Koha 887 by fgjokaj

Koha Javore Podgoricë e enjte, 7 nëntor 2019 Viti XVlll Numër 887 Çmimi 0,50

Për kë bien kambanat? ISSN 1800-5696

Frymë e re e politikës së SHBA-së në Ballkan

Gatishmëri për bashkëpunim përmes Fondacionit “Lorik Cana 5”

Përmbajtje

6 Të kërkohet rregullimi me norma imperative

U miratua vendimi për shitjen e pronës në Pyllin e pishave

20 Takim letrar me krijues nga Vlora

...lakmi

Koha Javore Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë, Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: Këshilli

Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor Përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi:

Fahrudin Gjokaj (Redaktor Teknik & Sistem Inxhinjer) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Kral Nikolla 27a/4, Podgoricë 81000, Mali i Zi Telefon: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.org

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

Përmbajtje

23 Këngëtare me zë dhe stil të veçantë

Realitetet e jetës së përditshme në Shqipëri

25 Tregime me vlera edukative për fëmijët

Përpjekje për ndriçimin e mistereve të Valdanosit KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 29 dhjetor 2016 Viti XV Numër 746 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Pa ndonjë

Koha Javore NDRYSHIM Podgoricë e enjte, 7 nëntor 2019 Viti XVlll Numër 887 Çmimi 0,50

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

pozitiv

APATIA politike

Shqiptarët në Mal të Zi gjatë vitit 2016

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Komedia e mjerimit

mjerimit Komedia e

Në udhëkryq

1 NSSI

6965-008

ëve ulqinaka re mungu ë e dëshir nhjëet trit-o Teaje Në udhëkryq

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

1 NSSI

6965-008

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

nuk jetohet ma

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Qëndrimi anticivilizues i një politikani

Gatishmëri për bashkëpunim përmes Fondacionit “Lorik Cana 5”

në Ballkan së SHBA-së politikës Frymë e re e

“Lorik Cana 5” përmes Fondacionit bashkëpunim Gatishmëri për

ISSN 1800-5696

Frymë e re e politikës së SHBA-së në Ballkan

6965-0081 NSSI

1001 HALL EVE

kambanat? Për kë bien

avoreHA KJO avoreHA KJO Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti XV Numër

743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Kadare meriton Nobelin!

ARKIVI: www.kohajavore.org

Qëndresa dhe flijimi për flamurin tonë kombëtar

Për kë bien kambanat? a

m uk Qençe n SHQIPTAR ËT E

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

Viti

Çmimi 0,50 XV Numër 744

e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Ngjarje Javore

Në seancën e jashtëzakonshme të Kuvendit të Komunës së Ulqinit

U miratua vendimi për shitjen e pronës në Pyllin e pishave Ulqin – Kuvendi i Komunës së Ulqinit ka miratuar të enjten mbrëma, në seancën e jashtëzakonshme, vendimin për shitjen e tokës në pronësi të Komunës, në pjesën e Pyllit të pishave, në sipërfaqe prej rreth 8 000 metra katrorë, me qëllim të daljes nga kriza financiare për shkak të bllokimit të llogarisë së Komunës së Ulqinit, për shkak të humbjes së procesit gjyqësor të njohur si K1. Nga 27 këshilltarë të pranishëm, për këtë vendim kanë votuar 19 këshilltarë, pesë kanë qenë kundër, kurse tre këshilltarë të përmbajtur. Pro vendimit kanë votuar këshilltarët e pranishëm të PDS-së, Socialdemokratëve, UDSH-së, Partisë Demokratike dhe disa këshilltarë të Forcës së Re Demokratike, ndërsa kundër kanë votuar këshilltarët e Lëvizjes Qytetare “Ura” (Omer Bajraktari dhe Ilir Harasani), Florim

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

Pali (Lëvizja Qytetare “Perspektiva”), Ardijan Mavriq dhe Xhevdet Seferi (Forca e Re Demokratike), ndërsa të përmbajtur këshilltaret Flutura Husiq dhe Gjylie Pelingu (Forca e Re Demokratike), si dhe Naser Resulbegoviq nga Partia Socialdemokrate. Po të njëjtën ditë, Qeveria e Malit të Zi ka dhënë pëlqimin për shitjen e pronës së Komunës së Ulqinit në vlerë deri në 3 552 000 euro, si rrugëzgjidhje për daljen nga kriza financiare. Me propozim të kryetarit të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, dr. Ilir Çapuni, Kuvendi ka miratuar përfundimin me të cilin obligohet kryetari i Komunës së Ulqinit për të proceduar me shpalljen e kësaj zone (Pyllit të pishave) si rajon me veçanti të jashtëzakonshme, konform nenit 26 të Ligjit për mbrojtjen e natyrës. Pro këtij vendimi kanë votuar 12 këshilltarë, kurse gjashtë

këshilltarë kanë qenë të përmbajtur. Vendimi i Kuvendit të Komunës së Ulqinit ka ngjallur pakënaqësi te një pjesë e mirë e qytetarëve të kësaj komune, 700 prej të cilëve kanë firmosur peticionin kundër shitjes së pronës në Pyllin e pishave. Përfaqësuesi i Inciativës Qytetare, Bekim Basha, është shprehur kundër vendimit duke thënë se me këtë vendim po shkatërrohet pjesa më e vlefshme e Ulqinit. Në këtë seancë, Kuvendi ka miratuar po ashtu ndryshimet dhe plotësimet e Vendimit të Buxhetit të Komunës së Ulqinit për vitin 2019. Sekretari për Buxhet dhe Financa i Komunës së Ulqinit, mr. Sead Osmanoviq, ka theksuar se ribalanci i buxhetit vjen si domosdoshmëri për shkak të bllokimit të llogarisë bankare të Komunës së Ulqinit. (Kohapress)

Ngjarje Javore

OJQ “PAM” i dhuroi Shkollës së Muzikës dhe Baletit në Tuz një piano

Donacion i vyer për muzikantët e vegjël Tuz – Organizata Joqeveritare për Mbrojtjen e të Drejtave Autoriale të Muzikës në Mal të Zi – “PAM” i ka dhuruar Shkollës së Muzikës dhe Baletit në Tuz një instrument muzikor (piano) i cili do të shërbejë për nevojat e kësaj shkolle për zhvillimin e procesin mësimor. Gjatë ceremonisë së ndarjes së këtij donacioni, kryetari i Komunës së Tuzit Z. Nikë Gjeloshaj e ka falënderuar donatorin për këtë donacion me vlerë, duke thënë se ky instrument do të kontribuojë në afirmimin e talentëve të rinjë të muzikës nga kjo trevë. Profesori i kësaj shkolle, Luigj Dedvukaj, në një prononcim për gazetën “Koha Javore” shprehet se që nga shënimi i Ditës së Komunës së Tuzit më 1 shtator, kjo komunë nënshkroi një marrëveshje me këtë organizatë e cila ishte treguar e gatshme për mbështetje të muzikantëve të vegjël. “Unë i falënderoj për kontributin e dhënë për zhvillimin e procesit mësimor dhe aftësimin e të rinjve në drejtimin e caktuar të muzikës. Sigurisht se kjo dhuratë do të shfrytëzohet më

së miri për të mirën e nxënësve. Fillimisht kërkuan idenë tonë si shkollë e muzikës, se çfarë janë nevojat tona parësore dhe më pas u dakorduam për një instrument me tastierë, konkretisht për një klavinovë – Clavinova. Këtë vit shkollor fituam edhe një kabinet të muzikës dhe na u deshtë që të pajisemi me një instrument me tastierë, pasi që nxënësve ju nevojitet jo vetëm për lëndën e pianos, por edhe për atë të solfezhit, korit etj“, thekson Dedvukaj. Ai e vlerësoi shumë idenë e OJQ “PAM”, duke e konsideruar donacionin e tyre si shumë të qëlluar për Shkollën e muzikës dhe për nxënësit të cilët janë në hapat e parë të rrugëtimit muzikor. “Sado e vogël që të jetë dhurata, për ne ka një vlerë të madhe motivuese-zhvillimore. Dhuratat e tilla janë pozitive dhe mbështetëse për punën që bëjmë, për rezultatet dhe për kompletimin e kabineteve të muzikës. Deri më tani, përveç dy pianinove që na i ka dhënë shkolla qendrore “Vasa Paviq” nga Podgorica, para një viti kemi fituar një donacion

nga z. Pashko Stanaj nga Nju Jorku, përndryshe babai i këngëtarit me përmasa botërore Albert Stanaj. Z. Stanaj na i dhuroi dy violina, një klavinovë, një klarinet dhe një kitarë. Të gjitha këto instrumente i shfrytëzojnë nxënësit e kësaj shkolle”, thotë Dedvukaj, duke shtuar se momentalisht ju mungon fizarmonika, por me shtimin e nxënësve dhe të klasave do të mungonin edhe instrumente të tjera, si harkorë, frymorë, instrumente me tastierë etj. Dedvukaj gjithashtu potencon se edhe pse Tuzi është qytezë, interesimi për të ndjekur shkollën e muzikës është i mjaftueshëm, duke numëruar kështu në total përmbi pesëdhjetë nxënës, njëzetepesë prej të cilëve u regjistruan këtë vit shkollor. Nevojat Shkollës së Muzikës dhe të Baletit, e themeluar në 2017-tën në Tuz, janë evidente pasi që përveç instrumenteve edhe kabinetet do të duheshin të pajiseshin me mjete të tjera dekorative, klimatike, akustike dhe audio-vizuale. t. u.

e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Vështrim & Opinion

Të drejtat e shqiptarëve në Malin e Zi dhe Strategjia e politikës së pakicave (2)

Të kërkohet rregull me norma imperat Është rasti që korniza ligjore zgjedhore të avancohet dhe të aprovohet një mekanizëm institucional i qëndrueshëm dhe i garantuar me Kushtetutën e vendit, i cili do të mundësojë përmirësimin e përfaqësimit të pakicave në bazë të udhëzimeve të organizatave ndërkombëtare dhe praktikës së mirë të përfaqësimit të pakicave në rajon, si në Slloveni, Kroaci e Kosovë

Hajrullah Hajdari

(vijon nga numri i kaluar) Strategjia e propozuar politike e pakicave, në kapitullin „Qëllimi dhe masat e Strategjisë“ në fushën e arsimit, mendoj se është e padrejtë dhe nën nivelin e plan-programeve të kohës së mëparshme, ndaj duhet kërkuar ndryshimin dhe plotësimin e ligjeve sistemore në fushën e arsimit me qëllim të përmirësimit të plan-programeve mësimore, sidomos të gjuhës shqipe, historisë kombëtare, muzikës dhe artit, e cila do të fuqizohej me një garanci të përgjithshme kushtetuese e jo të lihet në mëshirën e institucionit apo individit. Në fushën e punësimit, Strategjia gjithashtu e njeh rëndësinë e ushtrimit të së drejtës së punësimit dhe promovimit të barazisë së kushteve dhe rëndësinë e supozimeve fillëstare kur bëhet fjalë për mundësinë e punësimit të pjesëtarëve të pakicave. Për të arritur këtë qëllim, faktori shqiptar duhet të kërkojë aprovimin e një kornize ligjore imperative me mekanizëm mbrojtës për mosrealizimin, e cila do të sigurojë, së paku, punësimin proporcional të shqiptarëve në administratën publike, or-

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

ganet gjyqësore dhe në organet ekzekutive në të gjitha instancat shtetërore, jo vetëm në vende pune por edhe në pozitat udhëheqëse. Në fushën e pjesëmarrjes politike të pakicave, propozuesi i Strategjisë i referohet nenit 79 të Kushtetutës së Malit të Zi, sipas të cilit pakicave u garantohet e drejta e përfshirjes autentike në organet ligjvënëse, gjyqësore e ligjzbatuese. Megjithatë, propozuesi e ka hetuar se përkundër aspektit afirmativ ekzistues të përfaqësimit të pakicave, të përcaktuar në infrastrukturën zgjedhore, duhet ndryshuar Ligji për zgjedhjen e këshilltarëve dhe deputetëve me qëllim të përfaqësimit adekuat të pakicave (në rastin konkret të shqiptarëve dhe romëve). Këtu me të drejtë shqiptarët duhet të ngulin këmbë dhe të kërkojnë garanci për aplikimin e parimit afirmativ të përfaqësimit të pakicave, së paku në nivelin e të drejtave të arritura, jo gjëkundi por në Mal të Zi, të kërkojnë zbatimin e një prej formulave që janë aplikuar në zgjedhjet parlamentare të vitit 1996, 1998, 2001, 2002, 2006 dhe 2009, kur shqiptarët siguruan katër ulëse në Parlamentin e Malit të Zi. Është rasti që korniza ligjore zgjedhore të avancohet dhe të aprovohet një mekanizëm institucional i qëndrueshëm dhe i garantuar me Kushtetutën e vendit, i cili do të mundësojë përmirësimin e përfaqësimit të pakicave në bazë të udhëzimeve të organizatave

ndërkombëtare dhe praktikës së mirë të përfaqësimit të pakicave në rajon, si në Slloveni, Kroaci e Kosovë. Për këtë fushë propozuesi ngarkon me detyrë dhe përgjegjësi Kuvendin, pra deputetin shqiptar dhe Këshillin Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi. Pa dyshim,

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrim & Opinion

limi tive obligim dhe përgjegjësi. Pa marrë parasysh dëshirën e propozuesit, me rëndësi është gatishmëria e pushtetit për kthimin e Ligjit në fjalë në gjendjen e mëparshme dhe kthimi i të drejtave të arritura në këtë fushë. Në të kundërtën, është e ditur se Kuvendi i Malit të Zi mund të funksionojë edhe pa shqiptarë; deputeti, ministri, partitë politike shqiptare dhe shqiptarët në përgjithësi duhet të jenë të vendosur, s’ka pse të jenë pjesë përbërëse e atyre institucioneve, duhet t’i bojkotojnë zgjedhjet e ardhshme parlamentare. Edhe në fushën e kulturës dhe identitetit të pakicave, propozuesi i Strategjisë ka vërejtur mangësi dhe ka bërë propozime që ndikojnë pozitivisht në

“

Shqiptarët duhet të kërkojnë që flamuri kombëtar të ngritet në të gjitha institucionet publike, në institucionet shtetërore dhe ekonomike në njësitë vendore ku shqiptarët janë në shumicë. Të mos harrojmë se kjo e drejtë ishte shumë më e avancuar në shtetin e Jugosllavisë komuniste kur flamuri shqiptar, krahas atyre shtetëror e komunist, vendosej edhe në gjykata, edhe në shkolla, edhe në ndërmarrje ekonomike, edhe në polici etj.

