Hreinsun gatna

Hvernig er hreinsun gatna háttað?

Síðasti vetur var óvenju snjóléttur og af þeim sökum þurfti ekki að bera mikið salt á götur. Það sama má almennt segja um gönguleiðir en alla jafnan er borinn sandur á þær í hálkutíð sem minna þurfti síðasta vetur sökum hagstæðs tíðarfars. Svifryk fer stundum yfir heilsuverndarmörk á mælistöðvum Umhverfisstofnunar á höfuðborgarsvæðinu og hefur verið bent á ýmsar ástæður sem valda því. Í því sambandi má nefna nagladekkjanotkun og eins að gatnakerfið sé ekki nógu vel þrifið. Þess má geta að hjá Akureyrarbæ hefur verið sett á laggir verkefni

þar sem kanna á uppruna og efnasamsetningu svifryks á götum bæjarins. Markmiðið er að finna bestu aðferðir til að útrýma því. Þegar hreinsun gatna hjá sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu er könnuð er sú framkvæmd unnin með svipuðum hætti hjá flestum þeirra. FÍB sendi fyrirspurn til Reykjavíkurborgar og svaraði henni Björn Ingvarsson, deildarstjóri hjá Þjónustumiðstöð borgarlandsins. Spurningunni við síðustu fyrirspurninni svaraði Gylfi Ástbjartsson, verkefnastjóri skilmálaeftirlits byggingarfulltrúa á Umhverfis- og skipulagssviði Reykjavíkur.

Svar við fyrirspurninni: Alla jafnan hefst vorhreinsun í kringum 1.apríl, en það fer þó eftir veðri og aðstæðum hverju sinni, hvenær hægt er að byrja. Í vetur hefur veðurfar verið okkur hagstætt og höfum við farið aukaferðir á margar af stofn- og tengibrautum sem tilheyra Reykjavík. Ég veit líka til þess að Vegagerð hafi gert slíkt hið sama á þjóðvegum í

þéttbýli, sem er sinnt af Vegagerð. Held að þau hafi tekið aukaumferð á allar sínar götur. Vorhreinsun gatna fer þannig fram að í upphafi er farið í stofn- og tengibrautir og þær sópaðar. Að því loknu, eða í kringum 1. maí, er farið í húsagötur, þær forsópaðar, síðan sópaðar og þvegnar. Vorhreinsun getur verið að taka okkur í kringum 8–12 vikur, eftir veðurfari. aftur yfir stofn- og tengibrautir, þær þvegnar og sópaðar. Sumrinu síðan leyft að líða og í kringum 1.október er farin ein umferð til viðbótar á stofn- og tengibrautir, sem og húsagötur, þ.e. hausthreinsun. Á endanum er áætlun þannig að stofn- og tengibrautir eru hreinsaðar þrisvar á ári, húsagötur eru hreinsaðar tvisvar á ári en allar götur eru jafnframt þvegnar einu sinni á ári. Sé veðurfar hagstætt að vetri til, höfum við verið að fara eina umferð til viðbótar á valdar stofn- og tengibrautin, þær sem við teljum að helst geti valdið okkur erfiðleikum vegna svifryks. Ef loftgæði fara yfir ákveðin mörk, kallar Heilbrigðiseftirlit út í rykbindingu, sem Reykjavíkurborg sinnir. Helst er þó verið að rykbinda þjóðvegi í þéttbýli, enda mesta og hraðasta umferðin á þeim götum og þær því okkar helsta vandamál er kemur að svifryksmengun. Rykbinding er unnin í góðri samvinnu Reykjavíkurborgar, Vegagerðarinnar og Heilbrigðiseftirlitsins. Vegna hagstæðra veðurskilyrða í vetur, bættum við einni umferð sópunar við á þó nokkrar stofn- og tengibrautir í vetur. … Auk þess fórum við tvisvar sinnum í rykbindingu í vetur. Ég er ekki með aðgengilega tölfræði sem ég get dregið fram eins og er. Ekki er, enn sem komið er, hægt að fara aftur í tímann í Borgarvefsjá þegar kemur að hreinsun, en það er von mín að svo verði einhvern tíma, enda afar góð heimild um hina ýmsu vinnu sem unnin er af Reykjavíkurborg. Það er ekki langt síðan við fórum að auka við hreinsun vegna hagstæðra veðurskilyrða og þau hafa aldrei verið jafn góð og síðasta vetur. Það var því farið fjórum sinnum í óvenju margar götur þennan vetur.

Fyrirspurnin FÍB til Reykjavíkurborgar Hvernig er hreinsun gatna háttað í Reykjavík árið um kring? Eru sérstakar viðbótarráðstafanir í gangi til að draga úr svifryki þegar loftgæði versna? Fram kemur á heimasíðu Reykjavíkurborgar að vorhreinsun hefjist í öllum hverfum i apríl. Nú í vetur hafa oft verið skilyrði til hreinsunar helstu gatna á höfuðborgarsvæðinu vegna hagstæðs veðurfars. Loftgæði hafa oft verið slök í vetur vegna svifryks. Hafa borgaryfirvöld aukið við gatnahreinsun vegna þessara ástæðna í vetur? Er til aðgengileg tölfræði um hreinsun og samanburður á milli ára? Eru í gildi reglur sem falla væntanlega undir umhverfiseftirlit Reykjavíkurborgar um viðeigandi ráðstafanir til að koma í veg fyrir fok og efnisburð frá framkvæmdasvæðum þar sem unnið er að mannvirkjagerð? Þarna er átt við vatnsúðun, rykbindingu, yfirbreiðslur og aðrar ráðstafanir til að koma í veg fyrir fok á rokgjörnum efnum, m.a. frá efnishaugum. Einnig koma til reglur varðandi hreinsun vinnuvéla, vatnsúðunarbúnað á tækjum, hreinsun hjólbarða malarflutningatækja og yfirbreiðslu farma.

