KOHA Javore Podgoricë e enjte, 25 gusht 2016 Viti XV Numër 728 Çmimi 0,50
Thesari i anatemuar i Shasit ISSN 1800-5969
Çështja e demarkacionit të kufirit midis Kosovës dhe Malit të Zi
Samit me interes për të gjithë shqiptarët
2
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Përmbajtje
Njohje me problematikat e kthimit të pronës në Valdanos
fq 4
Javore KOHA
Forca dhe UDSH arrijnë marrëveshje për koalicion fq 5
Pavarësia e Kosovës nga Shqipëria fq 10
Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (Sistem Inxhinjer & redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.org Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen
Lumi i Anton Gojçajt... fq 12
Gatishmëri për investime të ndryshme fq 18
Përmbajtje
e enjte, 25 gusht 2016
3
Javore KOHA
Era Istrefi imazh i firmës së njohur britanike fq 20
Gjurmë të pashlyer në punë dhe jetën e përditshme fq 23
Mirënjohje dhe falenderim për mërgimtarët kontribues ndaj Malësisë fq 26
Vepër madhore që i paraprin shenjtërimit të humanistes globale fq 28
Vulë në hapësirat mentale dhe emotive të njeriut bashkëkohor fq 29
Konkurs Dërgoni fotografitë në email: kohajavore@t-com.me
4
Ngjarje javore
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Nënkryetari i Qeverisë së Malit të Zi, Millorad Vujoviq, vizitoi të enjten Ulqinin
Njohje me problematikat e kthimit të pronës në Valdanos Ulqin – Nënkryetari i Qeverisë së Malit të Zi, Millorad Vujoviq, i shoqëruar nga këshilltarët e tij, ka vizituar të enjten Ulqinin dhe Valdanosin me ftesë të Këshillit për Restitucion të Drejtë. Qëllimi i kësaj vizite ka qenë njohja me problemet lidhur me kthimin e pronës së marrë nga pronarët e mëparshëm në lokalitetin e Valdanosit. Ai është pritur fillimisht nga kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, dhe më pas ka vizituar Valdanosin. Nga zyra e nënkryetarit Vujoviq
kanë njoftuar se ai është interesuar sidomos me problemin e kthimit të pronës në Valdanos dhe arsyet se pse kjo pronë nuk iu është kthyer deri tani pronarëve të mëparshëm. Ai është njoftuar për problemin e kthimit të pronës në Valdanos nga kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, kryetari i Këshillit për Restitucion të Drejtë, Latif Gorana, përfaqësues të familjeve që kërkojnë kthimin e pronave dhe nga përfaqësues të organizatave joqeveritare lokale.
Nënkryetari i Qeverisë së Malit të Zi ka vlerësuar se Valdanosi është njëri prej shembujve më të këqinj të restitucionit të pasuksesshëm dhe të dështuar të pronës në Mal të Zi. Sipas tij, “e vetmja mënyrë e daljes nga kjo situatë është inicimi i ndryshimit të Ligjit të tashëm të ndryshuar dhe kthimit të tij në versionin burimor, tekstin bazë të ligjit të miratuar në vitin 2004”. (Kohapress)
Ngjarje javore
e enjte, 25 gusht 2016
5
Javore KOHA
Në prag të zgjedhjeve parlamentare të tetorit
Forca dhe UDSH arrijnë marrëveshje për koalicion Ulqin – Forca e Re Demokratike dhe Unioni Demokratik i Shqiptarëve do të garojnë me listë të përbashkët në zgjedhjet e ardhshme parlamentare që do të mbahen më 16 tetor. Kryetari i Forcës së Re Demokratike, Nazif Cungu, dhe ai i UDSH-së, Mehmet Zenka, kanë njoftuar nëpërmjet një deklarate për shtyp se këto dy parti kanë arritur marrëveshje për koalicion. “Të dy grupet janë plotësisht të dakorduara që koalicioni i përbashkët i Forcës dhe Unionit është i mirëpritur dhe domosdoshmëri për realizimin e të drejtave të shqiptarëve në Mal të Zi.
Grumbullimi i potencialit të dy subjekteve janë garanci e realizimit më efikas të synimeve dhe programeve politike dhe në interesin e përgjithshëm të shqiptarëve”, thuhet në deklaratë. Forca dhe UDSH bëjnë të ditur se janë duke vazhduar bisedimet me subjektet tjera politike shqiptare dhe se janë të hapur për përfshirjen e të gjitha subjekteve në një listë të vetme. Koalicioni ndërmjet Forcës së Re Demokratike dhe UDSH-së u arrit vetëm disa ditë pasi që Partia Demokratike deklaroi se bartës i listës për deputetë të kësaj partie në zgjedhjet parlamen-
tare do të jetë Gëzim Hajdinaga, ishministër i Popujve Pakicë dhe i Grupeve Etnike në Qeverinë e Malit të Zi dhe ishkryetar i Komunës së Ulqinit. Duke ditur rrethanat politike dhe përçarjen e subjekteve politike shqiptare në Mal të Zi, tashmë është e qartë se në zgjedhjet e ardhshme parlamentare do të ketë dy lista shqiptare, ndërkohë që është paralajmëruar se mund të jetë edhe një listë e tretë. Në përbërjen aktuale, subjektet politike shqiptare përfaqësohen me dy deputetë në Kuvendin e Malit të Zi. (Kohapress)
6
Vështrime & Opinione
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Çështja e demarkacionit të kufirit midis Kosovës dhe Malit të Zi
Zgjidhja e përkoh sipas modelit Kro Ali Salaj
Çështja e demarkacionit të kufirit midis Kosovës dhe Malit të Zi tashmë është shndërruar në një luftë të ashpër politike brenda përbrenda Kosovës, e cila mund të përshkallëzohet rrezikshëm në ditët dhe muajt në vijim. Kjo mund të ndodhë nga fakti se të dyja palët( pushteti dhe opozita) demarkacionin po e përdorin kryesisht për çështje politike dhe për interesat e grupimeve dhe liderëve politikë në Kosovë. Këtë e dëshmon vokabulari i tyre gjuhësor, i cili fund e krye është propagandistik dhe në funksion të politikës së ditës. Me këtë gjuhë të urrejtjes dhe tejet acaruese kanë nisur të ngjizen edhe disa shtresa të caktuara të shoqërisë, sidomos të rinjtë, të cilët shumë lehtë mund ta trazojnë shtetin më të ri në botë. Për ta qetësuar situatën më parë duhet të ftohen gjakrat, të krijohet një konsensus minimal midis palëve dhe përmes
kanaleve diplomatike të punohet për dalje nga kjo situatë groteske dhe mjaft e rrezikshme për të ardhmen e vendit.
Në këtë fazë shumë të ndjeshme dhe sfiduese do të ishte mirë të bëhet ngrirja e çështjes së kufirit me Malin e Zi dhe
Për ta qetësuar situatën më parë duhet të ftohen gjakrat, të krijohet një konsensus minimal midis palëve dhe përmes kanaleve diplomatike të punohet për dalje nga kjo situatë groteske dhe mjaft e rrezikshme për të ardhmen e vendit. Në këtë fazë shumë të ndjeshme dhe sfiduese do të ishte mirë të bëhet ngrirja e çështjes së kufirit me Malin e Zi dhe të negociohet një marrëveshje e përkohshme me Podgoricën, e ngjashme me Marrëveshjen midis Malit të Zi dhe Kroacisë mbi kufirin detar në Prevllakë Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
Vështrime & Opinione
hshme oat
të negociohet një marrëveshje e përkohshme me Podgoricën, e ngjashme
e enjte, 25 gusht 2016
7
Javore KOHA
Protokolli i Marrëveshjes së Përkohshme midis Zagrebit dhe Podgoricës u arrit në dhjetor të vitit 2002 dhe vazhdon ende sot të mbetet në fuqi. Këtu kemi të bëjmë me një territor tejet strategjik që kap siujdhesën e Prevllakës në pjesën detare pranë Bokës së Kotorrit me një hapësirë prej 6000 hektarësh. Kjo pjesë e kontestuar e detit konsiderohet si tejet e rëndësishme edhe nga fakti se aty besohet që ka basene të pasura nënujore me naftë dhe gaz, për hulumtimin e të cilave janë të interesuara disa kompani të njohura ndërkombëtare. Zagrebi dhe Podgorica vazhdojnë ta respektojnë këtë marrëveshje pa shkaktuar asnjë incident dhe pa nxitur ndonjë urrejtje ndëretnike apo ndonjë problem ndërshtetëror me Marrëveshjen midis Malit të Zi dhe Kroacisë mbi kufirin detar në Prevllakë. Protokolli i Marrëveshjes së Përkohshme midis Zagrebit dhe Podgoricës u arrit në dhjetor të vitit 2002 dhe vazhdon ende sot të mbetet në fuqi. Këtu kemi të bëjmë me një territor tejet strategjik që kap siujdhesën e Prevllakës në pjesën detare pranë Bokës së Kotorrit me një hapësirë prej 6000 hektarësh. Kjo pjesë e kontestuar e detit konsiderohet si tejet e rëndësishme edhe nga fakti se aty besohet që ka basene të pasura nënujore me naftë dhe gaz, për hulumtimin e të cilave janë të interesuara disa kompani të njohura ndërkombëtare. Zagrebi dhe Podgorica vazhdojnë ta respektojnë këtë marrëveshje pa shkaktuar asnjë incident dhe pa nxitur ndonjë urrejtje ndëretnike apo ndonjë problem ndërshtetëror. Përkundrazi, Kroacia e mbështeti çdo ditë e më
I ngjashëm është edhe problemi në kufirin e Malit të zi me Bosnjën e Hercegovinën rreth qytezës bregdetare Sutorini në komunën e Herceg Novit ku Sarajeva pretendon se është territor i saj. As këto pretendime nuk shkaktuan pasoja në marrëdhënien e fqinjësisë së mirë. Asnjëra nga këto çështje nuk nxitën fërkime në politikën malazeze dhe nuk ishin objekt i debateve midis pozitës dhe opozitës në vend
shumë rrugëtimin e Malit të Zi drejt integrimeve euroatlantike duke krijuar një vizion të ri për kufijtë në rajon dhe për bashkëpunimin midis shteteve. I ngjashëm është edhe problemi në kufirin e Malit të Zi me Bosnjen e Hercegovinën rreth qytezës bregdetare Sutorini në komunën e Herceg Novit ku Sarajeva pretendon se është territor i saj. As këto pretendime nuk shkaktuan pasoja në marrëdhënien e fqinjësisë së mirë. Asnjëra nga këto çështje nuk nxitën fërkime në politikën malazeze dhe nuk ishin objekt i debateve midis pozitës dhe opozitës në vend. Këto probleme Mali i Zi i amortizoi me diplomaci pa e degjeneruar opinionin e brendshëm dhe as atë ndërkombëtar. Edhe sa i përket çështjes së demarkacionit të vijës kufitare me Kosovën Podgorica zyrtare ka treguar gatishmëri që problemi të trajtohet me një bashkëpunim të gjithanshëm, pa përjashtuar edhe ndonjë marrëveshje të përkohshme. Çështja e kufirit ndërshtetëror është çështje shumë e ndjeshme, e cila te qytetarët shkakton emocione të veçanta dhe euforike. Në pamje të parë kufijtë në rajonin e Ballkanit duken tejet të ndërlikuar dhe të pazgjidhshëm ngaqë lidhen me emancipimin e shoqërisë, e cila çështjen e zgjidhjes së kufirit e sheh vetëm me mjete të dhunës.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
