Koha 729

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 1 shtator 2016 Viti XV Numër 729 Çmimi 0,50

Intervistë me Arqipeshkvin e ri të Tivarit Rrok Gjonlleshaj

Shenjtërimi i Nënë Terezës është ngjarje e veçantë e gjithë botës ISSN 1800-5969

Mita përball Sllobës dhe vrasjes me paramendim

Refleksionet gjeometrike të piktorit Qazim Muja

2

Përmbajtje

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

Donacion me vlerë OH ore A KJav Podgoricë e enjte, 1 shtator 2016 Viti

XV Numër 729 Çmimi 0,50

fq 4

Tivarit Rrok Gjonlleshaj Intervistë me Arqipeshkv in e ri të

Shenjtërimi i Nënë Terezës është ngjarje e veçantë e gjithë botës

9 ISSN 1800-596

Mita përball Sllobës dhe vrasjes me paramendim

Refleksionet gjeometrike të piktorit Qazim Muja

Javore KOHA

Ekspertë të ICOMOS-it do të vlerësojnë dosjen për Kalanë e Ulqinit fq 5

Vit të mbarë, o ju shkollarë fq 8

Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (Sistem Inxhinjer & redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.org Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

Vepër me rrëfime të sakta fq 10

Aktivizim i të rinjve në aktivitete të ndryshme rekreative dhe sportive fq 16

Përmbajtje

e enjte, 1 shtator 2016

3

Javore KOHA

Anton Gjuravçaj fq 17

Anekdota si shprehje e identitetit të popullatës fq 24

Ndriçim i figurave të shquara dhe veprave të tyre në të kaluarën historike të Kojës dhe Malësisë fq 26

Tuboi qindra bashkatdhetarë nga vendi e diaspora fq 30

Shqiptari i parë që firmos një kontratë me Real Madrid fq 31

Konkurs Dërgoni fotografitë në email: kohajavore@t-com.me

4

Ngjarje javore

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

MASHT-i i Republikës së Kosovës dhuron Abetaren për nxënësit dhe mësuesit shqiptarë në Mal të Zi

Donacion me vlerë Ulqin – Për të dytin vit me radhë, Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë e Republikës së Kosovës ka dhuruar Abetaren për nxënësit dhe mësuesit shqiptarë në Mal të Zi. Krahas “Abetare”-s, janë edhe “Abetare pune” dhe “Libër për mësuesin – Abetare”.

Këtë donacion me vlerë kryetarit të Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve

në Mal të Zi, Genci Nimanbegu, ia ka dorëzuar të premten zëvendësministri i MASHT-it, Agim Bërdyna.

Kryetari Nimanbegu e ka falënderuar MASHT-in për donacionin e bërë, duke shprehur kënaqësinë që nxënësve shqiptarë në Mal të Zi u është dhënë mundësia që të mësojnë nga një abetare e vetme, të unifikuar për të

gjithë shqiptarët.

Që nga viti i kaluar, Abetarja që përdoret në Shqipëri dhe Kosovë mund të përdoret edhe në shkollat shqipe në Mal të Zi. Nga KKSH-ja kanë njoftuar se do të bëjnë ndarjen e librave për nxënësit dhe mësuesit në të gjitha shkollat shqipe në (Kohapress) Mal të Zi.

Ngjarje javore

e enjte, 1 shtator 2016

5

Javore KOHA

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, priti Ambasadoren e Malit të Zi në Francë dhe përfaqësuesen e UNESCO-s, Dragica Ponorac

Ekspertë të ICOMOS-it do të vlerësojnë dosjen për Kalanë e Ulqinit Ulqin – Kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, ka pritur të martën Ambasadoren e Malit të Zi në Francë, Dragica Ponorac, njëherazi përfaqësuese e përhershme në UNESCO, dhe drejtoreshën e Drejtorisë për Mbrojtjen e të Mirave Kulturore të Malit të Zi, mr.

Anastazija Miranoviq.

Në deklaratën për shtyp nga zyra e kryetarit të Komunës së Ulqinit thuhet se në takim u fol për projektin që Ministria e Kulturës e Malit të Zi e realizon me ministritë e kulturës së Kroacisë dhe Italisë për regjistrimin e kështjellave dhe fortifikatave të shekullit XV dhe XIV

në Listën e Trashëgimisë Botërore (UNESCO). Në mesin e lokaliteteve të nominuara nga Mali i Zi është edhe Kalaja e Ulqinit.

Kryetari Cungu shprehu kënaqësi që Kalaja e Ulqinit gjendet ndër kalatë e nominuara dhe se Komuna e Ulqinit do të përkrahë çdo aktivitet që ka për qëllim regjistrimin e saj nën mbrojtje të UNESCO-s.

Sipas tij, me këtë mund të krijohet një parakusht për zhvillimin e turizmit kulturor.

Ambasadorja Ponorac tha se një ekspert nga Këshilli Ndërkombëtar i Mon-

umenteve dhe Siteve (ICOMOS), i cili do të japë mendim për dosjen e nominuar të Kalasë së Ulqinit, do të vijë së shpejti në Mal të Zi. Ajo ka shprehur shqetësim për objektet jolegale në Kala dhe konstruksionin e ashensorit, që sipas saj, mund të paraqesin kërcënim për kandidaturën e Kalasë së Ulqinit, andaj në këtë drejtim duhet ndërmarë hapa të shpejtë për sanimin e gjendjes.

Ponorac ka theksuar se me këtë problematike do t’i njoftojë të gjithë faktorët politikë në vend dhe jashtë.

(Kohapress)

6

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Vështrime & Opinione

Mita përball Sllobës dhe vrasjes me paramendim Aleksej Kushjuhas

Pyetje për tri “Bambi” (term nga një kuis i njohur i Serbisë, “Muzicki tobogan” – v.j.) është: Kush i shkroi këta rreshta? Jo, nuk e kanë bërë këtë as Natasha Kandiqi, as Sonja Biserko, as gjyqtarët e Tribunalit të Hagës gjatë arsyetimit të aktgjykimit, as Ramush Haradinaj në kujtimet e kohës së luftës, e as “Gratë në të Zeza” gjatë viteve ’90 apo më vonë. Ato i ka shkruar Dimitrije “Mita” Tucoviq, socialisti dhe antisocialisti i parë modern serb, i cili para 102 vitesh, në librin “Serbia dhe Shqipëria: Një kontribut për kritikën e politikës pushtuese të borgjezisë serbe” (1914), shkroi mbi ngjarjet e Luftërave Ballkanike (1912-1913), kur Serbia pushtoi Kosovën, Maqedoninë dhe Shqipërinë. Në këtë mënyrë, ka thënë Tucoviqi, borgjezia e Serbisë para Evropës “për herë të parë nga fytyra e kombit serb e hoqi velin e popullit të ndershëm që lufton për çlirimin e tij”. Dhe, me spastrimin etnik dhe mizoritë e paimagjinueshme, Serbia ka krijuar armikun e vetëm të gjakut në mesin e popullatës shqiptare. Tingëllon e njohur? Posi.

Tucoviqi dhe socialdemokratët tjerë serbë me guxim dhe pa u lëkundur kanë kundërshtuar imperializmin, kolonializmin, militarizmin dhe projektin e Serbisë së Madhe. Në vend të grindjes me njëritjetrin, për shtete kombëtare të mjera e të uritura në Ballkan, Tucoviqi dhe të tjerët ishin në favor të ashtuquajturës Federata Ballkanike. Pra, një shteti të lirë, të pavarur dhe të bashkuar (kon)federal nga Adriatiku e deri te Deti i Zi, e ku do të realizoheshin interesat e përbashkëta të gjithë popujve të Ballkanit. Disa do të thonë

Me hyrjen e Ushtrisë serbe në Kosovë, “kemi hyrë në tokë të huaj” ku “është kryer vrasja me paramendim ndaj një kombi të tërë”, që është “vepër krimi”, për të cilat “duhet vuajtur”.

Sepse, “togat kanë zgjedh gratë me foshnjat në krahë (…) malësoret (shqiptare) të bukura janë shtrirë si krimbat në djerrinë; femrat kanë lindur nga frika. Për dy orë u shuan 500 shpirtra”.

Qeveria serbe shpalli popullsinë shqiptare “për njerëz hiqi ndaj të cilëve duhet përdorur forca brutale”, ndërkohë që “shtypi shovinist vazhdon të shkaktojë tek populli serb urrejtjen për ‘arnautët e egër’, duke fshehur egërsinë të cilën Ushtria serbe e ka kryer ndaj tyre” Bashkim Evropian “Ballkanik” dhe “i butë socialist”. Me vizion e mbi të gjitha me të drejtë, ata kanë argumentuar se në Ballkanin “e përzier” jetojnë shumë kombe, për çka koncepti i shtetit-komb duke u çliruar njëri veçse po e robëron tjetrin. Kjo është arsyeja pse ata kanë kërkuar që Kosova, Maqedonia dhe Shqipëria, në mënyrë të barabartë me Serbinë dhe pjesën tjetër të shteteve të vogla, të hyjnë në një Federatë të Ballkanit, duke kritikuar çdo aspiratë imperialiste (pra edhe serbe).

Mirosllav Kërlezha studimin e Tuqoviqit e ka quajtur “akt të guximshëm të denjë për respekt”, ndërsa Millovan Gjilas ka thënë se ishte “dëshmi se Serbia ende kishte burra dhe lëvizje që dinin të mbronin nderin dhe interesat e saj reale ndaj qarqeve të prapambetura sunduese”, apo se ishte dëshmi se “ndërgjegjja e popullit serb nuk ka vdekur as në kohën e shovinizmit përçarës”. Partia Socialdemokrate e Serbisë ishte një prej partive më të përparuara e më të angazhuara të punëtorëve në

Evropë, që ka luftuar për barazi sociale, për të drejtë të përgjithshme për votë, për tatim sipas nivelit të të ardhurave, për uljen e shpenzimeve për ushtri, për zhvillim të arsimit dhe për modernizim të përgjithshëm të Serbisë. Ajo ishte e vetmja parti në Evropë që në Parlament ka votuar kundër Buxhetit të Luftës dhe kredive të luftës, para Luftës së Parë Botërore, duke theksuar se fjala është për “poshtërsi të papërgjegjshme të shovinistëve në rroba civile”.

Natyrisht, Tucoviqi dhe socialdemokratët në Serbi perceptoheshin dhe janë përshkruar si tradhtarë të Serbisë, si agjentë austriakë dhe mbetje të popullit serb, edhe pse ishin alternativë me ndikim dhe me rëndësi, një kundërvënie në vertikalen jetëgjatë morale të kësaj epoke të çmendur. Por, vetë Tucoviqi, si kapiten serb, vdiq në baltën e Betejës së Kolubarës, në moshën 33-vjeçare, në konfliktin që me saktësi e ka përshkruar si “çartja e pasioneve të luftës imperialiste e shoviniste”. Si

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrime & Opinione

asnjë luftë “e madhe”, në të cilën “ushtarët kanë humbur të gjitha ndjenjat njerëzore si qentë e çartur që vrapojnë rrugës nga shtëpia në shtëpi, duke kërkuar se çka do të plaçkitin. Fëmijët dhe gratë mundohen të shpëtojnë çka kanë, derisa nuk i hesht pushka e drejtuar në gjoks (…) Një ushtar tund kosheret e bletëve, tjetri derdh raki, i treti e merr bukën nga furra. U bë një kaos i tillë sa që thua se ky shtet nuk ekziston e se kush kë s’e njeh”!

Të gjitha këto është mirë t’i përkujtojmë para ideve, jashtë rezonit, të kryetarit të nderit dhe atij aktual të Partisë Socialiste të Serbisë, Millutin Mërkonjiqit dhe Ivica Daçiqit, që përmendore në Beograd të ketë Sllobodan Miulosheviqi. Dhe kjo të bëhet, siç kemi dëgjuar, pikërisht aty ku është varrosur Dimitrije Tucoviqi, pra në Sheshin Sllavija të Beogradit. Nëse ky skandal intergalaktik dhe lëkundje toke ndodh, ky do të ishte vërtetimi definitiv simbolik dhe kulmi i kundërrevolucionit të fundit të viteve 1980 dhe fillimit të viteve 1990. Do të ishte edhe një lloj ironie historike që monumenti i kritikut më të madh të Serbisë së Madhe dhe militarizmit serb ndaj shqiptarëve të Kosovës, të zëvendësohet në të njëjtin vend me monumentin e figurës dhe krijesës që rinisi projektin e Serbisë së Madhe – duke filluar me Kosovën. Projekt ky, meqë ra fjala, dukej se shkëlqente por që ishte i pasuksesshëm për një medalje olimpike.