Reglur varðandi framkvæmdasvæði eru að við niðurrif húsa er krafist þess að notaður sé vatnsúði á tækjum til niðurrifs til að halda rykmengun í lágmarki. Varðandi hreinsun vinnuvéla og hjólbarða malarflutningatækja eru eftirfarandi skilyrði í öllum byggingarleyfum sem gefin eru út: „Í samræmi við samþykkt umhverfis- og skipulagsráðs dags. 9. október 2013 skal vélknúinn þvottabúnaður vera til staðar á byggingarlóð sem tryggi að vörubílar og aðrar þungavinnuvélar verði þrifnar áður en þær yfirgefa byggingarstað. Samráð ská haft við byggingarfulltrúa um staðsetningu búnaðarins. Sérstakt samráð skal haft við yfirverkfræðing byggingarfulltrúa vegna jarðvinnu.“ Hvað varðar yfirbreiðslur á vörubílum verð ég að vísa til umferðarlaga og veit að lögreglan framfylgir því að farmur sé öruggur (þ.m.t. að hann dreifist ekki á götur). Varðandi malarhauga kannast ég ekki við sérstakar reglur vegna þeirra en veit að Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur veitir starfsleyfi vegna malarvinnslu og þar er tekið á rykmengun o.fl. Vegagerðin var sömuleiðis innt eftir því hvernig hreinsun gatna á stofnbrautum er háttað á höfuðborgarsvæðinu árið um kring af hennar hálfu? Þau svör fengust að undanfarin ár hafa verið farnar fjórar sópumferðir á höfuðborgarsvæðinu. Á vorin fer síðan fram þvottur á gatnamótum og hellulögnum sérstaklega.

Kópavogur

Hjá Kópavogsbæ fengust þær upplýsingar við fyrirspurn FÍB hjá Birki Rútssyni, deildarstjóra Gatnadeildarm að götur séu hreinsaðar að vorlagi frá því að veðuraðstæður leyfa og fram eftir sumri. Við sérstök tilfelli, s.s. ef framkvæmdir hafa orsakað óþrifnað á götum, hefur verið kölluð út viðbótarhreinsun

Eru sérstakar viðbótarráðstafanir í gangi til að draga úr svifryki þegar loftgæði versna? Þegar aðstæður leyfa, þ.e. frostleysi, hefur verið kölluð út götuhreinsun. Rykbinding með magnesíumklóríð hefur ekki verið notuð í Kópavogi þar sem efnið bindur laust efni í götuköntum sem orsakar að erfiðlega gengur að hreinsa það í burt þegar frost leysir, með öðrum orðum er einungis vera fresta svifryksmengun til vors með að nota efnið. Einnig hefur ekki verið sýnt fram á að magnesíumklóríð sé hættulaust lífríki en efnið mun á endanum skolast út í það eftir regnvatnslögnum. Hvenær hefst vorhreinsun gatna í hverfum í Kópavogi? Nú í vetur hafa oft verið skilyrði til hreinsunar helstu gatna vegna hagstæðs veðurfars. Loftgæði hafa oft verið slök í vetur vegna svifryks. Vorhreinsun hefst strax og frost leysir. Í ár var hægt að byrja í fyrri hluta mars en tekið hlé þegar frysta tók að nýju seinni hluta mars. Vorhreinsuninni er haldið áfram nú og mun halda áfram þangað til henni er lokið um það bil í upphafi júní.

Hafa stjórnvöld í Kópavogi aukið við gatnahreinsun vegna þessara ástæðna í vetur? Í Kópavogi hefur verið aukin notkun á háþrýstiþvotti á umferðarmestu götunum síðustu tvö árin.

Er til aðgengileg tölfræði um hreinsun og samanburður á milli ára? Allar götur og allir stígar eru hreinsaðir á hverju ári og væri sú tölfræði ávallt 100% eða sem næst því. Engin önnur tölfræði er til en fjárhagsheimild til hreinsunar hækkar sem nemur hækkun launavísitölu og vísitölu 72 – rekstur bifreiða og tækja á hverju ári.

Hafnarfjörður

Helga Stefánsdóttir, forstöðumaður umhverfis- og framkvæmda hjá Hafnarfjarðarbæ, segir að tveir umsjónaraðilar gatna séu í Hafnarfirði, þ.e.a.s. bærinn og Vegagerðin. Vegagerðin sér um hreinsun á eigin götum. Götur á vegum Hafnarfjarðarbæjar eru sópaðar 2 sinnum á ári: Við fyrsta tækifæri á vorin, yfirleitt um miðjan apríl, og aftur að hausti. Þá er reynt að sópa sem næst vetri til að ná sem mestu dauðu laufi. Einnig eru aðalgötur sópaðar um 5 sinnum á ári þegar tækifæri gefst um vetur, ásamt tilfallandi sópun. Öll bílastæði eru sópuð að vori og eyjar háþrýstiþvegnar. Yfir vetrartíma er notað salt og saltpækil á götur til hálkuvarnar og um leið svifryksvarnar. Vorhreinsun í Hafnarfirði hófst um miðjan apríl. Bænum er skipt upp í 14 hverfi og eitt hverfi er tekið á hverjum virkum degi. Aðalgötur eru sópaðar samhliða hverfissópun og stefnt er á að þær verði einnig háþrýstiþvegnar.