8
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Vështrime & Opinione
Në Tiranë do të mbahet takimi i parë i diasporës shqiptare
Samit me intere të gjithë shqipta Për Koha Javore:
Frank Shkreli Nju Jork
Me atë rast, duke folur në New York para disa përfaqsuesve të komunitetit, kryeministri shqiptar e përcaktoi objektivin e këtij “samiti” duke u shprehur se, “Do të jetë një Samit ku qeveria dhe aktorë të tjerë kombëtarë do të diskutojnë me diasporën. Të ndërtojmë sa më shumë ura dije”, ka thënë Z. Rama. “Samiti, një moment për të treguar se ne mund të jetojmë në pjesë të ndryshme të botës, por gjithmonë të bashkuar rreth vlerave tona, gjuhës dhe identitetit tonë unik shqiptar. Një moment për të diskutuar mbi rrugët dhe mënyrat e bashkëpunimit me shembuj suksesi nga heronjtë e diasporës”. Unë e kam përshëndetur dhe e kam vlerësuar këtë nismë ç’prej fillimit si historike, si e para e këtij lloji që duhet të përshëndetet nga të gjithë pa marrë parasysh dallimet politike që mund të ekzistojnë midis nesh, sidomos po të merret parasysh trajtimi i deritanishëm i diasporës nga Tirana zyrtare, e veçanërisht në qoftë se takimi organizohet edhe në bashkëpunim me Ministrinë e Diasporës të Republikës së Kosovës. Ky fakt në vetvete i jep këtij takimi një domethënie edhe më të rëndësishme kombëtare. Me thënë të drejtën, dhe duke mos dashur të futem në polemika boshe, mua nuk më intereson nëse ky takim organizohet nga
kjo ose ajo qeveri, por e shikoj këtë rast si një mundësi nga e cila duhet të përfitojë kombi shqiptar. Si një rast jo vetëm për të njohur kontributet e vyera prej dekadash të diasporës në përgjithësi dhe komunitetit shqiptaro-amerikan në veçanti, të cilin e njoh më mirë, në krahasim me diasporat e tjera shqiptare anembanë botës. Ndoshta më shumë se një “samit”, në të vërtetë takimi në Tiranë duhet të jetë fillimi i një dialogu të mirëfilltë kombëtar, dialog i cili ka munguar për një kohë të gjatë. Fatkeqësisht, 100-vitet e fundit kanë njohur vetëm ndasi e përçarje në radhët
e kombit shqiptar, ndërsa diaspora shqiptare, sidomos ajo në Amerikë, historikisht më aktivja në mbrojtje të interesave të kombit shqiptar, është konsideruar madje edhe si armiqësore dhe tradhëtare nga ish-regjim komunist i Shqipërisë. Në kohën e komunizmit, kjo diasporë luftohej me të gjitha mjetet, si nga regjimi i Enver Hoxhës ashtu edhe nga regjimi sllavo-komunist i Beogradit. Ndoshta jo me të njëjtin koordinim, por të dy palët luftonin për të njëjtin qëllim: për ta përçarë dhe për ta shkatërruar diasporën shqiptare si një forcë që luftonte në interes të të drejtave të
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
Vështrime & Opinione
es për arët
shqiptarëve kudo. Ishte krijuar një atmosferë e fenomenit “ne dhe ata”, e cila fatëkeqsisht as sot 25 vjet post-komunizëm nuk është zhdukur krejtësisht në marrëdhëniet ose në mungesën e marrëdhënieve të Tiranës zyrtare me diasporën shqiptare në Amerikë. Ishte një kohë fatzezë, kur përfaqsuesit e regjimit enverist pranë Kombeve të Bashkuara, për dekada me radhë, në krye të aktivitetit të tyre “diplomatik” nuk bënë gjë tjetër veç mbollën frikë, mosbesim, grindje, ndarje dhe përçarje në radhët e komunitetit shqiptaro-amerikan, në një kohë kur ky komu-
e enjte, 25 gusht 2016
9
Javore KOHA
Javët e fundit, anembanë komunitetit shqiptaro-amerikan janë përhapur ftesa në adresë të organizatave të ndryshme dhe individëve të dalluar shqiptaro-amerikanë nga Ambasada e Shqipërisë në Uashington, për të marrë pjesë në atë që cilësohet si “Samiti i Diasporës” që do të zhvillohet në Tiranë, më 18-20-nëntor të këtij viti. Ftesa është e nënshkruar nga Kryeministri i Shqipërisë, Z. Edi Rama, i cili pat njoftuar këtë iniciativë gjatë vizitës së tij të fundit, prillin që kaloi, në Shtetet e Bashkuara nitet, me dinjitet dhe plot atdhedashuri – dhe në mungesë të një përfaqësie diplomatike shqiptare -- përpiqej të luante rolin e ambasadorit ose të ambasadës shqiptare në Uashington. Diaspora shqiptare në Amerikë e ka treguar, historikisht, se ashtu siç është shprehur edhe Sekretari Amerikan i Shtetit Xhon Kerry në konferencën e vitit të kaluar mbi rolin e diasporës, përfaqësuesit e këtyre komuniteteve në Amerikë, “janë ndër ambasadorët më të mirë që mund të kemi.” E vërteta është se edhe gjatë periudhës post-komuniste ka patur prirje nga partitë politike ose politikanë të veçantë shqiptarë që të ndikojnë negativisht në komunitet, duke pasqyruar fatkeqësisht -- edhe në radhët e komunitetit shqiptaro-amerikan të kohëve të sotëme -- ndasitë dhe përçarjet që ekzistojnë në politikën aktuale zyrtare të Tiranës dhe Prishtinës. Samiti do të merrte me të vërtetë një pamje mbarëkombëtare dhe tolerancë politike, në qoftë se përveç Kryeministrit dhe përfaqsuesve të tjerë të qeverisë aktuale -- përfaqsuesve të diasporës do t’u drejtoheshin edhe Presidenti i vendit dhe opozita. Një gjë e tillë do të pasqyronte vlerat më të mira stërgjyshore të shqiptarëve, por edhe vlerat perëndimore të tolerancës politike dhe do të shërbente si një rast për të “bashkuar forcat e për të ndërtuar një bashkpunim në të mirën e përbashkët”, siç thuhet në ftesën e Kryeministrit Rama. Përndryshe, në mungesë të kësaj, samiti i nëntorit do të konsiderohet si një dështim i radhës i një përpjekjeje me qëllim të mirë, por që e mbyti politika. Një dështim i objektivave të shprehura
të samitit për avancimin e bashkpunimit do të ishte një dështim për të gjithë. Kjo është arsyeja që unë e shikoj si një hap të parë mjaft pozitiv njoftimin për këtë të ashtuquajturin “samit” në Tiranë, “pa dallim e pavarësisht nga origjina”, siç cilësohet në ftesë. Një samit, i cili në qoftë se nuk drejtohet dhe nuk keqpërdoret për interesat politike të momentit, por i cili udhëhiqet vërtetë nga interesat kombëtare, politike dhe ekonomike afatshkurtëra dhe afatgjata, të vlerësojë pa dallim rolin dhe angazhimin historik të diasporës shqiptare të vjetër e të re gjatë dekadave, në interes të Shqipërisë dhe të shqiptarëve, pa marrë parasysh zhvillimet politike aktuale në trojet shqiptare. Në ftesën dërguar përfaqësuesve të diasporës shqiptare në këtë “samit”, Kryeministri i Shqipërisë, Z. Edi Rama shprehet se “samiti” duhet të shërbejë si një rast për “promovimin e imazhit dhe vlerave tona më të mira”. Për nga fakti se shumë prej nesh jetojmë në Shtetet e Bashkuara, për pothuaj gjysmë shekulli ose më shumë, ne u jemi përshtatur vlerave politike dhe morale të këtij vendi. Andaj vlerat tona janë vlerat perëndimore të gërshetuara me vlerat, historikisht, më të mira të kombit shqiptar. Njohja e këtij fakti në vetvete nga organizuesit e këtij “samiti” -- si hap i parë -- do të ndihmonte sado pak në vendosjen e urës dhe të lidhjeve të munguara për një kohë të gjatë mes Atdheut dhe diasporës shqiptare, sidomos asaj në Amerikë dhe do të kontribuonte njëkohësisht në zhdukjen e mentalitetit “ne dhe ata”, gjithmonë kundër njëri tjetrit, mbrenda dhe jashtë trojeve shqiptare.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
10
Vështrime & Opinione
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Qasje
Pavarësia e Kosovës nga Shqipëria Për arsye historike, Kosova ka qënë një koloni artistike e Shqipërisë. Arti që bëhej në Shqipëri, konsumohej në Kosovë. Por sot e kundërta po provohet e vërtetë. Sot Shqipëria duket si një koloni artistike e Kosovës dhe me sa duket ky është vetëm fillimi Ben Blushi
Kosova ka patur dhe ka dy pengesa për të qenë plotësisht e pavarur: njëra është politike dhe tjetra kulturore. E para është më e thjeshtë, si një betejë diplomatike dhe juridike. Ka te bëjë me raportin e Kosovës me Serbinë. Me ndihmën e ndërkombëtarëve, Kosova e ka fituar pavarësinë nga Serbia dhe rruga për t’u kthyer atje është më e pamundur se rruga për të shkuar në Mars. Ajo pjesë e rrugës që mbetet, është më e shkurtër se ajo që ka kaluar. Rruga e dytë është më e vështirë. Në këtë rrugë, Kosova nuk po fiton, por po triumfon, për kënaqësinë e vet dhe për dobinë tonë. Kjo është pavarësia kulturore nga Shqipëria. Për arsye historike, Kosova ka qënë një koloni artistike e Shqipërisë. Arti që bëhej në Shqipëri, konsumohej në Kosovë. Por sot e kundërta po provohet e vërtetë. Sot Shqipëria duket si një koloni artistike e Kosovës dhe me sa duket ky është vetëm fillimi. Kosova po na dominon artistikisht dhe ky është një fakt që duhet pran-
uar si i tillë. Vitet e fundit, varësia nga mediat, televizionet, spektaklet, çmimet, tekstet dhe arenat e Shqipërisë, ka përbërë një joshje të madhe për kosovarët. Ata u dyndën duke performuar dhe duke formuar një modë. Marrëdhënia e artit të Kosovës me artin e Shqipërisë është si marrëdhënia e lëngut me enën. Ata janë lëngu, ne jemi ena. Dhe me sa duket kështu do të jemi edhe për shumë kohë. Në çdo kuptim ata na dhanë më shumë se ç’iu dhamë. Ata kanë zërin, ne kemi audion. Ata kanë figurën, ne kemi ekranin. Ata kanë golat, ne kemi fushat. Ata ndikuan në krijimin e një mënyre të re arti që nuk e kishim njohur. Kosovarët krijuan shije, rrymë dhe stil. Pa frikë sot mund të them se ata na futën artistikisht në shekullin që jetojmë. Para zbarkimit të tyre arstistik, muzika dhe sporti shqiptar ishte tërësisht ballkanik. Me ndihmën e tyre është shumë më evropian. Sot kosovarishtja është gjuha e muzikës shqiptare. Nuk ka këngëtar shqiptar që të mos këndojë kosovarisht. Je nga Shkodra knon. Je nga Tirana e bon. Je nga Korça, nuk do, por don. Nëse e bën je. Nëse nuk e bën nuk je. Nëse e bën shijohesh, nëse nuk e bën nuk shikohesh. Tregu shqiptar i muzikës dhe showbizit është i gjithi kosovar. Prej aty lind ritmi, lirika, vlimi, frymëzimi, hedhja dhe përdredhja.