Sepse, Sllobodan Milosheviqi erdhi në pushtet duke nxitur shovinizmin serb dhe racizmin kundër shqiptarëve të Kosovës dhe nga pushteti është dëbuar pas tentimit për spastrim etnik të shqiptarëve të Kosovës. Pra, pas një cikli të ri të mizorive të “vrasjes me paramendim ndaj një kombi të tërë”, dhe pastaj “me fshehjen e egërsisë”, ka heq sërish nga populli serb, para syve të botës, “velin e një populli të ndershëm”, siç ka shkruar Dimitrije Mita

Tucoviqi. Për këto kanë rënë bombat mbi kokët tona, në kazerma dhe ura, duke reaguar gjithë bota perëndimore dhe moderne.

Njëqind vjet më vonë, historia me të vërtetë është një farsë që përsëritet edhe sot kur po jetojmë. Çfarë do t’i thotë Mita, Sllobës? Për fjalimin në Gazimestan më 1989 kur shpalli luftën dhe konfliktet etnike? Për atë se “përsëri jemi para betejave në beteja; se ata nuk janë të armatosur, por as kjo nuk mund të përjashtohet”?

Dhe, a do të jetë dikush për të parë e dëgjuar? Ndoshta bash mbetjet tokësore të Tucoviqit paralajmërojnë në mënyrë të përhershme, se kjo Sllavi e mallkuar dhe rrethrrotullimi i saj janë ende konfuz e hutues?

Këtu është esenca e kundërrevolucionit serb, fundi simbolik i të cilit ose epshi i mjerë mund të jetë zhvendosja e Mitës për t’i bërë vend Sllobës. Nuk është fjala për asnjë “kthim te vitet e nëntëdhjeta”, edhe pse krijesat tjera si Vulini e Drecuni vazhdojnë të na brengosin. Por, fjala është për një logjikë antimoderne, nacionaliste dhe kundërrevolucionare që po vazhdon pa u ndalë që nga fundi i shekullit XIX, nga fillimi i shekullit XX e deri më sot. Dhe po, kjo nënkupton edhe Zoran Gjingjiqin kur e hoqi yllin me pesë cepa më 1997 dhe kur e solli mësimin fetar si lëndë gjysmë-obligative më 2001. Edhe riemërimi i rrugëve, edhe neglizhimi i monumenteve, edhe ndryshimi i teksteve shkollore, edhe Srebrenica e Vukovari, edhe pajtimi me socialistët e Milosheviqit dhe kërkimi maniak për kockat e Drazhës (Mihajloviq, kreu i çetnikëve serbë në Luftën e Dytë Botërore – v.j.) me “lenonka” (stili i syzeve që i mbante John Lennon – v.j.).

Dhe, kështu, kush e di, ndoshta është më e përshtatshme që Tucoviqi të zhvendoset nga kjo qendër e Beogradit, e edhe nga

e enjte, 1 shtator 2016

7

Javore KOHA

pjesa tjetër e Serbisë mendjengushtë, reaksionare, nacionaliste; nga Serbia që është në të njëjtën baltë dhe në të njëjtin mentalitet si një shekull më parë. Kush sot ka veshë për idetë e Tucoviqit? Dhe, a ka njerëz trima si Tucoviqi mes nesh? Në cilën trashëgimi jetojmë sot, të Mitës apo Sllobës? Ballkani (Perëndimor) është më i ballkanizuar se kurrë, dhe nuk e ka njet të ndalet me budallallëqet e saj. Përmendin “padrejtësi historike”, numërojnë vetëm viktimat e tyre, e në mënyrë kolektive shohin ëndrra të lagëta për një madhësi e për një dalje në det. Ndërsa, në të njëjtën kohë nuk kanë centë për të shkuar në atë det, për të kripur prapanicën, për të përtypur sufllaqe apo për të pjekur kalamari në skarë. Ose thjesht të lirohen dhe relaksohen veç një herë, pa shovinizëm, pa ngarkesa historike dhe pa frustrime të tjera seksuale.

Tucoviqi i ndjerë edhe ashtu deri tash pesë herë është zhvendosur (Mali i Vrapçit, Kolubarë, Kisha e Llazarevës, Sllavija, dhe siç paralajmërohet te Varrezat e Reja), që do të thotë se këtij njeriu nuk i jepet paqja. E, kjo është shumë mirë. Nga ana tjetër, le ta çojnë Sllobodan Milosheviqin në vend të Mitës në Sllavi. Sepse, së paku kështu do të jemi të sinqertë ndaj vetes, apo jo? Pra, të sinqertë ndaj asaj që veç neve na intereson e që do t’ua bënim të tjerëve; rreth asaj se cilat janë monumentet reale dhe kujt i përulemi me të vërtetë. Derisa shoku Mita apo thjesht realiteti jetësor nuk na përkujton në rolin e borgjezisë serbe në politikën trazuese, pra mashtrimin kolektiv nacionalist të të gjithë neve, fshatarët, punëtorët dhe inteligjenca e drejtë – për shkak të këtij mashtrimi – ka mbetur e varfër, e vogël, e mjerë dhe e përbuzur në botë.

(Autori është profesor i Filozofisë në Universitetin e Novi Sadit)

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8

Vështrime & Opinione

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Fillimi i vitit shkollor

Vit të mbarë, o ju shkollarë Ky vit, i cili shënon një fillim tjetër të ri në rrugëtimin e shkollarëve të rinj drejt diturisë dhe ndërtimit të një të ardhmeje të sigurt dhe të bukur, do të jetë i veçantë veçmas për afro 250 vogëlushë që ulen për herë të parë në bankat e shkollës që nisën garën e dijes. Ata me fytyra të ndrojtura do të rrinë në heshtje, ashtu të kapur dorë për dore me prindërit apo me gjyshërit. Dhe pas pak minutash çdo gjë do të ndryshojë Gjekë Gjonaj

Sot të gjitha institucionet e arsimit parashkollor, fillor dhe të mesëm, sikurse të gjitha institucionet simotra në Malin e Zi , në Komunën e Ulqinit kanë çelur dyert e tyre për të nisur vitin e ri shkollor 2016/2017 . Drejtuesit e këtyre institucioneve kohën e pushimeve verore e shfrytëzuan për përgatitjet e fundit të gjitha objekteve arsimore. Sipas tyre çdo gjë është gati për një fillim të mbarë të këtij viti shkollor dhe se ky vit starton me kushte më të mira për nxënësit e shkollave. Shumica e investimeve të realizuara në shkollat e këtushme janë bërë nga buxheti republikan, por edhe nga donacione të tjera.

Ky vit, i cili shënon një fillim tjetër të ri në rrugëtimin e shkollarëve të rinj drejt diturisë dhe ndërtimit të një të ardhmeje të sigurt dhe të bukur, do të jetë i veçantë veçmas për afro 250

vogëlushë që ulen për herë të parë në bankat e shkollës që nisën garën e dijes. Ata me fytyra të ndrojtura do të rrinë në heshtje, ashtu të kapur dorë për dore me prindërit apo me gjyshërit. Dhe pas pak minutash çdo gjë do të ndryshojë. Ata do të shkëputen pa u ndjerë nga kjo lidhje dhe do të vrapojnë drejt tavolinës ku, për secilin prej tyre, do t’u shpërndahen falas tekstet shkollore. Sytë e tyre do të fillojnë të shkëlqejnë nga gëzimi dhe me kuriozitet do të shfletojnë faqet e para. Për dikë do të jenë të njohura ato shkronja, për dikë tjetër ndoshta aspak. Për ata kjo është një jetë e re, jeta shkollore në klasën e parë, me garancinë se rruga e dijes do të jetë e sigurt, do të jetë çdo ditë e më shumë e përafruar me atë të bashkëmoshatarëve të tyre në çdo vend të përparuar të botës.

Qindra nxënës ( djem e vajza) të tjerë do të jenë në kopshte, në arsimin bazë ( fillor) dhe në arsimin e mesëm.

E ardhmja është pikërisht në duart e tyre. Ne duhet dhe do të jemi gjithmonë afër tyre, që së bashku të realizojmë synimin për cilësi. Ministria e Arsimit duhet të krijojë mundësi të reja për përgatitjen e tyre që të jenë sa më kompetentë në punën e tyre.

Shumica e librave janë blerë nga prindërit dhe sot do t’i kenë me vete nxënësit. Kjo është arritje e mirë, sepse marrja e librit nuk është vetëm thjesht pajisja e fëmijës me mjetin didaktik dhe me librin, që është shumë i rëndësishëm për dijen që nga ai do të marrin, por është një përafrim tjetër që duhet bërë rolit të prindit, si një nga tre elementet kryesore të zhvillimit të arsimit, për të kuptuar që prindi luan një rol shumë të rëndë-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrime & Opinione

Një filiozof , emri i të cilit nuk po më kujtohet, ka thënë: Një shtet që ka një shkollë të fortë, pretendon për t’u bërë një shtet i fortë” Të mësojmë, pra, që të bëjmë një shkollë të fortë, që të kemi një Atdhe të fortë! sishëm në të gjithë procesin e mësimdhënies dhe edukimit në sistemin e arsimit. Dhe duke shkuar në shkollë, duke u njohur me librat realizojnë atë raport që hera - herës ndihet i munguar. Shekulli i ri kërkon edhe më shumë angazhim dhe përkushtim në përgatitjen e nxënësve.

Lajm i mirë dhe i gëzuar për prindërit

e nxënësve të klasëve të para këtë vit për herë të parë vjen nga Komuna e Ulqinit. Ajo , siç ka kumtuar kryetari i saj Nazif Cungu, do të financojë kompletet e librave për të gjithë nxënësit e klasëve të para me mësim në gjuhën shqipe dhe malazeze. Sipas njoftimit të kreut të komunës, ndarja e librave do të bëhet ditën e parë të

e enjte, 1 shtator 2016

9

Javore KOHA

shkollës.

Edhe unë si ish mësimdhënës ndaj me të gjithë nxënësit dhe mësimdhënësit e shkollave kënaqësinë e madhe dhe emocionet e ditës së parë të shkollës. Vit të mbarë shkollor , o ju shkollarë. Shëndet, mbarësi, suksese për të gjithë ju dhe familjet tuja!

Qoftë një vit i bukur shkollor!

Një filozof , emri i të cilit nuk po më kujtohet, ka thënë: Një shtet që ka një shkollë të fortë, pretendon për t’u bërë një shtet i fortë” Të mësojmë, pra, që të bëjmë një shkollë të fortë, që të kemi një Atdhe të fortë!

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

10

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

RE

SI N E C

ON

Vepër me rrë (Libri “ Rrënjët” të Gani Karamanaga)

Lënda e shtruar me akribi na bën të mundshme të kuptohet thellësia jetë , gjithnjë në kontekstin e rrethanave historike të shekujve më dramatikë p e shoqërojnë një det dokumentesh të shkruara në gjuhët me alfabet arabo Ali Llunji

Kur lexohet dorëshkrimi i Dr.Gani Karamanagës me titull simbolik “Rrënjët” me një frymë dhe shumë lehtë, nuk ka se si të mos kujtohen intelektualët ulqinakë, të cilët autorit i dhanë zemër , guxim e shkas t’i rreket një pune obligative dhe morale, të natyrës heterogjene, që për t’u realizuar kërkon mund, përpjekje dhe përgjegjësi.

Ishte nxitja e shkrimtarit Hajro Ulqinaku,me moto dhënë autorit: ”Ty të takon ta shkruash monografinë për familjen Karamanaga”.

Dhe pse jo edhe ajo e fuqishme e publicistit Ismet Karamanaga,kur të parafrazohet mendimi i publikuar i tij...: “Të shkruhet libri monografik për familjen Karamanaga që detin dhe lundërtarinë e pati profesion jetësor...”.

Gani Karamanaga,primarius në kohët tona edhe publicist ,na dha veprën e tij të gjashtë “Rrënjët”. Në të, objekt studimi dhe prezantimi të denjë, ka famil-

Autori nuk i shmanget as intervistave dhe provave marrë e bërë me të moshuarit e pjesëtarëve të familjes Karamanaga e as atyre që kanë lidhje farafisnore të ngushta me këtë familje detarësh. Por është edhe koshient në këtë rast, kur konstaton në parathënie se...”Autori që shkruan monografi për familjen e tij,nuk mund t’i shmanget subjektivitetit...”.

jen e styrgjyshërve të tij, Karamanaga, patronim ky me jetë shekullore në Ulqin dhe më gjerë. Autori është gjetur në rrugët me disa dilema, kur bredhë filleve të rrënjës familjare :nga Xhamia e Plumbit-Shkodër apo në lagjet e ndryshme buzë detit dhe së fundi në zemrën e Kalasë mijëravjeçare të Ulqinit?!