ruajtjen e kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar të pakicave. Një ndër qëllimet e përcaktuara është ndryshimi dhe plotësimi i Ligjit për simbolet kombëtare. Ligji i përmendur vite më parë ka qenë në shqyrtim publik, por ende nuk është aprovuar. Ashtu siç është propozuar, neni 8 i Ligjit, përsëri nuk mundëson përdorimin e lirë të flamurit kombëtar. Shqiptarët duhet të kërkojnë që flamuri kombëtar të ngritet në të gjitha institucionet publike, në institucionet shtetërore dhe ekonomike në njësitë vendore ku shqiptarët janë në shumicë. Të mos harrojmë se kjo e drejtë ishte shumë më e avancuar në shtetin e Jugosllavisë komuniste kur flamuri shqiptar, krahas atyre shtetëror e komunist, vendosej edhe në gjykata, edhe në shkolla, edhe në ndërmarrje ekonomike, edhe në polici etj. Në rast se një gjë e tillë do të lejohej, shqiptarët nuk do të fitonin një të drejtë shtesë, por do të kthenin vetëm një të drejtë të arritur më parë. Ky nivel i përdorimit duhet të jetë minimumi i kërkesës së shqiptarëve dhe nuk duhet pranuar asnjë zgjidhje tjetër. Qellim tjetër i propozuesit në këtë fushë është promovimi dhe zbatimi i zgjidhjeve pozitive ligjore nga fusha e përdorimit të gjuhës së pjesëtarëve të popujve pakicë. Mendoj se kësaj çështjeje duhet t’i kushtohet një vëmendje më e madhe dhe duhet të rregullohet konform standardeve ndërkombëtare për mbrojtjen e të drejtave të pakicave, veçanërisht duhet marrë për bazë Deklaratën Evropiane mbi gjuhët regjionale dhe gjuhët e pakicave sepse kemi të bëjmë me një të drejtë themelore për shprehjen e lirë dhe pa presion të identitetit kombëtar të pakicave. Sa i përket përdorimit të gjuhës, veçanërisht të gjuhës shqipe, në ad-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

ministratën shtetërore dhe në gjykata të parapara në Strategjinë e vitit 2008, duhet theksuar se është një bazë e mirë për veprim edhe pse ekzistojnë shumë paqartësi normative dhe hamendësime e posaçërisht mungon mekanizmi mbrojtës i realizimit të këtyre të drejtave, gjegjësisht mungon përgjegjësia për mosveprimin e organeve shtetërore dhe gjyqësore. Për këtë arsye faktori shqiptar duhet fillimisht të definojë pozitën e pushtetit aktual në lidhje me gatishmërinë e shtetit për të marrë përgjegjësinë për zbatimin apo moszbatimin, për shembull, të përdorimit të gjuhës shqipe në gjykatat komunale në Ulqin, Tuz, Tivar apo Guci, udhëheqjen e procedurës administrative dhe gjyqësore dhe dhënien e vendimit edhe në gjuhën shqipe, të drejtën e mbrojtjes, parashtrimit të kërkesave dhe ankesave në gjuhën shqipe. Thënë ndryshe, baza juridike ndërkombëtare dhe deri diku edhe e brendshme ekziston, por mungojnë mekanizmat mbrojtëse dhe vullneti i shtetit. Prandaj faktori politik shqiptar dhe përfaqësuesit shqiptarë në të gjitha institucionet dhe nivelet e pushtetit patjetër duhet të kërkojnë përgjegjësi për të gjithë ata që nuk e zbatojnë ligjin në këtë fushë dhe të kërkojnë rregullimin me norma imperative të këtyre të drejtave, në të kundërtën me norma deklarative jemi mësuar e jemi kënaqur. Lidhur me sa ceka më lart, del qartë obligimi dhe përgjegjësia e individëve dhe instucioneve, në radhë të parë e ministrit dhe deputetit shqiptar, e Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve dhe partive politike shqiptare, për angazhimin e tyre në përmirësimin e Strategjisë në fjalë dhe zbatimin e kërkesave të shqiptarëve në këtë akt me rëndësi. (Fund) e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Vështrim & Opinion

DELO

Frymë e re e pol së SHBA-së në B

Brenda një periudhe të shkurtër kohore, Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë emëruar dy Përfaqësues Special për Ballkanin Perëndimor e për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Matthew Palmer i emëruar nga Sekretari i Shtetit, Mike Pompeo, dhe Richard Grenell i emëruar nga Donald Trump, kanë vizutuar ndaras Kosovën e Serbinë, ku janë takuar me krerët politikë të dyja vendeve për të diskutuar rreth asaj se si do t’i vihet pika problemit shumëvjeçar ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit. Kryefjala e vizitës së Grenell në Kosovë ka qenë ngutja drejt arritjes së një marrëveshje me Serbinë, dhe

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

për një gjë të tillë është kërkuar heqja e taksës, kërkesë e kamotshme kjo e SHBA’së. Megjithatë Richard Grenell duket se ka qenë jashtëzakonisht kërkues gjatë takimeve qe ka pasur ne Serbi. Të paktën kështu kanë thënë njerëz të stafit të Vuçiqit, të cilët kanë treguar se presidentit të Serbisë i është dashur disa minuta kohë që të marrë veten pas takimit që ka pasur me njeriun e Donald Trump për dialogun. Siç ishte raportuar në mediat serbe, Grenell kishte qenë i qartë dhe kishte kërkuar që Serbia të njohë pavarësinë e Republikës së Kosovës, ndërkohë vetë Vuçiq pas atij takimi

e ka pohuar një gjë të tillë, ndërsa ka treguar se askush nuk dëshiron dhe nuk pranon ndarjen e Kosovës. Hiq më i lehtë në deklarata nuk ka qenë as, Matthew Palmer. Gjatë qëndrimit në Kosovë, Palmer ka thënë se Serbia duhet të harrojë që integrohet në Bashkim Evropian pa arritur një marrëveshje dhe pa e njohur pavarësinë e Republikës së Kosovës dhe që Kosova nuk mund të përjashtohet nga një zgjidhje afatgjate për vendosjen e paqes në Ballkan. Lidhur me këto zhvillime rreth dialogut dhe vizitave të emisarëve amerikanë në Ballkanin Perëndimor, gazeta sllovene “Delo”, ka publikuar

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrim & Opinion

litikës Ballkan një opinion të Vili Einspieler, i cili thotë se dy të dërguarit e posaçëm të SHBA’së, po garojnë me njëri tjetrin se cili do të jetë më i ashpër në kërkesat e tij për Serbinë, transmeton Gazeta Express. Në shkrimin e titulluar “Spektakli Ballkanik në Shtëpinë e Bardhë”, thuhet se tashmë në rajon po frynë një erë e re e politikës së SHBA’së, që ka rifreskuar politikën e dështuar të Brukselit, e cila në vend të normalizimit kishte rritur mosbesimin mes palëve të përfshira në negociata. Ndër të tjera në këtë opinion thuhet se ky presion amerikan mbi Serbinë po rritet për shkak të një gare mes Shtëpisë së Bardhë dhe Departa-

“

Richard Grenell duket se ka qenë jashtëzakonisht kërkues gjatë takimeve qe ka pasur ne Serbi. Të paktën kështu kanë thënë njerëz të stafit të Vuçiqit, të cilët kanë treguar se presidentit të Serbisë i është dashur disa minuta kohë që të marrë veten pas takimit që ka pasur me njeriun e Donald Trump për dialogun

mentit të Shtetit, përkatësisht Matthew Palmer e Richard Grenell, se cili do të jetë më i mprehtë në kërkesat karshi Beogradit. “I pari (Grenell) ka kërkuar që Serbia ta njohë Kosovën, ndërsa i dyti (Palmer) ka thënë që Serbia duhet

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

të harrojë që mund të integrohet në Bashkim Evropian pa e njohur pavarësinë e Kosovës, kanë kërkuar që të pezullojnë edhe fushatën kundër njohjeve të pavarësisë së Kosovës, ndërkohë Uashtingtoni nga Kosova pret pezullimin e taksës”. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Vështrim & Opinion

Pylli i Pishave dhe partitë politike shqiptare

Për kë bien ka Qani Osmani

Manipulimet dhe dështimet e dhembshme të faktorit politik shqiptar në Mal të Zi, siç po duket nuk kanë fund. Këtë e dëshmuan edhe me rastin e mbledhjes të Kuvendit Komunal të Ulqinit ku shumica e këshilltarëve votoi për një vendim të turpshëm për shitjen e pronës publike të quajtur “Pylli i pishave”, me qëllim shlyerjen e borxhit për të cilën siç thonë ata nuk janë fajtorë. Në këtë drejtim me të drejtë parashtrohet edhe pyetja: “për kë bien kambanat”? Për kë bien kambanat kur vdes një njeri? Sigurisht jo për të vdekurin, do të thoshte Ernest Hemingway!, pasi që të vdekurit nuk i dëgjojnë dot kambanat. Kambanat bien për të gjallët, për t’i ftuar të përcjellin të vdekurit, dhe për t’ua kujtuar se ka vdekje! Kambanat bien sot edhe ndër shqiptarët e Malit të Zi, e në këtë rast edhe për qytetarët e ndershëm të komunës së Ulqinit. Madje kohëve të fundit bien edhe më fort. Janë këto këmbena alarmi, që sërish, nuk bien për të vdekurit por për të gjallët. Dhe kur them të vdekurit, nuk e kam fjalën për të vdekurit biologjikë, por për klasën politike shqiptare në Mal të Zi, që ka vdekur prej kohësh kombëtarisht, shpirtërisht, moralisht... bashkë me ca intelektualë në shërbim të tyre. Kambanat bien sot për të përcjellë... ata liderë dhe shumë funksionarë të lartë të partive politike shqiptare që me dekada në fushatat zgjedhore valëviten flamujt e manipulimit mbi kokat e qytetarëve shqiptarë të diskriminuar në të gjitha sferat e jetës sociale e politike. Ishin këta

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

flamujt e shkaktarëve të mjerimit, të atyre në pushtet dhe atyre që kërkuan pushtetin, sepse brumi i shumë politikanëve shqiptarë siç po duket është zënë me farë të prishur. S’ka si të jetë ndryshe, i tillë është zënë që në gjirin familjar, shoqëror, në kundërshtim me vlerat etike-morale që fisnikërojnë shpirtin për të zbatuar minimalisht premtimet, drejtësinë dhe ligjin. Kambanat bien edhe më fuqishëm për ato parti politike dhe politikanë shqiptarë që manifestonin fuqishëm aktivitete parazgjedhore partiake me simbole të flamurit kombëtar, thërrisnin fuqishëm një patriotizëm të zjarrtë, duke rrahur edhe gjoksin. Promovoheshin si personalitete të mëdha shqiptare nga mediat anekënd shqiptarisë, ndërkohë vepronin në rolin e mashës të përfaqësimit politik (DPS), duke stopuar dhe sulmuar edhe gjërat më jetike të

identitetit kombëtar dhe të barazisë qytetare të shqiptarëve etnikë në Mal të Zi. Krijonin përçarje dhe tradhti në trungun politik shqiptar, shkaktonin urrejtje në proceset zgjedhore, zhvillonin fushata parazgjedhore duke kritikuar pushtetin qendror dhe përfaqësimin politik (DPS) dhe me mbarimin e zgjedhjeve bënin pazar për t’u kyçur në pushtetin qendror dhe lokal pa vullnetin e elektoratit shqiptar dhe në kurriz të të drejtave shqiptare si hipokrizi e të gjitha niveleve, etj. Sot, janë kambanat e shumta që bien për këtë marrëzi politike të marrjes me vetveten, ose thënë më saktë, e krijimit të ndërkëmbëzave që e ka rrënuar autoritetin përfaqësues të shqiptarëve dhe që është shoqëruar me afera të shumta të “keqpërdorimeve” të shumë liderëve dhe funksionarëve të lartë të disa partive më të mëdha shqiptare, dos-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrim & Opinion

ambanat? jet e të cilave janë “online” në sirtarët e Qeverisë së Malit të Zi si alternativë kërcënimi dhe kushtëzimi. Si pasojë e dosjeve komprometuese të politikanëve shqiptarë, liderët dhe shumë funksionarë të lartë e këtyre partive shkelin mbi dinjitetin shqiptar, historinë, moralin dhe vlerat tona qytetare e kombëtare. Mendoj se zhvlerësimet që u bëjnë shqiptarëve aktorët politikë shqiptarë, në të ardhmen do të evidencohen si “turp politik i paprecedent”. Fakti që në mbledhjen e Kuvendit Komunal për shitjen e pronës publike që quhet “Pylli i pishave” votuan pro shitjes ishin po ata përfaqësues të partive politike shqiptare që kanë edhe obligim statutar partiak dhe programor elektoral ruajtën dhe kthimin e pronave tregoi hipokrizinë e të gjitha hipokrizive të partive politike shqiptare. Prandaj, të nderuar qytetarë shqiptarë, popujt që e

duan lirinë nuk bëjnë kompromise me të drejtat e veta të ligjshme, nuk do të kishin pranuar me asnjë çmim këtë degradim, katandisje, regres, përçmim dhe përdhunim të vullnetit politik të keqpërdorur nga një grusht politikanësh mashtrues, të paaftë, interesxhi, të korruptuar, të etshëm për pushtet, që me kaq përulje i realizojnë agjendat e huaja në kurriz të qytetarëve shqiptarë në përgjithësi, e në rastin konkret me qytetarët e Ulqinit. Duke u bazuar nga kjo që u tha më lart dhe nga fakti se ky pushtet lokal i ka veshët e shurdhër dhe dyert e mbyllura për problemet, hallet dhe nevojat e qytetarëve dhe shumëçka tjetër që nuk u përmend, madje, përkundër shumë epopeve dhe lirikave të lavdishme të cilat janë shkruar dhe kënduar deri tani për këtë qytet të lashtë dhe vital, si dhe duke marrë parasysh tentativat e

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

“

Fakti që në mbledhjen e Kuvendit Komunal për shitjen e pronës publike që quhet “Pylli i pishave” ata që votuan pro shitjes ishin po ata përfaqësues të partive politike shqiptare që kanë edhe obligim statutar partiak dhe programor elektoral ruajtjen dhe kthimin e pronave tregoi hipokrizinë e të gjitha hipokrizive të partive politike shqiptare

vazhdueshme për “ngulfatjen” dhe “gjunjëzimin” e këtij qyteti në çdo aspekt, është koha që për Ulqinin të thuren “elegji”, në shenjë alarmi dhe kujdesi ndaj një gjendjeje të këtillë në të cilën është pru sot. Dhe në fund kur them se kambanat e alarmit bien për të gjallët, e kam fjalën për ata qytetarë shqiptarë që janë akoma në gjendje të kuptojnë se “heshtja” dhe dëgjueshmëria i bën gjërat akoma më keq, e ikja nuk është integrim e as zgjidhje e problemeve të tyre. E kam fjalën për ata të gjallë për të cilët akoma ka shpresa që tingujt e kambanave të alarmit t’i vetëdijsojnë për faktin se duke mos vepruar bëhen bashkëfajtorë në shkatërrimin e perspektivës dhe ardhmërisë së fëmijëve të tyre. Këto kambanat bien në veçanti për të pavendosurit, që sot vendosin me votë, për t’i vetëdijesuar se rrugë të ndërmjetme nuk ka! Është rruga e ndershme, e moralshme, e ndërgjegjes së pastër por edhe e sakrificës. Dhe rruga tjetër e pandershme, e pamoralshme, e ndërgjegjes së vrarë dhe e turpit...! e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Vështrim & Opinion

...lakmi Për Koha Javore:

Astrit Lulushi / Uashington

“

Pasioni për të marrë, zotëruar dhe mbajtur është themeli i të gjitha sëmundjeve shoqërore, përfshi diktaturën, tiraninë dhe autokracinë. Është kjo lakmi që e tërheq njeriun drejt një grope pafund për të përmbushur nevojën pa arritur kurrë kënaqësinë; lakmia është dëshirë që vazhdimisht gërryen për të përvetësuar e poseduar më shumë sesa njeriu ka nevojë; është pamundësia për të kontrolluar “dëshirat” pasi të jenë plotësuar “nevojat”, për t’u ndier më mirë se dikush tjetër. Qëllimi i lakmisë është t’i privojë të tjerët nga mbijetesa bazë, ose që të mos gjejnë udhën drejt saj

