Koha 968

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 1 korrik 2021 Viti XX Numër 968 Çmimi 0,50

Turbulencat politike, shqetësim për qytetarët në Mal të Zi ISSN 1800-5696

Të shkruarit

Fjorentina Lekperiqi më e mira

PËRMBAJTJE

4

8 Ne dallojmë, Z. President

Takime të rëndësishme me përfaqësues të shtetit amerikan dhe diasporës shqiptare

14

16 Ulqini në sezonin turistik, pas pandemisë

Atë Zef Pllumi, simbol i kujtesës, përballë harresës

KOHA Javore Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë, Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: Këshilli

Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor Përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi:

Fahrudin Gjokaj (Redaktor Teknik & Sistem Inxhinjer) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Kral Nikolla 27a/4, Podgoricë 81000, Mali i Zi Telefon: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.me

2

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

PËRMBAJTJE

20

22 Mënyra ime e të shkruarit i ngjet vetëtimës

Libri „Përfaqësimi i femrës shqiptare në jetën politike në Mal të Zi“ i autores Kristina Margjonoviq

26

28 Shkrimtar i vlerësuar i kulturës shqiptare

Bashkëjetesa e dy botëve të kundërta KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 29 dhjetor 2016 Viti XV Numër 746 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Pa ndonjë NDRYSHIM

pozitiv

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

APATIA politike

Shqiptarët në Mal të Zi gjatë vitit 2016

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Komedia e mjerimit

mjerimit Komedia e

Në udhëkryq

1 NSSI

6965-008

ëve ulqinaka re mungu ë e dëshir nhjëet trit-o Teaje Në udhëkryq

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

1 NSSI

6965-008

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

nuk jetohet ma

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Qëndrimi anticivilizues i një politikani

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

Kadare meriton Nobelin!

ARKIVI: www.kohajavore.me

Qëndresa dhe flijimi për flamurin tonë kombëtar

ma uk Qençe n SHQIPTAR ËT E

1001 HALL EVE

avoreHA KJO avoreHA KJO Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti XV Numër

743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Viti

Çmimi 0,50 XV Numër 744

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

3

NGJARJE JAVORE

Kryetari i Komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj, në vizitë pune në SHBA

Takime të rëndësishme me përfaqësues të shtetit amerikan dhe diasporës shqiptare Kryetari i Komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj, ka zhvilluar një vizitë pune në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjatë së cilës ka pasur një sërë takimesh të rëndësishme me përfaqësues të shtetit amerikan dhe të diasporës shqiptare në këtë vend.

Ai është takuar ndër të tjera me kongresmenin Ritchie John Tores, i cili është njëherësh edhe anëtar i Këshillit për Financa dhe nënkryetar i Këshillit për Siguri Kombëtare në Kongresin Amerikan.

Gjeloshaj është takuar edhe me guvernatorin e shtetit Nju Xhersi, Philip Murphy, ish-ambasador i SHBAsë në Gjermani gjatë administratës së Presidentit Barack Obama, i cili konsiderohet ndër politikanët më

4

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

me ndikim në SHBA dhe në Partinë Demokratike.

Ai është pritur po ashtu nga drejtoresha e Zyrës për Malin e Zi në Departantin Amerikan të Shtetit, Florence Akinyemi, Sipas Gjeloshajt, në fokus të këtyre takimeve ka qenë situata aktuale e shqiptarëve në Mal të Zi, largimi i Malit te Zi nga rruga e sigurt e shtetit qytetar dhe kthimi në atë klerik, me fokus të veçantë pastrimin etnik të institucioneve shtetërore.

Ai ka thënë se përfaqësuesit e shtetit amerikan i ka njoftuar me diskriminimin që Qeveria dhe kryeministri aktual i Malit të Zi, po iu bën komunave shqiptare, në veçanti Komunës së Tuzit.

Gjeloshaj ka zhvilluar takime të veçanta edhe me kryetarin e Komunës së Garfield-New Jersey, Richard Rigoglioso, me kryetarin e Komunës së Cliffside Park, Thomas Calabrese dhe anëtaren e Këshillit Bashkiak, Selvie Nikaj, kryetarin e Qytetit Fairview (Bergen County - New Jersey), Vincent Bellucci, me të cilët ka diskutuar për mundësinë e bashkëpunimit në fusha të ndryshme me interes të përbashkët.

Gjatë vizitës së tij në SHBA, kryetari i Komunës së Tuzit është takuar edhe me mërgimtarët nga Malësia të tubuar rreth shoqatave të ndryshme, si “Malësia e Madhe” – Nju Jork, Fondi Humanitar “Trieshi” etj.

(Kohapress)

NGJARJE JAVORE

Nënshkruhet marrëveshja ndërmjet Malit të Zi dhe Kosovës

Nga sot hiqet sigurimi kufitar Mali i Zi dhe Kosova kanë nënshkruar të premten në Podgoricë marrëveshjen për heqjen e sigurimit.

Drejtori i Zyrës Nacionale të Siguruesve të Malit të Zi, Boris Shaban, dhe drejtori i Byrosë Kosovare të Sigurimeve, Sami Mazreku, kanë nënshkruar Memorandumin e Mirëkuptimit për njohjen reciproke të certifikatave të sigurimit për mbulimin e përgjegjësive në shkaktimin e dëmeve ndaj palëve të treta në territoret e ndërs-

jella.

Me nënshkrimin e kësaj marrëveshjeje, shtetasit e Malit të Zi dhe të Kosovës nuk do të paguajnë sigurimin në vlerë 15 euro kur hyjnë në Kosovë, gjegjësisht Mal të Zi. Sipas Memorandumit të Mirëkuptimit, drejtuesit e mjeteve motorike me targë të regjistrimit të Malit të Zi gjatë hyrjes në Kosovë do të prezantojnë Kartonin e Gjelbër valid, ndërsa në anën tjetër drejtuesit e mjeteve

motorike me targë të regjistrimit të Kosovës gjatë hyrjes në Malin e Zi do të prezantojnë certifikatën e sigurimit TPL + valide, e cila aplikohet edhe në MoU-të me Maqedoninë dhe Serbinë.

Në ceremoninë e nënshkrimit të kësaj marrëveshjeje, të pranishëm ishin edhe zëvendëskryeministri i Malit të Zi, dr. Dritan Abazoviq, dhe ajo e Kosovës, Emilja Rexhepi.

(Kohapress)

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

5

VËSHTRIM & OPINION

Diskursi politik

Turbulencat politike për qytetarët në Ma Pakënaqësitë e para të shumicës parlamentare në lidhje me (mos)funksionimin e qeverisë aktuale në Mal të Zi vlerësohen si turbulenca politike me pasoja për stabilitetin e qeverisjes pas rotacionit të pushtetit. Bashkëpunimi e jo rivaliteti në mes shumicës parlamentare favorizon qëndrueshmërinë, ndërsa ata të cilët nuk janë të kënaqur me qeverinë aktuale duhet të nisin procedurën e ristrukturimit apo të votëbesimit të saj në kuvend, si kudo në botën demokratike, duke dëshmuar guxim e jo demagogji politike Shkarkimi i ministrit dhe Rezoluta për Srebrenicën Nail Draga

Pas rotacionit të pushtetit në saje të zgjedhjeve të mbajtura më 30 gusht 2020, nga ditët e para të formimit të qeverisë së re pa pjesëmarrjen e përfaqësueseve të partive politike të shumicës parlamentare janë krijuar dyshime në funksionimin optimal të saj. Një dyshim i tillë bazohej në numrin e lartë të subjekteve politike me programe dhe ide të ndryshme të tyre në skenën politike në Mal të Zi. Dilemat mbeten në lidhje me arritjen e konsensusit për çështje të rëndësishme, duke e ditur se ende dominojnë pikëpamjet partiake e jo ato shtetërore në favor të qytetarëve dhe të demokracisë parlamentare.

Pikërisht, një qëndrim i tillë u dëshmua me rastin e shkarkimit të Ministrit të Drejtësisë dhe të Pakicave e të Drejtave të Njeriut si dhe me miratimin e Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë, duke shkaktuar krizë të dyfishtë(qeveritare dhe parlamentare) në anën e vetë shumicës parlamentare, dukuri e panjohur deri më tash në Mal të Zi.

6

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Ndonëse më herët kryeministri është deklaruar se kërkon shkarkimin e Ministrit të Drejtësisë dhe të Pakicave, për shkak të Deklaratës kundër gjenocidit në Srebrenicë, ishte çështje ditësh se kur do të vendoset në rend të ditës dhe votimi për rastin në fjalë.

Ndonëse ishte paralajmëruar më herët, në Kuvendin e Malit të Zi, u miratua Rezoluta për gjenocidin në Srebrenicë më (17.6.2021) e mbështetur me 55 vota për 19 kundër dhe 7 të përmbajtur. Rezoluta në mes tjerash nënkupton që parlamenti të gjykojë dhe të pranojë se në Srebrenicë në korrik të vitit 1995 ka ndodhur gjenocidi, ku janë likuiduar mbi 8000 boshnjakë. Po ashtu parashihet që 11 korriku të shpallet Dita e kujtesës për viktimat në Srebrenicë.

Në Mal të Zi nuk ka ndodhur asgjë speciale, por është miratuar një rezolutë e cila është pranuar nga shtetet evropiane, që me të drejtë është vlerësuar si gjenocidi më i madh që ka ndodhur në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore. Çdo mohim i një krimi të tillë paraqet skandal në botën demokratike dhe dëshmi të mospranimit të një realiteti që ka ndodhur në vitin 1995. Vetëm ata të cilët janë të helmuar nga shovinizmi e kanë problem të pranojnë realitetin e ndodhur në një kohë jo shumë të largët.

Ballafaqimi me të shkuarënobligim demokratik

Mosgatishmëria e elitave politike në Ballkan për të mbyllur çështjet tragjike nga e kaluara është shumë shqetësuese, që vazhdon deri në ditët tona.

Madje në skenë janë ende ata të cilët në forma të ndryshme kanë marrë pjesë në operacionet luftarake apo kanë qenë mbështetës të politikës së spastrimit etnik dhe të krimeve. Me një fjalë, dihet botërisht se krime të luftës dhe gjenocid nuk ka pa politikë kriminale e gjenocidale.

Por, në këtë aspekt vetëm individët kriminelë e kanë të vështirë të gjykojnë krimet e politikës së kohës dhe të bashkëkombësve të tyre dhe të distancohen nga ato. Në këtë aspekt skena politike në Mal të Zi veçohet nga Fronti Demokratik(DF), që është e djathtë ekstreme e cila është kundër parimeve demokratike dhe si e tillë është e dëmshme për demokracinë.

Të mohohet jo vetëm nga politikanët serbë një gjenocid i tillë që ka marrë edhe dënimin nga Gjykata Ndërkombëtare në Hagë, ku përgjegjësit kryesorë kanë marrë dënime kapitale, është hipokrizia dhe mosgatishmëria për t’u ballafaquar me realitetin.

Ndërsa mos gatishmëria e politikës së Serbisë për t’u ballafaquar me të kaluarën tragjike e kriminale, paraqet shqetësim për stabilitetin në regjion.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

e, shqetësim al të Zi Por, nuk ka si të jetë ndryshe sepse në skenën politike në Serbi janë ata të cilët kanë qenë pjesëmarrës në ngjarjet kriminale dhe spastrimin etnik si në Kroaci, BeH dhe së fundmi në Kosovë.

Madje reagimi nga politika zyrtare serbe kundër miratimit të Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë nga Kuvendi i Malit të Zi, dëshmon se politika serbe vazhdon të mbetet faktor destabilizimi në rajon.

Ne këtë aspekt duhet të kujtojmë gjermanët, të cilët nuk i kanë mohuar krimet gjatë Luftës së Dytë Botërore, madje kanë kërkuar falje, duke qenë shembull për të tjerët! Por, në mungesë të pushtetit demokratik të udhëhequr nga politika hegjemoniste, reflektimi për një falje të tillë nga serbët ende mungon.

Qeveria e sulmuar nga pozita e opozita(!?)

Deri më tash kemi pasur rast të dëgjojmë akuza për pushtetin nga ana e opozitës, por kësaj radhe kemi përjashtime, se ajo po sulmohet edhe nga

pozita, pra nga shumica parlamentare, duke qenë risi në skenën politike pluraliste në Mal të Zi. Në këtë aspekt dallohet Fronti Demokratik(DF), me deklarata e akuza të ndryshme kundër qeverisë aktuale, e në veçanti kundër kryeministrit Z.Krivokapiq. Fjala është fillimisht për ndryshime në kabinetin qeveritar, ndërsa më pas duke kërkuar dorëheqjen e tij, duke theksuar se ai nuk ka mbështetjen e tyre.

Në lidhje me këtë çështje nga subjektet politike të shumicës parlamentare më 24 qershor 2021 është mbajtur takimi i përbashkët, pa ndonjë rezultat por është cekur se do të vazhdohet javën tjetër për të gjetur kompromis në këtë drejtim. Madje ceket së nëse nuk ka zgjidhje, zgjedhjet janë opsioni i vetëm, që nuk është në favor të qytetarëve në Mal të Zi, të cilët më 30 gusht 2020, votuan për rotacionin e pushtetit.

Zgjidhje apo zgjedhje

Stabiliteti politik në Mal të Zi varet nga të gjithë qytetarët, por përgjegjësia kryesore bie mbi popujt shumicë

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

përkatësisht te malazezët dhe serbët, andaj çdo tension, qoftë ai edhe artificial i nxitur në mes tyre do të jetë me pasoja për qytetarët në këtë mjedis.

Nga ana tjetër, ish pozita, tash opozita(DPS) duhet të pajtohet me fatin se ka humbur pushtetin pas tridhjetë viteve, dhe duhet të jetë konstruktive dhe mbështetëse e veprimeve ligjore në favor të qytetarëve dhe të stabilitetit në vend.

Ndërsa moskoordinimi në kuadër të shumicës parlamentare me paraqitje të turbulencave politike duhet arsyetuar në mungesë të përvojës politike dhe të ambicieve lideriste të përbërëseve të këtij koalicioni. Mos pjesëmarrja e personave politikë në qeverinë aktuale ka krijuar animozitete brenda shumicës parlamentare, dukuri qenë e panjohur deri më tash në pluralizëm në Mal të Zi. Pikërisht duke marrë parasysh situatën aktuale, ekzistojnë ide të ndryshme si të tejkalohet ajo, si me ndryshime në kabinetin qeveritar, apo me shkarkimin e kryeministrit, që do të thotë shkuarja në zgjedhje të parakohshme parlamentare. Andaj si zgjidhje mbetën bisedimet dhe një marrëveshje e re e cila do jetë e pranueshme në favor të shumicës parlamentare. Ndërsa tentimi për qeveri të përkohshme, apo teknike me kohë të kufizuar deri në zgjedhje të parakohshme parlamentare mbetet çështje e hapur në ditët vijuese për shumicën aktuale parlamentare.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

7

VËSHTRIM & OPINION

Ne dallojmë, Z. President (Ju në kohën e kryerjes së krimeve në Kosovë keni qenë ministër i atij pushteti, kurse unë jo!)