Ka diçka në dilemën e parë të rrugës,

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

11

KOH Javore A KOHA

ëfime të sakta

ësore e pjesëtarëve të familjes Karamanaga për qytetin e lindjes së tyre – Ulqinin. Këtë o-osman dhe kroato-malazias

por kur vendos të elaborojë se ku jetuan dhe me çka u morën pjesëtarët më të hershëm dhe të tanishëm të kësaj familje detare dhe ullishtare ,nuk ka më dilemë, veç faktit që familja Karamanaga nga fundshekulli XVIII e këndej, në mbyshtetje të dokumentave zyrtare, është ulqinake.

Jetën e saj e zhvilloj në disa lagje buzëdetare: Liman, Meteriz dhe nguliti në

Kalanë e Ulqinit. Autori nuk i shmanget as intervistave dhe provave marrë e bërë me të moshuarit e pjesëtarëve të familjes Karamanaga e as atyre që kanë lidhje farefisnore të ngushta me këtë familje detarësh. Por është edhe koshient në këtë rast, kur konstaton në parathënie se...”Autori që shkruan monografi për familjen e tij, nuk mund t’i shmanget subjektivitetit...”.

Në materialet e shkruara të tij nuk ka emocione, por ka rrëfime të sakta, që, herëherë, janë me nuanca nostalgjie për jetën e rëndë dhe të vështirë të detarëve Karamanagas.

Dhe nuk është e papritur që vepra e Dr.Gani Karamanagës ka në vertebër detin, lundrimet, peshkatarinë dhe ullishtarinë, lloze këto nga gjallëruan dhe mbijetuan familjarët e tij të parë.

Përkrah tyre qëndron njeriu i fesë ,imam në disa xhami ulqinake-gjyshi i autorit.

Pra, krahas erërave të rrezikshme detare, velave, rremave, tratkave, shkon edhe leximi i Kur’anit, që përdorin të mësuarit në mejtepe dhe lexim-shkrimi me affabete të ndryshme të kohës.

Lënda e shtruar me akribi na bën të mundshme të kuptohet thellësia jetësore të pjesëtarëve të familjes Karamanaga , gjithnjë në kontekstin e rrethanave historike të shekujve më dramatikë për qytetin e lindjes së tyre – Ulqinin. Këtë e shoqërojnë një det dokumentesh të shkruara në gjuhët me alfabet arabo-osman dhe kroato-malazias.

Ilustrimet e shumta fotografike, janë edhe një plotësim më shumë e bindës që nga fillimi i shek.XIX e deri në këtë XXI. Gjeneratat më të vjetëra dhe shtyllat qendrore të ditëve tona, apo të mëvona të familjes Karamanaga, janë objekte të pomohueshme për të cilat shkruan autori ,Dr. Gani Karamanaga . Padyshim që të gjitha këta të gërshetuara rrjedhshëm ,vetëvetiu flasin për punën e palodhshme vetëmohuese ,për guximin, durimin dhe akribinë në ndriçimin dhe sistemimin e kësaj materie interesante të autorit.

Familja e tij , Karamanaga, ndër më të mëdhatë me pjesëtarë të saj, të shpërndarë kryesisht në Ulqin, aq edhe pak në Tivar e Shkodër e ka ndihmuar dhe vulosur lashtësinë e krahas saj , së bashku me shumë familje të tjera ulqinake, ndër veti të lidhura , u përpoq të ruajë dhe të mbrojë identitetin e vet kombëtar.

12

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Kulturë

Vështrim

Refleksionet gjeo të piktorit Qazim Dr. Sabina Osmanoviq

Magjepsja e piktorit Qazim Muja nga kaltërsia e detit është e shprehur në tablotë emblematike, të cilat mbajnë titullin “Refleksione”. Në spektrin e gjerë të ngjyrave mbizotëron ajo blu në gjithë nuancat e saj. Blu, ngjyra që njëmendëson detin dhe qiellin.

Teknika e përdorur është vaji dhe akriliku, shpeshherë dhe teknika e kombinuar.

Në dallim nga cilklet e mëhershme të krijimtarisë së Mujës, ku kryesisht dominojnë imazhet dhe motivet mitologjike, në këtë cikël ndjehet fort ndikimi i piktorit francez Cezanne që bëhet shumë i qartë në stilin e ngarkuar dhe dinamikën e formave gjeometrike.

Funksioni i figurave gjeometrike në këto piktura është sublim; dominon katërkëndëshi, e që në botën e shenjave simbolizon perfeksionin tokësor, ashtu siç rrethi perfeksionin qiellor. Nga këto lloj simbolesh metafizike lind dhe vetë emri i ciklit, si refleksione në kuptimin filozofik.

Këto piktura transmetojnë një botë plot ngjyra e tone melankolike. Format kubike

Format kubike si dyer a dritare janë vazhdimisht të pranishme, por të padepërtueshme.

Këto forma të cilat herë-herë të duken sikur janë në ndërtim e sipër, herë sikur janë duke u zhbërë, në vetvete krijojnë një kompleks fragmentesh që Muja do ta quante “defragmentim shpirtëror”. Këto kompozime ekuivoke reflektojnë përpjekjen e vazhdueshme të individit për të krijuar një tërësi

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

ometrike Muja

si dyer a dritare janë vazhdimisht të pranishme, por të padepërtueshme. Këto forma të cilat herë-herë të duken sikur janë në ndërtim e sipër, herë sikur janë duke u zhbërë, në vetvete krijojnë një kompleks fragmentesh që Muja do ta quante “defragmentim shpirtëror”. Këto kompozime ekuivoke reflektojnë përpjekjen e vazhdueshme të individit për të krijuar një

13

Javore KOHA

Në dallim nga cilklet e mëhershme të krijimtarisë së Mujës, ku kryesisht dominojnë imazhet dhe motivet mitologjike, në këtë cikël ndjehet fort ndikimi i piktorit francez Cezanne që bëhet shumë i qartë në stilin e ngarkuar dhe dinamikën e formave gjeometrike

tërësi.

Arti pamor është mbase dimensioni i vetëm para të cilit fjalët rezignojnë sepse tek çdo individ provokon një ndjesi ndryshe. Muja me tablotë e tij eksperimentale përcjell mesazhin e procesit të mundimshëm të krijimit: me brushën e tij, ai na dikton se të krijosh do të thotë të ndiesh, të përjetosh, të shkëputesh nga realiteti

i përditshmërisë dhe të kërkosh lirinë e skajshme e cila te piktori, rëndom, fillon dhe përfundon në një tablo të pëlhurtë.

(Fjala e mbajtur me rastin e hapjes së ekspozitës së piktorit Qazim Muja në Galerinë “Kulla e Balshajve” – Ulqin, në kuadër të manifestimit “Kalimera Poetike 2016”)

14

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Antologjia e këngës dhe e muzikës arvanite (3)

Këngët e harruara arvanite

Instrumentistë dhe këngëtarë të shquar popullorë si, sulioti Vurko, Stefanopulo heri, Mitaqi, ishin arvanitas dhe shumë këngë arvanite i rishkruan në gjuhën g formën muzikore ose duke i rregulluar me të dhëna të reja, kryesisht nga viti 1 futën në Greqi klarinetën Arben Llalla

Kështu kishte një çarje të madhe të krijimtarisë muzikore-poetike të arvanitasve në Greqi. Këngët e vjetra epikolirike arvanite u harruan me kalimin e kohës, pasi askush nuk u interesua të bëjë zgjedhjen e duhur; pra, të mbledhi krijimtarinë arvanite dhe burimin e tyre.

Kërkimi i këngëve të vjetra epikolirike është çështje tepër e vështirë, por ja vlen mundimi të merret njeriu me to, për pasurimin e mëtejshëm të kulturës tonë kombëtare.

Këto 15 vjetët e fundit falë vullnetit dhe kërkimeve të studiuesit arvanitas Aristidh Kolia, muzikantit arvanitas Dhimitër Lekas dhe këngëtarit të njohur arvanitas Thanasis Moraitis, u bë e mundur që të prodhohen dy CD me këngët e vjetra arvanitase me titull ‘’Këngët Arvanitase’’ dhe ‘’Trëndafilat e Shkëmbit’’ që kanë përmbledhjen e disa këngëve të arvanitëve të Greqisë

dhe të arbëreshëve të Italisë së Jugut.

Thanasis Moraitis u lind dhe u rrit në fshatin arvanitas, Vaja. Gjyshja e tij nuk dinte greqishten, fliste vetëm gjuhën e vatrës arbërishten, kurse prindërit e Thanasi Moraiti, mëma Gjeorgjia dhe tata Kostandinos, flisnin arbërishten dhe greqishten. Në shkollën fillore Thanasi ngatërronte fjalët greke me fjalët arvanitase, kështu që kishte vështirësi me gjuhën e re greke që po mësonte.

Në panairet që organizoheshin për nder të Shën Athanasin dhe Shën Harrallambit, nëpër fshatrat arvanitase fqinjë me fshatin e tij, Thanasis Moraitis shkonte dhe dëgjonte muzikantë dhe këngëtarë endacakë në shfaqjet që jepnin me këngë arvanite dhe greke.

Shumë herë ai rrinte me turirin ngjitur me xhaminë e brymtë të kafenesë së fshatit, që ishte shenduar në qendër muzikore dhe dëgjonte këngët tradicionale arvanitase, që më parë i kishte dëgjuar nga mëma Gjeorgjia dhe kushurinjtë e tij nëpër gëzime familjare.

Në moshën 13 vjeçare u gjend në Athinë, në kryeqytetin e Greqisë, duke ndjekur fatin e prindërve, kur Greqia ishte në kulmin e emigracionit të brendshme rreth viteve 1970. I mbyllur në qetësinë e tij, në një lagje të kryeqytetit, ai filloi të harronte dhe gjuhën e mëmës arbërishten dhe njerezit e tij që kishte lënë

në fshatin e lindjes.

Student i Universitetit Pandios, po të këndoje këngët e ‘’katundeve të prapambetura’’ do ishte nënçmuese.

Me kalimin e kohës u muar seriozisht me muzikë. Midis shkrimtarëve dhe muzikologëve, u njoh me shkrimtarin dhe historianin arvanitas Aristidh Kolia, i cili, tok me gjurmues të tjerë, merrej me mbledhjen dhe studimet e këngëve arvanitase, të Greqisë dhe Italisë së Jugut. Bshkëpunimi me Aristidh Kolën dhe vërtetimet që kishin mbledhur ia shtuan edhe më shumë dashurinë për muzikën dhe këngën arvanitase. Tok me Aristidh Kolën, nisën me këmbëngulje të kërkojnë dhe studiojnë secili në fushën e vet gjithë atë tendë të bollshme.

Me Dhimitër Lekën, Thanasi Moraiti ishte njohur që në Universitetin Pandios. Muzikant shumë i mirë, njohës i përmasave të muzikës së lashtësisë, në vatër të të cilave mendonte, Aristidh Kolia dhe Thanasi Moraiti, duhej të këndoheshin këngët arvanitase.

Punën dhe studimin e filluan nën udhëzimet e mësuesit Spiros Peristeris, që

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

15

KOH Javore A KOHA

o, Ngrici, Papasidgreke, duke ruajtur, 1835, kur bavarezët

të mos u bënin keq në vend që t’u shërbenin mirë këngëve arvanite. Kështu pas një pune dyvjeçare, dha koncertin e parë në teatrin ‘’Orfeos’’ me këngë arvanitase.

Thanasi Moraiti është diplomuar për shkencat politike. Me muzikë filloi të merret më 1983, dhe është muzikant i vetmësuar, muzikën bizantine ia mësoi protopsalti i mitropolisë së Athinës, Spiros Peristeris. Bashkëpunoi me kompozitorin e madh Miqi Teodoraqin për disqet dhe koncertet e dhëna gjatë periudhës 1984-1987, me këngë greke. Bashkëpunoi me aktoren këngëtare gjermane Gisela May, për një disk që qarkulloi më 1988.

Në prill të 1993, paraqiti në sallën e ceremonive të Universitetit të Athinës, kompozimet e veta me vargjet të poetit Kostandin Kavafit.

Më 1998, Thanasi Moraiti nxori diskun, CD në e dytë me këngë arvanitase të mbledhura në Greqi dhe Italinë e Jugut me titull ‘’Trëndafilat e Shkëmbit’’ që ishte një bashkëpunim i suksesshëm me studiuesin Aristidh Kolën dhe muz-

ikantin Dhimitri Leka.

Në mars 1998 dha një koncert në teatrin ‘’Palasos’’ me 25 këngët e mbledhura nga vetë Thanasi në Greqi dhe Italinë e Jugut nga bartës që i këndojnë arbërisht.

Thanasis Moraitis ka marrë pjesë tre herë në Festivalet Folklorike të zhvilluara në qytetin e Beratit në Shqipëri.