Edhe në kohë paqeje, shqiptarët janë të zhytur në luftë; shumica në përpjekje për mbijetesë - gjë që duhej ta kishin të sigurtë - ndërsa të tjerët, një pakicë, përpiqen të ruajnë e shtojnë atë që nuk duhej ta kishin, por që e kanë marrë me hile, mashtrim, korrupsion e vjedhje. Etja për pasuri materiale i bën si të de-

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

hur dhe ngushton këndvështrimin e tyre. Pasioni për të marrë, zotëruar dhe mbajtur është themeli i të gjitha sëmundjeve shoqërore, përfshi diktaturën, tiraninë dhe autokracinë. Është kjo lakmi që e tërheq njeriun drejt një grope pafund për të përmbushur nevojën pa arritur kurrë kën-

aqësinë; lakmia është dëshirë që vazhdimisht gërryen për të përvetësuar e poseduar më shumë sesa njeriu ka nevojë; është pamundësia për të kontrolluar “dëshirat” pasi të jenë plotësuar “nevojat”, për t’u ndier më mirë se dikush tjetër. Qëllimi i lakmisë është t’i privojë të tjerët nga mbijetesa bazë, ose që të mos gje-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrim & Opinion

“

Aspekti më i rrezikshëm i tiranisë është kontrolli dhe ndërhyrja në aktivitetet e njerëzve. Për shembull, një njeri mund të pushohet nga puna sepse nuk e pëlqen partinë e bosit të tij. Ai mund të mos gjejë punë thjesht me arsyetimin se është më i arsimuar se shumica dhe për këtë arsye më i rrezikshëm. Raste të tilla ndodhin aktualisht; çdo parti që fiton zgjedhjet punëson taborin e saj; çdo i ri i shkolluar në perëndim e ka të vështirë të gjej punë kur kthehet në vendin e tij. Kjo e keqe nuk korrigjohet, por, përkundrazi, intensifikohet. Aty ku Shteti është punëdhënësi kryesor, nuk ka asnjë strehë për mendim tjetër dhe njeriu humb çdo pavarësi veprimi. Me këtë mendësi të trashëguar veprohet në Shqipëri. Pra, se njeriu humbet privatësinë, pavarësinë e tij intelektuale, por mund t’i shpëtojë varfërisë për aq kohë sa është i gatshëm të punojë në një sistem ekonomik të bazuar në autokraci

“ jnë udhën drejt saj. Aspekti më i rrezikshëm i tiranisë është kontrolli dhe ndërhyrja në aktivitetet e njerëzve. Për shembull, një njeri mund të pushohet nga puna sepse nuk e pëlqen partinë e bosit të tij. Ai mund të mos gjejë punë thjesht me arsyetimin se është më i arsimuar se shumica dhe për këtë

“

arsye më i rrezikshëm. Raste të tilla ndodhin aktualisht; çdo parti që fiton zgjedhjet punëson taborin e saj; çdo i ri i shkolluar në perëndim e ka të vështirë të gjej punë kur kthehet në vendin e tij. Kjo e keqe nuk korrigjohet, por, përkundrazi, intensifikohet. Aty ku Shteti është punëdhënësi kryesor, nuk ka asnjë strehë për

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

mendim tjetër dhe njeriu humb çdo pavarësi veprimi. Me këtë mendësi të trashëguar veprohet në Shqipëri. Pra, se njeriu humbet privatësinë, pavarësinë e tij intelektuale, por mund t’i shpëtojë varfërisë për aq kohë sa është i gatshëm të punojë në një sistem ekonomik të bazuar në autokraci. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Vështrim & Opinion

Protestat anembanë politikanët e papërg Për Koha Javore:

Frank Shkreli

Në një njoftim nga Zyra e OKB-së për të Drejtat e Njeriut, botuar të premten që shkoi, citohet Shefi i Organizatës Botërore të jetë shprehur se, “Njerëzit po vuajnë dhe se ata kanë nevojë që zëri i tyre të dëgjohet” nga udhëheqësit politikë për nevojat dhe problemet me të cilat përballen njerëzit kudo. Duke folur me gazetarët në Kryeqendrën e OKB-së në Nju Jork, Shefi i Organizatës së Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, tha se ndonëse “çdo situatë është unike”, ekzistojnë,

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

“

Kohët e fundit janë venë re protesta në shumë vende të botës, disa prej tyre madje edhe protesta me dhunë ku kanë mbetur shumë protestues të vrarë e të plagosur, gjë që ka shkaktuar që Sekretari i përgjithshëm i Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB), Antonio Guterres t’u bëjë thirrje politikanëve, anembanë botës, që të përballen me atë që ai quan, “deficiti në besueshmërinë e popullit” ndaj tyre

njëkohësisht faktorë të përbashkët, në shumë vende të botës, të cilët sipas tij, paraqesin “kërcënime në rritje e sipër” ndaj “kontratës sociale” midis qeverive dhe të qeverisurve – midis qytetarëve dhe klasës politike. Antonio Guterres u bëri thirrje udhëheqësve politikë në mbarë botën që, “të dëgjojnë problemet reale të njerëzve realë”, siç u shpreh ai. “Njerëzit”, theksoi ai, “duan që të gjithë

të kenë një mundësi të drejtë dhe të barabartë për të dalë me sukses në jetë, përfshirë krijimin e sistemeve shoqërore, ekonomike dhe financiare që të funksionojnë njësoj për të gjithë”, duke mos përjashtuar respektin për të drejtat e njeriut dhe që të kenë një zë në vendimmarrje për çështje të rëndësishme që i prekin ata drejtpërdrejt, ka thënë Z. Guterres. Zyra e OKB-së që merret me të drejtat

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrim & Opinion

ë botës dhe gjegjshëm e njeriut u tha gazetarëve në Gjenevë se demonstratat dhe protestat e kohëve të fundit kanë përfshirë vende si Bolivia, Hong Kongu, Kili, Ekuadori, Egjipti, Guinea, Haiti, Iraku dhe Libani, ndërsa më herët ka pasur protesta anti-qeveritare në Algjeri, Honduras, Nikaragua, Malawi, Rusi, Sudan, Zimbabwe, Francë, Spanjë dhe në Angli. Zëdhënësja e Zyrës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut u tha gazetarëve se Kombet e Bashkuara kanë marrë raporte nga disa vende për përdorimin e forcës nga ana e policisë kundër protestuesve, duke përmendur, ndër të tjera, Bolivinë, duke u bërë thirrje të gjitha palëve, përfshirë udhëheqësit politikë që të ushtrojnë përmbajtje dhe të ulin tensionet. Një mesazh i njëjtë thuhet se iu dërgua edhe politikanëve në Bagdad, ku të pakën deri më tani janë vrarë 157 dhe janë plagosur

pothuaj 5,500 të tjerë, anembanë Irakut. Sipas Kombeve të Bashkuara, ka raporte të besueshme për shkelje serioze të të drejtave të njeriut, përfshirë vrasjen e protestuesve të paarmatosur, përdorimin e forcës së tepruar dhe shkeljen e lirisë së informacionit nga ana e qeverisë. Edhe Departamenti Amerikan i Shtetit, nëpërmjet zëdhënësit të tij, shprehi shqetësimin e Shteteve të Bashkuara mbi gjendjen e krijuar në Irak, duke u bërë thirrje të gjitha palëve të heqin dorë nga dhuna. Zëdhënësi amerikan shprehi gjithashtu shqetësimin e Uashingtonit për presionet që po i bëhen medias në lidhje me protestat. “Liria e shtypit është e pazëvendësueshme për reformat demokratike. Ne mbështesim të drejtën bazë të lirisë së shprehjes, e garantuar nga kushtetuta për të gjitha mediat si dhe të drejtën e gaze-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

tarëve për të ushtruar detyrën e tyre në një hapësirë të sigurt”, thuhet në deklaratën e Departamentit Amerikan të Shtetit, në lidhje me protestat me dhunë në Irak, ku sipas OKB-së, humbën jetën 157 veta dhe afro 5.500 të tjerë u plagosën në protestat e fundit anti-qeveritare. Në njoftimin e Kombeve të Bashkuara flitet gjithashtu edhe për akuzat në lidhje me shkeljen e të drejtave të demonstruesve në Kili, të cilët po protestojnë pabarazitë, koston e lartë të jetesës e të tjera, si dhe për gjendjen në Liban, ku me “Dhjetëra mijëra protestues paqësorë, përfaqësues të të gjitha besimeve fetare po shprehin zemërimin e tyre për ato që ata cilësojnë si disa dekada korrupsioni dhe keq-qeverisje”. Kryetari i Kombeve të Bashkuara tha se nuk ka asnjë arsye për përdorimin e dhunës dhe shtoi se ishte tepër i shqetësuar për humbjen e jetëve në protestat me dhunë. Në mesazhin e tij, ai nënvizoi se qeveritë kanë për detyrim të mbrojnë lirinë e të shprehurit, mbledhjet paqësore dhe të sigurojnë hapësirën ku njerëzit mund të shprehin pikëpamjet e tyre dhe të ushtrojnë të drejtën e tyre për të protestuar. Por, ndërsa udhëheqësi i organizatës botërore shtoi se forcat e sigurisë duhet të ushtrojnë përmbajtje maksimale karshi demonstruesve, protestuesit gjithashtu e kanë për detyrë, tha ai, “të ndjekin shembullin e Gandit, Martin Luther Kingut dhe kampionëve të tjerë të protestave paqësore që kanë vepruar për të bërë ndryshime pa përdorimin e dhunës”, për të realizuar objektivat e tyre. Antonio Guterres e përfundoi mesazhin e tij drejtuar udhëheqësve të botës, duke thënë se dhuna duhet të mënjanohet me çdo kusht nga të gjitha palët. “Mbi të gjitha”, përfundoi ai, “Unë u bëjë thirrje udhëheqësve anembanë botës të dëgjojnë problemet reale të njerëzve realë, në vendet e tyre. Bota jonë ka nevojë për veprim dhe ambicie për të krijuar një globalizim të drejtë, për të forcuar kohezionin shoqëror dhe për t’u përballur me krizën klimaterike. Me solidaritet dhe me zbatimin e politikave të mençura, udhëheqësit politikë anembanë botës mund të tregohen solidarë dhe të kuptueshëm ndaj nevojave të popullit, duke ecur në një rrugë që çon drejt një bote më të drejtë”, ka përmbyllur mesazhin e tij Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Kulturë

Vështrim mbi monografinë “Arsimi shqip në Anë të Malit 1945-1985” dhe përmbledhjen me poe

Antologji e llojit të harmoni me moza

edhe vetë i përkas fushës së arsimit dhe në një farë mënyre bashkëkohës i autores si dhe bashkudhëtar në sfida të shumta Për Koha Javore: të kohës që na kanë përcjellur, bashkudhëtar edhe me shumë të tjerë në rrugën Ali Gjeçbritaj e arsimimit shqip të brezit të ri e që sonte këtu na ka grumbulluar pikërisht ajo që mban flamurin, Sume Kokaj, pishtare e arimit, mjeshtre e lapsit, punëtore e palKur kryetari i Fondacionit “Studenti”, z. odhur e kulturës, artit, shkencës... Hajredin Kovaçi, më autorizoi që të bëj Libri “Arsimi shqip në Anë të Malit 1945një vështrim të veprave të autores Syme 1985”, në kapitullin e parë, ku është Kokaj e konsiderova vlerësim dhe res- pasqyruar pozita gjeografike e Anës së pekt, pse jo dhe privilegj e nderim. Me Malit, na jep të dhëna për vendbanimet vëmendje i kam lexuar librat, jo sot por e zonës, dëshmi historike të paraardhëpara shumë vitesh, kur edhe janë botu- seve tanë labeatëve, na ofron edhe foar, dhe kam arritur në përfundimin se tografi, duke na shëtitur nëpër lashtësi, këto dy vepra të autores janë një pasuri autorja na vë në dije dhe na mëson se e madhe, margaritarë që janë lidhur në sa thellë i kemi rrënjët në këto troje. Na hallkat e zinxhirit të literaturës shqiptare, mëson dhe për punën dhe veprimtarit me një fjalë, u janë shtruar në sofrën e ekonomike e shoqërore të zonës e që dijes të gjithë atyre që dëshirojnë të di- brezi i ri duhet t’i marrë parasysh që të jnë dhe mësojnë më shumë për jetën, mos i mbulojë pluhuri i harresës, ngase punën dhe veprimtarinë e një institucioni, ajo është trashëgimia jonë dhe thesar i siç është shkolla në Anë të Malit, dhe çmuar. Zinxhirin e arsimit shqip, autorja e dashamirët e vargut poetik. Veprimtaria e lidhën edhe me kohën e para vitit 1945 pashoqe arsimore, kulturore, letrare e ar- dhe ky zinxhir është i pakëputur deri në tistike e një gruaje patriote e pashoqe të ditët e sodit, me përjashtim të një tenkëtyre trojeve, e cila me kontributin e saj dence që pushteti shumë vite më parë ka lënë gjurmë të pashlyeshme në arsim, u përpoq ta bënte. Argumentet me doart, shkencë, kulturë, politikë e kështu kumente valide, të nxjerra nga arkiva, pa dyshim paraqesin një angazhim të me radhë. “Për të filluar një punë të tillë, për të madh kërkimor-shkencor të autores. shkruar një dokumentar, ndjeva gjith- Më bëri përshtypje dhe më zgjoi mjaft një një pasiguri dhe veshtirësi sepse interes riorganizimi dhe organizimi i proçdo punë shtron dhe nxjerr probleme...” cesit arsimor, i cili hap një nga kapituKështu shprehet autorja në fillim të ve- jt e monografisë. Jo këtyre ditëve kur e prës së saj “Arsimi shqip në Anë të Malit rilexova, herën e parë e kam lexuar para 1945-1985”. Unë them se jo gjithkush tetë vjetesh, si atëherë edhe sot them mund ta bëjë në punë të tillë, të hartojë se libri është model i një monografie që aq bukur një momografi të këtillë. Këtë e deri sot nuk e ka bërë askush. Lexuesit bën vetëm puna e palodhshme, vullneti të vëmendshëm s’do mend se nuk do t’i i pashoq, sakrifica për t’u lënë brezave kenë ikur nga kujtesa shumë biografi të një historik për vatrën e arsimit, më të mësimdhënësve që kanë punuar në Anë madhen dhe më të suksesshmen shkollë të Malit. Nuk mungojnë në monografi as shqipe në Malin e Zi. Jo pa qëllim në fil- aktivitetet e mësuesve të parë, të cilët lim citova disa fjalë të autores dhe kon- krahas punës në shkollë punuan edhe në statimin tim e kam bazuar duke u nisur se çrrënjosjen e analfabetizmit te të rriturit,

