Meira er nú um að ungir ökumenn lendi í slysum

Í nýútkominni slysaskýrslu umferðarslysa sem Samgöngustofa tók saman fyrir árið 2021 kemur fram að árið var mjög sérstakt, bæði hvað varðar umferðaröryggi en einnig þjóðfélagið í heild. Þetta var annað árið í röð þar sem heimsfaraldursins gætti en árin 2020 og 2021 eru þó gerólík hvað varðar umferðaröryggi. Um töluverða aukningu slysa og slasaðra er að ræða. Fjöldi slasaðra og látinna í fyrra voru 1162 einstaklingar en árið á undan voru þeir 1015. Árið í fyrra er reyndar undir 10 ára meðaltali frá 2012 til 2021 sem er 1219 og má því segja að til lengri tíma litið sé þróunin í rétta átt.

Umferðarslysaskráning Samgöngustofu byggist á lögregluskýrslum sem fengnar eru úr gagnagrunni ríkislögreglustjóra. Skráð eru öll umferðarslys á Íslandi, hvort sem um erlenda eða íslenska ríkisborgara er að ræða. Eftir sem áður eru slys Íslendinga í útlöndum ekki skráð þar. Fjöldi látinna og alvarlega slasaðra eykst úr 157 árið 2020 í 208 árið 2021 sem er um 32,5% hækkun. Meira er nú um að ungir ökumenn lendi í slysum en undanfarin ár. Talsverð aukning er í fjölda slasaðra óvarinna vegfarenda og þá sérstaklega á rafhlaupahjólum.

Slösuðum börnum fjölgar sem eru gangandi og hjólandi

Í skýrslunni kemur fram að minna er um að börn á aldrinum 0–14 ára slasist. Sérstaklega fækkar slösuðum börnum í bifreiðum en hins vegar fjölgar aðeins þeim þeirra sem eru gangandi og hjólandi í þessum aldurshópi. Slysum sem rekja má til vanrækslu á notkun öryggisbelta fækkar og alvarlegum slysum og banaslysum vegna ölvunar og fíkniefnaaksturs fækkar. Árið 2021 bætist inn í slysatölfræðina tegund slysa sem þekktust lítillega árið 2020 og ekkert árin þar á undan. Þetta eru slys af völdum rafhlaupahjóla og nema þessi slys 16,8% af heildarfjölda alvarlega slasaðra og látinna í umferðinni 2021. Í viðhorfskönnun sem Samgöngustofa lét gera í fyrra má sjá slaka í viðhorfi fólks til þeirrar ábyrgðar sem felst í notkun öryggisbelta, að aka ekki eftir neyslu áfengis og nota ekki snjalltæki við akstur svo að dæmi séu nefnd.

Í raun má segja að slysatölurnar endurspegli að mörgu leyti þetta viðhorf. Í sömu könnun kemur fram að 31,6% fólks (18–24 ára) hafi ekið rafhlaupahjóli undir áhrifum áfengis. 42% landsmanna hafa prófað rafhlaupahjól og af þeim notuðu þau 29% undir áhrifum áfengis. Það þýðir að 12,2% af allri þjóðinni (18 ára og eldri) hefur notað rafhlaupahjól undir áhrifum áfengis.

Á síðasta ári létust 9 í umferðinni hér á landi

Á síðasta ári létust 9 í umferðinni hér á landi og er það einum fleiri en árið á undan og lægra en meðaltal 10 ára sem er 11,9. Athygli vekur hve stórt hlutfall þeirra sem létust árið 2021 voru gangandi eða hjólandi (á reiðhjóli eða rafhlaupahjóli). Fjórir í þeim hópi vegfarenda létust innanbæjar á höfuðborgarsvæðinu en fimm voru í fólksbifreiðum utan þéttbýlis. Í skýrslunni kemur fram að til langs tíma sýna tölur jákvæða þróun hvað varðar fækkun látinna í umferðinni en meðaltal undanfarinna 10 ára er langt undir meðaltali áratuganna á undan. Til samanburðar var létust 16 í umferðinni 2015, 18 árið 2016 og 16 árið 2017. Á árabilinu 1972–1981 létust að meðaltali 26 á hverju ári í umferðarslysum. Hins vegar á sér stað umtalsverð aukning í samanlögðum fjölda alvarlega slasaðra og látinna árið 2021 og þarf að fara aftur til ársins 2016 til að sjá meiri fjölda. Aukningin nemur 33,6% milli áranna 2020 og 2021.