Kosovarët kanë humor, kanë refren, kanë pasion dhe harmoni. Pa dyshim kanë edhe diçka që nuk e besoja që e kishin: disiplinën. Arti dhe sporti kërkon përkushtim dhe kosovarët dinë ta bëjnë si yje edhe pse janë të vegjël. Ne u kemi dhënë stilit të tyre një treg, ata i kanë dhënë artit tonë një shteg. Ajo që kanë bërë me futbollin tonë, është një marrëzi që lind nga një popull me fantazi. Edhe pa futbollistët e Kosovës, Shqipëria do kishte futboll. Por pa shkëlqim, pa qëllim dhe pa sedër. Ata na dhanë atë që kishim humbur për disa dekada. Forcën për t’u ndjerë të barabartë me të tjerët. Na çuan në Evropian duke i dhënë kombëtares së Shqipërisë një ritëm që raca jonë nuk e kishte njohur. Kosovarët janë një popull që di të përdorë muskujt. Kur shoh sot Majlinda Këlmendin që mori një medalje të artë në Olimpiadën e Rios, kur shoh Rita Orën, Dua Lipën, Bebe Rexhën, Era Istrefin, Krenare Rugovën, Luan Krasniqin, Granit Xhakën, Milot Rashicën, Adnan Januzajn, Etrit Berishën, Lorik Canën apo dhjetëra stililistë, arkitektë, aktorë, kineastë, informaticienë dhe hakera të përsosur kosovarë, kam vetëm një pyetje. Pse kanë kosovarët kaq shumë talent? Dhe pse nuk ka Shqipëria po kaq talent? Ka disa vite që nuk kam përgjigjen e
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
Vështrime & Opinione
duhur për këtë pyetje. Në fakt kam më shumë pyetje. Gjuha është njëlloj. Vuatjet janë të ngjashme. Genet janë të afërta. Atëherë çfarë ndryshon? Kanë investuar më shumë në art, në sport dhe në muzikë? Nuk e them dot. Kosova shpenzon për artin dhe sportin ndoshta më pak se ç’bën Shqipëria, por çështja nuk është kjo. Çështja nuk janë paratë. Çështja është besimi. Disa herë kam mënduar se Kosova është duke përjetuar një fazë lirie të harbuar. Pavarësia i ka dhënë arsye dhe frymëzim popullit për të eksperimentuar. Gjatë kohës kur jetonin në Jugosllavi, kosovarët nuk kishin kaq shumë talente. Muzika, letërsia, sportet, piktura dhe futbolli i tyre ishte i prapambetur në krahasim me popujt e tjerë jugosl-
lavë. Nuk kishin fituar asnjë medalje të artë, nuk kishin pothuajse asnjë futbollist të madh, nuk kishin muzikantë, piktorë apo shkrimtarë të shquar. Kuotat më të larta, mendimi i tyre kritik, i arriti duke shkruar esse për poetët dhe artin e Rilindjes Shqiptare. Por sot gjërat kanë ndryshuar. Ata bëjnë art, ne e kritikojmë. Ata luajnë, ne duartrokasim. Ata këndojnë, ne kërcejmë. Ata prodhojnë, ne blejmë. Deri dje nuk kishin Rilindjen e tyre, që duket se tani po e shpikin. Pa ndihmën tonë. Rilindja e tyre nuk është jugosllave, nuk është as shqiptare, është thjesht kosovare. Çfarë ka ndodhur pra në dhjetë vjet? Sipas meje ka funksionuar raporti me lirinë. Kosovarët po e shijojnë lirinë e tyre. Ata kanë hyrë në një epokë lirie që prodhon art, sa herë kombinojnë
e enjte, 25 gusht 2016
11
KOH Javore A KOHA
tingujt me gjuhën, trupin me ritmin dhe muskujt me mendimin. Liria që kanë fituar po i shpërblen. Ata po e shijojnë duke krijuar, duke kënduar dhe duke vrapuar. Kosovarët kanë fituar artin për të kënaqur veten me art. Dhe për shkak të gjuhës po na kënaqin edhe ne, megjithëse ky nuk është qëllimi i tyre i parë. Ata po shkojnë në drejtimin e tyre dhe shija që po krijojnë sot është vetëm fillimi i një rruge në të cilën, me sa duket, do na duhet t’i ndjekim. Kosova është një kënaqësi që shijohet duke menduar se mund të mos e kesh. Dhe vërtet. Imagjinoni sikur të mos e kishim. Do ishim shumë më të varfër dhe shumë më të mërzitur. Por që ta shijojmë duhet të paguajmë një çmim: duhet t’i lemë të lirë.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
12
Kulturë
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
ESE
Lumi i Anton Goj Kolec Traboini
Anton Gojçaj, jo vetëm që është një poet e prozator që nuk le motiv pa e thurur mjeshtërisht e fjalë që i buron nga shpirti pa e gdhendur me pasion, por ka edhe një përmasë tjetër që nuk bie aspak më poshtë dy të parave. Është tepër njerëzor, i komunikueshëm, e ka dëshirën e mirë të kërkojë e të zbulojë vlera te krijuesit shqiptarë të letërsisë së sotme në gjithë përfshirje, them kombëtare sepse kam parasysh hapësirën Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Mali i Zi dhe Diasporë, sa mund të thuash pa e tepruar se janë të paktë ata që mund ta mbërrijnë me iu afruar në atë cak të atyre tre dimensioneve që e karakterizojnë Anton Gojçajn. Ai është gjurmues i palodhur e këmbëngulës, ndjekës hap pas hapi i letërsisë së mirë. Zbulues i vlerave ndër shkrimtarë të tjerë, kërkon libra, e në mes të librave, vazhdon si të ishte një gjahtar perlash që flenë në fundin e deteve e veç presin daljen në dritë. E sikur u thotë lexuesve shih sa bukur e bëjnë përthyerjen e rrezeve të diellit. Kjo është bukuria e jetës, e reflektimit të saj nëpërmjet artit. Anton Gojçaj do të mund të mbetej në dy dimensionet e tij si poet e eseist. E nisi udhën e krijimtarisë me vëllimin poetik “Poezi” (Illyricum, Tuz 2001) dhe duke kërkuar një shtrat më të gjerë, vërshimi i lumit të tij kaloi në prozë: “Qengji i harruar në mal”, tregime, (“Shpresa”, Prishtinë 2003). Pas kësaj në rend vjen i treti libër me ese në kërkimin e Anton Gojçajt që nuk ndalet: “Tema e heroit nacional në Letërsi”, (AIKD, Prishtinë 2004). Erdhi dhe “Passio” Buzuku 2004 Prishtinë, si një rrëke malore me ujëra të kthjellëta për të mbushur shtratin e vet krijues si për të na thënë se të gjithë lumenjtë rrjedhin në vendlindje. Një roman ky
model për dramën e njeriut larg atdheut, mishëruar në kthimin e piktorit të famshëm në Amerikë Jozef Montanaro si një Odise i përhumbur në botën shqiptare, ku kish harruar edhe emrin e vet. Ky kthim në trojet e veta, tek fëmijëria, tek emri i tij Zef Gjoni, ishte rrugëtimi i fundit për ta mbyllur jetën në qetësi e në paqe. Thirrja e tokës e kushtrimi i të parëve qenka një tundim i madh për njeriun. Ky subjekt që punon në 90 faqe libër thotë më shumë se ca prej romaneve që janë në modë prej trashësisë, por që nisin e kurrë nuk mbarojnë me shkakun e thjeshtë se lexuesi i lodhur skajshëm i lë për gjysmë. Anton Gojçaj parapëlqen fjalën e saktë, të shkurtër, figurative, si e folura e pleqve të Malësisë, të cilët urtia i bën më të kursyer, sikur fjalën ta nxirrnin nga pusi. Jo më kot në një prej eseve të tij për letërsinë, në librin “Fakticiteti në letërsi” (Buzuku, Prishtinë 2007), Anton Gojçaj shkruan plot pasion për prozën letrare të Pater Anton Arapit, i cili në kryeveprën e vet “Andrra e Prëtashit” trajton jetën e malësorëve të një shekulli më parë, por aty gjen aq dritë sa për të ndriçuar e parë jo vetëm të shkuarën por edhe të ardhmen. Ëndërrimet për jetë nuk kanë të shuar në këto troje malësorësh me karakter të fortë, ku, sa shuhet një ëndërr ndizet një tjetër si pishtar i pashuar brezash. Anton Gojçaj, ky autor në një rrjedhë që nuk ka as kohë e as dëshirë të ndalet, vjen me “Shijen e librit” (AIKD, Prishtinë 2009), një vëllim me recensione, interpretime dhe ese. Edhe në këtë libër Anton Gojçaj vazhdon zbuluesen e vet në krijimtarinë letrare pa u kufizuar në hapësirën ballkanike e gjithkund ku letërsia shqipe kultivohet, por me vështrime edhe në letërsinë botërore. Kështu krahas shumë emrave të krijuesve shqiptarë që nga Ismail Kadare, Nikollë Berishaj, Alfred Çapaliku, Gjek Marinaj, Xhevdet Bajraj, Ndue Ukaj, Anton N. Berisha, Fran Camaj, Nik Ukgjini, Lumnije Hoxha, Nail Draga, Ibrahim Berjashi, Basri Çapriqi e të
tjerë gjen vështrime dhe ese për veprat e botuara në shqip të Platonit, Charles Bukowskit, Ezra Poundit, Gynter Grasit, Italo Zvevos, si dhe mbi pikëpamjet estetike të Shën Tomë Akuinit, estet i dritës diellore e tjerë. Pavarësisht se Anton Gojçaj, një autor si kalliri me shumë bukë që e mban kokën ulur, shprehet modestish për krijimtarinë e vet në librin “Shija e Librit” ku shkruan: “T’i shkruaj dhe t’i botoj përshtypjet e mia për librat kam filluar gjatë studimeve. Si duket, unë qysh atëherë e kam pasur të qartë se në letërsinë artistike s’do jem i suksesshëm”, por me çfarë tregon në vazhdimësinë e tij krijuese koha nuk i dha të drejtë. Talenti para se të jetë vepër është një shfaqje. E atë shfaqje Anton Gojçaj e kishte pasur që në librin e parë. Ndaj prurja e veprave të reja cilësore nga ky autor, për lexuesit apo kolegët shkrimtarë nuk është e papritur. Madje edhe ribotimi i romanit “Passio” në Podgoricë në vitin 2015 dhe interesi i lexuesve që u shfaq për të, vërteton saktësinë e mendimit të studiuesit dr. Anton Berishaj: “Passio paraqet një kryevepër “të vogël” të mirëfilltë të letërsisë bashkëkohore shqiptare”. Po do të ishte i mangët vlerësimi për autorin pa këqyrjen e ashtit të poezisë së tij, që edhe ajo është e vogël në volum por origjinale, me individualitet e ndjesi të thellë. Autori Anton Gojçaj siç shfaqet
Kulturë
jçajt... mjeshtër i fjalës së zgjedhur e ndërtimit të subjekteve e karaktereve në prozë, ndjehet po aq mrekullisht në poezi. Tek poezia e Anton Gojçajt gjen motive hapësinore deri përtej oqeanesh, nuk ka kufizim në këndvështrimin e tij, por poezia e tij gjithherë shfaqet atje ku ndjehet më mirë, në shkëmbinjtë e malit të Hotit, ku dëgjohet kënga e fëllanxave të malit e ku autori lëshon thirrjen e tij dashurore: “Vrapo e dashura ime”: buka e bardhë përngjasim vetëtime me shpejt se yjet e hëna vrapo e dashura ime shirat në ty lahen flakërojnë vegime dhelpër është klepsidra vrapo e dashura ime pritjen zjet thellimi ngutuni gëzime herët bëhet vonë vrapo e dashura ime Që nga koha kur botoi vëllimin e parë poetik e deri tek “Dëgjohet një violinë, në suferinë...” poezi, (Enti botues “Gjergj Fishta” Lezhë 2011), kishte kaluar plot një dekadë, por poezitë e Anton Gojçajt vijnë po aq emocionuese, të thella nga mendimi, puhizë në ndjesi, që para se të shkojnë e kërkojnë motive larg në kohë e hapësirë, më së shumti ngulmojnë në zbulimin e vetvetes, në përjetime që gjithçka e kalojnë në filtrin e shpirtit. Le të sjellim poezinë e cila është përzgjedhur si titull libri “Dëgjohet një violinë, në suferinë…” Qielli është një portë e mbyllur. Pas portës gjithmonë ka diçka. Qielli është bordel i pafund Miliarda yje si miliarda gra të zhveshura e joshin udhëtarin e lodhur të shtrihet mbi ta. Dëgjohet një violinë… Fryn Një suferinë. Qielli shkundet. Yjet bien një e nga një. Si gjethet.