Pavarësisht që unë përfaqësoj opozitën politike, pa marrë parasysh vështirësitë në të cilat për momentin ndodhet dialogu, fuqishëm besoj në faktin që Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është rruga e vetme për zgjidhjen e jo vetëm të këtij problemi, por edhe për eliminimin e armiqësisë shekullore ndërmjet dy popujve

Shaip Kamberi

Si pjesëtar i popullatës shqiptare, unë perspektivën e popullit tim e shoh në anëtarësim në BE, por njëkohësisht edhe në bashkëpunimin e ndërsjellë e në harmoni me të gjithë popujt e Ballkanit perëndimor, pa përjashtuar popullin serb.

Si pjesëtar i pakës nacionale shqiptare që jeton në Serbi, besoj që normalizimi i marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë do të ndikojë edhe në përmirësimin e pozitës së bashkëkombësve të mi që jetojnë në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, por edhe të pozitës së të gjithë shqiptarëve që jetojnë brenda Republikës së Serbisë.

Formula e bashkëjetesës për popujt e Ballkanit është toleranca, durimi dhe mirëkuptimi i ndërsjellë. Çfarëdo opsion tjetër, na çon drejt konflikteve të përgjakshme.

Para dhjetë viteve kur ka filluar raundi i parë i dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, entuziazmi fillestar i viteve të para të procesit që ka sjellë arritjen e disa marrëveshjeve, mes të cilave

8

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

edhe Marrëveshjen për normalizim nga 2013-ta, është zëvendësuar me një krizë afatgjate.

Nga bllokimi i Serbisë që Kosova të bëhet anëtare e organizatave ndërkombëtare, nëpërmjet temës për shkëmbimin e territoreve e deri tek nënshkrimi i marrëveshjes në Uashington dhe emërimi i Miroslav Lajcakut si përfaqësues special i BE-së, dhjetëvjetori i fillimit të dialogut po pritet pa ndonjë sukses thelbësor.

Edhe pas gjithë kësaj konsideroj që dialogu i Brukselit, edhe pse Brukseli zyrtar sot nuk përfaqëson fuqi të madhe për t’u shty gjërat përpara, edhe më tej mbetet mekanizmi kryesor i procesit të normalizimit.

Mekanizmat e tjerë të cilët në vete mbërthejnë disa aktivitete bilaterale joformale, mund të jenë të mirëseardhura por assesi nuk janë alternativë e dialogut të Brukselit.

Integrimi në BE mbetet edhe më tutje objektivi i përbashkët i Kosovës dhe Serbisë, ndërsa Marrëveshja gjithëpërfshirëse mbi normalizimin paraqet kusht për anëtarësim në BE. I dërguari special i BE për dialog, Miroslav Lajcak, ka thënë që “dialogu në mes Kosovës dhe Serbisë është i lidhur ngusht me të ardhmen e tyre”.

Pra, pa përparim në këtë proces asnjëra palë nuk mund të shpresojë për anëtarësim në BE, ndërsa është pak e besueshme që BE-ja ta fusë bren-

da vetes edhe një “konflikt të ngrirë”.

Por, përgjatë procesit të dialogut edhe Bashkimi evropian do të duhet të ofrojë perspektiva edhe më kredibile e të dukshme për anëtarësim të Kosovës dhe Serbisë nëpërmjet përkrahjes më të madhe politike dhe financiare.

Me qëllim të krijimit të atmosferës së përshtatshme për dialog , të dyja palët do të duhej të respektojnë qëndrimin zyrtar të BE “palët do të duhej të përmbahen nga deklaratat të cilat janë kontraproduktive për normalizimin e marrëdhënieve të tyre dhe të punojnë për arritjen e marrëveshjes gjithëpërfshirëse”.

Gjuha e urrejtjes dhe reciklimi i terminologjisë së viteve 80-ta dhe 90ta nuk kanë vend në këtë dialog të pajtimit, i cili në të njëjtën kohë do të duhej të ishte edhe përballje me të kaluarën. Nevojitet qasje tjetër.

Unë e kuptoj nevojën e Serbisë që në këtë dialog të angazhohet për interesat e saj, por gjithsesi mendoj që pikërisht tani është koha që opinioni në Serbi të njoftohet se, sot, Serbia në Kosovë dhe rreth Kosovës duhet patjetër të bisedojë me njerëzit të cilëve ua ka vrarë fëmijët, e një pjese edhe tërë familjen.

Ju, zoti President, ndoshta në ndonjërën prej raundeve të radhës të dialogut, përballë jush në tryezën e bisedimeve do ta keni Saranda

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION Bogujevcin, familjen e së cilës e kanë vrarë “Shkorpionat” serbë.

Njerëzorja në ju nuk do të ju lejojë të shikoni në sy qetazi.

Besoj se sot, populli serb duhet patjetër, siç ka thënë njëherë Bogdan Bogdanoviq “me sy të huaj ta shohë vetveten” dhe ta kuptojë përfundimisht që “arritja e miqve është më e rëndësishme se sa pushtimi i territoreve”.

Duhet të kuptohet patjetër që pavarësia e Kosovës është pasojë logjike e shkatërrimit të SFRJ si respektim i të drejtës për vetëvendosje të një populli i cili është ballafaquar me aparteid gjatë viteve të 90ta dhe ndaj të cilit përgjatë vitit 1998 dhe 1999, në emër të shtetit dhe popullit serb, janë kryer krime të rënda lufte.

Serbia sot duhet patjetër të ballafaqohet me faktet.

Opinioni publik në Serbi duhet të jetë hollësisht i informuar mbi të gjitha ngjarjet që kanë ndodhur në Kosovë gjatë viteve të nëntëdhjeta.

Ju e patët filluar mirë kur patët paralajmëruar që do ta njoftoni opinionin publik me rastin “Panda”, por pastaj ndaluat, nuk e di pse, edhe pse sot do ta kishit më të lehtë nëse do t’i kishit shkuar zbardhjes së atij rasti deri në fund.

Me këtë rast më duhet të përmend disa detaje mbi të gjitha ndodhitë që kanë ndodhur në Kosovë.

Me masakrat në Kosovë identifikohen të gjitha vrasjet e tmerrshme të cilat i kanë kryer forcat policore, ushtarake dhe paramilitare serbe ndaj popullatës shqiptare të Kosovës gjatë luftës së vitit 1999.

Vrasjet janë kryer paralelisht me dëbimet dhe deportimet e popullsisë civile.

Gjykata Ndërkombëtare e Krimeve për Ish Jugosllavi me anë të aktvendimet ka konstatuar se forcat serbe dhe ato jugosllave, gjatë vitit 1999 kanë kryer dhe realizuar një fushatë të gjerë terrori, përfshirë edhe vrasjet masive.

Gjykata ka konstatuar se krimet ndaj shqiptarëve janë kryer në mënyrë të organizuar, duke përdorur resurset shtetërore dhe që forcat policore dhe ushtarake kanë kryer “sulme të masive dhe sistematike ndaj shqiptarëve të Kosovës”, Është vërtetuar që forcat serbe, në fundin e Marsit të vitit 1999, kanë

kryer vrasje masive të qindra shqiptarëve, përfshirë edhe gra e fëmijë, në Gjakovë, Krushë e Vogël, Suharekë e shumë vise të tjera.

Në bazë të vendimit përfundimtar të Gjykatës Ndërkombëtare për Krime në ish Jugosllavi, ushtria dhe policia serbe në shumicën e komunave në Kosovë, pas nisjes së bombardimeve të NATO-s, në mënyrë sistematike kanë sulmuar vendbanimet e banuara me shqiptarë, kanë maltretuar, plaçkitur dhe vrarë civilë, duke i urdhëruar të shkojnë në Shqipëri ose Mal të zi, duke iu vënë flakën shtëpive të tyre dhe duke shkatërruar pasurinë e tyre.

Forcat e ushtrisë dhe policisë serbe kanë kryer krime të shumta të luftës përgjatë “ndërmarrjes së përbashkët kriminale”.

Krimet janë fshehur duke i transportuar civilët e vrarë në brendi të Serbisë.

Në brendi të Serbisë ndodhen varreza të shumta masive dhe Batajnica, Petrovo Sello, Peruqac dhe Kizhevaki në Rashkë janë vetëm disa prej tyre.

Unë do t’i përmendi vetëm disa nga krimet që i ka kryer policia e Serbisë, Ushtria jugosllave dhe formacionet paramilitare gjatë luftës së Kosovës: • 28. shkurt 1998, Masakra e Likoshanit — Policia e Serbisë ka vrarë disa anëtarë të familjes Ahmeti.

• 28. shkurt dhe 1. mars 1998, Masakra e Qirezit — Policia e Serbisë ka vrarë disa anëtarë të familjes Sejdiu.

• 26. shtatori, 1998, Masakra në Obrinë e epërme – njësitë special

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

të policisë kanë vrarë më shumë se 20 anëtarë të familjes Deliaj, shumica prej tyre gra, fëmijë dhe të moshuar.

• 15. janar, 1999, Masakra e Reçakut — forcat special të policisë (SAJ dhe JSO) përgjatë okupimit të këtij fshati kanë vrarë 45 qytetarë civilë.

• 25. mars, 1999, Masakra e Krushës së Madhe — njësitë special të policisë kanë vrarë mbi 90 banorë- burra të cilët i kishin mbyllur në një hambar, trupat e të cilëve më vonë janë djegur.

• 26. mars 1999, Masakra e Suharekës — policia ka mbyllur të gjithë anëtarët e familjes Berisha brenda një picerie dhe i ka vrarë me bomba dhe pushkë automatike. Janë vrarë 48 civil, në mesin e të cilëve shumë fëmijë. Trupat janë transportuar më pas në Batajnicë dhe janë varrosur në varrezën masive.

• 28. mars, 1999, Masakra e Podujevës — pjesëtarët e njësisë “Shkorpionët” dhe të njësisë special antiterrorist kanë vrarë 19 persona, kryesisht gra dhe fëmijë.

• 27. prill, 1999, Masakra e Mejës – në mënyrë masovike janë pushkatuar 300 civilë shqiptarë si kundërpërgjigje e vrasjes së 5 policëve serbë.

• 22. maj, 1999, Masakra në burgun e Dubravës – forcat e burgut dhe njësia speciale e MPB kanë vrarë 70 shqiptarë të burgosur, pas bombardimit të burgut nga ana e NATO-s.

Këto krime të luftës janë urdhëruar, organizuar dhe realizuar nga strukturat shtetërore, nga zyrtarë të Republikës së Serbisë. (vazhdon) E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

9

VËSHTRIM & OPINION

Çfarë na mëson fun A ia ka vlejtur? Një dekadë me luftëra? Arratisje, dëbime?

Jo, do të thoshin shumica e qytetarëve të shtatë shteteve pasardhëse të Jugosllavisë, sikur të pyetej një kolektiv përfaqësues i tyre, qoftë ndër të moshuarit që e kanë përjetuar atë ngjarje, qoftë ndër të rinjtë që nuk njohin asgjë tjetër përveç periudhës postjugosllave

Norbert Mappes-Niediek Por një kolektiv i tillë nuk ekziston.

Nuk ka më shoqëri jugosllave që të përfaqësohej prej tij. Nëse pyet sot njerëzit në ish-republikat e veçanta, përgjigja është shumë e ndryshme.

Vetëm në Slloveni kujtesa lidhur me shtetin multietnik, për shumicën e njerëzve është e relaksuar. Ka qenë OK, fare mirë, për disa gjëra të vjen keq, por në fund nuk shkonte më. Kjo është formula më e përhapur atje.

Por, a ka qenë me të vërtetë OK? Ndër shqiptarët e Kosovës nuk ka pothuajse fare nostalgjikë të Jugosllavisë. Kujtesa e dekadës së fundit të shtetit është tepër traumatike. Në

10

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Kosovë deri në vitin 1999 nuk kishte luftë, por terror policor. Nga ana tjetër, rënia e Jugosllavisë vajtohet haptas nga shumë bashkëkohës në Serbi, në Maqedoninë e Veriut, në Bosnjë dhe Hercegovinë, në Mal të Zi dhe madje në Kroaci, edhe pse jo hapur apo pas gotës së tretë të birrës. Në një sondazh të gjerë, zhvilluar më shumë se dhjetë vjet pas pavarësisë dhe luftës, shumica e cilësoi Josip Brozin Titon, figurën kryesore të shumëpërfolur të Jugosllavisë, si kroatin më të madh të të gjitha kohërave.

Përpjekja për t’ia ndërruar atij vendin me babanë e pavarësisë së Kroacisë në 1991, Franjo Tuxhman, nuk gjeti me të vërtetë pranim. Stipe Mesiq,

presidenti i dytë i vendit pas pavarësisë, e pati titulluar me krenari librin e tij të kujtesës: “Si e shkatërruam ne Jugosllavinë”. Kjo nuk u prit mirë. Në botimin e dytë e njëjta vepër u quajt: “Si u shkatërrua Jugosllavia”.

Krimbin e shkatërrimit vendi e mbante prej kohësh në vetvete. Diversiteti kulturor i banorëve nuk ishte problemi. Kombe të tjera, nga India në Zvicër e deri në vendet e emigracionit, si ShBA-ja, ia dalin të jetojnë me dallime shumë më të mëdha.

Problemi është si të veprosh me to.

Në “Jugosllavinë e parë” të periudhës mes dy luftërave botërore (19181941), parulla ishte që dallimet kombëtare, konfesionale apo kulturore të

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

ndi i Jugosllavisë? injoroheshin sa më shumë. Ndodhi e kundërta e asaj që dëshirohej, meqë shumica relative, ajo serbe, u imponua më fort.

Pas sulmit nga Gjermania naziste dhe më vonë luftës civile të viteve 1940, me ngjyrim të fortë etnik, komunistët u betuan të mos përsërisnin gabimin e vjetër. Në “Jugosllavinë e dytë” (1943-1991) u morën në konsideratë me vetëdije identitetet e vjetra kombëtare, dhe të rejat u stimuluan – si ato të maqedonasve, boshnjakëve dhe së fundmi edhe të romëve. Për aq kohë sa identiteti kombëtar i bazuar në modelin sovjetik kuptohej si folklor dhe e vetmja përgjegjëse për politikën ishte partia e bashkuar komuniste, ky sistem funksiononte. Por, kur komunizmi u bë gjithnjë e më i diskutueshëm, kur demokracia parlamentare u dëshmua superiore në nivel botëror dhe kur në fund u zbeh edhe miti i luftës partizane, përkatësitë kombëtare morën gjithnjë e më shumë kuptim politik.

Pozicionet, vendet e punës, burimet financiare, autostradat, vendndodhjet e ndërmarrjeve prodhuese… për gjithçka në Jugosllavinë socialiste respektohej “çelësi” etnik. Vendimet e shumicës ndaloheshin, sepse një

kombësi ishte gjithmonë më e fortë se tjetra. Gjithçka synonte ekuilibrin optimal. Por, ekuilibri ishte në gjendje të mbahej vetëm si jo i qëndrueshëm.

Kur gjërat filluan të rrëshqasin, si në Kroaci në fillim të viteve 1970, Tito ndërhyri dhe i futi brenda ata që prishën qetësinë.

Pasardhësit të mundshëm të Titos, arbitrit të madh, i duhej të kishte qenë një kryqëzim i arritur i paraardhësve nga të gjitha kombësitë jugosllave. Një të tillë nuk kishte. Në presidiumin tetëanëtarësh, që duhej të merrte përsipër këtë rol, vendimet me shumicë qenë formalisht të mundshme. Por, kur një komb kalohej me vota nga të tjerët, gjithmonë vihej menjëherë në pikëpyetje ekzistenca e shtetit. Kur Sllobodan Millosheviqi, “presidenti serb i reformave”, siç u konsiderua fillimisht, injoroi me “bllokun e tij serb”, kujdesin dhe konsideratën e nevojshme, shtetit i erdhi vërtetë fundi.