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

përmes kurseve për arsimimin e të rriturve. Lulëzimi i shkollës shqipe në Anë të Malit është përshkruar me pedanteri dhe saktësi, në kohën kur drejtor është Jenuz Divani, kur edhe hapen shkolla në të gjitha zonat e Anës së Malit. Si rrjedhojë dalin edhe kuadrot e para me kualifikime adekuate, vajzat e para që marrin rrugën e shkollimit të mesëm, thyejnë akullin dhe nis një emancipim i përgjithshëm shoqëror në këtë trevë. Këto dhe shumë të tjera janë shënuar e dokumentuar nga autorja Syme Kokaj në këtë libër. Tentativa për kthimin e shkollës me mësim në gjuhën serbokroate zë vend në një kapitull të veçantë të monografisë. Aty shihet qartë beteja e mësuesve të devotshëm e patriotë që kundërshtuan këtë dukuri që po i kanosej shkollimit në gjuhën amtare. Një fjalë popullore thotë: “Gjuha ruhet atje ku shkruhet”, e për t’u shkruar e ruajtur duhen shkolla në gjuhën shqipe. Brezi i Symes dhe i mësuesve tjerë, edhe para saj, pa dyshim kanë meritë për ruajtjen e kauzës kombëtare. Libri, pa mëdyshje është një rrugëtim i mirëfilltë i zhvillimit dhe i avancimit të shkollës shqipe në Anë të Malit dhe jo vetëm, por edhe në Malin e Zi, avancimit të mësimdhënies dhe mësimnxënies. Shqyrtimi i Programit të shkollave shqipe pas vitit 1981 dhe seminari famkeq i Ulqinit më 1981, si dhe shumë peripeci të punëtorëve të arsimit gjatë viteve të rënda ‘80 janë pa dyshim një grusht për shkollën shqipe. Autorja e monografisë e ka përjetuar këtë më shumë se ndonjë tjetër. Për këtë, këtu sonte ka pa dyshim edhe shumë dëshmitarë, pse jo edhe vuajtës të asaj kohe të zymtë. Ne, pjesëmarrësit e seminarit, jemi dëshmitarë okularë të ngjarjeve të viteve të tetëdhjeta. Unë kam thënë shumë pak në krahasim me të tjerët e në veçanti Symja që na i ka pasuruar raftet e bibliotekave tona dhe jo vetëm, por edhe bibliotekat e institucioneve kulturore e arsimore kudo që

Kulturë

ezi “Det i trazuar” të autores Syme Kokaj

ë vet dhe aik ngjyrash frymojnë shqiparët. Gërshetimi i profesionit të mësimdhënësit e sidomos mësimdhënësit të gjuhës dhe letërsisë, edukatorit dhe krijuesit janë lidhir ngusht te Syme Kokaj. Jeta e mësuesit është sa e bukur e humane, po aq e vështirë dhe me shumë sfida. E pamëshirshme është jeta. Ajo ka baticat dhe zbaticat e veta. Me energji pozitive dhe optimizëm, njerëzit si Symja u kanë bërë ballë shumë vështirësive jetësore të viteve të mbrapshta. Jeta është një det i trazuar, plot valë. Përmbledhja “Det i trazuar“ është përmbledhja me poezi e Syme Kokajt, botuar më 2014. Brenda kopertinave frymojnë njëqind poezi, të ndara në tre kapituj: Det i trazuar, Kur fryn veriu dhe Tingujt e jetës. Tematika është e lidhur me truallin e njeriut të këtushëm, traditën, detin, lashtësinë, virtytet më njerëzore të popullit të cilit i takon. Mbase mund ta kem gabim, por s’mund të lë pa thënë se shumë poezi nga përmbledhja do të ishte e udhës që mësimdhënësit e gjuhës t’i fusin në pjesën e hapur të programit mësimor, nëse deri sot nuk e kanë bërë këtë. Ia vlen pa dyshim nxënësit e klasave të larta, të klasës së tetë apo të nëntë, mes tjerash, të lexojnë edhe poezi të autorëve vendas. Këtë ua mundëson programi mësimor, ku arsimtari i ka duart e lira. Krijimtaria poetike e Symes ka ngacmuar vetëdijen time kritike me veçantinë unike të ligjërimit poetic, një ligjërim i butë dhe i dhembshëm në të njëjtën kohë, i kapur për ashtin e fjalës dhe ligjërimit, poezi që përmban në vete shqetësim, por përfundon gjithmonë me optimizëm dhe ngazëllim edhe pse në shumë poezi hetohen valët e trazimit shpirtëror të poetes. Shumë poezi, për mendimin tim, janë margaritarë të vërtetë, kurorë e gërshetuar në formë funksionale në shkallëzimin e një dhembjeje intime. Mendimet zbeheshin,

fjalitë nuk dilnin, s’guxonin, shikimi errej, tretej i revoltuar, ndër kujtime dritarja e shpirtit, hapej e priste, nata e zezë priste agimin fundi nuk e njihte fillimin, det i trazauar është jeta. Edhe poezia “Kur fryn veriu” është vjershërim poetik i shkëlqyer, xhevahirë që janë derdhur në truallin arbëror. Kue fryn veriu Nuk është gjithmonë plaka në mal Kur fryn veriu, ftohti të përlanë Liqeni lazdrohet dhe tërbohet në valë. Dhe vazhdon në fund: Qyteti nën ujë, kërkon banorë të rinj, kërkon vëllezër ustallarë. Kur e them këtë kam parasysh se përmbledhja “Det i trazuar” është pa dyshim libër i kompletuar me poezi bashkëkohore. Këtë përmbledhje – mozaik me harmoni ngjyrash me tone të gjalla, aktuale e historike, autorja e ka realizaur me përkushtim dhe dashuri të madhe. Unë si një krijues modest e admiroj për këtë. Se sa e do Kosovën, sa dhembje ndien për fëmijët e ikur nga lufta atje, autorja në një poezi shprehet: Mbi kurriz të maleve shkeli këmba juaj e njomë, Me strajcën krahaqafë, varur me libër dhe bukën e Kosovës Për të kërkuar një Kosovë të re më pak të vrazhdë Ku lulet kërthënesa bryma mos t’i vrasë. (Nxënësit e Kosovës) Ose Ah more lejlek që sot nuk vjen ndër ne në Kosovë të pashë me pranverën e re a i solle porositë nga të shumtit mërgimtarë

për Kosovën e lirë, për Kosovën e bardhë. (Lejleku) Poezitë në përmbledhjen “Det i trazuar” i ngjajnë qiellit me plot yje e flutura, me pëllumba në fluturim, qielli i kaltër me hënën në sfondin e pafund të imagjinatës, por ndjehen edhe ngjyrime të dhembjes, here-herë edhe me re, por gjithmonë ai hapet dhe jep kaltërsi. Ecën jeta kaluar mbi krahët e kohës Ndërrojmë ditët, muajt, vitet, Ndryshojnë stinët. Dhe përfundon me dy vargjet e fundit Jepi tingujt gazmorë jetës Për t’u rritur jeta më e bukur (Tingujt e jetës) Lexuesi përveç kënaqësisë që përjeton duke e lexuar librin do të kapërcejë dhe mbi copëzat e lumturisë së jetës dhe vështirësitë e saj. Do të mësojë përmes vargjeve rrjedhën e moteve, të shkuarën, të sotmen, baticat dhe zbaticat, gëzimet dhe hidhërimet, dashurinë për jetën, bukurinë që ofron vendlindja, deti, liqeni, valët, lejleku, njeriu, ullinjtë, mësuesi etj., simbolika këto me tipare të veçanta. Vëllimi poetik “Det i trazuar“ ka tash pesë vite që është ulur këmbëkryq me lexuesit, dashamirësve të fjalës së shkruar për ta patur ushqim të shpirtit. Në këtë sofër të madhe që sot na e shtroi këtu në Anë të Malit arsimtarja, shkrimtarja dhe aktivistja e pashoqe e kulturës, artit dhe letërsisë, znj. Syme Kokaj, ka ushqim të bollshëm jo vetëm për anamalasit, por për të gjithë dashamirët e arsimit kombëtar, shkollës shqipe e artit të të gjitha moshave. Symja gjithmonë sofrën e ka pasur të shtruar me ushqim të bollshëm dhe cilësor të dijes. Këtë dhuratë sonte e tutje s’do mend se nxënësit, kolegët, lexuesit e kanë vlerësuar ngase buron nga mendja e ndritur dhe penda e artë e mësimdhënëses Syme Kokaj. Sami Frashëri ka thënë: Jeta përbëhet nga puna dhe fjala. Kush i ka në rregull këto dy anë të jetës, mund të thotë se jeton. (Vështrimi është lexuar në veprimtarinë kulturore me rastin e shënimit të 70-vjetorit të autores, organizuar nga Fondacioni “Studenti” në Shkollën Fillore “Bedri Elezaga” – Katërkollë, më 7 shtator 2019) e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Kulturë

Fshati i heshtur si idiomë që trazon ndërdijen (Vështrim mbi romanin “Fshati i heshtjes”, të autorit Mark Lucgjonaj)

Argëzon Sulejmani

1. Romani “Fshati i heshtjes” i autorit Mark Lucgjonaj, në thelb ka vrazhdësinë e absurdit, ekstremet dhe, nisur nga vetë kopertina e botimit të parë, shpërfaqjen e botës nën dritëhijet bardhë e zi. Pavarësisht që ky është romani i parë i këtij autori, ai guxon të luajë përnjëmend me ngjarjen, me personazhet, me rrethanat, me kohën dhe me vëzhguesit e mundshëm letrarë. Mjegullnaja semantike vjen e lehtë depërtueshme falë një rrjedhe të natyrshme dhe stili origjinal që respekton standardin dhe krijon standarde. Romani nisë me një prolog që për kryepersonazhin mund të quhet epilog i një pjesë jetë, kurse përmbyllet me epilogun që për të njëjtin personazh mund të çmohet edhe si hyrje në një fazë të re jete. Autori e lë lexuesin me melankolinë e njeriut të parë të romanit, sepse e nisë atë me dashurinë e aksidentuar për vdekje, kurse e përmbyllë pikërisht në çastet kur ky nis një romancë të re. Autori me të nisur “u hyn në hak” personazheve, lexuesit dhe vetes, për të vënë në pah frekuencat e lumturisë njerëzore, kur në fund personazhit kryesor i gjënë dashurinë, lexuesve ua shuan kureshtjet e shumta, kurse vetes ia shpaguan guximin me romanin e re-

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

alizuar. Lucgjonaj në qendër të rrëfimit vë ngjarjen, kurse personazhet dhe stilistikën e vë në funksion të saj. Me të mbaruar leximin, mund të vëreni se si rrëfimi vazhdon t’u japë jetë personazheve, sikurse gjuha e pasur po ashtu. Romani flet dominueshëm në veten e tretë, kurse në pak raste personazhi kryesor rrëfehet në veten e parë. Kjo, mbase për të na e shuar ose shtuar kureshtjen se, cilat rroba të personazheve do t’i bënin më lehtë autorit. Postmodernistët cekin që, në fund të fundit secili rrëfim përmban brenda vetes dhe autobiografi të narratorit. Heshtja si simbol mitik dhe karakteristikë e trojeve tona grindet në dy kontekstet e veta, konteksti mitik e zhvlerëson atë real, sikurse ai real e banalizon atë mitik. (...) Dashuria është gjëja më e pastër që njeriu mund të ketë dhe të përjetojë gjatë jetës së tij. Ajo vjen si ndjesi e pashpjegueshme. Ngandonjëherë e dimë se nuk është në të mirën tonë, porse ndjenja është aq dehëse, aq hipnotizuese sa që njeriu mpihet. Nuk mund ta kundërshtojë atë afsh, atë pasion të zjarrtë që e pushton si një pikë helm damarët e njomë të një fëmije. Ndërsa me buzëqeshje në gojë, bie në gjumë dhe lehtë, pa ditur se çfarë po ndodh në trupin dhe zemrën e tij, vdes në paqe. Por vdekja fizike është shumë e bukur, kundrejt vdekjes së brendësisë së njeriut. Është më mirë kur zemra të pushon së rrahuri dhe njeriu njësohet me dheun e ftohtë të natyrës, sesa kur ta kesh zemrën e gjallë dhe ta urresh pse vazhdon të punojë. (...) fq. 5. 2. “Fshati i heshtjes” vë në pah kon-

trastet, kundërthëniet, në të gjitha planet. Aty takohen: e jetuara me të tashmen, lindja e perëndimi, mesjeta e bashkëkohësia, rrethanorësia dhe teknologjia, mirësia e ligësia, besëtytnia e parimësia, kodeksia e ligjësia, vdekja e dashuria, rinia e pleqëria, lartësia e thellësia, marria dhe dija, tradhëtia e besnikëria, heshtja e alltia, qetësia e çmenduria, altruizmi e egoizmi, rakia e kthjelltësia, ftohtësia e zjarrmia, bardhësia e korbësia. Do të mjaftonte kaq. Është kaq e mjaftueshme për të kuptuar se sa është kjo vepër e lexueshme. Enumeracioni gjithnjë më kujton një ndër emrat më të medhenj të letërsisë shqipe, Rexhep Qosjen, kurse “Fshati i Heshtjes” gjithashtu më ndërkujton qytetin Vajazan nga vepra më e lakuar e tij “Vdekja më vjen prej syve të tillë. Mungojnë veç lakuriqët tek “Fshati...”, ose as ata, meqenëse ngjarja vjen tek lexuesi pa doreza, krejt lakuriq. Vdekja vjen e shkon si në shtëpi të vet, ose vdekja luan valle nën vajet e heshtjanëve dhe mbi eshtrat e tyre. “Fshati i heshtjes”, në fakt është fshati i mendjes ose i çmendjes. Nuk është një fshat idiot, autori ka durimin ta shpjegojë faqe më faqe një gjë të tillë. Heshtja në çdo kohë kërkon psikanalizën, të cilën autori rreket ta thërrasë në ndihmë herë pas here. Ballkani është i mbushur me vajaza e fshatra të heshtjes, siç është po kaq i pasur me topikë ose topose debile dhe të liga. Fshatrat ku flitet gjuha jonë, fatmirësisht, në asnjë rast nuk i kanë merituar përcaktorët e fundit. Ngjarja hapet me një paranisje. Personazhi kryesor në fshatin egocentrik