e enjte, 25 gusht 2016
13
Javore KOHA
Lumi i Anton Gojçajt e ka gjetur shtratin e vet, një shtrat ku ai si mjeshtër, do të vazhdojë të përpëlitet natë e ditë në një shqetësim të pagjumë për fjalën e zgjedhur dhe magjinë e poezisë Si mbretër të posarrëzuar prej fronit. Si mbeturina të sofrës parajsore. Qielli është dritare e hapur kudo. Më kot autori Anton Gojçaj e paragjykonte prozën e artin e tij poetik siç e cituam më lart. Ato vërtetë nuk flasin zhurmshëm, nuk buçasin, nuk thërrasin t’u bësh eho, siç u bëjnë ca autorë krijimeve të tyre, por janë si ato lulet e vogla apo fijet e barit që me qetësinë e brishtësinë e vet, pak e nga pak, bëjnë shteg e lulëzojnë në shkëmb. Dhe jo pak herë lulet e shkëmbit janë po aq të bukura, madje shpesh edhe më të bukura se ato që rriten në lëndina të buta e ku qëllon të shkelen me këmbë. Kush ka shëtitur në mal, ku të duket gjithkah thatësirë gri, ka vënë re një aromë të magjishme të cilën askund tjetër nuk e ndjen. Janë aromat e luleve te malit. Vargjet e tij rrjedhin natyrshëm, zbresin si petale që rrëzon era në pranverë, herë-herë të bëhen si fluturzat e borës që shkrijnë në buzët e nxehta të vajzave. Të asaj që i jep titullin një prej poezive të tij më të bukura, një perlë dashurie e denjë për çdo antologji lirike të poezisë kombëtare por edhe ndërkombëtare: “Vajza që ecën me ombrellë nëpër borë”: sa shumë që duheshim atë mbrëmje me borë si s’ta bëra me dorë si s’ma bërë me dorë kur luanim qiellorë me djallëzoren ironi si s’ma bëre me sy si s’ta bëra me sy do të duhemi përsëri netëve pa orë do të vishemi me florë do të shkrihemi në borë Aq e mbyllur është kjo poezi, po dhe të tjera si kjo në krijimtarinë e Anton Gojçajt, sa të duket si një perlë me të cilën të dashurohen sytë, aq sa autori nuk ia ka ndjerë nevojën as shenjave të pikësimit
sepse ato tre strofa në 12 vargjet përbëjnë një unitet mendimi e fjalësh, konfigurimi estetik, të cilat lexohen me një frymë, madje ajo nëpër eter sikur të sjell edhe tingujt e një muzike në imagjinatën tënde si lexues, e ndoshta ky instrument mund të jetë ajo që autori e thërret në titullin e librit, një violinë në suferinë. Shumë prej poezive mbresëlënëse të Anton Gojçaj lënë poetikisht pa frymë për nga shkalla e lartë e përjetimit emocional. Gjithçka zhvillohet shpejt, aq shpejt sa të përngjan sikur je me vështrim në qiellin mbrëmësor. Sheh një yll që këputet tek lë një vrragë të thellë si prush zjarri, e ani pse ylli është shuar, vazhdon të lërë gjurmë dritë në sytë e tu, në kujtesën tënde. Pikërisht për këtë thonë se poezia ka magji, është dehja e fjalëve, është fryma e shpirtit që të prek edhe atëherë kur mendon se je larg prej botës së emocioneve dhe frymëzimit. Ajo të vjen pa pasur nevojë ta thërrasësh. Ajo vjen tek njeriu në shumë trajta por në rastin më fatlum kemi metamorfimin poetik të fjalës si drithërimë drite. Por a është kjo arritje e mjaftueshme për ta konsideruar se autori është në pikën më të lartë të trajektores së vet krijuese, aq më tepër se tashmë ai është një nga autorët më të veçantë që e pasurojnë letërsinë shqipe. Duke e ditur psikologjinë e Anton Gojçajt, marrëdhëniet e tij me artin, rrethanat e jetës ku formohen prirjet dhe karakteri, do të thosha se vetë autori do ta konsideronte të pamjaftueshme rrugëtimin e tij të deritashëm letrar. Sepse ja çfarë thotë në poezinë e tij “Energjia e poezisë”: “Universit i duhet edhe një vers”. Pra çdo përkryerje është një shteg i ri për të vazhduar udhën e guximshme të artit, një rrugëtim ky që nuk ka fund. Ajo çfarë dimë apo hamendësojmë për krijimtarinë e larmishme të shkrimtarit është se lumi i Anton Gojçajt e ka gjetur shtratin e vet, një shtrat ku ai si mjeshtër, do të vazhdojë të përpëlitet natë e ditë në një shqetësim të pagjumë për fjalën e zgjedhur dhe magjinë e poezisë.
14
Kulturë
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Antologjia e këngës dhe e muzikës arvanite (2)
Këngët epiko lirike Kërkimet për të mbledhur në një Antologji këngën arvanite Thanasi Moraiti i filloi në vitin 1985, atëherë kur ai dha para publikut koncertin e tij të parë në teatrin ‘’Orfeas’’ me këngët arvanitase, në bashkëpunim me studiuesin dhe historianin arvanitas Aristidh Kolia, kompozitorin arvanitas Dhimitri Leka. Thanasi Moraiti ka dhënë disa koncerte në Greqi, Holandë dhe Belgjikë me këngët arvanitase, ndërsa në Shqipëri ka marë pjesë në Festivalin Folklorik në Berat Arben Llalla
Deklaratë e deputetit të PASOK-ut arvanitasit Teodor Pangallos në prezantimin e Antologjisë Arvanitase. Në prezantimin e librit të Thanasi Morait kishte shumë të pranishëm midis tyre ishte dhe deputeti i PASOK-ut arvanitasi Teodor Pangallos i cili përshëndeti në prezantimin e Antologjisë Arvanitase dhe tha: ‘’Për ne që u lindëm në shtëpi ku gjyshja jonë fliste arvanitika, këtë gjuhë që nuk është siç dëgjojmë të thonë sot ca ‘’karafila’’, greqisht me ca fjalë të tjera, por është shqip, shqipja e pastër e shekullit 14-të dhe këtë na e vërtetojnë edhe emigrantët e sotëm shqiptarë që ndodhen në Mesologjia dhe na thonë; ‘’Ju flisni shqipen e vjetër’’. Dhe kjo është shumë e llogjikshme nga pikëpamja gjuhësore, pasi gjuha e shqiptarëve që u vendosën këtu në shekullin 14-të, panë gjuhën e tyre të evoluojë në greqishten dhe ajo që
erdhi deri në ditët tona ishte idioma e vjetër e shqipes. Për ne humbja e gjuhës arvanitase është si të kemi humbur atdheun, sepse përmban një kulturë të cilën jo në kushte e një shtypjeje, sepse arvanitasit nuk mundë t’i shtypte kush në Greqi, ata udhëhiqnin Greqinë, ishin gjeneralë, kryeministra, presidentë dhe pronarë të kryeqytetit, jo në kushtet e një shtypjeje pra, por vetë ata e ‘’gëlltitën’’ të shkuarën e tyre, sepse në mënyrë fanatike qenë të bindur se ishin grekë, dhe me ndihmën edhe të mësuesve arritën ta zhdukin gjuhën arvanitase, të cilën askush nuk e flet sot, të paktën nga mosha ime poshtë. Tani lavdi Zotit, na kanë mbetur ende ca gjyshër e gjyshe që e flasin. Mirëpo është gjynah që kjo gjuhë të humbasë dhe besoj se puna që ka bërë Thanasis Moraiti ndihmon që të mos jetë arvanitia (arbërishtja) një atdhe i humbur. Duhet të dalin në dritë,
gjuha, kultura, zakonet, doket, sepse përndryshe, po mbeti në errësirë do të jetë vërtetë një atdhe i humbur’’. Eric Pratt Hamp, pedagog i gjuhësisë në Universitetin e Çikagos ka thënë. ‘’Gjuha arvanitase ka një kontribut unikal me pasuri të veçantë në shumë drejtime të rëndësishme, dhe Greqia është po aq me fat që ka këtë burim të pasur në tokën e vet dhe ndërmjet qytetarëve të saj’’. Historia e këngës arvanitase dhe biografia e shkurtër e shkrimtarit dhe këngëtarit arvanitas Thanasis Moraitis Kënga arvanitase përbën një pjesë ndër më të vyerat e krijimtarive muziko-poetike të popullit grek sot, por kjo vërtetësi e padyshimtë për grekun në shekullin 21, nuk është përmbledhur për arsye të ndryshme..... Në përmbledhjet e njohura të këngëve popullore të shekullit XIX, pra nuk ka këngë arvanitase në Greqi. Folkloristët e asaj kohe, me pararojë N. Politin, jepnin betejën e tyre për
Kulturë
përmbysjen e teorive të Falmerajerit dhe dëshmuar, përmes materialeve folklortike. Në qëllimet dashakeqe të mirënjohura të kohës u flijua kënga arvanitase, u zhduk, u shpall e pa qenë. Por, faktet më të rëndësishme folklorike të popullit tonë shqiptar, që tregojnë vazhdimsinë e pandërprerë të racës, u takojnë arvanitasve të Greqisë. Veshja zyrtare kombëtare greke është fustanella shqiptare që vishej nga arbërit e Kroacisë, Kosovës e deri në More(Poloponezi), që përbën një zhvillim të veshjes mbarëpellazgjike, vallja çame është arvanitase ose shqiptare, që kërcehet nga të gjithë grupet folklorike greke sot. Arvanitasit, këta ‘’Krijues të Greqisë së Re’’ janë populli që mbajti barrën kryesore të luftës çlirimtare të 1821. Të fuqishëm, të pamposhtur, dhe liridashës, lanë me gjakun e tyre tokën greke dhe paguan me flijimet e tyre lirinë e Greqisë së Re. Një popull i tillë, me shpirtin
e enjte, 25 gusht 2016
15
KOH Javore A KOHA
luftarak, është e natyrshme të shprehej përmes këngës epikolirike dhe vajeve. Por këngë folklorike arvanitase në antologjinë greke të shekullit XIX, nuk ka. Intelektualë bashkëkohës arvanitas si G.Gjika, M.Dede, E.Lapi, G.M. Paidushi, N.Saltaris, që hartuan antologjinë e këngës arvanitase, në 40 vjetët, e fundit, nuk përfshinë në to këngët epikolirike, por vetëm ‘’dyvargjeshe’’ popullore të jetës së përditshme paqësore, që i datohen shekullit XX, ose në rastet më të mira, të shekullit XIX. Nga dokumentat historike që kemi vërtetojnë parimin dhe tregojnë faktin se kënga e vjetër arvanitase ishte së pari dhe kryesisht epike dhe lirike. Gjuha arvanitase nuk shkruhej. Nuk përbënte gjuhë të shkollimit, por kryesisht të njerëzve të pashkolluar të asaj kohe të popullit arvanitas ose shqiptar. Ngjarjet e përditshme dhe ngjarjet historike shpëtoheshin dhe rruhesh-
in përmes këngës, tjetër mënyrë nuk kishte. Nga P.Hioti që shkroi ‘’Historinë e Shtatë Ishujve’’ më 1866, na dëshmon që suliotët arvanitas, që ishin vendosur në ishullin e Korfuzit, kur pastronin armët, këndonin në arbërisht bëmat e tyre trimërore. Por këngë arvanite të suliotëve nuk ka në asnjë Antologji. Dy këngë suliote gjenden tek ‘’Bleta shqiptare’’ e Thimo Mitku-ut, që u botua më 1878 në Aleksandri, Egjypt. Më 1891, historiani dhe gjuhëtari Artur Miklofer botoi veprën ‘’Atika und seine Heutigeu’’ ku, midis të tjera thotë- ’’Mesa di unë, këngët popullore bashkëkohore greke i janë përshtatur këngëve të vjetra të dashurisë, lirisë dhe kaçake të arvanitasve’’. Kështu u bë greqëzimi gjuhësor ku u flijua në këtë mënyrë kënga e vjetër epikolirike arvanitase, e cila kaloi tek brezat e rinj në variantin grek dhe kështu u njoh.
16
Kulturë
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Kujtime rreth shoqërimit me kryearqipeshkvin Rrok Mirdita (2)
Thesari i anatemua Dr.Bahri Brisku
Me të ndjerin Dom Rrokun takoheshim shumë shpesh. Në një mëngjez erdhi Dom Rroku tek unë dhe mbasi pimë nga një gotë raki, më tregoi që ka ardhur për me e marrë që të shkojmë së bashku deri në Titograd se kishte pas ble një veturë e të cilën duhej ta merrte atje. Shkuam dhe e morëm veturën, ishte e markës FIAT. Pasi që Dom Rroku ende nuk e kishte marrë patentën e shoferit, veturën e re e vozita unë. Pikonte pak shi. Më ngadalë duke u ngjitur kodrave të Cërmnicës, jo shumë larg restorantit ”Voda u krshu” Dom Rroku heton një çantë rrobash në rrugë, dhe me pyeti: - Bahri, mos pe t’i ndonjë gjë në rrugë?! - Jo. Nuk pashë asgjë! Unë mendoja se Rroku kishte parë ndonjë dhelpër apo lepur, të cilat egërsira dalin natën! - Unë pashë një torbë rrobash që ishte në formë të çantave! Prej aty, kishim kaluar një copë të mirë rruge sa që ishim qepur majës së Cërnicës, pritova me u kthyer mbrapa. Kur arritëm në Tivar, Dom Rroku më bisedoi që i duhej të kthejmë në Arqipeshkvinë e Tivarit në të cilën atë kohë ishte emëruar për arqipeshkëv imzot Aleksandër Tokiqi. Aty na priti ngrohtësisht tërë stafi i Arqipeshkvisë, të cilët edhe darkë na shtruan. Të nesërmen kishte lexuar Rroku në gazetë që një personit të huaj nga motoçikleta i kishte rënë në rrugë çanta me dokumenta me mjaftë para! I kishin premtuar atij që e gjen, do t’i japin një bakshish të mirë!