Jugo-nostalgjikët ngrenë sot përsëri në qiell modelin e shtetit multietnik si një shembull; ata thonë se vendi është shkatërruar ose nga vendet e huaja armiqësore ose nga politikanët dashakëqij. Por, një shoqëri që shpërndan pasurinë dhe pushte-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

tin e vet sipas kuotave etnike, nuk duhet të çuditet kur konfliktet midis grupeve etnike dominojnë gjithçka.

Ndarja ishte në fund pasoja logjike.

Njerëz qëllimkëqij që e çuan projektin drejt një fundi të përgjakshëm, si kudo tjetër në botë nuk mungonin as në Jugosllavi.

Kjo nuk do të thotë që Jugosllavia nuk ka pasur kurrë një shans. Në fund të viteve 1960, kur thuajse kudo në botë ekzistonte një frymë optimizmi, edhe në Jugosllavi të rinjtë luftuan për vlerat liberale. Shumica e tyre u morën kryesisht me barazinë qytetare, jo me barazinë kombëtare. Por, garda e vjetër në pushtet, me Titon në krye, nuk dëshironte të guxonte më shumë demokraci. Në vend të kësaj ajo vendosi të balancojë ekuilibrin etnik edhe më fort se më parë. Në fund të gjithë u ndien të shfrytëzuar nga të gjithë. Dhe të gjithë me të drejtë.

Jugosllavia nuk do të ekzistojë më kurrë. Por, vende të tjera multietnike dhe organizata të ngjashme me formën e shtetit po përballen me sfida të ngjashme me ato të shtetit multietnik para shembjes së tij. Arsye e mjaftueshme kjo, që duke shikuar pas, të evitosh çdo shfaqje arroDW gance.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

11

VËSHTRIM & OPINION

Të shkruarit Problemi është se në këto 30 vjet ne kurrë nuk kemi gërvishtur për të zbuluar veten. Plogështia, mburrja na bën të ndjehemi mirë; Dielli që fshihet, Nata që vjen, çdo situatë, çdo gjë, mund të jetë një kthesë. Por ne e humbasim. Sikurse drita që shuhet krejt papritur, dhe të dëshpëruar themi: Natyra a Zoti është shumë i rreptë, shumë kërkues

Astrit Lulushi / Uashington Të shkruash është të ngrehësh mbi tokë - me gurë, llaç e tulla - muret, në fund çatinë, dhe të gjithë ndërtesën; pastaj fillon pastrimi; duhet gërvishtur sipërfaqja për t’i dhënë vlerën.

Problemi është se në këto 30 vjet ne kurrë nuk kemi gërvishtur për të

12

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

zbuluar veten. Plogështia, mburrja na bën të ndjehemi mirë; Dielli që fshihet, Nata që vjen, çdo situatë, çdo gjë, mund të jetë një kthesë. Por ne e humbasim. Sikurse drita që shuhet krejt papritur, dhe të dëshpëruar themi: Natyra a Zoti është shumë i rreptë, shumë kërkues.

Në fakt është historia e Biblës për dy vëllezërit: Historia e birit plangprishës. Ne jemi tjetri, ai që qëndron; që nuk e kupton pse është kaq e vështirë për të dhe për tjetrin nuk është. Trupi nuk lëviz, por është shpirti që e shtyn të shkojë më tej.

Tani që Bota e di se kush jemi, nuk

“

Të shkruash është të ngrehësh mbi tokë - me gurë, llaç e tulla - muret, në fund çatinë, dhe të gjithë ndërtesën; pastaj fillon pastrimi; duhet gërvishtur sipërfaqja për t’i dhënë vlerën

na shikon në të njëjtën mënyrë. Të gjitha ndryshojnë. Kjo është arsyeja pse ne vetë nuk mund të themi se kush jemi; nuk biem dakord e grin-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

“

demi për gjërat më të thjeshta; duam të fillojmë nga e para, një jetë të re, dhe ndjehemi përsëri në xhungël.

Biri planprishës është shumë i pasur; është i fuqishëm; kur qeni nuhat, nuhat edhe ai; kur skifteri fluturon, ai sheh me sytë e skifterit; largohet, fluturon shumë lart, bëhet gjithnjë e më i vogël, dhe nuk e kupton se është një pikë ujë në mes të oqeanit të gjerë. Ajo që nuk mund ta dinim atëherë ishte që faqet e shkruara do të përfundonin duke mbuluar vitet e jetës. Dhe kjo mund t’u hapë veshët njerëzve të gatshëm për të dëgjuar atë që më parë askush nuk donte ta

“

Ajo që nuk mund ta dinim atëherë ishte që faqet e shkruara do të përfundonin duke mbuluar vitet e jetës. Dhe kjo mund t’u hapë veshët njerëzve të gatshëm për të dëgjuar atë që më parë askush nuk donte ta dëgjonte; fjalët e shkruara bëjnë të mos flasim, por jo të heqim dorë nga qëllimi për të bërë vetëm mirë. Kjo është ajo që dua të tregoj, ndërsa bota vazhdon të mos e dijë se çfarë do të na sjellë

Tani që Bota e di se kush jemi, nuk na shikon në të njëjtën mënyrë. Të gjitha ndryshojnë. Kjo është arsyeja pse ne vetë nuk mund të themi se kush jemi; nuk biem dakord e grindemi për gjërat më të thjeshta; duam të fillojmë nga e para, një jetë të re, dhe ndjehemi përsëri në xhungël. Biri planprishës është shumë i pasur; është i fuqishëm; kur qeni nuhat, nuhat edhe ai; kur skifteri fluturon, ai sheh me sytë e skifterit; largohet, fluturon shumë lart, bëhet gjithnjë e më i vogël, dhe nuk e kupton se është një pikë ujë në mes të oqeanit të gjerë

dëgjonte; fjalët e shkruara bëjnë të mos flasim, por jo të heqim dorë nga qëllimi për të bërë vetëm mirë. Kjo

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

është ajo që dua të tregoj, ndërsa bota vazhdon të mos e dijë se çfarë do të na sjellë.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

13

VËSHTRIM & OPINION

Dita Ndërkombëtare e Kujtesës së Viktimave të Torturave

Atë Zef Pllumi, simbol kujtesës, përballë harre 26 Qershori shënoi Ditën Ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara në Mbështetje të Viktimave të Torturës – një ditë kjo kur - anembanë botës - kujtohen e nderohen viktimat e torturës, ndërkohë që të mbijetuarve të torturave në të kaluarën, u ofrohet mbështetje

Për Koha Javore:

Frank Shkreli / Nju Jork Anembanë botës kjo ditë u shënua në mënyra të ndryshme, duke filluar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara dhe nga shtete të ndryshme, siç janë Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA). Në një deklaratë me rastin e kësaj dite përkujtimore, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Gutierrez tha se “Tortura është një praktikë e neveritshme dhe urrejtëse, njëkohësisht edhe një dhunim i dinjitetit njerëzor dhe shkelje e të drejtave të njeriut.”

Ndërsa Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden në mesazhin e tij në Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës së viktimave të torturës u shpreh se “Tortura kudo dhe kurdoherë që të përdoret, përbën një njollë të zezë në ndërgjegjen tonë morale. Të gjithë ne duhet të dyfishojmë përpjekjet tona për tu dhënë fund një herë e mirë praktikave të tilla jo njerëzore.” Edhe Sekretari Amerikan i Shtetit, Antony J. Blinken në deklaratën e tij në Ditën Ndërkombëtare në Mbështetje të Viktimave të Torturës iu drejtua, shteteve anë e mbanë botës si dhe të gjithë atyre që janë kundër përdorimit të torturave, me këto fjalë: “Sot është një rast që vendet anëtare të Kombeve të Bashkuara, shoqëritë civile dhe individët e

14

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

interesuar anë e mbanë botës të bashkohen kundër përdorimit të torturave dhe të bëjnë thirrje për zbulimin e të vërtetës, për drejtësi dhe për ndëshkueshmeri për dhunuesit dhe shkelësit e të drejtave të njeriut. Përderisa në botë ekzistojnë të tillë individë që përdorin torturën si mjet ndëshkimi për kundërshtarët, Shtetet e Bashkuara nuk do të heqin dorë nga angazhimi i tyre për ta zhdukur torturën njëherë e mirë”, ka deklaruar kyrediplomati amerikan në mesazhin e tij, në Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturës.

Ndonëse nuk pashë asnjë lajm në media as deklaratë në lidhje me këtë ditë, nga Tirana dhe Prishtina zyrtare megjithëse të dy vendet janë ndër vendet më të njohura ku tortura përdorej rregullisht dhe ashpërsisht ndaj kundërshtarëve të regjimit komunist, si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë. Për këtë arsye, modestësisht, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturës, po kujtoj me pak fjalë, At Zef Pllumin, i cili për fatin tonë dhe për hir të së vërtetës, “rrnoi për me tregue” për torturat e regjimit komunist të Enver Hoxhës, jo vetëm ndaj tij dhe shumë vëllezërve të tij françeskanë, por edhe për vuajtjet dhe torturat ndajë përfaqësuesve kundërshtarë të tjerë të regjimit komunist më të dalluar të ajkës së Kombit shqiptar të gjysmë shekullit të kaluar.

Po e kujtoj At Zef Pllumin me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturave, sidomos për veprën e tij monumentale, “Rrno Për

me Tregue”, me të cilën ka lenë pas një dëshmi të gjallë historike dhe të vërtetën mbi torturat e tmerrshme të shqiptarit kundër shqiptarit dhe një histori vuajtjesh të pa imagjinueshme të një pjese të madhe të shqiptarëve, nën regjimin komunist të Enver Hoxhës.

Dita Ndërkombëtare e Kujtesës së Viktimave të Torturës është një ditë me rëndësi edhe për shqiptarët. Duke kujtuar këtë ditë fund javën që kaloi, Presidenti Joe Biden, besoj se u shpreh për të gjithë njerëzit vullnet mirë, kur tha se, “Torturat, kudo dhe kurdoherë përbëjnë një njollë të zezë në ndërgjegjen tonë morale…”. Ismail Kadare gjithashtu e ka vlerësuar librin “Rrno për me Tregue” si një përshkrim të tmerrshëm të vuajtjeve mizore të ndërmarra nga një regjim i pamëshirshëm kundër një popullsie të pafajshme si një vepër për të cilën, sipas Kadaresë, “Gjithë shoqëria shqiptare ka nevojë për këtë vepër. Kanë nevojë për të ata që e kanë jetuar atë kohë, e po aq, në mos për më tepër, ata që s’e kanë jetuar. Kanë nevojë të shtypurit e të nëpërkëmburit, e po aq, e mos më tepër, ata që shtypën të tjerët. Kanë nevojë antikomunistët, e po aq, ndoshta më tepër, komunistët.

Shkurt për të ka nevojë ndërgjegjja jonë”, ka thënë Kadare.

Dua të shtoj se në këtë Ditë Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturës në mungesë të ndonjë deklarate zyrtare në kujtim të viktimave të torturës në Shqipëri dhe në Kosovë ia vlen që vepra e At Zef Pllumit të shërbejë si pikënisje për kujtimin e viktimave të torturës komuniste në trojet shqiptare, si

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

i esës

një përpjekje e domosdoshme për pajtim kombëtar.

Sidomos në këtë periudhë sot, kur jo vetëm individë dhe organizata shtetërore e madje edhe përfaqësues të qeverisë shqiptare kanë bërë deklarata favorizuese për ish- regjimin komunist të Enver Hoxhës, që ka shkaktuar aq shumë vuajtje që përshkruhen me aq hollësi nga At Zef Pllumi deklarata të zyrtarëve të lartë shqiptarë që, fatkeqësisht, duket sikur kanë për qëllim jo vetëm shtrembërimin e fakteve historike, por edhe mohimin e tyre. Madje edhe 30-vjet “post-komunizëm”, At Zef Pllumi nuk u lë të mohoni as të shtrembëroni historinë e vërtetë të vuajtjeve të shqiptarëve nën komunizëm!

“Torturuesit duhet të ndëshkohen për krimet e tyre dhe regjimet të cilat mundësojnë torturat duhet të shemben ose të transformohen”, tha Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Gutierres, duke shtuar se “Tortura është një krim kundër njerëzimit”.

Kombet e Bashkuara e kanë dënuar që në fillim torturën si një nga aktet më të shëmtuara e të liga të njeriut kundër

njeriut.

Tortura, sipas Kombeve të Bashkuara, ka për qëllim të asgjësojë personalitetin e viktimës, të mohojë dhe të dhunojë dinjitetin ekzistencial të njeriut.

At Zef Pllumi nuk është më midis nesh fizikisht – por është gjithnjë me ne ashtu siç qëndronte gjithmonë i pamposhtur, shpirtërisht dhe moralisht. Prandaj me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturës, të kujtojmë atë dhe dëshmitë e tija si due viktimat e torturave të ish-regjimit diktatorial komunist ndër më të egërit e ish-botës komuniste.

Ashtu që nëpërmjet dëshmive të tija t’i bashkohemi botës së qytetëruar të cilët si më sipër, me deklaratat e tyre shënuan këtë ditë për të kujtuar e nderuar mijëra viktima të gjallë e të vdekur, “heronjë të heshtur” të regjimit komunist të Enver Hoxhës që humbën jetën nga torturat më çnjerëzore, përballë një qëndrese paqësore. Sidomos sot, 30-vjet “post-komunizëm”, kur heshtja zyrtare për krimet komuniste është mbytëse dhe refuzimi zyrtar i politikës shqiptare për tu përballur me atë të

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

kaluar të errët të historisë kombëtare, ndërkohë që shumica e të mbijetuarve të torturave për të cilat ka dëshmuar At Zef Pllumi në librin e tij monumental, “Rrno për me Tregue”, po vdesin dalëngadalë, ndërsa njohuria për “gulagun komunist shqiptar” po zhduket gjithashtu, sidomos në radhët e brezit të ri. Ndoshta ky është edhe objektivi, jo vetëm i përpjekjeve të viteve të fundit për të promovuar “të mirat” dhe “anën pozitive” të ish-regjimit komunist, siç kemi dëgjuar kohët e fundit nga zyrtarët më të lartë të qeverisë dhe të shtetit shqiptar, por edhe i heshtjes së Tiranës zyrtare me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Kujtesës së Viktimave të Torturës. “Çdo gjë ka stinën e vet, çdo situatë ka një kohë nën qiell; një kohë për të grisur dhe një kohë për të qepur, një kohë për të heshtur dhe një kohë për të folur…” (Dhiata e Vjetër, Predikuesi 3: Bashkohuni me botën e qytetëruar!

Ka ardhur koha për të FOLUR dhe për të kujtuar viktimat e pafajshme të torturave si dhe krimet e komunizmit gjysmë shekullore, në përgjithësi!

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

15

MOZAIK

Ulqini në sezonin turistik, pas pandemisë Organizata Turistike i vlerëson përgatitjet për sezonin turistik në bregdetin e Ulqinit, i njohur për plazhet më cilësore dhe më të pastra në Mal të Zi dhe rajon.

