu vegar með því að setja upp beygjuörvar.

Vegrið með öryggisenda á Hringvegi við brú yfir Karlsá í Lóni. Mynd: Vegagerðin

Hraðahindrandi aðgerð á Hringvegi við innkomu í Hvolsvöll Mynd: Vegagerðin Vegrið með öryggisenda á Hringvegi við brú yfir Karlsá í Lóni. Mynd: Vegagerðin

Lagfæringar á umhverfi vega og/eða uppsetning vegriða:

• Hringvegur nokkru vestan við Foss á Síðu, uppsetning vegriðs við óvarið ræsi neðan vegar. • Hringvegur vestan Víkur í Mýrdal, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast í að draga úr bratta vegfláa. • Hringvegur út frá Ölfusárbrú, endurnýjun vegriðs meðfram vegi, ármegin. • Hringvegur um Kollafjörð, endurnýjun vegriða. • Hringvegur við steinvegg í Kollafirði, uppsetning vegriðs. • Skeiða- og Hrunamannavegur ofan

Hlemmiskeiðs, lenging ræsa og lagfæringar á fláa við ræsin. • Þjórsárdalsvegur milli vegamóta við

Skeiða- og Hrunamannaveg og Árness, ýmsar lagfæringar á öryggissvæði. • Eyrarbakkavegur út frá Óseyrarbrú, endurnýjun vegriðs meðfram vegi vestan brúar. • Biskupstungnabraut, ýmsar lagfæringar á öryggissvæði, frh. • Þingvallavegur frá Vinaskógi (í grennd við

Kárastaði) að Grafningsvegi efri, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar. • Þingvallavegur milli Grafningsvegar efri og Kjósarskarðsvegar, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, annar áfangi. • Þingvallavegur í grennd við Seljabrekku, lagfæring öryggissvæðis sem felst í því að fylla í skurð. • Laugarvatnsvegur ofan Laugarvatns, lenging nokkurra ræsa og lagfæring fláa við ræsin. • Krýsuvíkurvegur við Kleifarvatn, uppsetning vegriðs, frh. • Hvalfjarðarvegur við sunnanverðan Hvalfjörð, lenging sex ræsa og fleiri lagfæringar á umhverfi vegar. • Nesvegur í grennd við Grindavík, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast í að draga úr bratta vegfláa. • Sandgerðisvegur við Miðnesheiðarveg, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast fyrst og fremst í grjóthreinsun. • Hringvegur austan Akrafjalls, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, fjórði áfangi. • Hringvegur undir Hafnarfjalli, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, annar áfangi. • Hringvegur milli Hvítárvallavegar og

Borgarfjarðarbrautar, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, fjórði áfangi. • Akrafjallsvegur norðan Akrafjalls, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, annar áfangi. • Snæfellsnesvegur milli Búlandshöfða og

Grundarfjarðar, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, frh. • Heydalsvegur um Haffjarðardalsgil, uppsetning vegriðs við stórt óvarið ræsi. • Vestfjarðavegur um Svínadal, uppsetning vegriðs, fyrsti áfangi. Verkefnið átti að hefjast árið 2020 en frestaðist. • Djúpvegur um Skötufjörð, uppsetning vegriðs, frh. • Djúpvegur í Hestfirði, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast í endurmótun skeringar í þeim tilgangi að draga úr hættu á grjóthruni, frh. • Hringvegur í Hrútafirði, lagfæringar á umhverfi vegar, þriðji áfangi. Lagfæringar felast í lengingu ræsa og lagfæringum á fláa ofan vegar en uppsetningu vegriðs neðan vegar. • Hringvegur við Litlu-Giljá, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast í að mýkja fláa á heimreið að Litlu-Giljá. • Hringvegur um Langadal og Vatnsskarð, frh.

Lagfæring fláa og uppsetning vegriða, m.a. þar sem Svartá liggur nálægt vegi. • Hringvegur um Blönduhlíð. Lagfæringar á umhverfi vegar sem m.a. felast í að fylla í skurði. Verkefnið var á áætlun árið 2020 en frestaðist þar sem ekki náðist að ljúka samningum við landeigendur. • Hringvegur um Öxnadalsheiði, lenging vegriðs. • Hringvegur við Másvatn. Uppsetning vegriðs þar sem vegur liggur nálægt vatni. • Hringvegur við Laxá, uppsetning vegriðs. • Ólafsfjarðarvegur milli Hringvegar og

Hauganesvegar, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, fyrsti áfangi. Verkefnið var á áætlun 2020 og efni var keypt en framkvæmd frestaðist. • Ólafsfjarðarvegur milli Hauganesvegar og