Kulturë ose të heshtjes, ku secila kafkë përbën kryesi më vete, Ludvig Nopça, në këtë paranisje humbë të dashurën e jetës, Ilonën, në një aksident automobilistik. Tre minutat e fundit të jetës së saj numërojnë sekuencat e ngjarjeve që kanë lënë gjurmë në jetën e pandërruar. Nëse Nopça nuk do të arrijë asnjëherë të bëhet kryepersonazh i romanit ose fshatit, një gjë është më se e sigurt, ai kishte qenë personazh i parë i jetës së shkurtër të Ilonës. Në dhjetë kapitujt e romanit, studiuesi i trashëgimisë kulturore, Ludvig von Nopça, do të rropatej Fshatit të Heshtjes, pa Ilonën, si për të përmbushur një amanet të dashurisë së tyre, pikënisjes së saj, rafteve të librarisë, “Ferrit” të Dantes. Karli njëherit përbën homazh të dhjetëra e qindra albanologëve të huaj që janë lidhur shpirtërisht dhe intelektualisht me gjuhën dhe kulturën tonë. Ai është me kombësi austriake dhe rastësisht do të gjendej në bujtinën “Tradita” të vendasit Kras Jung dhe të shoqes së tij Berta. Fillimisht, fshati i vizituar do të shfaqej si fshati i territ, “Bota e Tretë” në gjuhën e kryepersonazhit, meqenëse me të hyrë rrugëve të tij do të shkëputej elektrifikimi nga një shkrepje qielli. Në mëngjes fshati do të bëhej i ftohtë dhe i frikshëm, kur pronari i bujtinës do të krahonte armën e trashëguar, kurse plaku i fshatit do të zbrazte ironinë që i karakterizon fshatrat e lëna në harresë. Diku më vonë, Ludvigu dhe lexuesi do të mësojnë për heshtjen e fshatit që e ka kthyer në Fshat Heshtjeje. Heshtja kishte të bënte me besën, me sakrificën, me flijimin. (...) Rruga pranë malit është ndërtuar nga perandoria jote, nga perandoria Austro-Hungareze, - vazhdoi plaku, - kurse kjo që po ngjitemi lart, nga një perandori tjetër. Këtu kanë ardhur shumë perandori, por të gjitha janë larguar siç kanë ardhur. Mali përbehet nga dy maja: maja e vogël ku thuhet se ka qenë një burg i madh dhe maja e madhe, ku gjendet një masiv i madh varrezash të disa periudhave. (...) Fq. 61. Fshatin e përfaqëson plaku, plaka, vajza dhe burrat. Përfaqësimi ndjekë plotësisht logjikën e derisotme shqiptare, e cila vazhdon të jetë dominueshëm patriarkale dhe konservatore. Plaku, që bëhet ciceron i mysafirit është i sertë dhe parimor. Plaka është sa nënë sa shtrigë, meqenëse e ndjekë

kumti i humbjes së të gjithë fëmijëve në foshnjëri. Vajza është sa vejushë sa grua, meqenëse është e shënjuar pas ndarjes nga i dashuri. Burrat janë patriotë dhe pijanecë meqë dinë të vrasin e flasin, por jo edhe të mendojnë. Kështu, Ludvigu thyen heshtjen e fshatit përmes rrëfimeve të plakut, merr këshilla jete përmes kobësisë së plakës, marroset e xhindoset nga gatishmëria për të vrarë e burrave, kurse plotësohet nga vajza që pranon të bëjë jetën një me të. Në fund, heshtjen e thyen Simfonia e 7 e Bethovenit, kurse fshatin nisin ta mbulojnë fletëzat bardhë e zi të kujtesës. (...) Ke gjetur pikërisht vendin e duhur për këtë, por jo pa marrë edhe hallet tona, brengat tona e gjakun tonë. Pastaj do të mund të lesh edhe hallin tënd këtu, në varret tona pa emër. Ama mbaj mend se kush kalon nëpër këtë fshat e nuk ndalet, nuk e di se ç’është vuajtja. Ndërsa ai që vendos të ndalet, fillimisht ndihet i humbur e më pas do ta dojë jetën më shumë. Ai do të rilindë... Ke për ta harruar, - foli plaka. (...) Fq. 70. 3. Heshtja, më parë se të jetë simbolikë, metanarrativë a çka do tjetër, ajo është gjendje, është psikë. Ashtu e trajton edhe autori në librin e tij. Ku e thërret Frojdin në ndihmë, ku jetën si shkollë më vete. “Fshati i Heshtjes”, në fakt, për gjithçka bëhet e ditur përmes rrëfimit është fshati i buçitjes. Qëllimshëm autori ka bërë këtë trazim, si për të dashur sheshazi ta bëjë të qartë bipolaritetin e njeriut të këtij fshati. (...) E çuditshme, - u përgjigj Ludvigu, - unë nuk po ndihem mirë, sepse sot në fshat pashë shumë fëmijë, pashë gra teksa shkonin në kishë, pashë disa barinj në mal që po lëshonin delet. Këto nuk i kisha parë asnjë ditë tjetër. Sot madje, Jungu më solli materialet për të cilat kam ardhur. Por isha duke u kthyer duarbosh, sikur të mos qëndroja deri këtë mëngjes. Gjatë gjithë kohës kam menduar se jam në vendin e gabuar, por isha pikërisht në vendin e duhur. Jerina qeshi. Të gjitha do t’i kishe gjetur menjëherë, thjesht është dashur që të jesh i vendosur, herën e parë kur je nisur të mos ishe kthyer. Të jesh i bindur se do të kishe gjetur akoma më shumë, por edhe kështu mirë ke dalë. (...) Fq. 134. Secilit lexues, pikësëpari, fshati do t’i asociojë me ndonjë banim shqiptar. Kurse, lexuesit të huaj, do t’i kujtojë

Ballkanin si tërësi konvergjencash të realiteteve empirike. Bujtinës, ku studiuesi i huaj i trashëgimisë kulturore, Ludvig Nopça, do të stacionohej, autori i ka vënë emrin “Tradita”, si për të na e bërë të qartë se njeriu i atyshëm i është vënë në funksion një kuazi tradite që vetë e ka shpallur të shenjtë. Në bujtinën e cekur, për hir të zakonit, nikoqirja Berta shërben me çaj të nxehtë, por edhe me çaste të nxehta. Njeriu i Fshatit, i cili ka kaluar nëpër një proces të sertë traditifikimi, ka prodhuar personazhe që kanë humbur çdo lidhje reale me të kaluarën dhe mohojnë çdo lidhje me të sotmen, po në emër të traditës. Bipolariteti është pasojë kanunore, në vendin ku thuajse secili është kanun më vete. Kështu, tema mbi patriotizmin në kafene, në një ditë me diell çon në vrasjen e një bashkëfshatari. Dëshmitarët real zhduken me të mbërritur njësiti policor. Rasti do të procedohej siç e do tradita, jo siç e njeh ligji. Polarizimi i radhës vihet re tek standardet e dyfishta të njeriut të “Fshatit...” ndaj të tijve dhe ndaj të huajve. “Fshati i heshtjes” është një makth për njeriun e vet, kurse një përrallë interesante për mysafirin. Ai është vendi ku siguria dhe liria relativizohet për vendasit, kurse prekë zenitin për secilin turist apo studiues te huaj. “Fshati i Heshtjes” është një vend tmerrësisht i vështirë për të jetuar, kurse tmerrësisht interesant për t’u vizituar. Siç secili fshat e qytet yni, siç thuajse i gjithë gadishulli ynë hijerëndë. Tre minuta i mjaftojnë Ilonës për të çuar ndërmend gjithçka të jetuar, para se të kalojë në amshim. Kurse, njësisë jetuese heshtjanase të “Fshatit...” i nevojiten vite e kohë për të kaluar majat e vogla e të mëdha malore, drejt horizonteve të reja ku traditën e ruajnë simfonitë dhe tempujt e studimit. 4. Me veprën “Fshati i heshtjes”, Lucgjonaj ka goditur në bosht heshtjen e paarsyeshme dhe të paarsyeshmen që nuk heshtë. Pena e tij, nuk mund të quhet më premtuese, meqë është sfiduese, prandaj do duhej përkrahur e motivuar në mënyrë që, simbolikisht, fshatrave tanë, t’ua shtojë edhe elementin letrar. Kur çdonjëri nga ju të ketë përfunduar së lexuari romanin “Fshati i heshtjes”, secili “katund i heshtur” do t’ju vijë si idiomë që ju lë pa fjalë dhe “ju fton në krim”. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

kulturë

Në Bibliotekën e Qytetit në Ulqin

Takim letrar me krijues nga Vlora Ulqin – Në Biblitoekën e Qytetit në Ulqin, të shtunën mbrëma është mbajtur takimi letrar me krijues nga Vlora, ku janë prezantuar katër shkrimtarë të këtij qyteti: Çlirim Hoxha - shkrimtar, gazetar dhe studiues, poeti Myrteza Mara, kryetar i Klubit të Shkrimtarëve “Petro Marko”, shkrimtari dhe përkthyesi Sinan Elmazi dhe shkrimtari, poeti dhe kritiku letrar Eqerem Canaj. Takimi është organizuar nga Biblioteka e Qytetit të Ulqinit, Bashkimi i Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi dhe Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve në Malin e Zi. Udhëheqësja e Bibliotekës së Ulqinit, Ardita Rama, e ka vlerësuar takimin të veçantë sepse për herë të parë janë mysafirë shkrimtarë nga Vlora. “Takimet e këtij lloji janë shumë të rëndësishme jo vetëm për bash-

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

këpunimin kulturor, por edhe për ruajtjen e vlerave kombëtare e lidhjeve të ndërsjella, të cilat edhe pse sot do të duhej të ishin në nivel edhe më të lartë, për fat të keq janë të rralla dhe zakonisht të inicuara nga individë e shoqata joqeveritare”, ka thënë ajo. Rama ka theksuar se bashkëpunimi institucional lë për të dëshiruar. “Prandaj uroj që takimet e tilla të jenë bazë për aktivitete edhe më të mëdha mbarëkombëtare dhe urë lidhëse ndërinstitucionale me qëllim të ruajtjes dhe promovimit të vlerave kombëtare, por edhe shkëmbimit të përvojave, njohurive e arritjeve individuale”, ka theksuar ajo. Kryetari i Bashkimit të Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi, Prim. Dr. Gani Karamanaga, ka thënë në fjalën përshëndetëse se ky është takim letrar kthyes pas takimit të krijuesve nga Ulqini në Vlorë, në muajin mars. “Mund të them se këto janë takime kulturore historike. Për herë të parë bëhen manifestimet letrare në Vlorë dhe në Ulqin. Në këtë mënyrë BKSHMZ vazhdon bashkëpunimin e frytshëm me Bibliotekën e Qytetit dhe KKSH”, ka thënë ndër të tjera ai. Në vijim të takimit, udhëheqësja e takimit ka lexuar biografinë e krijuesve vlonjatë, ndërkohë ata vetë kanë folur për krijimtarinë e tyre. Shkrimtari, gazetari dhe studiuesi Çlirim Hoxha, ka thënë se ai është përqendruar në romane dhe gjatë krijimtarisë së tij letrare ka botuar disa romane. Ai po ashtu ka treguar se së fundi ka përfunduar një studim 10-vjeçar, të titulluar “Traktati i origjinës së shqiptarëve”. Hoxha, i cili është njëkohësisht drejtor i Bibliotekës Publike “Shevqet Musaraj”, ka folur edhe për historikun e bibliotekave në qytetin e Vlorës. “Në vitin 1936 u themelua Biblioteka

“

“Mund të them se këto janë takime kulturore historike. Për herë të parë bëhen manifestime letrare në Vlorë dhe në Ulqin”, ka thënë kryetari i BKSHMZ-së, prim. Dr. Gani Karamanaga

Publike ‘Shevqet Musaraj’ në qytetin e Vlorës dhe u quajt Biblioteka e arsimtarëve sepse ishin disa arsimtarë që morën inciativën për të krijuar këtë bibliotekë. Fondi i kësaj biblioteke ishte një mijë libra. Këto libra ia kishin dhuruar Bibliotekës familjet e mëdha të Vlorës”, ka thënë ai, duke shtuar se kjo bibliotekë është riorganizuar më 1946, pas Luftës së Dytë Botërore. Drejtori i Bibliotekës Publike “Shevqet Musaraj” ka treguar se kjo bibliotekë pësoi goditje të rëndë gjatë trazirave antifajde, me ç’rast u grabitën numri më i madh i librave dhe nga 120 mijë kopje, kjo bibliotekë u katandis në 30 mijë kopje. “Fondi i saj sot ka arritur në 50 mijë kopje, shumë pak po të krahasojmë me ç’kishte sepse politikat e librit janë shumë të dobëta”, ka thënë drejtori Çlirim Hoxha. Në vazhdim të takimit, autorët tjerë nga Vlora kanë folur për krijimtarinë e tyre dhe kanë lexuar poezi. Ata kanë dhuruar një kontigjent të botimeve të tyre për Bibliotekën e Ulqinit. Në fund të takimit, botuesi Gazmend Çitaku i ka dhuruar 20 tituj, gjegjësisht 40 kopje të librave të autorëve ulqinakë për Bibliotekën Publike i.k. “Shevqet Musaraj” të Vlorës.

histori

Fakte historike për Ulqinin

Qytet që u diskriminua në vazhdimësi Ulqini,- qyteti në bregun e Adriatikut, me bukuritë mahnitëse, më një pozitë gjeografike lakmuese për të gjithë ata që e kanë parë këtë qytet. Ai është themeluar në shekullin 5,p.e.s. Ky qytet ka pasur një karakteristikë, sepse që nga fillimi i jetës së tij, aty kanë jetuar iliro/shqiptarët. Ulqini me gjithë këto bukuri dhe pozitë strategjike që ka, ishte atraktiv për okupuesit, kështu që u pushtua nga romakët, bizantinët, venecianët, sllavët, turqit etj, por goditja e fundit i erdhi nga malazezët, ku me ndihmën e Kongresit famëkeq të Berlinit të vitit 1878, Ulqini pësoi tragjedi. Me forcë u shkëput nga trungu shqiptar dhe përfundoi brenda kufijve të Malit të Zi, së bashku me qytetin e Tivarit dhe vise të tjera shqiptare. Mali i Zi, nga një sipërfaqe prej 4,700 km2,u zgje-

rua pas rrëmbimit të trojeve shqiptare në 9,100 km2.Pas kësaj ngjarjeje Ulqini mori një goditje të rëndë politike, kulturore dhe ekonomike. Ulqinin asaj kohe e braktisën familjet më të fuqishme ulqinake të cilat mbanin ekonomin e këtij qyteti me afro 200 anije lundruese që bënin tregti me shumë vende të botës. Qyteti ra në një depresion ekonomik. Nga disa dokumente që më kishte dhënë një mik i imi, aty ka më shumë se 500 telegrame sekrete dhe politike të shkëmbyera në mes të ambasadorëve të kohës me “Portën e Lartë” dhe gjeneralët e ushtrisë turke, që tregojnë qartë pazaret mbi kurrizin e popullit shqiptar, për t’ia dorëzuar Ulqinin Malit të Zi. Andaj, shkëputa këtë pjesë të këtij telegrami nga fakti se ulqinakët edhe para 100

KONGRESI I PAQES POLITIKE, 204.Mars, 5,1919.E Ardhmja e Dulcigno. Referuar F.O.Pako nr.108 dhe transmeton letrën nga Komiteti i Dulcigno, datuar me 12 Shkurt -Duke shprehur me shpresë, që Dulcigno (Ulqini) së bashku me Antivarin(Tivarin),që u aneksuan nga Mali i Zi me ndihmën e Kongresit të Berlinit të vitit 1878,ndoshta është e mundur që përsëri ti rikthehen Shqipërisë. Vendi(Ulqini) është gjeografikisht i lidhur me Scutari(Shkodrën) dhe ka vuajtur ekonomikisht nga aneksimi i Malit të Zi. Banorët përkundër shtypjes malazeze kanë arritur të mbajnë gjuhën dhe traditat e tyre shqiptare”. viteve nuk ishin të kënaqur me jetën dhe shtypjet që u bëheshin atyre nga ky shtet. Letra e dërguar nga kryetari apo presidenti i Komitetit të Ulqinit asaj kohe, Zejnel Gjyli me anëtarë të tjerë, i kërkojnë Kongresit të Paqes, që Ulqini përsëri t’i kthehet H. Zeneli Shqipërisë.

e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

portret Klodiana është një këngëtare nga Shkodra që tanimë të gjithë e njohim si një artiste me një stil të veçantë. Që në moshë të vogël ajo filloi të dalë në skenë, kur me këngët e bukura të saj mori pjesë nëpër festivale të ndryshme brenda dhe jashtë vendit. Por jo vetëm që mori pjesë por ishte edhe fituese e shumë këtyre festivaleve

Klodiana Vata, një yll i ri i estradës

Këngëtare me zë dhe stil të veçantë Klodiana është një këngëtare nga Shkodra që tanimë të gjithë e njohim si një artiste me një stil të veçantë. Që në moshë të vogël ajo filloi të dalë në skenë, kur me këngët e bukura të saj mori pjesë nëpër festivale të ndryshme brenda dhe jashtë vendit. Por jo vetëm që mori pjesë por ishte edhe fituese e shumë këtyre festivaleve. Klodiana është shumë e lidhur me muzikën, e po ashtu e do shumë atë. Këndon që nga mosha e vogël dhe këndoi këngë që u mirëpritën shumë nga publiku. Ndër këngët e saja, Klodiana para pak ditësh publikoi edhe këngën e fundit “Lu-

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

let në dritare”, një përpunim i mirë me një stil modern, në bashkëpunim me një këngëtar të ri e që quhet Sei Daci me banim në Angli. “Lulet në dritare” është një këngë që vite më parë u këndua nga këngëtari Gëzim Çela. Kjo këngë ishte goxha e mirëpritur nga publiku dhe është një këngë që po dëgjohet kudo. Kënga u përpunua nga këngëtari Stine, që siç shprehet Klodiana, është një bashkëpunëtor i saj që në fëmijërinë e saj. Përveç këngës së bukur, u bë edhe një videoklip i bukur e që u realizua tek shtëpia e Pashko Vasës, që ishte veprimtar i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.