Në janar të vitit 2001, ka dhënë tetë koncerte në qytetet e ndryshme të Belgjikës, dhe tetë koncerte në qytetet e Hollandës me këngë arvanitase ku ka pas suksese të mëdha. Është për të ardhur keq që Thanasis Moraitis me zërin e tij të ëmbël nuk i është krijuar mundësia nga shteti shqiptar apo tregtarët e fuqishëm shqiptarë që na lavdërohen, të japë koncerte me këngët e bukura arvanitase në qytetet e lashta të Arbërisë. Ato këngë që i këndon me dashuri Thanasis Moraitis, u kanë rezistuar shekujve të tëra të ruajtur me fanatizëm nga populli arvanitas, dhe sot ato këngë po humbasin. Disku CD, i parë me titull ‘’Këngët Arvanitase’’ nuk mundë të gjendet më. Dy CD, që ka

nxjerrë vite më parë Thanasis Moraitis me këngë arbëreshe nuk kanë qarkulluar në hapësirën shqiptare dhe nuk njihen nga popullsia e gjerë shqiptare, ato njihen vetëm nga arvanitasit dhe arbëreshët e Italisë.

Shënim; Me fjalën Arvanitas kuptojmë shqiptarë para krijimit të shtetit të ri grek 1834, atëherë kur nuk kishte shtete Ballkanike. Në për vendet ku jetojnë shqiptarët para se të formoheshin shtete Ballkanike rreth viteve1834, quheshin arvanitas nga shkrimtarët bizantinë, arnautë dhe arnavutë nga shkrimtarët turq dhe të botës arabe, albanë nga shkrimtarët latinë dhe anglezë. Italianët arbëreshët i kanë quajtur dhe i quajnë zyrtarisht Albanë. Pra është e logjikshme që dhe emri arnaut dhe arvanitas është emërtimi i të njëjtit popull, pra të popullit shqiptar. Për më saktë në Fjalorët greqisht- shqip dhe shqip-greqisht, fjala arvanitas përkthehet me origjinë albanian.

(Studimi është botuar ne revistën Ekskluzive)

16

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Në Tuz u mbajt festivali “Follow Us Summer Fest 2016”

Aktivizim i të rinjve në aktivitete të ndryshme rekreative dhe sportive Tuz- Organizata joqeveritare “Follow Us” e themeluar vetëm para pak ditësh në Malësi, ka organizuar në Tuz festivalin e lojërave rekreative “Follow Us Summer Fest 2016” në prani të një numri të konsiderueshëm të të rinjve vullnetarë të kyçur në këtë eveniment.

Festivali në fjalë ka objektiv kryesor bashkimin e të rinjve vullnetarë pa dallime kombësie, konfesionale apo përkatësie tjetër të cilët dëshirojnë të jenë aktivë që nëpërmjet lojërave të ndyshme dhe kreativitetit të tyre të bashkohen e të shpalosin talentin e tyre, dhe të shoqërohen me njëritjetrin.

Festivalin në fjalë e ka shpallur të hapur kryetari i KU të Tuzit Abedin Axhoviq i cili këtë iniciativë e vlerësoi si gjest pozitiv dhe frytdhënës që sipas tij bashkon të rinjtë nga e gjithë Malësia duke premtuar se KU e Tuzit do të jetë e gatshme të mbështesë edhe në

vijim aktivitete të kësaj natyre kur janë në pyetje të rinjtë dhe prosperiteti i tyre duke shpresuar që ky festival në vijim do të kthehet në traditë.

“Ndër të gjitha fjalimet që kam mbajtur si kryetar komune, ky i sotmi është më i dashuri për mua pasi jam i inspiruar nga ideja që kanë realizuar këta të rinj dhe nga angazhimi i tyre.

Falënderoj nga zemra këtë OJQ e cila në këtë mënyrë ka arritur t’i bashkojë të rinjtë e kësaj treve. Ky është një shembull i mirë që tregon se si rinia duhet të organizohet dhe se si vullnetarët kanë zemër të mirë dhe ndërtojnë shpirt pozitiv të një komune të vogël siç është kjo e Tuzit dhe Malësia jonë” është shprehur Axhoviq gjatë hapjes së këtij festivali.

Nga kjo OJQ sqaruan se ideja për themelimin e kësaj shoqate dhe këtij projekti për të rinj ka lindur si nevojë për të kyçur rininë e kësaj treve duke patur parasysh mungesën evidente të

aktiviteteve rinore në këtë trevë.

Festivali ka zgjatur dy ditë ndërsa dita e parë ka qenë e natyrës së rekreacionit dhe sportit dhe nuk ka patur konkurrencë ndërmjet ekipeve pjesëmarrëse, përveç argëtimit në disiplina të ndyshme si: Volejoboll, PingPong, Badminton, Bowlling, Kërcim së gjati, etj.

Dita e dytë e festivalit është rezervuar për konkurrencën e të gjitha grupeve protagoniste në festival në disiplinat: Ngrehje litari, kalim uji nga një enë në tjetrën, Vrapim në shkumë, Kalimi i topit nga gota në gotë, Gjarpri, Spind and Score, etj. Në fund janë shpallur vendi i parë, i dytë dhe i tretë të cilët janë shpërblyer me një sasi modeste të të hollave.

Organizimi i festivalit “Follow Us Summer Fest 2016” është mbështetur nga Komuna urbane e Tuzit dhe nga disa afaristë vendas. t.u.

Kulturë

e enjte, 1 shtator 2016

17

Javore KOHA

Poezi

Anton Gjuravçaj QUO VADIS

Të kaluam herët dikur kur koha ishte ende shumë e re edhe atëbotë kur na thirrën për ndihmë (Pirro,Gjergji...)

të kaluam edhe në mënyrë të mrekullueshme ( kush ka dëshmitar si Gjenecanon )

të kaluam edhe pa të kaluar kur klithma e kushtrimit shkundi Apeninet e Lacio u përkund në ethe (pak kush në histori atë kohë pati nderin ta paraqesin Ante portas)

të kaluam kur Lindja e kuqe të quajti paradhomë e vet ferrit (pas shpresës për ndryshim... jetë më të mirë dhe më të drejtë)

të kaluam edhe atëherë kur jeta e zhveshur nga gjërat më të shtrenjta nuk mund të kishte vlerë (para territ të madh dhe të rëndë qindravjeçar që vinte nga Lindja për të veshur gjithçka me të zi)

shumë lot e mall shpërlanë valët tua Mare nostrum (në shtegtimin tonë prej kohës së anijes së parë Liburne) po të kalojmë edhe sot kanë lajm të gëzueshëm për Urbi et Orbi (asaj që Jeronimi i vuri gurthemelin Gonxhja i ndërtoi çati)

edhe në emër të fjalës që të parët ia dhamë Palit besës ndaj selisë së Pjetrit (në emër të dashurisë - Sol invictus i shpirtit të Arbërit dhe atyre që nëpër shekuj vdiqën për fe e atdhe) për ato porosi të të parëve (që përballë gjithmonë vijnë si udhërrëfim e pas shkojnë si mallkim) e përsëri për ty nënë e botës bija jonë që faqen na e zbardhë sa afër dhe larg është sot Caput mundi (kur pyesin e pyesim Quo vadis shqiptar) Triepsh, 2016

18

Intervistë

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

Intervistë me Arqipeshkvin e ri të Tivarit Rrok Gjonlleshaj

Shenjtërimi i Nënë Terezës është ngjarje e veçantë e gjithë botës Rrok Gjonlleshaj ka lindur në Velezhë (Prizren). Aty e ka kryer shkollën fillore. Gjimnazin Klasik në Suboticë (Vojvodinë). Studimet Filozofi - Teologji në Rijekë (Kroaci). Më 01.08.1987, në vendlindjen e tij , në Velezhë është shuguruar meshtar. Dy vite (1987-1989) ka shërbyer në Zllakuqan (Klinë). Tetëmbdhjetë vite (1989-2007) ka shërbyer në Stubëll (Viti), kurse gjatë viteve 2007-2010 në Bishtazhin (Gjakovë). Në periudhën 2011-2016 ka shërbzer në Prishtinë. Përpos detyrës së famullitarit në famullitë e përmendura, ka kryer edhe shumë detyra të tjera në Ipeshkëvi. Më shumë se 15 vjet ishte Ekonom i Dioçezës. I angazhuar në ndërtimin e Katedralës në Prishtinë. Dy vite ishte Drejtor i Radio Maria për Kosovë. Me vite isha Dekan i Dekanatit të Prishtinës. Më 14. 05.2016 Shugurimi Ipeshkëvor në Katedralen “Nënë Tereza” në Prishtinë. Më 28.05.2016 Intronizimi në Konkatedralen “Shën Pjetri” në Tivar

Koha javore Papa Françesku më 5 prill 2016 Ju ka emëruar arqipeshkëv në Arqipeshkvinë e Tivarit. Pas një kohe të gjatë pune në Kosovë në çfarë mënyre e përjetuat emërimin Tuaj për arqipeshkëv të Tivarit, nga prijësi i Kishës Katolike të Vatikanit?

Rr. Gjonlleshaj: Po, më 5 prill 2016, Ati i shenjtë, Papa Françesku më emëroi për Argjipeshkëv në Argjipeshkvinë e Tivarit. Për mua, zgjedhja ime ishte e papritur, duke pasur parasysh numrin e madh të meshtarëve shumë të devotshëm, si në Mal të Zi, Shqipëri dhe Kosovë. Sa ishte gëzim, në të njëjtën kohë edhe përgjegjësi. Zoti më dhuroi hire, andaj edhe pret prej meje angazhim, përgjegjësi, shërbim e dashuri.

Pasi që gjendem në Argjipeshkëvinë ndër më të vjetrat në këto troje, e pasi që, para vetes kam një sfidë të re, më ndihmën e Zotit, për dashuri ndaj Zotit, Kishës dhe popullit – besimtarëve, do mundohem të çoj para atë që Zoti dhe besimtarët presin nga unë.

Koha javore: Ç’farë janë përshtypjet Tuaja të para për mikpritjen që u është bërë në Mal të Zi pas pak muajsh, meqë vini nga Kosova në një mjedis tjetër për Ju të ri ?

Rr. Gjonlleshaj: E vërtetë, vij nga Kosova në një mjedis të ri. Për mua ishte pak

i njohur. Mikpritja ka qenë në nivelin e duhur. Intronizimi mirë i organizuar.

Kam marrë urime nga personalitetet e larta shtetërore dhe fetare. Meshtarët, rregulltarët/et, besimtarët më kanë pranuar mirë. Kanë ofruar gatishmërinë për bashkëpunim dhe kemi filluar punën.

Koha javore: Arqipeshkvia e Tivarit ka një histori të veçantë dhe të lashtë. Si e gjetët atë pasi e morët detyrën e arqipeshkvit të kësaj arqipeshkvie dhe cili ishte roli i paraardhësve Tuaj vendas dhe kosovarë që shërbyen në këtë arqipeshkvi?

Rr. Gjonlleshaj: Arqipeshkvia e Tivarit, falë punës dhe angazhimit të paraardhësve të mi, meshtarëve dhe besimtarëve ka histori të lashtë dhe shumë të pasur. Gjendjen, brendapërbrenda e gjeta shumë në rregull. Çdo gjë funksiononte. Më kohë janë përcjell të gjitha ngjarjet. Ka shumë relacione. Kjo gjendje më detyron edhe mua në angazhim edhe më të madh.

Koha javore: Si është e organizuar sot jeta e Kishës Katolike ndër shqiptarë dhe si e vlerësoni punën e saj?

Rr. Gjonlleshaj: Kisha Katolike ndër shqiptarë është e organizuar mjaft mirë. Nuk është gjithçka perfekt. Gjithmonë mund të jetë edhe më mirë.

Përherë ka nevojë për angazhime të reja. Megjithatë, Kisha Katolike, është munduar dhe angazhohet që besimtarët e vetë t’i përcjell në çdo hap, jo vetëm këta që i kemi brendapërbrenda ipeshkëvive, por edhe ata që i kemi në diasporë. Nëpër vende të ndryshme të botës, janë të hapura dhe shumë mirë po funksionojnë Misionet Katolikë Shqiptare.

Koha javore: Edhe në Tivar sikurse në të gjitha trevat e banuara me popullatë shqiptare në Malin e Zi është nënvizuar harmonia fetare e besimeve të ndryshme. Në ç ‘mënyrë do t’i shërbeni kësaj klime?

Rr. Gjonlleshaj: Me rastin e intronizimit tim, kam theksuar gatishmërinë time për bashkëpunim, për të mirën e shpirtrave. Dallimet nuk e rrezikojnë këtë shtet, përkundër e pasurojnë. Harmonia fetare, neve prijësve fetarë na obligon për bashkëpunim dhe angazhim, për ta ruajtur këtë klimë të shëndoshë.

Koha javore: Ka kohë që nga paraardhësi Juaj monsinjor Zef Gashi ka filluar ndërtimi i Katedrales së Tivarit.