Færri bifhjólamenn slasast í fyrra en tvö ár á undan

Í skýrslunni má aftur á móti sjá ánægjulega staðreynd að færri bifhjólamenn slasast í fyrra en tvö ár á undan. Enginn bifhjólamaður lést í umferðinni árið 2021 en 21 slasaðist alvarlega. Árið á undan létust 3 bifhjólamenn og 20 slösuðust alvarlega. Heildarfjöldi slasaðra í fyrra var 41 og þegar litið er til 10 ára meðaltals, sem er 48,5, er þróunin jákvæð en betur má ef duga skal. Hæst náði fjöldi slasaðra bifhjólamanna árið 2008 en þá var fjöldi slasaðra og látinna bifhjólamanna 107 í samanburði við 41 í fyrra. Nokkur ár fyrir 2008 hafði mikill fjöldi fólks keypt sér bifhjól í svo kölluðu góðæri og því var mikið um óvana bifhjólamenn í umferðinni.

Fjöldi slysa verður á rafhlaupahjólum

Hins vekur athygli sá mikli fjöldi slysa sem verður á rafhlaupahjólum. Mikið er um ölvunarslys á þessum tækjum og verða mörg slysanna um helgar – að kvöldi eða að næturlagi. Skýrslan upplýsir hins vegar að slys á rafhlaupahjólum eru líkt og slys á reiðhjólum að öllum líkindum vanskráð hjá lögreglu og rata þ.a.l. ekki í slysaskýrslu Samgöngustofu. Slysin eru því trúlega mun fleiri en hér má sjá. Ástæðan er að margir ökumenn þessara tækja kalla ekki til lögreglu þegar slys eiga sér stað heldur fara beint á bráðamóttöku eða með öðrum hætti til læknis. Árið 2021 varð í fyrsta skipti banaslys þegar ökumaður á rafhlaupahjóli lést.

Fjöldi slysa meðal eldri ökumanna (67 ára og eldri) eykst umtalsvert árið 2021 og hafa aldrei mælst svo mörg. Samtals lentu ökumenn í þessum aldurshópi í 142 slysum, þar af 105 með litlum meiðslum, 35 slys voru alvarleg og tvö banaslys urðu. Ökumenn í þessum aldurshópi eru án efa mun fleiri í dag en áður. Heilsufar og þrek þessa fólks hefur aukist og batnað til muna frá því sem fyrrum

var og þ.a.l. er algengara að þeir séu þátttakendur í umferðinni. Þess má geta að í fyrrnefndri viðhorfskönnun Samgöngustofu kemur fram að viðhorf þessa aldurshóps, hegðun og ábyrgð í umferðinni er mun meiri og betri en annarra aldurshópa. Líkur á heilsubresti er meiri í þessum flokki en annarra og það og fjölgun þeirra í umferðinni kunna að skýra þessa aukningu.

Á síðasta ári lentu 167 ungir ökumenn á aldrinum 17–20 ára í slysum en þeir voru 135 árið á undan. Þetta er aukning um u.þ.b. 24% milli ára. Þetta er áhyggjuefni en eftir stöðuga fækkun ungra ökumanna sem lenda í alvarlegum slysum og banaslysum frá árinu 2016 eykst fjöldi þeirra nú mikið. Þeim fjölgar úr 15 í 29 sem er um 93% aukning. Sé horft aftur til ársins 2002 sést þó að töluverð fækkun hefur orðið á slysum meðal ungra ökumanna en meðaltal síðustu 20 ára er 229. Þetta er þó yfir markmiðum stjórnvalda um fækkun slysa en árin 2017 til og með 2020 var fjöldi þeirra undir markmiðum.

Í skýrslunni kemur enn fremur fram að í samanburði við aðrar Evrópuþjóðir á fjölda látinna miðað við höfðatölu sést að Norðurlöndin eru að standa sig hvað best í Evrópu og væntanlega þar með í heiminum. Ísland er nokkuð á pari við hin Norðurlöndin en þó í fjórða sæti af fimm. Fæst banaslys miðað við fólksfjölda eru í Noregi. Þar hefur verið gert mikið átak í eftirliti með hraðakstri og til dæmis að á vegum sem eru sambærilegir við íslenska vegi, þar sem leyfður hámarkshraði er 90 km/klst hafa Norðmenn lækkað hann niður í 70 km/klst.

Smíðum bíllykla

Smíðum og forritum flestar gerðir bíllykla Tímapantanir óþarfar