Dalvíkur, ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, annar áfangi. • Hvammavegur í Þingeyjarsveit, uppsetning vegriðs í krappri beygju. • Laxárdalsvegur við Laxárgljúfur, uppsetning vegriðs. • Hringvegur um Fagradal. Ýmsar lagfæringar á umhverfi vegar, frh. • Hringvegur við Tóftá í Stöðvarfirði, lenging ræsis ofan vegar og uppsetning vegriðs neðan vegar. • Hringvegur í Álftafirði, uppsetning vegriðs við tvö óvarin ræsi/steypta stokka. • Hringvegur við Hvalnes, uppsetning vegriðs, annar áfangi. • Hringvegur sunnan Háöldu í Öræfum, lagfæringar á umhverfi vegar sem felast í að bæta efni í vegfláa og draga þar með úr bratta hans. • Hringvegur um Skeiðarársand, lenging ræsa, frh. • Norðfjarðarvegur á Hólmahálsi, milli

Reyðarfjarðar og Eskifjarðar, lenging vegriðs. • Lagarfossvegur við Lagarfoss, uppsetning vegriðs.

Lagfæring vegamóta:

• Hringvegur við Reynishverfisveg, gerð hægri beygju fleygs. • Skeiða- og Hrunamannavegur við Hrunaveg á

Flúðum, útfærsla vegamóta lagfærð. • Eyrarbakkavegur við Þorlákshafnarveg, stefnugreining vegamóta. • Fljótshlíðarvegur við Lambalækjarveg, færsla Lambalækjarvegar til að auka öryggi vegamótanna. • Hringvegur austan Akrafjalls. Gerð hjáreina við fimm tengingar.

Búfjár- og reiðgöng:

• Hringvegur undir Eyjafjöllum, milli Núps og

Hvamms, gerð búfjárræsis. • Biskupstungnabraut við Myrkholt, gerð reiðganga, frh.

Sérstakar aðgerðir við áningarstaði:

• Hringvegur við áningarstað í Eldhrauni, framhald aðgerða frá 2020 sem fólust í að bæta tengingu að áningarstaðnum með gerð hægri beygju fleygs. • Öryggisaðgerðir í þéttbýlisstöðum á landsbyggðinni og víðar þar sem mikið er um umferð gangandi fólks og einnig á fleiri stöðum þar sem leyfilegur hámarkshraði hefur verið lækkaður af einhverjum ástæðum: • Hringvegur við Þingborg, uppsetning hraðaviðvörunarljósa. • Hringvegur um Selfoss. Aðgerðir sem felast í setja þrengingar við átta gangbrautir í þeim tilgangi að koma í veg fyrir framúrakstur.

Einnig verður lýsing við gangbrautirnar bætt. • Fljótshlíðarvegur Hvolsvelli, gerð upphækkuð gangbraut með lýsingu. • Djúpvegur Ísafirði, við hringtorg móts við kirkju, bætt lýsing við þrjár gangbrautir. • Flateyrarvegur við innkomu í bæinn, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Innnesvegur sunnan Leynisbrautar á

Akranesi, upphækkuð gönguþverun og uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Útnesvegur vestan Ólafsvíkur. Breyting á kantsteinum og miðeyjum og uppsetning gagnvirkrar hraðahindrunar. Tilraunaverkefni. • Þingeyrarvegur við innkomu í bæinn, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Drangsnesvegur, hraðahindrandi aðgerðir, annar áfangi. • Hringvegur sunnan Varmahlíðar, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Hringvegur norðan við afleggjara að leikskóla við Lónsbakka, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Hringvegur norðan við innkomu í þéttbýli Reykjahlíðar, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Hvammstangavegur við innkomu í Hvammstanga, uppsetning hraðaviðvörunarljósa. • Grenivíkurvegur við innkomu í bæinn, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Mývatnssveitarvegur við Skútustaði, stýring gangandi umferðar. Verkefnið var á áætlun 2020 en frestaðist. • Þórshafnarvegur við innkomu í bæinn, uppsetning hraðaviðvörunarljóss. • Hringvegur við Jökulsá á Breiðamerkursandi, uppsetning hraðaviðvörunarljósa. • Borgarfjarðarvegur um Eiðar, uppsetning hraðaviðvörunarljósa. • Djúpavogsvegur við innkomu í bæinn, hraðahindrandi aðgerðir, annar áfangi.

Verkefni sem tengjast kaupum á hraðamyndavélum og rekstri sjálfvirks hraðaeftirlits:

• Hraða- og rauðljósamyndavél til notkunar við gatnamót á Hringvegi um Akureyri. Verkefnið felst í að ljúka vinnu við gangsetningu myndavélarinnar sem keypt var árið 2020. • Fram kemur hjá Vegagerðinni að ofangreindur listi er ekki tæmandi, víða verða merkingar bættar og auk þess fá þjónustustöðvar Vegagerðarinnar sérstakar fjárveitingar til ýmissa aðgerða svo að eitthvað sé nefnt.