Kur mund të pritet të kurorëzohet kjo ëndërr e Juaja dhe e jona e këtij monumenti jo vetëm kulti, por edhe kulture?

Rr. Gjonlleshaj: Në vitin 2010 ka filluar ndërtimi i Konkatedrales në Tivar. Janë

Intervistë

kryer shumë punë. Ka edhe më për t’u kryer. Synimi im është, që më ndihmën e Zotit dhe me kontributin e bamirësve, ta përfundoj dhe ta shuguroj në festën e Shën Pjetrit 2017.

Koha javore: Pjesa më e madhe e shqiptarëve në Komunën e Tivarit për fatin tonë të keq janë asimiluar dhe nuk e përdorin si gjuhë komunikuese përveçse ndoshta në shtëpi gjuhën e të parëve të tyre. Për këtë arsye siç e dini mesha këtu me vite celebrohet në gjuhën joamtare. A jeni optimist se gjatë shërbimit Tuaj në këtë arqipeshkvi do të bëni atë që nuk bëri asnjëri prej paraardhësve Tuaj, që mesha e shenjtë të thuhet edhe në gjuhën shqipe?

Rr. Gjonlleshaj: Më Koncilin e II të Vatikanit, kjo çështje është rregulluar. Parasheh që, Liturgjia të kryhet në gjuhën të cilën populli ka, e kupton. Nuk mendoj se duhet të ngutem.

Duhet ta studioji situatën. Nëse është e nevojshme për të filluar, do e filloj.

Gjithmonë, nëse është e nevojshme, pa lënduar askënd, mund të filloj diçka të re.

e enjte, 1 shtator 2016

19

Javore KOHA

Koha javore: A mendoni se rinisë së sotme i mungon më tepër se çdo gjë besimi tek Zoti?

Rr. Gjonlleshaj: Jo nuk mendoj se i mungon besimi në Zot. Ata besojnë, por ndoshta ende nuk kanë arritur ta njohin Zotin Dashuri, të mëshirshëm, të gatshëm për t’i përqafuar. Për të njohur Zotin, dhe për të shtuar besimin duhet t’iu ndihmojnë Familja-prindërit dhe Kisha-meshtarët.

Koha javore: Ç ‘farë mundësish u ofron të rinjve Kisha Katolike në Mal të Zi? Rr. Gjonlleshaj: Jam në dieni se ka një sërë aktivitetesh për të rinjtë në Mal të Zi. Prindërit dhe të rinjtë duhet të interesohen për këto aktivitete dhe të bëhen pjesë e tyre. Unë personalisht do të mundohem, që të angazhohem në mënyrë të veçantë.

Koha javore: Në Mal të Zi, përveç Arqipeshkvisë së Tivarit, ekzistojnë edhe institucione tjera fetare. A do të bashkëpunoni me këto institucione në drejtim të forcimit të mirëkuptimit të

qytetarëve të besimeve të ndryshme fetare ?

Rr. Gjonlleshaj: Më parë e kam thënë se unë jam i gatshëm për bashkëpunim më bashkësitë e tjera fetare. Besoj edhe në gatishmërinë e liderëve të besimeve të tjera. Bashkëpunimi ynë, patjetër duhet të ekzistojë, si shembull konkret për besimtarët e besimeve të ndryshme (besimtarëve tanë).

Koha javore: Jemi në prag të shenjtërimit të famëmadhes Nënë Terezës.

Si do të evokohet kjo ngjarje e rëndësishme e historisë sonë kombëtare?

Rr. Gjonlleshaj: Për gjithë botën, e në veçanti për popullin tonë, Shenjtërimi i Nënë Terezës, më 4 shtator në Vatikan është ngjarje e jashtëzakonshme dhe me peshë të veçantë. Kisha është organizuar. Aktivitet janë zhvilluar dhe po zhvillohen gjatë gjithë vitit. Ky vit, është viti i Nënë Terezës. Më 3 shtator, në Bazilikën e Shën Palit në Romë, është organizuar Koncerti më Himnin e Nënë Terezës, ku do të marrin pjesë personalitete të larta të artit e të kulturës.

Bisedoi: Gjekë Gjonaj

20

Panoramë

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

Në moshën 83 vjeçare ka vdekur aktori i famshëm amerikan Gene Wilder, shkruan mediumi biritanez, BBC. Wilder njihet më së shumti nga filmdashësit për rolet e tij në “Willy Wonka & the Chocolate Factory”. Këtë rol ai e mori në vitin 1971. Familja e tij ka konfirmuar se aktori vdiq të dielën në Stamford për shkak të komplikimeve nga sëmundja e alxheimerit. “Është e thuajse e padurueshme për ne që ta mendojmë jetën tonë pa të”, ka thënë nipi i tij Jordan Walker-Pearlman. Aktori komik, ka qenë nominuar dy herë për çmimin Oscar, për rolin e tij në “The Producers” dhe për shkrimin e skenarit të “Young Frankestein” me Mel Brooks. Menjëherë pas shpërndarjes së lajmit për vdekjen e tij mediat sociale janë vërshuar nga ngushëllimet e adhuruesve por edhe miqve e bashkëpunëtorëve që nuk kanë hezituar t’i ndajnë me të tjerët kujtimet e tyre për Wilder.

Ka vdekur aktori Gene Wilder

Dafina Kastrati ngjitet në top-dhjetëshen e “Hitparade”

Nuk është dashur shumë kohë që këngëtarja kosovare Dafina Kastrati me këngën e saj të re “Shot Calling”, të ngjitet në majat e toplistave muzikore.

Pasi ditë më parë videoklipi i saj ka filluar të emetohet edhe në kanalin më të madh muzikor MTV, tani vjen edhe një sukses i radhës i Dafinës, pasi ka arritur të jetë në top-dhjetëshen e toplistës muzikore “Hitparade”.

Ngjitja e saj deri në këtë pozitë ishte mjaft e shpejtë, pasi në fillim të javës së kaluar, ishte vetëm e 56-ta, por talenti dhe interpretimi i saj i jashtëzakonshëm, është pëlqyer shumë nga adhuruesit e muzikës dhe tani ajo me shpejtësi po ngjitet drejt majave botërore të muzikës.

Me një ritëm të këtillë të ngjitjes, shumë shpejt mund të presim që ajo të jetë në maje të kësaj topliste.

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

21

KOH Javore A KOHA

Rajoni i Krajës sot

Zonë e izoluar si pasojë mungesës së lëvizjes së lirë Rajoni i Krajës sot cilësohet si rajoni më i izoluar i shqiptarëve në Malin e Zi. Edhe pse gjendet buzë Liqenit të Shkodrës dhe në kufi me Shqipërinë, kjo zonë nuk ka infrastrukturë të përshtatshme për lëvizjen e lirë të banorëve dhe mallrave. Ndër kërkesat më jetike si nga zyrtarët vendor ashtu edhe nga forcat politike shqiptare që veprojnë në Krajë është hapja e pikës kufitare ndërmjet Malit të Zi dhe Shqipërisë në Sje-Zogaj.

Veprimtari Ali Gjeçbritaj vë në dukje se edhe si subjekt edhe si popullatë është është kërkuar vazhdimisht hapja e kësaj pike kufitare.” Që nga viti 1990 , me shembjen e komunizmit subjekti shqiptar në komunën e Tivarit LD në MZ e ka pasur në programin e vet hapjen e pikës kufitare me shtetin amë. Mund të

Hapja e pikës kufitare në rajonin e Krajës do ti rikthente lidhjet tradicionale me Shkodrën dhe do të krijonte mundësi të reja zhvillimore si në fushën e ekonomisë ashtu edhe në atë të turizmit

them se deri më sot kraja është e vetmja trevë shqiptare në Mal të Zi ku nuk ka pikë kufitare me Shqipërinë”- tha z.

Gjeçbritaj.

Këshilltari në Komunën e Tivarit, Ismail Doda thekson angazhimin e vazhdueshëm të faktorit politik shqiptar për hapjen e kësaj pike të rëndësishme kufitare. “ Kraja gjithmonë është quajtur Kraja e Shkodrës nga se Shkodrën e kemi shumë afër, vetëm tre kilometra. Në Skje ka ekzistuar pika kufitare prandaj disa herë kemi kërkuar rihapjen e saj. Hapja e kësaj pike kufitare do ta shkurtonte në mënyrë drastike distancën me qytetin e Shkodrës”, tha z. Doda.

Edhe autoritet vendore të zonës së Krajës theksojnë se hapja e pikës ku-

fitare me Shqipërinë do të ndikonte në mirëqenien e popullatës krajane.

Kryetari i Bashkësisë së vendit, Sead Gjeçbritaj tha se “ hapja e pikës kufitare do të ishte një veprim shumë i mirë për popullatën e kësaj ane, e cila aktualisht jetojnë në një zonë të izoluar. Kjo pikë kufitare mund të sjellë një zhvillim ekonomik e turistik dhe do ta parandalonte shpërnguljen e kësaj popullate” tha z. Gjeçbritaj.

Hapja e pikës kufitare në rajonin e Krajës do ti rikthente lidhjet tradicionale me Shkodrën dhe do të krijonte mundësi të reja zhvillimore si në fushën e ekonomisë ashtu edhe në atë të turizmit. a.s.

22

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

U përurua libri “Ulqini – Monumente, portrete, ngjarje” i publicis

Autor që shkruan në mënyrë të veçantë, me shumë dashuri “Në shkrimet kronike të tij kushtuar Kalasë dhe monumenteve kulturore-historike i zhvesh konkludimet e dyshimta që kanë lënë në shkrimet e dikurshme kronistët diletantë duke dashur me çdo kusht të na e mohojnë autoktoninë tonë, trashëgiminë kulturore dhe shpirtërore”, ka thënë publicisti Ali Llunji Ulqin – Në kuadër të Festivalit “Skena Verore” – Ulqini 2016, të mërkurën e kaluar është bërë përurimi i librit “Ulqini – Monumente, portrete, ngjarje” i autorit Ismet Karamanaga.

Shkrimtari Ali Llunji ka thënë se në këtë libër publicisti Karamanaga i ka vënë detyrë vetes të shkruaj për vendlindjen e tij, të cilën e konsideron pjesë të pandashme të jetës dhe veprimtarisë së tij.

Ai ka thënë se autori ”shkruan me maturi, ani pse ndonjëherë e rrëmbejnë edhe emocionet për monumentet kulturore-historike dhe fetare, për Kalanë e tij shumëshekullore duke vënë në spikamë të gjitha begatitë e lashta të saj”.

Llunji ka theksuar se Karamanaga tërthorazi, por edhe direkt, ia bën me dije opinionit lexues se perëndoi koha kur të huajt tentuan ta shtrembërojnë të vërtetën historike.

“Në shkrimet kronike të tij kushtuar Kalasë dhe monumenteve kulturore-historike i zhvesh konkludimet e dyshimta që kanë lënë në shkrimet e dikurshme kronistët diletantë duke dashur me çdo kusht të na e mohojnë autoktoninë tonë, trashëgiminë kulturore dhe shpirtërore”, është shprehur publicisti.

Duke theksuar se materia që ofron autori në këtë libër është e lehtë dhe

e kuptueshme, Llunji ka thënë se ajo shërben si lëndë dhe ndihmesë për qasje dhe studim më të thellë edhe për studiuesit dhe hulumtuesit, të cilët kanë për objekt studimi Ulqinin.

Në vështrimin e tij, publicisti Mustafë Canka ka thënë se Ismet Karamanaga është tashmë simbol i llojit të vet i Kalasë së Ulqinit, i kësaj ndërtese monumentale ku njerëzit jetojnë tash 2500 vjet.

Ai ka thënë se Karamanaga ka bërë shumë për Kalanë e Ulqinit, “sepse, ai çdo ditë, në mënyrë të palodhur, dëshmon, shkruan, flet dhe fotografitë ia nis botës” dhe se “as Kalaja e as Ulqini nuk ia kthyen, e as mund ta bëjnë, çdo gjë që bëri ai për to dhe për ne”.

Sipas Cankës, edhe ky libër është kontribut në këtë drejtim.

“Personazhe të përzgjedhura me kujdes, situata, monumentet tona kulturore-historike. Ismeti për të gjitha këto shkruan në mënyrën e vet, të veçantë, me shumë dashuri. Sepse, e vërteta e vjetër është: koha nuk ka mangësi përveç të metave tona dhe askush nuk është në gjendje të kuptojë vlerën e saj, përveç dashurisë”, ka thënë ai.

Gazetari Ismet Kallaba ka thënë se

pjesën kryesore të librit e zënë portretet e disa personaliteteve të cilët kanë lënë gjurmë në Ulqin.

“Në manualet e gazetarisë thuhet se personazh i përshtatshëm për portret mund të jetë çdo njeri. Dhe Ismet Karamanaga e ndjek më së miri këtë parim.