Zyrtarët vendorë besojnë në kushtet bazë të rregullave të përcaktuara për mbrojtjen nga pandemia dhe bëjnë apel që qytetarët qiradhënës t’i regjistrojnë çdo turist që qëndron në objektet turistike të tyre Këtë vit Ulqini pritet të jetë një nga destinacionet më të preferuara nga turistët vendas dhe të huaj.

Organizata turistike i vlerëson përgatitjet për sezonin turistik në bregdetin e Ulqinit, të njohur për plazhet më cilësore dhe më të pastra në Mal të Zi. Kryetari i kësaj organizate, Gëzim Hajdinaga, beson se ky vit krahasuar me vitet e mëparshme do të jetë dukshëm më i suksesshëm. “ Kemi sinjale të mira për një sezon të suksesshëm. Pa dashur të bëjmë krahasime me vitet e mëparshme, na rezulton se në qershor kemi një vizitë të mirë. Të dhënat që na vijnë nga

“ 16

“

“Kemi sinjale të mira për një sezon të suksesshme. Pa dashur të bëjmë krahasime me vitet e mëparshme, na rezulton se në qershor kemi një vizitë të mirë. Të dhënat që na vijnë nga pika kufitare Sukubinë-Muriqan, krahasuar me vitet e mëparshme ka rritje të numrit të vizitorëve”, tha zoti Hajdinaga

pika kufitare Sukubinë-Muriqan, krahasuar me vitet e mëparshme tregojnë se ka rritje të numrit të vizitorëve”, tha zoti Hajdinaga.

Hajdinaga beson në kushtet bazë të rregullave të përcaktuara për mbrojtjen nga pandemia, por ai njëherësh

“Kemi një arsye më shumë që të respektohen masat kundër pandemisë edhe nga fakti se COVID-19 është ende i pranishëm. Regjistrimi i turistëve është më se i domosdoshëm si për mysafirët ashtu edhe për familjet tona pasi rekomandimi i autoriteteve shëndetësore parashikon mbulimin e çdo shpenzimi nëse infektohen në Ulqin, por e njëjta gjë nuk vlen për ata që nuk janë të regjistruar. Përkundrazi konsekuencat për ta do të jenë shumë të larta”, tha Hajdinaga

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

bën thirrje për qytetarët që t’i regjistrojnë çdo turist që qëndrojnë në objektet e tyre turistike. “ Kemi një arsye më shumë që të respektohen masat kundër pandemisë edhe nga fakti se COVID-19 është ende i pranishëm. Regjistrimi i turistëve është më se i domosdoshëm, si për mysafirët, ashtu edhe për familjet tona, pasi rekomandimi i autoriteteve shëndetësore parashikon mbulimin e çdo shpenzimi nëse infektohen në Ulqin, por e njëjta gjë nuk vlen për ata që nuk janë të regjistruar. Përkundrazi, konsekuencat për ta do të jenë shumë të larta”, tha Hajdinaga.

Marrëveshjen për heqjen e sigurimit kufitar midis Malit të Zi dhe Kosovës, Hajdinaga e cilëson si një favorizim ndaj turizmit dhe qarkullimit të lirë të

MOZAIK

qytetarëve.

“Ky është një favor për turistët nga Kosova dhe me këtë i kemi eliminuar tri barriera me të cilët ata janë përballur në kufi. Çdo fëmijë nën 18 vjeç mund të kalojë kufirin me cilindo dokument që ka një fotografi, pa letërnjoftim dhe pasaportë dhe policia në pikën kufitare Sukubinë-Muriqan do të përshpejtojnë kontrollin duke u legjitimuar në një hyrje dhe jo në të dyja anët e kufirit, siç ishte deri më sot”, tha ai.

Zoti Hajdinaga Theksoi se Ulqini ka

“

“Ky është një favor për turistët nga Kosova dhe me këtë i kemi eliminuar tri barriera me të cilët ata janë përballur në kufi. Çdo fëmijë nën 18 vjeç mund të kalojë kufirin me cilindo dokument që ka një fotografi, pa letërnjoftim dhe pasaportë dhe policia në pikën kufitare Sukubinë-Muriqan do të përshpejtojnë kontrollin duke u legjitimuar në një hyrje dhe jo në të dyja anët e kufirit, siç ishte deri më sot”, tha ai

një përvojë shumë të mirë përsa i përket rregullave dhe pastërtisë së plazheve, ndërkohë që disa prej tyre

janë shpallur si plazhet më të pastërta në bregdetin e malit të Zi dhe të a. s. (VOA) Adriatikut.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

17

KULTURË

Fondacioni “Studenti” organizoi edicionin e gjashtë të Garave të recituesve të rinj për shkollat në

Fjorentina Lekperiqi më e mira

Ulqin – Fondacioni “Studenti” organizoi të shtunën mbrëma në Qendrën e Kulturës – Ulqin edicionin e gjashtë të Garave të recituesve të rinj për shkollat në gjuhën shqipe në Malin e Zi. Në gara kanë marrë pjesë nxënësit e nëntë shkollave fillore dhe tri shkollave të mesme nga Plava, Gucia, Tuzi (Malësia), Kraja (Tivari) dhe Ulqini.

Juria e përbërë nga Dr. Gëzim Puka – pedagog në Departamentin e Letërsisë së Universitetit të Shkodrës “Luigj Gurakuqi”, Teuta Ivanaj – gazetare e Redaksisë në gjuhën shqipe të Televizionit të Malit të Zi,

18

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

dhe Jetmira Hoxha – kostumografe dhe skenografe, ka vlerësuar me Çmimin e Parë nxënësen e klasës së nëntë në Shkollën Fillore “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu” – Ostros, Fjorentina Lekperiqin, e cila ka recituar poezinë e Lasgush Poradecit “Këngë pleqërishte”.

Në kategorinë e shkollave fillore, Çmimi i Parë i ka takuar Arbana Curës, nxënëse e klasës së shtatë në Shkollën Fillore “Boshko Strugar”, Çmimi i Dytë Ardena Gjonbalajt, nxënëse e klasës së gjashtë në Shkollën Fillore “Xhafer Nikoçeviq” – Guci, kurse Çmimi i Tretë nxënësve të Shkollës Fillore “Bedri

Elezaga” – Katërkollë, Behar Pali, nxënës i klasës së nëntë, dhe Ernesa Nika, nxënëse e klasës së tetë.

Në kategorinë e shkollave të mesme, Çmimi i Parë i ka takuar Kristina Lulgjurajt, nxënëse e vitit të tretë në Shkollën e Mesme “25 Maji” – Tuz, Çmimi i Dytë Arta Çunmulajt, nxënëse e vitit të tretë në Medresenë “Mehmed Fatih” – Tuz, ndërsa Çmimi i Tretë Arlinda Kurtit, nxënëse e vitit të tretë në Gjimnazin “Drita”.

Nxënësit fitues janë shpërblyer me diploma dhe të holla, kurse të gjithë nxënësit pjesëmarrës në gara dhe mësimdhënësit të cilët i kanë për-

KULTURË

ë gjuhën shqipe në Malin e Zi

Fituese e përgjithshme e Garave të recituesve të rinj 2021 është shpallur nxënësja e klasës së nëntë në Shkollën Fillore “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu” – Ostros, Fjorentina Lekperiqi, e cila ka recituar poezinë e Lasgush Poradecit “Këngë pleqërishte”. Çmimi i Parë në kategorinë e shkollave fillore i ka takuar Arbana Curës, nxënëse e klasës së shtatë në Shkollën Fillore “Boshko Strugar”, kurse në kategorinë e shkollave të mesme, Kristina Lulgjurajt, nxënëse e vitit të tretë në Shkollën e Mesme “25 Maji” – Tuz gatitur ata me libra.

Në fjalën përshëndetëse, kryetari i Fondacionit “Studenti”, Hajredin Kovaçi, ka thënë se kjo ngjarje e bukur kulturore, si e vetmja e këtij lloji në Malin e Zi, është mundësi e mirë që më për së afërmi të njihemi me njëri-tjetrin dhe nxënësit të shprehin talentin e tyre.

“Ku ka më bukur se të mblidhen të gjithë përfaqësuesit e shkollave shqipe, në Ulqin, në një aktivitet kaq të bukur, ku na bashkon fjala e bukur artistike, pra poezia!”, ka thënë ai, duke kërkuar nga të pranishmit që të mbajnë distancë dhe qetësi, “sepse poezia duhet të shi-

“

“Ku ka më bukur se të mblidhen të gjithë përfaqësuesit e shkollave shqipe, në Ulqin, në një aktivitet kaq të bukur, ku na bashkon fjala e bukur artistike, pra poezia!”, ka thënë kryetari i Fondacionit “Studenti”, Hajredin Kovaçi, duke kërkuar nga të pranishmit që të mbajnë distancë dhe qetësi, “sepse poezia duhet të shijohet duke përjetuar emocionin që na dhuron”.

johet duke përjetuar emocionin që na dhuron”.

Në pjesën e programit shoqërues me dy pika muzikore janë paraqitur nxënësit e Shkollës së Muzikës në

Ulqin, Endrit Pelingu në kitarë dhe Vuk Gjakonoviq në fizarmonikë.

Aktiviteti është mbështetur nga Fondi për Mbrojtjen dhe Realizimin i. k. e të Drejtave të Pakicave.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

19

INTERVISTË

Intervistë me poeten shkodrane Arjola Zadrima

Mënyra ime e të shkruarit i ngjet vetëtimës Arjola Zadrima lindi në Shkodër me 27 Mars 1979. Ka ndjekur studimet për Gjuhë -Letërsi në Universitetin Luigj Gurakuqi. Pasioni dhe hobi i saj është letërsia dhe kryesisht poezia, shkruan që herët në moshë, në bankat e shkollës së mesme të përgjithshme Shejnaze Juka, dhe botimet e para i ka përmbludhur në librat Poezia Arti i fjalës Shkodrane, ku janë botuar cikle poetike në vitin 2012. Fitoi çmimin e parë në Festivalin e Poezisë se Pabotueme mbajtur në Shkodër me 22 Mars të 2016, dhe çmimin e Medias, në këtë Festival, me poezinë me titull EVA . Në maj të 2016 boton vëllimin e parë poetik me titull “A BAN ME M”LSHUE PAK RRUG’, libër i cili vlerësohet me çmimin Penda e Kristaltë, në Munchen të Gjermanisë nga International Institute for the Protection of Cultural Gege and Toske. Gjithashtu në maj të vitit 2017 fiton dy çmime të para, në Festivalin e Poezisë së Pabotueme me poezinë ALES (Tim biri) Gjithashtu botohet në 2017 në ciklin 2 dhe 3 të revistës letrare të Tiranës ILLZ me cikle poetike. Në tetor të vitit 2017 hap Festivalin Letrarë të qytetit të Shkodrës pranë bibliotekës Marin Barleti ku edhe prezantohet për publikun e gjanë si shkrimtare e qytetit. Në nëntor të vitit 2017 merr pjese ne revistën prestigjioze të qytetit të Shkodrës GEGNIA ku sërish prezantohet me një cikël poetik. Në fillim të vitit 2018 merr pjesë në konkursin letrarë të shpallur nga gazeta shqiptare online Kultplus.com, ku edhe shpallet fituese e çmimit të parë me poezinë “PO TE DUE UNE”… Së fundi vjen me librin e dytë me poezi dhe fotografi Carpe Diem Koha Javore: Çfarë është poezia për Arjolën?

A. Zadrima: Poezia, hmm.. poetë të ndryshëm e krahasojnë me frymën, unë mendoj se është gjithçka dhe asgjë njëkohësisht , sepse nuk gjej poezi më të bukur se sytë e qeshur të tim biri…

Shpesh e mendoj si një drithërimë , lëvizje e butë e reve mes të përjetshmes dhe reales, është ajo bota në mes , ku ti mbetesh pezull e nuk ke dëshire me marrë një drejtim po nuk e ndjeve nën lëkurë apo në gjak.

Poezia është mishërimi i hyjnores tek njeriu.

Koha Javore: Sa orë në ditë shkruani si dhe në cilën periudhë të jetës suaj mendoni se keni shkruar më shpesh? (fëmijëri, si adoleshente, apo tani)?

A. Zadrima: E bukur ndjesia e të

20

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

shkruarit ndonjë orë në ditë…

Së fundmi nuk mund të rri pa përkthye poezi të ndryshme të autorëve të ndryshëm , sidomos Alda Merinit, kjo më jep një kënaqësi të brendshme dhe vetëkënaqësi , më jep atë ndjesinë që po, unë ende po frymoj poezi ndonëse edhe ndërmjet përkthimit. Shkrimin e kam filluar herët, në banka shkolle, aty lindi një dëshire e thelle me për të shkruar , sidomos me patos, atdheut, lirisë , Gjergj Kastriotit. I përkas një brezi që i ka preke me çdo lloj ndjesie tranzicionet e Shqipërisë, të cilat lan jo pak mbresa e shenje në formimin tim. Gjithsesi , ma së shumti poezinë e kam jetuar kur humba tim shoq, ndjeja dhimbje të thelle, pot e ishte zemra prej kocke kishe me thanë mu therrmue, u mundova me therrmue dhimbjen me fjalë. Kam një libër dorëshkrimi që ende nuk e kam vendosur me e

botua, kushtuar kësaj kohë…mbase edhe e marr guximin për t a botuar, kush e di .

Koha Javore: Cila është pjesa më e vështirë e procesit tuaj artistik?

A. Zadrima: Procesi artistik ka shumë pjesë të vështira, por vështirësitë ma të mëdha unë I ndeshi tek vetja, që don me thanë, kur më kërkohet me ngulm me botu një libër , hezitoj, dua ta ndjej , ta perceptoj me një dëshire e revansh të brendshëm , me duhet me u ndje gati.. Për sa i përket botimit kjo është çështje me vete, sepse gjehem jo shumë komod. Gjatë këtij procesi ka mjaft miq të mirë që më kanë dhënë ndihmën e tyre pa hezitu, me komente rreth poezive të cilat i japin një shtysë edhe lexuesit, por edhe me redaktimin e një gegnishtje të pastër, edhe të kuptueshme. Unë

INTERVISTË do ju jem gjithmonë mirënjohëse Z. Jozef Radi , dhe profesor Primo Shllaku që besuan tek unë, dhe ende më krijojnë ndjesinë që po ,unë e poezia jemi NJË.

Koha Javore: Ju jeni autore e dy librave poetike të titulluar A BAN ME M”LSHUE PAK RRUG’ dhe CARPE DIEM , ku lexuesit mund të gjejnë librat tuaj ?

A. Zadrima: Hëm.. librat e mi, siç e përmenda ma sipër janë pothuajse të shitur , dhe sa herë që më kërkohet ku mund t’i gjejmë, më vjen ndër mend ajo dëshira e ribotimit…

Kushedi ndonjë ditë do gjendemi para kësaj risie , mos me thanë para një libri tjetër , të shohim , jam dikush që pëlqen surprizat…do ketë edhe për lexuesin , ju premtoj .

Koha Javore: A përpiqeni më shumë të jeni origjinal apo të shkruani sipas trendëve ata që lexuesit duan të lexojnë ?