Në vizitë të shpellës së fretërve
Ishte një mëngjes i plaruar me rreze të ngrohta të diellit. Më kishte vërshuar një hare me prore adrenalinë. Ishim nisur që
të vizitojmë Shpellën e Fretënve e cila ishte vendosur në një shpat të malit që ishte i pyllëzuar dendur. Në këtë marsh pranveror na printe arsimtari Tomë Ndreu, i cili kishte qenë atje edhe më parë dhe e dinte rrugën. Me ne ishte Dom Rroku dhe një tjetër, të cilit sot nuk po më kujtohet emri i tij. Shkuarja për te shpella ishte rrugicë tipike dhish me ndërprerje të pakalueshme, por me mundime e përballueshme. Duke rrugëtuar nëpër zabel të dendur me lisa e shkoza, rrapllonin me fluturime shumë lloje shpendësh, por dominonin sheptoret, mëllinjat dhe pagat, të cilat sqeponin lendat e fundit të lisave. Nga shpati, ku nuk kishte dru të dendur vërehej Liqeni i Shasit. Shpella për ku ishim nisur ishte më se tre kilometra larg kishave të Shasit në drejtim të Bunës! Rrugëtimi ishte i ngadalshëm dhe i mundimshëm.. Kur lodheshim, ndalonim që të pushojmë mbi cunaja lisash. - Për një herë disi u vinka me shoqëri, por me ardhë për së dyti si Toma, të cilit i ra që ta përjetoj këtë mundim që të na tregojë rrugën për të cilin mundim, ne i jemi shumë mirënjohës – na tha iarqipeshkvi Rrok Mirdita. Disa grupe peshkatarësh kishin dalur në Liqen të Shasit me lundrat e tyre që të kontrollonin njicat dhe kocet e tyre që i kishin ngrehur atje. Peshkatarët ndiqeshin nga një tufë pulëbardhash. Pamja e mrekullueshme e liqenit të lentë pa mend... Kur kemi hyrë në brendësi të Shpellës së Fretërve, tavani i saj ishte përplot me shpesë të imta,konkretisht me lakuriqë nate. - Thuhet që në raste të sulmeve të kështjellës së Shasit, kur i kërcënohej rreziku, fretërit këtu gjenin shpëtimin e tyre, - na tha Dom rroku.
Gjarpërinjtë ruajnë thesarin e amanetuar
Duke u kthyer nga vizita e Shpellës së Fretërve, edhe pse ishim të lodhur, u kthyem që të vizitojmë katedralen e Shasit të vjetër. Ishte kënaqësi të dëgjosh Dom Rrokun i cili përkujtonte jetën stu-
dentore në fakultetin e teologjisë si edhe për të kaluarën e bujshme të Shasit. - Flitet, por gjendet edhe nëpër kronikat historike që këtu kanë ekzistuar aq kisha sa ditë ka motmoti. Mendoj që kjo sasi është e hiperbolizuar, por është e vërtetë që këtu në Shas ka ekzistuar një numër i madh i kishave shqiptare të besimit katolik. Mendohet që një pjesë e tyre, varësisht prej kohës, kanë qenë tempuj fetarë të fiseve dhe familjeve të mëdha, - na tha Dom Rroku. Në afërsi të katedrales takuam një bari të moshuar. Ky kishte në pronësi një grigje dhenësh. U përshëndetëm me të dhe duke pirë nga një duhan, në mënyrë spontane, nga kurreshtja e pyetëm mos i kujtohet ndonjë ndodhi apo bisedë nga e kaluara lidhur me këtë vend të lashtë dhe historik. Ky me dashamirësi na foli për disa qarkullime të rrëfimeve të cilat i kishte dëgjuar nga të parët e tij. Nga sa vërejta, fitova përshtypjen që ky vetvetiu në vete po bënte seleksionimin e atyre rrëfimeve për të na treguar më interesantin. U kollit lehtë dhe ia nisi: - Ndoshta ju nuk ka për të ju dukur interesante, por unë njëherë po ia nisi kallëzuar e gjarprit që ishte roja e amanetit të një pronari!!! Një çoban kështu si unë sot, ruante dhentë nëpër kullosa në mes të këtyre viraneve të kishave. Ishte zheg dhe delet kishin zënë mrizat. Niset ky në pikë të
Kulturë
e enjte, 25 gusht 2016
ar i Shasit zhegut që të shohë se ku i kanë mbetur disa sosh. Kur mbërrin pranë një bregu, sheh një çudi. Nën atë bregun atje, jo shumë larg tij qartas i shef dy grumbuj florirësh!... Çobani duke menduar që është në gjumë, i fshin mirë sytë që të shohë edhe një herë andej nga grumbulli i arit dhe bindet që atë po shihte ishte e vërtetë, por mbasi u nis që t’i afrohet më mirë i ka pasë ardhur një e trembur pasi që aty afër grumbujve të florirëve ka vërejtur dy gjarpërinj gjigantë. U ndal dhe u tërhoq pak mbrapa dhe prej andej dëgjoi si në ëndërr një zë të çuditshëm: - Kur e ke kohën që të dorëzosh mallin?! - Dorëzimi i floririt që mi ka lënë amanet, dorëzohen shumë vonë. Kusht i dorëzimit të tyre bëhet atëherë kur në këtë vend bëhen kurban nëntë vëllezër. Çobani kur kthehet në shtëpi ia tregon gjyshit atë çka i kishte ndodhur gjatë ditës dhe çka kishte dëgjuar rreth thesarit. Gjyshi mendalok i propozon që të vejë pesë klluka me nga 15 vezë. Pasi të çilin të gjitha kllukat, pas një kohe vëren që njëra prej kllukave ka dhjetë gjeluca dhe tjerat zoga. Një ditë bariu i merr nëntë gjelucat dhe shkon ne vendin ku e kishte parë thesarin dhe i preu aty të nëntit. Pa zgjatur shumë është rrokullisur një shkëmb dhe është hapur gropa mbi të cilën kishte qëndruar shkëmbi! Dalin forinjtë mbi tokë. Bariu i mbledh monedhat e arit dhe me plot gëzim i çon në shtëpi
17
Javore KOHA
dhe me ata florinj blen pasuri të madhe... - Na ke kënaqur me këtë legjendë interesante dhe shumë domethënëse. Nëse nuk e ke bezdi, na kallëzo edhe ndonjë rrëfim tjetër që ka të bëjë me Shasin?! Mos të bie në mend ndonjë legjendë lidhur me ekzistimin e ndonjë thesari tjetër këtu në trevën e Shasit?
Barka e perandorit grek
Në Greqi zhvillohej një luftë e madhe. Perandori i tyre duke vërejtur që po e humbin luftën, merr të gjithë pasurinë e shtetit dhe me një anije të shpejtë ikën duke lundruar nëpër Adriatik dhe në afërsi të grykës së Lumit Buna e kap një furtunë e madhe. Për të shpëtuar nga ky rrezik, kapidani i anijes kthen anijen në Bunë. Pasi që furtuna zgjati disa ditë, ky hyn në Liqenin e Shasit. Pas disa ditësh shkojnë disa peshkatarë të Shasit që të takohen me ata. Ngjiten në anijen luksoze dhe duke kontrolluar dhomat, peshkatarët mbesin të shtanguar! Atje, të gjithë kishin vdekur! Mendohet se perandori me suitën e vet kishin vdekur nga një sëmundje e rëndë. Anija ka qenë e mbushur përplot me florinj të cilin e kishin marrë shasjanët me të cilat para meremetuan kalanë, por edhe u ngelën dhjetëra denga florinjsh, të cilat për të mos ua grabitur armiqtë, tërë atë thesar e fshehën në vende të ndryshme. Prandaj nga kallëzimet e tilla nëpër
Kur arritëm në Tivar, Dom Rroku më bisedoi që i duhej të kthejmë në Arqipeshkvinë e Tivarit në të cilën atë kohë ishte emërua për arqipeshkëv imzot Aleksandër Tokiqi. Aty na priti ngrohtësisht tërë stafi i Arqipeshkvisë, të cilët edhe darkë na shtruan shekuj është përhapur zëri që nëpër hapsira të Shasit gjenden një mori monedhash arit të cilat ende nuk janë zbuluar! Lidhur me pasurinë e madhe përrallore, ekziston një kallëzim real për kërkimet e ndryshme në Shas. Ka ardhur natën një grup i armatosur dhe ia kanë filluar gërmimet në një kishë. Gjatë punës, njëri ka gjetur një lëkurë viçi në të cilën ishin mbështjellur disa unaza dhe bylyzykë floriri. Por pasi që ka zbardhë dita, kanë ikur atyparit që të mos i diktojë ndokush që janë duke bërë kërkime në kishat e Shasit! Natën tjetër kanë ardhur edhe më të përgatitur. Njëri nga ata duke hapur gropën ka zbuluar një vegsh bakrit, por pa gjë brenda. Flitet që atë vegsh, barinjtë e Shasit e kanë gjetur dhe hedhur jashtë kishe. Atyre pas shumë kohe i ndodhën një ngjarje shumë e çuditshme! Ka bërtitur njeri prej tyre nga gëzimi: - Burra, unë zbulova një kazan me florinj, pushkët të cilat i kishin lënë së bashku një grumbullpërpara një kishe, përnjëherë janë rrëzuar dhe janë shprazur. Kërkuesit duke menduar që dikush i ka diktuar që janë duke bërë punë në zbulimin e thesarit të fshehur, turr e vrap të gjithë kanë ikur duke i lodruar kuajt me të cilët kishin ardhur. Të nesermen barinjtë i kanë gjetur aty jo vetëm pushkët e gjata por edhe kazanin përplot me florinj. Për këtë kallëzim, shumë banorë të Shasit janë bindur që kanë ndodhur në kohën e ish-Jugosllavisë, kur mbretëronte mbreti Aleksandër... - Edhe unë kam dëgjuar që kjo është e vërtetë! – na pat thënë arqipeshkvi Rrok Mirdita.
18
Kulturë
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Manifestimi tradicional “Ditët e Diasporës”
Gatishmëri për të Në zonën e Anës së Malit ,në Ulqin ,u mbajte manifestimi tradicional “Ditët e Diasporës” ku morën pjesë një numër i madh i mërgimtarëve shqiptarë nga Mali i Zi
Në aktivitetet e zhvilluara në kuadër të manifestimit u theksua nevoja e investimeve edhe më të mëdha në vendlindje, por duke kërkuar një siguri ligjore si nga institucionet vendore ashtu edhe nga ato qendrore. Manifestimi “Ditët e Diasporës” mblodhi një publik të gjerë nga zona e Ulqinit, por edhe nga rajonet tjera në Malin e Zi me çrast u zhvilluan aktivitete të larmishme për nder të takimeve me bashkatdhetarët. Organizatori i këtij manifestimi dhe kryetari i BKA-së, Kabil Kurti vë në dukje rëndësinë e këtij takimi për investime dhe për zhvillimin e vendlindjes. “Ky takim ka për qëllim bashkëveprimin mes diasporës dhe vendlindjes. Me këtë rast zyrtarët nga pushteti vendor kanë bërë prezantimin e mundësive të investimeve, planeve detale urbanistike etj. Interesimi i madh ka qenë për Anën e Malit, posaçërisht për planin detal të qendrës së Katërkollës”, tha z. Kurti. Edhe kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu vlerëson mbështetjen e
mërgimtarëve në zhvillimin ekonomik dhe beson që ky bashkëpunim do të vazhdojë edhe në të ardhmen. “kemi gjithnjë kënaqësi kur jemi në kontakt me përfaqësueset e diasporës dhe janë pjesë e pandashme e shoqërisë sonë. Po ashtu është një kënaqësi e veçantë që kemi mundësi ti shkëmbejmë mendimet për shumë çështje që na preokupojnë. Komuna e Ulqinit çdoherë e ka mbështetur diasporën dhe normalisht shfrytëzojmë rastin ti njoftojmë ata me të arriturat e kësaj komune duke hapur perspektiva për investime të qëlluara”, tha z. Cungu. Përfaqësuesit e diasporës shqiptare nga Mali i Zi i vlerësojnë takimet e tilla, të cilat krijojnë ura të bashkëpunimit, por edhe zbusin mallin për vendlindjen. Veprimtari dhe bankieri i njohur Richard Lukaj e vlerëson lartë këto lloje takimesh me mërgimtarët. “Çdoherë kur krijohen urat për bashkëbisedim dhe për bashkërendim të aktivitetesh pak a shumë rifreskohen te dyja palët
me infrormacione. Ky lloj manifestimi këtu në Ulqin është më se i nevojshëm pasi dihet se diaspora e Ulqinit është më e madhe se diaspora vet” tha z. Lukaj. Ndërkaq, avokati i njohur në diasporën shqiptare Sabri Sami Gjoni thekson rëndësinë e organizimit të manifestimeve për diasporën.” Në momentin kur nisi organizimi i këtij manifestimi unë u ndjeva shumë i kënaqur. Ne kemi mall për vendlindje dhe ky takim sikur e zbutë atë. Është një takim i këndshëm i diasporës nga SHBA-të, Evropa e Australia ku shkëmbejmë mendime dhe ide “ tha z.Gjoni. Diaspora shqiptare është e njohur për investimet e shumta që ka bërë në vendlindje dhe në tërë zonat ku jetojnë shqiptarët në Mal të Zi. Ata kanë shprehur gatishmërinë për investime më të mëdha, por duke kërkuar gjithnjë mbështetjen e institucioneve vendore dhe qendrore të Malit të Zi për siguri në investime. a.salaj
KulturĂŤ
investime ndryshme
e enjte, 25 gusht 2016
19
Javore KOHA
20
Panoramë
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Përveçse ka tërhequr vëmendjen me muzikën e saj, së fundmi Era Istrefi ka tërhequr vëmendjen e stilistëve të firmës së njohur britanike “KTZ”. Këngëtarja e hitit të njohur “Bonbon” ka bërë një postim në rrjetin social Instagram përmes së cilit ka treguar se po xhironte një set të ri fotografik si pjesë e projektit firmës së njohur në mbarë botën. Pavarësisht se 22-vjeçarja nuk ka zbuluar detaje të mëtejshme rreth këtij projekti me “KTZ”, një gjë është e sigurt, Era Istrefi duket e mrekullueshme me veshjet e kësaj firme.