Klodiana flet pak edhe për jetën jashtë muzikës, e që tregon se është shumë e angazhuar me punën. Ajo e ushtron edhe profesionin e gazetarisë e që është prezantuese e një programi e që quhet “kënga juaj” në Radio Shkodër. Mamaja është ajo që Klodianës i jep shumë inspirim si për këngën ashtu edhe për të gjitha angazhimet e tjera,. Klodiana shprehet “se shumë shpejt do të dalë edhe me projekte të reja, e po ashtu edhe me bashkëpunime- duete të tjera. Deri atëherë shijojeni këngën “Lulet në dritare”. ” Shtjefni Ujkaj

kulturë

Në QKI “Malësia” u shfaq komedia “Zonat e pritjes” nga aktorë të Teatrit “Migjeni” të Shkodrës

Realitetet e jetës së përditshme në Shqipëri

Tuz – Aktorët e Teatrit “Migjeni” të Shkodrës: Rita Gjeka, Nikolin Ferketa, Merita Smaja, Jozef Shiroka, Simon Shkreli, Krist Lleshi, Linda Jarani, Nancy Bakalli dhe Oliver Ymeri kanë shfaqur në QKI “Malësia” në Tuz komedinë “Zonat e Pritjes” të autores Marina Vujçiq, me regji të Fatos Berishës. Shfaqja në fjalë zgjoi një interesim të konsiderueshëm tek një publik mjaft i madh në numër që e ndoqi dhe e mirëpriti jashtëzakonisht mirë me shumë entuziazëm e me plot duartrokitje nga fillimi e deri në fund. Komedia e zezë trajton zonat e pritjeve të personave të ndryshëm me

karaktere të ndryshme të cilët janë në një ambulance. Shfaqja kritikon mënyrën se si njerëzit presin për të hyrë tek mjekët, por edhe mënyrën e sjelljes së këtyre të fundit të cilët i lënë pacientët në pritje - në zonat e pritjeve qoftë nëpër ambulanca apo spitale. “Por kjo nuk karakterizohet vetëm tek mjekësia por edhe tek shumë sfera të tjera të jetës, sepse në fund të fundit e gjithë jeta është një pritje për çdo person, për çdo karakter të ndryshëm. Pastaj mënyra se si këto personazhe sillen njëri me tjetrin, me qëndrime dhe karaktere të ndryshme pasqyrojnë edhe shtresën e varfër të

shoqërisë, të cilët përpiqen të gjejnë një vend të ngrohtë se ku të presin, gjoja sikur duan të vizitohen tek mjeku”, shprehet në një prononcim për gazetën “Koha Javore” njëri ndër aktorët e shfaqjes Z. Nikolin Ferketa. Komedia e zezë pasqyron ngjarjet të cilat janë shumë aktuale dhe të cilat korrespondojnë me realitin shqiptar, jo vetëm në qytetin e Shkodrës por edhe në qytete të tjera të Shqipërisë. Premiera e shfaqjes “Zonat e pritjes” është prezantuar në Teatrin “Migjeni” të qytetit të Shkodrës në muajin gusht, ndërsa është hera e parë që shfaqet në Tuz. t. u. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Kulturë

Botime të reja

Përpjekje për ndriçimin e mistereve të Valdanosit (Ruzhdi Ushaku, Enigma e Valdanosit, S HAI “Art Club” & Fondacioni “Lika”, Ulqin, 2019)

Studiuesi i njohur nga Ulqini, prof. dr. Ruzhdi Ushaku, vjen për lexuesin me një botim të ri, “Enigma e Valdanosit”, një përpjekje për të ndriçuar shumë mistere dhe enigma që lidhen me këtë lokalitet dhe toponim. Autori tregon se vetë emri Valdanos e ka intriguar që në fëmijërinë e tij sepse i tingëllonte si diçka e mistershme. Krahas kësaj, shumë ngjarje të pabesueshme që flitej se u kishin ndodhur detarëve, peshkatarëve, barinjve, pronarëve të ullishtave etj. e bënin Valdanosin edhe më të errët, por njëkohësisht shtonin etjen dhe dëshirën e autorit për t’u marrë me të. Në trajtimin e objektit të studimit, Ushaku mbështetet në dijet shkencore ekzistuese, legjendat, mitet, gojëdhënat, dëshmitë e ndryshme etj. Ai përdor po ashtu analizat dhe krahasimet gjuhësore, botën e tij imagjinative, për të zbërthyer nyjën e ndërlikuar të Valdanosit me të gjitha fenomenet që ngërthen. Të gjithë këtë e bën me një gjuhë të kuptueshme dhe stilin e tij të njohur. Redaktori i librit, prof. dr. Basri Çapriqi, shprehet se “Autori ka gjetur një mënyrë interesante për të mbushur zgavrat e historisë dhe për të rivënë hallkat e humbura përmes një kombinimi imagjinar mbështetur në topose mitike e kulturore dhe dijes empirike”. Recensentë të librit janë Ali Llunji

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

dhe Jaho Kollari, redaktor gjuhësor Ali Llunji, redaktor teknik Qazim Muja, kurse ballina është punuar nga Agon Ushaku. Libri është botuar nga Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” dhe Fondacioni “Lika”, me mbështetjen e Komunës së Ulqinit, ndërsa është shtypur në shtypshkronjën IVPE – Cetinë. “Enigma e Valdanosit” është libri i 13-të i prof. dr. Ruzhdi Ushakut. Ai

po ashtu është autor i rreth 100 punimeve shkencore dhe është paraqitur me kumtesa dhe referime në konferenca të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare. Për punën e tij kërkimore dhe botuese është dekoruar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë me titullin “Nderi i Akademisë” (2015) dhe me medaljen “Nderi i Kombit” nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë (2017). i. k.

Kulturë

Botime të reja

Tregime me vlera edukative për fëmijët (Asllan Bisha, Princesha Albionë, S HAI “Art Club”, Ulqin, 2019) Shkrimtari Asllan Bisha është njëri ndër krijuesit më produktivë ndër shqiptarët në Malin e Zi. Për lexuesit e vegjël ai këto ditë ka dalë me librin e ri “Princesha Albionë”, përmbledhje e tregimeve për fëmijë. Në libër janë përfshirë 16 tregime, një pjesë e të cilëve janë tregime të reja, kurse disa prej tyre janë botuar më herët. Edhe në këtë libër autori u mbetet besnik temave të tij të preferuara, që lidhen me Bunën, detin, liqenin, peshkimin dhe ngjarjet fëmijërore që ndodhin në këto mjedise. Tregimet përshkohen nga vlerat edukative që autori synon t’i transmetojë te fëmijët, si dashuria për natyrën, gjallesat ujore, triumfi i së mirës etj. Tensionet që krijohen nëpërmjet rrëfimit të autorit dhe dialogjeve të personazheve tërheqin kureshtjen dhe vëmendjen e

lexuesit. Bisha shkruan me një gjuhë të thjeshtë, që i përshtatet moshës së fëmijëve. Libri është botuar nga Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”, me mbështetjen e Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave, kurse është shtypur në shtypshkronjën IVPE – Cetinë. Redaktor i librit është Hajro Ulqinaku, recensentë dr. Haxhi Shabani dhe Ahmet Gjoni, lektor Ismet Kallaba, korrektor Sabri Halili, redaktor teknik Gazmend Çitaku, ndërsa ballina është punuar nga piktori Agron Ujkashi. Përmbledhja me tregime për fëmijë „Princesha Albionë“ është libri i 19-të (përfshirë edhe ribotimet) i shkrimtarit Asllan Bisha, i cili shkruan kryesisht prozë për fëmijë dhe të rrit-

ur. Ka qenë korrespondent i gazetës “Rilindja” dhe i RTV të Kosovës, bashkëpunëtor i Radio Titogradit dhe i revistës “Koha”, ndërsa tani bashkëpunon me gazetën “Koha javore”. Po ashtu ka qenë kryeredaktor i revistës për fëmijë “Zana”. Ai është mbledhës folklori, autor punimesh nga ihtologjia (peshkimi) dhe i teksteve të këngëve për fëmijë dhe të rritur. Është njëri ndër përpiluesit e antologjisë “Dritaren lëre hapur”, si dhe është përfshirë në antologjinë “Putnici na putu” dhe përmbledhjen “Pet albanskih književnika u Crnoj Gori“. Disa nga krijimet e tij letrare janë përfshirë edhe në tekstet shkollore për shkollat në gjuhën shqipe në Mal të Zi. i. k. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

gastronomi

“

Ushqimet tradicionale, përveçse se po luajnë rol të rëndësishëm në ruajtjen e traditës dhe kulturës, gradualisht po kthehen në një pjesë të rëndësishme të kulturës shqiptare, pjesë e trashëgimisë kulturore të paprekshme dhe një atraksion gjithmonë e më i rëndësishëm për turistët

Gjekë Gjonaj

Rajoni i Ulqinit është i pasur me burime natyrore që ndikojnë në krijimin e një eksperience turistike të këndshme. Këto burime natyrore, duke u kombinuar edhe me produktet gastronomike, të cilat gjithashtu janë të pranishme në këtë qytet, formojnë një bazë të konsoliduar të ofertës turistike të këtij destinacioni shumë tërheqës për turistët vendas dhe të huaj. Mirëpo, për tërheqjen e turistëve nuk mjaftojnë më vetëm bukuritë natyrore, deti, plazhet , ulliri, pishat, monumentet kulturore-historike, por edhe promovimi i vlerave të gatimeve ( ushqimeve) tradicionale , të cilat u promovuan para dy javësh në Hotelin “ Mediteran” në Ulqin. Ky aktivitet që erdhi në organizim të OJQ “ Mogul”, në bashkëpunim me Bashkinë e Mirditës ( Shqipëri), i cili u mbështet edhe nga Komuna e Ulqinit, Qendra UET dhe u financua nga Union Evropian dhe Ministria e Administratës Publike të Malit të Zi, është një risi në funksion të turizmit kulinar, kulturor e malor.

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

Gatimet tradic rrethinë në fu Ushqimet e përgatitura nga duart e arta të grave të Ulqinit me rrethinë (produkte të shumta të qumështit , produktet nga vaji i ullirit, lloje të ndryshme të bimëve të shëndetshme e mjekuese, mjalti, kultura të pemëve e perimeve të freskëta dhe të thara, sapunë nga vaj ulliri ekstra i virgjër, ëmbëlsirat tradicionale, erëzat që i japin shije më të veçantë gatimit, lëngje të llojllojshme plotësisht natyrale nga thana, dardha , shega e egër, vishnja , buka e misrit, pitja, kryelani, lakrori, japraku, djathi i fërguar, tespixhja etj,) janë specialitete të zonave të ndryshme, që përbëjnë kuzhinën tradicionale të hershme sa vetë tradita shqiptare. Gatimet e prezantuara i qëndrojnë besnike traditës agrobujqësore, të gatuara krejtësisht me prodhimet e tokës vendase. Këto gatime të bazuara në traditën gastronomike vendase (prodhimin lokal), kanë karakter të veçantë, shije të fortë (unike), aromë të mirë dhe të qëndrueshme. Ato përgatiten duke përdorur metodat tradicionale në zona të caktuara të Ulqinit, ku shumica e këtyre gatimeve transmetohen ( përcillen) nga brezi në brez. Si të tilla po kthehen në një pjesë të rëndësishme të kulturës shqiptare, pjesë e trashëgimisë kulturore të paprekur dhe një atraksion gjithmonë e më i rëndësishëm për turistët. Përdorimi i ushqimeve lokale po ndikon në qëndrueshmërinë e Ulqinit në mënyrë të drejtpërdrejtë ose në mënyrë të tërthortë. Konsumi i ushqimit lokal stimulon mbështetjen e veprimtarive bujqësore dhe të

prodhimit të ushqimit. Komuniteti lokal mund të përfitojë në aspektin e krijimit të vendeve të reja të punës, duke gjeneruar krenarinë dhe përforcuar identitetin me fokus në përvojën e ushqimit në të gjitha zonat e Ulqinit. Ushqimi lokal gëzon aftësinë e krijimit të lidhjes ndërmjet Ulqinit , kulturës e trashëgimisë që mbart ky destinacion dhe turistit. Ushqimet tradicionale përveçse se po luajnë rol të rëndësishëm në ruajtjen e traditës dhe kulturës, gradualisht po kthehen në një pjesë të rëndësishme të kulturës shqiptare, pjesë e trashëgimisë kulturore të paprekshme dhe një atraksion gjithmonë e më i rëndësishëm për turistët. Duke u fokusuar në krijimin e një imazhi të konsoliduar si destinacion turistik gastronomik, rajoni i Ulqinit mund të këtë përfitime të larta në drejtim të rritjes së numrit të turistëve, zhvillimit të prodhimit rajonal dhe produkteve rajonale, duke sjellë kështu përfitime ekonomike të qëndrueshme për këtë komunë. Për t’ia arritur këtij qëllimi, aktorët e qeverisjes vendore ( pushtetarët) duhet që zhvillimi i sektorit të prodhimit tradicional agroushqimor dhe integrimi i këtyre produkteve me turizmin të kthehet në prioritet për qeverisjen vendore. Dhe, kjo duke filluar me identifikimin e prodhuesve vendas, trajnimin e tyre për njohjen e rëndësisë dhe vlerave që mbart prodhimi vendas, trajnimin i tyre nëpërmjet seminareve , workshopeve etj, për ndërgjegjësimin e tyre rreth pasurisë kulturore dhe materiale që ka prodhimtaria e tyre.

gastronomi

cionale të Ulqinit me unksion të turizmit

e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

Reportazh

Magjia e një ekskur Bukur nis dita e premte e 4 tetorit 2019, ku autobusi “Llolla Tours” niset nga Ulqini në drejtim të tri shteteve, duke mbledhë në Katërkollë nxënësit e klasave të 9-ta dhe kujdestarët e tyre të Shkollës fillore “Bedri Elezaga” të cilët me padurim prisnin të hynin në autobus për të nisur kështu rrugëtimin që do ta mbajnë mend gjatë! Sa emocion të japin prindërit që përshëndesin me një përqafim dhe porositë e njëpasnjëshme dhe me dorë largimin katër- ditor të fëmijëve të tyre. Dhe kështu rruga deri në kufi kalon shumë shpejt dhe nis udhëtimi. Kaluam urën e Bunës, përballë na qëndronte Rozafati me madhështinë e vet. Krenare ngrihet mbi Bunën e gjerë dhe mbi qytetin e Shkodrës kështjella e lashtë e Rozafatit. Kur është hedhur guri i parë në themelet e kësaj kështjelle? S’dihet . Por, historia e saj humbet në mjegullën e lashtësisë ilire, banorëve të moçëm të kësaj mënge. Dalëngadalë, kalasë së tre vëllezërve dhe nuses së flijuar si pa dashje ja kthyem shpinën dhe rruga vazhdoi për në qytetin e Lezhës për te Memoriali i varrit të Skënderbeut, ku ciceronia njofton nxënësit me disa nga ngjarjet që lidhen me jetën e tij.