A. Zadrima: Origjinaliteti është stil, zakonisht edhe modën e ndjek me stil, edhe poezinë e shkruaju të tillë, brenda kornizave të Jolës, pa ju largu kohës që ofron larmishmerit të ndryshme… Më thonë miq të ndryshëm , që i njohin vargjet e mia, ky është stili, diçka që lind me poezinë , diçka që krijon në origjinalitetin tënd …jam pak tradicionale, por jo hermetike, ah po dashurisë i kam thure POEMË jo thjeshtë poezi..

Koha Javore: A mendoni se dikush mund të jetë poet nëse nuk i ndjen emocionet fort?

A. Zadrima: Nuk e di si mund të shkruhet pa emocione, mënyra ime e të shkruarit I ngjet vetëtimës, një shkrepje e fortë emocionesh brenda meje…mundem me fol vetëm për mënyrën time, pa përfshin se si shkruajnë të tjerët, por zhanri poezi besoj që kërkon shumë emocion , dhe pa dyshim përshkrim në mënyrën ma të bukur , si estetike edhe figurative… po flasim për letërsi , duhet të gërshetohen të gjitha këto , nëse përçojmë poezi.

Koha Javore: Me cilët autorë të tjerë jeni miq dhe a mbështetesni punë e tjerëve si artist?

A. Zadrima: Miq? Të gjithë poth-

uajse autorët bashkohor i kam miq, s’mundem me lanë pa përmendur , Albi Lushi, Liridon Mulaj, Desantila Qerimaj , Leon Lekaj , Jozef Radi, Prof Primo Shllaku, Vlora Ademi, Donika Dabishevci, Vlora Konushevci , Entela Tabaku ,Xhabir Tabaku, Albert Vataj , Pjaver Kroni , Albina Gjergji, e shumë të tjerë që i njoh ma së miri , që i mbështes në krijimtarinë tyre, dhe shpesh marrë edhe leksione të vyeme.

Koha Javore: Nëse do të kishit mundësi t’i thonit vetës tuaj më të re ndonjë gjë, çfarë do të thoshit?

A. Zadrima: Vetës hëm, pse jo , unë I flas vetës në çaste shumë decisive të jetës, dhe sot po I them diçka që më duhet me e mbajte mend gjatë…

Kemi kaluar shumë çaste të veçanta se bashku, dhe mes dy unë-ve ndodhet Arjola. Mos e harro kurrë.

Koha Javore: Cilët autorë nuk ju pëlqyen në fillim por më pas ju kanë pëlqyer?

A. Zadrima: Unë kam shumë romane të përzgjedhura si të veçantë, por ai që shumë prej miqve të mi nuk e kanë pëlqyer , ose e kanë kritiku ma së shumti është , 11 sekonda i Paolo Coelho… Shpesh liria e shkrimtarit e ve pak më shpatulla mbas murit tradicionalen , dhe Coelho në këtë roman , shpalos një erotikë jashtë kornizave,

prandaj ende e theksoj persa i përket narratives dhe transhendentes zgjedh Coelhon.

Koha Javore: A e shihni shkrimin si një lloj praktike shpirtërore?

A. Zadrima: Jo rrallëherë gjej paqen e brendshme duke shkruar , ndonjë citat apo edhe varg, apo poezi, por qetësia shpirtërore gërshetohet me natyrën dhe poezinë, shpesh shoh çka nuk mund t’a përshkruaj, por ndjej ma thellë atë që shkruaj dhe nuk e sheh askush…jam qenie e përbame me shumë dashuri, nuk mund t a shoh botën pa ngjyra dhe pa një perëndim buzë liqenit …

Koha Javore: A do ta shohim Arjolën në rolin e romancieres ?

A. Zadrima: Romanciere , pse jo… Është diçka që po përpunohet brenda meje, më duhet koha e caktuar, jeta pak ma e avashte, natyra e duhur, dhe egoja e pathyeshme, unë jam Arjola, nuk mundem me ardh me një roman të unit, duhet një roman që përfshin GRUEN që është përendesha e kësaj jetë…po e ndërtoj brenda vetit…të moçmit thonë, ça bjen sekondi nuk e bjen mot-moti…

Koha Javore: Kur mund të presim librin tuaj të tretë?

A. Zadrima: Se shpejti, ndoshta…

Intervistoi Donika Lulgjuraj

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

21

KULTURË

Botime të reja

Libri „Përfaqësimi i femrës shqiptare në jetën politike në Mal të Zi“ i autores Kristina Margjonoviq “Përfaqësimi i femrës shqiptare në jetën politike në Mal të Zi”, i botuar kohë më parë nga autorja e re, Kristina Margjonoviq, është pasqyrim i gjendjes në këtë fushë si dhe për rolin e femrës në shoqëri.

Libri është botuar në shqip dhe, krahas pasqyrimit të zgjidhjeve normative për përfaqësim të barabartë dhe pjesëmarrjen e femrës në jetën politike, tërheq vërejtjenpër domosdoshmërinë e avancimit të gjendjes në këtë fushë, në veçanti, në organet e përfaqësimit dhe të vendimmarrjes, me të dhëna krahasuese për një periudhë të gjatë.

22

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Ky punim, duke shfrytëzuar të dhëna të shumta nga jetësimi i demokracisë parlamentare, në Mal të Zi, tregon për përfaqësimin joadekuat të gjinisë femërore në organet e përfaqësimit, duke filluar nga organet vendimmarrëse në nivelin lokal e deri në atë më të lartë.

Po ashtu, tërhiqet vërejtja në fuqizimin e zbatimit të zgjidhjeve Kushtetuese dhe ligjore në mbrojtjen dhe avancimin e të drejtave të gruas, me ç ’gjë roli dhe pozita e gruas në shoqëri do të ishte në nivelin më të lartë.

Andaj, ajo paraqet apel të llojit të vet për angazhime shtesë të shoqërisë në përgjithësi, në zbatimin e standardeve në afirmimin e popullatës femërore, në veçanti, në proceset e demokratizimit dhe integrimeve në shoqërinë e gjerë evropiane.

Ky punim, autorja e të cilit është profesoresha, specialiste e letërsisë dhe gjuhës angleze, është shtypur në shtëpinë e njohur botuese “Fiorentia”, Shkodër.

Libri është botuar me përkrahjen financiare të Fondit të Pakicave në Mal të Zi.

FOTOGRAFIA E JAVËS

PAULA DEKAJ PESHKIM

„Qesh pak, shiko këtu”

„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

23

KULTURË

Lura (1)

Oazë e bukurisë së vrarë Binak Ulaj

Ftesën e mikut tim nga Peshkopia, Dorian Bulkut, për të marrë pjesë në realizmin e projektit Mbjellja e fidanëve të pishave në sipërfaqet e maleve të shkrumbuara nga zjarri në Lurë, nga 28 deri më 30 maj, e kam mirëpritur me kënaqësi të veçantë.

Këtë, jo vetëm për pasionin tim, ca të tepruar, për t’i shëtitur me këmbë e shijuar bukuritë natyrore, as për faktin shumë të vlerësuar se me projekt parashihej të merrnin pjesë vullnetarë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Lugina e Preshevës..., por në rend të parë për atë se në krahun tjetër të atdheut tonë kam parë shumë sipërfaqe pyjesh të prera e të djegura. Mjerisht, as pishat shtatlarta të Lurës, oazës së bukurisë magjike shqiptare, tani të plagosur, nuk u kishin shpëtuar duarve të mendjeakrepëve.

Me të aguar dita e 27 majit, bashkë me taksistin e rregullt nga Vermoshi, Nardin, do të nisemi rrugës së asfaltuar Guci-Shkodër, e cila kalohet për dy deri dy orë e gjysmë me makinë. Kjo rrugë u ka krijuar mundësi banorëve të mbetur të Plavës, Gucisë, Vermoshit, Selcës, Kelmendit, për t’u marrë me turizëm dhe mirëpritur grupet e vizitorëve, kryesisht shqiptarë, por edhe të huaj, që gjithnjë e më shumë vijnë t’i vizitojnë këto vise me bukuri mbresëlënëse natyrore dhe të kaluar të lavdishme historike.

24

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Pasi kalojmë një pjesë të mirë të Rrugës së Kombit, vazhdojmë dhe arrijmë në qytetin e ri të Rrëshenit, ku ndalemi për një kafe, por “ikën dritat”, arsyetohet kamerieri. Për aq kohë sa qëndruam aty, vëmendjen do të ma tërheqë një zonjë në moshë, me çadër të bukur në dorë për t’u mbrojtur nga dielli dhe veshje solemne mirditore ngjyre të zezë, të denjë edhe për zonjat e metropoleve të njohura

Duke biseduar për rëndësinë e kësaj rruge, s‘kishte si të mos e përmendja rrugën Deçan- Plavë, dyzet e dy kilometra e gjatë, asfaltimi i së cilës do t’i bënin Plavën e Gucinë, me resurset natyrore që ka, qendër turistike të nivelit ndërkombëtar. Por, sapo kalojmë bashkinë e Kelmendit dhe arrijmë në Grabom, për të satën herë bindem se ndërtimi i saj, ashtu si edhe i rrugëve tjera që lidhin viset tona etnike e historike, të copëtuara me kufij nga trungu i atdheut tonë, s’varet prej qeverive tona, por prej qeverive të shteteve fqinje, që i kanë okupuar që para më se një shekulli.

Këto qeveri vazhdojnë të mos preokupohen fare për krijimin e kushteve

për zhvillim të viseve të banuara me shqiptarë, siç parashihet edhe me aktet shtetërore të tyre, por përkundrazi, me mjete administrative, mirë të studiuara e analizuara, e pengojnë zhvillimin e përparimin e tyre. Rasti i rrugës Grabom-Tuz e dëshmon këtë.

Derisa qeveria shqiptare ka vite që e ka asfaltuar pjesën brenda kufirit shtetëror të saj, Qeveria e Malit të Zi e ka vonuar këtë. Për më tepër, ajo e shpërfillë edhe marrëveshjen e arritur për hapjen e pikës së kalimit kufitar në këtë vend. Sikur të hapej pika kufitare në Grabom, rruga nga Gucia për në Tuz e Podgoricë do të zgjaste më pak se dy orë.

Biseda, kryesisht për zhvillimet poli-

KULTURË tike në të dy krahët e atdheut dhe pamjet mahnitëse që përftonin, veçmas përgjatë Luginës së Cemit e Leqeve të Hotit, kishte bërë që pa e hetuar të arrij te djali i dajës, Dini, dhe nusja e tij, Xhefja, të cilët si shumë prindër të Malësisë së Madhe, fëmijët i kanë të shpërndarë nëpër botë.

Komunikimi me telefon ua zbutë sadopak mallin, por ç’t’i bëjnë vetmisë.

Takimin tonë, pas më se një viti dhe fatmirësinë se nuk kishim pësuar nga pandemia, e kremtojmë si përherë në këtë familje, me raki të pastër rrushi, të pjekur nga vetë Dini, duka pasur për meze edhe gështenja të pjekura, perime të freskëta e mjaltë bletësh, që vetë i rritë me kujdes. Ndonëse shkonin njëra me tjetrën dhe të jepnin kënaqësi të veçantë, raki dhe mjaltë gështenjash kisha shijuar edhe te kushëriri, Tahir Kukaj, në Valbonë, por jo edhe gjetiu. Dëshirën e tyre për të qëndruar më gjatë nuk mund t’ua plotësoj. Duhej vazhduar tutje.

Në mbrëmje, së bashku me Dorin arrijmë në Golem të Durrësit. Meqë ka vite që s’kisha qenë në Golem, do të befasohem nga ndërtimet e reja, veçmas nga ndërtimi i hoteleve super luksoze, me dritare të shumta me xhama e ndriçim elektrik që i bënin të dukeshin si të arta. Plazhi para tyre ishte i rrethuar me tela dhe i zënë me shtretër pushimi e rrezitjeje. “ Këto hotele nuk pranojnë mysafirë vendës, veç të huaj”, më njofton Dori. “Jo larg tyre janë edhe vilat e VIP-ve nga Kosova”, shton ai.

E, sot, në kohën, jo më të kompjuterizimit, por të digjitalizimit, kur edhe gjyshet e gjyshërit tanë komuniko-

“

“Ja, kjo është në Kre-Lura, që do të thotë Krye –Lura”, tregon Nazmiu. Dhe, s‘kishte si të mos ndalemi e ta shijojmë për pak çaste atë mrekulli gjelbëroshe. Para nesh shtrihej lugina e butë, disa kilometra e gjatë, por jo shumë e gjerë.

Duke vazhduar tutje, diku kah fundi i saj, më bie në sy kisha e re, e vogël, dhe dy shtëpi të vetme. Në njërën shihej se ka banorë, kurse tjetra ishte kulmrënë

jnë përmes internetit, të pyesësh prej nga paratë për ndërtime të tilla, del të jesh i trashë nga mendja!

Të nesërmen, siç ishte paraparë, takohemi me vullnetarët e tjerë në Tiranë dhe, pa humbur kohë, nisemi për në Lurë. Dori dhe shokët ishin përkujdesur dhe furnizuar me artikuj të nevojshëm ushqimorë. Pasi kalojmë një pjesë të mirë të Rrugës së Kombit, vazhdojmë dhe arrijmë në qytetin e ri të Rrëshenit, ku ndalemi për një kafe, por “ikën dritat”, arsyetohet kamerieri. Për aq kohë sa qëndruam aty, vëmendjen do të ma tërheqë një zonjë në moshë, me çadër të bukur në dorë për t’u mbrojtur nga dielli dhe veshje solemne mirditore ngjyre të zezë, të denjë edhe për zonjat e metropoleve të njohura.

Disa kilometra nga Rrësheni futemi rrugës së paasfaltuar dhe përplot pluhur, e cila përshkonte kodra të pafund, poshtë të cilave shtriheshin luginat e pakëta me sipërfaqe të vogla e të ngushta dhe shtëpi të shpërndara.

Ishim me fat, veçmas unë dhe Arbeni nga Prishtina, se në makinë me ne ishte edhe mbikëqyrësi i projektit të mbjelljes së pishave, lurjani Nazmi Ajazi (1959), doktor i shkencave të pylltarisë dhe autor i disa librave profesionalë. Para se të shpërngulej me familje në Tiranë kishte punuar në Drejtorinë e Pyjeve në Lurë, kurse tani ishte drejtor i Projektit Bioklimatik në Malin e Dajtit. Përveç profesionit, Nazmiu ishte njohës i mirë i historisë.

Për këtë arsye do të shoqërohem me të pothuaj gjatë gjithë kohës sa do të qëndrojmë në Lurë. Ndonëse mohues i skajshëm i të arriturave në sistemin komunist, nga ai kishim ç’të mësonim, veçmas për viset nga kalonim. Shpjegimet e tij bënin që të mos e ndienim fare lodhjen.

“Jemi në territorin e Selitës. Qyteti që shihni ka qenë qytet i minatorëve.

Ka pasur shkollë të mesme, spital...

Me mijëra e mijëra tonë kromi janë nxjerrë e transportuar nga këtu. Tani është shpopulluar gati krejt”, tregon Nazmiu për qytetin e Kurbimit.

Edhe nga makina shiheshin godina tri-katër katërkatëshe me tulla të hirta, pa dyer e dritare. Një shi, që nuk do të zgjasë, e ulë sadopak pluhurin duke ia shtuar edhe më bukurinë pyllit të ulët në të dy anët e rrugës, ngjyra e gjelbër e të cilit t’i çlodhte sytë.