Personazhet e portreteve të tij nuk janë njerëz të njohur apo VIP-a siç i quajnë sot, por kryesisht njerëz të zakonshëm dhe të thjeshtë - muratorë, berberë, kamerierë, punonjës të hotelerisë, marangozë, mjekë popullorë, mësues, detarë, bejtexhinj, këpucarë, muzikantë etj. Secili nga ata ka diçka të veçantë që e bën të shquhet në jetën e tij. Disa prej tyre nuk jetojnë tashmë, por nëpërmjet portreteve të tij, Ismet Karamanaga i ka bërë të pavdekshëm”, ka thënë ai.

Kallaba ka thënë se autori është vrojtues kritik ndaj të gjitha dukurive negative në qytetin e tij, për të cilat flet hapur.

“Por ndonëse Ulqini i duket shpesh si një ‘anije e ngelur’ për shkak të gjendjes së përgjithshme, ai për të mbetet përgjithmonë ‘Ulqini florini’. Është kjo arsyeja pse libri përshkohet nga fryma pozitive”, është shprehur ai.

Gjatë përurimit, muzikanti Ali Zhygjeli, 82-vjeçar, ka luajtur në violinë një pjesë

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

23

KOH Javore A KOHA

stit Ismet Karamanaga

muzikore, ndërsa kanë lexuar bejte të thurura enkas për autorin e librit, Sytki Malohoxha dhe Silver Korda nëpërmjet videoregjistrimit.

Në fund të përurimit, autori Ismet Karamanaga ka bërë një prezantim të librit, duke shpjeguar se si e ka konceptuar atë, si i ka përzgjedhur personalitetet që ka përfshirë në libër dhe çfarë e ka

shtyrë për ta shkruar këtë libër, të cilin moderatori dr. Nail Draga e ka quajtur një libër homazh.

Libri “Ulqini – Monumente, portrete, ngjarje” është botuar me mbështetjen e Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave. Ky është libri i dytë i Ismet Karamanagës, i cili ka botuar më herët librin “Kalaja – Legjendë

dhe art”.

Me përurimin e librit “Ulqini – Monumente, portrete, ngjarje”, i organizuar nga Qendra e Kulturës – Ulqin dhe Shoqata e Miqve të Kalasë “Kalasë”, është mbyllur edicioni i 28-të i Festivalit “Skena Verore” – Ulqini 2016. i.k.

24

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Vështrim

Anekdota si shpre identitetit të popu

(Mbi librin “Plavjanët dhe gucianët në anekdota” (Plavljani i gusinjani u anedotama) të autor

Shaban Hasangjekaj

“Humori është instrument i ndjeshëm me të cilin njeriu u mbështetet sprovave të jetës me epërsinë e intelektit të vet. Ai është forcë gjithëpërfshirëse e ndjenjave njerëzore, kombinim i caqeve të larta të pjekurisë së intelektit. Ai është vertikal, ngase humbon te thellësira dhe merr atje ku janë shtresat më të pasura të viseve të shpirtit të njeriut. Qeshja është imanente pjellës së njeriut dhe njëra ndër virtytet më të çmuara të shpirtit të tij. Hulumtimet komparative të humorit ne do të na bindin se qeshja është nevojë e përgjithshme njerëzore, andaj ato janë prirje për shaka, dinakëri dhe satirë të qëndisur në krijimtari folklorike të shumë njerëzve”, janë këto fjalë me të cilat shprehet recensuesi i librit me titull “Plavjanët dhe gucianët në anekdota” të autorit Ibrahim Rekoviq, në recensionin e vet, prof. Faruk Dizdareviq, dhe në vazhdim shton: “Për ekzistimin e humorit është e nevojshme klima e durueshme e shpirtit e cila çlodhet në themel të tolerancës. Ajo është shumëfytyrëshe, siç janë shumëfytyrësh edhe njerëzit mendjehollë, njëri ndër të cilët është edhe punëtori i mirënjohur kulturor i Plavës, Ibrahim Rekoviq me frymëzim këmbëngulës dhe të qëndrueshëm në mbledhjen e lëndës.

E ka mbledhur dhe nga ajo ka përpiluar librin vërtetë të bukur dhe interesant

në të cilin janë përfshirë, radhitur dhe sistematizuar 301 anekdota. E ka titulluar ‘Plavjanët dhe gucianët në anekdota’.”

Roli dhe rëndësia e Ibrahim Rekoviq si organizues qëndron në atë se në përgjithësi ka vendosur të kryej këtë margaritar, e pastaj edhe në atë se si e ka përpiluar. Anekdotat e mbledhura janë shënuar me të folmen plavo-gucijane.

Në tregime hyhet mu ashtu siç duhet lehtë dhe shpejt. Në ato gati që nuk ka fjalë të tepërta, në ato askund nuk mungon ndonjë fjalë e domosdoshme, pa të cilën nuk mund të mendohet rrëfimi i suksesshëm artistik. Duke përciellur në këtë libër rrëfimet e bashkëqytetarëve dhe bashkatdhetarëve të vet, të njerëzve nga popullata, autori Rekoviq ka pasur në mendje shprehjen lapidare të kalitur në farktoren popullore.

Njeriu i Plavë-Gucisë nuk pranon çdo barcoletë, posaçërisht jo shakanë e zbrazët. Për atë, qeshja është lehtësim, rrallë herë pa udhëzim, dinakëri, mashtrim. Ato fuqishëm janë të ngjyrosura me koloritin lokal dhe i karakterizon specifiteti i llojit të veçantë.

Shikuar kronologjiket, këto anekdota përmbajtësish i takojnë harkut kohor prej ditëve të dikurshme, deri te këto të sotshmet. Personazhe të këtyre rrëfimeve të shkurtra shpirtërore janë

banorët e Plavës dhe Gucisë, fqinjët e tyre nga fshatrat periferike dhe ata të bashkësive vendore lokale - Murina, Andrijevica, Berani. Në numrin më të madh të rasteve, përmenden sipas emrit. Ata komunikojnë në mes veti, por edhe me milicët, zyrtarët komunalë, punëtorët e arsimit, hoxhallarët, tregtarët, pylltarët, mjekët, kushërinjtë etj.

Mozaik

ehje e ullatës

e enjte, 1 shtator 2016

25

KOH Javore A KOHA

Njeriu i Plavë-Gucisë nuk pranon çdo barcoletë, posaçërisht jo shakanë e zbrazët. Për atë, qeshja është lehtësim, rrallë herë pa udhëzim, dinakëri, mashtrim. Ato fuqishëm janë të ngjyrosura me koloritin lokal dhe i karakterizon specifiteti i llojit të veçantë

rit Ibrahim Rekoviq)

Autori Ibrahim Rekoviq pohon se asnjë anekdotë e përfshirë në këtë libër nuk është e trilluar. Gati për të gjitha dihen krijuesit (autorët) e tyre. Këto rrëfime të shkurtra shpirtërore të përfshira në librin e Rekoviqit, janë të treguara me folje lokale, që këtë dokument e bëjnë më interesant. Leksikun e Plavë-Gucisë, e karakterizojnë, pos tjerash, arealet specifike fonologjike, ngjyrosja arkaike, fonetike, si dhe përdorimi i veçantë i orientalizmit dhe fjalëve të tjera të huaja. E folmja specifike e Plavë-Gucisë në themel ka qëndruar dhe ka mbijetuar kohërat e ndikimit të fuqishëm të gjuhëve të ndryshme të rrethinës dhe orvatjes së fshirjes së saj nga kujtesa popullore.

Humorin e Plavë-Gucisë e veçojnë: qartësia e shpirtit, mendjehollësia, mendjemprehtësia, ndjenja e mburrjes dhe mënyra proverbiale e shprehjes. Të bashkuara në tërësi, të gjitha ato dhe cilësitë tjera do të mund të karakterizohen si bërthamë qenësore të karakterit strukturor të shumicës së banorëve të këtij territori.

Me analizën e përmbajtjes së anekdotave të Plavë-Gucisë, konfirmohet se ato pos që shfaqin nevojën gjithë njerëzore për mahi, qeshje dhe mendjehollësi, posedojnë edhe shenja lokale - rajonale.

Anekdota plavo-gucijane, paraqet një prej burimeve më të besueshme për hulumtime kokaterologjike, e me gjithë këtë edhe për studimin e kushtëzuar reciprok të kulturës dhe personazhit si përfaqësuesit tipik të asaj kulture.

Librin me titull “Plavjanët dhe gucianët në anekdota” (Plavljani i gusijani u anekdotama) të autorit Ibrahim - Ibro Rekoviq, redaktor i të cilit është akademiku prof. dr. Sherbo Rastoder, recensent: akademi-

ku i ndjerë Alija Xhogoviq, dhe historiani i artit: prof. Faruk Dizdareviq, lektor dhe korrektor: akademiku prof. Zuvdija Hoxhiq, e botoi shtëpia botuese “Allmanah” në vitin 2016. Është shtypur në shtypshkronjën “Grafo Bale” në Podgoricë dhe përbëhet prej 160 faqesh.

Burimin e lëndës të përfshirë në këtë libër, autori Rekoviq, me dinjitet dhe përkushtim e ka ndarë, radhitur dhe sistemuar në anekdota (301 sosh); legjenda (5 sosh): 1.

Legjenda mbi krijimin e Plavës dhe Gucisë, 2. Legjenda mbi krijimin e Liqenit të Plavës, 3. Legjenda mbi krijimin e Liqenit të Hridit, 4. Legjenda mbi “Ishullin e lundrueshëm” në Liqenin e Visitorrit, dhe Legjenda mbi Bjeshkët e Nëmuna, dhe Përkujtim në një vistër fjalësh dhe termash të radhitura dhe sistemuara sipas radhitjes alfabetike.

Libri është botuar me mbështetjen dhe përkrahjen financiare të Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave në Mal të Zi. Redaktori i librit në fjalë, akademiku prof. dr. Sherbo Rastodder, në vlerësimin e vet kushtuar veprës shprehet: “Thjeshtë në kërkim për përgjigjet e pranueshme në provokime dhe nevoja të njeriut modern kërkohen përgjigje të pranueshme. Ato gjenden në mençuritë e vërtetuara në të cilat të gjithë shquhen. Secili fiton çka meriton, e askush nuk humbë, veçanërisht jo atë që i është e shtrenjtë - e çmuar.

Pak janë asish të cilat ato i kuptojnë e veçanërisht asish të cilët konsiderojnë të vlershme përpjekjen qe e gjithë ajo të mblidhet, sistematizohet dhe formësohet, ashtu që çdo të interesuarit të jetë i kuptueshëm dhe i afrueshëm. Për fat, ekzistojnë njerëzit sikurse Ibrahim Rekoviq, të cilët me afsh hulumtuesi dhe

kërkuesi të palodhshëm nëpër ‘shoshën’ e vet mbledhëse, t’i stivojë ato dhe t’i ruajë nga harresa”.

Ndërkaq, recensuesi i ndjerë, akademiku prof. Alija Xhogoviq, në recensionin e vet kushtuar librit, pohon: “Treva e Plavë-Gucisë në tërë komponentët e kulturës, në veçanti gjuhës dhe krijimtarisë intelektuale e shpirtërore, është hartë autoktone në mes të majeve më të larta të Bjeshkëve të Nëmuna, rreth burimeve të lumenjve të shpejtë, burimeve e krojeve, pyjeve dhe lartësive, semiotike mitike dhe bukurisë përrallëzore. Në këtë trevë secili njeri është kreativ në ndonjë lëmi të artit: mashkulli është tregimtar, këngëtar pran instrumentit të cilin vet e ka punuar, lojtar me krah, shkrues në gurë dhe pergament dhe pran të gjithash krijues i argëtimit sipas masës së vet të humorit - të mahitet dhe askënd mos ta ofendojë, të qeshet, por ajo të mos jetë qëllimkeqe dhe cinike, gruaja këtu është thurrëse dhe qëndisëse, endëse dhe këngëtare e zërit të qetë dhe fytit të bardhë. Vashëza këtu është zanë mali, kurse djaloshi syçiltër dhe fluturues në Pegaz”.

Përndryshe, Ibrahim - Ibro Rekoviq deri më tani ka botuar librat: “Margaritarët e Plavë-Gucisë” - anekdota (Plavsko-Gusinjski biseri - anekdota), më 2014; “Ambienti i humbur” - monografi - vizatime (Izgubljeni ambijent - monografija - crteži), më 2008; “Fjalor i të folmes së Plavë-Gucisë” (Riječnik Plavsko-Gusinjkog govora), më 2013; “Plavjanët dhe gucianët në anekdota” (Plavljani i gusijani u anekdotama), më 2016.

Pos krijimtarisë letrare, Ibrahim Rekoviq intensivisht merret edhe me pikturë. Ai është piktor akademik. Është në pension.