Befas aty afër të sheh syri një tabelë ku shkruan: rruga Mujo Ulqinaku dhe befas njeriu gjen një copë nga shpirti i qytetit tonë. Zhurma e ndezjes së autobusit mbledh sërish nxënësit për t’u nisur në drejtim të Krujës me plot antikë që di aq bukur të të fut në botën e vet.

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

Sulltan Mehmeti i dytë. Përmes saj kalonte edhe rruga Egnatia, që kishte vlerë të madhe komunikimi.

Pazari dhe gjësendet që bukur pasqyrojnë trashëgiminë tonë e madhërojnë këtë qytet. Sa njerëz kanë bërë hapa në kalldrëmin prej guri!

Në kalanë e Krujës gjendet edhe Muzeu i Gj. Kastriot Skënderbeut, i cili ne qendër te vëmendjes ka heroin tone kombëtar. Kjo ndërtesë ka karakterin e një memoriali.

E lamë Krujën ashtu të bukur e krenare, plot nur e hijeshi. Autobusi sërish niset për rrugëtim por kësaj here në drejtim të Durrësit, i cili na përkujton 60 familjet ulqinake që u shpërngulen nga Ulqini shumë vite më parë. Bregu i detit të mbush me frymë, ndërsa era që fryn të prek lehtë faqet sa për mirëseardhje!

Mujo Ulqinaku apo Mujo Cakuli përshëndet me dorë vizitorët dhe qëndron krenar në qytetin e Durrësit që aq shumë i kontribuoi. Perëndimi i diellit në Durrës të përkujton perëndimin e diellit në Ulqin dhe jo vetëm! Ditën e shtunë vazhdon rrugëtimi në drejtim të Kalasë së Elbasanit, kala e cila u ndërtua nga dy perandorë të mëdhenj të kohës- Diokleciani dhe

Mund të thuhet pa mëdyshje se qyteti i Elbasanit lindi si rezultat i kësaj rruge. Rruga mori emrin e realizuesit të kësaj vepre gjigante të antikitetit, i cili ishte gjykatës romak në Selanik i quajtur Cnaenus Egnatius. Pra, një punë e ushtarëve romakë për në qëllime tregtare dhe luftarake gjatë mësymjeve të tyre në Iliri. Lamë kështu pas edhe Elbasanin për t’u nisur për qytetin e bukur të Strugës.

Struga, që do të thotë mëngë dore, është qytet i bukur piktoresk, kartolinë për syrin. Liqeni ua jep Ohrit dhe Pogradecit bukurinë, ndërsa Strugën e zbukuron edhe me lumin që buron prej tij. Drini i Zi largohet ngadalë nga liqeni duke gjarpëruar përmes qytetit të bukur të Strugës. Duke ecur nëpër Strugë më bie ndërmend poema e Agim Vençës dedikuar Strugës. Në ëndërr, në zhgjëndërr Struga dëgjohet me sy. Qytet i rinisë sime Me rrugica kalldrëmi Me shtëpi të vogla Si pare sërmi. Ajo që u bë këngë S’ish punë e vogël Vinim në gjimnaz Të gjithë djem Vetëm një vajzë. Nga një çantë të thjeshtë Mbanim nën sqetull Po ëndrra të mëdha Në sy, nën vetull.

Reportazh

rsioni me nxënësit ëndrra e tij përfundoi në moshë të re, por ai mbeti edhe sot e kësaj dite simbol i një mbreti me ambicie të mëdha.

Të nesërmen, udhëtimi vazhdon në drejtim të Ohrit. Ohri është qyteti më i bukur dhe qendra më e madhe turistike e Maqedonisë. Është i vendosur në brigjet verilindore të liqenit dhe shtrihet sipër dhe rreth dy kodrave kryesore, atë të kalasë dhe atë të Debojit. Plazhet e shumta, qyteti i vjetër me arkitekturën tipike ballkanike, kishat ortodokse mesjetare dhe xhamitë osmane e bëjnë ma të veçantë. Disa qytete kanë pasur fatin të kishin në gjirin e tyre artistë e krijues të cilët e kanë pasuruar qytetin e tyre, ndoshta si shenjë mirënjohjeje për bukurinë që qyteti ua ka dhuruar. I tillë është poeti i madh Lasgush Poradeci, i cili ka përcjellë qytetin e tij të Pogradecit në mënyre më se të denjë në poezitë e tij, me ëmbëlsinë dhe rimat e bukura të një poeti të klasit botëror. ‘Mi zall të pyllit vjeshtarak, Dremit liqeri pa kufi’, shkruante Poradeci, i cili tek Liqeni i Ohrit gjente frymëzimin e tij e, me shumë të drejtë, ai nuk u largua kurrë nga ky qytet. Radhën tashmë e ka Shkupi, ku krenar qëndron Aleksandri i Madh në një statujë madhështore.

Djaloshi që në moshën 20 vjeçare mposhti Athinën dhe u bë mbret i Maqedonisë, Aleksandri apo Leka i Madh krijoi botën Helene. Gjenerali sykaltër mendoi të pushtonte tërë botën, por fatkeqësisht

E vendosur mbi kodër, me pamje nga lumi Vardar, Kalaja e Shkupit me shekuj është syri i zgjuar i qytetit. Si vendi më i lartë në Shkup, Kalaja e Shkupit gjithmonë ka qenë e vlerësuar nga banorët vendas. Tashmë mbas vizitës qytetit dhe Kalasë autobusi merr drejtim për në Kopshtin Zoologjik në Shkup. Kopsht i cili mrekulloi fëmijët, por me raste më shkonte mendja te liria e kufizuar e kafshëve që shërbenin si atraksion.

Tashmë shoferi na drejton në drejtim të Prishtinës dhe me hyrjen në autobus merr kuptim edhe fraza “Çoja zanin” dhe muzika mbin nga askund. Pikësynimi kësaj here është Prishtina, ku edhe mbërritëm të dielën më dt.6 rreth orës 18.

Posterat e politikanëve ishin vendosur çdo kund dhe befas pyetsha edhe

ndonjë qytetar se kush do fitonte? Albini i fisit Kurtaj të Sukubinës ishte bërë kryefjalë në Prishtinë. Qytetarët ishin duke prit fitoren e tij. Të nesërmen që i binte të ishte ditë e hënë mëngjesi në Prishtinë ishte i freskët. Dalëngadalë u nisëm për në Prekaz, ku emocionet ma rrëqethshin trupin. Një lutje te varri i komandantit e kam pasë ba njet qysh në shpi, ishalla Zoti ma ka pranua! Aktiviteti në Prekaz përfundon me foton e përbashkët te kulla e Jasharajve dhe varrezat e dëshmorëve .Ata pak minuta sa ndejmë mu duk se jetova me dhimbjen e tyre dhe muzgu në ngjyrën e syve u ujit me lotin që nuk rrodhi.

Myslimi, një person bujar dhe korrekt i cili na shoqëronte gjatë tërë këtyre ditëve na orientoi në drejtim të qytetit të fundit që do të vizitonim Prizrenit. Drejtimi i autobusit nga shoferi-Qazimi na bëri ma të lehtë udhëtimin gjatë tërë këtyre ditëve. Në Prizren, më të bukurin vend! Aty na priste Shtëpia e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Është e vetmja shtëpi nga ku kanë mbërrit me u bë bashkë shqiptarët prej tanë trevave e prej ku bile pati përpjekje të vazhdueshme për me kundërshtua pazaret që bëheshin në dëm të trojeve tona. Prizreni qytetit Ulqinit i la amanet myderrizin Hoxhë Ymer Prizrenin, eshtrat e të cilit pushojnë në Ulqin (pronën e Mollabeqirëve).Kryetari i Lidhjes që Ulqinin e pat strehim e ka amanet Ulqini ynë, kurse kënga e vilajeteve “Thërret Prizreni” është dedikimi më i bukur muzikor! Dhe kështu si Lumëbardhi nën urën e gurit kanë rrjedhur edhe ngjarjet.... Luljeta Avdiu Cura e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

rajoni & Bota

Përrallat serbo-ruse bashkëpunimin ush Bashkëpunimi ushtarak mes Serbisë dhe Rusisë është një prej temave më të trajtuara në Beograd dhe në rajon. Po çfarë fshihet vërtet pas këtyre përrallave dhe a e rrezikojnë ato rajonin? Edhe një stërvitje tjetër serbo-ruse e këtyre ditëve, ishte tepër e mirëseardhur për mediat e regjimit në Serbi, në veçanti për tabloidet, të cilat shkruanin për namin e sistemeve raketore ruse S-400. Ja vetëm disa nga kryetitujt: “Tepër të fortë jemi: Oficerët serbë janë stërvitur për përdorimin e S-400”, “Shuplaka ruse për Perëndimin: Paniku në NATO për shkak të S-400 në Serbi!”, “Stërvitja ushtarake ‘Slovensko bratstvo’ (Vëllazëria sllave) ka alarmuar Perëndimin”… Në opinionin serb është krijuar pra – për të satën herë me radhë – bindja për dominimin e bashkëpunimit ushtarak me Rusinë. Por faktet flasin ndryshe: Vendet e NATO-s ndihmojnë shumë më shumë Serbinë ushtarakisht, se sa Rusia. Ushtria e Serbisë shumë më shpesh merr pjesë në stërvitjet dhe projektet partnere me NATO-n. Serbia ka shumë më shumë projekte të nënshkruara partneriteti me NATO-n, se sa me Rusinë. Ndaj shtrohet pyetja: Cili është qëllimi i kësaj politike serbe të sigurisë?

Faktet për donacionet

Hulumtimet e Institutit për Çështje Evropiane kanë dëshmuar se në vitin 2018, Serbia ka marrë më së shumti donacione nga SHBA (rreth 2.375.000 euro), ndërsa nga të gjithë të tjerët, pak më shumë se dy milionë. Rusia gjatë vitit të kaluar ishte ndër pesë donatorët më të vegjël të Serbisë. Ushtria serbe ka marrë pjesë në periudhën prej vitit 2012 – 2018 në 11 stërvitje të përbashkëta ushtarake me NATO-n, si dhe në 98 stërvitje ushtarake me vendet anëtare të Aleancës. E megjithatë, shumica e

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

të anketuarve në Serbi janë kundër anëtarësimit të Serbisë në NATO. Nikola Luniq, drejtor i Këshillit për Politika Strategjike, për Deutsche Wellen thotë se donacioni i vetëm i Federatës së Rusisë për Serbinë ka qenë dhjetë automjete të blinduara, me vlerë prej rreth 150.000 dollarë. Ndërkohë që SHBA i kanë dhënë Serbisë 40 automjete „hamer”, me vlerë prej 7,5 milionë dollarë. “E kur pyet njerëzit e rëndomtë në Serbi, të gjithë kanë lexuar dhe dëgjuar për donacionin rus, ndërsa për “hamerët” amerikanë janë tërësisht të painformuar. Nga Federata e Rusisë ne marrim gjëra të vjetruara, të cilat ata i nxjerrin jashtë përdorimit, dhe në vend se t’i shkrijnë dhe prodhojnë gjëra të tjera, ata ua japin ato vendeve të treta si donacione. Ne kemi nevojë për edukimin e popullatës për çështjet e sigurisë, në veçanti për edukimin e të rinjve”, pohon Luniq.

“Situatë skizofrene”

Gjenerali në pension i aviacionit të Serbisë, Sreto Malinoviq shpjegon për Deutsche Wellen se krerët politikë serbë janë duke bërë një politikë “skizofrene”. „Jepet shenja për shkuarje në të majtë, ndërsa vozitet në të djathtë… këto janë vetëm veprime politike, shpresoj unë. Sepse negociatat dhe anëtarësimi i Serbisë në Bashkimin Evropian është rruga e vetme racionale për siguri. Ata po bëjnë gjoja politikë properëndimore, ndërkohë që në opinion po krijojnë një bindje rusofile. Njëra flitet, e dyta punohet, e treta mendohet”, pohon Malinoviq. Ai shtron pyetjen edhe pyetjen, kush e ka paguar sjelljen në Serbi të sistemit S-400 për stërvitje? Ndërkohë që ky sistem ka shërbyer vetëm si maketë, sepse nuk ka mundur të përdoret. „Këto janë gjëra që kushtojnë dhe shteti paguan, ndërsa fëmijët tanë përpiqen të na i shërojnë me

dërgimin e SMS-ve”, paralajmëron Malinoviq. Një gjë të njëjtë ka vërejtur edhe Nikola Luniq. Ai pohon se Serbia nuk ka asnjë poligon ushtarak, ku mund të përdoren sisteme të këtilla të mbrojtjes kundërajrore. Serbia për të provuar sistemet raketore dërgon forcat e veta ushtarake në Bullgari. “E ata kanë sjellë këtu në Serbi sistemin S-400! Ky është thjesht një promovim politik dhe futje në fushatën parazgjedhore. Duan të dëshmohen para nacionalistëve të zjarrtë dhe të hedhin vaj në teoritë, se serbët janë “popull qiellor” ndërsa Serbia shteti i përzgjedhur”, pohon Luniq. Vlade Raduloviq, analist ushtarako-politik, për Deutsche Wellen thotë se pavarësisht faktit që kohët e fundit vërehet një ngecje në bashkëpunimin me NATO-n, e vërteta është që Serbia me këtë aleancë ka bashkëpunim shumë më intensiv se sa me Federatën e Rusisë. “Por përmes propagandës në media krijohet bindja se më së shumti bashkëpunojmë me Rusinë. Momenti vendimtar për krijimin e kësaj lloj bindjeje ishte rrëfimi për dhurimin e avionëve rus MiG 29, të cilin ne do t’i paguajmë më vonë, sipas të dhënave zyrtare, 185 milionë dollarë. Ndërkohë që ende nuk e dimë se sa do të kushtojë modernizimi i tyre”, pohon Raduloviq. Ai shton se Serbia në anën tjetër ka marrë donacione prej NATO-s në vlerë prej dhjetëra miliona dollarëve.