“Ja, kjo është në Kre-Lura, që do të thotë Krye –Lura”, tregon Nazmiu.

Dhe, s‘kishte si të mos ndalemi e ta shijojmë për pak çaste atë mrekulli gjelbëroshe. Para nesh shtrihej lugina e butë, disa kilometra e gjatë, por jo shumë e gjerë. Duke vazhduar tutje, diku kah fundi i saj, më bie në sy kisha e re, e vogël, dhe dy shtëpi të vetme. Në njërin shihej se ka banorë, kurse tjetra ishte kulmrënë.

Pas afro pesë orë udhëtimi, arrijmë në një kodër sipër fshatit Lurë e Vjetër, te “Hoteli i Enverit”, siç e quanin disa, për atë se ishte ndërtuar në kohën e komunizmit. Ndezja e zjarrit dhe përgatitja e darkës së përbashkët, ku secili ndihmonte a shërbente me diçka, krijonte një atmosferë të këndshme më se shoqërore. Kështu do të veprohet edhe me përgatitjet e shujtave gjatë ditëve në vijim. Dhe, si ndodh zakonisht, kur ka më shumë pjesëmarrës në aktivitet, qëllon që ndonjëri të ketë shkas edhe për të qerasë. Kështu ndodhi edhe me grupin tonë. Mirditori, Sokol Prenga i MasterChef Albania, e kishte ditëlindjen, ndaj ishte kujdesur dhe kishte sjellë pako me ëmbëlsira dhe specialitete të përgatitura nga firma e tij private. Përveç si ekspert i ushqimit, ai do të më befasojë për disa vërejtjet e përdorimit të gabueshëm të disa cilësorëve të shqipes, që s’mund të mohoheshin. (vazhdon) E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

25

KULTURË

Në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin u hap ekspozita e piktorit Naser Hasa

Bashkëjetesa e dy b “Një nga pikëpamjet veçanërisht interesante për pikturën e Hasës është edhe mënyra në të cilën ky artist zgjidh bashkëjetesën e dy botëve të kundërta - të ëndrrës dhe realitetit, të dukshmes dhe të padukshmes, reales dhe imagjinares, të së kaluarës dhe të tanishmes. Duke studiuar opusin e tij vërejmë se këtë problem e zgjidh duke krijuar një sferë bipolare të kuptimit, në një hapësirë të ndjeshme ndërmjet planit të parë dhe planit të dytë në pikturë, sidomos te veprat gjysmë abstrakte”, ka thënë piktori dhe kritiku i artit Qazim Muja Ulqin – Në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin, të premten mbrëma është hapur ekspozita personale e piktorit vendas Naser Hasa, në kuadër të edicionit të 28të të manifestimit “Kalimera Poetike – Basri Çapriqi”.

Në ekspozitë janë prezantuar 21 punime të piktorit Hasa, që përfshijnë periudha të ndryshme të krijimtarisë së tij.

Në fjalën përshëndetëse, kryetari i Shoqatës së Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”, Ismet Kallaba, ka thënë se Ulqini është vend nga i cili kanë dalë shumë piktorë dhe se piktori Naser Hasa i takon brezit të parë të piktorëve të shkolluar, të cilët kanë mbaruar akademinë e arteve.

Sipas tij, piktorët dhe krijuesit e tjerë në fushën e artit dhe kulturës nuk janë të vlerësuar sa duhet në vendin e tyre.

“Piktori Naser Hasa, siç mund ta shihni edhe nga katalogu që kemi publikuar, ka ekspozuar në Francë, Itali, Gjermani, Shqipëri, Kosovë etj.

Pra, ka ekspozuar në vende të mëdha dhe sigurisht që është nder dhe me këtë ekspozitë që organizojmë, ne bëjmë një vlerësim të punës së tij.

Dhe unë mendoj që kjo është gjëja kryesore, sepse piktorët dhe artistët në përgjithësi nuk kanë nevojë për lëmoshë, por kanë nevojë për vlerësim, kanë nevojë për respekt dhe kanë nevojë për dinjitet më të madh”, ka thënë ndër të tjera ai.

Kallaba ka theksuar se arti dhe kultura janë shpirti i një qyteti.

26

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

“Janë artistët ata që me krijimtarinë e tyre ndikojnë në jetën e një qyteti dhe i japin shpirt jetës së një qyteti. Në rastin konkret janë piktorët, shkrimtarët, por edhe të gjithë artistët tjerë që krijojnë, të cilët i japin shpirt dhe frymë qytetit të Ulqinit”, ka thënë ai, duke iu bërë thirrje institucioneve kulturore dhe institucioneve përgjegjëse të Komunës së Ulqinit që të kujdesen më tepër për artin dhe kulturën.

Një vështrim mbi krijimtarinë e piktorit Hasa ka paraqitur piktori dhe kritiku i artit Qazim Muja.

Ai ka thënë se një nga pikëpamjet veçanërisht interesante për pikturën e Hasës është edhe mënyra në të cilën ky artist zgjidh bashkëjetesën e dy botëve të kundërta - të ëndrrës dhe realitetit, të dukshmes dhe të padukshmes, reales dhe imagjinares, të së kaluarës dhe të tanishmes.

“Duke studiuar opusin e tij vërejmë se këtë problem e zgjidh duke krijuar një sferë bipolare të kuptimit, në një hapësirë të ndjeshme ndërmjet planit të parë dhe planit të dytë në pikturë, sidomos te veprat gjysmë abstrakte. Shpeshherë në plan të parë gjejmë një figurë të caktuar, e cila më pastaj përsëritet si vegim në sfond, e rëndësishme kjo për të kuptuar dridhjet ekzistenciale ‘poetike’ të piktorit, si rrafsh semantik i shprehjes vizuale. Kjo, sepse në format semantike të Hasës na dalin skena të mrekullueshme, një dramaturgji e antinomive, të themi, të kaosit dhe rendit, apo të vendosjes së një rendi ndaj kaosit, një gjendje intimiteti me

energji të përjetshme, mbase ironike e shkaktuar nga një jetë e tmerrshme e përditshme”, ka theksuar ai.

Muja ka thënë se piktori Hasa kërkon harmoninë e ritmeve.

“Megjithatë, fokusi i kuriozitetit të tij ndryshon sipas ndjeshmërisë së tij, ai mbetet pothuajse gjithmonë brenda atyre ekstremeve intime. Në procesin e punës, Hasa modifikon përshtypjet që merr nga mjedisi duke i kthyer ato në reflektime të një atmosfere intime të veçantë lirike dhe të rafinuar”.

Sipas Mujës, “punimet që ekspozon me këtë rast tregojnë bukurinë e formës, bukurinë e lëndës së pikturuar, bindjen e shprehjes, marrëdhëniet harmonike, ndonjëherë të theksuara dhe që herë kthehen në gjeste, në një shtresë prapavije të menduar dhe të realizuar artistikisht në mënyrë sugjeruese koloristike, por dhe monokromë, kryesisht të një game blu të theksuar apo okeri të artë mesdhetar që e bën pikturën nostalgjike dhe psikologjike, të theksuar sidomos te portreti”.

Piktori Naser Hasa ka treguar se ai nuk ka pasur ekspozitë personale në qytetin e tij që prej 16 vitesh, prandaj ka vlerësuar se tani është momenti i përshtatshëm për këtë.

Ai i ka falënderuar të gjithë të pranishmit në ceremoninë e hapjes së ekspozitës.

Drejtori i Qendrës së Kulturës, Musa Hoxha, ka thënë se ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 9 korrik.

Piktori Naser Hasa ka lindur në Ulqin, në vitin 1957. Akademinë e Artit Figu-

KULTURË

Foto: Studio PRO

botëve të kundërta

rativ e ka kryer në Prishtinë, më 1982, në klasën e prof. Muslim Mulliqit. Është anëtar i Shoqatës Mbarëshqiptare të Artistëve Figurativë, me seli në Tiranë, anëtar i Shoqatës së Artistëve Figurativë të Malit te Zi dhe anëtar i Shoqatës së Artistëve Figurativë të Ulqinit. Peizazhet dhe figurat e femrës janë temat që i trajton në

mënyrë klasike dhe asociative. Punimet e tij gjenden në shumë koleksione private anekënd botës. Deri tani ka pasur disa ekspozita personale dhe ka marrë pjesë në dhjetëra ekspozita kolektive, në vend dhe jashtë vendit. Për krijimtarinë e tij është shpërblyer me Çmimin Special të Sallonit Francez (1998), Çmimin Pik-

tor Nderi i Sallonit Francez (1999), Çmimin e Unionit të Artistëve Pa Kufij (A. S. B. L.) – Francë (2002) etj.

Ekspozita është organizuar nga Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” dhe Qendra e Kultruës – Ulqin, me mbështetjen e Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Dre(Kohapress) jtave të Pakicave.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

27

KULTURË

Në Plavë u mbajt takimi letrar me shkrimtarin Ridvan Dibra

Shkrimtar i vlerësuar i kulturës shqiptare Krijimtaria e tij letrare është radhitur dhe përfshirë në antologji të ndryshme në Shqipëri dhe jashtë saj. Është i përkthyer në shumë gjuhë të huaja: në gjuhën angleze, gjermane, franceze, italiane, rumune, maqedonase dhe malazeze. Emrat e shquar të kritikës letrare shqiptare, shkrimtarin Ridvan Dibra e konsiderojnë njërin prej shkrimtarëve më të mirë të gjallë ndër shqiptarët Plavë – Në organizim të Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi, në orët e pasdites së ditës së hënë, në sallën e vogël të Qendrës për kulturë “Husein Bashiq”, në praninë e një numri të konsiderueshëm të aderuesve të krijimtarisë letrare nga Plava e Gucia me rrethinë, por edhe nga treva e Malësisë së Madhe dhe Ulqinit, të shoqëruar nga kryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi, Faik Nika, kryetari i SHAI “Art Club” dhe gazetari Ismet Kallaba, dhe përkthyesi, publicisti dhe kritiku letrar, Nikollë Berishaj, është mbajtur takimi letrar me shkrimtarin Ridvan Dibra.

“ 28

Moderatorja e manifestimit letrar në fjalë, vashëza simpatike nga Plava, Allma Rugovac, me zë të ëmbël përshëndeti të pranishmit, e mysafirëve të dashur u dëshiroi mirëseardhje e qëndrim të këndshëm në Plavë, me ç’rast edhe e hapi takimin, ndërsa nënkryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi dhe njëherë nikoqiri i takimit letrar në fjalë, Ibër Hoti, në fjalën e rastit, në emër të të pranishmëve vendas dhe të tij personal, falënderoi organizuesin e mbajtjes së takimit letrar me shkrimtarin e njohur shkodran dhe pedagogun universitar, Ridvan Dibra.

Kritiku letrar, përkthyesi dhe publi-

cisti nga Malësia, Nikollë Berishaj, me admirim foli mbi jetën dhe veprimtarinë e begatë të opusit letrar në zhanret e ndryshme krijuese, e pastaj me shkrimtarin zhvilloi dialogun interesante mbi veprën dhe punën e tij krijuese letrare afro 30 vjeçare.

Pasi i përshëndeti të pranishmit, në fjalën e rastit, ndër të tjera theksoi se në vazhdën e veprimtarisë së vet në promovimin e kulturës shqiptare, Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve në Mal të Zi ka përzgjedhur sot të organizojë një takim me një penë të shquar të letrave shqipe, shkrimtarin e njohur Ridvan Dibra.

Në vazhdim Berishaj tha se Rid-

Duke folur për veprimtarinë letrare të opusit të gjerë të shkrimtarit Dibra, Nikollë Berishaj ka theksuar se deri më tani ai ka botuar 17 romane: 1. “Nudo” (1995), 2. “Kurthet e dritës” (1997), 3. “Triumfi i Gjergj Elez Alisë” (1999), 4. “Stina e ujkut” (2000), 5. “Të lirë dhe të burgosur” (2001), 6. “Triumfi i dytë i Gjergj Elez Alisë” (2003), 7. “Email” (2003), 8. “Kumte dashurie” (2004), 9. “Sesilja ose sexonix” (2005), 10. “Franc Kafka i shkruan të birit (2007), 11. “Stina e macave” (2006), 12. “Kanuni i Lekës së vogël” (2011), 13. “Legjenda e vetmisë” (2012), 14. “Gjumi mbi borë” (2016), 15. “Treni i muzgut” (2017), 16. “Dashurinë e virgjëreshës Madalenë” (2018) dhe 17. “Gruaja që deshe” (2020); tetë tregime dhe novela: 1. “Prostituta e virgjër” (1994), 2. “Eklipsi i shpirtit” (1994), 3. “Vetmia e diellit” (1995), 4.

“Mjerimi i gjysmës” (1996), 5. “Vëlla me centaurët” (2002), 6. “Letra nga provinca”, 7. “Unë, Franz Kafka dhe Karta e Bolonjës” (2009), dhe 8. “Në kërkim të fëmijës së humbur” (2010); dhe nga krijime tjera letrare: 1. “Thjesht” (1989) (poezi), 2. “Njl lojë me emrin postmodernizëm” (2007) (studim), dhe 3. “Plagët e Mojsiut” (2010) (poemë)

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

“

KULTURË

vani është cilësuar si një nga pesë shkrimtarët më të mëdhenj të gjallë të letërsisë shqipe krahas: Ismail Kadaresë, Rexhep Qosjes, Bashkim Shehut dhe Fatos Kongollit.

Përfundoi studimet në degën e Gjuhës dhe letërsisë shqipe në Universitetin e Shkodrës. Punoi si mësues i gjuhës dhe letërsisë shqipe në Kukës gjatë periudhës 1982-1987, kurse në vitet 1988-1994, punoi si gazetar në Shkodër. Që nga viti 1994 punon si profesor i Letërsisë shqipe në Universitetin e Shkodrës.

Për krijimtarinë letrare shumë herë është vlerësuar me shpërblime kombëtare, si në Shqipëri, ashtu edhe në Kosovë e Maqedoni. Në vitin 2012 fitoi çmimin “Rexhai Surroi”, për romanin më të mirë të vitit në gjuhën shqipe për veprën e tij – romanin “Legjenda e vetmisë”.

Krijimtaria e tij letrare është radhitur dhe përfshirë në antologji të ndryshme në Shqipëri dhe jashtë saj. Është i përkthyer në shumë gjuhë të huaja: në gjuhën angleze, gjermane, franceze, italiane, rumune, maqedone dhe malazeze. Emrat e shquar të kritikës letrare shqiptare, shkrim-

“

Për mbresat nga takimi letrar në Plavë, në deklaratën për gazetën “Koha Javore”, shkrimtari Dibra u shpreh: “Unë jam i befasuar sidomos nga mikpritja karakteristike e malësorit shqiptar ndër vite e shekuj, por më bëri përshtypje edhe modelimi nga moderatori Nikollë Berishaj me mjaft profesionalizëm, por është interesant edhe reagimi i publikut, ku pat edhe pyetje mjaft me vend. por unë premtoj që në të ardhmen përsëri do të jem mysafir, kur edhe do të prezantoj ndonjë prej veprave të mia që do t’i sjell me vete, të cilat do t’ia ndaj publikut e lexuesve”, ka përfunduar deklaratën shkrimtari Dibra

tarin Ridvan Dibra e konsiderojnë njërin prej shkrimtarëve më të mirë të gjallë ndër shqiptarët.