Jeton dhe krijon në Plavë.

26

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

Javore A KOHA KOH

Në Tuz u promovua libri “Bajraktarët e Kojës gjatë shekullit XX, Pr

Ndriçim i figurave të shq në të kaluarën historike Tuz- Në Qendrën Kulturore-Informative “Malësia” në Tuz është bërë promovimi i librit “Bajraktarët e Kojës gjatë shekullit XX, Prëtash Zeka dhe Gjokë Pretashi Ulaj” të autorit MA. Rrok Gjolaj, i organizuar nga Universiteti privat Fama në Prishtinë.

Në këtë përurim kanë qenë të pranishëm autoritete të shumta, si sekretari i ambasadës së Kosovës në Mal të Zi Blerim Xhemali, nënkryetari i Bashkisë së Malësisë së Madhe Sytki Ndrecaj, kryetari i KU të Tuzit Abedin Axhoviq, klerikë dhe personalitete të fushave të ndryshme jetësore, familjarë dhe të afërm të familjes së bajraktarëve dhe qytetarë të thjeshtë.

Mbrëmja është moderuar nga aktorja nga Shkodra Rajmonda Marku, kurse kanë folur Patër Pashko Gojçaj, Maliq Çunmulaj, Pjetër Lucaj, Prof. Dr. Anton Berishaj, Prof. Dr. Frashër Demaj, Prof. Pjetër Ivezaj, Pjetër Kolçaj dhe autori Rrok Gjolaj.

Famullitari i mbi tre dekadave në Kojë Patër Pashko Gojçaj përpara auditorit ka folur mbi protagonistin kryesor në libër, Gjokë Pretashin Ulaj i cili sipas tij ka qenë një model edhe si bajraktar por edhe si njeri i zakonshëm, një person që ka jetuar me kohën dhe që i është adaptuar çdo periudhe kohore dhe çdo sfide të jetës duke sjellur përherë frymë pozitive tek çdo njeri që e ka njohur dhe ka patur relata me të.

Në të njëjtën kohë Smajl Çunmulaj duke folur për librin ka thënë se me veprimtari të tilla po hedhim dritë mbi lavdishmërinë tonë të ndritur të të kaluerës historike të Malësisë së Madhe e më gjerë duke potencuar kështu shumë personalitete që kanë kontribuar për çështje kombëtare në tërësi.

“Autori Gjolaj në mënyrë të detajur dhe të argumentuar ka përmbledhur të dhënat historike duke i qartësur në detaje se si ka funksionuar shoqëria shqiptare në Malësi, nëpërmjet institucionit të bajraktarizmit apo siç ai e quan shpesh, flamurtarizmit.

Në momentin që do ta lexoni këtë libër, do të kuptoni se çfarë potenciali indi-

vidual kemi patur në bajraktarin e Kojës Pretash Zekën e që me plot të drejtë, autori e përshkruan si simbol të urtisë dhe të trimërisë në funksion të mbrojtjes së trojeve shqiptare”, u shpreh ndër të tjera Çunmulaj duke shtuar se edhe në vijim duhet të punohet drejt hulumtimeve dhe zbardhjes së ngjarjeve dhe personaliteteve të kohës që jetuan, vepruan e sakrifikuan në periudha të ndryshme për ruajtjen e trojeve të Malësisë së Madhe.

Ndërkaq Pjetër Lucaj, këtë vepër të autorit Rrok Gjolaj e vlerësoi si një punë të çmuar dhe me vlerë që potencon personazhe nga historiografia e Kojës dhe Malësisë në tërësi e të cilët sipas tij duhet të shërbejnë si shembull dhe të mos lihen në harresë nga gjeneratat pasardhëse.

“Datat dhe personalitetet e shënuara të një fisi, bajraku apo vëllazërie, kanë rëndësi të veçantë në historinë e një poulli. Ato duhet shënuar dhe përkujtuar. Fytyrat emblematike siç janë babë e

bir, Prëtash Zeka dhe Gjokë Prëtashi Ulaj edhe pse nga Koja e vogël, kanë bërë dhe kanë lënë pas vetes vepra të mëdha.

Ata arritën që gjatë jetës t’i ngrisin vetes përmendore me fjalë e me vepra. Andaj autori Gjolaj, veprat e tyre i ka përjetësuar në këtë libër e që do të mbesë dëshmi për gjeneratat e sotme dhe gjeneratat pasardhëse”, u shpreh ndër të tjera Lucaj.

Prof. Dr. Anton Berishaj e ka cilësuar këtë përpjekje të familjes Ulaj ndaj të parëve të tyre si një gjest pozitiv që duhet shërbyer si shembull duke apeluar që nisma të tilla të ndërmarrin edhe familje dhe fshatra të tjera me qëllim dokumentimin e historisë tonë të lavdishme të së kaluerës.

Redaktorët e Librit Frashër Demaj dhe Pjetër Ivezaj këtë vepër e kanë konsideruar si punë të çmuar, kolosale dhe me vlerë që mund të shërbejë shumë mirë për studjues të tjerë të cilët mund t’i referohen këtij libri për hulumtime të mëtejshme të figurave historike të Malësisë

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

27

KOH Javore A KOHA

ëtash Zeka dhe Gjokë Pretash Ulaj” i autorit Rrok Gjolaj

quara dhe veprave të tyre të Kojës dhe Malësisë

por jo vetëm.

“Autorin Gjolaj e përgëzoj për përpjekjen e tij që ka sjellur copëza historie në mënyrë konkrete dhe nga këto copëza pastaj të bëjmë tërësinë e një historie të munguar për shqiptarët në Malësi. Ky është një trajtim i rëndësishëm për zbardhjen e historisë së Malësisë së Madhe në përgjithësi. Në historiografinë dhe publicistikën shqiptare gjithnjë e më shumë po i kushtohet vëmëndje historisë lokale si pjesë e rëndësishme e tërësisë së gjithëmbarshme të historisë së popullit shqiptar.

Rol të rëndësishëm në shek 19 dhe fillimshekullin 20 kishin zonat e ndyshme të gjeografisë shqiptare si Plava, Gucia, Hoti, Gruda, Kelmendi, Trieshi, Koja, etj”, u shpreh redaktori i librit Frashër Demaj, rektor i Universitetit “Fama” në Prushtinë.

Ai më tej sqaroi se në funksion të zbardhjes së ngjarjeve dhe personaliteteve historike, hyn edhe botimi i autorit Rrok Gjolaj i cili është përpjekje serioze që tra-

jton gjithanshëm aspekte të ndyshme nga jeta e përdithsme, ngjarje të shënuara, figuara, përfaqësues të familjeve të mëdha e kontributore, bajraktarët e Kojës, etj, duke veçuar trajtimin e gjithanshëm të ngjarjeve dhe personaliteteve të zonës.

Për librin ka folur Prof. Pjetër Ivezaj, bashkëredaktor i librit dhe Pjetër Kolçaj në emër të familjes së pasardhësve të Bajraktarëve të Kojës, familjes Ulaj.

Autori i librit “Bajraktarët e Kojës gjatë shekullit XX, Prëtash Zeka dhe Gjokë Pretash Ulaj” Rrok Gjolaj, duke përshëndetur dhe falënderuar auditorin pjesëmarrës në këtë ceremoni përurimi ka folur për burimin e inspirimit të tij për të shkruar këtë libër duke thënë se që nga mosha e re ka qenë i interesuar të dijë dhe të njihet me historinë e lavdishme të Malësisë dhe për figurat eminente.

“Njohja dhe takimet e shpeshta me të ndjerin Gjokë Prëtash Zekën i cili me paraqit-

jen e tij, zërin e tij jo vetëm mua por ka bërë për vetë të gjithë ata që së paku një herë kanë ndenjur me të e unë pata fatin të rri shumë herë me të dhe nga ai të shënoj shumë gjëra që më thoshte që për herë të parë po t’i flas ty. Të shkruash për këto dy figura madhore të fshatit të Kojës, nuk ka qenë e lehtë pasi është dashur të kombinohen shumë çështje dhe fusha të ndryshme të shkencës jo vetëm nga historia por dhe publicistika me të dhënat gojore, etj. Unë mendoj që kam vendosur vetëm një gurë në një themel të madh që ka Malësia e Madhe në këtë fushë, duke e konsideruar një kontribut të vogël dhe modest ndaj veprës që kanë bërë këto dy personaliteve dhe figurat e tjera të shquara në Hot, Këlmend, Kastrat, Shkrel, Grudë, Triesh e Kojë. Kemi obligim që t’u përkulemi dhe t’i ndriçojmë pasi puna e tyre është madhore dhe e pazëvendësueshme”, theksoi autori i librit Rrok Gjolaj.

Libri “Bajraktarët e Kojës gjatë shekullit XX, Prëtash Zeka dhe Gjokë Prëtashi” ka dokumentuar brenda kopertinave të tij një kronologji të ngjarjeve të zhvilluara në Kojë dhe Malësi duke filluar nga origjina e Kojës, të dhënat gjeografike e territoriale për Kojën, origjina e emrit Kojë, historik i Kuçit ku bënte pjesë administrativisht Koja, lashtësia e toponimeve të vendbanimit, histori qindra dhe mijëra vjeçare nga nëntoka e Kojës si eksponatet e ndyshme arkeologjike, etj, organizimi i jetës shoqërore dhe institucionale, të dhëna për bajrakun e Kojës, Vojvoda i Kojës, arsimimi në Kojë, të dhëna për familjen e bajraktarit të Kojës (Prëtash Zekës) , ngritja e flamurit kombëtar në Deçiq, Koja në luftën e Koplikut, migrimi dhe emigrimi i Kojasve dhe shumë tematika të tjera të cilat shpalosin në detaje jetën, veprimtarinë dhe virtytet e larta morale e njerëzore që i kanë karakterizuar banorët e Kojës dhe të Malësisë ndër shekuj.

Libri është botuar nga enti botues “Gjergj t.u.

Fishta” në Lezhë.

28

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

Kujtime rreth shoqërimit me kryearqipeshkvin Rrok Mirdita (3)

Gërmimet tenden në qytetin e Shasi Dr.Bahri Brisku

Erdhi për të më takuar një mik nga Shkodra, i cili e dinte se unë e kisha mik të ngushtë Arqipeshkëv Rrok Mirditën. Pas bisedës së zakonshme miku Hasani, nisi të tregojë qëllimin e ardhjes së tij.

- Vajza ma ka kryer gjimnazin me sukses të dalluar. Si ajo edhe ne prindërit kemi dëshirë të madhe që kjo të studiojë diku jashtë! Asaj iu ka mbushur mendja që të studiojë historinë. Në këtë lëndë vazhdimisht ka shënuar rezultate cilësore. Kështu që ka krijuar një bazë të lakmueshme.

Gjuhën italiane e njeh shkëlqyeshëm.

Ndaj kemi menduar që kjo të regjistrojë lëndën e historisë në Napoli të Italisë.

- Përse të rropatet vajza deri në Itali që të mësojë historinë, të cilën lëndë ka mundësi që ta kryejë në Tiranë! Shkuarja për studime në Itali vajzës i kushton bukur shumë. Nuk e di se sa je i njohur për shpenzimet dhe a ke ti mundësi që t’i përballosh atë mori shpenzimesh, të cilat sipas meje janë tërësisht të panevojshme. Pastaj ti e di që historia kombëtare në mënyrë të veçantë mësohet me program më gjerë në Universitetin e Tiranës.Jashta historisë kombëtare mësohet si lëndë paushalle e rangut të tretë!... i thashë unë.

- Fare mirë të kuptova Bahri, por asaj iu ka mbushur mendja që të shkojë në studime në Itali. Këtu çmohen vetëm ata individë që kryejnë studimet jashtë! Këta që i kryejnë në vend, askush nuk i përfill!

Ndaj të lutem që ti e unë një ditë të shkojmë te Dom Rroku në Tiranë që t’i lutemi që të na ndihmojë për regjistrimin e vajzës atje. Ai me siguri mundet me na bërë këtë nderë se ka lidhje të forta jo vetëm me Vatikanin, por edhe me Universitetet e Italisë. Rrokut i hapen të gjitha dyert që i interesojnë. Për mundësitë e tij si dhe për karakterin dhe bujarinë e tij, më kanë folur shumë personalitete të larta shtetërore!

Bahri, aq është e preokupuar vajza për studime jashtë vendit sa që frikohem që të mos e përfshijë ndonjë depresion i rëndë. Pra, të lutem që të shkojmë te ky miku yt në Tiranë që të rehatoj mendjen edhe unë!

Një ditë përpara dreke, shkuam te miku i Dom Rrok Mirditës. Ai na priti në mënyrë dinjitoze përkundër faktit që kishte disa punëtorë që kishin ardhur për t’ia rregulluar parkun. Pa e zgjatur shumë ia shpjegova qëllimin e ardhjes sonë. Kërkesën time e priti me një mirëkuptim duke manifestuar kënaqësi të dukshme.