Politika populiste

Mashtrimi tendencioz i opinionit nga politikanët dhe krijimi i një bindjeje të rrejshme ka për synim përfitimet politike tek zgjedhësit e mundshëm. Nikola Luniq paralajmëron se kjo e dëmton shumë jo vetëm Serbinë, por edhe të gjithë rajonin. “Madje edhe vet Nikita Bondarev (nga Instituti për Studime Strategjike) e thotë qartë: Rusia i sheh liderët politikë në rajonin

rajoni & Bota

e për htarak tonë vetëm nga perspektiva e interesave ruse. Por serbët nuk janë mësuar të bëjnë dallimin mes emocioneve dhe interesave. Ndaj Vulin (ministri serb i Mbrojtjes Aleksandar Vulin) paraqitet si personi, i cili përcakton vlerat dhe qëllimet nacionale! Ai ka thënë se bashkëpunimi me NATO-n është interes, ndërsa bashkëpunimi me Rusinë është përcaktim emocional. Këto janë pengesa të mëdha për normalizimin e raporteve në rajon dhe për marrëveshje me Kosovën”, paralajmëron Luniq. Loja e këtillë me çështjet e sigurisë mund të jetë edhe shumë e rrezikshme. “Kur kemi parasysh pozitën dhe rolin tonë shumë të vogël, madje minimal, në suazat globale, atëherë me daullet tona të zhurmshme ne mund të shkaktojmë një gjendje që do të na kthejë 50 vjet mbrapa. E ne themi se jemi faktor stabiliteti në rajon. Çfarë faktor stabiliteti jemi ne, kur eksportojmë retorikë të jo-stabilitetit, konfrontimeve, një retorikë që na fut në grindje me fqinjët”, nënvizon Sreto Malinoviq. Ndonëse Serbia tërë kohën pohon se është ushtarakisht neutrale, Vlade Raduloviq kujton se neutraliteti ushtarak nuk parashikohet në Kushtetutën e Serbisë, por vetëm me një deklaratë parlamentare nga viti 2007. Nga ana tjetër, Serbia vazhdon bashkëpunimin ushtarak me Rusinë, Kinën, Bjellorusinë, SHBA-në dhe NATO-n. “Problematike është edhe çështja e blerjes së armëve nga Federata e Rusisë. Hapur na është thënë se futja në transaksione serioze ushtarake me Rusinë mund të rezultojë me sanksionet amerikane”, paralajmëron Raduloviq, duke shtuar se Serbia ka refuzuar të vendosë sanksione kundër Rusisë, ndonëse kjo ka qenë politikë e BE. Ndërkohë që ajo nuk e ka mbështetur politikën e BE edhe në disa çështje të tjera. “Në këtë mënyrë ne tregojmë se politika jonë

e jashtme është shumë kontestuese, sepse pa e ndjekur një politikë të caktuar, ju nuk mund të realizoni qëllimet e proklamuara. Ne shpesh nuk jemi duke harmonizuar politikën me çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes në BE”, pohon Raduloviq. Nikola Luniq shton se presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq e kupton mirë politikën e sigurisë në rajon. Ai vetë ka thënë se anëtarësimi i Serbisë në NATO do të zgjidhte 90% të problemeve tona. „Është e vërtetë që ai e kupton këtë. Shpresoj shumë se ai do t’i kuptojë edhe interesat e Serbisë dhe rajonit. Ne duhet të bashkëpunojmë me vendet e rajonit, edhe Kosovën duhet ta shikojmë si partner. Kjo është në interesin e përbashkët të rajonit”, pohon Luniq. Ai shpreson se kursi i Serbisë në çështjet e sigurisë do të ndryshojë pas zgjedhjeve të ardhshme parlamentare.

Rreziqet e vërteta

Të gjithë bashkëbiseduesit e “Deutsche Welles” janë dakord me konstatimin se propaganda mediatike në Serbi shërben vetëm për të fshehur qëllimin e pushtetit – që të injorojë nevojat e vërteta për sigurinë e njeriut të rëndomtë. „Në të gjitha sondazhet thuhet, se qytetarët si kërcënimin kryesor të sigurisë së tyre shohin korrupsionin, politikanët dhe pushtetin e keq. Askush nuk e respekton këtë, por flitet për armatimet virtuale dhe garën për armatim në të gjithë rajonin”, pohon Nikola Luniq. „Me këtë lloj cirku është krijuar përshtypja sikur NATO ka vënë gishtin në kokë dhe po mendon se çfarë po ndodh në Serbi. Por mendoj se është shumë me rëndësi që populli i Serbisë ta vërë gishtin në kokë dhe të mendojë më mirë, se në cilin drejtim duhet të shkojë”, konstaton Sreto DW Malinoviq. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

marketing Në bazë të nenit 7 të Vendimit për botimin dhe financimin e gazetës javore në gjuhën shqipe “Koha Javore”, Flet. Zyr. MZ 1/15, KKSH paraqet këtë:

SH P A LL J E P U B L I K E PËR ZGJEDHJEN E ANËTARËVE TË KËSHILLIT PROGRAMOR TË MEDIAS PUBLIKE JAVORE “KOHA JAVORE” Të drejtë konkurrimi kanë: të gjithë personat fizik të aftë për punë. Kandidatët duhet të kenë: nënshtetësinë e Malit të Zi, arsim superior (përgatitje të lartë shkollore), të kenë mundësi të kryejnë funksionin e anëtarit të Këshillit Programor, të mos jenë në ndjekje penale, që i bën të papërshtatshëm për këtë funksion. Nuk kanë të drejtë konkurrimi: deputetët, këshilltarët, funcionerët e partive dhe subjekteve politike (kryetarët, nënkryetarët, sekretarët, anëtarët, anëtarët e kryesive, kryetarët e njësive vendore), persona të emëruar nga pushteti qëndror apo vendor. Po ashtu nuk kanë të drejtë as personat që janë të angazhuar në subjekte mediatike ose janë pronarë apo bashkëpronarë të mediave të shkruara dhe elektronike. Këshilli Programor i “Kohës Javore” përbëhet nga 5 anëtarë. Konkursi zgjatë 15 ditë nga data 04.11.2019 deri më datën 18.11.2019. Konkursi do të publikohet në media të shkruara dhe elektronike në Mal të Zi, gjithashtu, do të publikohet në web-faqen e Këshillit dhe në tabelën e publikimeve në zyren e Këshillit. Kandidatët që aplikojnë duhet të dorëzojnë këto dokumente: -Fletëparaqitjen së bashku me biografi të shkurtër (CV); -Dëshminë për nënshtetësi (fotokopjen e letërnjoftimit ose pasaportës); -Fotokopjen e diplomës për arsimin e mbaruar; -Dëshminë e përvojës së punës (fotokopjen e librezës së punës); -Deklaratën që nuk është i/e angazhuar në organet apo strukturat partiake, që nuk është pronar ose bashkëpronar në media të shkruara dhe elektronike; -Vërtetimin nga gjykata kompetente që kandidati nuk është nën hetime. Dokumentacioni i sipërpërmendur, mund të dorëzohet përmes Postës ose në zyrën e KKSH-së në zarf të mbyllur me mbishkrimin “Për konkurs për Këshill Programor të Kohës Javore” në adresën: Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve, Rr. Gjergj Kastrioti – Skënderbeu p.nr. Ulqin, çdo ditë pune nga ora 10:00 deri në ora 14:00. Në fletëparaqitje është e pëlqyeshme që kandidati të paraqesë edhe planin e zhvillimit ose vizionin e tij për realizimin e misionit për çka është themeluar gazeta javore. Fletëparaqitjet e paplotësuara dhe të dorëzuara pas afatit nuk do të merren në shqyrtim. KOMISIONI PËR SHPALLJEN E KONKURSIT PËR ANËTARËT E KËSHILLIT PROGRAMOR TË “KOHËS JAVORE” Shënim: Personi kontaktues , Adriana Hoxha, Tel: +382 67 741 255

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

Mozaik

Solemnisht në Guci

U hap kompleksi i terreneve sportive shkollore Guci – Terrenet sportive shkollore, të Shkollës fillore “Xhafer Nikoçeviq” në Guci, të cilat në mënyrë solemne janë hapur të martën, më 29 tetor, janë me vlerë prej 350 mijë euro, kurse në infrastrukturën e arsimit në Komunën e Gucisë, vetëm në dy vitet paraprake, janë destinuar afro 400 mijë euro, ka konfirmuar në ceremoninë solemne të hapjes së objekteve ministri i Arsimit, dr. Damir Shehoviq. Terrenet sportive, të cilat në praninë e një numri të konsiderueshëm qytetarësh nga Plava dhe Gucia me rrethinë, por edhe veprimtarë të institucioneve nga sfera e profileve të ndryshme nga Gucia dhe më gjerë, të cilat me prerjen e shiritit të kuq i hapën ministri i Arsimit, dr. Damir Shehoviq, kryetarja e Komunës së Gucisë, Anella Çekiq, përfaqësuesi i Fondacionit “Gusinje” me seli në Nju Jork, Sylejman – Sylë Gjonbalaj dhe drejtori i Shkollës fillore të Gucisë, Sherif Feratoviq, janë ndërtuar me investimin

e përbashkët të Ministrisë së Arsimit dhe Fondacionit “Gusinje”, për të cilin Ministria e Arsimit ka ndarë rreth 280 mijë euro, kurse pjesën tjetër e ka siguruar fondacioni në fjalë. Në fjalën e rastit, ministri Shehoviq falënderoi fondacionin e mërgimtarëve në Nju Jork për nismën dhe financimin e projektit. “Dëshiroj t’i shprehi falënderim të posaçëm Fondacionit ‘Gusinje’ nga Nju Jorku, i cili është edhe iniciator (nismëtar) i këtij projekti dhe i cili në një pjesë financiarisht e ka mbështetur dhe përkrahur, me çka edhe ka dëshmuar se e ka njohur rëndësinë e destinimit investues në vendlindje, andaj besoj se do të pajtoheni se investimi në arsim dhe në të rinj është investimi më i paguar i një shoqërie”, tha ai. Përfaqësuesi i Fondacionit “Gusinje”, Sylejman – Sylë Gjonbalaj, në fjalën e vet u përqendrua në rëndësinë e kyçjes së tërë bashkësisë në projekte të këtilla. “Fondacioni ynë që nga fillimi ku-

jdesin e posaçëm e ka drejtuar në ndihmë shkollës fillore të Gucisë, si përmes donacioneve për pajisje me kompjuterë, po ashtu edhe përmes blerjes së inventarit të shkollës. Fondacioni ca vite me radhë ka shpërblyer laureatët e diplomës Lluça (Pishtari) por edhe ka siguruar donacione në formë të librave dhe mjeteve mësimore për të gjithë nxënësit e shkollës, në veçanti pako – dhuratat për nxënësit fillestarë”, ka theksuar ai. Ai vuri në dukje se me terrenet e ndërtuara në poligonin tonë sportiv, kemi gëzuar me të rinjtë, prindërit e tyre, por edhe të rinjtë dhe shfrytëzuesit tjerë të tyre. Natyrisht, edhe ne punëtorët e arsimit me kënaqësi do t’i shfrytëzojmë ato. Jam i sigurt se përmes marrjes me aktivitete sportive, rininë tonë do ta sprapsim nga veset dhe shprehitë e këqija, ka theksuar z. Gjonbalaj. Sh. Hasangjekaj

e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

sport

Ish-kapiteni i Kombëtares së Shqipërisë, Lorik Cana, vizitoi komunat e Ulqinit dhe Tuzit

Gatishmëri për bash përmes Fondacionit Ulqin / Tuz – Futbollisti i njohur shqiptar dhe ish-kapiteni i Kombëtares së Shqipërisë, Lorik Cana, ka vizituar javën e kaluar komunat e Ulqinit dhe Tuzit, ku është takuar me krerët e këtyre dy komunave, përfaqësuesit sportivë etj. Në Ulqin ai është pritur nga kryetari i Komunës së Ulqinit, Loro Nrekiq, dhe bashkëpunëtorët e tij. Në deklaratën për shtyp të zyrës së kryetarit të Komunës së Ulqinit thuhet se në takim me Canën, kryetari Nrekiq foli për Ulqinin, projektet zhvillimore, ku theks të veçantë u kushtoi

Javore Koha

e enjte, 7 nëntor 2019

talenteve të futbollit dhe sporteve tjera. Nga ana tjetër, Lorik Cana ka folur për Fondacionin që ai e drejton, i cili promovon sportin për fëmijët. Ai ka thënë se Fondacioni “Lorik Cana 5” është shtrirë në vise të ndryshme ku jetojnë shqiptarët dhe këtë vit janë rreth 1000 fëmijë, të cilët janë pjesë e programit të këtij fondacioni. Cana u shpreh se dëshiron që edhe në Ulqin të ndërtojë një mini-fushë sportive në një nga hapësirat publike, ku do të shoqëroheshin fëmijët në aktivitete sportive me edukatorë.

Më herët, Cana u takua me udhëheqësit e KF “Otrant Olimpik”, ku i premtoi përkrahje dhe vendosjen e urave të bashkëpunimit me UEFA-n. Kryetari i Komunës së Ulqinit, Loro Nrekiq, falënderoi Canën për vizitën. Sipas tij, vendi më i përshtatshëm për ndërtimin e mini-fushës sportive do të ishte në kuadër të kopshtit të fëmijëve që pritet të ndërtohet në Ulqin. Ish-kapiteni i Kombëtares së Shqipërisë, Lorik Cana, dhe drejtoresha ekzekutive e Fondacionit “Lorik Cana 5”, Jerina Lalaj, janë pritur po

sport

Rehabilitimi i fushave sportive të shkollës në Sukubinë Përmes rrjetit social Facebook, Fondacioni “Lorik Cana 5” ka bërë të ditur se projektet për Malin e Zi në vitin 2020 do të vazhdojnë me rehabilitimin e fushave sportive të shkollës fillore në Sukobinë. “Të gjithë të rinjtë e kësaj zone do të kenë mundësinë të shfrytëzojnë dy fusha, njërën për futboll dhe tjetrën për vollejboll, basketboll, falë një investimi shumë serioz nga z. Richard Lukaj në bashkëpunim me Fondacionin LC5. Është falë përkushtimit të dashamirësve si Arjani dhe Drita që këto projekte të jenë në shërbim të komunitetit”, thuhet në postim.

hkëpunim t “Lorik Cana 5” ashtu nga kryetari i Komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj, së bashku me nënkryetarët Ivan Ivanaj, Haris Ramoviq dhe me kryetarin e Kuvendit, Fadil Kajoshaj. Në deklaratën për media të Zyrës për Marrëdhënie me publikun të Komunës së Tuzit thuhet se gjatë këtij takimi kryetari i komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj, e ka falënderuar ish-kapitenin e kombëtares shqiptare për vizitën e tij, duke shprehur gatishmërinë për bashkëpunim nëpërmjet projekteve të ndryshme në të ardhmen, që do të reflektohen në të mirë të vendit dhe

të banorëve. “Lorik Cana uroi udhëheqësinë e re të Komunës së Tuzit, duke u dëshiruar atyre punë të mbarë në misionin e tyre. Gjithashtu, ai potencoi mundësinë e bashkëpunimit me Komunën e Tuzit përmes Fondacionit ‘Lorik Cana 5’ në projekte të ndryshme”, thekson deklarata për shtyp. Cana me këtë rast ka thënë se nëpërmjet këtij fondacioni synon që edhe në Malësi të investojë për ndërtimin e terreneve sportive dhe për hartimin e një programi edukativ

sportive për fëmijët parashkollorë. Fondacioni “Lorik Cana 5” është themeluar në vitin 2017 dhe ka si mision mbështetjen e sportit për fëmijë dhe të rinj, promovimin e kulturës dhe të trashëgimisë kombëtare. Fondacioni e filloi veprimtarinë në Tiranë, me synim për t’u shtrirë më pas në të gjitha trojet shqiptare, edhe në Kosovë e Maqedoni. Kjo është hera e parë që Lorik Cana vizitoi zyrtarisht komunat e Ulqinit dhe Tuzit. i.k./t.u. e enjte, 7 nëntor 2019

Javore Koha

e a avorh KJo Podgori cë e enjte, 7 nëntor 2019

Viti XVlll Numër 887 Çmimi 0,50

Për kë bien kambanat? ISSN 1800-5696

Frymë e re e politikës së SHBA-së në Ballkan

Gatishmëri për bashkëpunim përmes Fondacio “Lorik Cana 5”