Pas dialogut më se njëorëshe që Nikollë Berishaj zhvilloi dhe shkrimtarin Dibra, në pyetjet e ca të pranishmëve, shkrimtari u përgjigj me admirim në mënyrë koncize.

Për mbresat nga takimi letrar në Plavë, në deklaratën për gazetën “Koha Javore”, shkrimtari Dibra u shpreh: “Unë jam i befasuar sidomos nga mikpritja karakteristike e

malësorit shqiptar ndër vite e shekuj, por më bëri përshtypje edhe modelimi nga moderatori Nikollë Berishaj me mjaft profesionalizëm, por është interesant edhe reagimi i publikut, ku pat edhe pyetje mjaft me vend. por unë premtoj që në të ardhmen përsëri do të jem mysafir, kur edhe do të prezantoj ndonjë prej veprave të mia që do t’i sjell me vete, të cilat do t’ia ndaj publikut e lexuesve”, ka përfunduar deklaratën shkrimtari DiSh. Hasangjekaj bra.

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

29

KULTURË

Ramadan Sokoli, stu që u dha zë shekujve Enver Kushi

Krenaria dhe dinjiteti

Vite dhe vite më parë, kur Ramadan Sokolin e njihja vetëm si emër, sa herë që e shihja në rrugën e Durrësit, ose në ndonjë rrugë tjetër të Tiranës, ngadalësoja hapin dhe ndiqja me admirim ecjen e tij. Ishin ca kohëra gri, kur njeriu shqiptar dhe veçanërisht intelektuali e në rastin konkret intelektualë si Ramadan Sokoli, ishin nën trysninë dhe vëzhgimin e diktaturës komuniste. E pra, në ato kohëra gri, dituraku Ramadan Sokoli ecte me kokën lart, vështrimin drejt, duke mbajtur në dorë një çantë të madhe me libra. Asnjëherë nuk e kisha parë ndryshe, por vazhdimisht me kokën lart dhe krenar. Ishte një krenari normale, jo e stisur apo mendjemadhësi.

Ishte dinjiteti i njeriut që koha e rëndë e diktaturës komuniste nuk kishte mundur ta denatyronte, tkurrte apo t’i ulte kokën dhe servilosej… Nga ana tjetër Ramadan Sokoli u fliste shqiptarëve jo vetëm me veprën, por edhe me krenarinë, mënyrën sesi ecte, dinjitetin që nuk mund ta përbalte askush.

Ramadan Sokoli jetonte në ca epoka të tjera, thellë mijëvjeçarëve, duke sfiduar mediokritetin e kohës, egoizmin, thashethemet, zërat dashakeqe, smirën, luftën e klasave.

Nga ana tjetër Ramadan Sokoli shihte përtej kohës ku jetonte jo vetëm si studiues, por edhe si pinjoll i një prej familjeve të mëdha të Shkodrës e Shqipërisë. Gjyshi i tij, Hodo Beg Sokoli, ishte pjesë e kujtesës shqiptare, e një kujtese të pashlyeshme. Ai dhe pasardhësit e tij kishin bërë dhe shkruar histori. Ramadan Sokoli ishte i fundit që mishëronte lavdinë e një dere të madhe dhe që vazhdimisht ka qenë i rrethuar prej tyre, shpirtrave të paraardhësve të Sokolajve. Ai mbeti deri në fund të jetës pjesë e lavdisë së largët dhe të afërt në kohë të fisit

30

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

të tij, por edhe si një pasardhës i një lavdie tjetër: asaj të kulturës.

Mbaj mend se një nga vjeshtat e vitit 1996, rrugëtimin me prof. Ramadan Sokoli në qytetin e Shkodrës. Nuk do të harroj kurrë vizitën në shtëpinë e Sokolajve. Profesori qëndroi pak çaste para portës së madhe e pastaj pasi hapi atë, u fut brenda… Ecja pas tij duke ndjekur çdo gjest dhe veprim të profesorit. Heshtje. Asnjë zë.

Një erë e lehtë dhe gjethe që binin.

Përballë shtëpia e madhe e Sokolajve me dritare të mbyllura… Atje kam parë dhe ndjerë nga afër emocionet e njeriut, ose më saktë marrëdhëniet e tij me vatrën ku kishte lindur dhe ishte rritur…

Ramadan Sokoli në heshtje fliste me muret rrethues, pemët, lulet e rralluara, shkallët, dritaret… Fliste me shpirtrat e të parëve të tij. Dhe kam menduar, se përtej mureve rrethues të asaj shtëpie ishin shtëpi të tjera dhe Shkodra me përjetësinë e saj.

Dhe përtej Shkodrës, Shqipëria, pastaj hapësirat e Ballkanit, të Europës dhe botës që vraponin udhëve të globalizmit… Atje, në oborrin e madh, larg erërave globale, ishte bota e madhe e Sokolajve… Në heshtjen, vështrimet, ecjen e ngadaltë, fytyrën e zbehtë të prof. Ramadan Sokolit, vinin dhe shkonin kohët e fisit

të Sokolajve.

Ringjallja e së shkuarës

E kam të vështirë të jap portretin shumëdimensional të prof. Sokolit.

Sa herë kam shfletuar librat e tij më është dukur sikur kam kapërcyer qindra shekuj, humnera mijëvjeçarësh, gërmadha vitesh dhe kam dëgjuar zëra njerëzor e veçanërisht ca tinguj mistikë, që vijnë prej thellësive të kohërave… Ai ka jetuar me të shkuarën e historisë dhe kulturës së kombit shqiptar, që nga viset skajjugore të Thesprotisë së lashtë e deri në ato skaj veriore të Dardanisë.

E tashmja sikur nuk ekzistonte për të, ose më saktë, ajo është e kyçur brenda mureve të shtëpisë kulturëmuze.

Dritaret e vogla të dhomave bodrum dhe të studios, drita, muzgjet apo errësira që vinin prej tyre, e lidhnin më shumë me të shkuarën sesa me çastin. Vetëm miqtë e shumtë që hynin e dilnin, telefonatat, letrat, befas ndërprisnin lumenjtë e kujtimeve, bisedat me vdekatarët e mëdhenj të historisë dhe kulturës shqiptare…

Edhe kur rikthehej në të tashmen, prap e shkuara me zërat dhe hijet e saj, e merrte për ta zhytur thellë e më thellë në kohëra. Sepse ata ishin me të pushtetshëm e më të fuqishëm.

Atyre prof. Ramadan Sokoli u kishte

KULTURË

udiuesi e dhënë jetë, gjak, zë…

Ai i kishte ringjallur ata. A nuk flisnin me bashkkohësit, nëpërmjet librit “16 shekuj”, Niketë Dardani (muziktar i shekullit IV), Muziktari Arbër Jan Kukuzeli, apo edhe disa muziktarë të tjerë arbër, si Dragan Prizreni, Kolë Durrsaku, Filip Pjetër Drishti, Progron Burizani, Xanet Agustini, Kristofor Ulqini, Aleksandër Tivarasi, Martin Baltisari, Stojan Shkodrani. Prof. Sokoli u dha jetë dhe zë skulptorëve dhe arkitektëve arbër në Dalmaci, si Radovani, (skulptor i shek. XIII), Andrea Aleksi (skulptor dhe arkitekt i shek.

XV), mjeshtër Donati, kryearkitekti i Shkodrës, që e përmend edhe Marin Barleti tek “Rrethimi i Shkodrës”. Lista e këtyre figurave të shquara, që prof. Sokoli i ringjalli, vazhdon me piktorë, skulptorë e dijetarë shqiptarë nëpër Italinë Veriore, si Leonik Tomeu, Marin Beçikemi, Maksim Artioti nga Arta e Çamërisë, njeri i jashtëzakonshëm dhe nxënës i të sipërpërmendurve, albanezët e Vinçensës, Mark Bazaiti, Viktor Karpaçi, si dhe arkitektët shqiptarë në Turqi: Arkitekt Sinani, Mehmet Saqefqari, Arkitekt Kasemi, Usta Mehmet Isaja, apo edhe shumë të tjerëve.

Duke shkruar për këtë veprimtari kërkuese, që është pjesë e pandarë e veprës së tij, prof. Ramadan Sokoli flet “për drithërime kënaqësie e ngazëllime kur pas shumë përpjekjesh e përsëritjesh saktëson një datë, kur zbërthen një nyjë të ngatërruar e sidomos, kur mbërthen ndonjë figurë që dukej si e pakapshme, sikur kridhej nëpër mjegullnajë, për t’u shmangur vëzhgimit të tij e që hera – herës i duket sikur ta dëgjon edhe zërin duke të thënë:”More, po përse gërmon nëpër jetën dhe veprimtarinë time?”. nga Taboola Mund t’ju interesojnë Pamje të frikshme - i panjohuri në SHBA është xhiruar duke u futur në dhomën e gjumit të dy vajzave, derisa

Kam pasur fatin të jem një nga miqtë e prof. Ramadan Sokolit.

Kthehem dhe rikthehem në kohë të ndryshme, duke sjellë ndërmend bisedat e shumta me të, udhëtimet në Shkodër, Berat, Krujë, Strugë, e deri në Vjenë dhe më pas në Bratislavë. Kujtoj me mall jo vetëm bisedat e herëpashershme me të në telefon, por veçmas vizitat e shpeshta në shtëpinë e tij ose më saktë, në bodrumin e saj, që ndodhej pranë ish kinema ‘’17 nëntori’’ (pikëllohem kur para shumë objekteve të rëndësishme të kulturës shqiptare në Tiranë, vë fjalën “ish”). Dhe, nga vitet “gërmadhë” të së shkuarës jo të largët, më vjen zëri i ngrohtë, bujar dhe mikpritës, e folura e tij karakteristike, me një kolor të veçantë, sjellja fisnike dhe kultura e gjerë që shpaloste gjatë bisedës… ato ishin në gjumë Xhensila Myrtezaj komplimentohet për paraqitjen në klipin e ri, ndërsa publikon disa fotografi nga prapaskenat Von Cramon thotë se Macron bëri gabim të madh me Kurtin

Intermexo: vitet e fundit të jetës

Ai kthehej dhe rikthehej shpesh, në bisedat që bëja me të, në Shkodër dhe vitet e fëmijërisë dhe rinisë.

Shkodra, lagja e vjetër dhe shtëpia e madhe ku kishte lindur më 14 qershor 1920 , oborri ku ishin mbjellë dhjetëra lloje lulesh e pemësh, zërat e fëmijërisë, vdekja e babait, nëna burrneshë, vëllezërit dhe motrat…

Pastaj shokët e rinisë, qyteti i Firences, ku kishte studiuar, lufta dhe vitet e para të terrorit komunist në Shkodër, shoku i tij, intelektuali i shquar Qemal Draçini i mbytur në gjak nga torturat e Sigurimit të Shtetit, arrestimi dhe burgosja e vëllezërve, pastaj edhe e tij.

Vuajtjet në burg.ë Prap nëna, që edhe në agoninë e fundit, vështron nga dera se mos i kthehen Ibrahimi dhe Hodua të liruar nga burgu… Një vajzë e bukur shkodrane që vrapon nëpër shiun e rrëmbyer. Kënga “Turtulleshë” që ia kushton bukurisë që nuk mundi të bëhej e tij… Gruaja fisnike tiranase me emrin Lili, që iu përkushtua tërë jetën bashkëshortit

të saj… Të trokitura. Zëra… Hije që lëvizin. Disa nga impresionet e takimeve dhe bisedave me prof. Ramadan Sokolin, i kam hedhur në një nga blloqet e mia të shënimeve…

14 Qershor 2005. E martë

Tirana ka qiell shumë të pastër dhe pas shirave, ajri duket i pastruar.

Edhe Dajti duket shumë afër. Kaloj bulevardin, ku punohet për ta shtruar dhe në orën dhjetë trokas në derën e shtëpisë së profesorit. Sot ai ka ditëlindjen. E përqafova dhe e urova për 85 vjetorin. Më falënderoi i prekur…

Pastaj më pyeti se përse nuk ishte përfshirë emri i tij në një nga botimet e fundit për Çamërinë. Unë kam shkruar për kulturën çame, shtoi pas pak.

Vështroj me vëmendje muret e mbushura me piktura, foto, objekte të ndryshme arkeologjike, vegla muzikore… Profesori thyen heshtjen. Kujton Lilin, bashkëshorten e tij fisnike. Atë asnjë nuk ma zëvendëson, pëshpërit i mallëngjyer. Asnjë. Ime bijë çdo të diele shkon në varreza, thotë profesori. Çdo të diele shkon me lule tek e ëma… Pastaj kujton nënën. Isha atje para se të vdiste … E falën Ibrahimin, i thashë tek koka.

Ajo hapi sytë dhe hodhi vështrimin tek dera… Kështu bënte vazhdimisht. I dukej sikur i biri i burgosur do t’i vinte. Ka vuajtur shumë. (vazhdon) E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

31

MOZAIK

Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, në vizitë zyrtare komunave të Plavës dhe Gucisë

I gatshëm për ndihmë për realizimin e projekteve Plavë/Guci – Ministri i bujqësisë, pylltarisë dhe ekonomisë së ujërave, mr. Alleksandar Stijoviq, me bashkëpunëtorë të vet, para pak ditësh qëndroi në vizitë zyrtare komunave të Plavës dhe Gucisë, thuhet në njoftimin për media të dy komunave në fjalë.

Në takimin që pati me kryetarin e Komunës së Plavës dhe bashkëpunëtorët e tij, ministri Stijoviq prezantoi masat e përkrahjes, të parapara me agrobuxhet, me projekte të reja të paralajmëruara në sektorin e bujqësisë, pylltarisë dhe ekonomisë së ujërave.

Në takim janë shqyrtuar mundësitë e mirëmbajtjes dhe avancimit të rrugëve lokale të pa kategorizuara në fshatrat e komunës, ku dhe ka më shumë prodhues bujqësor. Kryetari Canoviq ka theksuar se duhet kushtuar kujdes shfrytëzimit të pyjeve në rajonin e Plavës, dhe se me rastin e ndarjes së ardhshme të koncesioneve, përparësi duhet dhënë dru përpunuesve, për t’u zhvilluar ekonomia lokale dhe për t’u hapur vende të reja pune në përpunimin e drurit. Bashkëbise-

32

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

duesit, po ashtu janë pajtuar përkitazi me domosdoshmërinë e ndërtimit të ujësjellësve në fshatra, me ç’rast është arritur marrëveshja që Komuna e Plavës të kandidojë projekte të cilët do të mund të realizoheshin gjatë këtij viti.

Duke biseduar mbi temën e adaptimit të tbanishteve në viset bjeshkore, ministri Stijoviq bëri me dije se së shpejti në bashkëpunim me delegacionin e Bashkësisë Evropiane do të shpallen masat e zhvillimit të turizmit rural, ashtu që me përkrahjen e fondeve evropiane të mund të veprohet në zhvillimin e turizmit rural dhe në ndërtimin e objekteve përkatëse. Është vënë në pah edhe futja e kompensimeve për dëmet në qeverisjet bujqësore në sektorin e blegtorisë përmes agrobuxhetit të ri, që më herët nuk ka qenë e mundshme.