Era Istrefi imazh i firmës së njohur britanike
Garusi shqipëtar para Schumacher-it
Ngasësi i talentuar shqiptar, Lirim Zendeli ka zënë një vend në podium, duke përfunduar pas Mike David Ortmann, dhe para të birit të legjendës Michael Schumacher, Mick. Zendeli është vetëm 16 vjeçar dhe garon nën flamurin e Gjermanisë. Ky është viti i parë i tij në Formula 4, dhe duke shpresuar suksese në të ardhmen, për të arritur sa më shpejt në Formula 1. Pas garës Zendeli ishte shumë i kënaqur me këtë sukses. “Ekipi ynë është i mrekullueshëm. Nuk ka sesi të mos jetë më mirë. Ne përfitojmë nga njëri-tjetri”, ka deklaruar ai pas garës, shkruan albinfo.ch. Ai shtoi më tutje se gara ishte shumë e shpejtë. “Ritmi i garës ka qenë shumë i shpejt. Kam garuar pa presion dhe kam dhënë më të mirën time”.
Fotografia e javës
e enjte, 25 gusht 2016
21
KOH Javore A KOHA
BESIM HAKRAMAJ KITESURFING, ULQIN
„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.
„Qesh pak, shiko këtu”
22
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Komuna e Ulqinit do të financojë tekstet shkollore për nxënësit e klasave të para
Ndarja e librave ditën e parë të mësimit Ulqin – Komuna e Ulqinit do të financojë këtë vit kompletet e librave për nxënësit e klasave të para. Kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, dhe kryetari i Kuvendit të Komunës, Loro Nrekiqi, janë takuar me drejtorët e katër shkollave fillore të qytetit të Ulqinit, të cilët kanë përshëndetur nismën e Komunës së Ulqinit.
Sipas evidencës së administratave të shkollave fillore, Komuna e Ulqinit do të sigurojë mbi 250 komplete të librave për nxënësit e klasës së parë, me mësim në gjuhën shqipe dhe malazeze. Nga Komuna e Ulqinit kanë njoftuar se ndarja e librave do të bëhet ditën e parë të shkollës. “Ky aksion është një ndihmë modeste
nga ana e Komunës për të gjithë prindërit që këtë vit i përcjellin fëmijët e tyre për të parën herë në bankat e shkollës”, thuhet në deklaratën për shtyp të zyrës së kryetarit të Komunës së Ulqinit. Shumë komuna të tjera në Mal të Zi ka vite që financojnë blerjen e teksteve shkollore për nxënësit e klasave (Kohapress) të para.
In Memoriam
e enjte, 25 gusht 2016
23
Javore KOHA
Palokë Lucgjonaj
Gjurmë të pashlyer në punë dhe jetën e përditshme
Palokë Lucgjonaj fillimisht punoi disa kohë në arsim kurse më pas vite me radhë ka punuar si gazetar në fletushkën në gjuhën shqipe “Polis”, në Podgoricë. Me shkrimet e veta ai gjithnjë informoi për problemet lokale të banorëve të Malësisë duke tërhequr vërejtjen tek institucionet vendimmarrëse për zgjidhjen e tyre. Përveç kësaj, ai gjithnjë njoftoi lexuesit me aktivitetet dhe të arriturat në fusha të ndryshme të jetës në këto hapësira. Po ashtu, ka bashkëpunuar edhe me media të tjera të shkruara në shqip, siç është e përjavshmja “Koha javore”, pastaj në shtypin periodik, e kështu me radhë. Para disa ditësh, u nda nga jeta,Palokë Lucgjonaj, gazetar dhe profesionist për informim në QKI “Malësia” në Tuz. Ai, u lind para 61 vitesh në fshatin Nënhelm, afër Tuzit. Pas shkollimit fillor dhe të mesëm, i mbaroi studimet universitare në Universitetin e Prishtinës- dega e
historisë. Fillimisht punoi disa kohë në arsim kurse më pas vite me radhë ka punuar si gazetar në fletushkën në gjuhën shqipe “Polis”, në Podgoricë. Me shkrimet e veta ai gjithnjë informoi për problemet lokale të banorëve të Malësisë duke tërhequr vërejtjen tek institucionet vendimmarrëse për zgjidhjen e tyre. Përveç kësaj, ai gjithnjë njoftoi lexuesit me aktivitetet dhe të arriturat në fusha të ndryshme të jetës në këto hapësira. Po ashtu, ka bashkëpunuar edhe me media tjera të shkruara në shqip, siç është e përjavshmja “Koha javore”, pastaj në shtypin periodik, e kështu me radhë. Më pas, me shuarjen e fletushkës “Polis”, Lucgjonaj punësohet në QKI “Malësia” , në Tuz, ku vite me radhë mbuloi sektorin për informim pranë këtij institucioni kulturor në trevën e Malësisë. Me punën e vet në fushën e mediave, Lucgjonaj ka lënë gjurmë të pashlyer
për çështje dhe aktivitete të shumta të kohës kur ai punoi në media në gjuhën shqipe në këto hapësira. Ai, po ashtu, ishte aktiv edhe në punën e shoqërive kulturore-artistike në trevën e Malësisë, duke kontribuar kështu në kultivimin dhe afirmimin e veprimtarisë kulturore- artistike amatore të brezave në këto treva. Paloka do të kujtohet nga kolegët, bashkëpunëtorët dhe të njohurit e tij, si njeri shumë i qetë, i dashur dhe serioz në punë, i ndershëm dhe i sinqertë në bashkëpunim dhe jetën e përditshme, besnik virtyteve më të larta njerëzore të trashëguara nga të parët e vet. Vdekja e parakohshme e tij, është humbje e rëndë për kolegët dhe bashkëpunëtorët, kurse më të afërmit e tij me dhimbje u ndanë nga më i dashuri, nga prindi dhe i afërmi i tyre, duke ruajtur përjetësisht kujtimin për veprat Gjokë Dukaj njerëzore të tij.
24
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Në vigjilie të 75- vjetorit të martesës
Pashko e Lula Shkreli, prov që dashuria nuk shuhet ku Gjekë Gjonaj
Pashku ka lindur më 27 tetor 1925 , ndërsa Lula më 15 shkurt 1924. Dyshja e rrallë janë fejuar në moshën katërmbëdhjetëvjeçare sipas traditës, me shkues Prenash Zefin. Sipas Kanumnit të Lekë Dukagjinit. Me dëshirën e prindërve të tyre. Pa e njohur njëritjetrin. Pa vullnetin e tyre. Pa e shkëmbyer shikimin joshës në rrugë apo diku tjetër. Pra, nga interesi i familjes. Pashku deri në ditën e martesës nuk e dinte se si duket grueja e tij. Edhe Lula, gjithashtu. Për herë të parë janë takuar kur thanë “po” para priftit Dom Ivo Bushiqiit , në Kishën e Shëngjergjit. Të dy ishin adoleshent, kur e lidhën kurorën e martesës. Pothuaj në lulen e rinisë. Sapo i kishin mbushur nga shtatëmbëdhjetë pranvera. Lula, bijë e familjes shqiptare Nikiq nga fshati Raho i Kuçit ishte tetë muaj më e vjetër se sa çifti i saj i jetës Pashko Shkreli. Duhej respektuar “ rregullat” e martesës së familjeve shqiptare fshatare. Ishte marre me u takua me të fejuarin. Janë martuar në gjysmën e parë të shekullit të kaluar. Në fillim të Luftës së Dytë Botërore. Saktësisht u kurorëzuan në muajin dhjetor të vitit 1941. Domethënë në dhjetor të këtij viti do të mushen 75 vjet të kurorëzimit të martesës së tyre. Mosha e re, e as jeta e vështirë e fshatit për 27 vite nuk i pënguan Pashkun e Lulën të gjejnë gjuhë të përbashkët, të kenë mirëkputim, të duhen, të respektohen, të krijojnë e të mbajnë familjen, sikurse edhe të ndihmojnë edhe famil-
jarët e tjerë të mbijetojnë në kushte pa kushte. Dashuria e tyre ka vazhduar edhe pasi ata në vitin 1968 për arsye ekonomike u larguan nga Amulli malor së pari në Itali e pas gjashtë muajve në Detroit, ku jetojnë së bashku edhe sot. Kjo dashuri zgjatë edhe sot edhe pas kalimit të gati 75 viteve. Çifti Shkreli jo vetëm se ende jetojnë së bashku të lumtur në Amerikë , por ata vazhdojnë ta duan njëri-tjetrin jo më pak sesa në ditën kur u takuan për herë e të parë. Gjatë vizitës sime të parë të çiftit Shkreli në Detroit para disa vitesh vërejta se në mes tyre ka ende dashuri, ka respekt, ka tolerancë, ka mirëkuptim. U binda se të dy e duan dhe e nderojnë njëri-tjetrin tani në pleqëri edhe më shumë. Më thanë se tashmë janë bërë një , siç themi popullorçe si “ mishi e thoni” dhe se për asnjë moment nuk do të dëshironin të jetonin pa shoqi-shoqin. Vallë, a ka gjë më të bukur dhe më prekëse se sa të njohësh, të takosh e të bisedosh me të dashuruarit që mund t’i mbajnë ndjenjat e tyre gjallë për vite të tëra? Pashku e Lula gjatë jetës së gjatë e të lumtur bashkëshortore sollën në jetë pesë fëmijë, katër vajza : Prënën, Marinë ( tani e ndjerë) , Dranen e Lulën dhe djalin e vetëm Franin të cilët kanë familjet e veta. Për martesë të suksesshme dhe jetëgjatësi martesore me rëndësi është durimi, falja, mirëkuptimi, dhe shëndeti në familje. Por natyrisht më e rëndësishme është dashuria. Janë të
vetëdijshëm se pa atë më të bukurën – dashurinë- sot nuk do ta mbanin për dore njëri-tjetrin. “ Nëse nuk ka dashuri nuk ka as jetë, nuk ka as bashkëjetesë,” më tha Pashku, ndërsa Lula e buzeqeshur si gjithmonë me shumë përvujtshmëri e dashuri shtoi : “ Këto shtatëdhjetë e ca vjetë bashkë-
Mozaik
vë e gjallë urrë
jetese në mes nesh nuk ka patur kurrfarë mësheftësie. Na ka mbajtë gjallë dashuria, respekti, besnikëria dhe sinqeriteti ndaj njëri-tjetrit dhe përkushtimi ndaj fëmijëve. Gjatë jetës sonë të përbashkët prej gati shtatë dekadash e gjysmë kemi përjetuar shumë vështirësi, në vendlindje dhe në mërgim , por
e enjte, 25 gusht 2016
25
KOH Javore A KOHA
Asgjë nuk e ndalë më mirë kohën sesa dashuria. Këtë gjë më së miri e dëshmon rasti i çiftit bashkëshortor Pashko dhe Lulë Shkreli nga fshati Amull i Komunës së Ulqinit . Ata tani janë në moshë të thyer dhe me shëndet të rënduar, por vital
kemi luftuar bashkërisht për vete dhe për fëmijët tanë”, na thanë për fund “çifti i ri i sapomartuar “ - Pashku e Lula , të cilëve dashuria u është pjekur me kalimin e kohës. Çifti i ndershëm e i lumtur Shkreli të gjithë përvjetorët e deritashëm të martesës i kaluan në heshtje. Prandaj do të
ishte mirë nëse u shërben shëndeti që në 75- vjetorin e kurorëzimit të martesës së tyre në prani të një rrrehit të tyre “ të ngushtë” prej 5 fëmijëve 15 nipave e mbesave dhe 25 stërnipave e stërmesave të kremtojnë jubileun e tyre të madh. Do të ishte vërtetë impresive.