- Po ju premtoj që do të angazhohem në mënyrë të veçantë, që këtë studente ta regjistrojmë në atë fakultet që ajo ka dëshirë, por unë ju kisha këshilluar që sa i përket lëndës që dëshiron ajo ta regjistrojmë në Napoli të Italisë, rehat mundet që ta kryejë edhe në Tiranë pa telashe e shpenzime. Por pasi ju është mbushur mendja asaj dhe ju prindërve, regjistrojeni në Itali. Mi sillni dokumentet e nevojshme për regjistrime!

Pas një pauze, Dom Rroku kishte thirrur me telefon një shok të tij në Itali, të cilit i kishte kërkuar që t’ia shënojnë të gjitha dokumentet që nevojiten atje për regjistrimin e studentëve. Atij i tha që të interesohet që a ka vend në grupin e historisë. Pa kaluar njëzet minuta, erdhi nga zyria në lokalin e pritjeve, ku na

kishte vendosur dhe me prore gëzim, na lajmëroi që në grupin e katedrës së historisë për studentë të jashtëm paska vend.

Pas një jave ia dërguam atij komplet dokumentet e duhura dhe pas dy ditësh më lajmëroi me telefon që vajza e zotëri Hasanit është pranuar në fakultet.

- Të bëhet gati për udhëtim se ligjëratat atje fillojnë pas një jave – tha Dom Rroku në telefon.

Kur personalisht shkova në shtëpinë e Hasanit dhe e njoftova për regjistrimin e vajzës ai dhe sidomos vajza e tij fluturuan nga gëzimi...

SHASI ËSHTË KODRA E SHENJTË PËR SHQIPTARËT ASHTU SIÇ E KANË ORTODOKSËT NË GREQI Pasi dëgjuam legjendat nga bariu i cili quhej Shaban e që shtëpinë e kishte pranë ish-kryetarit të Komunës së Anës së Malit (Tahir Çapriqit) i cili ka qenë dashamirës i dalluar i arsimit dhe siç na foli Shabani – kur kryetari i Ulqinit Cafa

Mozaik

ncioze it Begu kërkonte mjete për ujësjellës, Tahir Çapriqi (gjyshi i poetit tonë të mirënjohur Basri Çapriqit), kërkonte mjete nga Mali i Zi që në Anë të Malit të ndërtoheshin shkolla në të gjitha katundet.

Mbasi vërejta që Dom Rroku dëshiron që diçka të na flasë, ua tërhoqa vërejtjen përcjellësve: - Ta dëgjojmë Dom Rrokun!

- Sikur të siguroheshin disa mjete financiare, - tha ai, kishte qenë shumë mirë që t’i hyhet meremetimit të disa ndërtesave ekzistuese të Shasit, i cili për ne shqiptarët ka peshë më të madhe se Kodra e Shenjtë e ortodoksëve që gjendet në Greqi. As vetë nuk jemi të vetëdijshëm për vlerën e kësaj Kodrës së Shasit, e cila me meremetimin e rrugës dhe rrugicave së bashku me ripërtëritjen e Kalasë dhe disa ndërtesave, do të përfitonim një ambient pelegrinazhi të rangut të parë.

Mrekullitë historike që i disponon kjo Kodër e Shenjtë, janë të veçanta jo vetëm për Ballkanin, por edhe më gjerë! – na tha

e enjte, 1 shtator 2016

29

KOH Javore A KOHA

Shfrytëzime të tilla kanë kryer edhe disa grupe studiuesish tjerë, por kësaj radhe beogradasit kryen edhe një skandal të turpshëm: Ata vendosen në gropat e tilla disa kryqa, të cilët i kishin sjellë me vete. Ata kishin qenë kryqa sllavo-ortodoks. Pastaj i mbuluan dhe i rrafshuan hendeqet dhe gropat

Dom Rroku i cili ishte i paisur me vizione të mrekullueshme lidhur me domosdoshmërinë e së ardhmes së Shasit, i cili kësaj hapësire historike shqiptare, nuk i jepte vetëm dimensione fetare, por edhe historike, të cilat për ne paraqisnin një thesar brilant të fjetur në këtë hapësirë!

Duke u ulur teposhtë nga Kalaja, takuam dy persona të huaj që kishin ardhur në vizitë të këtij konglomerati të kulturës shqiptare.

- Përkundra faktit që në opinion qarkullojnë informime të pakta për Shasin, bota është e interesuar për këtë Kodër të Shenjtë – tha Dom Rroku.

- Sikur këtë vend dhe këto katedrale i kishte dikush tjetër do të kishte lulëzuar kjo kodër, por mbasi objektet janë (tonat) dhe duke u ndodhur aty ku ndodhemi, ende nuk kemi arritur që t’i vejmë dorën e merituar këtij mozaiku kulturor, - tha arsimtari Tomë Ndreu.

- Kishin pas ardhur këtu disa studiues nga Beogradi dhe kishin punësuar një

grup punëtorësh që të hapin gropa dhe hendeqe. Tërë objektet që zbulonin i sistematizonin në paketa dhe kutia. Një ditë (sipas thënies së një punëtori të këtuhit) – tha Shabani, paskan ardhur tre persona nga Cetina dhe u interesuan se çka kanë gjetur. Tinëzi atyre studiuesve të Beogradit, pyetnin ngadalë punëtorët se çka kanë zbuluar gjatë kërkimeve të tyre!? Pasi u informuan pjesërisht për objektet që kishin zbuluar pranë katedrales, vajtën në çadrën e beogradasve prej nga dëgjohej një zhurmë nga biseda. Zgjatja e kësaj gjendje të tensionuar bëri që mosmarrëveshja mes tyre ishte mjaft e komplikuar!...

Ndodhia i takon kohës së paraluftës së ish mbretërisë Jugosllave, e cila e kishte gllabëruar që ë vitinn1918 Malin e Zi i cili përpiqej që të sajojë një lloj autonomie malaziase, kurse beogradasit kishin nisur hulumtimet pa i pyetur vendasit malazezë...

Cetinasit kur dolën nga takimi me beogradasit bisedonin zhurmshëm duke i fajësuar beogradasit që nuk i kanë përfillur malazezët për fillimin e studimeve të tyre në Shas, ku kanë gjetur një mori asortimentesh me vlera të mëdha historike, kishte pas thënë njëri nga cetinasit!

Ekspedita të tilla kanë kryer edhe disa grupe studiuesish të tjerë, por kësaj radhe beogradasit kryen edhe një skandal të turpshëm: Ata vendosën në gropat e tilla disa kryqa, të cilët i kishin sjellë me vete. Ata kishin qenë kryqa sllavo-ortodoksë. Pastaj i mbuluan dhe i rrafshuan hendeqet dhe gropat. Ky fakt nuk është i ekzagjeruar. Shabani e kishte dëgjuar këtë nga një punëtor i cili kishte punuar me javë aty. Pikërisht kështu i ka thënë Jupit Gjeloshaj nga Kravari, babai i tij që kishte qenë pjesë e asaj pune studimore në Shas.

30

Mozaik

e enjte, 1 shtator 2016

Javore KOHA

SHKA “Rapsha” organizoi logun tradicional të Vitojës

Tuboi qindra bashkatdhetarë nga vendi e diaspora Shoqata kulturore-artistike “Rapsha“ ka organizuar edhe këtë vit logun tradicional të Vitojës me rastin e festës së Hotit, Shën Gjonit. Vendi piktoresk, natyra e bukur, uji burimor dhe i kristaltë janë vetëm disa nga motivet të cilat bëjnë që ky vend i vogël çdo vit të tubojë me dhjetëra dhe qindra banorë të Malësisë por edhe bashkatdhetarë nga diaspora shqiptare të cilët për disa orë qëndrojnë në këtë log duke u shoqëruar e biseduar me njëri-tjetrin .

Edhe këtë vit logu i Vitojës që ka një lashtësi shekullore tërhoqi një numër të madh vizitorësh si nga vendi ashtu edhe nga diaspora shqiptare të cilët qëndruan për disa orë në këtë ambient. Në logun e sivjetëm të pranishmit i kanë argëtuar këngëtaret nga Shqipëria Anjeza Ndoj dhe Vida Kurora.

Sipas kryetarit të Shoqatës kulturore-ar-

tistike “Rapsha“, kjo shoqatë ka vite që e organizon logun e Vitojës, si log tashmë tradiconal dhe i cili sipas tij është organizim i mirëpritur nga të gjithë, pasi siç tha ai, me dhjetra e qindra bashkëkombas tubohen duke biseduar me njëritjetrin, e sidomos për të rinjtë është kthyer në një pikë takimi favorizuese pasi shumë nga ata të cilët jetojnë jashtë vendlindjes, kanë mundësi të njihen me bashkëmoshatarët e tyre që jetojnë në Malësi.

“Ky tubim si synim kryesor ka të bashkojë krejt Malësinë në një vend si banorët vendas ashtu edhe mërgimtarët të cilët qëndrojnë në pushime verore pranë të afërmve të tyre. Ky tubim me rastin e Shën Gjonit, festës së bajrakut të Hotit, organizohet çdo vit nga shoqata jonë dhe kemi bërë përpjekje çdo vit që ky manifestim të jetë sa më madhështor ashtu siç

është edhe këtë vit, ku siç keni parë, janë tubuan me qindra njerëz”, theksoi kyetari i shoqatës “Rapsha“, Lucë Junçaj.

Vitoja vite me radhë ka qenë vend i cili ka tërhequr shumë njerëz si vendas, kalimtarë të rastit ashtu edhe të huaj. Burimet e pastra dhe vendi atraktiv që ofron Vitoja janë bërë tërheqëse për vizitorët të cilët kalojnë një pjesë të mirë të ditës gjatë stinës së verës.

Këto dukuri si dhe shumë të tjera kanë bërë që Vitoja ta fitojë tashmë epitetin e vendit të preferuar dhe të dashur për mijëra njerëz që duan të relaksohen dhe të argëtohen përmes shumë lojrave tradicionale që terreni i këtij vendi i mundëson.

Kujtojmë se të gjitha malet e Malësisë i kanë logjet e tyre dhe ato mbahen për çdo vit në trevat anembanë Malësisë. t.u

Sport

e enjte, 1 shtator 2016

31

KOH Javore A KOHA

Talenti 16-vjeçar Egzon Alili

Shqiptari i parë që firmos një kontratë me Real Madrid Talenti 16-vjeçar nga Kumanova e Maqedonisë, Egzon Alili, ka nënshkruar një kontratë 7-vjeçare me kampionët e Evropës. Ai ka thënë se është shumë i lumtur që është pjesë e Realit, pasi që i është plotësuar një ëndërr si futbollist profesionist dhe se uron të ketë një karrierë të pasur si të Ronaldos Ai nuk e kishte besuar se do të vinte një ditë dhe do të takonte yjet e futbollit evropian dhe të Real Madridit “live”. Për më tepër ky shqiptar për pak ditë do të jetë bashkëlojtar me ta.

Talenti 16-vjeçar nga Kumanova e Maqedonisë, Egzon Alili, ka nënshkruar një kontratë 7-vjeçare me kampionët e Evropës. Për mediat e Maqedonisë, ai ka rrëfyer ditën që ka kaluar te skuadra e madhe dhe takimet me Ronaldon, Rodriguez e të tjerë.

“Ishte hera e dytë që vizitova Madridin dhe stadiumin ‘Bernabeu’. Herën e parë

kam qëndruar nëntë ditë, tani dy ditë.

Fillimisht nuk më besohej se jam unë.

Stadiumi ishte i madh. Atmosfera ishte shumë e mirë. Të gjithë lojtarët erdhën dhe më vizituan. Jam shumë i lumtur që jam pjesë e Realit, pasi më është plotësuar një ëndërr si futbollist profesionist.

Uroj që të kem një karrierë të pasur si e Ronaldos”, e nis rrëfimin e tij Egzoni.

Alili ka pasur një bashkëbisedim me James Rodriguez, nga i cili ka kërkuar që t’ia japë fanellën me numrin 10.

“Po, fola me James Rodriguez dhe ndoshta ma jep fanellën me numrin 10”,

tregon Alili.

Talenti i madh nga Kumanova rrëfen edhe për atë se çka i ka thënë ylli i futbollit evropian dhe botëror, Cristiano Ronaldo, dhe këshillat e tij.

“Po më kujton veten kur isha i vogël.

Duhesh të punosh shumë për të arritur në nivelin tim, më tha Ronaldo”, tregon Alili që të premten do të prezantohet si lojtar i ri i ekipit të parë të Real Madridit.

Egzon Alili nga SV Ried kaloi te gjiganti spanjoll, Real Madridi, duke nënshkruar kontratë 7-vjeçare.

(Kohapress)