Pas bisedës me përfaqësuesit e qeverisjes lokale, ministri Stijoviq është takuar me përfaqësuesit e qytetarëve të interesuar, për shkak të problemeve në shfrytëzimin e pyjeve në territorin e Komunës së Plavës, me rastin e shqyrtimit të zgjidhjes

së kontekstit në mes të qytetarëve dhe koncesionerit “Pelengić Triade” dhe ndarjes së nëntë, është lajmëruar formimi i komisionit i cili do të del në terren dhe do të vërtetojë gjendjen e vërtetë për t’i sjellë masat dhe vendimet e mëtejme në raport me të dhënat e fituara. Komisioni do të formohet nga ana e Ministrisë, Shërbimeve kompetente inspektive dhe Komunës së Plavës.

Në Komunën e Gucisë, ministrin Stijoviq e priti dhe i uroi mirëseardhje kryetarja e Komunës së Gucisë, Anella Çekiq, me bashkëpunëtorë, sekretarin për ekonomi, zhvillim dhe financa, Mirallem Bektesheviq, dhe këshillëdhënësin për bujqësi, Sefedin Dedushaj, me ç’rast atë e ka njoftuar me aktivitetet e filluara dhe të planifikuara të projekteve nga lëmi i bujqësisë dhe ekonomisë së ujërave. Kryetarja Çekiq ka theksuar rëndësinë e bujqësisë si degë zhvillimore e Komunës së Gucisë, si dhe potencialet me të cilat disponojnë. Po ashtu, ministrin e ka njoftuar edhe me problemet dhe nxitjet me të cilat ballafaqohen bujqit.

Ministri Stijoviq ka shprehur gatishmërinë për ndihmë dhe përkrahje në realizimin e projekteve të planifikuara dhe propozuara. Ai po ashtu ka parafytyruar mundësitë dhe masat e përshtatshme të mbështetjes dhe përkrahjes së bujqve lokal të cilat janë planifikuar me agrobuxhet. Në takim është biseduar edhe për mundësinë dhe nevojën e ofrimit të shërbimeve këshillëdhënëse nga ana e ministrisë në bashkëpunim me komunën, të cilat do të ndihmonin bujqit lokal me rastin e aplikimit për përkrahje dhe ndihmë dhe të granteve nga ftesat e shpallura dhe projektet.

Sh. Hasangjekaj

MOZAIK

Shkolla fillore “Hajro Shahmanoviq” në Plavë, gjysmëmaturantëve ua ndau diplomat “Lluça” (Pishtari)

Për sukses madhor në mësim, shpërblime të merituara

Në platoun e oborrit të Shkollës fillore “Hajro Shahmanoviq” në Plavë, të enjten, më 10 qershor 2021, në ceremonialin solemn ishin tubuar gjysmëmaturantët me sukses të shkëlqyer, prindërit e tyre, mësimdhënësit dhe kryetari i Komunës së Plavës, Nihad Canoviq, për të marrë pjesë në ndarjen e diplomës “Lluça” (Pishtari), për sukseset madhore që ata kanë arritur gjatë nëntë viteve shkollore në këtë shkollë.

Nga 84 gjysmëmaturantët e katër paraleleve mësimore të klasës së nëntë, një prej të cilave me pesë sish me mësim në gjuhën shqipe, 15 gjysmëmaturantë gjatë shkollimit nëntëvjeçar fillor, kanë treguar sukses të shkëlqyer dhe sjellje shembullore, u është ndarë diploma “Lluça” (Pishtari). Për suksesin e arritur mësimor, me vendimin e kolektivit të mësimdhënësve të shkollës, të gjithë gjysmëmaturantët janë shpër-

blyer me nga një libër.

Hapjen solemne të ndarjes së diplomës “Lluça”, e bëri nxënësja moderatore e programit, e cila është edhe laureate e diplomës në fjalë, e cila i përshëndeti të pranishmit, e gjysmëmaturantëve ua uroi shpërblimet për suksesin e arritur, e pastaj ushtruesi i posa emëruar i detyrës së drejtorit të shkollës, Hamdija Llalliq, i cili bashkë me kryetarin e komunës, Nihad Canoviq, gjysmëmaturantëve ua kanë dorëzuar diplomat.

Ushtruesi i detyrës së drejtorit, Hamdija Llalliq, në fjalën e rastit, ka përshëndetur të gjithë të pranishmit, e në veçanti laureatët e diplomës “Lluça” (Pishtari), me theks të veçantë në shkollimin e tyre të mëtejmë dhe në avancimin e diturive të fituara, duke dëshiruar që të vazhdojnë shkollimin e mëtejmë dhe të jenë të suksesshëm si deri më tani.

Kryetari i Komunës së Plavës, Nihad

Canoviq, në fjalën e vet përshëndetëse, gjysmëmaturantëve të suksesshëm, laureatëve të diplomës “Lluça”, u ka dëshiruar fat, shëndet dhe sukses në vazhdimin e shkollimit të tyre të mesëm dhe në vazhdim ka konfirmuar: “Me diplomën ‘Lluça’ (Pishtari), keni dëshmuar se dispononi me kapacitete të konsiderueshme intelektuale, por ajo që është edhe më e rëndësishme, gjatë shkollimit fillor keni treguar se jeni punëtorë, të përgjegjshëm dhe të disiplinuar në realizimin dhe plotësimin e detyrimeve tuaja dhe në arritjen e qëllimeve të caktuara”.

Në emër të nxënësve laureatë të diplomës “Lluça”, të pranishmëve u është drejtuar moderatorja e programit dhe njëherazi fituesja e diplomës në fjalë, e cila me fjalë prekëse dhe mallëngjyese, shokëve dhe shoqeve të veta u ka dëshiruar që së bashku si deri më tani të jenë të suksesshëm në përfitimin e njohurive dhe përvojave të reja, të cilat do t’u vlejnë shumë në jetë.

Laureatë të diplomës “Lluça” (Pishtari) janë gjysmëmaturantët: Jelena Bojoviq, Xheneta Canoviq, Aldin Feratoviq, Najlla Huseinoviq, Faris Markishiq, Samra Srdanoviq, Danis Suroviq, Llejlla Llalliq, Sumeja Canoviq, Nejlla Reçkoviq, Minell Toshiq, Isaid Rexhepagiq, Millan Bojoviq, Izabella Kandiq dhe Jovanka Simonoviq.

Në paralelen me mësim në gjuhën shqipe, këtë vit shkollor, asnjë nxënës nuk ishte fitues i diplomës “Lluça”.

Të gjithë gjysmëmaturantët, laureatë të diplomës në fjalë, të kësaj shkolle, u deklaruan se do t’i vazhdojnë mësimet kryesisht në Shkollën e mesme të përzier “Beqo Bashiq” në Plavë.

Sh. Hasangjekaj

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

33

MOZAIK

Në seancën e dytë të rregullt të Kuvendit të Komunës së Plavës në vitin 2021

U miratua llogaria përfundimtare e Buxhetit për vitin 2020

Plavë – Në seancën e dytë të rregullt të Kuvendit të Komunës së Plavës, të mbajtur të hënën 28 qershor 2021, në sallën e vogël të Qendrës për kulturë “Husein Bashiq”, janë shqyrtuar dhe miratuar një sërë propozim vendimesh dhe informatash të organeve të qeverisjes lokale, të shoqatave dhe institucioneve publike, që punojnë dhe veprojnë në kuadër të Komunës së Plavës.

Në fillim të seancës, të cilën e hapi kryetarja e Kuvendit, znj. Jasmina Cikotiq, pas ca vërejtjesh të këshilltarëve në përmbajtje, u miratua proces verbali nga seanca e parë e rregullt e mbajtur më 29 mars 2021, dhe rendi i plotësuar i ditës me dy pika të reja të propozuara nga kryetari i Komunës, Nihad Canoviq – dy vendime mbi vërtetimin e vendimit të kryetarit të Komunës së Plavës mbi ndryshimet dhe plotësimet e vendimit mbi fuqizimin e interesit publik për shpronësimin e patundshmërisë për rikonstruksionin e rrugës “Ribarska” në Plavë.

Seanca filloi punën me shqyrtimin e propozimit të vendimit mbi llogarinë përfundimtare të Buxhetit të Komunës së Plavës për vitin 2020 me raportin e revizorit të pavarur, që ishte njëri ndër nëntë propozim vendimet e rendit të ditës, e njëherë edhe temë qendrore e trajtimit të saj të cilin e parashtroi

34

Javore KOHA

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

dhe argumentoi në mënyrë analitike kryetari i Komunës, Nihad Canoviq.

Ai konfirmoi se Buxheti i Komunës së Plavës për vitin 2020 ishte planifikuar në shumën 4.550.000 euro dhe është realizuar 96,71%. Të hyrat janë realizuar në shumën 4.400.304,14 euro, shpenzimet në shumën 4.050.489,31 euro, kurse gjendja e depozitit më 31 dhjetor 2020 ka qenë 349.814,83 euro, i cili transferohet në Buxhetin e Komunës për vitin 2021. Paralelisht me bilancin përfundimtar të Buxhetit është shqyrtuar edhe raporti i revizorit të pavarur mbi Buxhetin nga Podgorica.

Pas trajtimit dhe shqyrtimit konciz e analitik, në të cilin me diskutimet e veta kanë marrë pjesë disa këshilltarë të pozitës dhe opozitës, me ç’rast kanë dhënë vërejtje dhe sugjerime, llogaria përfundimtare e Buxhetit për vitin 2020 me raportin e revizorit të pavarur, këshilltarët e kanë miratuar me 21 vota “Për” dhe 1 “Kundër”.

Me shumicë votash “Për” apo “Njëzëri”, këshilltarët në punën e mëtejme të Kuvendit kanë shqyrtuar dhe miratuar edhe propozim vendimet tjera.

Zgjidhja ideore e flamurit të Komunës së Plavës, e ofruar nga komisioni gjegjës për shqyrtim dhe miratim, ndër këshilltarët e pranishëm ka zgjuar interesim të madh, të cilët në diskutimet

e veta vlerësuan se zgjidhja e ofruar e pamjes së flamurit nuk është e pranueshme, andaj ata e tërhoqën nga rendi i ditës që për seancën e radhës nga ekspertët tjerë të përgatitet më mirë.

Këshilltarët me pjesëmarrje në punën e mëtejme të seancës, shqyrtuan dhe propozuan propozim vendimin mbi miratimin e planit lokal aksional për të rinjtë e Komunës së Plavës për vitin 2021, atë mbi ndryshimet dhe plotësimet e rregullores mbi punën e Kuvendit të Komunës së Plavës.

Propozim vendimi mbi dhënien e pëlqimit në planin e marrëveshjes mbi besimin e kryerjes së veprimtarive komunale dhe shfrytëzimin e infrastrukturës së saj dhe mjeteve të tjera të pronës së Komunës së Plavës, zgjoi polemikë të ndërsjellë në mes të përfaqësuesve relevant të Komunës, këshilltarëve dhe drejtorit të SHPK “Veprimtaritë Komunale” përkitazi me përgjegjësitë dhe kompetencat përkatëse.

Në propozim të kryetares së Kuvendit, Jasmina Cikotiq, këshilltarët shqyrtuan dhe miratuan në pako edhe katër propozim vendime: mbi shfuqizimin e vendimit mbi kompensimin për hapësirat e devastuara, mbi shfuqizimin e vendimit mbi kanalizim dhe pastrim të ujërave të zeza në trevën e Komunës së Plavës, mbi shfuqizimin e vendimit mbi vendosjen, gjegjësisht ndërtimin dhe zhvendosjen e objekteve për hyrje dhe lëvizje të personave me lëvizshmëri të zvogëluar dhe të personave me invaliditet dhe propozim vendimin mbi shfuqizimin e vendimit mbi furnizimin e vendbanimeve me ujë të pijshëm dhe nevoja sanitare në trevën e Komunës së Plavës.

Në seancë këshilltarët në mënyrë analitike dhe koncize janë njoftuar edhe me informatën mbi punën e Qendrës për punë sociale për Komunën e Plavës dhe të Gucisë për vitin 2020 dhe me informatën mbi gjendjen e Shoqatës së “Dru përpunuesit” në Plavë, për të cilin për shkak të gjendjes alarmante të saj në seancë u debatua rreth një ore nga ana e përfaqësuesit të saj, Esad Bajraktareviq, kryetarit të Komunës, Nihad Canoviq, dhe këshilltarëve të pranishëm të pozitës dhe opozitës.

Sh. Hasangjekaj

SPORT

KT “Ulqini” shënon tjetër sukses në turneun ndërkombëtar “Top Tirana Trophy 2021”

Dy trofe dhe 31 medalje “Ulqini” ka marrë pjesë me 35 garues në të dyja disiplinat: forma dhe ndeshje. Në disiplinën e sparingut, “Ulqini” fitoi nëntë medalje të arta, katër medalje të argjendta dhe katër medalje të bronzta, kurse në disiplinën e formave shtatë medalje të arta, tri medalje të argjendta dhe katër medalje të bronzta. Në renditjen e përgjithshme “Ulqini” fitoi trofeun e vendit të parë në disiplinën e formave dhe trofeun e vendit të dytë në disiplinën e sparingut, për kategorinë e kadetëve Ekipi i Taekwondosë “Ulqini” ka shënuar një tjetër sukses në turneun ndërkombëtar të taekwondosë “Top Tirana Trophy 2021”, që u mbajt të shtunën në kryeqytetin e Shqipërisë.

“Ulqini” ka marrë pjesë me 35 garues në të dyja disiplinat: forma dhe ndeshje. Në disiplinën e sparingut, “Ulqini” fitoi nëntë medalje të arta, katër medalje të argjendta dhe katër medalje të bronzta, kurse në disiplinën e formave shtatë medalje të arta, tri medalje të argjendta dhe katër medalje të bronzta.

Në renditjen e përgjithshme “Ulqini” fitoi trofeun e vendit të parë në di-

siplinën e formave dhe trofeun e vendit të dytë në disiplinën e sparingut, për kategorinë e kadetëve.

Në disiplinën e ndeshjeve, me medalje të arta u kurorëzuan Amar Bakalli, Sara Doda, Hakush Fici, Gabriel Jankoviq, Eren Karaminxhoja, Sara Kraja, Hava Malokraja, Merisa Malokraja dhe Dorian Vukaj, medalje të argjendta Amra Dushku, Lejla Elezoviq, Amella Nuti dhe Nermin Sulejmani, kurse medalje të bronzta Selma Demiri, Enes Dushku, Arta Ismailaga dhe Noar Mavriq.

Në disiplinën e formave medalje të arta fituan Medina Kanaqeviq, Sume-

ja Bisha, Ajan Brashnjani, Amell Nuti, Leona Lleshi, Dion Mustafa dhe Vesa Dervishi, medalje të argjendta Amra Dushku, Enes Dushku dhe Adna Sulejmani, ndërsa medalje të bronzta Selma Demiri, Berina Kollari, Berina Mustafa dhe Sara Dervishi.

Në turne morën pjesë 500 garues të 74 ekipeve nga 12 vende.

Trajneri i KT “Ulqini”, Fikret Dushku, falënderon organizatorët e turneut Leo Kapri dhe Endri Hoxha, prindërit e garuesve për përkrahje si dhe sponsorët Fabrika e Mobiljeve “Kurti” dhe Agjencinë “Hana Tours”.

(Kohapress)

E ENJTE, 1 KORRIK 2021

Javore KOHA

35

“Koha Javore” në versionin online,

mund ta lexoni

në linkun:

www.kohajavore.me

kohajavore.me