26
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
Javore A KOHA KOH
Në Bratilë u organizua manifestimi i përvitshëm “Takimi i Mërgimtarëve“
Mirënjohje dhe falenderim për mërgimtarët kontribues ndaj Malësisë Bratilë- Manifestimi i përvitshëm dhe tradicional “Takimi i mërgimtarëveBratila 2016“ ka tubuar edhe këtë vit numër të madh të personave të të gjitha moshave, ku kanë dominuar të rinj dhe të rejat nga Malësia dhe nga vende të ndryshme të diasporës shqiptare. Takimi u zhvillua aty ku edhe është organizuar për herë të parë para 13 vitesh, në vendin e quajtur Bratilë, afro 10 kilometra nga Tuzi, nën malin ku për herë të parë është ngritur dhe ka valëvitur flamuri kombëtar shqiptar dhe të cilin çdo vit e organizon kuvendi Françeskan i Kishës Katolike në Tuz. Në këtë eveniment përveç një numri të madh të banorëve vendase dhe mërgimtarëve nga diaspora shqiptare, të pranishëm kanë qenë dhe meshtarë të shumtë nga vendi, Shqipëria dhe Kosova në krye me argjipeshkvin e Tivarit Imzot Rrok Gjonlleshaj, argjipeshkvin e Kosovës Imzot Dodë Gjergji dhe ish-argjipeshkvin e Tivarit Imzot. Zef Gashin. Takimi i Mërgimtarëve nga vetë emërtimi që i është dhënë, ka si synim kryesor të bashkojë bashkatdhetarët malësorë të cilët jetojnë në vendlindje (Malësi) dhe ata të cilët kanë emigruar në vende të ndryshme të diasporës si në Evropë, SHBA e vise të tjera, më qëllim njohjen e ndërsjellët, sidomos të gjeneratës së re, komunikim me njëritjetrin dhe shkëmbim përvojash dhe idesh nga jeta e tyre e përditshme.
Ky eveniment ka dhe një objektiv tjetër, atë të falënderimit dhe mirënjohjes ndaj të gjithë bamirësve dhe donatorëve malësorë që jetojnë në diasporë, të cilët në forma të ndryshme kanë kontribuar dhe investuar në vendlindjen e tyre me donacione në projekte të shumta kapitale dhe të rëndësishme, dhe kështu Kisha Katolike në Tuz, sipas famullitarit Patër Pashko Gojçaj, çdo vit, një natë gjatë gushtit, ia kushton pikërisht këtyre humanistëve që ndihmojnë Kishën por jo vetëm. “Kisha në mënyrë transparente, nëpërmjet këtij organizimi falënderon mërgimtarët tonë të cilët gati që 50 vjet në kontinuitet e japin ndihmën e tyre për vendlindje në sfera të ndryshme si në infrastrukturë, punime në Kisha, Kapela, Verreza, ndihmat për familje në nevojë, studentët, të sëmurit dhe ndihma të formave të tjera. Çdo vit në këtë kuadër shfaqim programe të ndyshme për mërgimtarët tonë që tubohen masivisht. Kemi inskenuar drama të ndryshme me karakter fetar e kombëtar gjatë këtyre 13 viteve”, u shpreh për “Koha Javore” famullitari dhe orga-
nizatori i këtij manifestimi Patër Pashko Gojçaj. Ai më tutje shtoi se me mbrëmjen “Takimi i Mërgimtarëve”, Malësia fiton një dimension tjetër, duke gjallëruar më shumë dhe duke u ndjerë një atmosferë e ngrohtë dhe harmonike vëllazërore, traditë kjo që do të vazhdojë edhe viteve të ardhshme. Anëtarët e teatrit amator të Kishës së “Shna Ndout” në Tuz këtë vit, për pjesëmarrësit në manifestim, kanë shfaqur një mbrëmje recitale nga lutjet e Nënë Terezes të përkthyera nga gjuha angleze në gjuhën shqipe, duke dominuar letra e Nënë Terezës nga viti 1948 kushtuar dhe drejtuar Vatikanit për t’i dhënë leje për të themeluar urdhrin e saj, letër kjo që flet për të dhe misionin e saj human. Pas shfaqjes së këtij recitali ka vijuar mesha shenjte e celebruar nga argjipeshkvi i Tivarit Imzot Rrok Gjonlleshaj, argjipeshkvi i Kosovës Imzot Dodë Gjergji dhe ish-argjipeshkvi i Tivarit Imzot Zef Gashi dhe meshtarë të tjerë të famullive nga Malësia dhe nga Shqipëria e Kosot.u. va.
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
27
KOH Javore A KOHA
Fillojnë punimet në aksin rrugor Dinoshë-Pikalë
KU e Tuzit: Investim i rëndësishëm dhe prioritet i komunës Aksi rrugor Dinoshë-Pikalë ka filluar të ndërtohet para pak ditësh, investim ky i cili ka qenë i parashikuar me planin financiar të komunës Urbane të Tuzit për vitin 2016. Këtë e konfirmoi për “Koha Javore”, kryetari i KU të Tuzit, Abedin Axhoviq. Ndërmarrja e cila fitoi tenderin për fillimin e punëve në terren është firma “Arso Miliq” nga Podgorica e cila para dhjetë ditësh filloi punimet në këtë aks rrugor me gjatësi 1.4 kilometra, një rrugë e cila ka qenë e domosdoshme dhe nevojë e kahmotshme e banorëve të fshatit Pikalë e cila nga banorët dhe kalimtarët e rastit është cilësuar shpeshherë si një rrugë gjarpërore e cila ka qenë shkaktare e shumë aksidenteve, madje dhe tragjike. Kryetari i KU të Tuzit Abedin Axhoviq këto punime i vlerësoi si investim shumë të rëndësishëm për banorët vendas duke thënë se përmirësimi dhe modernizimi i infrastrukturës rrugore përgjatë gjithë territorit të Malësisë, mbetet prioritet për administratën lo-
kale. “Më 15 gusht 2016 kemi filluar punimet në aksin rrugor Dinoshë-Pikalë, një investim me vlerë 70mijë euro, i siguruar me planin financiar të Komunës Urbane të Tuzit. Afati kohor për përfunimin e këtyre punime me vlerë dhe të rëndësishme për banorët që jetojnë në Pikalë, do të zgjasin afërsisht dy muaj dhe ky ka qenë prioritet i KU të Tuzit që t’u lehtësojë banorëve qarkullimin dhe ta bëj këtë aks më të sigurt dhe me parametra më bashkëkohore”, u shpreh për “Koha Javore”, kryetari Abedin Axhoviq. Ai më tej shtoi se fillimisht kanë nisur punimet në fazën e parë, mirëpo sipas tij gjatësia totale e rrugës është 2kilometra e 600 metra. Për fazën e dytë dhe finale të këtij aksi rrugor, Axhoviq shpreson se në periudhën në vijim, KU e Tuzit do t’i sigurojë mjetet edhe për këtë pjesë shtesë. “Çdo planifikim që ka qenë i parashikuar në planin financiar për infrastrukturën rrugore përgjatë Malësisë e kemi realizuar, ku më pak e ku më shumë,
varësisht nga nevoja për intervenime. Kemi kryer rikonstruksionin e rrugës Vuksanlekaj-Nënhelm, në Dinoshë, Vrane, Vllanë, dhe në të gjitha bashkësitë lokale në Malësi. Kemi realizuar 99 përqind të punimeve të nevojshme për infrastrukturën rrugore përgjatë Malësisë, qoftë në zonat fushore apo në ato malore”, u shpreh Axhoviq. Kryetari i KU të Tuzit më tej sqaroi se në vijim, kjo administratë planifikon të punojë një parking në qytezën e Tuzit, gjegjësisht në qendër, punime këto të cilat sipas kreut të komunës, do të fillojnë brenda pak ditësh. Ky investim ka qenë po ashtu i parashikuar me planin financiar të vitit 2016 dhe ka vlerën 30 mijë euro, investim ky që duhet konsideruar jetik dhe i nevojshëm për këtë mjedis, duke ditur se në këtë qytezë ka mungesë të një parkingu i cili do shmangte kaosin që mbretëron çdo ditë të javës, si pasojë e mungesës së parkingut publik të qytezës siç i kanë të gjitha qendrat e tjera të urbanizuara. t.u.
28
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Në fshatin e Kojës u inaugurua busti i Nënë Terezës
Vepër madhore që i paraprin shenjtërimit të humanistes globale Kojë- Busti i Nënë Terezës është inauguruar të diel që shkoi në fshatin e Ko-
jës, konkretisht përpara Kishës së kësaj famullie, donacion ky i bashkëvendasve Kojas të cilët jetojnë dhe veprojnë në Shtete të Bashkuara të Amerikës. Në ceremoninë e inaugurimit të kësaj trupore të punuar mjeshtërisht nga skulptori i njohur Pjerin Kolnikaj, përkrah banorëve vendas të shumtë në numër e të viseve të tjera të Malësisë dhe të diasporës shqiptare, të pranishëm kanë qenë argjipeshkvi i Tivarit Imzot Rrok Gjonlleshaj, argjipeshkvi i Kosovës Imzot Dodë Gjergji, Imzot. Zef Gashi, ish-argjipeshkëv i Tivarit si dhe një numër i konsideruar i meshtarëve vendas dhe nga Shqipëria e Kosova. Fillimit të kësaj ceremonie i ka paraprirë mesha shenjte të cilën e ka celebruar dhe udhëhequr argjipeshkvi i Tivarit Imzot. Rrok Gjonlleshaj i cili vendosjen e bustit të Nënë Terezës në këtë vend të vogël e vlerësoi si vepër madhore e cila i paraprin ceremonisë së shenjtërimit të Nënë Terezës që do të pasojë me 4 shtator të këtij viti në Vatikan. “Kjo ceremoni dhe ky bust në këtë vit të shenjtërimit të Nënë Terezës, dhe të vitit të lumturimit të martirëve shqiptarë, është ripërtërirje jona shpirtërore. Shenjtërimi i Nënë Terezës është një ngjarje e jashtëzakonshme për popullin shqiptar ku të gjithë pa dallim feje do t’i kemi sytë, mendjen dhe zemrën të drejtuara drejt Vatikanit, aty ku Nënë Tereza do të shpallet e shenjtë.
Dhe pikërisht nga ky fshat i Kojës sot, po bëjmë përgatitje shpirtërore për këtë ngjarje dhe me bekim e trupores së bijës tonë, shenjtëreshës tonë dhe ambasadores tonë, duam që ajo të jetë përherë e pranishme në trevat e Malësisë së Madhe, që vepra e saj të bëhet udhërrëfyese për jetën tonë”, u shpreh Imzot Rrok Gjonlleshaj gjatë predikimit në meshën shenjte. Ai më tej theksoi se vitin e hirit të zoti do ta përjetojë çdo besimtar edhe më 5 nëntor të këtij viti kur 38 martirë shqiptarë në Shkodër do të shpallen të lumturuar. Pas përfundimit të celebrimit të meshës shenjte ka vijuar ceremonia e inaugurimit të trupores së Nënë Terezës të cilën e ka zbuluar Imzot Zef Gashi, i shoqëruar nga disa vendas të Kojës. Pas përfundimit të kësaj ceremonie është shtruar një koktej i begatshëm për të gjithë pjesëmarrësit të cilin e kanë siguruar banorët e Kojës nga vendi dhe diaspora. Busti i Nënë Terezës në Kojë u shtohet monumenteve dhe objekteve të shumta historike, fetare e edukativo-arsimore të cilat janë ngritur ndër vite në këtë fshat siç janë varrezat e fshatit, Kisha, shkolla katërvjeçare, monumenti i dëshmorëve të Kojës, monumenti i Dom. Mark Bakoçaj, monumenti i Prëtash Zekës, i Amat Bakës, etj. t.u.
Mozaik
e enjte, 25 gusht 2016
29
KOH Javore A KOHA
Në Galerinë “Kulla e Balshajve” në Kalanë e Ulqinit u hap ekspozita e piktorit Gëzim Llalla
Vulë në hapësirat mentale dhe emotive të njeriut bashkëkohor “Në mozaikun piktural, duke marrë gurin dhe drurin nga natyra dhe duke respektuar veçoritë e tyre morfologjike dhe sensibilitetin fizik, Llalla ka krijuar vepra, të cilat me fuqinë e vet të brendshme dhe fuqinë e jashtme, këtyre dimensioneve të thjeshta u jep fuqinë e monumentales”, ka thënë kritiku i artit Qazim Muja. Ulqin – Në kuadër të Festivalit “Skena Verore”, i cili organizohet nga Qendra e Kulturës – Ulqin, në Galerinë “Kulla e Balshajve” në Kalanë e Ulqinit të enjten mbrëma është hapur ekspozita e piktorit nga Elbasani Gëzim Llalla. Ndihmësdrejtori i Qendrës së Kulturës, dr. Nail Draga, ka thënë në fjalën e hapjes se piktori Gëzim Llalla është i njohur me pikturat e tij monumentale, jo vetëm në qytetin e Elbasanit por në tërë hapësirën mbarëshqiptare, sepse dallohet me stilin e tij të veçantë. Në të tre katet e Galerisë janë ekspozuar me dhjetëra punime, në qendër të të cilave është guri, kurse në objektin në hyrje të Muzeut të Ulqinit, janë ekspozuar dhjetë mozaiqe. Për veprat e prezantuara në ekspozitë ka folur piktori dhe kritiku i artit Qazim Muja. Ai ka thënë se “në mozaikun piktural, duke marrë gurin dhe drurin nga natyra dhe duke respektuar veçoritë e tyre morfologjike dhe sensibilitetin fizik, Llalla ka krijuar vepra, të cilat me fuqinë e vet të brendshme dhe fuqinë e jashtme, këtyre dimensioneve të thjeshta u jep fuqinë e monumentales”. Sipas Mujës, në të vërtetë, “këto janë skulptura - relieve të cilat bartin të gjitha vetitë e një trinie të krijuar në ato principet klasike të bashkësisë së formës – materialit – hapësirës, por edhe asaj
morfologjike – gjeometrike – të shenjave në të cilat Llalla, me intervenimet minimale dhe me energji krijuese, vendos shenjat e gjuhës së vet figurative, duke u prirë nga principi puristik që me mjete minimale të arrihet të shprehurit maksimal”. Ai ka thënë se krijimtaria e autorit Gëzim Llalla paraqet njërën nga hapësirat e mundshme të postmodernes shqiptare, që përmes gjuhës së materies, formës, simbolikës dhe shenjave i ka hapur rrugën enigmës dhe misteriozes. “Duke u nisur nga energjia e brendshme e gurit dhe e drurit, që paraqesin dy nga materiet e krijuesit të universit mikrokosmik, Llalla në materien e zgjedhur ka vënë vulën e vet në hapësirat mentale dhe emotive të njeriut bashkëkohor”. Vetë piktori Gëzim Llala ka treguar se nxitjen për këtë lloj krijimtarie të veçantë e ka marrë nga fëmijëria e hershme, duke qenë se është rritur dhe ka punuar me gurin. Ai ka thënë se ka luajtur me gurin, me të cilin lidhet historia njerëzimit, duke filluar që nga veglat e punës, mjetet e fortifikimit etj. “Unë gurin e kam parë ashtu siç mund të shohësh një peizazh përballë në natyrë, një perëndim dielli apo një lindje dielli, apo një dimër të bukur, malet e
mbuluara me borë. Por unë i kam vështruar këto forma të bukura që kam gjetur brenda gurit”, është shprehur Llalla. Piktori ka theksuar më tej se me gurin është luajtur shumë dhe se ai ka shërbyer si mesazh dashurie për njerëzit. “Me gurë lidhen emra vendesh, malesh. Guri është një personifikues shumë i rëndësishëm, është bashkudhëtar ose bashkëjeton me njeriun”, është shprehur ai. Piktori Gëzim Llalla ka lindur në vitin 1957 në Elbasan, ku jeton dhe vepron. Ka përfunduar studimet për pikturë, specialiteti pikturë monumentale, në Akademinë e Arteve në Tiranë. Deri më tash ka pasur një numër të konsideruar të ekspozitave personale dhe kolektive, në Shqipëri dhe jashtë saj, ndërsa në Ulqin ka hapur për të parën herë eki.k. spozitën e tij indivuale.
30
Mozaik&Marketing
e enjte, 25 gusht 2016
Javore KOHA
Në muzeun etnografik të Malësisë u çel ekspozita “Paja e Nuses së Malësisë së Madhe“
Shpalosje e kostumografisë tradicionale të nuseve të para një shekulli Lekaj/Malësi- Në Muzeun Etnografik të Malësisë është çelur një ekspozitë nga koleksioni i këtij thesari të pasur kulturor i emërtuar “Paja e Nuses së Malësisë së Madhe”, koleksion ky që është pjesë e pandarë dhe e çmuar e kësaj shtëpie muze prej katërmbëdhjetë vitesh. Ekspozita e këtij koleksioni të pasur të veshjes tradicionale të nusërisë së vajzave të zonës së Malësisë së Madhe është çelur në oborrin e muzeut etnografik të Malësisë në Lekaj, në prani të një numri të vogël pasionantësh të koleksioneve dhe eksponateve të tilla të cilat me shumë kujdes ruhen
nga pluhuri i harresës nga pronari i muzeut etnografik të Malësisë. Çelja e kësaj ekspozite për herë të parë në këtë muze, sipas pronarit Shtjefën Ivezaj ka si objektiv kryesor që t’i prezantojë opinionit të gjerë, atyre që nuk e kanë njohur, këtë kostumografi antike të vajzave të zonës së Malësisë së Madhe të paktën gjatë 100 viteve të fundit, se si ajo është dukur dhe përdorur në masë të gjerë nga të gjitha
U. S. EMBASSY PODGORICA Announces an open position for PHYSICIAN
• BASIC FUNCTION OF THE POSITION Provides primary outpatient medical care services to all eligible American employees and family members. Additionally, the incumbent will provide emergency and occupational health services to all employees of the American Embassy. Services will be provided through direct patient evaluation, examination, and treatment. The position is responsible for determining when hospitalization/medical evacuation is required and arranging all appropriate aspects of the patient’s care. The position will participate in after-hours call responsibilities with other health unit team members.
• QUALIFICATIONS REQUIRED 1. EDUCATION: Medical degree and a current and valid medical license in Montenegro or U.S. is required. 2. EXPERIENCE: A minimum of 3 years of clinical experience post-graduate training in primary care (Family medicine, Emergency Medicine, Pediatrics, General Practice, Obstetrics/Gynecology or Internal Medicine) is required. 3. LANGUAGE: English language ability - Level IV (fluent) (will be tested), and Montenegrin language - Level IV (fluent) is required. Must be able to present medical findings in a clear and concise manner, to medical and non-medical personnel. 4. SKILLS AND ABILITIES: Must be a skilled and experienced physician who recognizes and understands the problems of delivering health care to a large and diverse group of personnel and their family members. Must be proficient in use of computers and software packages for word processing and internet searches. CLOSING DATE FOR THIS POSITION: SEPTEMBER 2, 2016 HOW TO APPLY: Applicants must submit the following documents to be considered: Universal Application for Employment (UAE) (Form DS-174), which is available on our website or by contacting Human Resources. Failure to do so may result in a determination that the applicant is not qualified. Via e-mail: podgoricajobs@state.gov Via mail: American Embassy Zagreb Human Resources Office – Job Application (Physician) T. Jefferson 2, 10010 Zagreb, Croatia Please look for more information on this Vacancy Announcement on the following web site http://podgorica.usembassy.gov An Equal Opportunity Employer EQUAL EMPLOYMENT OPPORTUNITY: The U.S. Mission provides equal opportunity and fair and equitable treatment in employment to all people without regard to race, color, religion, sex, national origin, age, disability, political affiliation, marital status, or sexual orientation. The Department of State also strives to achieve equal employment opportunity in all personnel operations through continuing diversity enhancement programs. The EEO complaint procedure is not available to individuals who believe they have been denied equal opportunity based upon marital status or political affiliation. Individuals with such complaints should avail themselves of the appropriate grievance procedures, remedies for prohibited personnel practices, and/or courts for relief.
vajzat (nuset) e zonës së Malësisë së Madhe. “Qëllimi kryesor i prezantimit të këtij koleksioni të gjerë është që kjo traditë të mos harrohet as në të ardhmen por të ruhen dhe të kultivohen vlerat dhe thesari i pasur etnokulturor i zonës së Malësisë së Madhe i cili pasuron dukshëm thesarin e çmuar kombëtar etnokulturor. Është një koleksion i cili reflekton atë që është quajtur “Paja e nuses” në Malësi tash një shekull e këndej një veshje kjo që është lënë në harresë në këtë zonë tash më se 5 dekada, si pasojë e rënies së interesimit për këtë lloj kostumografie dhe pikërisht për këtë qëllim e organizova ekspozitën për të bërë apel në ruajtjen dhe kultivimin e saj tek brezat e rinj, që të mos i harrojnë rrënjët e tyre se nga vinë” u shpreh për “Koha Javore” pronari i Muzeut Etnografik të Malësisë Z. Shtjefën Ivezaj. Ekspozita “Paja e Nuses së Malësisë së Madhe” e cila shpaloste në detaje punimet artizanale të veshjes së vajzave dhe nuseve të zonës së Malësisë në periudhat e para disa dekadave, është ruajtur me kujdes të veçantë nga pronari i këtij muzeu nga viti 1966 ashtu siç ka ruajtur edhe shumë koleksione, eksponate e gjësende të ndryshme dhe me vlerë të cilat identifikojnë gjurmët e lashta të popullatës shqiptare në këtë trevë. Duhet theksuar se interesimi për të ruajtur këtë kostum siç është praktikuar para disa vitesh ka rënë dukshëm, mirëpo atë ende e ruajnë aty këtu shoqëritë kulturore-artistike, artizanë të cilët vazhdojnë ta qëndisin këtë veshje dhe persona që ndoshta prej shumë vitesh e ruajnë në raftet e tyre më tepër si dekor dhe kujtim nga vitet e hershme. t.u.
Sport
e enjte, 25 gusht 2016
31
KOH Javore A KOHA
“Otrant-Olympic” shënoi fitoren e dytë radhazi në fillim të sezonit në Ligën e Dytë të Malit të Zi
Thyhet edhe Mornari Në dy ndeshjet e para “Otrant-Olympic” ka treguar se ka mjaft lojtarë cilësorë dhe një ekip me perspektivë, i cili mund të garojë në mënyrë të barabartë me të gjitha ekipet në këtë kategori Ekipi “Otrant-Olympic” ka shënuar fitoren e dytë në debutimin e tij në Ligën e Dytë të Malit të Zi, duke fituar si mysafir “Mornar”-in nga Tivari me rezultatin 1-0. Golin e vetëm për ulqinakët e ka shënuar sulmuesi i talentuar Kristian Shkreli në pjesën e dytë pas një kundërsulmi model, ku është asistuar nga i riu tjetër i talentuar Halil Muharremi. Në një lojë gati të barabartë, ulqinakët
janë treguar më konkretë dhe më të vëmendshëm, ndërsa vendasit që vitin e kaluar kanë garuar në Ligën e Parë të Malit të Zi, kanë bërë një paraqitje të dobët. Përpos të rinjve Shkreli dhe Muharremi, tek “Otrant-Olympic”-u janë shquar sidomos portieri Meqikukiq, kapiteni Senika dhe mesfushori Divanoviq. Në këtë ndeshje “Otrant-Olympic” ka qenë i dobësuar për shkak të mungesës
së disa prej lojtarëve titullarë, por megjithatë në dy ndeshjet e para ka treguar se ka mjaft lojtarë cilësorë dhe një ekip me perspektivë, i cili mund të garojë në mënyrë të barabartë me të gjitha ekipet në këtë kategori. Pas javës së dytë, “Otrant-Olympic” kryeson tabelën e Ligës së Dytë së bashku me “Radniçki”-n me nga 6 pikë. Në javën e tretë, ai do të presë të dielën i.k. në fushën e vet “Jezero”-n.